(Luận án) GIÁO DỤC KĨ NĂNG XÃ HỘI CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 6 TUỔI QUA TRẢI NGHIỆM

BỘGIÁODỤCVÀĐÀO TẠO
VIỆNKHOA HỌCGIÁODỤC VIỆTNAM

NGUYỄNTHỊTHUHẠNH

GIÁO DỤC KĨ NĂNG XÃ HỘICHO TRẺ MẪU GIÁO
5 - 6 TUỔIQUATRẢINGHIỆM

LUẬNÁNTIẾNSĨKHOAHỌCGIÁODỤC

Hà Nội,2021


NGUYỄNTHỊTHUHẠNH

GIÁO DỤC KĨ NĂNG XÃ
HỘICHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6
TUỔIQUATRẢINGHIỆM

Chuyên ngành: Lí luận và Lịch sử giáo
dụcMãsố:09.14.01.02

LUẬNÁNTIẾNSĨKHOAHỌCGIÁODỤC

Ngườihướngdẫnkhoahọc:
1. PGS.TSNguyễnThị Mỹ Trinh

2.TS.Trần ThịTốOanh

Hà Nội,2021

1

LỜICAMĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Kết
quảnghiên cứu và những dữ liệu trong luận án là trung thực và chưa từng
cơng bốtrongbất kìluận ánnàohoặctrong cơngtrình nghiêncứu củatácgiảnào.
Tácgiả

NguyễnThị ThuHạnh


LỜICẢMƠN
Luận án “Giáo dục kĩ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi qua
trảinghiệm”đượchồn thànhtạiViệnKhoahọcGiáo dụcViệtNam.
Tơix i n c h â n t h à n h c á m ơ n V i ệ n K h o a h ọ c G i á o d ụ c V i ệ t N a m
n ơ i tôi học tậpnghiên cứuvà KhoaG i á o d ụ c , T r ư ờ n g đ ạ i h ọ c V i n h
n ơ i t ô i côngt á c c ù n g c á c t h ầ y c ô g i á o v à đ ồ n g n g h i ệ p đ ã g i ú p đ ỡ t
ô i t r o n g s u ố t qtrìnhhọctập.
Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tớiPGS.TS. Nguyễn Thị Mỹ
Trinh,TS. Trần Thị Tố Oanh, những người thầy đã tận tâm hướng dẫn tơi
trong qtrìnhthựchiệnluậnán.
Tơi xin cảm ơn sự giúp đỡ, hợp tác của cán bộ quản lí, giáo viên
mầmnon và các cháu 5 - 6 tuổi tại một số trường mầm non ở Nghệ An:
TrườngThực hành Đại học Vinh (Thành phố Vinh), Mầm non Nghi Trung
(HuyệnNghi Lộc),Mầm nonSaoMai(Huyện QuỳHợp).
Xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã ln bên cạnh động viên, chia sẻ
giúpđỡđể tơihồnthànhluậnán.
Tácgiảluậnán

NguyễnThị ThuHạnh


MỤCLỤC
Trang
LỜICAMĐOAN..................................................................................................i
LỜICẢMƠN......................................................................................................ii
MỤCLỤC.........................................................................................................iii
DANHMỤCCÁCCHỮVIẾTTẮT......................................................................vi
DANHMỤCBẢNG..........................................................................................vii
DANHMỤCHÌNH,BIỂU.................................................................................ix
MỞĐẦU............................................................................................................1
Chương1.CƠSƠLÍLUẬNVỀG I Á O D Ụ C K Ĩ N Ă N G X Ã H Ộ I CHOTR
ẺMẪUGIÁO5-6TUỔIQUATRẢINGHIỆM..............................................................12
1.1. Tổngquancáccơngtrìnhnghiêncứuliênquanđếnđềtài..................................12
1.1.1. Cácnghiên cứuvềkĩ năng xãhội..............................................................12
1.1.2. Cácnghiên cứuvềgiáo dụckĩnăngxãhội chotrẻmầm non........................17
1.1.3. Cácnghiêncứuvềgiáodụckĩnăngxãhộiquatrảinghiệmchotrẻmầmnon 20
1.2. Mộtsố vấnđềlíluậnvềkĩ năng xãhội...........................................................29
1.2.1. Kĩnăng...................................................................................................29
1.2.2. Kĩ năng xãhội.........................................................................................33
1.3. Giáodụckĩ năngxã hộicho trẻmẫugiáo5-6tuổi...........................................40
1.3.1. Kháiniệm...............................................................................................41
1.3.2. Mụctiêu giáodụckĩnăngxãhội chotrẻmẫugiáo5-6tuổi..............................41
1.3.3. Nộidunggiáodụckĩnăngxãhộichotrẻmẫugiáo5-6tuổi...............................43
1.3.4. Phươngphápgiáodụckĩnăngxãhộichotrẻmẫugiáo5-6tuổi...............................44
1.3.5. Hình thứcgiáodụckĩ năng xãhội cho trẻmẫugiáo5-6tuổi........................47
1.3.6. ĐặcđiểmpháttriểncủatrẻMG5-6tuổicóliênquanđếngiáo
dụckỹ năngxãhội..............................................................................................45
1.4. Trảinghiệmvớigiáodụckĩnăngxãhộichotrẻmẫugiáo5-6tuổi........................52

