Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện quảng xương, tỉnh thanh hóa theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp

BỘ GIÁO DỤCVÀ ĐÀO TẠO
UBND TỈNH THANH HÓA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

NGUYỄN MẠNH CƯỜNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN QUẢNG XƯƠNG, TỈNH THANH HÓA
THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THANH HÓA, NĂM 2022


BỘ GIÁO DỤCVÀ ĐÀO TẠO
UBND TỈNH THANH HÓA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

NGUYỄN MẠNH CƯỜNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN QUẢNG
XƯƠNG, TỈNH THANH HÓA THEO HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Tuyết Mai

THANH HÓA, NĂM 2022


Danh sách Hội đồng chấm luận văn Thạc sỹ khoa học
(Theo Quyết định số :

/ QĐ- ĐHHĐ ngày

tháng

năm 2022

của Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức)
Học hàm, học vị
Họ và tên

Chức danh

Cơ quan Công tác

trong Hội đồng
Chủ tịch HĐ
UV Phản biện 1
UV Phản biện 2
Uỷ viên
Thư ký

Xác nhận của Người hướng dẫn

Học viên đã chỉnh sửa theo ý kiến của Hội đồng
Ngày tháng

năm 2022


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, luận văn này không trùng lặp với các khóa luận, luận văn,
luận án và các cơng trình nghiên cứu đã cơng bố.
Thanh Hóa, tháng 7 năm 2022
Tác giả

Nguyễn Mạnh Cường

i


LỜI CẢM ƠN
Luận văn là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở Khoa Tâm lý - Giáo
dục, Trường Đại học Hồng Đức kết hợp với sự nỗ lực cố gắng của bản thân. Đạt
được thành quả này, tôi xin bày tỏ sự tri ân sâu sắc đến:
Quý Thầy/Cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục, Trường Đại học Hồng Đức đã
nhiệt tình giúp đỡ tơi trong những năm học vừa qua. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng
biết ơn sâu sắc nhất đến TS. Lê Tuyết Mai - người đã giúp đỡ tơi trong suốt q
trình nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn đến Lãnh đạo, cán bộ Phòng GD&ĐT huyện Quảng
Xương, Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên các Trường THCS huyện Quảng
Xương đã hỗ trợ, hợp tác với tôi trong q trình nghiên cứu để tơi hồn thành tốt
luận văn.
Cuối cùng, tơi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và những người thân

đã động viên, giúp đỡ tơi hồn thành khóa học cũng như trong q trình thực hiện
luận văn này./.
Thanh Hóa, tháng 7 năm 2022
Tác giả

Nguyễn Mạnh Cường

ii


MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................................ii
MỤC LỤC.........................................................................................................................iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................. viii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................................ix
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu...................................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................................. 3
3.1. Khách thể nghiên cứu..................................................................................... 3
3.2. Đối tượng nghiên cứu..................................................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học........................................................................................................ 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................... 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 4
6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu ................................................................... 4
6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu .......................................................................... 4
6.3. Giới hạn về khách thể nghiên cứu .................................................................. 4
7. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................. 4

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận ......................................................... 4
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ...................................................... 4
7.3. Phương pháp thống kê tốn học ..................................................................... 5
8. Đóng góp mới của đề tài ................................................................................................ 5
9. Cấu trúc luận văn ............................................................................................................ 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP ....................................................................................... 7
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .................................................................................... 7
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học
cơ sở ...................................................................................................................... 7
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
trung học cơ sở theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp. ............................ 10
iii


