(Luận văn) quản lý rủi ro đối với hàng hoá xuất nhập khẩu tại cục hải quan hà nội
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.17 MB, 90 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
PHAN TUẤN AN NINH
a
lu
n
n
va
tn
to
p
ie
gh
QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HOÁ XUẤT NHẬP KHẨU
d
oa
nl
w
do
TẠI CỤC HẢI QUAN HÀ NỘI
a
nv
a
lu
u
nf
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
ll
m
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
Hà Nội - 2020
n
va
ac
th
si
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
PHAN TUẤN AN NINH
a
lu
n
n
va
QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HOÁ XUẤT NHẬP KHẨU
tn
to
TẠI CỤC HẢI QUAN HÀ NỘI
p
ie
gh
oa
nl
w
do
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10
d
a
nv
a
lu
u
nf
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
ll
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
m
tz
ha
n
oi
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. ĐINH VĂN THÔNG
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
Hà Nội - 2020
n
va
ac
th
si
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu khoa học độc lập của riêng
tác giả. Các số liệu sử dụng trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nêu
trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình
nghiên cứu khoa học nào trước đây.
a
lu
Hà Nội, ngày tháng năm 2020
n
Tác giả
n
va
p
ie
gh
tn
to
d
oa
nl
w
do
Phan Tuấn An Ninh
a
nv
a
lu
ll
u
nf
m
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
n
va
ac
th
si
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cơ giáo Khoa Kinh tế Chính trị trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi và nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn tơi trong suốt q trình học tập và nghiên
cứu luận văn này.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Đinh Văn Thông, thầy
là người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tơi
a
lu
hồn thành luận văn này.
n
Tơi xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Cục hải quan Hà Nội, các
n
va
đồng chí lãnh đạo các đơn vị, các phòng ban trực thuộc Cục hải quan hà Nội đã
tn
to
tạo mọi điều kiện thuận lợi và cung cấp đầy đủ các thông tin, số liệu, tư liệu bản
p
ie
gh
đồ trong q trình nghiên cứu luận văn.
do
Cuối cùng, tơi xin trân trọng cảm ơn các bạn học viên cùng lớp, những
oa
nl
w
người thân trong gia đình và bạn bè đã giúp đỡ và động viên tơi trong q trình
học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn này.
d
a
lu
a
nv
Hà nội, ngày…. tháng…. năm 2020
u
nf
Tác giả
ll
m
tz
ha
n
oi
z
@
m
co
l.
ai
gm
Phan Tuấn An Ninh
an
Lu
n
va
ac
th
si
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. ii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ...................................................................................... iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ .......................................................................................... iii
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1.......................................................................................................... 6
a
lu
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC
n
TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT, NHẬP
n
va
KHẨU TẠI HẢI QUAN ..................................................................................... 6
tn
to
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 6
p
ie
gh
1.2 Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại hải quan ...... 8
do
1.2.1 Một số khái niệm cơ bản .............................................................................. 8
oa
nl
w
1.2.2 Nội dung của quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu tại Hải quan ... 13
1.2.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng quản lý rủi ro vào quy trình thủ tục
d
a
nv
a
lu
Hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ............................................... 22
1.3 Kinh nghiệm quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại một số Cục
u
nf
Hải quan và bài học đối với Hà Nội .................................................................... 28
ll
m
1.3.1 Kinh nghiệm thực tiễn tại một số Cục Hải quan ........................................ 28
n
oi
tz
ha
1.3.2 Bài học kinh nghiệm đối với Cục hải quan Hà Nội ................................... 31
CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 33
z
2.1 Phương pháp thu thập thông tin .................................................................... 33
gm
@
2.1.1. Thu thập thông tin thứ cấp ........................................................................ 33
l.
ai
co
2.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp ........................................................ 33
m
2.2. Phương pháp xử lý tài liệu ........................................................................... 34
Lu
an
2.2.1 Phương pháp thống kê, mô tả..................................................................... 34
n
va
ac
th
si
2.2.2 Phương pháp so sánh .................................................................................. 34
2.2.3 Phương pháp phân tích, tổng hợp .............................................................. 35
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HÓA
XUẤT, NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN HÀ NỘI ................................ 36
3.1 Quá trình hình thành, phát triển của Cục Hải quan Hà Nội .......................... 36
3.1.1 Lịch sử hình thành phát triển ..................................................................... 36
3.1.2 Cơ cấu tổ chức của Cục Hải quan Hà Nội ................................................. 38
3.1.3 Đội ngũ cán bộ, viên chức.......................................................................... 39
a
lu
3.1.4 Một số kết quả đã đạt được của Cục Hải quan Hà Nội .............................. 40
n
3.2 Thực trạng quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại Cục Hải
n
va
quan Hà Nội......................................................................................................... 43
tn
to
3.2.1 Lập kế hoạch quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại Cục
p
ie
gh
Hải quan Hà Nội .................................................................................................. 43
do
3.2.2. Tổ chức thực hiện quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục
oa
nl
w
Hải Quan Hà Nội ................................................................................................. 44
3.2.3. Công tác kiểm tra, giám sát quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ
d
a
nv
a
lu
hải quan ............................................................................................................... 51
3.3 Đánh giá chung quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải
u
nf
quan Hà Nội......................................................................................................... 56
ll
m
3.3.1 Kết quả đạt được ........................................................................................ 56
n
oi
tz
ha
3.3.2 Hạn chế ....................................................................................................... 58
3.3.3 Nguyên nhân của hạn chế .......................................................................... 59
z
CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC
@
l.