1.4.1. Giáodụcquatrảinghiệm...........................................................................52


1.4.2.Giáodụckĩnăngxãhộiquatrảinghiệmchotrẻmẫugiáo5-6tuổi.........................58
1.4.3. Cácy ế u t ố ả n h h ư ở n g đ ế n g i á o dụckĩ n ă n g x ã h ộ i c h o t r ẻ m ẫ u
giáo5-6 tuổiquatrải nghiệm..............................................................................63
Kếtluận chương1.............................................................................................66
Chương2.THỰCTRẠNGGIÁOD Ụ C K Ĩ N Ă N G X Ã H Ộ I C H O TRẺM
ẪUGIÁO5-6TUỔIQUATRẢINGHIỆM...................................................................68
2.1. Tổchứckhảosát..........................................................................................68
2.1.1. Mụcđíchkhảosát.....................................................................................68
2.1.2. Đốitượng, thờigian,địabànkhảosát..........................................................68
2.1.3. Nộidung khảosát....................................................................................69
2.1.4. Phươngphápvàcơng cụkhảosát,tiêu chíđánhgiá,thangđo........................69
2.2. Phântíchkếtquảkhảosátthựctrạng..............................................................77
2.2.1. Thựctrạngnhậnthứcvềgiáo dụckĩnăngxãhộichotrẻmẫugiáo
5 -6tuổiqua trảinghiệm.....................................................................................77
2.2.2. Thựctrạnggiáodụckĩ năngxãhộiquatrảinghiệmcho trẻmẫu
giáo5 -6 tuổi.....................................................................................................84
2.2.3. Thựctrạng mứcđộkĩnăngxãhội của trẻmẫu giáo 5-6 tuổi......................101
2.2.4. Thựctrạngcácyếutốảnhhưởngđếngiáodụckĩnăngxãhộiqua
trảinghiệmcho trẻmẫu giáo5-6tuổi.................................................................111
Kếtluận chương2...........................................................................................111
Chương3.TỔCHỨCT R Ả I N G H I Ệ M N H Ằ M G I Á O D Ụ C K Ĩ NĂ
NGXÃHỘICHOTRẺMẪUGIÁO5-6TUỔI.............................................................116
3.1. Nguyêntắc tổchứct rải nghiệm nhằmgi áodục kĩ n ă n g xãhội
cho trẻmẫu giáo5-6tuổi..................................................................................116
3.1.1. Nguyêntắcđảmbảotínhmụctiêu............................................................116
3.1.2. Nguyêntắcđảmbảotínhhệthống............................................................116
3.1.3. Nguyêntắcpháthuytínhtíchcựchoạtđộngchotrẻ.....................................117

3.1.4. Nguntắcđảmbảo tínhthựctiễnvàtínhkhảthi........................................118
3.2. Quy trìnhtổchứctrảinghiệmnhằmgiáodụckĩnăng xãhộicho


trẻmẫu giáo5-6tuổi........................................................................................118
3.2.1. Cácbướctrongquytrình
tổc h ứ c t r ả i n g h i ệ m n h ằ m g i á o d ụ c k ĩ năngxãhộicho trẻmẫu giáo
5-6 tuổi...........................................................................................................118
3.2.2. Yêuc ầ u t ổ c h ứ c t r ả i n g h i ệ m để g i á o dụckĩn ă n g x ã h ộ i c h o t r ẻ
mẫugiáo5-6ti..............................................................................................124
3.3. Tổchứcthựchiệnquytrìnhtrảinghiệmnhằmgiáodụckĩnăng
xã hội chotrẻmẫugiáo 5-6 tuổi.......................................................................125
3.3.1. Thiếtkếcáctrải nghiệmnhằmgiáo dụckĩ năng xã hội chotrẻmẫu
giáo5 -6 tuổi...................................................................................................125
3.3.2. Cácbiệnpháptổchứctrảinghiệmnhằmgiáodụckĩnăngxãhội
cho trẻ mẫugiáo5-6tuổi..................................................................................132
3.4. Thựcnghiệmsưphạm...............................................................................140
3.4.1. Tổ chứcthựcnghiệmsưphạm.................................................................140
3.4.2. Kết quảthựcnghiệmsưphạm.................................................................146
3.4.3. Phântíchtrườnghợp..............................................................................162
3.4.4. Nhậnxétchung......................................................................................165
Kếtluận chương3...........................................................................................166
KẾTLUẬNVÀKHUYẾNNGHỊ......................................................................168
DANHMỤCCÁCCƠNGTRÌNHĐÃCƠNGBỐCĨLIÊNQUANĐẾNĐỀTÀI
LUẬNÁN..............................................................................................................172
TÀILIỆUTHAMKHẢO................................................................................173


