Bài giảng tài chính công ty chương 12 TS nguyễn thu hiền

Ch
ươ
ng
Thuê mua
Môn Tài chính công ty
TS. Nguy
ễ
n Thu Hi
ề
n
Nội dung

Thuê hoạt động, thuê mua tài chính

Quyết định thuê hay mua?

Đánh giá so sánh thuê và mua

Ưu nhược điểm của thuê mua tài chính
Bằng cách nào để có tài sản?

Mua, đầu tư?

Thuê?
Thuê hoạt động (operating
lease)

Thường kéo dài trong khoảng thời gian ngắn hơn 5
năm

Hợp đồng thuê có thể được bên thuê hủy ngang và

chịu một khoản phạt

Thời hạn thuê ngắn hơn đời sống của tài sản (máy
tính, xe cộ)

Cuối thời hạn thuê, bên thuê trả TS lại cho bên cho
thuê

Hợp đồng có thể cho phép bên thuê mua lại TS
(nhưng không phổ biến)

TS thường còn giá trị thị trường vào cuối thời hạn
thuê
Thuê mua tài chính (Financial
lease)

Còn gọi là thuê mua (capital lease, financial lease)

Có thời hạn dài hơn thuê hoạt động

Đối tượng TS thông thường là đất, công trình xây
dựng, máy móc thiết bị giá trị lớn

Không thể hủy ngang

Tương tự hợp đồng vay vốn dài hạn, phí thuê mua
TC được khấu trừ thuế; vi phạm các trách nhiệm
thanh toán phí thuê sẽ bị buộc phá sản
Thuê mua tài chính (Financial
lease)


Một hợp đồng được gọi là thuê mua TC nếu có một
trong những đặc điểm sau:

Quyền sở hữu TS được chuyển từ bên cho thuê sang bên
thuê vào cuối thời hạn thuê

Bên thuê được mua lại TS thuê ở một mức giá hợp lý

Thời hạn thuê chiếm 75% đời sống kinh tế của TS thuê

Đầu thời hạn thuê, giá trị hiện tại các khoản phí thuê bên
thuê sẽ trả cho bên cho thuê trong suốt thời hạn hợp đồng
bằng hoặc lớn hơn 90% chi phí giá vốn bên cho thuê đã bỏ
ra cho TS thuê
Các dàn xếp hợp đồng thuê
mua

Công ty cho thuê TC kinh doanh dịch vụ thuê TC bằng các
phương thức sau:
1.
Cho thuê trực tiếp (direct lease): Công ty cho thuê một TS
mình sở hữu
2.
Mua và cho thuê lại (sale-leaseback arrangement): Công ty
cho thuê mua TS từ khách hàng và cho họ thuê lại TS đó
3.
Cho thuê từ vay (leveraged leasing arrangements): Công ty
cho thuê bỏ vốn để mua tương đương 20% trị giá TS; phần
còn lại (80% giá trị TS) do bên thứ ba bỏ ra với tư cách cho

bên thuê vay để mua TS. Bên thuê, chứ không phải bên cho
thuê có trách nhiệm pháp lý đối với khoản thanh toán cho bên
thứ ba

Hợp đồng thuê mua TC qui định rõ: ai chịu phí duy tu bảo
dưỡng, phí bảo hiểm TS. Trong thuê mua TC, bên cho thuê
chịu phí duy tu bảo dưỡng, bên thuê chịu phí bảo hiểm TS.
Quyết định thuê hay mua

Với thuê mua TC:

công ty thuê không phải bỏ vốn ban đầu cho TS

TS thuê không xuất hiện trên BTKTS nhưng phải được nêu
rõ trong mục Hoạt động ngoại bảng (off-B/S)

Trách nhiệm trả phí thuê là bắt buộc, không được hủy
ngang hợp đồng thuê

Phí thuê được khấu trừ thuế

Việc nên thuê hay mua được đánh giá qua ngân lưu
sau thuế, tại suất chiết khấu là chi phí vay vốn sau
thuế
Minh họa – Quyết định
Mua hay Thuê TC?
Công ty Roberts đang cân nhắc giữa quyết định mua hoặc thuê tài
chính một thiết bị sản xuất trị giá $24,000. Công ty có thuế suất
thuế thu nhập là 40%. Cụ thể hai phương án như sau:
1.