ai
gm
QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CỤC
co
HẢI QUAN HÀ NỘI ......................................................................................... 61
m
4.1. Định hướng hồn thiện quản lý rủi ro đối với hàng hố xuất khẩu, nhập
Lu
an
khẩu tại Cục hải quan Hà Nội ............................................................................. 61
n
va
ac
th
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
4.1.1. Quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong bối cảnh mới .... 61
4.1.2. Định hướng hoàn thiện .............................................................................. 62
4.2 Các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu,
nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Nội.................................................................... 65
4.2.1. Nâng cao năng lực cán bộ thực hiện quản lý rủi ro .................................. 65
4.2.2. Đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật phù hợp với việc áp dụng quản
lý rủi ro trong qui trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu ...... 68
4.2.3. Tăng cường quan hệ phối hợp với hợp tác quốc tế trong quản lý rủi ro... 69
a
lu
4.2.4. Tập trung thu thập hồ sơ doanh nghiệp, phân tích đánh giá thơng tin, trao
n
đổi thông tin để từ xây dựng các tiêu chí QLRR ................................................ 70
n
va
4.2.5. Xây dựng trung tâm dữ liệu và công nghệ thông tin phù hợp với yêu cầu
tn
to
phân tích rủi ro .................................................................................................... 71
p
ie
gh
Nâng tầm địa vị pháp lý, phát ữiển năng lực của đem vị chuyên trách QLRR tại
do
các cấp, vừa đảm bảo yêu cầu hệ thống, chuyên nghiệp, chuyên sâu, vừa đáp
oa
nl
w
ứng yêu câu QLRR đặc thù vừa đáp ứng các đòi hỏi của hội nhập quốc tế và cải
cách hiện đại hóa hải quan. 4.2.6. Cải cách bộ máy, phân công nhiệm vụ công
d
a
nv
a
lu
chức hải quan làm nghiệp vụ chuyên sâu về quản lý rủi ro ................................ 72
4.2.7. Giải pháp gắn liền với tình hình mới của Cục hải quan Hà Nội ............... 74
u
nf
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 76
ll
m
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 78
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
n
va
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Ký hiệu
STT
Nguyên nghĩa
a
lu
n
n
va
AFTA
Khu vực mậu dịch tự do
2
APEC
Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương
3
ASEAN
Hiệp hội các quốc gia Đơng Nam Á
4
ECUS
Phần mềm khai Hải quan điện tử
5
EU
Liên minh châu Âu
6
FDI
Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài
7
GDP
Tổng sản phẩm quốc nội
8
HQ
Hải quan
9
KT
Kiểm tra
10
QLRR
Quản lý rủi ro
p
ie
gh
tn
to
1
Diễn đàn Thương mại và Phát triển Liên Hiệp quốc
do
11
UNCTAD
oa
nl
w
USD
Đơla Mỹ
13
VCIS
Hệ thống thơng tin tình báo Hải quan
14
VNACCS
15
WCO
Tổ chức Hải quan Thế giới
16
WTO
Tổ chức thương mại thế giới
17
XNK
Xuất nhập khẩu
d
12
a
lu
a
nv
Hệ thống thông quan tự động
ll
u
nf
m
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
n
va
ac
th
i
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
DANH MỤC CÁC BẢNG
a
lu
TT
Bảng
Nội dung
1
Bảng 3.1
2
Bảng 3.2
3
Bảng 3.3
Tình hình phân luồng hàng hóa XNK
42
4
Bảng 3.4
Bảng phát hiện vi phạm trong hoạt động XNK
44
5
Bảng 3.5
Kim ngạch XNK hàng hóa qua các năm 2016 Số lượng tờ khai XNK đã giải quyết tại Cục Hải
Kết quả kiểm tra hàng XNK qua máy soi
46
container cố định tại Cục Hải quan Hà Nội
Kết quả kiểm tra hàng XNK qua máy soi
p
ie
gh
do
tn
to
7
37
quan Hà Nội
n
va
Bảng 3.6
36
2018
n
6
Trang
48
container di động.
Xây dựng tiêu chí rủi ro và tiêu chí kiểm tra qua
oa
nl
w
Bảng 3.7
51
máy soi
d
a
nv
a
lu
ll
u
nf
m
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
n
va
ac
th
ii
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
TT
Biểu đồ
1
Biểu đồ 3.1
2
Biểu đồ 3.2 Thu thập, cập nhật thông tin hồ sơ doanh nghiệp
Nội dung
Trang
Số thu nộp ngân sách nhà nước giai đoạn 2016 -
38
2018 của Cục Hải quan Hà Nội
45
a
lu
DANH MỤC SƠ ĐỒ
n
Trang
Sơ đồ 3.1
Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Cục Hải Quan Hà Nội
34
2
Sơ đồ 3.2
n
Nội dung
tn
to
va
Sơ đồ
TT
1
p
ie
gh
Mơ hình phân cấp quản lý rủi ro theo 03 cấp
40
d
oa
nl
w
do
Nguồn: Cục Hải quan Hà Nội
a
nv
a
lu
ll
u
nf
m
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
n
va
ac
th
iii
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết
Rủi ro tồn tại trong mọi ngõ ngách của cuộc sống hiện nay. Trong thương
mại và các hoạt động liên quan thương mại, hải quan là cửa ngõ của một quốc
gia. Việc tham gia hội nhập kinh tế sâu và rộng của Việt Nam đặt ra rất nhiều
trọng trách khi hải quan vừa phải đóng vai trị đi đầu trong thuận lợi hóa thương
mại, vừa phải hết sức tỉnh táo để ngăn chặn rủi ro cho quốc gia mình ngay từ
a
lu
cửa ngõ, bảo vệ an ninh kinh tế của quốc gia, bảo vệ cộng đồng xã hội và tạo
n
thuận lợi cho hoạt động thương mại, hợp tác quốc tế dựa trên tính tuân thủ luật
n
va
pháp về hải quan và các quy định khác có liên quan. Diễn biến thương mại càng
tn
to
rộng, càng phức tạp, rủi ro hải quan càng gia tăng. Ngành Hải quan có trách
p
ie
gh
nhiệm phải ngăn chặn những hành vi, hàng hóa tiềm ẩn rủi ro ở mức cao nhất.
