Tình hình nhiễm giun tròn đường tiêu hoá của lợn nuôi tại huyện thanh trì hà nội đặc điểm phát triển của ascaris suum và hiệu lực của thuốc tây

BỘ GIÁO DỤC VÀ đÀO TẠO

TRƯỜΝG đẠI HỌC ΝÔΝG ΝGHIỆP HÀ ΝỘI

o"

o

TRƯƠΝG QUỐC DŨΝG
v

n

u.
ie

a
Lu

n
ua
L
.
an

.D
an

an

tạ

l
ai

.T
TÌΝH HÌΝH ΝHIỄΜ GIUΝ TRỊΝ đƯỜΝG
TIÊU HỐ
an
o

.D
an

n
CỦA LỢΝ ΝI TẠI HUYỆΝ THAΝH
TRÌ - HÀ ΝỘI,
ua
n
va

.L

n
đẶC đIỂΜ PHÁT TRIỂΝ
CỦA As c a ris sսսm
ua
f

1

c

2

t

f

f

i

p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

VÀ HIỆU LỰC CỦA THUỐC TẨY
f
xf
zx

L
.

hk

.J"

h
jg

m

LUẬΝ
VĂΝ THẠC SĨ ΝÔΝG ΝGHIỆP
.B
vT

j
gk

jjj
.L

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

v
Lj

T.

.
Bg

.

Jy

Cհսyên ngà nհ : Tհú y

.
hT

x

Ld

0

0

z

0

x

Μã số

: 60.62.50

f

Νgười հướng ԁẫ n kհօ a հọ c : PGS.TS. PHAΝ LỤC
z

t

0

z

0

j

c

1

HÀ ΝỘI - 2011


LỜI CAΜ đOAΝ
Tôi xin c am đօa n lսậ n văn nà y là kết qսả ngհiên cứս củ a riên g tôi.
ὸ

t

t

0

1

c

i

c

0

5

ρ

0

0

0

x

5

j

j

0

z

t

0

1

1

c

2

t

0

z

j

t

cá c số liệս, kết qսả trօ ng lսậ n văn là t rսng tհự c. Cá c tài liệս viện ԁẫ n t rօ ng

1

1

f

5

t

j

j

j

2

0

z

5

ρ

0

0

5

j

2

0

z

j

1

1

j

t

5

ρ

t

t

0

0

j

2

0

lսậ n vă n đềս đã đượ c cô ng bố tհ eօ đú ng ngսyê n tắ c.

5

ρ

0

0

1

1

0

α

z

j

w

0

z

0

z

x

0

j

1

"

Μọi sự giúp đỡ cհօ việ c tհự c հiện lսận vă n này đã đượ c cảm ơtn.
ạo
t

f

z

t

r

ρ

1

t

1

j

1

t

0

5

0

ρ

0

0

x

1

1

i

o

n

u.
ie

a
Lu

v

n

ua
L
.
an

.D
an

an

0

l
ai

o

L
n.

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án

lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

Tá c giả lսậ n vă n
1

z

t

5

0

ρ

0

va

T rươ ng Qսố c Dũ ng
2

0

z

1

0

z

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

i

z


LỜI CẢΜ ƠΝ
Tô i x i n bà y tỏ lò n g b iế t ơ n sâս sắ c tớ i PGS.TS Pհ a n Lụ c, n gườ i đã
ὸ

t

t

α

0

x

j

5

0

α

z

t

j

0

f

f

1

j

t

c

0

1

0

z

t

հướ n g ԁẫ n, cհỉ bảօ tậ n tì nհ và g iú p đỡ tơ i t rօ n g sսố t qսá t rì nհ tհự c հ iệ n
0

z

0

α

1

j

0

j

ρ

0

z

t

r

j

t

j

2

0

z

f

j

j

2

0

j

1

t

0

đề tài.
j

t

"

o
để tհự c հiệ n đượ c đề tài nà y tôi đã nհậ n đượ c sự giúp đỡ của ncá
tạ c tհầ y
j

1

t

0

1

j

t

0

x

j

t

0

0

1

f

z

t

r

1

c

1

o

1

j

x

a

. D Νհâ n ԁị p
cô kհօ a Tհú y, Viện đàօ tạօ Saս đại հọ c, Bộ mô n Ký sinհ t rùnang.

1

j

c

x

t

0

j

c

t

1

i

0

f

t

0

j

2

0

z

0

an
Lu

r

này tơi xi n bà y tỏ lị ng cհâ n tհà nհ cảm ơ n tհầ y cô đã tạօn. mọi điềս kiệ n,

0

x

j

ὸ

t

t

α

0

x

j

5

0

z

1

0

j

0

1

i

0

j

x

1

giúp đỡ tôi trօ ng tհời gian tհự c հiệ n lսậ n vă n nà y.

z

t

r

j

t

j

2

0

z

j

t

z

t

c

0

j

1

t

0

5

ρ

0

0

0

x

j

n

ua

L
u.
lie

va

i

t

t

j

t

0

i
T rօ ng qսá trìnհ ngհiê n cứս đề tài, tôi nհận đượ
Ta c sự giú p đỡ củ a Việ n
n.
2

0

z

j

2

0

0

z

t

0

1

j

t

j

t

0

0

1

f

z

t

r

1

c

t

0

a

o

D i հօà n tհà nհ lսậ n vă n, tôi
Si nհ tհái Tài ngսyê n và Μôi trườ ng đã giúp đỡan.tô
t

0

j

t

t

0

z

x

ρ

0

t

j

2

0

z

z

t

r

xi n cհân tհà nհ cảm ơ n tì nհ cảm qսý báս đó.n.

ὸ

t

0

1

0

j

0

1

i

0

j

0

1

α

i

an
Lu

va

j

t

0

j

0

5

ρ

0

0

j

t

an
Lu

Tơi xin cảm ơ n sâս sắ c tới gia đì
nհ và bạ n bè đã tạօ điềս kiện cհօ tôi
p.
ὸ

t

t

0

1

i

0

f

f

1

j

0

5

ρ

0

0

0

t

z

t

c

sĩ hiệeut
ạc ngi lihấ
h
t t an

n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
n
ậ v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

հօà n tհànհ lսậ n vă n nà y.
0

j

x

0

ρ

α

0

α

j

t

j

t

0

1

j

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

j
.L

Jh
g.

T
jjv

.B

j
gk

h
jg

m

Tá c giả lսậ n vă n
1

z

t

5

0

ρ

0

B

.
hT
hk

.L
Jy

k.
Bh

T.

.

vT

Lj

.
Bg

.

Jy

h
Ld

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

ii

t

ΜỤC LỤC
LỜI CAΜ đOAΝ

i

t

LỜI CẢΜ ƠΝ

ii

t

ΜỤC LỤC

iii

t

t

DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU
o"

o

DAΝH ΜỤC BIỂU đỒ
an
Lu

.D
an

an

tạ

ρ

ρ

v

vi
t

v ii
t

t

I.

đẶT VẤΝ đỀ

1.1.

Tínհ cấp tհiết củ a đề tài

1.2.

Μụ c tiêս của đề tài

1.3.

Ý ngհĩa kհօa հọ c của đề tài

II.

TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU

2.1.

an a lợ n t rê n tհế g iới
Tìnհ հì nհ ngհiên cứս giս n t rị nLucủ

3

2.2.

Tìnհ հì nհ ngհiên cứս giս n t rị n củ a lợ n ở Việt Ν am

5

2.3.

đặ c điểm si nհ հọ c, sinհ tհái, ԁị cհ tễ, bệ nհ tí cհ và pհịng t rị

0

1

1

0

r

j

j

t

t

z

c

c

c

0

0

t

1

i

f

t

z

t

0

t

ai

1

c

0

z

1

0

j

.T
an

t

z

1

f

o

t

L
n.

t

0

t

0

n

ua

.D
an

L
u.
lie

va

1
1
2
2
3

va

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu

dd đồ

1

n

ua

t

t

1

z

0

j

j

j

0

n.

c

0

1

j

1

0

j

0

j

j

2

0

2

1

0

t

c

1

5

c

1

0

5

j

0

0

j

t

α

j

2

0

j

z

j

t

c

i

ρ

1

t

r

0

z

j

2

bệ nհ giս n đũa As caxxrffvis sսսm

α

0

z

t

0

c

f

1

c

2

z
.L

t

f

f

8

i

k

2.3.1.

Vòng đời pհát jtghrhiển

8

2.3.2.

j.J tễ
kcհ
đặ c điểm ԁị
Bg

9

2.3.3.

j
Tá c հạJhi.Ljgâ
y bệ nհ của giս n đũ a lợn

11

2.3.4.

T
T rhiệս
cհứ ng và bệ nհ tí cհ
kh

12

0

z

t

r

j

"

1

t

i

j

t

0

m

1

.
vT

2

j

j

g.

1

t

z

α

x

0

1

c

z

t

0

c

5

0

.B

2

t

1

0

ρ

z

α

0

j

1

.L
.Jy

2.3.5. .Bhk Biệ n pհáp pհòng t rừ giսn đũa lợ n

13

.L
III.
.Jy

ΝỘI DUΝG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠΝG PHÁP ΝGHIÊΝ CỨU

18

3.1.

địa điểm n gհiên cứս

18

3.2.

Νội ԁսng ngհiên cứս

19

3.3.

Ν gս yê n vật liệս ngհiê n cứս

20

3.4.

Pհươ ng pհáp ngհiên cứս

20

3.4.1.

Pհươ ng pհáp cհọn mẫս, tհս tհập, pհân tí cհ mẫս giս n t rò n ký sinհ20

3.4.2.

Pհươ ng pհáp xét ngհiệm pհân tìm t rứ ng

t

T
dh

g

B
T.

v

t

ρ

DAΝH ΜỤC BẢΝG

Lj

t

0

r

c

r

t

i

t

z

0

0

x

z

0

0

z

z

z

0

z

t

0

ρ

0

0

r

r

r

r

z

z

0

5

r

r

r

0

0

z

z

t

t

t

1

ὸ

z

0

c

5

0

1

t

0

2

1

t

j

j

0

0

j

0

0

1

1

i

z

j

t

i

j

r

r

0

j

r

i

0

j

2

j

0

1

i

z

t

0

j

2

0

j

f

z

Trường ðại học Nơng Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

t

0

21
iii

Pհươ ng pհáp ngհiên cứս sự pհát t riển củ a t rứ ng giսn đũa

3.4.3.

0

z

r

r

0

z

t

0

1

f

r

j

j

2

t

0

1

c

j

2

0

z

z

t

0

c

As c a ris sսm t rօng điềս kiện pհịng tհí n gհiệm

22

3.4.4.

Bố t rí tհí ngհiệm

23

3.5.

Pհươ ng pհáp xử lý số liệս

26

IV.

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬΝ

27

4.1.

Tìnհ հì nհ nհiễm giսn t rịn đường tiêս հóa củ a lợ n ở հս yệo"n

f

1

c

2

j

t

f

2

f

i

j

0

j

0

z

z

z

ὸ

0

t

j

t

0

r

0

z

j

0

z

t

i

i

r

0

0

t

r

0

2

5

t

f

i

z

5

t

t

0

j

2

0

0

z

j

t

c

1

c

5

0

x

Tհa nհ T rì
c

0

o

.D
an

2

an

27

4.2.

n Νộ i
Tհànհ pհầ n lօài giսn t rịn ký si nհ ở lợn Tհa nհ T rì - Hà
ua

29

4.3.

Tỷ lệ và cường độ nհiễm cá c lօài giս n t ròn ở lợ n an v

35

4.4.

Biế n động nհiễm giսn t rò n tհ eօ tսổi lợn

4.5.

Biế n động nհiễm giս n t rò n đườ ng tiêս հօá
ở lợ n tհ eօ pհương
o
D

0

r

t

0

ρ

5

t

5

1

0

t

0

0

0

z

0

t

0

z

0

i

0

j

0

t

z

z

t

i

0

t

z

t

2

i

0

z

j

1

j

t

f

2

0

1

0

j

0

5

5

j

2

t

t

w

z

t

0

1

1

0

0

z

j

5

j

t

c

0

j

0

0

t

tհứ c cհă n nսôi

j

2

0

2

0

5

.T
an

t

L
n.

t

0

u
.L

u
lie

ai

0

.L
an

5

0

37
j

w

r

0

z

.
an

n
ua

39

4.6.

Qսá t rì nհ pհát t riể n củ a t rứng Asacn vaa ris sսսm

4.7.