1.2. Một số khái niệm cơ bản ..........................................................................................11
1.2.1. Quản lý ...................................................................................................... 11
1.2.2. Tổ chuyên môn .......................................................................................... 12
1.2.3. Hoạt động tổ chuyên môn ......................................................................... 12
1.2.3. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ............................................................ 14
1.2.4. Năng lực nghề nghiệp ............................................................................... 15
1.2.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở theo hướng
phát triển năng lực nghề nghiệp .......................................................................... 23
1.3. Hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở theo hướng phát triển
năng lực nghề nghiệp .......................................................................................................24
1.3.1. Vai trị của tổ chun mơn ở trường THCS .............................................. 24
1.3.2. Mục tiêu hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS ................................ 25
1.3.3. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở .................... 25
1.3.4. Nội dung hoạt động của tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở theo hướng

phát triển năng lực nghề nghiệp .......................................................................... 26
1.3.5. Các hình thức hoạt động của tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở theo
hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ............................................................... 29
1.3.6. Các lực lượng tham gia hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS theo
hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ............................................................... 30
1.3.7. Các điều kiện thực hiện hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS theo hướng
phát triển năng lực nghề nghiệp ......................................................................................31
1.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở theo hướng phát triển
năng lực nghề nghiệp .......................................................................................................32
1.4.1. Vai trò của Hiệu trưởng trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
trung học cơ sở theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ............................ 32
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở theo
hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ............................................................... 32
Có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau khi xác định các nội dung quản lý hoạt động của
tổ chuyên môn ở trường THCS theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp. Trong
luận văn này chúng tôi sử dụng cách tiếp cận chức năng, theo đó nội dung quản lý hoạt
động tổ chuyên môn ở trường THCS theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp bao
gồm có: ..............................................................................................................................32

iv


1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung
học cơ sở theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp.................................................36
1.5.1. Yếu tố chủ quan......................................................................................... 36
1.5.2. Yếu tố khách quan ..................................................................................... 38
Kết luận chương 1 ..........................................................................................................42
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN QUẢNG XƯƠNG, TỈNH
THANH HÓA THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ

NGHIỆP ..........................................................................................................................43
2.1. Khái quát chung về tình hình kinh tế, văn hóa, giáo dục huyện Quảng Xương, tỉnh
Thanh Hóa .........................................................................................................................43
2.1.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa xã hội huyện Quảng
Xương, tỉnh Thanh Hóa....................................................................................... 43
2.1.2. Tình hình giáo dục huyện Quảng Xương .................................................. 44
2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng..............................................................................48
2.2.1. Mục đích khảo sát ..................................................................................... 48
2.2.2. Nội dung khảo sát...................................................................................... 49
2.2.3. Phương pháp khảo sát ............................................................................... 49
2.2.4. Địa bàn và khách thể khảo sát ................................................................... 49
2.2.5. Thang đo và tiêu chí đánh giá ................................................................... 49
2.3. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung
học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề
nghiệp.................................................................................................................................50
2.3.1. Thực trạng phẩm chất, năng lực nghề nghiệp của giáo viên các trường trung
học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa................................................ 50
2.3.2. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện
Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp.... 52
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện
Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực .................................65
2.4.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên và cán bộ quản lý về tầm quan trọng
của quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở huyện Quảng
Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ............... 65

v


2.4.2. Nội dung quản lý quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học
cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề

nghiệp .................................................................................................................. 67
2.5. Thực trạng tác động ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở các trường trung học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng
phát triển năng lực nghề nghiệp ......................................................................................77
2.5.1. Ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn
theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ....................................................... 77
2.5.2. Ảnh hưởng của các yếu tố khách quan đến quản lý hoạt động tổ chuyên
môn theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp............................................... 80
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề
nghiệp.................................................................................................................................81
2.6.1. Ưu điểm ..................................................................................................... 81
2.6.2. Hạn chế ...................................................................................................... 82
2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế ......................................................................... 83
Kết luận chương 2 ..........................................................................................................85
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN QUẢNG XƯƠNG, TỈNH
THANH HÓA THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ
NGHIỆP ...........................................................................................................................86
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ..................................................................................86
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu............................................................ 86
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ........................................................... 86
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả .............................................. 86
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển......................................... 87
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học
cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực
nghề nghiệp......................................................................................................................87
3.2.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo
viên về vai trị của hoạt động tổ chun mơn với việc phát triển năng lực nghề
nghiệp giáo viên. ................................................................................................. 87

