Quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố thanh hóa, tỉnh thanh hóa trong giai đoạn hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND TỈNH THANH HÓA

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

NGUYỄN THỊ OANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC
Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THANH HÓA,
TỈNH THANH HÓA TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THANH HÓA, NĂM 2022



BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND TỈNH THANH HÓA

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

NGUYỄN THỊ OANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC
Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THANH HÓA,
TỈNH THANH HÓA TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

Người hướng dẫn khoa học: TS. Cao Xuân Hải

THANH HÓA, NĂM 2022
i


Danh sách Hội đồng chấm luận văn Thạc sỹ khoa học
(Theo Quyết định số 1093/QĐ- ĐHHĐ ngày 25 tháng 5 năm 2022
của Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức)
Học hàm, học vị

Cơ quan Công tác

Họ và tên

Chức danh
trong Hội đồng

PGS.TS. Nguyễn Thị Hà Lan

Trường Đại học Hồng Đức

Chủ tịch HĐ

TS. Nguyễn Thị Yến Thoa

Trường Đại học Thủ đô Hà Nội UV Phản biện 1

PGS.TS. Vũ Lệ Hoa

Trường ĐHSP Hà Nội

UV Phản biện 2

TS. Dương Thị Thoan

Trường ĐH Hồng Đức

Uỷ viên

TS. Lê Tuyết Mai

Trường Đại học Hồng Đức

Thư ký

Xác nhận của Người hướng dẫn
Học viên đã chỉnh sửa theo ý kiến của Hội đồng
Ngày tháng

năm 2022

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, cơng trình nghiên cứu này là của riêng tơi. Kết quả
ii

nghiên cứu cũng như ý tưởng của các tác giả đều có trích dẫn nguồn gốc đúng
quy cách, rõ ràng.
Luận văn này cho đến nay chưa được bảo vệ bởi bất kỳ một hội đồng
đánh giá luận văn nào ở trong nước cũng như ở nước ngoài và chưa được công
bố trên bất kỳ một phương tiện thông tin nào.
Tôi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về những gì mà tơi cam đoan ở trên.
Thanh Hóa, tháng 6 năm 2022
Tác giả

Nguyễn Thị Oanh

LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, cho phép em bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban lãnh đạo,

iii


cán bộ, giảng viên Trường Đại Hồng Đức học Giáo dục đã tận tình giảng dạy,
giúp đỡ em trong śt q trình học tập, nghiên cứu tại trường và hồn thành
luận văn của mình.
Đặc biệt, em xin bày tỏ sự tri ân sâu sắc nhất đến TS. Cao Xuân Hải,
người hướng dẫn khoa học, giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện cho em trong
q trình nghiên cứu và hồn thiện luận văn.
Em cũng muốn gửi lời cảm ơn tới các đồng chí lãnh đạo Uỷ ban nhân
dân TP. Thanh Hóa, Phòng GD&ĐT TP. Thanh Hóa cũng như Ban giám hiệu,
quý Thầy/Cô giáo các trường Tiểu học, bạn bè đồng nghiệp cùng các vị CMHS
các trường Tiểu học TP. Thanh Hóa đã nhiệt tình tham gia góp ý kiến, cung cấp
thơng tin, tư liệu cho em trong quá trình điều tra, khảo sát phục vụ cho việc
nghiên cứu và tạo điều kiện giúp đỡ để em đạt được kết quả nghiên cứu như

ngày hôm nay.
Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến những người thân yêu
trong gia đình, là nguồn động lực to lớn để em theo học và hồn thành chương
trình đào tạo thạc sĩ tại Trường Đại Hồng Đức
Em xin chân thành cảm ơn!
Thanh Hóa, tháng năm 2022
Tác giả

Nguyễn Thị Oanh

iv


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................... - 1 LỜI CẢM ƠN ................................................................................................. iii
MỤC LỤC ........................................................................................................ v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... x
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. xi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu........................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học ............................................................................ 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 4
8. Đóng góp mới của luận văn ................................................................ 5
9. Cấu trúc luận văn ................................................................................ 6
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA
GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC ................................................. 7

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .......................................................... 7
1.1.1. Một sớ cơng trình nghiên cứu về xã hội hóa giáo dục .................. 7
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục 9
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ............................................... 10
1.2.1. Xã hội hóa ................................................................................... 10
1.2.2. Xã hội hóa giáo dục .................................................................... 11
1.2.3. Giáo dục tiểu học và xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu học ..... 12
1.2.4. Quản lý ........................................................................................ 13
1.2.5. Quản lý giáo dục ......................................................................... 13
1.2.6. Quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu học ........ 14
1.3. Hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu học ........................ 14
v