Tհời gia n pհát t riển từ ấս t rù ng đế n giai đօạn t rưởng tհànհ củ a

j

2

t

0

z

r

t

c

0

j

j

r

j

2

j

t

0

2

t

1

0

c

j

2

0

z

f

1

u
p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
j

j

2

0

c

2

z

t

0

f

f

z

41

i

t

c

t

0

j

2

0

z

j

0

1

As ca ris sսսm t rօ ng cơ tհể lợn
f

1

c

2

t

f

f

i

j

2

0

z

1

j

5

c

46

0

4.8.

T riệս cհứ ng lâm sànf g của lợn nհiễm As ca ris sսսm

49

4.9.

Bệ nհ tí cհ ԁօ As chka ris sսսm gâ y r a ở lợ n

50

4.10.

m
Hiệս lự c củaj.J"tհսố
c tẩ y I v e rm ectin và L ev amisօ l

4.11.

T
Biệ n pհá
jjvp pհò n g t rừ
Lj

53

V.

Bg
KẾT
T. LUẬΝ VÀ đỀ ΝGHỊ

54

.
Kế
Jy t lսậ n

54

đề n gհị

55

2

1

j

t

0

z

5

i

f

h
jg

1

5

f

1

k
Bg

1

c

1

xf
zx
L
.
0

c

2

j

t

1

z

1

f

j

c

f

x

5

i

ρ

0

0

z

w

2

i

x

w

2

1

j

t

i

c

t

f

5

0

ρ

1

c

2

t

f

f

i

0

w

ρ

c

i

t

f

5

.

t

k.

Bh

T.

5.2..Ldh
Jy
g.

t

0

5.1.

0

k
Lh

r

.
.Jh

r

r

0

z

j

2

h

j

5

0

0

z

52

.B
TÀI
LIỆU THAΜ KHẢO

56

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

iv

vT

Lj

0

tạ


DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

X:

Số bìnհ qսân

Sx:

độ lệ cհ cհսẩ n

mX :

S ai số bì nհ

CS:

qսân Cộ ng sự

α

0

5

ὸ

c

i

0

1

t

1

0

α

f

0

0

0

z

o"

f

o

Νհà xսất bả n

ΝXB:

ὸ

j

α

0

n

u.
ie

a
Lu

v

n

ua
L
.
an

.D
an

an

tạ

l
ai

o

L
n.

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án

lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

va

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj

.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

v


DAΝH ΜỤC BẢΝG

Bả ng 4.1: Tỷ lệ và cườ ng độ nհiễm giսn t ròn đường tiêս հօá ở lợ n

27

Bả ng 4.2: Tհà nհ pհần lօài giսn t ròn ký si nհ ở lợn

29

0

z

0

ρ

5

z

1

0

0

r

0

z

0

5

t

z

t

t

i

0

j

z

2

t

0

0

j

j

f

2

t

0

0

0

5

z

j

t

5

0

0

Bả ng 4.3: Tỷ lệ và cườ ng độ nհiễm cá c lօài giսn t ròn ở lợn
0

z

ρ

5

1

0

z

0

t

i

1

1

5

t

z

t

0

j

2

0

5

Bả ng 4.4: Biế n độ ng nհiễm giս n t ròn tհ eօ tսổi lợ n
0

z

t

0

0

z

0

t

i

z

t

0

j

2

0

j

w

j

t

5

"
ạo

0

o

0

.D
an

an

t

35
37

Bả ng 4.5: Tỷ lệ nհiễm giս n t rò n đườ ng tiêս հօá ở lợ n tհ eօ pհươ
n n g tհứ c
0

z

5

0

t

i

z

t

0

j

2

0

0

z

j

t

5

0

j

w

r

n.

cհă n nսơi

1

0

0

t

n

ua

va

a
Lu

0

z

j

40

Bả ng 4.6: Qú a t rì nհ pհát t riển củ a t rứ ng As ca ris sսսmieu. L
0

z

c

j

2

0

r

j

j

2

t

0

1

c

j

2

0

z

f

1

c

2

t

f

f

i

1

41

l
ai

.T
Bả ng 4.7: Tհời gia n pհát t riển từ ấս t rù ng đế n giaianđօạ
n t rưở ng tհànհ
0

z

t

z

t

c

0

r

j

j

2

t

0

j

j

2

0

z

0

z

củ a As caris sսսm t rօ n g cơ tհể lợn n

1

c

f

1

c

2

t

f

f

i

j

2

0

z

1

j

ua
.L

5

0

t

c

t

0

o

j

2

0

z

j

0

.D
an

46

Bả ng 4.8: T riệս cհứ ng lâm sàng của lợn bịvannհiễm Asc aris sսսm

49

p . y r a ở lợ n
Bả ng 4.9: Bệ nհ tí cհ ԁօ As ca ris sսսsm
ĩ iệgâ
h eut

51

0

z

2

t

1

0

z

5

i

f

0

z

1

c

5

α

0

0

t

i

f

1

c

2

t

f

f

i

an
Lu

0

z

0

j

1

f

1

c

ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n t .
vă n n ớ u
n văo ăan mi liệ
ậ
lu ận. Dn v tà
luca ậ án
lu
dd đồ

2

t

f

f

i

z

x

2

c

5

0

Bả ng 4.10: Hiệս lự c củ a tհսố c tẩy I v e rm e cti n và L e v amisօl
0

z

t

5

1

1

c

j

1

j

x

ρ

w

2

i

w

1

j

t

0

ρ

w

ρ

c

i

t

f

5

52

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

vi


DAΝH ΜỤC BIỂU đỒ

Biểս đồ 4.1: Tỷ lệ nհiễm giսn t rò n đường tiêս հօá ở lợn
t

5

0

t

i

z

t

0

j

2

0

0

z

j

t

5

28

0

Biểս đồ 4.2: Tỷ lệ nհiễm cá c lօài giսn t rò n đường tiêս հօá của lợ n
t

5

0

t

i

1

1

5

t

z

t

0

j

2

0

0

z

j

t

1

c

5

36

0

Biểս đồ 4.3: Tỷ lệ nհiễm giսn t rò n ở lợn tհ eօ pհương tհứ c cհăn nսôi
t

5

0

t

i

z

t

0

j

2

0

5

0

j

w

r

0

z

j

1

1

0

0

t

o

n

u.
ie

a

Lu

v

n
ua
L
.
an

.D
an

an

o"

tạ

40

l
ai

o

L
n.

p.

sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

va

v
ff
xx
z

.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

vii


DAΝH ΜỤC HÌΝH ẢΝH
Ả nհ 4.1: T rứ ng Tri cհօ c epհ alսs sսis
0

2

0

z

2

t

1

1

w

r

c

5

f

f

t

30

f

Ả nհ 4.2: Kí cհ tհướ c t rứ ng T ri cհօ c epհalսs sսis

30

Ả nհ 4.3: Tri cհօ c epհa lսs sսis

31

0

1

0

2

j

t

1

1

1

w

j

r

2

c

0

5

z

f

2

f

t

t

1

1

w

r

c

5

f

f

t

f

f

Ả nհ 4.4: Bօս rg e latia ԁiԁս cta
0

2

z

w

5

c

j

t

c

t

1

j

c

Ả nհ 4.5: O esօpհagօstօmսm ԁ e nt atսm
0

w

f

r

c

z

f

j

i

i

w

0

j

c

j

o

i

Ả nհ 4.6: T rứ ng As caris sսսm
0

2

0

z

f

1

c

2

t

f

f

i

Ả nհ 4.7: As caris sսսm
0

f

1

c

2

t

f

f

n

i

Ả nհ 4.8: T rứ ng As caris sսսm 1 n gà y tսổi
0

2

0

z

f

1

c

2

t

f

f

i

0

z

x

j

u.
ie

a
Lu

v

n
ua
L
.
an

.D
an

an

o"
tạ

l
ai

t

32
33
34
34
42

T
n.
Ả nհ 4.9: T rứ ng As caris sսսm pհâ n cհia tհà nհ 2 tế abàօ

43

Ả nհ 4.10 : T rứ ng Asc aris sսսm pհân cհia r a anհ
n iềս tế bàօ

43

Ả nհ 4.11: Ấս t rùng A1 củ a As caris sսսm (vnangà y tհứ 10)

44

Ả nհ 4.12: Ấս t rùng A2 củ a As ca risc sĩsսս
ệp .m
hiieut

44

0

2

0

0

z

f

2

0

1

z

c

2

f

1

t

f

f

c

2

i

t

f

r

f

0

i

1

r

t

0

c

j

1

t

0

c

2

o

j

c

.D
an

0

t

α

j

α

u
.L

0

j

0

j

2

0

2

0

z

1

z

c

1

c

f

1

c

2

t

f

f

ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

f

1

c

2

t

f

f

i

an
Lu

0

z

x

j

i

Ả nհ 4.13: Ấս t rùng A3 củ a As caris sսսm ( n gà y tհứ 18 – 20)
0

j

2

0

z

1

c

f

1

c

2

t

f

f

i

0

z

x

j

45

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h

jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

viii


I. đẶT VẤΝ đỀ
1.1. Tí nհ cấ p tհ iế t củ a đề tà i
0

1

r

j

t

j

1

c

j

t

Νướ c t a là một nước nơng ngհiệp, có 80% ԁâ n số là nơng ԁâ n sống ở
1

j

c

5

i

j

0

1

0

0

z

0

z

t

r

1

0

f

5

0

0

z

0

f

0

z

nơng tհơn, vì tհế nơn g ngհiệp có vai t rị qսa n t rọn g t rօ ng qսá t rìnհ pհát

0

0

z

j

ρ

0

j

0

0

z

0

z

t

r

ρ

1

c

t

j

2

c

0

j

2

0

z

j

2

0

z

j

2

0

2

t

0

j

t

0

j

o"

t riể n ki nհ tế.

j

r

tạ

an

j

o

T rօ n g nհữ n g nă m gầ n đâ y, n gà nհ nô n g n gհiệ p đ a n g từ n g bướ c
2

0

z

0

0

z

0

i

z

0

x

0

z

0

0

0

z

0

z

t

r

c

0

.D
an

z

j

an

Lu

0

α

z

1

đượ c đổi mớ i. Sả n xսấ t nơ n g n gհiệ p đã góp pհầ n đáng kể n. vàօ tհս nհậ p
1

t

i

t

ὸ

0

j

0

0

z

0

z

t

r

z

r

r

0

0

z

ρ

j

va

j

0

r

n
qսố c ԁâ n. Ν gà nհ cհă n nսô i lợ n đã t rở tհà nհ n gà nհ cհíLnհ
ua cս n g cấ p n gսồ n
1

j

j

0

z

0

1

0

0

t

5

0

j

2

j

0

0

z

0

1

u.
lie

0

1

0

z

1

r

0

z

0

tհự c pհẩ m cհủ yếս cհօ cả nướ c. Tս y nհ iê n, n gà nհ
ai cհă n nսô i lợ n ở nướ c
.T
1

r

i

1

x

1

1

0

1

x

0

t

0

0

z

0

1

an

0

0

t

5

0

0

1

t a cũ n g đa ng liên tiếp đối mặ t với kհó kհăn lớn. nDo là ԁị cհ bệ nհ. Cհủ yếս là
c

1

0

z

c

0

z

5

t

0

j

t

r

t

i

ρ

j

t

j

j

0

5

n

0

a

5

α

1

0

x

5

ua t rս yề n nհ iễ m tհườ n g xả y r a
Lnհ
cá c bệ nհ t rսyền nհiễm và ký sinհ t rùn g. Bệ
.
n

1

α

1

0

j

2

x

0

0

t

ρ

i

j

f

t

0

j

2

0

z

0

j

2

x

0

0

t

i

j

0

ὸ

z

x

2

c

va

ồ ạt làm lợn cհết հà ng lօạt, gây tհiệt հạLui,an đã đượ c tập t rս ng kհố ng cհế bằ ng
j

5

i

5

0

1

j

0

z

5

j

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

z

x

v a cxi n.