Trong bối cảnh Hệ thống thông quan tự động (VNACCS/VCIS) đã được
do
oa
nl
w
triển khai tại 100% đơn vị hải quan trên toàn quốc, với 100% quy trình thủ tục
được tự động hóa và hơn 99,65% doanh nghiệp tham gia thực hiện thủ tục hải
d
quan bằng phương thức điện tử, công tác quản lý rủi ro ngày càng phải tinh vi.
a
lu
a
nv
Cơ quan Hải quan Việt Nam đã triển khai Chương trình quản lý giám sát hải
u
nf
quan tự động cảng biển, cảng hàng khơng; thí điểm triển khai hệ thống thông tin,
ll
quản lý các doanh nghiệp hoạt động gia công sản xuất xuất khẩu; triển khai nộp
m
n
oi
thuế qua ngân hàng… Luật Hải quan; Nghị định 08/2015/NĐ-CP và Nghị định
tz
ha
59/2018/NĐ-CP ngày 20/04/2019 sửa đổi, bổ sung một số Điều của Nghị định
08/2015/NĐ-CP ngày 21/01/2015 của Chính phủ Việt Nam mở rộng về phạm vi
z
gm
@
và chuyên sâu về nội dung, kỹ thuật nghiệp vụ áp dụng trong các lĩnh vực
l.
ai
nghiệp vụ hải quan, đặc biệt là việc áp dụng quản lý rủi ro trong thực hiện thủ
co
tục hải quan đối với hàng hóa XNK; tạo nền tảng quan trọng cho sự đột phá
m
trong cải cách, điện tử hóa, tự động hóa thủ tục hải quan nói riêng cũng như
an
n
va
1
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
Lu
cơng tác quản lý của ngành Hải quan nói chung.
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Tuy nhiên, trong q trình triển khai cơng tác quản lý rủi ro, ngành hải
quan còn bộc lộ những hạn chế, bất cập cụ thể: các quy định về quản lý rủi ro
đang được quy định tại nhiều văn bản; một số hoạt động nghiệp vụ hải quan
chưa áp dụng quản lý rủi ro; hạn chế về chất lượng đánh giá và quản lý doanh
nghiệp tuân thủ dẫn đến việc áp dụng kết quả đánh giá tuân thủ trong quản lý hải
quan còn mờ nhạt, chưa đáp ứng được các yêu cầu tạo thuận lợi trong hoạt động
XNK; chất lượng hiệu quả áp dụng quản lý rủi ro .
Trong xu hướng tồn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, thủ đô
a
lu
Hà Nội được đánh giá là điểm đến thu hút của các nhà đầu tư nước cũng như
n
ngoài nước, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp như: sản xuất, chế tạo, chế
n
va
biến.... Xu hướng này có những tác động rất lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu
tn
to
(XNK) hàng hố nói chung và quản lý Hải quan đối với hàng hóa xuất nhập
p
ie
gh
khẩu nói riêng. Hải quan Hà Nội là một đơn vị mạnh trong cải cách hành chính,
do
hiện đại hóa hải quan, cũng là một trong những đơn vị đi đầu trong quản lý rủi
oa
nl
w
ro. Cục Hải quan Hà Nội đã giao các chi cục hải quan trực thuộc xây dựng danh
sách doanh nghiệp trọng điểm, hàng tháng gửi báo cáo đánh giá tình hình XNK
d
a
nv
a
lu
về cục, trên cơ sở đó xây dựng danh sách doanh nghiệp trọng điểm của cục để
thiết lập tiêu chí phân luồng kiểm tra, cảnh báo trên hệ thống quản lý rủi ro.
u
nf
Bên cạnh đó, việc áp dụng QLRR không chỉ mang lại thuận lợi cho công tác
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
ll
i
i
i
i
i
i
i
m
quản lý của ngành Hải quan mà còn mang lại những lợi ích thiết thực cho Doanh
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tz
ha
n
oi
nghiệp.
Thứ nhất, QLRR là nền tảng của việc tự động hóa hải quan, góp phần giảm
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
@
i
i
z
thiểu thủ tục hải quan.
i
i
i
l.
ai
gm
Thứ hai, do dựa trên việc phân tích các đối tượng trọng điểm, tập trung vào
co
các đối tượng rủi ro cao nên các đối tượng chấp hành tốt, trong diện rủi ro thấp
m
sẽ được tạo thuận lợi trong thủ tục hải quan, việc này sẽ khuyến khích các DN tự
n
va
2
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
an
Lu
nguyện tuân thủ để được hưởng các ưu đãi về thủ tục hải quan.
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Thứ ba, áp dụng QLRR trong công nghệ thơng tin nhằm minh bạch hóa các
họat động thủ tục hải quan, qua đó làm giảm thiểu các thủ tục hành chính, giảm
bớt vai trị can thiệp của cán bộ hải quan trong quá trình làm thủ tục hải quan,
điều này giúp cho DN không bị lệ thuộc vào thủ tục hành chính, giảm chi phí
phát sinh; đặc biệt loại trừ các tệ nạn gây phiền hà sách nhiễu có thể nảy sinh
trong quá trình làm thủ tục hải quan.
Thứ tư, để thúc đẩy sự hợp tác, quan hệ đối với các DN, hướng tới các
chuẩn mực quốc tế, QLRR tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh đối với
a
lu
cộng đồng DN, thúc đẩy kinh tế phát triển, đặc biệt, DN có kim ngạch XNK lớn,
n
đảm bảo tính tn thủ pháp luật XNK, cơ quan hải quan xem xét lựa chọn tham
n
va
gia chương trình DN ưu tiên trong lĩnh vực hải quan, DN sẽ được hưởng lợi, gia
tn
to
tăng năng lực cạnh tranh, được áp dụng thủ tục thông quan hàng hóa nhanh hơn
p
ie
gh
rất nhiều từ cơ chế ưu tiên này.
do
Khơng những vậy, trong quá trình thực hiện quản lý rủi ro, Hải quan Hà
oa
nl
w
Nội đã đề xuất Tổng cục Hải quan và Bộ Tài chính những kiến nghị giải pháp
trong quản lý rủi ro hàng hóa. Nghiên cứu trường hợp Quản lý rủi ro đối với
d
a
nv
a
lu
hàng hóa xuất, nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Nội, vì vậy, mang tính cấp thiết
về khoa học và thực tiễn.
ll
u
nf
m
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
n
va
3
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
2. Câu hỏi nghiên cứu:
Luận văn tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau đây:
1. Thực trạng cơng tác Quản lý rủi ro hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải
quan Hà Nội trong thời gian qua như thế nào?