1.3.1. Mục tiêu hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu học ....... 14
1.3.2. Nội dung hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường Tiểu học 15
1.3.3. Hình thức hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu học ..... 15
1.3.4. Các lực lượng tham gia hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường
Tiểu học................................................................................................. 18
1.3.5. Các điều kiện cơ sở vật chất đảm bảo hoạt động xã hội hóa giáo
dục ở trường Tiểu học ........................................................................... 19
1.4. Nội dung quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu học
trong giai đoạn hiện nay. ....................................................................... 20
1.4.1. Yêu cầu đặt ra đối với việc quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục
ở các trường Tiểu học trong giai đoạn hiện nay. .................................. 21
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu học 22
1.4.3. Nội dung quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường Tiểu
học……………………………………………………………………....22
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở
trường Tiểu học trong giai đoạn hiện nay. ............................................ 27

1.5.1. Các yếu tố chủ quan .................................................................... 27
1.5.2. Các yếu tố khách quan ................................................................ 29
Kết luận chương 1 ................................................................................. 31
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA
GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THANH HÓA,
TỈNH THANH HÓA TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ......................... 32
2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu.................................................... 32
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên thành phớ Thanh Hóa .............. 32
2.1.2. Khái qt về tình hình giáo dục và xã hội hóa giáo dục ở các trường
tiểu học TP Thanh Hóa ......................................................................... 33
2.1.3. Khái quát về tình hình giáo dục và xã hội hóa giáo dục ở các trường
tiểu học TP Thanh Hóa………………………………………………….33

vi


2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ...................................................... 34
2.2.1. Mục đích khảo sát ....................................................................... 34
2.2.2. Nội dung khảo sát ....................................................................... 34
2.2.3. Phương pháp khảo sát ................................................................. 34
2.2.4. Mẫu khách thể khảo sát............................................................... 35
2.2.5. Thang đo và tiêu chí đánh giá ..................................................... 35
2.3. Thực trạng hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường Tiểu học
thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay. ....... 36
2.3.1. Nhận thức về hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường Tiểu học
thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa................................................. 36
2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa...................... 38
2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa...................... 41

2.3.4. Thực trạng thực hiện các hình thức hoạt động xã hội hóa giáo dục
ở các trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa ............ 45
2.3.5. Thực trạng các lực lượng tham gia hoạt động xã hội hóa giáo dục
ở các trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa. ........... 50
2.3.6. Thực trạng các điều kiện hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa...................... 53
2.4. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục
ở các trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai
đoạn hiện nay ........................................................................................ 55
2.4.1. Đánh giá về tầm quan trọng của quản lý hoạt động xã hội hóa giáo
dục ở các trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa ........55
2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa...................... 55
2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa...................... 57
vii


2.4.4. Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa...................... 61
2.4.5. Thực trạng thực hiện kiểm tra, đánh giá hoạt động xã hội hóa giáo
dục ở các trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa ........61
2.5. Thực trạng các yếu tớ ảnh hưởng đến quản lý hoạt động xã hội hóa
giáo dục ở các trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa
trong giai đoạn hiện nay ........................................................................ 63
2.6. Đánh giá chung về quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn
hiện nay ................................................................................................. 66
2.6.1. Ưu điểm....................................................................................... 66
2.6.2. Hạn chế ....................................................................................... 66

2.6.3. Nguyên nhân ............................................................................... 67
Kết luận chương 2 ................................................................................. 68
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO
DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THANH HÓA, TỈNH
THANH HÓA TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY .................................... 69
3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp..................................................... 69
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý ............................................... 69
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp với mục tiêu giáo dục .......... 69
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................. 70
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ................................................ 70
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường Tiểu
học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay .. 70
3.2.1. Biện pháp 1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức
cho các lực lượng tham gia hoạt động XHH GD và quản lí hoạt động
XHH GD ở các trường Tiểu học TP. Thanh Hóa ................................. 70
3.2.2. Biện pháp 2. Kế hoạch hóa hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường tiểu học TP. Thanh Hóa ............................................................ 74
viii


3.2.3. Biện pháp 3. Tích cực vận động sự tham gia phới hợp giữa nhà
trường, gia đình và xã hội tham gia hoạt động XHH GD ở các trường TH
TP. Thanh Hóa ...................................................................................... 76
3.2.4. Biện pháp 4. Tổ chức, chỉ đạo sử dụng có hiệu quả các nguồn lực
từ hoạt động XHH GD ở các trường Tiểu học TP. Thanh Hóa ............ 79
3.2.5. Biện pháp 5. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá hoạt
động XHH GD ở các trường Tiểu học TP. Thanh Hóa ........................ 82
3.3. Mới quan hệ giữa các biện pháp được đề xuất .............................. 84
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ...... 85
3.4.1. Khái quát chung về khảo nghiệm ............................................... 85