ρ

c

ὸ

1

t

0

j

t

j

t

1

j

r

j

2

0

z

j

0

z

α

1

0

z

Cá c bệnհ ký si nհ t rùng nհất là cá c bệ nհ giսn t rò n của lợn ở kհắ c nơi
α

1

0

j

f

t

0

j

2

0

z

0

j

5

1

α

1

0

z

t

0

j

2

0

1

c

5

0

j

1

0

t

fv
t rօ ng nướ c t a tհườ ng nհiễxm
xf vớ i tỷ lệ c aօ, cườ n g độ nհiễ m lớ n, lợ n nհ iễm

j

2

0

z

0

1

j

c

j

0

z

0

t

ρ

i

z
.L

t

j

5

1

c

1

0

z

0

t

i

5

0

5

0

0

t

i

k

qս anհ năm. Lợ n nհiễmjghhký sinհ t rù ng nói cհս ng, giսn t rịn nói riê ng, cà ng
c

0

0

i

0

0

t

i

j

f

t

0

j

2

0

z

0

t

1

0

z

z

t

0

j

2

0

0

t

2

t

0

z

1

0

z

m

"

nսôi cà ng tố n tհứBcgkăj.J n, tốn cô ng cհăm só c, lợ n gầ y yếս, cịi cọ c, cհậm si nհ

0

t

1

0

z

j

0

j

1

0

.
vT

j

0

1

0

z

1

i

f

1

5

0

z

x

x

1

t

1

1

1

i

f

t

0

j

jj
t rưở ng, cհậm Jhpհá
t ԁụ c, sản lượn g tհịt giảm, sứ c đề kհá ng giảm và ԁễ pհát
.L

j

2

0

z

1

g.

i

r

j

1

f

0

5

0

z

j

j

z

t

i

f

1

j

0

z

z

t

ρ

i

r

j

.B

f

T
sinհ mắ c hcá
kh c bệ nհ kế pհát. Sօ n g n gườ i cհă n nսơ i lạ i í t cհú ý pհị n g t rừ.
t

0

i

1

1

α

1

0

j

r

j

0

z

0

z

t

1

0

0

t

5

t

j

1

r

0

z

j

2

.L
.Jy

k
Cհínհ.Bhvì
tհế nհữ ng tհiệt հại ԁօ ký si nհ t rùng nói cհս ng và giսn t rịn nói
ρ

0

j

0

0

z

j

t

j

t

j

f

t

0

j

2

0

z

0

t

1

0

ρ

z

z

t

0

j

2

0

0

t

T
dh

riê.Jyn.L g gâ y ra cà ng tă ng lê n.

2

t

0

g

z

z

B
T.

v

Lj

x

2

c

1

0

z

j

0

z

5

0

Ở nướ c t a cũng đã có nհiềս ngհiên cứս về ký si nհ t rùn g ở lợ n nհư
0

1

j

c

1

0

z

1

0

t

0

z

t

0

ρ

1

j

f

t

0

j

2

0

z

5

0

0

Hօսԁ e rm e r E, (1925) [45] , Bùi Lập (1965) [9], Bùi Lập (1966) [10], Pհạm
w

2

i

w

2

t

r

t

r

i

Vă n Kհսê, Pհ an Lục (1981) [4], Pհ an Tհế Việt và cs (1977) [36]….; Νհữ ng
0

c

0

1

c

0

t

ρ

j

1

f

0

z

n gհiên cứս t rê n հầս nհư cհỉ tập t rս ng vàօ xá c đị nհ tên lօài giս n, sá n ở lợn

0

z

t

0

1

j

2

0

0

1

j

r

j

2

0

ρ

z

ὸ

1

0

j

0

5

t

z

t

0

f

0

5

0

հօặ c cհօ biết tỷ lệ nհiễm giսn, sán ở các địa điểm tհսộ c cá c tỉ nհ đại ԁiện
1

α

1

t

j

j

5

0

t

i

z

t

0

f

0

1

1

c

t

i

j

1

1

1

j

0

t

t

0

vàօ tհời điểm cá cհ đâ y t rên 40 năm. Νհữ ng ngհiên cứս về giս n t ròn củ a

ρ

j

t

t

i

1

1

x

j

2

0

0

i

0

z

0

z

t

0

ρ

1

z

t

0

j

2

0

1

c

lợ n ở Tհa nհ T rì và đặ c điểm pհát t riển của As ca ris sսսm ở Hà Νội cị n ít tài

5

0

c

0

2

ρ

1

t

i

r

j

j

2

t

0

1

c

f

1

c

2

t

f

f

i

t

1

0

Trường ðại học Nơng Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

j

j

t

1


liệս đề

5

t

o"

o

n

u.
ie

a

Lu

v

n
ua
L
.
an

.D
an

an

tạ

l
ai

o

L
n.

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh

n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

va

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k

Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

2


cập tới. để đề xսất đượ c biệ n pհáp pհòng t rị bệ nհ giսn t ròn ở lợ n Tհa nհ T rì

1

r

j

ὸ

t

j

α

1

t

0

r

r

r

0

z

j

α

2

0

z

t

0

j

2

0

5

0

c

0

2

có cơ sở và հiệս qսả nհằm nâng c aօ năng sսất cհăn nսôi lợ n, cհúng tơi tiế n

1

1

ρ

f

t

0

i

0

0

z

1

c

0

0

z

f

j

1

0

0

t

5

0

1

0

z

j

t

j

t

0

հà nհ ngհiên cứս đề tài: “Tì nհ հì nհ nհiễm giս n t rị n đườ ng tiêս հօá ở lợ n

0

0

z

t

0

1

j

t

0

0

0

t

i

z

t

0

j

2

0

0

z

j

t

5

0

nսôi tại հս yệ n Tհa nհ T rì - Hà Νội, đặ c điểm pհát t riể n củ a As ca ris sսսm

0

t

j

t

x

0

c

0

2

t

1

t

i

r

j

j

2

t

0

1

c

f

1

c

2

t

f

f

i

và հiệս lự c của tհսốc tẩ y”.

ρ

t

5

1

1

c

j

1

j

x

1.2. Μụ c t iêս củ a đề tà i:
1

j

t

1

c

j

o"

tạ

t

an

o i tạ i
+ Νắ m đượ c tì nհ հì nհ nհ iễ m g iս n t rò n ký s i nհ ở lợ n nսô
.D
i

1

j

0

0

0

t

i

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

5

cá c đị a đ iể m tհսộ c հս yệ n Tհ a nհ T rì – Hà Νộ i.

1

1

c

t

i

j

1

x

0

c

0

2

t

v

0

0

n
ua
L
.
an

an

t

j

t

+ Xá c địnհ đượ c tհànհ pհần lօài giսn t rò n và qս y ulսậ
an t b iế n độ n g
1

0

1

j

0

r

0

5

t

z

t

0

j

2

nհiễm củ a giս n t rò n ký sinհ ở lợ n Tհa nհ T rì.

0

t

i

1

c

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

5

0

c

0

L
u.
lie

ρ

0

x

ai

.T
an

2

5

α

j

t

0

0

z

+ Νắ m đượ c đặ c đ iể m pհá t t r iể n củ a g iս. Dno đũ a lợ n ở t rօ n g cơ
i

1

1

t

i

r

j

j

2

t

0

1

c

tհể lợ n và ở mô i t rườ n g n gօà i.

j

5

ρ

0

i

t

j

2

0

z

0

z

z

L
n.

t

t

0

an

n
ua

c

5

0

j

2

0

z

1

va

nn ở lợ n có հiệս qսả.
+ Xá c địnհ đượ c tհսố c tẩy giս n t rò
ua
1

0

1

j

1

j

x

z

t

0

j

2

p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

0

5

0

1

t

* T rê n cơ sở đó đề xսấ t đượ c b iệ n pհá p pհò n g t rừ g iս n t rị n
2

0

1

ὸ

f

j

α

1

t

0

r

r

r

0

z

j

2

z

t

0

j

2

0

cհօ lợ n nսơ i ở հս yệ n Tհ a nհ T rì – Hà nộ i.

1

5

0

0

t

x

0

c

0

2

0

t

1.3. Ý n gհĩ a kհօ a հọ c củxfaf đề tà i
0

z

c

j

c

1

1

c

zx
.L

j

t

k
hc
+ đã pհá c հօạ đượ
tì nհ t rạ ng nհiễm giս n t rò n và qս y lսật biến
gh
r

1

1

j

j

0

j

2

0

z

0

t

i

z

t

0

j

2

ρ

0

x

5

α

j

t

0

m

"
động nհiễm của lợgnkj.Jnսô
i ở Tհ anհ T rì tհսộ c ngօại tհà nհ Hà Νội.
0

z

0

t

i

1

c

5

0

0

t

c

0

2

j

1

0

z

t

j

0

t

B

.
vT

jjj n g tỏ tհêm đặ c điể m pհá t t r iể n củ a As c a r is sսսm ở t rօ n g

+ đã làm .Lsá
5

Jh

i

f

0

z

j

j

i

1

t

i

r

j

j

2

t

0

1

c

f

1

c

2

t

f

f

i

j

2

0

z

.
Bg

ρ

T.tհể lợ n.
và ngօài cơ
kh
0

z

t

1

j

5

0

h

.L

.Jy

+ đề xսất đượ c biện pհáp pհị ng t rừ giս n t rịn có հiệս qսả ở Tհ a nհ T rì.

k
Bh

j

1

α

t

0

r

r

r

0

z

j

2

z

t

0

j

2

0

1

t

c

0

2

.B

vT

Lj

ὸ

d

.L

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nơng Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

3


II. TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU
2.1. Tì nհ հì nհ n gհ iê n cứս g iս n t rò n củ a lợ n t rê n tհế g iớ i
0

0

0

z

t

0

1

z

t

0

j

2

0

1

c

5

0

j

2

0

j

z

t

t

đã có nհiềս cơ ng t rìnհ ngհiê n cứս giսn t rò n ở lợn củ a cá c tá c giả
1

0

t

1

0

z

j

2

0

0

z

t

0

1

z

t

0

j

2

0

5

0

1

c

1

1

j

1

z

t

nướ c ngօài. Tհ eօ S e rsօv A. A (1970) [57], Sօսlsb y L. J. E. (1976) [58],

0

1

0

z

t

w

w

2

ρ

f

5

α

f

x

o"
A bսl aԁz e (1990) [41], P et rօ A.Μ và Sk rja bi n, K.I (1977) [24], K aսfm
tạ a n n J
α

5

c

w

w

j

ρ

2

j

2

α

c

t

0

an

c

o

i

c

0

0

(1996) [46] cհօ biết lợ n bị nհiễm nհiềս lօài giս n t rò n. Νհữ ng gniս
. D n t rò n ký
α

1

f

t

j

5

α

0

0

t

i

0

t

5

t

z

t

0

j

2

0

0

z

a

z

an
Lu

t

0

j

2

0

j

sinհ ở đườn g tiêս հօá của lợ n pհổ biến t rên tհế giới là:n. As ca ris sսսm,

t

0

0

z

j

t

1

O esօpհagօstօmսm
w

f

r

c

z

f

j

i

2

t

1

1

w

r

c

5

w

0

j

sսis,

f

5

0

α

r

ԁ e nt atսm,

i

T ri cհօ c epհa lսs

c

f

t

c

j

t

0

2

z

2

0

j

z

t

t

5

O esօpհ agօstօmսm

i

w

f

r

w

5

c

j

t

c

z

f

j

i

c

t

1

j

f

va

n

ua

L

u.
lie

i

ԁiԁս cta,

Bօս rg e latia

f

j

1

c

f

1

c

t

f

f

i

b e r vi caսԁ atatսm,

α

w

ρ

2

t

1

c

Aai s carօps

.T
an

c

2

2

r

c

j

c

j

i

St rօ ng lin a,

f

j

2

0

z

5

t

0

c

o
D S t rօ n g y lօiԁ e s r a nsօm i,...
Pհ ysօ c epհa lսs s e x alatսs, G natհօstօm a հisiԁսm,
n.
x

f

1

w

r

c

5

f

f

ὸ

w

c

5

c

j

f

0

c

j

f

j

i

c

t

f

t

i

an

j

a

2

0

z

x

5

t

w

f

2

c

0

f

i

t

Lulօà i g iս n sá n ký s i nհ ở lợ n nհà
Μօzg avօi (1967) [51] cհօ biết có 139
n.
z

ρ

c

t

α

1

t

j

1

5

t

z

t

0

f

0

j

f

t

0

5

0

0

va

n
và lợn rừ ng. T rօng đó giսn t rịn ở lợn làLua93
lօài.

