Kiến thức cơ bản về vận chuyển hàng không

Chương 3: KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ VẬN TẢI HÀNG
KHÔNG
1. Vai trò của dịch vụ vận chuyển
- Dịch vụ vận chuyển là bộ phận cấu thành quan trọng của sản phẩm Du lịch,
vận tải là điều kiện cơ bản để phát triển Du lịch.
- Là dịch vụ chiếm tỷ trọng tương đối lớn về chi phí cho một chuyến đi Du
lịch (khoảng 30% chi phí).
- Vận chuyển hàng không là loại hình dịch vụ tương đối phức tạp, do đó cần
thiết phải có một số hiểu biết nhất định về dịch vụ này khi xây dựng và điều
hành một tour Du lịch.
2. Đối tượng vận tải hàng không dân dụng
- Vận chuyển hành khách
- Vận chuyển hàng hóa, bưu kiện
3. Hệ thống mã hiệu AITA
3.1. Mã hiệu của thành phố bao gồm 3 ký tự
Ví dụ:
Hà Nội > HAN
TP. Hồ Chí Minh > SGN
Đà Nẵng > DAD
Nha Trang > NHA
Huế > HUI
Đà Lạt > DLI
Phú Quốc > PQC
Hải Phòng > HPH
Bang kok > BKK
Singapore > SIN
Phnom Penh > PNH
Hong Kong > HKG
Bắc Kinh > BJS
New York > NYC
Paris > PAR

Lon don > LON
3.2. Mã hiệu của sân bay
- Thường trùng với mã thành phố nếu thành phố đó chỉ có 1 sân bay
Hà Nội/ Nội Bài > HAN
TP. Hồ Chí Minh/ Tân Sân Nhất > SGN
Đà Nẵng/ Đà Nẵng > DAD
Huế/ Phú Bài > HUI
Đà Lạt/ Liên Khương > DLI
Phú Quốc/ Phú Quốc > PQC
Hải Phòng/ Cát Bi > HPH
- Có thể khác mã thành phố, nếu thành phố đó có 2 sân bay
Ví dụ: Lon don > LON
Sân bay Heathrow > LHR
Sân bay Gatwick > LGW
- Trường hợp đăt biệt
Ví dụ: Nha Trang > NHA
Sân bay Nha Trang (cũ) > NHA
Sân bay Cam Ranh (hiện tại) > CXR
3.3. Mã hiệu hãng hàng không bao gồm 2 ký tự
Vietnam Airlines: VN
Cathay Pacific Airlines: CX
China Southern Airlines CZ
Thai Airways TG
Malaysia Airlines: MH
Japan Airlines: JL
Korean Air: KE
American Airlines: AA
Air France: AF
Singapore Airline: SQ
Tiger Airways: TR

- Bảng mã hiệu này thường được sử dụng trong việc gọi tắt tên các hãng
hàng không
Ví dụ:
Vietnam Airlines: VN
Jetstar Pacific Airlines: BL
- Dùng trong đăng ký số hiệu chuyến bay
Ví dụ:
+ VN 741 SGN – SIN: Chuyến bay của hãng hàng không Vietnam Airlines
mang số hiệu 741 từ TP. Hồ Chí Minh đi Singapore.
+ BL 790 SGN- HAN: Chuyến bay của hàng hàng không Jetstar Pacific
mang số hiệu 790 từ TP. Hồ Chí Minh đi Hà Nội.
3.4. Hệ thống máy bay khai thác: 3 ký tự, thường là số
Boeing 737 – chung 737
Boeing 737 – 300 733
Boeing 747 – chung 747
Boeing 747 – 400 744
Boeing 767 767
Boeing 767 – 300 763
Boeing 777 777
Boeing 777 – 200 772
Air bus 320 320
Air bus 321 321
Air bus 330 330
Air bus 330 – 200 332
Air bus 340 340
ATR 72 AT7
Fokker 70 F70
Embrayer E90
4. Sân bay
4.1. Sân bay quốc tế và nội địa