Thuê TC: Công ty sẽ ký hợp đồng thuê kỳ hạn 5 năm với
khoản phí thuê hàng năm trả vào cuối các năm là $6,000. Chi
phí duy tu bảo dưỡng bên cho thuê chịu trách nhiệm, phí bảo
hiểm do công ty R chịu. Hợp đồng thuê cho phép công ty R
được mua lại vào cuối kỳ hạn hợp đồng với giá $4,000.
2.
Mua: Công ty sẽ vay ngân hàng để mua thiết bị này. Hợp đồng
vay kỳ hạn 5 năm, có lãi suất 9% năm, được thanh toán bằng
các kỳ trả đều cuối năm số tiền là $6,170. Thiết bị này sẽ được
khấu hao theo phương pháp MACRS 5 năm. Công ty sẽ chi
$1,500 mỗi năm cho chi phí bảo trì. Bên cạnh đó công ty cũng
sẽ mua bảo hiểm cho thiết bị này. Công ty có ý định sẽ giữ lại
thiết bị tiếp tục sử dụng sau thời gian 5 năm.
Ngân lưu PA thuê tài chính

Phí thuê hàng năm sau thuế từ năm 1-5:
= $6,000 *(1-40%)

Cuối năm thứ 5 mua lại TS thuê số tiền
$4,000

Ngân lưu sau thuế CFAT:

CF1=…=CF4= 3,600

CF5 = 3,600 + 4,000 = 7,600
Ngân lưu PA mua-
Bảng lịch vay trả nợ
Ngân lưu PA mua –
Ngân lưu sau thuế

Ra quyết định thuê hay mua
Ưu điểm của thuê mua TC
 So với PA vay để mua, PA thuê TC giúp bên thuê tránh các điều khoản
ràng buộc phiền phức của bên cho vay (như chính sách cổ tức, thanh
khoản tối thiểu)
 Hợp đồng bán rồi thuê lại (sale-leaseback) cho phép công ty phong tỏa
được vốn giải quyết thanh khoản
 Trường hợp tài sản là đất đai, thuê TC cho phép bên thuê có thể “khấu
hao” đất (thông qua khoản trả tiền vốn gốc chứa đựng trong khoản
thanh toán phí thuê định kỳ cho bên cho thuê), điều mà luật không cho
phép trong trường hợp công ty mua đất
 Thuê TC cho phép công ty sdụng TSCĐ mà không cần cho vào danh
mục đầu tư TSCĐ của mình, từ đó có thể cải thiện các tỉ số tài chính
(hiệu quả sử dụng tài sản…). Chính vì điểm này, luật pháp có qui định
khai báo hoạt động ngoại bảng
 Thuê TC thường cung cấp tài trợ lên đến 90-95% giá trị tài sản, khác
với hợp đồng vay truyền thống chỉ cho phép tỉ lệ vay thấp hơn
 Trường hợp phá sản, bên thuê chỉ chịu trách nhiệm thanh toán cho bên
cho thuê tổng giá trị tối đa là 3 năm phí thuê, và quyền sở hữu tài sản
thuê (tất nhiên) vẫn thuộc bên cho thuê. Còn trường hợp vay để mua
truyền thống, bên cho vay có quyền đòi tổng giá trị của khoản vay trong
trường hợp phá sản (số dư vốn gốc và lãi)
Nhược điểm của thuê mua TC

Suất sinh lợi yêu cầu của bên cho thuê
thường cao, nên phí thuê có thể trở nên
không còn hấp dẫn

Trường hợp nếu TS thuê mất khả năng sử
dụng, bên thuê vẫn phải trả phí thuê


Một số trường hợp, bên thuê không được
phép cải thiện, cải tiến công năng của TS
thuê mà không được sự đồng ý của bên cho
thuê
Tóm tắt

Có nhất thiết phải mua? Chọn lựa nào phù
hợp: thuê hay mua?

Thuê hoạt động và thuê tài chính

Quyết định thuê TC hay mua

Ưu nhược điểm thuê TC