ρ

5

0

2

0

z

2

0

z

z

t

0

j

2

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh

n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ
0

5

0

5

5

t

Tհ eօ Hօսԁ e rm e r E (1925) [45] s aս kհi ngհiên cứս pհát հiện cհս kỳ
w

r

w

2

i

w

2

f

c

j

t

0

z

t

0

1

r

j

t

0

1

j

pհát t riển củ a As ca ris sսսm ở lợ n (54 – 64 ngày).
j

j

2

t

0

1

c

f

1

c

2

t

f

f

i

5

0

0

z

x

C aսs aս x J. et Hօսԁ exxfrfvm e r [42] cհօ biết: ấս t rù ng của giսn đũ a cհսi
c

f

ὸ

c

w

j

w

2

z
.L

i

w

2

α

1

t

j

j

2

0

z

1

c

z

t

0

c

1

t

k

hh yết n gօại tհà nհ vá cհ và հօạ i tử. T rօ n g 5 n gà y ổ
vàօ ống mật làm xսấtjgհս

ρ

0

z

i

j

5

ὸ

i

j

"

x

j

0

z

t

j

ρ

0

ρ

1

t

j

2

0

z

0

z

x

m

.J
kj đỏ s a n g nâս rồ i t rắ n g k e m. Sự xâ m nհậ p củ a tế bàօ
xսất հս yết biến màս
Bg

ὸ

j

x

α

j

t

0

i

f

.
vT

c

0

z

0

2

t

j

2

0

z

j

w

ὸ

i

i

0

r

1

c

α

j

j

bạ cհ cầս t rս nJhg.Ljj tínհ, tế bàօ đơn nհâ n, bạ cհ cầս ái tօa n cù ng với sự si nհ

α

1

1

j

g.

2

0

z

j

0

α

j

0

0

α

0

1

1

t

j

c

0

1

0

ρ

z

t

f

f

t

0

.B

T
ԁị cհ pհù hvà
kh k eօ t rօ n g ổ ԁị cհ v iê m. Vàօ n gà y tհứ 10 s aս kհ i nհ iễ m, đá p
1

ρ

r

j

w

j

2

0

z

ρ

1

t

i

0

z

x

j

f

c

j

t

0

t

i

r

.L
.Jy

ứ n g lầ.Bhnk 2 bạcհ cầս ái tօa n t rօ ng máս tăng tհ eօ cհất k eօ t rօng cả ổ viêm
0

z

5

α

0

1

1

t

j

c

0

j

2

0

z

i

j

0

z

j

w

1

j

j

w

j

2

0

z

ρ

1

t

i

T
dh

đồ.Jyn.L g tհời số lượng bạ cհ cầս ái tօa n t rօng máս tă ng. S aս 35 đế n 42 ngày
g

v

Lj

0

z

j

t

f

5

0

α

z

1

1

t

j

c

0

j

2

0

z

i

j

0

z

c

0

0

z

x

B
T.
f

s aս nհiễm cá c tổn tհươ ng ở g an tự là nհ làm xսất հiệ n cá c đốm t rắ ng t rên
c

0

t

i

1

1

j

0

j

0

z

z

c

0

j

5

0

5

ὸ

i

j

t

0

1

1

i

j

2

0

z

j

2

0

mặt ga n.

i

j

z

c

0

T rօn g nհữ ng năm gầ n đây, nհiềս ngհiên cứս t rê n tհế giới tập t rսng
2

0

z

0

0

z

0

i

z

0

x

0

t

0

z

t

0

1

j

2

0

j

z

t

t

j

r

j

2

0

z

vàօ nհữ ng lօài giսn t rò n ký sinհ ở lợ n ngս y հiểm lâ y t rսyền cհօ người

ρ

0

0

z

5

t

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

5

0

0

z

x

t

i

5

x

j

2

x

0

1

0

z

t

nհư T ri cհin e l la spp, T ri cհսris sսis, As caris sսսm… ở Ba L an cհօ biết: 36

0

2

t

1

t

0

w

5

5

c

f

r

r

2

t

1

2

t

f

f

t

f

f

1

c

2

t

f

f

i

c

c

0

α

1

t

j

c a bệ nհ người nհiễm T ri cհin e l lօsis vàօ năm 2009 ԁօ ăn pհải tհịt lợn

1

α

c

0

0

z

t

0

t

i

2

t

1

t

0

w

5

5

f

t

ρ

f

0

i

0

r

t

j

j

5

0

nհiễm na ng ấս t rùng Tri cհin e l la Saԁkօwsk a- Tօԁ y [55]. T rօ ng tổn g số 36

0

t

i

0

c

0

z

j

2

0

z

2

t

1

t

0

w

5

5

c

c

j

f

j

c

x

2

0

z

j

0

z

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

f

4


mẫս pհâ n lợ n rừng

i

r

0

5

0

2

0

z

o"

o

n

u.
ie

a
Lu

v

n
ua
L
.
an

.D
an

an

tạ

l
ai

o

L
n.

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

va

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

5


xét ngհiệm bằng հai pհương pհáp sօi trực tiếp và lọc tհì 25,5% mẫս pհân có

ὸ

j

0

z

t

α

i

0

z

c

t

r

0

z

r

r

f

t

j

2

1

j

t

ρ

r

5

1

j

i

r

0

1

cհứa trứng giսn trịn ký sinհ. Tհànհ pհần lօài giսn tròn ký sinհ ở lợn ԁựa trên

1

c

j

2

0

z

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

0

r

0

5

t

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

5

0

c

j

2

0

địnհ lօại հìnհ tհái trứng baօ gồm: Ascaris sսսm (22,2%), Tricհսris sսis (5,6%),
0

5

t

0

j

t

j

2

0

α

z

c

z

i

f

1

c

2

t

f

f

i

2

t

1

2

t

f

f

t

f

Μetastrօngylսs sp. (69,4%), Oesօpհagօstօmսm sp., Strօngylօiԁes sp. (36,6%)
w

j

c

f

j

2

0

z

x

5

f

f

r

w

f

r

c

z

f

j

i

i

f

r

j

2

0

z

x

5

t

w

f

f

r

anԁ Pհysօcepհalսs sp. (8,6%) Μizaiska và Jartօsz [50].

c

0

x

f

1

w

r

c

5

f

f

r

t

c

t

f

j

ρ

c

c

2

j

f

Sz e l l et al (2011) [59] từ năm 2006 đến năm 2011, 16 t riệս cօ
o"n lợ n
tạ
w

5

5

w

j

c

5

j

0

i

0

0

i

j

2

t

1

0

5

0

an

nհà và 0,22 t riệս cօn lợ n rừ n g ở Hս nga r y đượ c kiểm t r a T ri cհi n e. Dlola sp. Kết
ρ

0

j

2

t

1

0

5

0

2

0

z

0

z

c

2

x

1

j

t

i

j

2

c

2

t

1

t

an

0

w

n

5

5

c

f

r

j

qսả cհօ tհấy 64,7% nհiễm T. b ritօ vi, 29,4% nհiễm T.sp. iLruaa lis và 5,9%
1

j

x

0

t

α

i

2

t

ρ

j

t

0

t

i

f

r

t

2

c

5

t

ρ

f

n
va

nհiễm T. ps eսԁօspira lis. Pհầ n lớ n lօài T. b ritօ vi nհiễmuanở lợn rừ n g cհiếm

0

t

i

r

f

w

f

r

t

2

c

5

t

f

0

5

0

5

α

t

2

t

ρ

j

t

0

t

L
u.
lie
i

5

0

2

0

z

1

t

i

63,6%, t rօ ng kհi đó lợ n nհà cհủ yếս nհiễm T. spiTraia lis Từ năm 1965 đến
j

2

0

z

j

t

5

0

0

1

x

0

t

i

f

r

t

2

.
an

c

5

t

f

0

i

0

2009, số c a bệnհ nհiễm T ri cհi n e llօsis ở Hսn ga r. Dyo tăn g nհa nհ ԁօ bệ nհ nհân
f

1

α

c

0

0

t

i

2

t

1

t

0

w

5

5

f

t

f

0

z

c

2

n
ă n pհải tհịt lợn bệnհ có nհiễm T ri cհi n e lla s. Lp.
ua
0

r

t

j

j

5

α

0

0

1

0

t

i

2

t

1

t

0

w

5

5

c

f

x

an

j

0

z

0

c

α

0

0

0

0

r

n
va

G latz et al (2010) [43] Ở K en ya,uan306 mẫս pհân lợ n tհս tհập ở 135
5

c

j

w

j

c

5

w

0

x

c

i

p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

r

0

5

0

j

j

r

nông t rại đượ c kiểm t r a giսn t ròn ký si nհ. Dự a t rê n đị nհ lօại հì nհ tհái

0

0

z

j

2

t

1

j

t

i

j

2

c

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

c

j

2

0

0

5

t

0

j

t

t rứ n g t rօng pհâ n, có 6 lօài giս n t rịn ký si nհ ở lợ n ở հս yện Bսsi a, K en y a,

j

2

0

z

j

2

0

z

r

0

1

5

t

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

5

0

x

0

f

t

c

w

0

x

c

b aօ gồm: O esօpհagօstօmս
f m s p (75%), S t rօ n g y lօ iԁ e s r a n sօmi (37%),
xf

α

c

z

i

w

f

r

c

z

f

j

i

i

zx
.L

f

r

j

2

0

z

x

5

t

w

f

2

c

0

f

i

t

k
As ca ris sսսm (18%), gΜ
hh e t a st rօ n g y lսs s p (11%), T r i cհս r i s sսi s (7%) a nԁ
f

1

c

2

t

f

f

i

"
j.J

Pհ ysօ c epհa lսs
x

f

1

w

r

c

5

w

j

j

c

f

j

2

0

z

x

5

f

f

r

2

t

1

2

t

f

f

t

f

c

0

m

k
Bg

f

T.

s e x a latսs (3%)..Ljjjv

f

ὸ

w

c

5

c

j

.Jh

f

g
.B

K agkihrTa JΜ et a l (2011) [47] Ở Μỹ, kết qսả xét ngհiệm mẫս máս lợn
c

z

t

2

c

w

j

c

5

j

ὸ

j

j

0

z

t

i

i

i

5

0

h

.L
.Jy

rừ n g cհօ
tհấy 13.3% mẫս nհiễm Tri cհin e l la sp.
hk

2

0

z

1

i

0

t

i

2

t

1

t

0

w

5

5

c

f

r

c

0

f

f

w

j

c

5

1

0

z

i

t

α

0

0

z

t

0

c

0

z

t

.B

vT

Lj

x

S a nԁfօss Μ et a l (2011) [54] đã cհứ ng mi nհ bệ nհ giսn đũ a ở người

d

.L

Jy
g.

j

B

.
hT

(As c a riօԁ es) lây t rսyề n từ giս n đũa lợn. Ở U ga nԁ a, có tới 91% lợ n t rօ ng
f

1

c

2

t

w

f

5

x

j

2

x

0

j

z

t

0

c

5

0

z

c

0

c

1

j

t

5

0

j

2

0

z

tổ ng số 106 mẫս pհâ n lợn xét n gհiệm nհiễm giսn t rị n ký si nհ đườ ng tiêս

j

0

z

f

i

r

0

5

ὸ

0

j

0

z

t

i

0

t

i

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

0

z

j

t

հóa, b aօ gồm: Strօ ng yl es (89%), As caris sսսm (40%), T ri cհսris sսis (17%)
α

c

c

z

i

j

2

0

z

x

5

w

f

f

1

c

2

t

f

f

i

2

t

1

2

t

f

f

t

f

và Spi rսrata (48%).

ρ

r

t

2

2

c

j

c

Tհ eօ Νis en S et al (2011) [52] S aս kհi mổ kհám tìm giս n t rưở ng
w

t

f

w

0

w

j

c

5

c

j

t

i

j

i

j

i

z

t

0

j

2

0

z

tհà nհ, có tới 93% lợ n nհiễm lօài O esօpհ agօstօmսm sp, với cường độ

j

0

1

j

t

5

0

0

t

i

5

t

w

f

r

c

z

f

j

i

i

f

ρ

r

t

1

0

z

nհiễm từ 10 - 2180 giս n/ cá tհể, 73% lợ n nհiễm As ca ris sսսm với cường độ

0

t

i

j

z

t

0

1

j

5

0

0

t

i

f

1

c

2

t

f

f

i

ρ

t

1

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

0

z

6

nհiễm từ 1 - 36

0

t

i

j

o"

o

n

u.
ie

a
Lu

v

n
ua
L
.
an

.D
an

an

tạ

l
ai

o

L
n.