DANHMỤC CÁCCHỮVIẾTTẮT
TT

Từviết tắt

Từđầyđủ

1

CBQL

Cánbộquảnlí

2

CNVC

Cơngnhânviên chức

3

GD

GD

4

GDMN

GDmầmnon

5

GV

Giáoviên

6

GVMN

Giáoviên mầmnon

7

KN

Kĩnăng

8

KNXH

Kĩnăngxãhội

9

MG

Mẫugiáo

10

MN

Mầmnon

11

PP

Phươngpháp

12

TB

Trungbình

13

TN

Thựcnghiệm

14

XH

Xãhội

DANHMỤCBẢNG
Trang
Bảng2.1.TiêuchíđánhgiáKNXHcủatrẻMG5-6tuổi................................................71
Bảng2.2.ThựctrạngnhậnthứcvềkháiniệmKNXH..............................................77
Bảng2.3.NhậnthứcvềtầmquantrọngcủaviệcGDKNXHchotrẻMG5-6tuổi..............78
Bảng2.4.NhậnthứcvềmụcđíchGDKNXHchotrẻ5-6tuổi....................................79
Bảng2.5.NhậnthứcvềcácloạiKNXHcầnGDchotrẻ5-6tuổi..................................80
Bảng2.6.NhậnthứcvềkháiniệmGDKNXHchotrẻquatrảinghiệm.........................80
Bảng2.7.NhậnthứcvềtínhcầnthiếtcủaviệctổchứctrảinghiệmnhằmGDKNX
HchotrẻMG5-6tuổi............................................................................................82
Bảng28.NhậnthứcvềưuthếcủatrảinghiệmtrongGDKNXHchotrẻMG56 tuổi................................................................................................................83
Bảng2.9.MứcđộlựachọnKNXHđểgiáodụcc h o trẻMG5-6tuổi..............................85
Bảng2.10.MứcđộlựachọnKNXHđểgiáodụcchotrẻMG5-6tuổi...........................86
Bảng2.11.ThựctrạngsửdụngcácphươngphápGDKNXHchotrẻMG56tuổi(quaphiếuhỏi)...........................................................................................89
Bảng2.12.MứcđộsửdụngcácPPGDKNXHchotrẻMG5-6tuổi.............................91
Bảng2.13.KếtquảsửdụngcácphươngphápGDKNXHchotrẻMG56tuổi(quaquansát30hoạtđộngGDKNXH).........................................................93
Bảng2.14.MứcđộtổchứctrảinghiệmnhằmGDKNXHchotrẻMG5-6tuổi...............94
Bảng2.15.KếtquảtổchứctrảinghiệmnhằmGDKNXHchotrẻMG5-6tuổi...............95
Bảng2.16.ThựctrạngthựchiệnquytrìnhtổchứctrảinghiệmnhằmGDKNXHchotrẻM
G5-6tuổi...........................................................................................................98
Bảng2.17.Mứcđộsửdụnghìnhthứctổchứctrảinghiệm......................................100
Bảng2.18.MứcđộbiểuhiệnKNXHcủatrẻMG5-6tuổi.......................................103
Bảng2.19.ThốngkêmơtảđiểmKNXH...............................................................104
Bảng2.20.ThốngkêmơtảđiểmtrungbìnhKNXHcủatrẻtheovùng......................106
Bảng2.21.SosánhmứcđộKNXHcủatrẻtheovùng..............................................107


Bảng2.22.KếtquảkiểmđịnhTTestvềsựkhácbiệtđiểmTBgiữanhómtrẻnamvànữ........................................108
Bảng2.23.SosánhđiểmKNXHởtrẻtheonhómnghềnghiệpcủachamẹ...............109
Bảng2.24.MứcđộảnhhưởngcủacácyếutốđếnGDKNXHchotrẻ56tuổiquatrảinghiệm........................................................................................102

Bảng3.1.ThiếtkếcáctrảinghiệmđểGDKNXHchotrẻMG5-6tuổi........................126
Bảng3.2.ThangđánhgiáKNXHcủatrẻ5-6tuổi..................................................144
Bảng3.3.Thốngkêmơtảđiểm4KNXHcủatrẻtrướcTNvịng1...................................147
Bảng3.4.ThốngkêđiểmTBcủa2lớpsauTNvịng1.................................................148
Bảng3.5.KếtquảkiểmđịnhT-testgiữađiểmtrướcvàsauthựcnghiệm(vịng1).............149
Bảng3.6.KếtquảkiểmđịnhTtestgiữađiểmKNXHtrướcvàsauthựcnghiệm(lớpđốichứngvịng1)............................151
Bảng3.7.MứcđộbiểuhiệnKNXHcủatrẻtrướcTN2............................................155
Bảng3.8.ĐiểmtrungbìnhgiữalớpTNvàlớpĐCtrướcTN...................................156
Bảng3.9.MứcđộbiểuhiệnKNXHsauthựcnghiệm............................................157
Bảng3.10.KếtquảkiểmđịnhT-testgiữalớpTNvàlớpĐCsauTN2........................158
Bảng3.11.KếtquảsosánhđiểmKNXHlớpTNtrướcvàsauTN2............................160
Bảng3.12.SosánhđiểmKNXHlớpĐCtrướcvàsauTN........................................161
DANHMỤC HÌNH,BIỂU
Trang
Hình
Hình1.1.Cấutrúccủakĩnăng................................................................................32
Hình1.2.NộidungGDKNXHchotrẻmẫugiáo5-6tuổi.............................................44
Hình1.3.ChutrìnhhọctrảinghiệmcủaKolbDavid....................................................61
Hình3.1.QuytrìnhGDKNXHquatrảinghiệmchotrẻMG5-6tuổi.............................123
Biểu
Biểuđồ2.1.ThốngkêmơtảđiểmTBcủa10KNXH.................................................104
Biểuđồ2.2.PhânbốđiểmKNXHcủatrẻ...............................................................105
Biểuđồ2.3.MứcđộKNXHcủatrẻMG5-6tuổi......................................................106