 Sân bay quốc tế:
- Có chuyến bay đi và đến một nước khác.
- Có khu vực làm thủ tục xuất nhập cảnh, hải quan.
- Phải có sự phê chuẩn của nhà chức trách.
- Sân bay quốc tế tại Việt Nam: HAN, DAD, SGN
 Sân bay nội địa:
- Chỉ khai thác các đường bay trong nước.
- Không có khu vực làm thủ tục xuất nhập cảnh, hải quan.
4.2. Nhà ga hành khách (Passenger Terminal)
 Nhà ga đi (Departure):
- Đối với sân bay quốc tế gồm 2 phần chính: nhà ga đi nội địa và nhà ga đi quốc
tế.
- Nhà ga đi Quốc tế bao gồm:
+ Khu vực làm thủ tục hàng không
+ Khu vực làm thủ tục hải quan (máy soi chiếu)
+ Khu vực làm thủ tục xuất cảnh
+ Khu vực phòng chờ, cổng ra máy bay
- Nhà ga đi nội địa gồm:
+ Khu vực làm thủ tục hàng không
+ Khu vực phòng chờ, cổng ra máy bay
 Nhà ga đến (Arrival)
- Sân bay quốc tế gồm 2 phần: Nhà ga đến nội địa và nhà ga đến Quốc tế.
- Nhà ga đến quốc tế bao gồm:
+ Khu vực làm thủ tục nhập cảnh
+ Khu vực nhận hành lý ký gửi
+ Khu vực kiểm tra hải quan
+ Khu vực dành cho người thân đón khách.
- Nhà ga đến nội địa bao gồm:
+ Khu vực nhận hành lý ký gửi
+ Khu vực dành cho người thân đón khách

4.3. Khu vực làm thủ tục hàng không
 Quầy làm thủ tục cho khách (check-in-counter):
- Là nơi làm thủ tục hàng không cho hành khách đã có vé đi các chuyến bay.
- Khách có thể tìm quầy làm thủ tục cho chuyến bay của mình trên các bảng
thông báo được bố trí tại cổng vào và trong nhà ga.
- Thời gian mở quầy làm thủ tục:
+ Chuyến bay nội địa: Thường 2h trước khi khởi hành
+ Chuyến bay quốc tế: Thường 2,5h đến 3h trước giờ khởi hành.
- Thời gian đóng quầy làm thủ tục:
+ Chuyến bay nội địa : từ 45 đến 30 phút trước giờ khởi hành.
+ Chuyến bay quốc tế: từ 1h đến 45 phút tùy theo từng hãng và phụ thuộc vào
chính sách và loại máy bay khai thác.
=> Khách nên có mặt tại sân bay ít nhất trước 1h đến 1h30, đặc biệt với các
chuyến bay quốc tế nên có mặt sớm để kịp làm các thủ tục cần thiết (hàng không,
hải quan, xuất nhập cảnh) cho chuyến bay.
 Làm thủ tục hàng không
- Làm thủ tục hành khách: Tại quầy làm thủ tục khách phải xuất trình vé, giấy tờ
tùy thân ( Hộ chiếu đối với các chuyến bay quốc tế, chứng minh thư nhân dân
hoặc tương đương đối với các chuyến bay nội địa) để làm thủ tục chuyến bay.
- Làm thủ tục ký gửi hành lý: Khách thường được phép mang theo 20kg hàng lý
ký gửi và 5-7kg hành lý xách tay, vượt quá 20kg nêu trên khách phải đóng tiền
hành lý quá cước.
- Hành khách sẽ được giao lại giấy tờ tùy thân và thẻ lên tàu, thẻ nhận hành lý ký
gửi.
4.4. Kiểm soát hải quan
 Làm thủ tục hải quan (đối với các chuyến bay Quốc tế)
- Sau khi làm xong thủ tục hàng không, khách phải làm thủ tục hải quan.
- Thực chất của việc làm thủ tục hải quan tại sân bay là việc kiểm tra, kiểm soát
hành lý, vật dụng của người xuất nhập cảnh để đảm bảo việc thực hiện đúng các
quy định của nhà nước về hải quan.