3.4.2. Kết quả khảo nghiệm .................................................................. 86
Kết luận chương 3 ................................................................................. 91
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 93
1. Kết luận ............................................................................................. 93
2. Khuyến nghị ...................................................................................... 94
2.1. Với cấp uỷ, chính qùn thành phớ Thanh Hóa ............................ 94
2.2. Đới với phịng GD&ĐT thành phớ Thanh Hóa ............................. 95
2.3. Đối với nhà trường tiểu học ........................................................... 95
2.4. Đối với cha mẹ học sinh ................................................................ 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 96
DANH MỤC CƠNG TRÌNH ĐÃ CƠNG BỐ............................................. 99
PHỤ LỤC ....................................................................................................... P1

ix


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Stt

Chữ viết tắt

Nghĩa đầy đủ

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CBGV

Cán bộ giáo viên

3

CMHS

Cha/mẹ học sinh

4

CSVC

Cơ sở vật chất

5

HS

Học sinh

6

GD

Giáo dục

7

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tọa

8

GVTH

Giáo viên tiểu học

9

GDTH

Giáo dục tiểu học

10

KT-XH

Kinh tế-xã hội

11

LLXH

Lực lượng xã hội

12

LLGD

Lực lượng giáo dục

13

QLGD

Quản lý giáo dục

14

TH

Tiểu học

15

XH

Xã hội

16

XHH GD

Xã hơi hóa giáo dục

x

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Đặc điểm khách thể nghiên cứu ..................................................... 35
Bảng 2.2. Nhận thức về sự cần thiết của hoạt động XHH GD ở các trường TH
TP. Thanh Hóa ................................................................................................ 36
Bảng 2.3. Nhận thức về vai trị, trách nhiệm của các lực lượng tham gia hoạt
động XHH GD ở các trường TH TP. Thanh Hóa ........................................... 37
Bảng 2.4. Đánh giá của CBGV về hiệu quả thực hiện mục tiêu hoạt động XHH
GD ở các trường TH TP. Thanh Hóa .............................................................. 38
Bảng 2.5. Đánh giá của CMHS về việc thực hiện mục tiêu hoạt động XHH GD
ở các trường TH TP. Thanh Hóa..................................................................... 40
Bảng 2.6. Đánh giá của CBGV về việc thực hiện nội dung hoạt động XHH GD
ở các trường TH TP. Thanh Hóa..................................................................... 42
Bảng 2.7. Đánh giá của CMHS về việc thực hiện nội dung hoạt động XHH GD
ở các trường TH TP. Thanh Hóa..................................................................... 44
Bảng 2.8. Đánh giá của CBGV về việc thực hiện hình thức hoạt động XHH GD
ở các trường TH TP. Thanh Hóa..................................................................... 46
Bảng 2.9. Đánh giá của CMHS về việc thực hiện hình thức hoạt động XHH GD
ở các trường TH TP. Thanh Hóa..................................................................... 48
Bảng 2.10. Đánh giá của CBGV về các lực lượng tham gia hoạt động XHH GD
ở các trường TH TP. Thanh Hóa..................................................................... 50
Bảng 2.11. Đánh giá của CMHS về các lực lượng tham gia hoạt động XHH GD
ở các trường TH TP. Thanh Hóa..................................................................... 51
Bảng 2.12. Đánh giá của CBGV về các điều kiện hoạt động XHH GD ở các
trường TH TP. Thanh Hóa .............................................................................. 53
Bảng 2.13. Đánh giá của CMHS về các điều kiện hoạt động XHH GD ở các
trường tiều học TP. Thanh Hóa ....................................................................... 54
Bảng 2.14. Đánh giá của CBGV về tầm quan trọng của quản lý hoạt động XHH
GD ở các trường TH TP. Thanh Hóa .............................................................. 55

xi


Bảng 2.15. Mức độ thực hiện xây dựng kế hoạch hoạt động XHH GD ở các
trường TH TP. Thanh Hóa .............................................................................. 55
Bảng 2.16. Mức độ tổ chức thực hiện hoạt động XHH GD ở các trường TH TP.
Thanh Hóa…………………………………………………………………...59
Bảng 2.17. Mức độ chỉ đạo thực hiện hoạt động XHH GD ở các trường TH TP.
Thanh Hóa…………………………………………………………………...63
Bảng 2.18. Mức độ thực hiện kiểm tra, đánh giá hoạt động XHH GD ở các
trường TH TP. Thanh Hóa. ............................................................................. 61
Bảng 2.19. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động XHH GD ở các trường
TH TP. Thanh Hóa .......................................................................................... 64
Bảng 3.1. Đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp ................................ 87
Bảng 3.2. Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp ................................... 88
Bảng 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp . 90