2. Công tác quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải
quan Hà Nội có những kết quả và hạn chế gì? Nguyên nhân của những hạn chế?
3. Cục hải quan Hà Nội cần có giải pháp gì để hồn thiện quản lý rủi ro
hàng hoá xuất nhập khẩu thời gian tới?
a
lu
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu:
n
n
va
3.1. Mục tiêu nghiên cứu:
tn
to
Trên cơ sở đánh giá thực trạng quản lý rủi ro đối với hoạt động xuất nhập
p
ie
gh
khẩu tại Cục Hải quan Hà Nội trong thời gian qua, từ đó đề xuất giải pháp hoàn
thiện quản lý rủi ro đối với hoạt động xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà nội.
do
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
oa
nl
w
Luận văn tập trung nghiên cứu một số nội dung sau:
d
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý rủi ro trong lĩnh vực hải quan.
a
lu
a
nv
- Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu
u
nf
tại một số Cục Hải quan và bài học đối với Cục Hải quan Hà Nội.
ll
- Đánh giá thực trạng quản lý rủi ro đối với hoạt động xuất nhập khẩu tại
m
tz
ha
n
oi
Cục Hải quan Hà Nội
- Đề xuất giải pháp hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro đối với hàng hóa
co
l.
ai
gm
4.1. Đối tượng nghiên cứu
@
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
z
xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Nội.
m
Đối tượng nghiên cứu chính của Luận văn là cơng tác quản lý rủi ro đối với
an
Lu
hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Nội.
n
va
4
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi thời gian: Phân tích, đánh giá thực trạng từ năm 2016 đến
-
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
2019. Đề xuất mục tiêu, giải pháp cho giai đoạn 2020 - 2025.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Phạm vi không gian: Quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu
-
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tại Cục Hải quan Hà Nội.
i
i
i
i
i
Phạm vi nội dung nghiên cứu: Các vấn đề liên quan đến áp dụng
-
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
quản lý rủi ro đối với hàng hóa XNK của Hải quan.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Kết cấu của luận văn
5.
a
lu
Ngồi phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn được chia làm
n
4 chương:
va
n
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về
tn
to
quản lý rủi ro đối với hàng hoá xuất nhập khẩu tại hải quan
p
ie
gh
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
do
Chương 3: Thực trạng quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại
oa
nl
w
Cục Hải quan Hà Nội.
Chương 4: Các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý rủi ro đối với
d
a
nv
a
lu
hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Nội.
ll
u
nf
m
tz
ha
n
oi
z
m
co
l.
ai
gm
@
an
Lu
n
va
5
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT, NHẬP
KHẨU TẠI HẢI QUAN
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu
Có khá nhiều đề tài nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý rủi ro đối với hàng
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
hóa xuất nhập khẩu, điển hình trong số đấy là của những tác giả sau:
i
i
i
a
lu
Đinh Văn Hòa (2014) đã hệ thống những vấn đề lý luận về QLRR trong
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
lĩnh vực Hải quan, nêu ra kinh nghiệm trên thế giới để rút ra bài học trong
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
va
QLRR cho Hải quan Việt Nam trong đề tài "Hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tn
to
trong hoạt động xuất nhập khẩu tại cục Hải quan Hà Tĩnh". Đề tài đã phân tích
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
p
ie
gh
thực trạng quản lý rủi ro của Hải quan Việt Nam, nêu bật được những kết quả
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
đạt được và những tồn tại của hệ thống quản lý rủi ro trong hoạt động xuất nhập
i
i
i
do
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
oa
nl
w
khẩu tại cục Hải quan Hà Tĩnh. Từ đó, đưa ra hệ thống giải pháp nhằm hoàn
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
thiện hệ thống quản lý rủi ro trong hoạt động xuất nhập khẩu tại cục Hải quan
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
a
nv
a
lu
i
i
d
Hà Tĩnh.
i
Ngô Duy Tùng (2014), một số giải pháp hoàn thiện quản trị rủi ro trong
u
nf
hoạt động quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục hải quan tỉnh Bình Phước
ll
m
đến năm 2020, luận văn thạc sĩ trường Đại học Lạc Hồng (Đồng Nai). Nghiên
n
oi
tz
ha
cứu đã chỉ rõ để QLRR được triển khai hiệu quả hơn, góp phần nâng cao hiệu
quả quản lý hải quan cả về phương diện kiểm soát lẫn tạo thuận lợi cho thương
z
mại, cần đẩy mạnh QLRR theo hướng áp dụng trong tất cả các khâu của quá
gm
@
trình quản lý hải quan, giảm thiểu rủi ro, gắn thực hiện hiệu quả QLRR với việc
l.
ai
co
xây dựng nền tảng QLRR do Hiệp ước Kyoto khuyến nghị và hịa nhịp với tiến
m
trình hiện đại hóa hải quan Việt Nam, triển khai đồng bộ QLRR về phương diện
Lu
an
chủng loại hàng hóa XNK,… phù hợp với định hướng đó nên ưu tiên thực hiện
n
va
6
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
các giải pháp áp dụng đồng bộ khung pháp lý chế định hoạt động hải quan theo
quy trình quản trị rủi ro, tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục hải quan liên quan đến
hàng hóa xuất, nhập khẩu theo hướng quản trị rủi ro, nâng cấp và ứng dụng hệ
thống thông tin phù hợp với yêu cầu phân tích, cải cách bộ máy quản lý hải quan
phù hợp với yêu cầu mới, nâng cao năng lực cán bộ thực hiện quản trị rủi ro, đầu
tư cơ sở vật chất cần thiết cho quản trị rủi ro, tăng cường quan hệ phối hợp và
hợp tác quốc tế trong quản trị rủi ro. Với truyền thống nỗ lực đổi mới của đội
ngũ nhân viên hải quan tận tụy, chuyên nghiệp, kết hợp với sự hỗ trợ của
a
lu
phương pháp QLRR dựa trên cơ sở khoa học Cục Hải quan tỉnh Bình Phước sẽ
n
tiến hành hiện đại hóa thành cơng, góp phần thực hiện hiệu quả quản lý hải
n
va
quan, đưa nước ta lên vị thế mới trong hội nhập kinh tế quốc tế.