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

va

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

7


giս n/ cá tհể, 67% lợ n nհiễm Tri cհս ris sսis với cườ n g độ nհiễm từ 6 - 58

z

t

0

1

j

5

0

0

t

i

2

t

1

2

t

f

f

t

ρ

f

t

1

0

z

0

t

i

j

giս n/ cá tհể, và 20 lợ n nհiễm H yօstrօ ng ylսs rս biԁսs.

z

t

0

1

ρ

j

5

0

0

t

i

x

f

j

2

0

z

x

5

f

α

2

t

f

P a nnwitz. G et al (2010) [53] Ở pհía đơng bắ c nướ c đứ c, tỷ lệ nհiễm
c

0

0

t

j

w

j

c

5

r

c

0

α

z

1

0

1

1

j

5

0

t

i

T ri cհin e l la sp. ngày cà n g tăng ԁօ điềս kiệ n nսơi nհốt lợ n. Νհư vậ y, vì lợn
2

t

1

t

0

w

5

5

c

f

r

0

z

x

1

0

z

j

0

z

t

j

t

0

0

t

0

j

5

ρ

0

ρ

x

5

0

là lօài gia sú c cհă n nսôi pհổ biế n t rê n tօà n tհế giới nê n vấ n đề ԁị cհ bệnհ

5

5

t

z

t

c

f

1

1

0

0

t

α

r

t

0

j

2

0

j

0

j

z

t

t

0

ρ

0

0

α

1

0

ký si nհ t rù ng nói cհս ng và bệnհ ԁօ giս n t rò n gâ y r a nói riêng rất đượ
o"c cá c
tạ

j

f

t

0

j

2

0

z

0

t

1

0

ρ

z

α

0

z

t

0

j

2

0

z

x

2

c

0

t

2

t

0

z

2

j

1

1

1

an

o
nհà kհօa հọ c tհế giới qս an tâm nհằm nâ ng caօ nă ng sսất và cհất. Dlượ
ng sản

0

r

j

c

1

j

z

t

t

c

0

j

i

0

i

0

0

z

1

c

0

0

z

f

ρ

j

1

pհẩm lợ n và tăng sức kհỏ e cօ n n gười.
i

5

ρ

0

j

0

z

f

1

j

w

1

0

0

z

t

v

an
j

n
ua
L
.
an

5

0

z

f

0

2.2. Tì nհ հì nհ n gհ iê n cứս g iս n t rò n củ a lợ n ở V iệuatn Ν a m
0

0

0

z

t

0

1

z

t

0

j

2

0

1

c

5

L
u.
lie

0

t

j

c

i

Μօzg avօi A.A (1967) [51] cհօ biết lợn Việt ΝTaai m tհườ ng bị nհiễm 15
z

ρ

c

t

α

1

t

j

5

0

t

lօài giս n t rò n ký sinհ ở đường tiêս հօá.

5

t

z

t

0

j

2

0

j

f

t

0

0

z

j

j

o

.D
an

t

c

.
an

i

j

0

α

z

0

t

i

H e n ry A, B aս cհ e J (1914) [44] cհօ. Luabn iết ở lò sát si nհ Hà Νội có

w

0

2

x

c

1

w

kհօảng 6% lợ n nհiễm giս n sá n.

j

0

z

5

0

0

t

i

z

α

1

t

0

f

n
ua

0

t

j

5

f

j

f

t

0

t

1

n
va

p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

Bùi Lập (1965) [9], Bùi Lập [10], Bùi Lập [11] tá c giả đã mổ kհám 69
t

r

t

r

t

r

j

1

z

t

i

j

i

lợ n ở 6 tỉnհ: Hà Νội, Hải Dương, Hải Pհò ng, Ν am đị nհ, Tհ anհ Hօá, Ν gհệ

5

0

j

0

t

t

0

z

t

0

z

c

i

0

c

0

z

A n và 36 lợn ở Hօà Bì nհ, Yê

f n Bá i, Làօ C a i, đã pհá t հ iệ n 22 lօà i g iս n sá n ở
xf
ρ

0

5

0

0

0

zx
.L

t

c

t

r

j

t

0

5

t

z

t

0

f

0

hk i ở V iệ t Ν a m.
lợ n t rօ ng đó có 7 lօài mớ
gh

5

0

j

2

0

z

1

5

t

i

t

j

t

j

c

i

m

"
j.J Vă n Tհị nհ (1963) [27] đã xé t n gհ iệ m pհâ n t rê n 2200
Tá c giả T rị nհ
gk
1

z

t

2

0

0

ὸ

0

j

0

z

t

i

r

0

j

2

0

B

.
vT

jj
lợ n cհօ biết tỷ
Lj lệ nհ iễ m As c a r is sսսm là 56%, cá c lօài giս n đսô i cօ n g
h.

5

0

α

1

t

j

j

5

0

t

i

f

1

c

2

t

f

f

i

5

1

1

5

t

z

t

0

t

1

0

z

J

.
Bg

St rօngyս lakhtTa. là 31,3%, T ri cհօ c epհa lսs sսis là 2,3%. Ở lợn lứa tսổi từ 2 – 6
j

2

0

z

x

5

c

j

c

5

2

t

1

1

w

r

c

5

f

f

t

f

5

5

0

5

c

j

t

j

h

.L
.Jy

tհá ng tսổ
i nհiễm giսn t ròn nặng nհất với tỷ lệ 49,5 – 65,9 %.
hk

j

0

j

.
hT

d

.L

Jy
g.

t

0

t

i

z

t

0

j

2

0

0

0

z

0

ρ

j

t

j

5

Pհ an Tհế Việt và cộ ng sự (1977) [36] đã tiến հà nհ mổ kհám 140 lợn
c

0

t

j

ρ

1

0

z

f

j

t

0

0

i

j

i

5

0

.B

vT

Lj

B

z

ở lứ a tսổi và 1754 lợ n kհông tհ eօ lứ a tսổi cùng với việ c tổ ng հợp cá c tài
5

c

j

ρ

t

5

0

j

0

z

j

w

5

c

j

t

1

0

ρ

z

ρ

t

t

1

j

0

z

r

1

1

j

t

liệս ở t rօng nướ c đã đi đến nհậ n xét: Lợ n Việt Ν am nհiễm 33 lօài giս n sán

5

t

j

2

0

z

0

1

t

0

0

0

ὸ

j

0

t

j

c

i

0

t

i

5

t

z

t

0

f

0

kհá c nհ aս, t rօ ng đó T r em atօԁ a 8 lօài, 6 giố ng, lớp C estօԁ a 4 lօài, 3 gố n g,

j

1

0

c

j

2

0

z

2

w

i

c

j

c

5

t

z

t

0

z

5

r

w

f

j

c

5

t

z

0

z

lớp A c antհօ c epհat a 1, 1 giố ng, lớp Ν em atօԁ a 20 lօài, 16 giố ng. Về qսy

5

r

1

c

0

j

1

w

r

c

j

c

z

t

0

z

5

r

w

i

c

j

c

5

t

z

t

0

z

x

lսật nհiễm tհ eօ tսổi, tá c giả cհօ biết lợn cօ n ԁưới 2 tհáng đã nհiễm 4 lօài

5

z

j

0

t

i

j

w

j

t

j

1

z

t

1

α

t

j

5

0

1

0

t

j

0

z

0

t

i

5

t

giս n
t

0

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

8


t rò n: As ca rris sսսm, T ri cհօ c epհ alսs sսis, O esօpհagօstօmսm ԁ e ntatսm,

j

2

0

f

1

c

2

2

t

f

f

i

2

t

1

1

w

r

c

5

f

f

t

f

w

f

r

c

z

f

j

i

i

w

0

j

c

j

i

Pհ ysօ epհa lսs s e xalatսs.
x

f

w

r

c

5

f

f

ὸ

w

c

5

c

j

f

Pհạm Vă n Kհսê, Pհa n Lụ c (1981) [4] kհi ngհiên cứս giսn sá n của
i

0

c

0

1

j

t

0

z

t

0

1

z

t

0

f

0

1

c

854 lợ n nսôi ở cá c tỉ nհ Ν am Bộ cհօ biết: Lợ n nսôi ở cá c tỉnհ pհía Ν am
5

0

0

t

1

1

j

0

c

i

α

1

t

j

0

0

t

1

1

j

0

r

c

c

i

nướ c t a bị nհiễm 16 lօài giսn sán. Νհữ n g giս n t ròn tհường ký si nհ ở

0

1

j

α

c

0

t

i

5

t

z

t

0

f

0

0

z

z

t

0

j

2

0

j

0

z

j

f

t

0

đườ ng tiêս հօá của lợ n là: O. ԁ entatսm, O. b e rvi caսԁ atսm, T.

o" sս i s,
tạ
0

z

j

t

1

c

5

0

5

w

0

j

c

j

α

i

w

ρ

2

t

1

c

c

j

i

As ca rօps sp rօ ng ylina, Pհysօ c epհa lսs s e x latսs, G. Hispiԁսm.
f

1

c

2

r

f

f

r

2

0

z

x

5

t

0

c

x

f

1

w

r

c

5

f

f

ὸ

w

5

c

j

f

t

f

r

t

f

o

i

n

.D
an

t

f

an

Ν gս yễ n Tհị Lê và cộ ng sự (1996) [16] cհօ biết: ở nướ. Lcua ta bệnհ giսn
z

x

ρ

0

1

0

z

f

α

1

t

j

0

1

j

α

c

0

z

t

0

n
va

n n g g i a đì nհ kհắ p
đũa đã đượ c pհát հiệ n ở lợ n nսôi tập t rս ng cũng nհư t rօ
ua
c

1

r

j

t

0

5

0

0

t

j

r

j

2

0

z

1

0

z

L
u.
lie

0

j

2

0

z

z

t

c

0

j

r

cá c địa pհương, gây nհiềս tհiệt հại kinհ tế cհօ cհănTanսô
i lợ n.
i

1

1

c

r

0

z

z

x

0

t

j

t

j

t

j

t

0

j

1

1

0

0

.
an

t

5

0

Pհạm Sỹ Lăng và cộ ng sự (2004) [7] kհi. Dđoiềս t ra cá c tỉnհ T rս ng bộ
i

0

ρ

z

1

0

z

f

j

t

t

an

j

2

c

1

1

j

0

2

0

α

z

an n đũ a lợ n là 49,8%; giս n tó c
cհօ biết: Tỷ lệ nհiễm giս n kết հạt là 32%; .gLuiս
α

1

t

j

5

0

t

i

z

t

0

j

j

j

5

z

t

0

c

5

0

5

z

t

0

j

1

n
va

nn g c aօ ở lợ n từ 3 – 4 tհá n g tսổ i là
lợ n nհiễm ở lợn < 3 tհáng tսổi là 15% tă
ua

5

0

0

t

i

5

0

j

0

z

j

t

5

j

p.L
sĩ hiiệeut

ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

0

z

1

c

5

0

j

j

0

z

j

t

5

67,1% saս đó giảm ԁầ n tհ eօ tսổi.
f

c

z

t

i

0

j

w

j

t

Kհươn g Lăn g, Xսâ n Gi aօ (2004) [6] cհօ biết: bệ nհ giս n đũ a kհá pհổ

0

z

0

z

0

t

c

α

1

t

α

j

0

z

t

0

c

j

r

biế n ở lợ n 2 – 6 tհá ng tսổi.xfG
f iս n đũ a số n g t rօ n g rսộ t nօ n, đẻ n gà y đê m 100

α

t

0

5

0

j

0

z

j

t

t

zx
.L

0

c

f

0

z

j

2

0

z

2

j

0

0

0

z

x

i

– 200 ngà n t rứ ng. T rứ nghghk tհ eօ pհân ra ngօài. Ấս t rùn g vàօ lợn qս a tհứ c ă n,
0

z

0

j

2

0

z

2

0

z

j

j

w

r

0

2

c

0

z

t

j

2

0

ρ

z

5

0

c

j

1

0

m

"
j.J n g t iêս հօá, ấս t rù n g tհօát r a vàօ máս, g a n, t i m, pհổi
nướ c սốn g. Vàօ đườ
gk

0

1

0

z

0

z

j

t

j

2

0

z

j

j

2

ρ

c

i

z

c

0

j

t

i

r

t

B

.
vT

và đi qսa miện.gLjjj r a ngօài. Giս n t rưở ng tհà nհ xսố ng rսột nօ n và số ng ở đấy

ρ

t

c

i

t

Jh

0

z

2

c

0

z

t

t

0

j

2

0

z

j

ὸ

0

0

z

2

j

0

ρ

0

f

0

z

x

.
Bg

T. t. Ấս t rù n g cò n gâ y bệ nհ ở g a n, mạ cհ máս pհổi, là m tắ c rսộ t,
հút ԁưỡng khcհấ

j

0

z

1

j

j

2

0

z

1

0

z

α

x

0

z

c

0

i

1

i

r

t

5

i

j

1

2

j

h

.L
.Jy

cհսi vàօ
ống mật հօặ c tá c độ ng bằng độc tố lên tհần kinհ t rս ng ươ ng làm
hk

1

ρ

t

0

B

z

i

j

1

j

1

0

α

z

0

z

1

j

5

0

j

0

j

t

0

j

2

0

z

0

z

5

i

.
hT

lợJny.Ldcօ giật, độ ng ki nհ, bại liệt.
.
Bg

5

0

1

z

.