- Hành lý ký gửi sẽ được kiểm tra sau khi qua quầy làm thủ tục ký gửi.
- Tùy theo sân bay, toàn bộ hành lý có thể phải qua kiếm tra bằng máy soi X
quang hoặc kiểm soát theo sát xuất và kinh nghiệm của nhân viên hải quan.
4.5. Khu vực làm thủ tục xuất nhập cảnh
- Là khu vực kiểm soát hộ chiếu, visa của hành khách xuất nhập cảnh của tất cả
các chuyến bay để đảm bảo thực hiện đúng các quy định của nhà nước về việc
xuất nhập cảnh.
- Khách phải hoành thành tờ khai xuất nhập cảnh theo mẫu.
- Khách phải xuất trình tờ khai, hộ chiếu kèm visa tại quầy xuất nhập cảnh, nhân
viên xuất nhập cảnh sẽ kiểm tra và đóng dấu cho phép và giao trả lại giấy tờ cho
khách.
- Những sân bay lớn có cổng riêng cho:
+ Khách có hiệu chiếu ngoại gian, công vụ
+ Khách có thẻ ưu tiên như APEC, nhà đầu tư v.v
4.6. Khu vực phòng chờ cách ly và cổng ra máy bay
- Trước khi vào phòng chờ để ra máy bay khách phải qua cổng kiểm tra an ninh
để kiểm tra người và hành lý xách tay (soi chiếu) nhằm loại bỏ các vật phẩm
nguy hiểm theo quy định.
- Tại cổng ra máy bay nhân viên hàng không sẽ kiểm tra thẻ lên máy bay để kiểm
soát hành khách chính xác cho chuyến bay, tránh tình trạng lên nhầm chuyến bay.
5. Lịch bay – hướng dẫn đọc lịch bay
Ví dụ: VN741 D SGN 2 SIN 1 1035 1325 0 16APR08 27AUG08 321 1:50
- Đọc thông tin như sau: Chuyến bay mang số hiệu VN741 của hãng hàng không
quốc gia Việt Nam Vietnam Airlines khởi hành hàng ngày từ sân bay Tân Sơn
Nhất tại nhà ga số 2 đến Singapore tại nhà ga số 1. Chuyến bay cất cánh lúc
10h35’ theo giờ địa phương, hạ cánh lúc 13h25’ theo giờ địa phương. Đây là
chuyến bay thẳng. Lịch bay này có hiệu lực từ ngày 16/4/08 đến ngày 27/8/08.
Máy bay chuyên chở là máy bay Airbus 321. Tổng hành trình bay mất 1h50’.
6. Phân loại dịch vụ trên máy bay
 Hãng hàng không đầy đủ dịch vụ ( Full services carrier)

+ Hạng nhất ( first class)
+ Hạng thương gia (Bussiness class)
+ Hạng thường, phổ thông (Economy, coach)
 Hãng hàng không giá rẻ:
+ Thường chỉ cung cấp một hạng dịch vụ hạng phổ thông (Economy)
+ Suất ăn, đồ uống, các dịch vụ khác trên máy bay (nếu có) khách phải mua.
=> Đây là một đặc điểm cần lưu ý khi xây dựng chương trình tour.
7. Giá cước hàng không
- Các hãng hàng không thường áp dụng chính sách giá ưu đãi cho các đoàn khách
du lịch, thường là chính sách 15 + 1, tức là nếu đăng ký mua 15 xuất sẽ được
miễn phí thêm 1 vé.
- Các mức giá ưu đãi dành cho các đoàn khách của các công ty du lịch thường
kèm theo các điều kiện áp dụng như phải đặt cọc trước, vé có thể không được
hoàn nếu không đi v.v
=> Các điêu kiện này được áp dụng tùy theo chính sách của từng hãng dành cho
các đại lý, công ty du lịch.
- Ngoài giá cước hàng không còn có các loại thuế và phí:
+ Air port service charge hay Air port tax
+ Thuế kiểm tra an ninh
+ Thuế, phụ thu khác như thuế tiếng ồn (Australia)
- Các loại phụ thu của hãng hàng không :
+ Xăng dầu
+ Bảo hiểm chiến tranh
- Cách thu : Khi xuất vé, tại sân bay.
8. Hướng dẫn đọc vé – mẫu vé điện tử
Xem mẫu vé điện tử của Jetstar Pacific Airlines
- Mẫu vé điện tử của từng hãng có thể khác nhau nhưng thường có một số nội
dung cơ bản sau:
+ Tên khách: Mr Khanh Nguyen Minh
+ Mã đặt chỗ: QC88RK

+ Hành trình: Hà Nội – TP. Hồ Chí Minh
+ Hãng vận chuyển: Jetstar Pacific Airlines
+ Số hiệu chuyến bay: BL801
+ Thời gian đi/ đến: 17h40 – 19h45
+ Giá vé hay những khoản thu phụ phí, tổng tiền
+ Các điều kiện của vé: loại vé có được hoàn, đổi tên, đổi giờ bay hay không
v.v
Lưu ý:
- Vé điện tử được in ra như một tờ giấy A4 bình thường.
- Đa số các hãng không yêu cầu hành khách phải xuất trình vé điện tử khi làm thủ
tục tại sân bay. Khách chỉ cần đọc code đặt chỗ hoặc nếu không nhớ code thì đọc
tên đầy đủ là nhân viên làm thủ tục có thể làm thủ tục cho khách.
- Thực chất vé điện tử đã lưu giữ thông tin về hành khách trên hệ thống nên
khách không cần trình bằng chứng về vé mà vẫn làm được thủ tục.
- Khách phải mang theo giấy tờ tùy thân và phải đảm bảo đúng với tên trên vé.
9. Thẻ lên máy bay ( Boarding pass)
- Được in cho hành khách khi làm thủ tục check in
- Cần thiết cho việc làm thủ tục xuất cảnh, an ninh và kiểm soát boarding tại cổng
ra máy bay.
10. Giấy tờ tùy thân khi đi máy bay
 Chuyến bay Quốc tế:
- Hộ chiếu: Yêu cầu bắt buộc
- Visa: Thị thực xuất nhập cảnh
+ Yêu cầu bắt buộc với khách nhập cảnh một nước
+ Tùy theo quan hệ giữa 2 quốc gia mà có thể có hiệp định miễn visa có thời hạn.
Xem một số mẫu visa
 Chuyến bay nội địa
- Khách mang quốc tịch nước ngoài: Hộ chiếu
- Khách là người Việt Nam có thể sử dụng một trong các giấy tờ sau:
+ Hộ chiếu

