Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trung học phổ thông thị xã đồng xoài, tỉnh bình phước
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (884.16 KB, 125 trang )
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
____________________________________________________
PHẠM HỒNG THẮNG
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
THỊ XÃ ĐỒNG XỒI, TỈNH BÌNH PHƯỚC
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGHỆ AN - 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
____________________________________________________
PHẠM HỒNG THẮNG
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
THỊ XÃ ĐỒNG XỒI, TỈNH BÌNH PHƯỚC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN QUỐC LÂM
NGHỆ AN - 2016
i
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Vinh,
Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Giáo dục, các nhà khoa học và các giảng
viên giảng dạy các học phần chuyên ngành Quản lý giáo dục - những người
đã dành cho tôi nhiều chỉ dẫn khoa học quý báu.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới TS. Phan Quốc Lâm,
người trực tiếp hướng dẫn đề tài và ln tận tình chỉ dẫn tơi trong q trình
thực hiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Phước, các
đồng chí cán bộ quản lý và giáo viên các trường THPT thị xã Đồng Xồi, gia
đình, bạn bè đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tơi trong suốt
q trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Do điều kiện về thời gian và khả năng có hạn, chắc chắn luận văn
khơng tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, tơi rất mong nhận được ý kiến góp
ý của các chuyên gia, các nhà khoa học, các giảng viên và các bạn đồng
nghiệp để luận văn được hoàn chỉnh hơn.
Chân thành cảm ơn!
Nghệ An, tháng 6 năm 2016
Tác giả
Phạm Hồng Thắng
ii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. i
MỤC LỤC ......................................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT .................................................................. v
DANH MỤC CÁC BẢNG ..........................................................................................vi
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ............................................ 7
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.................................................................... 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ...................................................... 9
1.2.1. Giáo viên ...................................................................................... 9
1.2.2. Đội ngũ giáo viên....................................................................... 11
1.2.3. Chất lượng đội ngũ giáo viên .................................................... 12
1.2.4. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ..................... 13
1.3. Giáo dục THPT trong hệ thống giáo dục quốc dân ............................ 13
1.3.1. Mục tiêu của giáo dục trung học phổ thơng .............................. 13
1.3.2. Vị trí, nhiệm vụ và quyền hạn của trường THPT ...................... 14
1.4. Một số vấn đề về chất lượng đội ngũ giáo viên THPT ...................... 15
1.4.1. Vai trị, vị trí của người giáo viên THPT.................................. 15
1.4.2. Đặc điểm lao động sư phạm của người giáo viên ..................... 17
1.4.3. Thách thức đặt ra đối với người giáo viên trong bối cảnh hiện
nay ........................................................................................................ 19
1.4.4. Yêu cầu về phẩm chất năng lực của GV THPT ........................ 19
1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo viên THPT 20
1.5. Vấn đề về nâng cao chất lượng đội ngũ GV ...................................... 20
1.5.1. Tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
trong giai đoạn hiện nay ...................................................................... 20
1.5.2. Nội dung nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT ........... 22
1.5.3. Các tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên THPT ....... 25
iii
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
THPT ......................................................................................................... 29
1.6.1. Các yếu tố khách quan ............................................................... 29
1.6.2. Các yếu tố chủ quan ................................................................... 29
Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG THỊ XÃ ĐỒNG XỒI,
TỈNH BÌNH PHƯỚC ..................................................................................................32
2.1. Khái qt tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục thị xã Đồng Xồi,
tỉnh Bình Phước ......................................................................................... 32
2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên và dân cư................................. 32
2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội thị xã Đồng Xồi.............................. 33
2.1.3. Tình hình giáo dục thị xã Đồng Xồi ........................................ 34
2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên THPT cơng lập thị xã Đồng
Xồi ........................................................................................................... 40
2.2.1. Số lượng giáo viên ..................................................................... 40
2.2.2. Cơ cấu đội ngũ giáo viên ........................................................ 40
2.2.3. Phẩm chất đạo đức và thái độ nghề nghiệp ........................... 42
2.3.4. Trình độ đào tạo của đội ngũ giáo viên ................................. 44
2.3.5. Trình độ tin học, ngoại ngữ của giáo viên ............................. 46