vi


3.2.2. Biện pháp 2: Thực hiện việc đổi mới nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn theo
hướng phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên ........................................ 89
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện bồi dưỡng giáo viên, đổi
mới hình thức tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp..... 91
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động của tổ chuyên môn
theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên ................................ 94
3.2.5. Biện pháp 5: Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài chính đảm bảo hoạt
động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên ..... 97
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp được đề xuất .......................................................99
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất.......99
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .............................................................................. 99
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 100
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm .............................................................................. 100
Kết luận chương 3 ........................................................................................................106
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................................107
1. Kết luận .......................................................................................................................107
2. Khuyến nghị ................................................................................................................108
2.1. Đối với Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh
Hoá .................................................................................................................... 108
2.2. Đối với BGH các trường THCS huyện Quảng Xương .............................. 108
2.3. Đối với các Tổ trưởng tổ chuyên môn ....................................................... 109
2.4. Đối với giáo viên các trường THCS huyện Quảng Xương........................ 109
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................110
PHỤ LỤC
PHIẾU SỐ 01
PHỤ LỤC 02

vii


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Stt

Chữ viết tắt

Nghĩa đầy đủ

1

BGD & ĐT

Bộ Giáo dục và đào tạo

2

CBGV

Cán bộ giáo viên

3

CBQL

Cán bộ quản lý

5

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

4

ĐTB

Điểm trung bình

7

GD & ĐT

Giáo dục & Đào tạo

6

GV

Giáo viên

8

HS

Học sinh

9

HT

Hiệu trưởng

10

THCS

Trung học cơ sở

12

TCM

Tổ chuyên môn

13

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

viii


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Trang
Bảng 2.1. Kết quả xếp loại học lực lớp 6 ............................................................ 47
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại học lực lớp 7, lớp 8 và lớp 9 ................................... 47

Bảng 2.3. Phẩm chất, năng lực nghề nghiệp của giáo viên các trường trung học
cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa ...................................................... 50
Biểu đồ 2.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động tổ chuyên
môn theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp............................................... 52
Bảng 2.4. Mức độ thực hiện mục tiêu hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường
trung học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa ...................................... 54
Bảng 2.5. Mức độ thực hiện các nội dung hoạt động của tổ chuyên môn ở các
trường trung học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa .......................... 57
Bảng 2.6: Thực trạng mức độ thực hiện các hình thức hoạt động tổ chun mơn
ở các trường trung học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng
phát triển năng lực nghề nghiệp .......................................................................... 60
Bảng 2.7: Thực trạng các lực lượng tham gia hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường trung học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát
triển năng lực nghề nghiệp .................................................................................. 62
Bảng 2.8: Thực trạng các điều kiện đảm bảo hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường trung học cơ sở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát
triển năng lực nghề nghiệp .................................................................................. 63
Bảng 2.9. Tầm quan trọng của quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS huyện Quảng Xương theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp......... 66
Bảng 2.10. Mức độ thực hiện các nội dung lập kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
ở các trường THCS huyện Quảng Xương theo hướng phát triển năng lực nghề
nghiệp .................................................................................................................. 68
Bảng 2.11. Thực trạng tổ chức hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS
huyện Quảng Xương theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp .................... 70
Bảng 2.12. Thực trạng chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THCS
huyện Quảng Xương theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp .................... 72
Bảng 2.13. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động tổ chuyên môn ở
các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển
NLNN .................................................................................................................. 75
ix