tn
to
Quách Đăng Hòa (2016), “Nghiên cứu, xây dựng Khung tiêu chuẩn quản
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
p
ie
gh
lý rủi ro của Hải quan Việt Nam”, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành, Hà
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Nội. Trong đề tài này tác giả đã đi sâu phân tích nhằm xây dựng khung tiêu
i
i
do
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
oa
nl
w
chuẩn quản lý rủi ro của Hải quan Việt Nam, đề tài cũng đã phân tích xây dựng,
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
quản lý và sử dụng hồ sơ rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ của ngành Hải quan.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
d
i
i
i
i
a
nv
a
lu
Nguyễn Khánh Dư (2017), quản trị rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
khẩu tại Cục hải quan Hải Phòng, luận văn thạc sỹ kinh tế trường Đại học dân
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
u
nf
lập Hải Phòng. Nghiên cứu này đã phân tích thực trạng đối với quản trị rủi ro
i
i
ll
m
đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hải phịng từ đó đã đề xuất
n
oi
tz
ha
một số giải pháp để tăng cường công tác quản trị rủi ro như: cập nhật kịp thời
các văn bản pháp quy liên quan đến hoạt động hải quan, đến hoạt động quản lý
z
rủi ro trong và ngoài ngành Hải quan để nhằm giảm tỷ lệ chuyển luồng, xác định
@
l.
ai
gm
được đúng đối tượng lợi dụng sự thơng thống của Hải quan và của các văn bản
co
để thực hiện các hành vi gian lận, trốn thuế…; Tập trung thu thập hồ sơ doanh
m
nghiệp, phân tích đánh giá thơng tin, trao đổi thơng tin để từ xây dựng các tiêu
Lu
an
chí QLRR; Xây dựng trung tâm dữ liệu và công nghệ thông tin phù hợp với yêu
n
va
7
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
cầu phân tích rủi ro; Cải cách bộ máy, phân công nhiệm vụ công chức hải quan
làm nghiệp vụ chuyên sâu về quản lý rủi ro; Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng
lực cán bộ quản lý rủi ro; Đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật phù hợp với
việc áp dụng quản lý rủi ro trong qui trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa
xuất, nhập khẩu.
Thời gian qua các nghiên cứu trên đã đánh giá tầm quan trọng cũng như
sự cần thiết của quản trị rủi ro trong hoạt động Hải quan, tuy nhiên, với sự phát
triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật cùng với q trình tồn cầu hóa thì phương
a
lu
pháp quản lý rủi ro hiện đại cần phải có những thay đổi cho phù hợp với tình
n
hình thực tế, các đề tài trên đã có những lỗi thời về mặt số liệu và lý luận.
va
n
Đề tài đặt ra hướng nghiên cứu tiếp theo đó là thực trạng quản lý rủi ro tại
tn
to
Cục Hải quan Hà Nội từ đó làm rõ phương hướng và giải pháp quản trị rủi ro đối
p
ie
gh
với hàng hóa XNK tại Cục Hải quan Hà Nội nói riêng và các Cục Hải quan nói
do
chung. Do đó, hy vọng đề tài nghiên cứu này sẽ đóng góp một phần nào đó kiến
oa
nl
w
thức, thơng tin cũng như quan điểm để hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro trong
hoạt động xuất nhập khẩu trong tình hình mới.
d
hải quan
a
nv
a
lu
1.2 Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại
u
nf
1.2.1 Một số khái niệm cơ bản
ll
m
n
oi
1.2.1.1 Khái niệm về rủi ro
tz
ha
Trong thực tế, cả về phương diện lý thuyết cũng như trong thực tế quản
lý, có những khái nhiệm khác nhau về rủi ro. Thực chất nói về rủi ro, khơng có
z
một định nghĩa duy nhất, rủi ro có thể là: Sự cố/điều có thể xảy ra ngồi mong
@
l.
ai
gm
đợi, khơng mong muốn, khả năng xảy ra một sự cố khơng may, sự khơng thể
co
đốn trước về kết quả, sự không chắc chắn về tổn thất. Rủi ro là toàn bộ biến cố
m
ngẫu nhiên tiêu cực tác động đến quá trình hoạt động kinh doanh làm thay đổi
Lu
an
kết quả theo chiều hướng bất lợi. Rủi ro cũng là khả năng sai lệch xảy ra giữa
n
va
8
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
giá trị thực tế và kỳ vọng, kết quả sai lệch càng lớn thì rủi ro càng nhiều. Rủi ro
là sự việc không được mong đợi trong tất cả các lĩnh vực trong đời sống xã hội
ngày nay. Trong cuộc sống và công việc hàng ngày của chúng ta, rủi ro có thể
xuất hiện trên bất kỳ mọi lĩnh vực, không ngoại trừ một ai, một quốc gia, một
dân tộc, một lãnh thổ nào... Sự kiện đánh bom tịa tháp đơi ngày 11-09-2001 tại
New York - Mỹ là một ví dụ điển hình.
Tuỳ từng trường phái mà quan niệm về rủi ro có thể khác nhau.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
* Theo trường phái tiêu cực
i
i
i
i
i
a
lu
- Rủi ro là điều không may mắn, có tính chất tiêu cực bất ngờ xảy đến
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
(Theo từ điển tiếng Việt do Trung tâm từ điển học Hà Nội in và xuất bản năm
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
va
1995), Rủi ro là khả năng gặp nguy hiểm hoặc bị đau đớn, thiệt hại… (dịch từ
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tn
to
nguyên bản Từ điển Oxford).
i
i
i
i
p
ie
gh
- Trong lĩnh vực kinh doanh, tác giả Hồ Diệu đã định nghĩa “Rủi ro là
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
những sự việc bất trắc ngoài ý muốn xảy ra trong q trình sản xuất, kinh doanh
i
i
do
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
oa
nl
w
của doanh nghiệp, có tác động xấu đến sự tồn tại và phát triển của doanh
i
i
nghiệp”…
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
d
i
a
lu
* Theo trường phái trung hoà
i
i
i
i
a
nv
- “Rủi ro là sự bất trắc gây thiệt hại, là sự bất trắc cụ thể liên quan đến
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
u
nf
một biến cố không mong đợi” (Alan Willet).