xii


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong thời gần đây, xã hội hóa giáo dục ln được Trung ương Đảng,
Nhà nước và các bộ ngành quan tâm chỉ đạo rõ bằng hàng loạt những chính
sách rất cụ thể nhằm tăng cường tính tự chủ của các cơ sở giáo dục với mục
tiêu thể chế hóa chủ trương, đường lới của Đảng, Nhà nước về đổi mới giáo
dục, đào tạo, tạo hành lang pháp lý cho việc XHH giáo dục; huy động các lực
lượng xã hội tham gia phát triển giáo dục, góp phần xây dựng xã hội học tập.
Nghị quyết số 29/NQ-TƯ ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo

dục và đào tạo đã chỉ rõ: “Phát triển hài hịa, hỗ trợ giữa giáo dục cơng lập và
ngồi cơng lập, giữa các vùng, miền. Thực hiện dân chủ hóa, xã hội hóa giáo
dục và đào tạo” [2]. Luật Giáo dục năm 2019, cũng nhấn mạnh: “Đa dạng hóa
các loại hình cơ sở giáo dục và hình thức giáo dục; khuyến khích, huy động và
tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia phát triển sự nghiệp giáo dục; đáp
ứng nhu cầu xã hội về giáo dục…” [18].
Nhằm hiện thực hóa chủ chương, chính sách giáo dục của Đảng, Nhà
nước về việc tăng cường xã hội hóa giáo dục, ngành GD&ĐT luôn chú trọng
tuyên truyền, phổ biến và triển khai thực hiện các văn bản chỉ đạo của các cấp,
các ngành về quản lý, sử dụng các nguồn lực xã hội ở các cơ sở giáo dục; vận
động XHH GD (xã hội hóa giáo dục) bằng nhiều kênh khác nhau, trong đó chú
trọng hoạt động tìm kiếm, thu hút nguồn đầu tư, đẩy mạnh thực hiện cải cách
hành chính, tạo cơ chế pháp lý thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân đầu tư phát
triển giáo dục, trong đó có bậc học tiểu học.
Trong hệ thống giáo dục q́c dân, bậc học tiểu học có vai trị quan trọng
trong việc hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mỹ, năng lực học sinh; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học trung học
cơ sở. Để thực hiện tốt mục tiêu đó đòi hỏi mỗi cán bộ quản lý, giáo viên, gia
đình và xã hội cần có sự hợp tác chặt chẽ, thống nhất từ nội dung đến cách thức
tổ chức thực hiện.
1


Thành phớ Thanh Hóa là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội
của tỉnh Thanh Hóa. Đời sống kinh tế của người dân phát triển tốt, ổn định.
Dưới sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh, thành phớ, Phịng GD&ĐT, giáo
dục tiểu học thành phớ Thanh Hóa đã có những bước chuyển biến tích cực; dạy
học, giáo dục theo hướng "lấy học sinh làm trung tâm" phù hợp với điều kiện
của từng trường. Hoạt động XHH GD từng bước được chú trọng với nhiều
chính sách ưu đãi như: Quyết định số 4294/2011/QĐ-UBND của Chủ tịch Ủy

ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa “Quy định một sớ chính sách khuyến khích XHH
đới với các hoạt động giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường
trên địa bàn tỉnh”; năm 2017, Nghị quyết số 82/2017/NQ-HĐND của Hội đồng
nhân dân tỉnh Thanh Hóa về việc ban hành “Chính sách XHH GD tỉnh Thanh
Hóa đến năm 2030”. Điều này đã mang lại hiệu quả rất tích cực; hệ thớng
trường, lớp ngày càng được xây dựng khang trang, sạch, đẹp từ nguồn vốn hỗ
trợ của các tổ chức, cá nhân góp phần đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn những hạn chế bất cập như: Hoạt động
XHH GD ở một số trường tiểu học đang cịn mang tính hình thức, thiếu tính
thớng nhất, đồng bộ trong cách thức tổ chức thực hiện. Thậm chí có những
trường vận động XHH bằng khoán định mức cho từng CMHS (cha mẹ học
sinh) gây nên những dư luận trái chiều. Có nhiều ngun nhân dẫn đến tình
trạng trên, trong đó có việc quản lý hoạt động XHH GD ở các trường TH trong
giai đoạn hiện nay còn nhiều bất cập từ khâu xây dựng kế hoạch, tổ chức thực
hiện đến chỉ đạo, kiểm tra đánh giá kết quả.
Thời gian qua, quản lý hoạt động XHH GD ở các trường TH được một
số nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu dưới những góc độ
khác nhau. Tuy nhiên, phần lớn các cơng trình mới dừng lại ở việc nghiên cứu
đơn lẻ, chưa có cơng trình nào nghiên cứu một cách toàn diện, sâu sắc về quản lý
hoạt động XHH GD ở các trường TH, đặc biệt là tại địa bàn thành phớ Thanh Hóa.
Với ý nghĩa đó, chúng tôi lựa chọn đề tài “Quản lý hoạt động xã hội hóa
giáo dục ở các trường Tiểu học thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong
giai đoạn hiện nay” là vấn đề cấp thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn.