PHỤ LỤC
Trang
Phụlục1.Phiếutrưngcầkiến..............................................................................1
Phụlục2.Đề cươngphỏngvấn sâu........................................................................9
Phụlục3.Phiếuđánhgiáhoạtđộnggiáodụckĩnăngxãhộichotrẻmẫugiáo5-6tuổi 11

Phụlục4.Phiếuphântíchchươngtrình,kếhoạchgiáodụctrẻMG5-6tuổi..................14
Phụlục 5.Bàitậpđoknxh của trẻ........................................................................16
Phụlục6.Tranhvàtìnhhuốngđo kĩ năngxã hội củatrẻ.........................................21
Phụlục7.Tranhvàtìnhhuốngđo knxh củatrẻ.......................................................26
Phụlục8.Phiếukếtquảkhảosátkĩnăngxãhộicủatrẻmẫugiáo5-6tuổi.......................30
Phụlục9.Kếtquảphântích chitiết độ tincậycủathang đo....................................31
Phụlục10.Bảngtầnsốđiểmkĩ năng xãhội củatrẻ................................................32
Phụlục11.Kếtquảkiểmđịnhanova.....................................................................34
Phụlục12.Kếtquảso sánhphân loạiknxh của3trường........................................36
Phụlục13.Kiểmđịnht-testsosánhđiểmtrungbìnhgiữanamvànữtừngkĩnăng.38
Phụlục14.Thống kêđiểmtừngkĩnăngvớinhómtrẻnamvànữ...............................39
Phụlục15.Thơngtinvềđốitượngkhảosát............................................................40
Phụl ụ c 1 6 . K ế t q u ả k i ể m đ ị n h a n o v a đ i ể m t r u n g b ì n h k ĩ n ă n g x ã h ộ i t h
e o nhómnghềnghiệpcủacha mẹ..........................................................................41
Phụlục 17. Thốngkêmơtả điểmtừngkĩnăngcủanhómtrẻtheonghề nghiệpchamẹ
.........................................................................................................................42
Phụlục18.Sosánhđiểmtrungbìnhcủatừngkĩnăngtheonghềnghiệpchamẹ................44
Phụlục19.Sosánhkết quảnhómtrẻtheonghềnghiệpcha mẹ.................................49
Phụlục20.Sosánhkếtquảphânloạicácnhómtrẻtheonghềnghiệpchamẹ...................51
Phụlục21.Sosánhmứcđộkĩnăngxãhộitheo giới.................................................52
Phụlục22.Kếtquảkiểmđịnht-test giữađiểmkĩnăng2lớp trướctn........................54


Phụlục23.Sosánhđiểmtrẻtrước vàsau thực nghiệm1.........................................55
Phụlục24.Thống kêmôtảkĩnăngsau thựcnghiệm1............................................56
Phụlục25.Sosánhđiểmtrẻtrướcvàsauthựcnghiệm1...........................................58
Phụlục26.Kếtquảkiểmđịnhttestgiữađiểmkĩnănglớpthựcnghiệmtrướcvàsauthựcnghiệmlần2.....................59
Phụlục27.K ế t quảkiểmđịnht-testgiữađiểmkĩnănglớpđốichứngtrướcvà
sauthựcnghiệmlần.............................................................................................53
Phụlục28.Giáo án1.Giáo án giáo dụckĩnăngxãhội cho trẻ................................61

1

MỞĐ Ầ U
1. Tínhc ấ p t h i ế t c ủ a đ ề t à i
1. Trongx u t h ế h ộ i n h ậ p h i ệ n n a y , G D k h ô n g c h ỉ h ư ớ n g v à o
m ụ c tiêuđ à o t ạ o n g u ồ n n h â n l ự c đ á p ứ n g y ê u c ầ u p h á t t r i ể n k i n
h t ế x ã h ộ i , màcònhướngđến phátt r i ể n đ ầ y đ ủ g i á t r ị c ủ a m ỗ i c á
n h â n , g i ú p c h o conngườicónănglựcđểsốngmộtc u ộ c s ố n g c ó c h ấ t l
ư ợ n g v à h ạ n h phúc.Vì

vậy,

Đảng

vàNhà

nước

talncoiGD

pháttriểntồnd i ệ n l à nhiệmv ụ c ă n b ả n c ủ a G D v à Đ à o t ạ o . Đ i ề u n à y
t h ể h i ệ n r õ t r o n g N g h ị quyếtsố29-NQ/
TWngày04tháng11năm2 0 1 3 c ủ a B a n C h ấ p h à n h Trungư ơ n g k h ó a
X I v ề “ Đ ổ i m ớ i c ă n b ả n , t o à n d i ệ n G D v à đ à o t ạ o , đ á p ứngucầucơng
nghiệp