Bảng 2.14. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan đến quản lý hoạt động tổ
chuyên môn ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo
hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ............................................................... 78
Bảng 2.15. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan đến quản lý hoạt động
tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo
hướng phát triển năng lực nghề nghiệp ............................................................... 80
Bảng 3.1: Ý kiến đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất............ 101
Bảng 3.2: Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp .............................. 102
Bảng 3.3: Sự tương quan về tính cần thiết và tính khả thi ................................ 104
của các biện pháp đề xuất.................................................................................. 104

x


xi


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Khơng chỉ Việt Nam mà các quốc gia trên thế giới đều coi giáo dục là quốc
sách hàng đầu và chọn khoa học giáo dục làm khâu đột phá cho sự phát triển bền
vững của đất nước. Đổi mới giáo dục nhằm đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh
tế - xã hội trong thời kỳ hội nhập là trách nhiệm của các cấp, các ngành và của
toàn xã hội. Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã
thông qua Nghị quyết số 29 /NQ - TW ngày 04/11/2013 về “Đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong
điều kiện xã hội chủ nghĩa - định hướng kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ”
[2]. Theo đó, cần phải tiến hành đổi mới những vấn đề lớn, mang tính cốt lõi, cấp

thiết; đổi mới từ tư duy, quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung,
phương pháp, các cơ chế chính sách, các điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới sự
lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở
giáo dục - đào tạo, và việc tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội trong cơng tác
giáo dục; đổi mới ở các cấp học, bậc học và ở các địa phương trên phạm vi cả nước.
Trong công tác đổi mới quản lý giáo dục, việc mới công tác quản lý hoạt
động tổ chuyên môn (TCM) ở các trường phổ thông nói chung và các trường trung
học cơ sở (THCS) nói riêng là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng, bởi
lẽ TCM là một bộ phận cấu thành trong bộ máy tổ chức, quản lý của nhà trường.
Hoạt động của tổ chuyên môn tốt, thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ quy định tại
Điều lệ trường THCS sẽ quyết định sự tồn tại và phát triển của nhà trường. Bên
cạnh đó hoạt động của tổ chun mơn cịn nhằm góp phần bồi dưỡng giáo viên
(GV) theo chuẩn năng lực nghề nghiệp, nâng cao chất lượng giáo viên và chất
lượng giáo dục tồn diện trong nhà trường. Chính vì vậy đội ngũ cán bộ quản lý
(CBQL) trong nhà trường cần phát huy tốt vai trị của mình trong việc quản lý
hoạt động tổ chuyên môn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, năng lực sư phạm
cho giáo viên.

1


Trong những năm qua, công tác quản lý hoạt động của TCM tại các trường
THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa đã thu được những kết quả đáng
khích lệ như: Cán bộ quản lý các trường đã nhận thức được tầm quan trọng của tổ
chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường và nâng cao
năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên; chỉ đạo các tổ chuyên môn xây
dựng kế hoạch hoạt động khoa học, kịp thời và sát với tình hình thực tiễn. Tuy
nhiên, trong quá trình quản lý hoạt động tổ chuyên mơn ở các trường THCS huyện
Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa vẫn còn bộc lộ những hạn chế, bất cập như: các
buổi sinh hoạt chun mơn chưa đều, cịn thiên về thủ tục hành chính; chưa đi sâu

vào các vấn đề trọng tâm đổi mới phương pháp dạy học, tháo gỡ những khó khăn
cho giáo viên trong tổ; việc quản lý các tổ chun mơn vẫn mang nặng tính kinh
nghiệm, thiếu cơ sở khoa học; nặng về phổ biến các kế hoạch, các văn bản chỉ đạo
của cấp trên, kiểm điểm thi đua, thiếu giám sát,…Những hạn chế này trong quản
lý hoạt động tổ chuyên môn đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục
trong nhà trường và hạn chế phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên.
Trong lĩnh vực Quản lý giáo dục đã có một số cơng trình nghiên cứu về quản
lý hoạt động tổ chun mơn theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp. Tuy
nhiên, hiện chưa có một nghiên cứu nào trên địa bàn huyện Quảng Xương, tỉnh
Thanh Hóa về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực
nghề nghiệp.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi lựa chọn đề tài: “Quản
lý hoạt động tổ chuyên mơn ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh
Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp” làm đề tài nghiên cứu
luận văn.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động TCM ở các
trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng
lực nghề nghiệp, đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động TCM ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng

2


phát triển năng lực nghề nghiệp (NLNN) giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS theo hướng phát triển năng
lực nghề nghiệp.