i
i
i
i
i
i
i
ll
i
i
i
i
i
i
i
m
- “Rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được” (Frank Knight).
i
i
i
i
i
i
n
oi
- “Rủi ro là một tình trạng trong đó các biến cố xảy ra trong tương lai có
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tz
ha
thể xác định được” (Marilu Carty).
i
i
i
z
Như vậy, phần lớn các học giả theo trường phái trung hoà đều thống nhất rằng:
i
i
i
i
i
i
i
@
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
gm
“Rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được. Rủi ro vừa mang tính tích
i
i
i
i
i
i
i
i
l.
ai
cực, vừa mang tính tiêu cực. Rủi ro có thể mang đến những tổn thất, mất mát,
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
co
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Lu
được mang lại”.
i
i
m
nguy hiểm… cho con người, nhưng trong rủi ro cũng có những cơ hội có thể
i
an
n
va
9
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
* Rủi ro trong lĩnh vực Hải quan
Rủi ro trong lĩnh vực hải quan có thể phân chia thành hai dạng chủ yếu:
rủi ro khách quan và rủi ro chủ quan. Rủi ro khách quan được đánh giá qua biểu
hiện của một số đặc tính tự nhiên của hàng hóa cùng với sự kết hợp của phân
loại, thuế XNK, xuất xứ hàng hóa, phương tiện vận tải, phương thức vận
chuyển, đóng gói…là đối tượng cho hành vi vi phạm PLHQ. Ví dụ như hàng
hóa thuộc danh mục hàng hóa cấm nhập khẩu hoặc hàng hóa có thuế suất nhập
khẩu cao,…Rủi ro chủ quan được đánh giá qua biểu hiện của các yếu tố liên
a
lu
quan như nhà XK, NK, hàng vận chuyển, đại lý khai hải quan…Các yếu tố chủ
n
quan được nhận biết từ sự kết hợp của các yếu tố cho phép đặc trưng hàng hóa
n
va
và có tính chất xác định các hành vi liên quan trong hoạt động; đặc biệt là các
tn
to
chủ thể tham gia trực tiếp như nhà nhập khẩu, đại lý hải quan…Ví dụ như doanh
p
ie
gh
nghiệp thường xuyên thay đổi địa bàn hoạt động, doanh nghiệp nhiều lần vi
do
phạm PLHQ,…
i
i
oa
nl
w
* Rủi ro trong kinh doanh Xuất nhập khẩu
i
i
i
i
i
i
i
Hoạt động kinh doanh XNK là hoạt động luôn biến động theo thời gian và
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
d
i
i
a
lu
không gian, chứa đựng nhiều rủi ro và sự mạo hiểm. Do có sự tách biệt về môi
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
a
nv
trường địa lý, sự khác biệt về mơi trường văn hố - xã hội, phong tục tập quán
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
u
nf
cũng như quan điểm chính trị giữa các quốc gia nên rủi ro trong kinh doanh
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
ll
i
i
i
i
i
i
m
XNK rất đa dạng và phức tạp. Bên cạnh những điểm chung về rủi ro như đã nêu
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
oi
ở trên, rủi ro kinh doanh XNK còn có những đặc điểm riêng. Về cơ bản, rủi ro
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tz
ha
trong kinh doanh XNK là những sự bất trắc có thể đo lường được, nó có thể tạo
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
z
ra những tổn thất, mất mát, thiệt hại hoặc làm mất đi những cơ hội sinh lời,
i
i
i
i
i
i
i
@
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
gm
nhưng cũng có thể đưa đến những lợi ích, những cơ hội thuận lợi trong hoạt
i
i
i
i
i
i
i
i
co
Rủi ro thông thường được bao gồm bằng 03 yếu tố cấu thành, đó là: xác
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
m
i
i
i
l.
ai
động kinh doanh XNK.
i
i
i
i
i
i
i
Lu
suất xảy ra, khả năng ảnh hưởng đến đối tượng và thời lượng ảnh hưởng.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
an
n
va
10
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
1.2.1.2 Khái niệm về quản lý rủi ro
Cho đến nay, chưa có bất kỳ một khái niệm thống nhất về Quản lý rủi ro.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Có khá nhiều trường phái nghiên cứu về rủi ro và quản lý rủi ro, đưa ra những
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
khái niệm về quản lý rủi ro rất khác nhau, thậm chí mâu thuẫn, trái ngược nhau.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Trên thế giới, Quản lý rủi ro đã được áp dụng và kết quả không chỉ thành
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
công tại những “khu vực tư nhân” khi mà các lĩnh vực như bảo hiểm, ngân
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
hàng, thương mại, cơng nghiệp… tìm khả năng nắm bắt, tạo ra cơ hội để cải
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
thiện kết quả kinh doanh của mình mà việc áp dụng quản lý rủi ro cịn có thể
i
i
i
i
a
lu
giúp cho nhiều
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
“khu vực cơng” xác định được những lĩnh vực có rủi ro với
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
mức độ, thang độ nhất định để từ đó hỗ trợ cho việc ra quyết định xử lý rủi ro
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
va
trong điều kiện phân bổ nguồn lực một cách hợp lý.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tn
to
Theo bộ tiêu chuẩn TCVNISO/IEC31010:2013, khái niệm quản lý rủi ro
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
p
ie
gh
được hiểu là “Việc áp dụng một cách hệ thống các thông lệ và thủ tục quản lý
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
nhằm cung cấp thông tin cần thiết để xử lý rủi ro”.
i
do
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
oa
nl
w
Có những nhà nghiên cứu cho rằng quản lý rủi ro đồng nghĩa với việc
mua bảo hiểm. Đó chính là việc chỉ quản lý những rủi ro thuần tuý, những rủi ro
d
a
nv
a
lu
có thể phân tán, những rủi ro “có thể mua bảo hiểm”.
Trong khi đó, trường phái hiện đại lại cho rằng cần phải quản lý tất cả mọi
u
nf
loại rủi ro của doanh nghiệp một cách toàn diện và đầy đủ, hơn nữa, quản lý rủi
ll
m
ro còn là một chức năng chung để nhận dạng, đánh giá, đối phó với những
n
oi
tz
ha
nguyên nhân và hậu quả của rủi ro đối với một tổ chức.