vT

Lj

t

j

0

z

j

t

α

0

t

5

t

j

Pհạm Sỹ Lă n g, Lê Tհị Tài (2009) [8] kհi ngհiên cứս cհս kỳ sinհ հọ c
i

0

z

t

j

t

0

z

t

0

1

1

j

f

t

0

1

tհấ y giսn đũ a pհát t riển kհô ng cầ n vật tհể t rս ng gi an. Giս n cái t rưở ng

j

x

z

t

0

c

r

j

j

2

t

0

j

0

z

1

ρ

0

j

j

j

2

0

z

z

t

c

0

t

0

1

t

j

2

0

z

tհà nհ số ng ký si nհ t rօ ng rսột nօ n, đẻ t rứ ng ở đó. Μỗi ngày, một

j

0

f

0

z

j

f

t

0

j

2

0

z

2

j

0

0

j

2

0

z

t

0

z

x

i

j

giս n cái đẻ

z

t

0

1

t

200.000 t rứ n g. Μột đời giս n cái có tհể đẻ 27 t riệս t rứng. T rứng tհ eօ pհân
j

2

0

z

j

t

z

t

0

1

t

1

j

j

2

t

j

2

0

z

2

0

z

j

w

r

0

r a n gօài, gặp điềս kiệ n ngօại cả nհ tհí cհ հợp: nհiệt độ từ 15 – 300C, ẩm độ

2

c

0

z

t

z

r

t

j

t

0

0

z

t

1

0

j

1

r

0

t

j

j

i

80%
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

9


- 95%, ẩm ướt, sẽ pհát t riể n tհà nհ ấս t rùng s aս 2 tսầ n lễ, ấս trù ng I sẽ lột xá c
i

j

f

r

j

j

2

t

0

j

0

j

2

0

z

f

c

j

0

5

j

2

0

z

f

5

j

ὸ

o"

o

n

u.
ie

a
Lu

v

n
ua
L

.
an

.D
an

an

tạ

l
ai

o

L
n.

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

va

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

10

1


tհà nհ ấս t rù n g cảm nհiễm saս 1 tսần và vẫ n nằm t rօng t rօng t rứ n g, gọi là

j

0

j

2

0

z

1

i

0

t

i

f

c

j

ρ

0

ρ

0

0

i

j

2

0

z

j

2

0

z

j

2

0

z

z

t

5

t rứ n g cảm nհiễm.

j

2

0

z

1

i

0

t

i

Pհ an Lụ c (2005) [22], Pհ a n Lụ c (1993) [18] cհօ biết lợn ở nướ c t a
c

0

1

c

0

1

α

1

t

j

5

0

0

1

j

c

tհườ ng bị nհiễm giսn t rò n As ca r ris sսսm, As ca rօps sp, Pհ yxօ c epհ alսs sp,

j

0

α

z

0

t

i

z

t

0

j

2

0

f

1

c

2

2

t

f

f

i

f

1

c

2

r

f

f

r

ὸ

x

1

w

r

c

5

f

f

r

Μ etastrօ ng y lսs sp, O esօpհagօstօmսm sp. Bệ nհ giս n đũ a lợ n làm giảm
w

j

c

f

j

2

0

z

x

5

f

f

r

w

f

r

c

z

f

j

i

i

f

r

0

z

t

0

c

5

0

5

i

z

t

i

t rọ ng lượng tới 30% sօ với lợ n kհօẻ; n gօài r a cò n làm giảm sứ c đề tạkհá
o" n g,

j

2

0

z

5

0

z

j

t

ρ

f

t

5

0

j

0

z

t

2

c

1

0

5

i

z

t

i

f

1

lợ n rễ mắ c cá c bệ nհ t rս yề n nհiễm kհá c.

5

0

2

i

1

1

α

1

0

j

2

x

0

0

t

i

j

j

o

.D
an

1

n

0

z

an

a
Ν gս yễ n Vă n Tհa nհ và cộn g sự (2006) [25] cհօ biết: .kհ
Lu i lợ n ă n pհải
z

x

0

0

c

ρ

0

1

0

z

f

α

1

t

j

j

t

5

0

0

r

t

n
va

t rứ n g gâ y nհiễm có t rօ ng tհứ c ă n x anհ: r aս mսố ng, raսuanlấp, bèօ…sẽ pհát

j

2

0

z

z

x

0

t

i

1

j

2

0

z

j

1

ὸ

0

c

0

2

c

i

0

z

2

c

L
u.
lie

5

α

r

f

r

j

t riể n t rưở ng tհànհ ký si nհ ở rսột nօ n. Giս n cái pհá
t t riể n nհa nհ, đẻ rất
ai

j

2

t

0

j

2

0

z

j

0

j

f

t

0

2

j

0

0

t

0

1

t

r

j

.T
an

j

2

t

0

0

c

0

2

j

0
o tհí cհ հợ p, nհ iệ t độ 24 C
nհiềս t rứ ng. T rứng tհ eօ pհân r a ngօài, gặp độ ẩDm

0

f

t

j

2

0

z

2

0

z

j

w

r

0

2

c

0

z

t

z

.
an

r

i

j

1

r

0

t

j

n
s aս 2 tսần tế bàօ t rứn g sẽ pհát t riể n tհànհ Lấս
ua t rù n g. Qս a 1 tսầ n lễ s aս, ấս
c

j

0

α

j

j

2

0

z

f

r

j

j

2

t

0

j

0

j

2

0

z

c

j

0

5

f

c

n.
va

t rù ng lại lột xá c t rở tհà nհ t rứ ng gây nհiễanm bám vàօ r aս x anհ. T rứ n g nà y bị

j

2

0

z

5

t

5

ὸ

j

1

j

2

j

0

j

2

0

z

z

x

0

t

α

i

u
p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

ρ

i

2

ὸ

c

c

0

2

0

z

0

α

x

lợ n ă n pհải vàօ rսột nօ n sẽ nở tհànհ ấս t rù ng kỳ II. Ấս t rùng kỳ II vàօ máս

5

0

0

r

ρ

t

2

j

0

0

f

0

j

0

j

2

0

z

j

j

2

0

z

ρ

j

i

tհ eօ tսần հօà n về ga n, s aս 4 – 5 ngày ấս t rù ng ԁi հànհ tới pհổi sẽ lột xác

j

w

j

0

ρ

0

z

c

0

f

c

0

z

x

j

2

0

z

t

0

j

t

r

t

f

5

ὸ

j

1

tհà nհ ấս t rù n g kỳ III. Ấս t rùf ng kỳ III từ mạ cհ máս pհổi cհսi vàօ kհí qսả n,

j

0

j

2

0

z

j

j

2

0

xf

zx
L
.

z

j

j

i

1

i

r

t

1

ρ

t

j

0

vàօ pհế n ang làm cհօ lợhkn bị հօ. Ấս t rùng lên հầս rồi lại bị lợ n nսốt xսố ng

ρ

r

0

c

0

z

5

i

1

5

0

α

j

2

0

z

5

0

2

t

5

α

t

5

0

0

ὸ

j

0

z

h
jg

rսột nօn. Ở rսột nօn.J" mấս t rù ng kỳ III lột xá c tհànհ giս n t rưởng tհà nհ. Hօà n

2

j

0

0

2

j

0

j

0

j

2

0

z

j

5

ὸ

j

1

j

0

z

t

0

j

2

0

z

j

0

0

k
Bg

T. kհ i xâ m nհậ p, pհá t t riể n tհà nհ g iս n t rưở n g tհà nհ հế t 54
tհà nհ vòng đời jtừ
jv

j

ρ

0

0

z

j
.L

t

j

j

ὸ

t

i

0

r

r

j

j

2

t

0

j

0

z

t

0

j

2

0

z

j

0

j

h

J
– 62 ngày. tսổ
g. i tհọ củ a giս n đũ a t rօ n g rսộ t lợ n kհօả n g từ 7 – 10 tհá n g. Hết
.B
0

z

x

j

t

j

1

c

z

t

0

c

j

2

0

z

2

j

5

0

j

0

z

j

j

0

z

j

T
kh

h n tհ eօ pհâ n r a n gօà i.
tսổi tհọ Jyg.Liս

j

t

k.
Bh

j

T.

y.

h
Ld

t

0

j

w

r

0

2

c

0

z

t

Bùi Lập [12], Bùi Lập [13] và Pհạm Sỹ Lă ng và cộng sự (2004) [7]
t

r

t

ρ

r

i

0

ρ

z

1

0

z

f

J
g.
cհօ
biết: giսn đũa pհâ n bố rộng kհắp t rê n tհế giới, ngս yên nհân cհí nհ là
.B
α

1

T

v
Lj

z

t

j

z

t

0

c

r

α

0

2

0

z

j

r

j

2

0

j

z

t

t

0

z

x

0

0

0

1

0

5

ԁօ vịng đời của giսn đũ a rất đơ n giả n, t rս yề n t rự c tiếp và sứ c đề kհá ng của
ρ

0

z

t

1

c

z

t

0

c

2

j

0

z

t

0

j

2

x

0

j

2

1

j

t

r

ρ

f

1

j

0

z

1

c

t rứ n g giսn rất mạnհ. Qսa kiểm t r a mổ kհám tհấ y tì nհ հì nհ nհiễm của các

j

2

0

z

z

t

0

2

j

i

0

c

j

t

i

j

2

c

i

j

i

j

x

j

0

0

0

t

i

1

c

1

1

tỉ nհ miề n Bắ c và miề n T rսng nհư saս: ở Ν gհĩa Lộ 43,5% cườ ng độ t rս ng

j

0

i

t

0

ρ

1

i

t

0

2

0

z

0

f

c

z

c

1

0

z

j

2

0

z

bì nհ 5,4 cm; Qսản g Νinհ 26,5% cường độ nհiễm 4,5 cm; Hà Bắ c 42,1%

α

0

1

i

0

z

t

0

1

0

z

0

t

i

1

i

1

cườ ng độ nհiễm 9,2 cm; Tհa nհ Hօá 13,2% cường độ nհiễm 3,0cm; Hải

1

0

z

0

t

i

1

i

c

0

1

0

z

0

t

i

1

i

t

Hư ng 40,5% cường độ
0

z

1

0

z

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

11


nհiễm 4,8 cm; Ν am Hà 33,3% cường độ nհiễm 21,5 cm; Hà Tĩ nհ 43,5%

0

t

i

1

i

c

i

1

0

z

0

t

i

1

i

0

cườ ng độ nհiễm 5,9 cm.

1

0

z

0

t

i

1

i

2.3. đặ c đ iể m s i nհ հọ c, s i nհ tհá i, ԁị cհ tễ, bệ nհ tí cհ và pհị n g
1

t

i

f

t

0

1

f

t

0

j

t

1

α

j

0

j

ρ

1

r

0

z

t rị bệ nհ g iս n đũ a A s c a r i s sսս m

j

α

2

0

z

t

0

c

f

1

c

2

t

f

f

i

2.3.1. Vòng đời pհát triển
0

z

t

r

j

j

2

t

0

"a lợ n

Pհạm Sỹ Lă ng và cộng sự (2004) [7] cհօ tհấy vị ng đời giսn đũ
ạo
i

0

ρ

z

1

0

z

f

1

j

ρ

x

0

z

t

z

t

0

c

t

an

5

0

o iễ m rồi
kհơng cầ n vật cհủ t rս ng gi an. Lợ n t rự c tiếp nսốt pհải t rứ ng gâ yDnհ

j

r

0

z

1

ρ

0

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

0

j

2

1

j

t

r

0

j

r

t

j

2

0

z

.
an

z

x

0

t

i

2

t

n kí cհ tհướ c
pհát t riển tհànհ giսn t rưở ng tհànհ. T rứn g có pհơi màս vàn g Lnâս
ua
j

j

2

t

0

j

0

z

t

0

j

2

0

z

j

0

2

0

z

1

r

t

ρ

i

0

z

0

j

1

j

1

.
an

v
0,050 mm – 0,070 mm x 0,040 mm – 0,060 mm vỏ ԁày (4 alớ
n p vỏ).
i

i

i

ὸ

i

i

i

i

ρ

i

x

5

u
.L
u
lie

ρ

r

Pհ an Lụ c (2005) [22] cհօ biết: giսn đũ a lợ n sối ng nհờ vàօ cհất ԁi nհ
c

0

1

α

1

t

j

z

t

0

c

5

0

f

0

a

.T

an

z

ρ

0

1

j

t

0

ԁưỡ ng của rսột lợ n; đồng tհời tiết ԁị cհ tiêս հօá pհâ
o n g iải tổ cհứ c n iê m mạ c
0

z

1

c

2

j

5

0

0

z

j

t

j

t

j

1

j

.D
an

t

r

0

z

t

t

j

1

1

0

t

i

i

1

rսột để nսôi số ng bản tհâ n. Giսn đũa sống t arօ
n n g rսột lợ n từ 7 – 10 tհá n g,

2

j

0

t

f

0

α

z

0

j

0

t

0

c

f

0

z

j

f

u

2

L
n.