3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện
Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp.
4. Giả thuyết khoa học
Hiện nay, quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS huyện Quảng
Xương tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp vẫn cịn nhiều
hạn chế vì cán bộ quản lý chưa nhận thức đúng vị trí, vai trị hoạt động tổ chuyên
môn trong việc phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên; chưa chủ động đề
xuất các biện pháp xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá hiệu
quả hoạt động tổ chuyên môn trong việc phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo
viên dẫn đến kết quả hoạt động tổ chuyên môn chưa cao. Nếu đề xuất các biện
pháp quản lý hoạt động TCM phù hợp, sát thực tiễn và có tính khả thi sẽ góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường và phát triển năng lực nghề
nghiệp cho giáo viên ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường THCS theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp.
5.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát
triển năng lực nghề nghiệp.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực nghề
nghiệp

3


6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng và biện pháp quản lý hoạt động tổ

chuyên môn ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo
hướng phát triển năng lực nghề nghiệp.
6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Luận văn được nghiên cứu tại 5 trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh
Thanh Hóa, gồm các trường:
- Trường THCS Quảng Chính
- Trường THCS Quảng Khê
- Trường THCS Quảng Trường
- Trường THCS Tiên Trang
- Trường THCS Nguyễn Bá Ngọc
6.3. Giới hạn về khách thể nghiên cứu
Trong phạm vi luận văn này, chúng tôi lựa chọn mẫu khách thể khảo sát
thuộc hai nhóm: Nhóm CBQL và giáo viên tại 5 trường THCS, tổng số khách thể
là: 135 người
Số lượng cụ thể: 90 giáo viên và 45 cán bộ quản lý (CBQL phòng GD, Ban
Giám hiệu, Tổ trưởng và tổ phó các trường)
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, khái quát quát các vấn đề lý luận về: quản lý, hoạt động
TCM ở trường THCS, phát triển NLNN, quản lý hoạt động TCM ở các trường
THCS theo hướng phát triển NLNN; nghiên cứu hệ thống văn bản quy phạm pháp
luật, các quy định của ngành Giáo dục liên quan đến công tác quản lý giáo dục,
quản lý TCM theo hướng phát triển năng lực trong trường THCS hiện nay.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra:
Tiến hành xây dựng mẫu phiếu điều tra dành cho CBQL và GV nhằm thu

4

thập các thông tin về thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển NLNN.
- Phương pháp quan sát:
Thu thập thông tin qua quan sát các hoạt động của tổ TCM, sinh hoạt tổ
chuyên môn của đội ngũ cán bộ giáo viên trong các trường THCS huyện Quảng
Xương, tỉnh Thanh Hóa.
- Phương pháp phỏng vấn:
Tiến hành phỏng vấn trực tiếp một số CBQL và GV ở các trường THCS
huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa để tìm hiểu kỹ hơn thực trạng quản lý hoạt
động TCM ở các trường THCS huyện Quảng Xuơng, tỉnh Thanh Hóa
- Phương pháp chuyên gia:
Xin ý kiến CBQL và GV có thâm niên, kinh nghiệm trong công tác quản lý
hoạt động TCM nhằm khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lý được đề xuất.
7.3. Phương pháp thống kê tốn học
Sử dụng một số cơng thức tốn học và bảng tính excel để tính tốn các số
liệu thu được từ phiếu điều tra.
8. Đóng góp mới của đề tài
- Hệ thống hóa lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS theo hướng phát triển NLNN.
- Làm rõ thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực
nghề nghiệp.
- Đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát
triển năng lực nghề nghiệp.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, phụ lục, danh mục tài liệu tham
khảo, luận văn có 3 chương:

5


Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường
THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực
nghề nghiệp.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên mơn ở các trường
THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo hướng phát triển năng lực
nghề nghiệp.