Quan điểm của trường phái hiện đại ngày nay có thể coi là một quan điểm
z
“quản lý rủi ro tồn diện”, theo đó, trong lĩnh vực kinh doanh XNK, Quản lý rủi
gm
@
ro là quá trình tiếp cận rủi ro một cách khoa học, toàn diện và có hệ thống nhằm
l.
ai
co
nhận dạng, kiểm sốt, phịng ngừa và giảm thiểu những tổn thất, mất mát, những
m
ảnh hưởng tiêu cực của rủi ro.
Lu
an
Vậy Quản lý rủi ro đó là quá trình tiếp cận rủi ro một cách khoa học, toàn
n
va
11
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
diện và có hệ thống nhằm nhận biết, kiểm sốt, đề phịng và giảm thiểu những
tổn thất, mất mát, những ảnh hưởng tiêu cực của rủi ro.
Để quản lý rủi ro hiệu quả địi hỏi có sự cân bằng giữa chi phí và lợi ích,
và như vậy, tất yếu sẽ khơng thể có đủ chi phí để giải quyết tất cả các rủi ro một
cách ngang bằng như nhau nên rủi ro cần phải được phân tách thành các loại
khác nhau dựa trên mức độ rủi ro có thể chấp nhận được hay không thể chấp
nhận được nhằm xử lý một cách phù hợp với các loại rủi ro khác nhau đó.
1.2.1.3 Quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Hải Quan
a
lu
- Rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Hải Quan:
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
Theo Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) “Hải quan là cơ quan của Chính
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
va
phủ chịu trách nhiệm thi hành Luật Hải quan và thu thuế hải quan và các loại
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tn
to
thuế khác đồng thời cũng chịu trách nhiệm thi hành các bộ luật khác có liên
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
p
ie
gh
quan đến việc nhập khẩu, xuất khẩu, vận chuyển hoặc lưu kho hàng hóa”.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Theo Điều 4, Luật Hải quan năm 2015 thì rủi ro Hải quan là “nguy cơ
i
do
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
oa
nl
w
không tuân thủ pháp luật về hải quan trong việc thực hiện xuất khẩu, nhập khẩu,
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
quá cảnh hàng hóa; xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải”.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
d
i
i
i
a
lu
- Quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Hải Quan:
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
a
nv
Theo tổ chức Hải quan thế giới WCO, quản lý rủi ro hải quan được hiểu
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
u
nf
là “việc áp dụng có hệ thống các thủ tục quản lý và thông lệ mang đến cho Hải
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
ll
i
i
i
i
i
m
quan những thông tin cần thiết để giải quyết vấn đề vận chuyển hàng hố hoặc
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
oi
lơ hàng đặt ra vấn đề rủi ro”. Khi áp dụng quản lý rủi ro như một nguyên lý
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tz
ha
quản lý thì có thể giúp cho Hải quan khơng chỉ thực hiện trách nhiệm của mình
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
z
một cách hiệu quả mà còn giúp cho cơ quan Hải quan tổ chức và triển khai
i
i
i
i
i
i
i
i
@
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
gm
nguồn lực theo hướng cải thiện toàn bộ hoạt động của mình.
i
i
i
l.
ai
Tại Việt Nam, theo các quy định của pháp luật và các văn bản hướng dẫn
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
co
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
m
dưới Luật, quản lý rủi ro hải quan được hiểu là “việc áp dụng có hệ thống các
i
i
i
i
i
Lu
quy định pháp luật, các quy trình, biện pháp nghiệp vụ để xác định, đánh giá và
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
an
n
va
12
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
phân loại các rủi ro có tác động tiêu cực đến hiệu lực, hiệu quả quản lý hải quan,
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
quản lý thuế, làm cơ sở để cơ quan hải quan phân bổ hợp lý nguồn lực, áp dụng
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
hiệu quả các biện pháp quản lý hải quan, quản lý thuế”
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Như vậy, có thể thấy xét trên phương diện lợi ích quốc gia và lợi ích quốc
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tế, hoạt động Hải quan đóng một vai trị khơng nhỏ nhằm phịng chống cũng
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
như kiểm soát các hành vi gian lận thương mại quốc tế, phục vụ những mục tiêu
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
phi pháp như buôn lậu, xuất nhập khẩu những hàng hóa danh mục cấm của Nhà
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
nước và của quốc tế… Ngay từ lúc bắt đầu xuất hiện, Hải quan được thành lập
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
a
lu
chủ yêu với mục đích là đánh thuế vào hàng hóa xuất nhập khẩu nhằm tạo
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
nguồn thu cho ngân sách nhà nước vì thời bấy giờ các thương gia giàu có mới
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
n
va
có thể bn bán, trao đổi hàng hoá đa quốc gia. Ngày nay, khơng chỉ đơn thuần
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
tn
to
là thu thuế, ngành Hải quan cịn mở rộng các chức năng nhiệm vụ trong đó quản
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
p
ie
gh
lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu là một chức năng quan trọng.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
do
1.2.2 Nội dung của quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu tại Hải quan
oa
nl
w
1.2.2.1. Lập kế hoạch quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu
Lập kế hoạch quản lý rủi ro đối là chức năng rất quan trọng đối với cơng
d
a
nv
a
lu
tác quản lý, trong đó có cơng tác quản lý nhà nước về hải quan, bởi vì nó gắn
liền với việc lựa chọn mục tiêu và chương trình hành động trong tương lai, giúp
u
nf
nhà quản lý xác định được các chức năng khác còn lại nhằm đảm bảo đạt được
ll
m
các mục tiêu đề ra. Xây dựng kế hoạch quản lý rủi ro hàng nhập khẩu có ý nghĩa
n
oi
tz
ha
quan trọng trong việc chủ động hoạt động giám sát hải quan. Thông qua việc
xây dựng kế hoạch giám sát hải quan hàng nhập khẩu có thể phịng ngừa, ngăn
z
chặn và đẩy lùi gian lận thương mại khi hàng hóa nhập khẩu qua biên giới vào
@
l.