2.3.6. Kiến thức chuyên môn và kiến thức bổ trợ .............................. 47
2.3.7. Năng lực sư phạm ...................................................................... 49
2.3.8. Khả năng tự phát triển của giáo viên ......................................... 50
2.3. Thực trạng về các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
THPT ......................................................................................................... 51
2.3.1. Công tác quy hoạch phát triển đội ngũ, tuyển dụng giáo viên .. 53
2.3.2. Cơng tác bố trí, sử dụng giáo viên ............................................. 54
2.3.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên ...................................... 55
2.3.4. Công tác đánh giá giáo viên ...................................................... 59
2.3.5. Chế độ, chính sách, đãi ngộ đối với giáo viên ................................................63
2.4. Đánh giá chung về thực trạng và hoạt động nâng cao chất lượng đội
ngũ GV THPT ở thị xã Đồng Xoài ........................................................... 64
2.4.1. Những mặt mạnh ....................................................................... 64
iv
2.4.2. Những điểm yếu (tồn tại và bất cập) ......................................... 65
2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế .......................................................... 66
Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG THỊ XÃ ĐỒNG XỒI, TỈNH BÌNH
PHƯỚC .........................................................................................................................68
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ............................................................. 68
3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT thị xã
Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước ..................................................................... 69
3.2.1. Nâng cao nhận thức và tinh thần trách nhiệm cho đội ngũ giáo
viên ...................................................................................................... 69
3.2.2. Nâng cao năng lực quản lý của cán bộ quản lý nhà trường....... 74
3.2.3. Đổi mới công tác quy hoạch phát triển đội ngũ và tuyển dụng
giáo viên ............................................................................................... 77
3.2.4. Đổi mới công tác tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo
viên ...................................................................................................... 82
3.2.5. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá đối với giáo viên ......... 88
3.2.6. Vận dụng, thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với giáo
viên ...................................................................................................... 91
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp .......................................................... 94
3.4. Thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất ......... 95
3.4.1. Khái quát về thăm dò ................................................................. 95
3.4.2. Kết quả thăm dò ......................................................................... 96
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................................100
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................103
PHỤ LỤC
CƠNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
v
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
BDTX
:
Bồi dưỡng thường xuyên
CBQL
:
Cán bộ quản lý
CNTT
:
Công nghệ thông tin
GD
:
Giáo dục
GV
:
Giáo viên
GD&ĐT
:
Giáo dục và Đào tạo
PPDH
:
Phương pháp dạy học
TTCM
:
Tổ trưởng chuyên môn
THPT
:
Trung học phổ thông
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Quy mô phát triển cấp THPT ở thị xã Đồng Xoài từ năm học 2012 2013 đến năm học 2014 - 2015 ...................................................... 37
Bảng 2.2. Chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh THPT thị xã Đồng
Xoài ................................................................................................ 38
Bảng 2.3. Thống kê cơ sở vật chất các trường THPT công lập thị xã Đồng
Xoài ................................................................................................ 39
Bảng 2.4. Thống kê số lượng GV các trường THPT cơng lập thị xã Đồng
Xồi năm học 2014 - 2015 ............................................................. 40
Bảng 2.5. Thống kê cơ cấu giáo viên THPT theo độ tuổi .............................. 41
Bảng 2.6. Thống kê đánh giá về phẩm chất đạo đức và thái độ nghề nghiệp
của GV ........................................................................................... 43
Bảng 2.7. Thống kê trình độ chuyên môn của đội ngũ GV ............................ 44
Bảng 2.8. Thống kê số lượng, trình độ chun mơn, trình độ chính trị.......... 45
đội ngũ CBQL trường THPT thị xã Đồng Xồi ............................................. 45
Bảng 2.9. Thống kê trình độ tin học của giáo viên ......................................... 46
Bảng 2.10. Thống kê trình độ ngoại ngữ của giáo viên .................................. 46
Bảng 2.11. Thống kê đánh giá kiến thức chuyên môn và kiến thức bổ trợ của
GV .................................................................................................. 48
Bảng 2.12. Thống kê đánh giá về năng lực sư phạm ...................................... 49
Bảng 2.13. Thống kê đánh giá khả năng tự phát triển của giáo viên .............. 50
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo là một vấn đề hết sức quan trọng trong đời sống
chính trị, là biểu hiện trình độ phát triển của mỗi nước. Hơn nửa thế kỷ lãnh đạo
sự nghiệp giáo dục, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn khẳng định “Giáo dục và đào
tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài”.