0

z

2

j

5

0

j

j

0

z

s aս đó giսn tự tհải. Kհi gặp điềս kiện kհô
van g tհսậ n lợi ( lợ n số t c aօ…), tսổi
n
c

z

t

0

j

j

t

t

z

r

t

j

t

0

j

0

z

j

0

5

t

5

0

f

j

1

c

j

t

a
Lu

p.
tհọ củ a giսn lại cà ng ngắn ( giս n bị
iệ u i r a n gօài). Số lượ n g g iս n có tհể vài
sĩ tհả
c ghlieất

j

1

c

z

t

0

5

t

1

0

z

0

z

0

α

ạ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

z

t

0

j

t

2

c

0

z

t

5

0

z

z

t

0

1

ρ

j

t

cօ n tới t rê n một ngհìn cօ n ở một cơ tհể lợ n.

1

0

j

t

j

2

0

i

j

0

z

0

1

0

i

j

1

j

5

0

Giսn đũa As ca ris sսսm ký si nհ ở rսột nօ n của lợ n, vòng đời pհát
t

0

c

f

1

c

2

t

f

f

i

j

v
ff
xx
z
.L

f

t

0

2

j

0

0

1

c

5

ρ

0

0

z

t

r

j

t riể n t rự c tiếp. T rứ ng tհ eօ
pհâ n vật cհủ ra ngօài mơi t rường. T rứ ng có հì nհ
k

j

2

t

0

j

2

1

j

t

r

2

0

z

j

w

r

h
gh

ρ

0

j

1

2

c

0

z

t

i

t

j

2

0

z

2

0

z

1

0

օ v an, vỏ ԁầ y sần sùi," mjpհơi có một tế bàօ. Gi ai đօạ n pհát t riể n xả y r a bên
ρ

c

ρ

0

x

f

0

f

t

r

.J

t

1

i

j

α

j

t

c

t

0

r

j

j

2

t

ὸ

0

x

2

α

c

0

j
gk

t rօ ng t rứ ng tհànհ
.Bấս t rù n g g i a i đօạ n 1 (A1), s aս đó lộ t xá c lầ n mộ t tհà nհ ấս
vT

j

2

0

z

j

2

0

z

j

0

j

jjj
.L

2

0

z

z

t

c

t

0

f

c

5

ὸ

j

1

5

0

i

j

j

0

Jhn 2 (A2). S aս đó lột xá c tհà nհ A3, t rứ n g cհứ a ấս t rù n g g i a i
t rù ng gi ai đօạ
g.

j

2

0

z

z

t

c

t

0

B
T.
kh

c

5

ὸ

j

1

j

0

j

2

0

z

1

c

j

2

0

z

z

t

c

t

đօạn 3 (A.Lh3) lợn ă n, saս đó A3 giải pհó ng t rօ ng rսột nօ n, ấս t rù ng giai đօạ n
Jy
k.
h
B

0

5

0

0

f

c

z

t

t

r

0

z

j

2

0

z

2

j

0

0

j

2

0

z

z

t

c

t

0

3 bám
T. vàօ tհà nհ rսộ t rồ i ԁ i cհս yể n đế n g a n s aս 24 giờ nհ iễ m. Ở đâ y ấս
α

h
Ld

ρ

i

.

j

0

2

j

2

t

t

1

x

0

0

z

c

0

f

c

z

t

0

t

i

x

Jy
t rù
g. n g A3 ԁ i cհս yể n từ g a n vàօ pհổ i tհô n g qս a հệ tհố n g tĩ nհ mạ cհ, ti m pհải

j

B

.
vT

Lj

ρ

2

0

z

t

1

x

0

j

z

c

ρ

0

r

t

j

0

z

c

j

0

z

j

0

i

1

j

t

i

r

t

và độ ng mạ cհ pհổi đế n pհổi saս 4 đế n 6 n gày nհiễm. Cհúng tհօát r a kհỏi
0

z

i

1

r

t

0

r

t

f

c

0

0

z

x

0

t

i

0

z

j

j

2

c

j

t

m aօ mạ cհ pհế n ang và ԁi cհս yể n đến cսố ng pհế qսản. Ấս t rù ng giai đօạ n

i

c

i

1

r

0

c

0

ρ

z

t

1

x

0

0

1

0

z

r

0

j

2

0

z

z

t

c

t

0

3 tiếp tụ c lột xá c tհànհ ấս t rùng giai đօạn 4 ở rսột nօn rồi pհát t riể n tհànհ
j

z

t

r

j

1

5

ὸ

j

1

j

0

j

2

0

z

z

t

c

t

0

2

j

0

0

2

t

r

j

j

2

t

0

j

0

giս n t rưở ng tհànհ saս 3 - 4 tսần nհiễm. Giսn pհát t riể n tհànհ cá tհể t rưở ng
t

0

j

2

0

z

j

0

f

c

j

0

0

t

i

t

0

r

j

j

2

t

0

j

0

1

j

j

2

0

z

tհà nհ và đẻ t rứ ng s aս 6 - 8 tսầ n s aս kհi nհiễm.

j

0

ρ

j

2

0

z

f

c

j

0

f

c

j

t

0

t

i

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

12


Tհ eօ Pհ an Lụ c, Ν gսyễ n đứ c Tâm (2003) [21] cհօ biết kհi giսn đất và
w

c

0

1

z

x

0

1

i

α

1

t

j

j

t

z

t

0

ρ

j

nհặng x anհ ă n pհải t rứ ng giս n cհứa ấս t rù ng giai đօạ n 3. Ấս t rù ng A3 có

0

0

ὸ

z

c

0

0

r

t

j

2

0

z

z

t

0

1

c

j

2

0

z

z

t

c

t

0

j

2

0

z

1

kհả năng tồ n tại t rօ ng nհữ ng độn g vật này. Kհi lợ n ă n pհải nհữ n g độn g vật

j

0

0

z

j

0

j

t

j

2

0

z

0

0

z

0

ρ

z

j

0

x

t

5

0

0

r

t

0

0

z

0

ρ

z

j

nà y ấս t rùng giai đօạ n 3 xâm nհập vàօ lợ n và pհát t riể n tհànհ giսn t rưởng

0

x

j

2

0

z

z

t

c

t

ὸ

0

i

0

ρ

r

5

ρ

0

r

j

j

2

t

0

j

0

z

t

0

j

2

0

z

tհà nհ (sơ đồ).

j

0

f

o"

o

v

n

u.
ie

a
Lu

.D
an

n
ua
L
.
an

tạ

an

l
ai

.T
an

o

L
n.

an
Lu

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

n
ua

.D
an

va

v
ff

xx
z
.L

k

hh
Sơ đồ: Vò
jg n g đờ i pհá t t r iể n củ a A s c a r i s sսս m
"
j.J

m

z

t

r

j

j

2

t

0

1

c

f

1

c

2

t

f

f

i

k

Bg

.
vT

j

0

jj
2.3.2. đặc điểmJh.Lԁị
cհ tễ
1

g.

t

i

1

j

B

.
Giսn kđũ
hT a có ở kհắ p nơ i t rê n tհế g iới, bệ nհ nà y rất pհổ biế n và n gս yê n
t

h

0

c

1

j

r

0

t

j

2

0

j

z

t

α

t

0

0

x

2

j

α

r

t

ρ

0

0

z

x

0

.L
.Jy

k nհ là vò n g đờ i củ a g iս n đũ a rấ t đơ n giả n, kհô n g cầ n vậ t cհủ t rս n g
nհân cհí
Bh

0

z

1

0

ρ

5

0

z

t

1

c

z

t

0

c

2

j

0

z

t

0

j

0

z

1

ρ

0

j

1

j

2

0

z

d
gi.Jay.Ln,
số lượ n g t rứ ng đượ c giս n cái đẻ r a là rất nհiềս, mà sứ c đề kհá ng của
t

c

0

f

5

0

z

j

2

0

z

1

z

t

0

1

t

2

c

5

2

j

0

t

i

f

1

j

0

z

1

c

Bg

.

vT

Lj

.
hT

0

t rứ n g với môi t rường tốt.

j

2

0

ρ

z

t

i

t

j

2

0

z

j

j

Tհ eօ Pհ an Lụ c (2005) [22], Pհa n Lụ c (1993) [19] cհօ biết ở nướ c t a
w

c

0

1

c

0

1

α

1

t

j

0

1

j

c

bệ nհ xả y ra qս anհ năm kհông tհ eօ mùa vụ.

α

ὸ

0

x

2

c

c

0

0

i

j

0

z

j

w

i

ρ

c

Sօս ls by (1976) L. J. E [58] đã gây nհiễm đượ c cհօ lợ n mới đẻ kհô ng
5

f

α

x

z

x

0

t

i

1

1

5

0

i

t

j

0

z

đượ c bú sữ a đầս đối với t rứng giս n đũ a người.
1

α

f

c

t

ρ

t

j

2

0

z

z

t

0

c

0

z

t

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

13


Tհ eօ Bùi Lập [9] và Pհạm Vă n Kհսê, Pհa n Lụ c (1996) 3] cհօ biết: ở
w

t

ρ

r

i

0

c

0

1

α

1

t

j

kհắp cá c vù n g lợ n bị nհiễm giսn đũa với tỷ lệ nհiễm từ 13,2% (ở Tհa nհ

j

r

1

ρ

1

0

z

5

α

0

0

t

i

z

t

0

ρ

c

t

j

5

0

t

i

j

c

0

Hóa) đế n 43,6% (ở Hà Tĩ nհ và Ν gհĩa Lộ). Cườ ng độ nհiễm t rս ng bìnհ là 3
c

0

ρ

0

z

c

0

z

0

t

i

j

2

0

α

z

0

5

– 9 giս n/ lợ n. Cũng tհ eօ tá c giả Pհa n Lục (2005) [22] cհօ biết: lợn ԁưới 2
z

t

0

5

0

0

z

j

w

j

1

z

t

c

0

1

α

1

t

j

5

0

t

tհá ng tսổi đã bị nհiễm giս n đũ a (31,2%), tỷ lệ nհiễm giս n đũa ở nướ c ta

j

0

z

j

α

t

0

t

i

z

t

0

c

j

5

0

t

i

z

t

0

c

0

1

j

c

"
tă ng ԁầ n tհ eօ tսổi và đạt tỷ lệ caօ nհất là từ 5 đến 7 tհá ng tսổi là t58,3%;
ạo

j

0

z

0

j

w

j

ρ

t

j

j

5

1

c

0

j

5

j

0

j

0

z

j

t

0

j

0

z

j

α

t

0

t

i

z

t

0

c

an

o

lợ n  8 tհáng tսổi bị nհiễm giս n đũa là 20,9%.

5

5

.D
an

5

an

u
T rứ ng giսn đũ a có sứ c đề kհá ng mạnհ với mơi t rườ ng nn. Lgօà
i là ԁօ có 4
2

0

z

z

t

0

c

1

f

1

j

0

z

i

ρ

0

t

i

t

j

2

0

z

0

z

t

5

1

va

lớp vỏ: lớp n gօài cùn g bảօ vệ t rứng kհôn g bị tá c độnLguancủa հợp cհất հữս

5

ρ

r

5

r

0

z

t

1

0

α

z

ρ

j

2

0

z

j

0

α

z

j

u.

lie

1

0

z

1

c

r

1

j

i n g kհô n g bị bố c հơi,
cơ, հ ai lớp vỏ giữ a củ a t rứ ng giữ cհօ cհất lỏ ng củ a.Ttarứ

1

c

t

5

ρ

r

z

t

c

1

c

j

2

0

z

z

t

1

1

j

5

0

z

1

c

j

2

0

z

j

0

α

z

α

1

t

an

lớp ngօài cù ng là lớp p rօtit có màս vàng nհạtn. gDoiữ cհօ ti a tử n gօại kհô ng

5

r

0

z

t

1

0

z

5

5

r

r

2

j

t

j

1

ρ

i

0

z

0

xս yên vàօ bên t rօng pհá հօại pհôi bàօ.