2


2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động XHH GD
ở các trường Tiểu học thành phớ Thanh Hóa, đề x́t một số biện pháp nâng

cao hiệu quả quản lý hoạt động XHH GD ở các trường Tiểu học thành phố
Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động XHH GD ở các trường Tiểu học
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động XHH GD ở các Tiểu học thành phớ Thanh
Hóa, tỉnh Thanh Hóa
4. Giả thuyết khoa học
Trong những năm gần đây, quản lý hoạt động XHH GD ở các trường TH
TP. Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa đã đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận:
Các cơ sở giáo dục, nhà trường đã chú trọng tổ chức huy động, thu hút các
nguồn lực XH để phát triển giáo dục; hệ thống trường, lớp ngày càng mở rộng
tạo điều kiện tốt nhất cho HS đến trường. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn
những hạn chế, tồn tại, từ việc chưa thống nhất cách thức tổ chức thực hiện
XHH GD giữa nhà trường, gia đình và XH, chưa phát huy được sức mạnh tổng
hợp, sự đồng thuận đến khâu xây dựng kế hoạch, tổ chức chỉ đạo thực hiện,
đánh giá hoạt động XHH. Vì vậy, nếu đề xuất được các biện pháp phù hợp sẽ
góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động XHH GD ở các trường TH TP.
Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà
trường, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thớng hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý hoạt động
XHH GD ở các trường TH.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động XHH GD và quản lý hoạt
3


động XHH GD ở các trường TH thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong

giai đoạn hiện nay.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động XHH GD ở các trường
TH thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động XHH GD bao gồm:
mục tiêu, nội dung, hình thức, các lực lượng tham gia hoạt động, các điều kiện
CSVC đảm bảo cho hoạt động XHH GD; Quản lý hoạt động XHH GD: Xây
dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra đánh giá hoạt động XHH GD; Đề
xuất một số biện pháp quản lý hoạt động XHH GD ở các trường Tiểu học TP.
Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay.
6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu trên 7 trường TH thành phố Thanh Hóa: Trường TH
Trần Phú; Trường TH Quảng Thắng; Trường TH Lê Văn Tám; Trường TH
Quảng Hưng; Trường TH Hồng Hoa Thám; Trường TH Ba Đình; Trường TH
Đông Lĩnh.
6.3. Giới hạn về khách thể nghiên cứu
Chúng tơi khảo sát trên nhóm khách thể là CBQL và GV ở các trường
TH thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa và CMHS. Tổng sớ là 350 người,
trong đó: CBQL: 20 người; Giáo viên: 150 người; Cha/mẹ HS: 180 người. Bên
cạnh đó, chúng tơi cịn tiến hành phỏng vấn lãnh đạo, CBQL phịng GD&ĐT
thành phớ Thanh Hóa nhằm thu thập những thông tin định tính để kiểm chứng
độ tin cậy của số liệu điều tra vấn đề nghiên cứu.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu các Chủ trương, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước,
ngành giáo dục về XHH GD. Thu thập các tài liệu, các cơng trình khoa học liên
quan đến đề tài; tổng hợp, hệ thớng hóa, khái qt hóa những vấn đề lý luận để
4

xây dựng khung lý thuyết làm cơ sở cho việc khảo sát, đánh giá quản lý hoạt
động XHH GD ở các trường TH TP. Thanh Hóa.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra, khảo sát
Thiết kế mẫu phiếu điều tra CBQL, giáo viên nhằm khảo sát thực trạng quản
lý hoạt động XHH GD ở các trường TH thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa
7.2.2. Phương pháp quan sát
Quan sát các hoạt động XHH GD và cách thức quản lý hoạt động XHH
GD ở các trường TH TP. Thanh Hóa nhằm thu thập các thơng tin hỗ trợ phân
tích đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu.
7.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
Xin ý kiến của cán CBQL, GV có nhiều năm kinh nghiệm trong quá trình
tổ chức hoạt động XHH GD ở các Tiểu học TP. Thanh Hóa về sự cần thiết và
tính khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất.
7.2.4. Phương pháp phỏng vấn sâu:
Phỏng vấn sâu, trao đổi với Lãnh đạo, chuyên viên Sở GD&ĐT, phòng
GD&ĐT TP. Thanh Hóa, CBQL nhà trường, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên
các trường tiểu học TP. Thanh Hóa và CMHS để thu thập thêm thơng tin có
liên quan đến đề tài, hỗ trợ cho việc phân tích kết quả khảo sát.
7.2.5. Phương pháp tổng kết và rút kinh nghiệm
Tổng kết kinh nghiệm hoạt động XHH và quản lý hoạt động XHH GD ở
các trường Tiểu học TP. Thanh Hóa.
7.3. Phương pháp thớng kê tốn
Sử dụng phương pháp thớng kê tốn học xử lý sớ liệu thu được từ điều
tra khảo sát thực trạng vấn đề nghiên cứu.
8. Đóng góp mới của luận văn
- Về mặt lý luận: Xây dựng được khung lý luận cơ bản về hoạt động
XHH GD và quản lý hoạt động XHH GD; các khái niệm công cụ của đề tài:
Khái niệm quản lý; XHH giáo dục; Quản lý hoạt động XHH GD ở các trường