+ Chứng minh thư nhân dân
+ Giấy chứng minh của các lực lượng vũ trang
+ Thẻ đại biểu quốc hội
+ Thẻ đảng viên
+ Thẻ nhà báo
+ Giấy phép lái xe ô tô, xe máy
+ Thẻ nhận dạng của các hãng hàng không
11. Quy trình làm thủ tục chuyến bay nội địa
 Thứ tự các bước tại ga đi
Kiểm tra hành lý, làm thủ tục tại quầy hàng không
- Kiểm tra vé
- Kiểm tra giấy tờ tùy thân
- Nhận lại phần vé chưa sử dụng hay
bìa vé
- Nhận Boarding pass
- Nhận thẻ gửi hành lý
Qua cửa kiểm tra an ninh
- Kiểm tra giấy tờ tùy thân
- Kiểm tra boarding pass
- Kiểm tra người và hành lý xách tay
- Các vật phẩm nguy hiểm sẽ bị thu
giữ tại đây
Vào phòng chờ ra máy bay
- Quầy dịch vụ
Ra máy bay bằng xe bus hay đường ống lồng
 Thứ tự các bước tại ga đến
Ra khỏi máy bay bằng xe bus hay đường ống lồng
- Kiểm tra thẻ hành lý ký gửi khi ra
khỏi khu vực ga đến
- Nhận hành lý tại băng chuyền

12. Quy trình làm thủ tục chuyến bay Quốc tế
 Thứ tự các bước tại ga đi
Ký gửi hành lý, làm thủ tục tại quầy hàng không
- Kiểm tra vé
- Kiểm tra giấy tờ tùy thân
- Kiểm tra visa hợp lệ
- Nhận lại phần vé chưa sử dụng hay
bìa vé
- Nhận Boarding pass
- Nhận thẻ gửi hành lý
Khai báo, kiểm tra hải quan, đóng thuế nếu có
- Kiểm tra giấy tờ tùy thân
- Kiểm tra boarding pass
- Kiểm tra người và hành lý xách tay
- Các vật phẩm nguy hiểm sẽ bị thu
giữ tại đây
Làm thủ tục xuất cảnh Việt Nam
- Kiểm tra hộ chiếu, visa
- Kiểm tra boarding pass
- Thu một phần tờ khai xuất cảnh
- Đóng dấu xuất cảnh trên hộ chiếu
và thẻ lên máy bay
- Nhận lại hộ chiếu và một phần tờ
khai xuất cảnh
- Giữ lại tờ khai đó sử dụng khi nhập
cảnh lại Việt Nam
Qua cửa kiểm tra an ninh
- Kiểm tra người và hành lý xách tay - Các vật phẩm nguy hiểm sẽ bị thu
giữ tại đây
Vào phòng chờ ra máy bay

Kiểm tra tại cổng ra máy bay
- Kiểm tra hộ chiếu và thẻ lên máy
bay
Ra máy bay bằng đường ống lồng hay xe bus
 Thứ tự các bước tại ga đến nước ngoài
Viết tờ khai nhập cảnh nước đến trên máy bay
Ra khỏi máy bay bằng xe bus hay đường ống lồng
Làm thủ tục nhập cảnh nước đến
- Kiểm tra hộ chiếu và visa
- Đóng dấu xuất cảnh trên hộ chiếu
và tờ khai nhập cảnh
- Nhận lại hộ chiếu và một phần hay
toàn bộ tờ khai nhập cảnh nước đến
(tùy nước)
- Giữ lại tờ khai đó sử dụng khi xuất
cảnh khỏi nước đó
Nhận hành lý tại băng chuyền
Làm thủ tục kiểm tra hải quan, đóng thuế nếu có
Ra khỏi sân bay