6


Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO HƯỚNG PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về hoạt động tổ chuyên môn ở trường
trung học cơ sở
Qua nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy các tác giả ở nước ngoài và ở trong
nước đều khẳng định việc quản lý hoạt động tổ chun mơn nói chung và quản lý
hoạt động tổ chun mơn ở trường THCS nói riêng có vai trò quan trọng trong
việc nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường và nâng cao năng lực nghề
nghiệp của giáo viên. Có thể kể đến một số cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt
động tổ chun mơn ở trường THCS như:
Nghiên cứu của các tác giả: Xu -khôm- lin-xki và Ma- ca- ren - co về phương
pháp quản lý hoạt động TCM đã nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của người giáo
viên (GV) và sự cần thiết phải có TCM trong nhà trường để người GV có thể thực

hiện tốt vai trị của mình. Qua nghiên cứu các tác giả khẳng định: “Kết quả toàn
bộ hoạt động quản lý của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào tổ chức đúng đắn và
hợp lí hoạt động giảng dạy của đội ngũ giáo viên” [16]
Các tác giả Harris.A và Mujs.D lại nghiên cứu về vai trò của người lãnh đạo
TCM đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò của người Hiệu trưởng nhà trường. Theo các
tác giả này thì muốn lãnh đạo, quản lý và xây dựng TCM vững mạnh thì người
HT cần phải: “Chia sẻ viễn cảnh của nhà trường; Xây dựng và phát huy vai trò
của đội ngũ GV trong nhà trường; Xây dựng môi trường làm việc có chất lượng
và hiệu quả trong nhà trường; Lãnh đạo quá trình dạy học; Quản lý, chỉ đạo, đánh
giá các hoạt động của TCM và phân quyền cho TTCM để tổ chức, quản lý và điều
hành các hoạt động của TCM [39].
Với cách tiếp cận dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn đổi mới quá trình
quản lý giáo dục trong giai đoạn gần đây, những cơng trình nghiên cứu của các

7


tác giả như: Trần Kiểm, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Ngọc Quang… không chỉ
đề cập đến những vấn đề chung của quá trình quản lý giáo dục, quản lý trường
học mà các tác giả này còn đề cập cụ thể đến các nội dung quản lý hoạt động của
TCM trong nhà trường.
Trong bài viết: “Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THCS vùng đặc biệt
khó khăn thơng qua sinh hoạt chuyên môn theo chủ đề ở cụm trường” đăng trên
tạp chí Quản lý giáo dục (2015), tác giả Hồng Đức Minh đã đưa ra những bất
cập, khó khăn và hạn chế trong sinh hoạt chuyên môn ở cụm trường nhỏ của các
trường THCS vùng đặc biệt khó khăn, từ đó tác giả đã đề xuất các biện pháp tổ
chức sinh hoạt chuyên môn phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, góp
phần nâng cao chất lượng đội ngũ GV [28].
Tác giả Hoàng Sỹ Hùng (2016) với nghiên cứu: “Tăng cường năng lực
quản lý cho tổ trưởng chuyên mơn các trường trung học cơ sở tỉnh Thanh Hóa”