5


TH làm cơ sở cho việc điều tra khảo sát thực trạng vấn đề nghiên cứu.
- Về mặt thực tiễn: Đề tài đã khảo sát, đánh giá được bức tranh thực trạng
quản lý hoạt động XHH GD ở các trường TH TP. Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa
trong giai đoạn hiện nay; các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng đó. Đồng thời
xây dựng được một số biện pháp quản lý hoạt động XHH GD ở các trường TH
TP. Thanh Hóa.
9. Cấu trúc luận văn
Luận văn gồm phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, phụ lục, tài liệu
tham khảo và 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các
trường tiểu học.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường
tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường
tiểu học thành phớ Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Một sớ cơng trình nghiên cứu về xã hội hóa giáo dục
XHH GD khơng phải là vấn đề mới nhưng luôn là chủ đề thu hút được
sự quan tâm của các nước trên thế giới và Việt Nam, đặc biệt là các nhà khoa
học, các học giả chú trọng nghiên cứu dưới những góc độ khác nhau.

Tác giả Cotton Kathleen (2000) đã cho xuất bản cuốn cuốn sách “Mối
quan hệ trong nhà trường là những mối quan tâm lớn nhất” trong đó nhấn
mạnh: Cha mẹ có thể hỗ trợ việc học của con bằng cách tham gia các môn học;
giúp đỡ theo dõi con làm bài tập, dạy kèm con ở nhà, khuyến khích, tạo điều
kiện về thời gian, khơng gian học thích hợp cũng như đáp ứng các mong ḿn
của con em mình. [32].
Bên cạnh đó, Epstein (2002) cũng đã chỉ ra mối quan hệ giữa Gia đình Nhà trường - XH như là những chiến lược hành động giúp HS có được kết quả
cao trong học tập, bởi “các vấn đề về thành tích GD và kết quả học tập của HS
đều phụ thuộc vào các yếu tố trong nhà trường và CMHS” [36].
Một số nghiên cứu sinh cũng mạnh dạn lựa chọn vấn đề XHH GD để
làm luận án tốt nghiệp của. Chẳng hạn như Cynthia V. Crites (2008) với đề
tài“Sự tham gia của CMHS và cộng đồng - một nghiên cứu điển hình” đã chỉ
ra cách thức để tăng cường sự tham gia của CMHS và cộng đồng vào giáo dục,
thu hút CM tham gia vào quá trình ra quyết định, lập kế hoạch hoạt động của
nhà trường, cũng như bồi dưỡng nghiệp vụ cho GV để họ có thể giải quyết tớt
mới quan hệ hợp tác với gia đình. [33]
Ở Việt Nam, hoạt động XHH GD cũng có nhiều học giả quan tâm nghiên
cứu trên những bình diện khác nhau và được xuất bản thành sách, giáo trình,
tài liệu tham khảo hoặc đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành. Tiêu biểu có
thể kể đến một sớ tác giả như: Thái Duy Tuyên, (2001), với cuốn “Giáo dục

7


học hiện đại”; Trần Thị Tuyết Oanh (CB), (2006), xuất bản “Giáo trình Giáo
dục học”, (Tập 2); Phan Thanh Long (CB), (2009) trong tác phẩm“Lý luận
giáo dục” cũng đã chỉ ra rằng, sự hợp tác chặt chẽ gia đình và nhà trường trong
HĐGD trên trước hết phải đảm bảo được sự thống nhất trong nhận thức cũng
như hành động giáo dục cùng một mục đích, tập trung sức mạnh kích thích,
thúc đẩy q trình phát triển nhân cách HS.