hóa,hiệnđạihóatrongđ i ề u k i ệ n k i n h t ế

t h ị trườngđ ị n h h ư ớ n g x ã h ộ i c h ủ n g h ĩ a v à h ộ i n h ậ p q u ố c t ế ” , t r o
n g đ ó x á c địnhmụctiêuGDtừchủyếutrangbịkiếnt h ứ c c h u y ể n s a n g t r a
n g b ị nhữngn ă n g l ự c , t h á i đ ộ c ầ n t h i ế t c h o n g ư ờ i h ọ c n h ư : n ă n g l
ự c h ợ p t á c , năngl ự c g i a o t i ế p , n ă n g l ự c p h á t h i ệ n v à g i ả i q u y ế t v ấ n
đ ề , c ó k h ả n ă n g thíchứ n g v ớ i n h ữ n g t h a y đ ổ i t r o n g c u ộ c s ố n g . Đ ố i v
ớ i G D M N , G D p h á t triểntồndiệnchínhlànguntắcx u y ê n s u ố t t r o n g
q u á t r ì n h G D v à đượcthểhiệnrõtrongmụctiêuGDl à “ n h ằ m h ì n h t h à
n h ở t r ẻ n h ữ n g năngl ự c c h u n g c ủ a c o n n g ư ờ i , p h á t t r i ể n t ố i đ a t
i ề m n ă n g v ố n c ó , h ì n h thànhn h ữ n g g i á t r ị , n h ữ n g k ĩ n ă n g s ố n g c ầ n t
h i ế t c h o b ả n t h â n , p h ù h ợ p vớiy ê u c ầ u c ủ a g i a đ ì n h , c ộ n g đ ồ n g x ã h
ộ i v à c h u ẩ n b ị t i ề n đ ề t ố t n h ấ t đưat r ẻ v à o t h ế g i ớ i c ủ a s ự n h ậ n t h ứ
c ” [ 8 ] . N h ư v ậ y , n g o à i t r a n g b ị c h o trẻn h ữ n g t r i t h ứ c h i ể u b i ế t c
ơ b ả n , m ụ c t i ê u G D M N c ò n c h ú t r ọ n g G D kĩnăngsống,t r o n g đ ó b
a o g ồ m c á c k ĩ n ă n g x ã h ộ i ( S o c i a l S k i l l s ) c h o trẻ.
2. KNXHlà cácKNgiúpcá nhânnhậnthức, ứngx ử ,

giaotiếp

v à thích ứng thành cơng trong xã hội trên cơ sở nắm vững phương thức
thựchiện,sự vận d ụ n g t r i t h ứ c ki nh n g h i ệ m xã hội p h ù hợ p v ớ i đ i ề u k i ệ n h
oàn


cảnh đểcá nhân áp dụng vào sự tương tácg i ữ a c o n n g ư ờ i v ớ i c o n
n g ư ờ i hoặcv ớ i x ã h ộ i , c ộ n g đ ồ n g , t ậ p t h ể h a y c á c t ổ c h ứ c . K N X H b a
o g ồ m c á c kĩn ă n g n h ậ n t h ứ c c á c v ấ n đ ề x ã h ộ i ; c á c k ĩ n ă n g t h ể h i
ệ n t ì n h c ả m v à giaotiếpphùhợpchuẩnmựcxãhộivàcáckĩnăngt h í c h ứ n g x
ã h ộ i . KNXHcầnphảiđượcGDngaytừg i a i

đoạnlứatuổimầm

n o n - “ G i a i đoạn vàng” trongquá

trình

hình

thành

và

phát

triển

nhânc á c h m ỗ i

c o n người.Đ ặ c b i ệ t , đ ố i v ớ i t r ẻ 5 -

6 t u ổ i , đ ộ t u ổ i c ầ n đ ư ợ c t r a n g b ị n h ữ n g KNXHcầnthiết nhằmchuẩnbị chotrẻsẵn
sàng

thích

nghi

với

mơi

trườngmớiởcấpt iểuhọc.Ởgiaiđoạn5-

6t uổicầnGDtrẻ cókĩnăngnhậndiện, pháth i ệ n v à g i ả i q u y ế t c á c v ấ n đ ề
l i ê n q u a n đ ế n c u ộ c s ố n g c ủ a t r ẻ t r o n g các quan hệ xã hội như ở gia đình, trường MN và
trong

cộng

đồng.