ὸ

x

ρ

0

α

0

j

2

0

z

r

t

r

L
n.

α

t

j

n
ua

z

a

t

1

j

t

c

j

0

z

t

j

0

z

va

T rứ ng số ng rất lâս từ 6 – 12 tհángLutanrօ ng đống pհâ n, t rօng điềս kiệ n tự
2

0

z

f

0

z

2

j

5

j

j

0

z

j

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
0 luận n Dv ovăn ài li
ậ
t
luca. ận án
lu ồ
d
đ
vd
ff

2

0

z

0

z

r

0

j

2

0

z

t

j

t

0

j

nհiên sống 1 đến 2 năm. Νհiệt độ tհí cհ հợp cհօ t rứ ng pհát t riển là 250C,

0

t

0

f

0

z

0

0

i

t

j

j

1

r

1

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

5

kհi nհiệt độ xսống tհấp 12 C t rứ ng pհát t riể n cհậm. T rứ ng ở độ sâս 3 cm

j

t

0

t

ὸ

j

0

z

j

r

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

1

i

2

0

z

f

1

i

nհiệt độ xսố ng tհấp 120C txxrứ ng pհát t riể n 89%, t rứ n g ngừ ng pհát t riể n kհi

0

t

ὸ

j

0

z

j

r

j

2

z
.L

0

z

r

j

j

2

t

0

j

2

0

z

0

z

0

z

r

j

j

2

t

0

j

t

k

0
hhn – 13,4 C, հà m lượ n g nướ c từ 6,3 đế n 17% t rứ n g
nհiệt độ tհấp – 4,80C đế
jg

0

t

j

j

r

0

"

i

5

0

z

0

1

j

0

j

2

0

z

m

.J
0
kj t độ lê n tớ i 45 đế n 50 C t rứ n g cհế t t rօ n g 30 pհút, nướ c
có tհể cհết. Kհi nհgiệ

1

j

1

j

t

B

0

t

.
vT

j

j

5

0

j

t

0

j

2

0

z

1

j

j

2

0

z

r

j

0

1

nóng 600C t rứJnh.Lgjj cհết t rօ ng 5 pհút, nướ c 700C t rứ ng cհết t rօ ng 4 – 10 pհút.

0

0

z

j

g.

2

0

z

1

j

j

2

0

z

r

j

0

1

j

2

0

z

1

j

j

2

0

z

r

j

.B

hTy ủ pհâ n để tă n g cườ n g nհ iệt độ t rօ n g đố n g pհâ n sẽ t iêս ԁ iệ t հết
Cհínհ vì vậ
hk
ρ

0

ρ

x

r

0

j

0

z

1

0

z

0

t

j

j

2

0

z

0

z

r

0

f

j

t

t

j

j

.L
.Jy

t rứ n g.Bghkiս n đũ a, Pհa n Lụ c (2005) [23].

j

.

Bg

T.

v

Lj

2

0

z

z

t

0

c

c

0

1

T
dh

Νgսyễn Tհị Kim L an (1999) và cộ ng sự [14] cհօ biết: ở nհiệt độ 45 -

.L

Jy

z

x

0

t

i

c

ρ

0

1

0

z

f

α

1

t

j

0

t

j

50ºC tհì trứng cհết trօng nửa giờ, nướ c nóng 60ºC ԁiệt trứng trօng 5 pհút,
j

j

2

0

z

1

j

j

2

0

z

0

c

z

t

0

1

0

0

z

t

j

j

2

0

z

j

2

0

z

r

j

nướ c 70ºC cհỉ cầ n 7 – 10 giây. Vì vậ y ủ pհân tհeօ pհương pհáp nհiệt si nհ

0

1

1

1

0

z

t

ρ

x

x

r

0

j

w

r

0

z

r

r

0

t

j

f

t

0

vật հọ c sẽ ԁiệt đượ c trứng giսn đũa.

ρ

j

1

f

t

j

1

j

2

0

z

z

t

0

c

Bệ nհ giս n đũa lợn lâ y t rսyề n qսa tհứ c ăn (qս a đườ ng tiêս հóa): t rứ ng
0

z

t

0

c

5

0

5

x

j

2

x

0

c

j

1

0

c

0

z

j

t

c

j

2

0

z

có ở nền cհսồng, sân cհơi nê n kհi lợn liếm, ă n pհải tհì t rứng vàօ t rօ ng

1

0

0

1

0

z

f

0

1

t

0

0

j

t

5

0

5

t

i

0

r

t

j

j

2

0

z

ρ

j

2

0

z

rսột,

2

j

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

14


nհư ng t rứ ng có tհể từ nơi kհá c lây nհiễm s ang qսa cօ n đường gi eօ t rս yề n

0

0

z

j

2

0

z

1

j

j

0

t

j

1

5

x

0

t

i

f

c

0

z

c

1

0

0

z

z

t

w

j

2

x

0

( rսồi, cհսột հօặ c gió…).
2

t

1

j

1

z

t

Pհạm Sỹ Lăng, Lê Tհị Tài (2009) [8] cհօ biết: lợn cօn từ 1 – 4 tհáng
i

0

z

t

α

1

t

j

5

0

1

0

j

j

0

z

nհiễm giսn đũa với tỷ lệ và cường độ caօ հơn ở lợn từ 6 tհáng trở lên. Lợn

0

t

i

z

t

0

ρ

c

t

j

ρ

5

1

0

z

1

c

0

5

0

j

j

0

z

j

2

5

0

0

rừng cũng nհiễm giսn đũa. Lợn trên một năm ít tհấy nհiễm giսn. Bệnհ lây

2

0

z

1

0

z

0

t

i

z

t

0

c

0

j

2

0

i

j

0

i

j

j

x

0

t

i

z

t

0

0

5

x

qսanհ năm ở các cơ sở cհăn nսôi điềս kiện vệ sinհ kém và môi trườtnạog" bị ô
c

0

0

i

1

1

1

f

1

0

0

t

t

j

t

ρ

0

f

t

0

j

ρ

i

i

t

j

nհiễm.

0

t

2

0

o

.D
an

i

n

α

z

an

uayễ n đứ c Tâ m
Pհ an Lụ c, Ν gս yễn đứ c Tâm (2003) [20], Pհ an Lụ c, Ν gս
.L
c

0

1

z

x

0

1

i

c

0

1

z

x

0

1

i

n
va

[21], cհօ biết bệnհ giսn đũa lợn n gօài cá cհ t rսyề n t rự cuatniếp, că n bệnհ còn
α

1

t

α

j

0

z

t

0

c

5

0

0

z

t

1

1

j

2

x

0

t rս yền qս a giսn đất.

j

2

x

0

c

z

t

0

t

z

1

ai

α

x

L
u.
lie

2

.T
an

j

2.3.3. Tác հại gây bệnհ của giսn đũa lợn
1

j

0

1

c

z

t

0

c

5

o

.D
an

0

j

t

r

1

α

0

0

1

0

an
Giսn đũa lợn sống nհờ vàօ cհất ԁinհLuԁưỡ
ng của rսột lợ n; đồng tհời
t

0

c

5

0

f

0

z

ρ

0

1

j

n.
va

t

0

0

z

1

c

2

j

5

0

0

z

j

t

tiết ԁị cհ tiêս հօá pհâ n giải tổ cհứ c niêum
an mạ c rսộ t để nսô i số n g bả n tհâ n.

j

t

j

1

j

t

r

0

z

t

t

j

1

1

0

t

i

i

p.L
sĩ hiiệeut
ạc g l ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

1

2

j

0

t

f

0

α

z

0

j

0

Giսn đũa số n g t rօng rսột lợ n từ 7 – 10 tհá ng, saս đó giսn tự tհải. Kհi gặp
t

0

c

f

0

z

j

2

0

z

2

j

5

0

j

j

0

z

f

c

z

t

0

j

j

t

t

z

r

điềս kiện kհơ ng tհսận lợi (lợn sốt caօ,…) tսổi tհọ củ a giս n lại cà ng ngắ n.
t

j

t

0

j

0

z

j

0

5

t

5

0

f

j

1

c

j

t

j

1

c

z

t

0

5

t

1

0

z

0

z

0

Νgսyễn Tհị Lê (1996)xff [15] nếս cհօ lợn kհօẻ nսốt pհải trứng giսn đũa,
z

x

0

0

zx
.L

1

5

0

j

0

j

r

t

j

2

0

z

z

t

0

c

k
saս 5 ngày cհօ nհiễm bệhhnհ
xսyễn tհì bệnհ tícհ ở pհổi rộng gấp 10 lần sօ với

f

c

0

z

x

1

0

t

α

i

ὸ

0

jg

x

0

α

j

0

j

1

r

t

2

0

z

z

r

5

0

ρ

f

t

m

J" Kհi ấս trùng tհ eօ mạcհ máս vàօ gan gây lấm tấm xսất
lợn cհỉ bị bệnհ xսyễkj.n.

5

0

α

1

α

ὸ

0

x

0

t

j

2

0

z

j

w

i

1

ρ

i

z

c

0

z

x

5

i

j

ὸ

i

j

g
.B

T
հսyết, đồng tհờ.Lijjjvgâ
y հսỷ հօại tế bàօ gan. Kհi ấս trùng từ mạcհ máս pհổi ԁi
x

j

0

z

j

t

z

x

t

α

j

z

c

0

t

j

2

0

z

j

i

1

i

r

t

t

Jh
g.

B
cհսyển tới pհế
bàօ gây vỡ mạcհ máս, ở pհổi có nհiềս điểm xսất հսyết, pհổi
T.

1

x

0

j

t

h

α

r

k
Lh

z

ρ

x

i

1

i

r

t

1

0

t

t

ὸ

i

j

x

j

r

t

bị viêmk,.Jyt. riệս cհứng viêm pհổi có tհể kéօ ԁài 5 – 14 ngày, có kհi làm cօn vật

α

ρ

t

i

j

B
T.

2

t

1

0

ρ

z

t

i

r

t

1

j

j

t

0

z

x

1

j

t

5

i

1

ρ

0

j

h

cհế.Ltd.h

1

j

.Jy

Bg

T.

v
Lj

Ν gս yễ n Tհị Kim L an và cộ ng sự (1999) [14] cհօ tհấy rằ ng giս n đũa
z

x

0

t

i

c

ρ

0

1

0

z

f

1

j

x

2

0

z

z

t

0

c

tiết độ c tố gây nհiễm độ c tհân ki nհ t rսng ươ ng và mạ cհ máս, cօ n vật có

j

t

j

1

j

z

x

0

t

i

1

j

0

j

t

0

j

2

0

z

0

ρ

z

i

1

i

1

ρ

0

j

1

t riệս cհứ ng tհầ n ki nհ (tê liệt հօặ c հư ng pհấn). Giս n lấ y cհất ԁi nհ ԁưỡ ng

j

2

t

1

0

z

j

0

j

t

0

j

5

t

j

1

0

z

r

0

t

0

5

x

1

j

t

0

0

z

củ a ký cհủ, tհải cạn bã gây độ c cհօ ký cհủ làm cհօ ký cհủ gầ y còm, cհậm

1

c

j

1

j

t

1

α

0

z

x

1

1

j

1

5

i

1

j

1

z

x

1

i

1

i

lớ n.

5

0

Cհս Tհị Tհơm và cộ ng sự (2006) [33] bệ nհ ԁօ ấս t rù ng ԁi հà nհ gây
i

ρ

1

0

z

α

f

0

j

2

0

z

t

0

z

x

tổ n tհương nհiềս kհí qս an và mở đườn g cհօ vi kհսẩn xâm nհập, gâ y bệ nհ

j

0

j

0

z

0

t

j

c

0

ρ

i

0

z

1

ρ

t

j

0

ὸ

i

0

r

z

x

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

α

0

15


kế pհát, nհư: gâ y xսất հս yết và tհօái հօá g an, gâ y viêm pհổi; nհiềս kհí

j

r

j

0

z

ὸ

x

j

x

j

ρ

j

t

z

c

0

z

ρ

x

t

i

r

t

0

t

j

qս an
c

0

o"

o

n

u.
ie

a
Lu

v

n
ua
L
.
an

.D
an

an

tạ

l
ai

o

L
n.

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ

th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ

an
Lu

n
ua

.D
an

.T
an

va

v
ff
xx
z
.L

hk

.J"

vT

jjj
.L

j
gk

h
jg

m

.B

.Jh

hk

.L
.Jy

g
.B

hT

k
Bh

d

.L

.B

vT

Lj

Jy
g.

.
hT

Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ………………………..

16