Ngồi ra, tác giả Phạm Viết Vượng (2007), trong cuồn “Lí luận giáo
dục” đã đưa ra luận giải về gia đình, nhà trường và xã hội là ba lực lượng giáo
dục, trong đó nhà trường là cơ quan giáo dục chuyên nghiệp; giáo viên là nhà
giáo dục chuyên nghiệp, hoạt động có mục đích, nơi dung chương trình và
phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn giáo dục. [30,
tr.113].
Phạm Tất Dong (2012), đã xuất bản cuốn sách “Phát triển giáo dục hướng
tới một xã hội học tập” [7] và Nguyễn Minh Phương (2012), với tác phẩm “Đẩy
mạnh xã hội hóa giáo dục, y tế ở Việt Nam” [23] có chung quan điểm và có
những đóng góp quan trọng trong việc cung cấp cơ sở lý luận, thực tiễn cho viện
nghiên cứu, đẩy mạnh XHH GD góp phần xây dựng xã hội học tập.
Đứng trên bình diện xã hội học, Lê Ngọc Hùng (2014), với tác phẩm “Xã
hội học giáo dục”, đã nhấn mạnh đến quan hệ hợp tác giữa gia đình và nhà
trường như mới quan hệ với thân chủ. Theo đó, tác giả cho rằng, CMHS đóng
vai trò quan trọng trong việc tổ chức và thực hiện các hoạt động là hỗ trợ nhà
trường trong tất cả các hoạt động giáo dục, nhất là trong việc huy động các
nguồn lực và giám sát các hoạt động học tập của HS [15, tr 284].
Phạm Thị Thu Hương (2017) đã luận giải về XHH GD trong cuốn “Xã
hội hóa giáo dục ở Việt Nam - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” đưa ra quan
niệm về XHHGD, nội dung XHHGD và tính tất yếu phải thực hiện XHHGD ở
Việt Nam và đưa ra một số giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả XHHGD [16].
Như vậy, có thể nói rằng XHH GD đã và đang là vấn đề được các tác giả
trong và ngoài nước quan tâm dưới các khía cạnh khác nhau. Mặc dù vậy, các
8


nhà nghiên cứu đều có chung luận điểm cho rằng, để góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục cần có sự tham gia, phối hợp của các lực lượng giáo dục. Trong
đó, các học giả đặc biệt nhấn mạnh tới vai trị tham gia của gia đình đới với
việc nâng cao thành tích, chất lượng học tập của con.

1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động xã hội hóa giáo dục
Quản lý hoạt động XHH GD cũng được các học nghiên cứu và đăng tải
trên tạp chí, luận án, luận văn có thể kể đến như:
Hoàng Hồng Trang (2014) với đề tài “Kết nối nhà trường, gia đình và
xã hội nhằm tăng cường giáo dục đạo đức cho HS trung học phổ thông tại Hà
Nội” cho rằng, để nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho HS thì cần phải
tăng cường hơn nữa mới liên kết, hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội
[28].
Lương Thị Việt Hà (2014) lựa chọn tên đề tài Luận án “Quản lý hoạt
động tham gia XHH GD của trường Trung học phổ thông khu vực đồng bằng
sông Hồng”,đã chỉ ra quản lý hoạt động tham gia XHH GD về thực chất là xác
định các quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội từ đó làm rõ trách nhiệm,
quyền hạn của các bên nhằm xây dựng quy trình phối hợp hoạt động, tạo nên môi
trường thuận lợi; huy động tối đa sự tham gia của các bên liên quan, đóng góp các
nguồn vật lực cho sự nghiệp phát triển giáo dục [9, tr 43-44]
Bên cạnh đó còn có nhiều đề tài, luận văn đã đề cập và nêu ra nhiều giải
pháp thực hiện XHH GD ở các trường phổ thông như: Huỳnh Thúy Phượng
(2012),“Một số giải pháp QL công tác XHH GD ở các trường trung học cơ sở
huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long”; Lê Thị Lệ Thủy (2013),“Một số giải pháp
nâng cao hiệu quả công tác XHH GD trung học phổ thông ở thành phố Vinh,
tỉnh Nghệ An”; Lê Thanh Hùng (2013),“Thực trạng QL công tác XHH GD ở
trường trung học cơ sở huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long”. Một số tác giả đã
chỉ ra quản lý hoạt động XHH GD là một phương thức để thực hiện tớt mục tiêu
giáo dục. Để thực hiện có hiệu quả mục tiêu đó cần phát huy tớt vai trị của toàn XH
tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình giáo dục.
9