Nếukhơngt r a n g b ị c h o t r ẻ v ố n h i ể u b i ế t v ề x ã h ộ i , K N g i a o t i ế p ứ n g x ử ,
K N thíchứ n g h o à n c ả n h m ớ i t h ì t r ẻ s ẽ d ễ b ị đ ộ n g , r ụ t r è , n h ú t n h á t g â
y k h ó khănkhi hịa nhập và t h í c h n g h i t r o n g quá t r ì nh họ c t ậpở l ớp 1 . Đi ều
n ày ảnhhưởnglớnđếnkếtquảhọctậpvàsựpháttriểncủamỗiđứatrẻởgiaiđoạnsaunày.
3. GDK N X H c h o t r ẻ M G 5 6 t u ổ i c ầ n t á c đ ộ n g l ê n 3 m ặ t đ ó l à : TrangbịchotrẻnhữnghiểubiếtcơbảnvềcácmẫuKNXH
(mục

đích

sửdụngvàtìnhhuống,hồncảnhsửd ụ n g K N X H , t r ì n h t ự t h ự c h i ệ n c
á c thaotác,cácyêucầukhithựchiệncácK N X H ,
… ) ; H ì n h t h à n h v à r è n luyệnc á c t h a o t á c h à n h v i c h o t r ẻ ( đ ó l à q u á
t r ì n h b i ế n t r i t h ứ c h i ể u b i ế t bênt r o n g t h ể h i ệ n r a b ằ n g h à n h đ ộ n g b ê
n n g o à i c ủ a K N X H ) v à G D t h á i độtíchcựckhithựchiệnKNXH( đ ó l à v i ệ
c g i ú p t r ẻ c ó t h á i đ ộ c h ủ động,
khithựch i ệ n K N X H ) .

biểulộcảm

xúc

phùhợp

Muốnthực

h i ệ n thànhcơngbanộidungnàythìqtrìnhG D c ầ n t ạ o r a c ơ h ộ i , m ơ i t
rườngđểtrẻtíchcựcquansát,suyngẫm,t ì m t ị i k h á m p h á , t í c h c ự c luyệnt
ậpcácthaotáchànhvivàtíchcựcthểhiệntháiđộđểgiảiquyết


vấnđề.ĐóchínhlàGDd ự a v à o t r ả i n g h i ệ m ( e x p e r i e n c e b a s e d
education).G D d ự a v à o t r ả i n g h i ệ m l à h o ạ t đ ộ n g s ư p h ạ m m à n g ư ờ i d
ạ y thựchiệnviệcthiếtkế,tổc h ứ c , đ i ề u k h i ể n , đ i ề u c h ỉ n h q u á t r ì n h
h ọ c bằngc á c h t ạ o đ i ề u k i ệ n c h o n g ư ờ i h ọ c t h a m g i a c ả v ề m ặ t t
r í t u ệ , t ì n h cảm, xã hội và thể chất để người học tích cực thử nghiệm, khám phá,
suyngẫmv à p h ả n h ồ i v ề l ĩ n h v ự c h ọ c t ậ p h a y t i ế n h à n h g i ả i q u y ế t
m ộ t v ấ n đềnàođó,quađógiúpn g ư ờ i h ọ c r ú t r a đ ư ợ c n h ữ n g k i n h n
g h i ệ m v ề kiếnthức

hoặcKN

nhấtđ ị n h .

Phươngthức

G D n à y đ ặ c b i ệ t n h ấ n m ạ n h vềt r ả i n g h i ệ m c ủ a n g ư ờ i h ọ c , đ ư
ợ c x e m n h ư l à đ i ể m x u ấ t p h á t c ủ a q u á trìnhh ọ c t ậ p . N h ữ n g K N X H
m à t r ẻ c ó đ ư ợ c q u a t r ả i n g h i ệ m l à k ế t q u ả củas ự t ì m t ò i , l u y ệ n t ậ p
m ộ t c á c h c h ủ đ ộ n g , t í c h c ự c v à s á n g t ạ o c ủ a t r ẻ dướisựtổchức,điềukhiển
củaG V . K N X H k h ô n g t h ể G D t h ô n g q u a cácht ổ c h ứ c h ọ c “ l í t h

u y ế t s u ô n g ” m à t r ẻ c ầ n đ ư ợ c “ n h ú n g m ì n h ” t r o n g q trình học tậpđểcó
được

các

kĩ

năng.

Chính

vìv ậ y ,

cóthể

nói

t r ả i nghiệml à p h ư ơ n g t h ứ c G D m a n g l ạ i h i ệ u q u ả t ố i ư u đ ể G D K N
X H c h o trẻ.
4. Hiện nay, GD KNXH đang được quan tâm và nhấn mạnh
trongchươngt r ì n h G D M N . V ụ G D M N đ ã t ổ c h ứ c n h i ề u h o ạ t đ ộ n g
b ồ i d ư ỡ n g chocánbộquảnlívàG V M N đ ể n â n g c a o n ă n g l ự c t h ự c h
i ệ n G D KNXHt h e o y ê u c ầ u c ủ a c h ư ơ n g t r ì n h . T u y n h i ê n , t r ê n t
h ự c t ế q u á t r ì n h GDK N X H c h o t r ẻ m ẫ u g i á o v ẫ n c h ư a đ ạ t h i ệ u q
u ả n h ư g i a đ ì n h v à x ã hộimongđợi.Nguyênnhâncơbảnlàdochưathựcsực h ú
t r ọ n g đ ế n phươngt h ứ c t ổ c h ứ c t r ả i n g h i ệ m n h ằ m G D K N X H c h o t r
ẻ , v i ệ c t h i ế t k ế và thực hiện quy trình tổ chức trải nghiệm cịn nhiều hạn chế, thiếu
mơitrườngtíchcựckhuyếnkhíchtrẻđượct r ự c t i ế p t r ả i n g h i ệ m t r o n g q
u á trìnhrènluyệnKNXH.
Dovậy,KNXHcủatrẻc ó t h ể n ó i c ị n k h á m ờ nhạt,t h i ế u v à y ế u .