Nhắc đến giáo dục thì khơng thể tách rời khỏi vai trị của đội ngũ giáo
viên. Họ chính là lực lượng nòng cốt, nhân tố quyết định trong việc phát triển và
nâng cao chất lượng giáo dục.
Khẳng định vai trò quyết định của đội ngũ nhà giáo trong việc phát triển
và nâng cao chất lượng giáo dục, Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15 tháng 6 năm 2004
của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX về việc xây dựng, nâng cao đội ngũ
nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đã nêu rõ: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà
giáo, thông qua việc phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo
dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng những đòi hỏi ngày
càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,
xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý
giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then
chốt". Hội nghị Trung ương 8 khóa XI (ngày 04 tháng 11 năm 2013) đã ban
hành Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, trong
đó “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
2
dục và đào tạo” là một trong chín nhiệm vụ cần tập trung thực hiện trong thời
gian tới.
Để thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục 2011-2020 là “Đến năm 2020,
nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản và tồn diện theo hướng chuẩn hố,
hiện đại hố, xã hội hố, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng giáo dục
được nâng cao một cách toàn diện”, Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn
2011-2020 đã đề ra tám giải pháp cần thực hiện tốt, trong đó, giải pháp “Phát
triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục” là giải pháp then chốt.
Bình Phước là một tỉnh miền núi, ba phía Đơng, Tây, Nam giáp các tỉnh
Đăk Nông, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, phía bắc có ba huyện Lộc Ninh,
Bù Đốp và Phước Long với đường biên giới giáp Campuchia dài 260,4 km.
Bình Phước có diện tích tự nhiên là 6.871,543 km2, tổng số dân là: 922.889
người trong đó đồng bào dân tộc bản địa chiếm khoảng 19,7% dân số của tỉnh.
Với mục tiêu phát triển nhân lực Bình Phước đến năm 2020 là “Phát
triển nhân lực tỉnh Bình Phước phải phù hợp với Chiến lược phát triển nhân
lực Việt Nam và Quy hoạch phát triển nhân lực Việt Nam giai đoạn 20112020; gắn chặt với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội từ nay đến 2020. Trên cơ
sở đó, phát triển nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển của các ngành, địa
phương trong tỉnh; nhằm đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa và
hội nhập kinh tế quốc tế” thì phát triển nguồn nhân lực chất lượng ln được
sự quan tâm của Đảng, chính quyền tỉnh Bình Phước. Nghị quyết Đại hội Đảng
bộ tỉnh Bình Phước lần thứ X nhiệm kỳ 2015-2020 khẳng định: “Tiếp tục ưu
tiên phát triển giáo dục - đào tạo; Tập trung nguồn lực để triển khai thực hiện
có hiệu quả đổi mới căn bản, toàn diện sự nghiệp giáo dục, bồi dưỡng chuyên
môn cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, tạo bước chuyển biến từ giáo dục trang bị
kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của người học; học
đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn”.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
3
Quan điểm quy hoạch phát triển giáo dục và đào tạo tỉnh Bình Phước đến
năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020 cũng nêu: “Phát triển giáo dục và đào tạo
phải hướng vào mục tiêu phát triển toàn diện con người, nâng cao dân trí, tạo lập
đội ngũ nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, đóng góp
vào sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước; phát hiện,
bồi dưỡng nhân tài và đáp ứng, thỏa mãn nhu cầu học tập ngày càng cao của
nhân dân”.