ai
gm
một quốc gia, vùng lãnh thổ hay địa phương, làm lành mạnh hóa các quan hệ
co
thương mại, sản xuất trong nước, thúc đẩy sản xuất trong nước.
m
Xây dựng kế hoạch quản lý rủi ro trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng
an
n
va
13
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
Lu
hóa tại Cục Hải Quan bao gồm các nội dung:
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
- Xác định mục tiêu quản lý rủi ro hàng hóa xuất nhập khẩu. Để giảm
thiểu rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu theo nguyên tắc, tất cả hàng hóa
nhập khẩu đều phải kiểm tra, giám sát hải quan để nhằm đảm bảo tính nguyên
trạng của hàng hóa. Mục tiêu bao trùm nhất của hoạt động quản lý rủi ro hải
quan hàng nhập xuất là chống buôn lậu, gian lận thương mại, chống thất thu
thuế, bảo họ nền sản xuất trong nước nhưng vẫn đảm bảo sự thơng thống cho
hoạt động xuất nhập khẩu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Để có thể quản lý rủi ro
tốt cần phải giám sát đầy đủ, toàn bộ hàng nhập khẩu, giám sát được hầu hết các
a
lu
mặt hàng thường xảy ra tình trạng bn lậu và gian lận thương mại....
n
- Xây dựng hệ thống quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Xây
n
va
dựng hệ thống quản lý rủi ro hải quan hàng nhập khẩu một cách khoa học, hiệu
tn
to
quả sẽ giúp cơ quan hải quan theo dõi chặt chẽ, kịp thời quá trình di chuyển,
p
ie
gh
biến động và tình trạng của hàng hóa từ khi vào đến khi ra khỏi địa bàn hoạt
do
động hải quan và vận chuyển giữa các địa điểm chịu sự giám sát của hải quan.
oa
nl
w
Đây là yếu tố quan trọng giúp tăng cường cơng tác quản lý rủi ro, nâng cao tính
tn thủ pháp luật của doanh nghiệp, ngăn ngừ gian lận thương mại, phịng
d
a
nv
a
lu
chống bn lậu và đảm bảo an ninh quốc gia. Đây cũng là nhu cầu tất yếu của
hải quan hiện đại, tăng tính tự động hóa của hệ thống của công nghệ thông tin
u
nf
trong việc hỗ trợ công tác giám sát các rủi ro trong hải quan.
ll
m
- Xây dựng các chương trình, hành động và nhiệm vụ cụ thể để quản lý
n
oi
tz
ha
rủi ro. Trong nội dung này Cục hải quan cần đưa ra các chương trình, hành động
cụ thể như tuyên truyền, phổ biến, hỗ trợ cho doanh nghiệp tham gia họat động
z
xuất nhập khẩu, chương tình, hành động phối hợp với các khâu nghiệp vụ trong
@
l.
ai
gm
thực hiện quy trình, thủ tục hải quan, chương trình, hành động phối hợp với các
co
cơ quan chức năng khác... Trong thực hiện nhiệm vụ giám sát hàng nhập khẩu
m
cần phải xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận, từng cán bộ, nhân
Lu
an
viên trong đội giám sát, cũng như trong toàn Cục. Nhiệm vụ giám sát hải quan
n
va
14
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
hàng hóa nhập khẩu làm một trong những nhiệm vụ chủ yếu của cơ quan hải
quan, là một mắt xích trong cơng tác quản lý nhà nước về Hải quan. Xây dựng
nhiệm vụ quản lý rủi ro hải quan hàng hóa nhập khẩu cho từng đối tượng cán
bộ, cơng chức hải quan trong từng bước của quy trình nghiệp vụ quản lý rủi ro là
hết sức cần thiết và cần chỉ rõ chức năng, nhiệm vụ cũng như trách niệm của
từng cán bộ, công chức. Xây dựng nhiệm vụ quản lý rủi ro càng cụ thể, chi tiết
thì cán bộ cơng chức hải quan hàng hóa nhập khẩu càng cụ thể, chi tiết thì cán
bộ cơng chức hải quan càng dễ thực hiện đem lại hiệu quả cao. Hơn thế nữa,
a
lu
việc xác lập các nhiệm vụ, công việc cụ thể cho từng cán bộ thực hiện công tác
n
quản lý rủi ro giúp cho lãnh đạo đội quản lý rủi ro, lãnh đạo cục thực hiện tốt
n
va
công tác kiểm tra, đánh giá cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ quản lý rủi ro.
tn
to
1.2.2.2. Tổ chức thực hiện quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại
p
ie
gh
Cục Hải Quan
do
* Xây dựng hệ thống các đơn vị chuyên trách quản lý rủi ro
oa
nl
w
Để thực hiện quản lý rủi ro đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu tại Cục Hải
Quan, cần có bộ máy quản lý vận hành thơng suốt, theo thứ bậc hành chính,
d
a
nv
a
lu
trong đó người đứng đầu trong cơ cấu tổ chức là Tổng cục trưởng Tổng Cục Hải
Quan.
u
nf
Giúp việc cho Tổng cục trưởng Cục Hải Quan về các hoạt động nhập,
ll
m
xuất hàng hóa là Vụ giám sát quản lý rủi ro về hải quan, vụ kiểm tra thu thuế
n
oi
tz
ha
xuất nhập khẩu, vụ pháp chế, vụ hợp tác quốc tế, thanh tra.
* Đo lường, đánh giá tuân thủ thủ tục hải quan của doanh nghiệp
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
z
Ngoài việc đánh giá, công nhận doanh nghiệp ưu tiên được thực hiện theo
i
i
i
i
i
@
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
gm
Thông tư số 72/2015/TT-BTC ngày 12/05/2015 của Bộ Tài chính về việc áp
i
i
i
i
i
i
l.
ai
dụng chế độ ưu tiên trong thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
co
i
i
i
i
i
i
i
i
i
m
đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của doanh nghiệp, căn cứ yêu cầu quản
i
i
i
i
i
i
Lu
lý hải quan, quản lý thuế, cơ quan hải quan tổ chức đánh giá tuân thủ đối với
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
an
n
va
15
ac
th
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
si