Tóm lại, dẫn luận các cơng trình nghiên cứu trên đây cho thấy, XHH GD
và quản lý hoạt động XHH GD luôn là vấn đề thu hút được sự quan tâm của

các học giả. Phần lớn các các nhà nghiên cứu đã chỉ ra sự cần thiết, vai trò,
trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội trong cơng tác giáo dục. Từ đó,
các tác giả cũng khẳng định, quản lý hoạt động XHH GD được xem là cách
thức quan trọng để thực hiện thành công mục tiêu giáo dục và phát triển nhà
trường. Muốn vậy, các nhà quản lý cần phải có những biện pháp phù hợp nhằm
huy động các lực lượng xã hội, đặc biệt là CMHS tham giáo dục vào quá trình
giáo dục. Mặc dù vậy, nghiên cứu về quản lý hoạt động XHH GD ở các trường
TH trên địa bàn TP. Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay chưa
tìm thấy cơng trình nào.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Xã hội hóa
Nguyễn Như Ý (CB) (2000), trong ćn Từ điển tiếng Việt đã lý giải,
XHH là làm cho trở thành của chung của xã hội, với thí dụ XHH tư liệu sản
xuất, tức là quốc hữu hóa tư liệu sản xuất. [31]
N.K. Gontscharov (2012): “XHH là quá trình cá nhân nhập vào xã hội
hay vào một trong các nhóm của họ thơng qua q trình học các chuẩn mực và
giá trị của từng nhóm và xã hội”. [dẫn theo, 23]
F.w. Krow (2012): “Quá trình XHH được hiểu chung là quá trình biện
chứng, trong đó mỗi người có tư cách là thành viên của XH trở nên có năng lực
hành động, thơng qua q trình này duy trì và tái sản x́t XH [dẫn theo, 23]
Nơng Phú Bình (2000): “Bản chất của XHH là cách thực hiện chủ trương,
đường lối của Đảng, huy động và tổ chức sự tham gia của mọi người dân, mọi
lực lượng xã hội; tạo ra sự phới hợp liên ngành một cách có kế hoạch dưới sự
chỉ đạo và quản lý thống nhất của nhà nước” [dẫn theo 25].
Từ những quan điểm nêu trên, chúng tơi đưa ra quan niệm “XHH là q
trình chuyển giao cơ chế hoạt động, cơ chế quản lý mới thuộc lĩnh vực nào đó của
đời sống xã hội trên cơ sở huy động trách nhiệm của cá nhân, cộng đồng, sử dụng
có hiệu quả các nguồn lực xã hội và phục vụ cho lợi ích chung của xã hội”
10

1.2.2. Xã hội hóa giáo dục
Điều 16, Luật giáo dục 2019 quy định XHH GD gồm những nội dung sau:
Phát triển giáo dục, xây dựng xã hội học tập là sự nghiệp của Nhà nước
và của toàn dân.
Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong phát triển sự nghiệp giáo dục. Thực
hiện đa dạng hóa các loại hình cơ sở giáo dục và hình thức giáo dục; khuyến
khích, huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia phát triển sự
nghiệp giáo dục; khuyến khích phát triển cơ sở giáo dục dân lập, tư thục đáp
ứng nhu cầu xã hội về giáo dục chất lượng cao.
Tổ chức, gia đình và cá nhân có trách nhiệm chăm lo sự nghiệp giáo dục,
phối hợp với cơ sở giáo dục thực hiện mục tiêu giáo dục, xây dựng môi trường
giáo dục an tồn, lành mạnh.
Tổ chức, cá nhân có thành tích trong sự nghiệp giáo dục được khen
thưởng theo quy định của pháp luật.XHH GD là một chủ trương lớn của Đảng
về giáo dục nhằm huy động XH làm GD, động viên mọi tầng lớp nhân dân góp
sức xây dựng nền GD quốc dân dưới sự QL của Nhà nước; làm cho GD trở
thành việc của toàn XH và nhận thức đúng đắn vị trí, vai trị của GD trong sự
phát triển KT-XH, thực trạng của địa phương, qua đó xây dựng cộng đồng trách
nhiệm của các tầng lớp nhân dân đối với việc tạo lập, cải thiện môi trường KTXH lành mạnh và thuận lợi cho hoạt động GD.
Bên cạnh đó, một số tác giả cũng đưa ra quan niệm về XHH GD, chẳng
hạn như:
Phạm Minh Hạc (2009): “Sự nghiệp giáo dục không phải chỉ là của Nhà
nước, mà là của toàn XH: mọi người cùng làm giáo dục, Nhà nước và XH,
trung ương và địa phương cùng làm giáo dục, tạo nên phong trào học tập toàn
dân” [12, tr 85]
Lương Thị Việt Hà (2014): “XHH GD là quá trình huy động tồn XH làm
giáo dục, động viên các tầng lớp nhân dân góp sức xây dựng nền giáo dục quốc
dân dưới sự quản lý của Nhà nước để xây dựng một XH học tập”. [9, tr 23]
Trong khuôn khổ luận văn này, chúng tôi quan niệm: XHH GD là quá

trình chuyển giao cơ chế hoạt động, cơ chế quản lý mới của Nhà nước về giáo
dục trên cơ sở huy động trách nhiệm của cá nhân, cộng đồng, sử dụng có hiệu
11