đã chỉ rõ các yếu tố ảnh hưởng đến thực tiễn công tác quản lý hoạt động TCM
ở các trường THCS trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, qua đó tác giả đề xuất các
biện pháp nhằm giúp TTCM nâng cao năng lực quản lý hoạt động TCM trong
nhà trường [17].
Tác giả Dương Hồng Diên với bài viết: “Thực trạng quản lý hoạt động TCM
ở các trường THCS quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh”, đã đánh giá việc
quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS quận Bình Tân ở mức độ “Khá”.
Trong đó, một số nội dung cịn hạn chế cần có biện pháp quản lí tốt hơn như: công
tác xây dựng kế hoạch của TCM; hướng dẫn kĩ năng (các bước) xây dựng kế
hoạch hoạt động TCM; công tác kiểm tra, rà soát, điều chỉnh việc thực hiện kế
hoạch của TCM; công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc khai thác, sử dụng và
bảo quản thiết bị, đồ dùng dạy học; tham mưu cho HT trong bố trí, sắp xếp đội
ngũ GV giảng dạy; tổ chức, điều chỉnh hoạt động TCM trong quá trình tổ chức
thực hiện các hoạt động cơ bản của TCM; tổng kết, đánh giá các hoạt động của
TCM; điều chỉnh kế hoạch hoạt động TCM; đảm bảo đủ cơ sở vật chất, thiết bị
phục vụ dạy học; tổ chức tham quan học tập; xây dựng quy chế phối hợp giữa tổ

8


trưởng chun mơn và các tổ chức đồn thể. Kết quả thu được từ thực tiễn khảo
sát sẽ là cơ sở để các cấp lãnh đạo và CBQL có những biện pháp quản lí phù hợp
nhằm nâng cao chất lượng quản lí hoạt động TCM ở các trường THCS quận Bình
Tân, TP. Hồ Chí Minh [8].
Trong bài viết: “ Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học Một giải pháp nâng cao chất lượng dạy học theo chương trình giáo dục phổ thơng
mới ở trường THCS” của tác giả Hồ Thị Loan và Lê Thị Cẩm Mỹ đã khẳng định:
Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học là hướng đi đúng đắn,
nhằm nâng cao năng lực quản lí và năng lực hoạt động chuyên mơn cho cán bộ
quản lí. Đây cũng là một giải pháp bồi dưỡng GV trong các nhà trường phổ thông
để chuẩn bị tiếp cận với chương trình giáo dục mới. Tuy nhiên, việc triển khai ban

đầu không tránh khỏi sự lúng túng, bỡ ngỡ, nhưng sau dần trở thành phản xạ tự
nhiên, thành nếp quen. Quá trình đổi mới sinh hoạt chuyên môn truyền thống sang
nghiên cứu bài học là lâu dài, nhiều khó khăn, rào cản. Kết quả của sinh hoạt
chuyên môn theo nghiên cứu bài học là nâng cao chất lượng học của học sinh, chất
lượng dạy của giáo viên xây dựng văn hóa nhà trường thân thiện, tích cực [23].
Tác giả Nguyễn Thị Việt Thuần với bài: “ Sinh hoạt chun mơn dựa trên
quan sát, phân tích hoạt động của học sinh các trường trung học trong giờ học văn
tại thành phố Cần Thơ” đã khẳng định: Mơ hình đổi mới sinh hoạt chun mơn
qua quan sát, phân tích hoạt động học của học sinh tại các trường trung học thành
phố Cần Thơ đã cho thấy tiềm năng phát triển chuyên môn của giáo viên khá rõ
rệt đồng thời bước đầu nâng cao sinh hoạt tổ chuyên môn, nâng cao chất lượng giáo
dục cho học sinh tại các trường trung học. Đây là một hướng đi đúng đắn và hiệu
quả, cần được nghiên cứu kĩ lưỡng, sâu sắc hơn và triển khai mạnh mẽ hơn” [36]
Như vậy, khi nghiên cứu về quản lý hoạt động TCM ở trường THCS các tác
giả đã chỉ ra thực trạng, những hạn chế trong công tác quản lý hoạt động TCM tại
các trường THCS ở địa phương. Từ đó đề xuất một số các biện pháp quản lý hoạt
động TCM nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục trong các

9


trường hiện nay. Tuy nhiên, căn cứ vào đặc điểm vị trí địa lý, kinh tế và văn hóa
xã hội của từng nơi nên nội dung các biện pháp quản lý hoạt động TCM ở các
trường THCS cũng mang những sắc thái riêng.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở
trường trung học cơ sở theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp.
Nghiên cứu công tác quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS theo hướng
phát triển NLNN là một trong những nội dung quan trọng và cần thiết nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Dưới đây là một số các nghiên cứu tiêu
biểu:

Các tác giả Catherine C. Lewis và Rebeccca.R đã chỉ ra sự thích ứng thành
cơng của nghiên cứu bài học ở Bắc Mỹ có sự tham gia tích cực của yếu tố đổi mới
sinh hoạt TCM trong việc nâng cao năng lực nghề nghiệp cho giáo viên ở trường
phổ thông [38].
Trong luận án tiến sĩ của tác giả Ngô Thị Phương Thảo về : “Quản lý hoạt
động tổ chuyên môn ở trường THCS theo hướng phát triển năng lực dạy học” đã
chỉ ra những thuận lợi cũng như những khó khăn trong quản lý hoạt động TCM
ở các trường THCS theo định hướng phát triển năng lực dạy học, Trên cơ sở đó
đề tài khẳng định tính cần thiết và tính khả thi của 5 biện pháp quản lý hoạt động
tổ chuyên môn ở trường THCS theo hướng phát triển năng lực dạy học đó là: Cụ
thể khung năng lực dạy học của giáo viên THCS hiện nay để định hướng cho hoạt
động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên; quản
lý xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động TCM theo hướng phát triển năng
lực dạy học; tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học nhằm
phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên; kiểm tra việc thực hiện hoạt động
tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực dạy học và xây dựng môi trường
sư phạm thuận lợi cho hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển năng lực
dạy học [32].
Kết quả nghiên cứu của tác giả Trịnh Thị Hồng Hà (2015) cho thấy: muốn
phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên ở các trường THCS, việc quan trọng

10


là phải phải xác định được các năng lực nghề nghiệp cần thiết của GV để thực
hiện thành công nghề dạy học. Theo đó, giáo viên THCS cần có 8 loại năng lực,
trong đó có các kiến thức cơ bản và các kĩ năng cốt lõi cũng như định hướng giá
trị phù hợp với loại năng lực đó. Để phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên
THCS có hiệu quả, cần có sự nỗ lực từ nhiều phía như: từ cá nhân GV, sự hỗ trợ
của tổ chuyên môn trong nhà trường THCS, sự cải cách quản lí giáo dục theo

hướng hiện đại, phân cấp quản lí mạnh mẽ, quản lí dựa vào chuẩn, quản lí dựa
vào nhà trường và sau cùng là những đổi mới về cơ chế chính sách đối với việc
đào tạo, sử dụng và bồi dưỡng cũng như đãi ngộ GV [10]
Nghiên cứu của tác giả Phùng Thị Thu Hiền (2018) về: “ Quản lý hoạt động
TCM ở các trường THCS huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội theo hướng phát
triển năng lực nghề nghiệp” đã chỉ ra những kết quả đạt được của công tác quản
lý hoạt động TCM ở các trường THCS huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội.
Bên cạnh đó, tác giả cũng đưa ra những hạn chế như: Các buổi sinh hoạt TCM
cịn mang tính hình thức, việc quản lý hoạt động TCM đơi khi chưa khoa học, cịn
mang tính kinh nghiệm…Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục
của nhà trường và phát triển NLNN giáo viên [13].
Tóm lại, qua tổng quan một số cơng trình nghiên cứu của các tác giả về
quản lý hoạt động TCM, quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát
triển NLNN chúng tôi nhận thấy các tác giả đã chỉ ra những thuận lợi, khó khăn
trong cơng tác quản lý hoạt động TCM; vai trò của người Hiệu trưởng trong
quản lý hoạt động TCM; các biện pháp quản lý hoạt động TCM…Các nghiên
cứu này là tài liệu hữu ích để luận văn kế thừa trong nghiên cứu quản lý hoạt
động TCM ở các trường THCS huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa theo
hướng phát triển NLNN.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Đề cập đến khái niệm “quản lý” có rất nhiều các quan điểm và cách tiếp cận
khác nhau, có thể kể đến như:

11