Chínhvìnhữnglídotrên,c h ú n g t ơ i l ự a c h ọ n n g h i ê n c ứ u : “ G i
á o dụckĩnăngxãhộichotrẻmẫug i á o

5-6

tuổiquatrải

n g h i ệ m ” vớimongm u ố n g ó p p h ầ n t h ự c h i ệ n t ố t m ụ c t i ê u G D p h á t t r
i ể n t o à n d i ệ n c h o trẻt r o n g b ố i c ả n h h i ệ n n a y .
2. Mụcđ í c h n g h i ê n c ứ u
Trênc ơ s ở n g h i ê n c ứ u l í l u ậ n v à t h ự c t r ạ n g , đ ề x u ấ t q u y t
r ì n h t ổ chứctrải nghiệmnhằmGD KNXHcho trẻmẫu giáo5- 6

tuổiở

t r ư ờ n g mầmn o n , g ó p p h ầ n n â n g c a o k ế t q u ả c ủ a h o ạ t đ ộ n g n à y .
3. Khácht h ể v à đ ố i t ư ợ n g n g h i ê n c ứ u
3.1. Khácht h ể n g h i ê n c ứ u
Quát r ì n h G D K N X H q u a t r ả i n g h i ệ m c h o t r ẻ m ẫ u g i á o 5 6 t u ổ i ở trườngm ầ m n o n .
3.2. Đốit ư ợ n g n g h i ê n c ứ u
Quyt r ì n h t ổ c h ứ c t r ả i n g h i ệ m n h ằ m G D K N X H c h o t r ẻ M G 5 - 6
tuổi.
4. Giảt h u y ế t k h o a h ọ c
Hiệnn a y m ứ c đ ộ K N X H ở t r ẻ M G 5 6 t u ổ i đ a n g c ò n t h ấ p , t r o n g đón g u y ê n n h â n c ơ b ả n l à d o G V M N
c h ư a c h ú t r ọ n g đ ế n c á c h t h ứ c t ổ chứcc á c t r ả i n g h i ệ m đ ể G D K N X
H c h o t r ẻ . N ế u t r o n g q u á t r ì n h G D , G V tổchứctốtquytrìnhtrảinghiệmnhằmtácđộngđồng
thời

lên

3

mặt

củaKNXH:Trangbịchotrẻnhữnghiểub i ế t c ơ b ả n v ề c á c m ẫ u K N X H ;
Hìnhthànhvàrènluyệncáct h a o t á c h à n h v i , h à n h đ ộ n g c h o t r ẻ ; G
D tháiđ ộ p h ù h ợ p k h i t h ự c h i ệ n K N X H t h ì s ẽ m a n g l ạ i k ế t q u ả t
í c h c ự c đếns ự p h á t t r i ể n c á c K N X H c ủ a t r ẻ .
5. Nhiệmv ụ n g h i ê n c ứ u
5.1. Nghiêncứucơsởlíluậnc ủ a G D K N X H c h o t r ẻ M G 5 6 tuổiq u a t r ả i n g h i ệ m .


5.2. Nghiêncứuthựctrạngtổchứct r ả i n g h i ệ m n h ằ m G D K N X H
chot r ẻ M G 5 - 6 t u ổ i ở t r ư ờ n g M N .
5.3. Đềxuấtquytrìnhvàcáchthứctổchứctrảin g h i ệ m đ ể G D KNXHc
hotrẻMG56 t u ổ i ở t r ư ờ n g M N . T ổ c h ứ c t h ự c n g h i ệ m s ư phạmđ ể k i ể m t r a t
ínhđúngđắncủagiảthuyếtkhoahọc.
6. Giớih ạ n p h ạ m v i n g h i ê n c ứ u
6.1. Giớih ạ n n ộ i d u n g n g h i ê n c ứ u
Trongluậnánnàynghiênc ứ u G D K N X H c ủ a t r ẻ 5 6 t u ổ i q u a trải

nghiệm

thơngc á c

hoạtđộng

của

trongchương

trẻ
trình

G D M N h i ệ n naynhư:hoạtđộnghọc,hoạtđ ộ n g v u i c h ơ i , s i n h h o ạ t
h à n g n g à y ở trườngM N .
6.2. Vềk h á c h t h ể k h ả o s á t
-Khảo sátthực trạng GDc h o t r ẻ M G 5 - 6 t u ổ i c h o t r ẻ M G
5 - 6 tuổiq u a t r ả i n g h i ệ m đ ư ợ c t h ự c h i ệ n t r ê n :
+800GVMNvàcánbộq u ả n l í t r ư ờ n g M N đ ạ i d i ệ n c á c v ù n g
thànhphố,nôngthôn,miền núi từ7 tỉnhthànhp h ố ở

3miền:

Miền

B ắ c (BắcGiangvàHàNội),M i ề n T r u n g ( N g h ệ A n , T h ừ a T h i ê n H u ế , ThanhH ó a ) v à M i ề n N a m ( T h à n h p h ố H ồ C h í M i n h , C ầ n T h ơ ) .
+1 2 6 p h ụ h u y n h c ủ a t r ẻ 5 6 t u ổ i ở 3 t r ư ờ n g M N đ ạ i d i ệ n 3 v ù n g ởN g h ệ A n : t h à n h p h ố ( 4 2 p h ụ
h u y n h ở t r ư ờ n g T h ự c h à n h s ư p h ạ m Đ ạ i họcV i n h ) ; n ô n g t h ô n ( 4 2
p h ụ h u y n h ở t r ư ờ n g m ầ m n o n N g h i T r u n g ) v à miềnnúi( 42phụ huyn
hởtrườngSaoMai QuỳHợp).
+ 126 trẻMG5 - 6 tuổiở cáctrường MNt r ê n

địa

bàn

tỉnh

Nghệ
A n (đạidiện3địabàn:thànhphố,nôngthônvàmiềnnúi):TrườngThựch
ànhsưphạmĐạihọc
Vinh;TrườngMNNghiT r u n g , T r ư ờ n g M N S a o M a i QuỳHợp.
- Thờig i a n k h ả o s á t t ừ t h á n g 4 / 2 0 1 7 đ ế n t h á n g 1 2 n ă m 2 0 1 7 .


6.3. Vềđ ị a đ i ể m , t h ờ i g i a n n g h i ê n c ứ u t h ự c n g h i ệ m


- Thựcnghiệmsư
phạmđượcthựchiệntrên90trẻở t r ư ờ n g M N Thựch à n h Đ ạ i h ọ c V i n h , t ỉ n h
NghệAn.
- Thờigianthựcnghiệm:vòng1t ừ t h á n g 3 / 2 0 1 8 đ ế n t h á n g 5/2018;v ò n g 2 t ừ t háng 9 / 2 0 1 8 đ ế n t h á n g 5 / 2 0 1 9 .
7. Cácht i ế p c ậ n v à p h ư ơ n g p h á p n g h i ê n c ứ u
7.1. Cácht i ế p c ậ n
7.1.1. Tiếpc ậ n h o ạ t đ ộ n g
GD KNXH cho trẻ phải thơng qua hoạt động và bằng chính các
hoạtđộngcủatrẻ. Khơngcó hoạt động thì sẽk h ơ n g

có

sự

phát

t r i ể n K N n ó i chung và phát triển các KNXH của trẻ nói riêng. Chính vì
vậy, nghiên cứuGD KNXH cho trẻ MG 5 - 6 tuổi được thực hiện thông qua
các

hoạt

độngthựct i ễ n c ủ a t r ẻ ở t r ư ờ n g M N . Đ ể đ á n h g i á đ ư ợ c K N X H c ủ a t
r ẻ , đ ề t à i thiết kế cáchoạtđộngcho trẻthểhiện cácK N t r ự c t i ế p ; Đ á n h
giá

KN

t ổ chứcc ủ a G V M N t h ô n g q u a q u a n s á t c á c h o ạ t đ ộ n g G D K N X
H c h o t r ẻ như:h o ạ t đ ộ n g t r o n g g i ờ h ọ c , h o ạ t đ ộ n g t h ô n g q u a c h ơ i , h o
ạ t đ ộ n g n g o à i trời,hoạtđộng ki ểm trađánhgi á…
Trongq u y t r ì n h đ ư ợ c đ ề x u ấ t , s ử d ụ n g c á c b i ệ n p h á p c h ú t r ọ n g v
à o cáchoạtđộngtheohướngtrảinghiệmchotrẻ.C h ỉ t h ô n g q u a c á c h o ạ t độ
ng,t r ẻ m ớ i c ó t h ể p h á t t r i ể n b a m ặ t c ủ a K N X H : K N n h ậ n t h ứ c x ã h ộ i , c
ácK N t h ự c h i ệ n t h a o t á c h à n h đ ộ n g v à K N b i ể u h i ệ n c ả m x ú c t h á
i đ ộ củat r ẻ v ớ i đ ố i t ư ợ n g . B ả n c h ấ t c ủ a t i ế p c ậ n h o ạ t đ ộ n g c ũ n g c h í n h
l à t i ế p cậnK N - t h ô n g q u a h o ạ t đ ộ n g đ ể h ì n h t h à n h c á c K N X H .
7.1.2. Tiếpc ậ n h ệ t h ố n g
Trẻem đượcc o i
điểm,

là

một

chỉnhthể

với

những

đặc

n h ữ n g m ố i quanhệtrongmộthệthống-

c ấ u t r ú c n h ấ t đ ị n h . G D t r ẻ l à m ộ t h o ạ t độngc h ỉ n h t h ế t h ố n g
n h ấ t b ắ t đ ầ u t ừ v i ệ c x á c đ ị n h m ụ c t i ê u , x â y d ự n g nộid u n g , s ử d


ụ n g c á c P P , b i ệ n p h á p , h ì n h t h ứ c , p h ư ơ n g t i ệ n , đ i ề u k i ệ n đếnv
iệckiểmtra,đánhgiá.Vìvậy,nghiêncứuGDKNXHchotrẻ5-6