Những năm gần đây, ngành Giáo dục - Đào tạo tỉnh Bình Phước phát triển
tương đối nhanh và khởi sắc: Mạng lưới trường lớp phát triển rộng khắp, ngân
sách đầu tư cho giáo dục tăng mạnh (chi xây dựng cơ bản cho giáo dục chiếm
8,86% tổng chi xây dựng cơ bản của tỉnh, chi thường xuyên cho giáo dục chiếm
39,19% tổng chi ngân sách), chất lượng Giáo dục - Đào tạo có tiến bộ rõ rệt.
Song bên cạnh đó, vẫn cịn những tồn tại, yếu kém, bất cập như: Đầu tư
cho giáo dục tuy ở mức cao nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển; đội ngũ
cán bộ quản lý, giáo viên vừa thừa vừa thiếu cục bộ; chất lượng giáo viên chưa
tương xứng với bằng cấp hiện có; chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo chưa
tương xứng với thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, chưa ngang tầm
với lợi thế và yêu cầu của thực tế trong khu vực, chưa thực sự trở thành khâu đột
phá động lực trong q trình cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa ở Bình Phước.
Thị xã Đồng Xồi với dân số chiếm 11% dân số của tỉnh, là trung tâm
kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, giáo dục, khoa học kỹ thuật của tỉnh Bình
Phước, là nơi tập trung tồn bộ các cơ quan Đảng, hành chính Nhà nước của
tỉnh. Trên địa bàn thị xã hiện có 03 khu cơng nghiệp với khoảng 50 ngàn công
nhân lao động. Để đáp ứng nhu cầu về nguồn lao động chất lượng cao phục vụ
cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa của thị xã, đòi hỏi phải đào tạo ra
đội ngũ lao động có trình độ, có tay nghề cao. Vì vậy, nâng cao chất lượng
giáo dục bậc THPT là một việc làm hết sức cần thiết. Điều đó, gắn liền với
việc phải nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
4
Với số lượng 03 trường THPT (chiếm 10% tổng số trường THPT của
tỉnh), các trường THPT ở thị xã Đồng Xoài là nơi cung cấp nguồn nhân lực chất
lượng cao cho thị xã và cho tỉnh Bình Phước, vấn đề nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên ở các trường THPT - nhân tố quyết định hàng đầu trong việc nâng
cao chất lượng giáo dục đang là vấn đề cấp thiết. Tuy nhiên, trong thời gian qua,
công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT ở thị xã Đồng Xoài chưa
được nghiên cứu, thực hiện một cách bài bản, hệ thống và đồng bộ. Đội ngũ giáo
viên chưa thực sự đáp ứng với đòi hỏi, yêu cầu của xã hội trong việc nâng cao
chất lượng giáo dục.
Từ cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, để góp phần phát triển sự nghiệp
giáo dục ở Bình Phước, chúng tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên trung học phổ thơng thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình
Phước”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề xuất một số giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, đáp ứng với yêu cầu phát
triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT hiện nay.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT thị xã Đồng Xồi,
tỉnh Bình Phước.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được các giải pháp đảm bảo tính khoa học và có
tính khả thi sẽ nâng cao được chất lượng đội ngũ giáo viên THPT thị xã Đồng
Xồi, tỉnh Bình Phước qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục bậc
THPT.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
5
5. Nhiệm vụ nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên THPT
5.1.2. Đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên THPT và các giải
pháp đã và đang được áp dụng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
trường THPT ở thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước.
5.1.3. Đề xuất và thăm dị tính hiệu quả và tính khả thi một số giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của các trường THPT ở thị xã Đồng
Xồi, tỉnh Bình Phước.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ thu thập, khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ GV ở các trường
THPT công lập trong địa bàn thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước: THPT Hùng
Vương, THPT Đồng Xồi, THPT Nguyễn Du.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản chỉ đạo và quản
lý, các cơng trình và các tài liệu khoa học; tổng hợp, phân loại tài liệu, nghiên
cứu các tri thức khoa học nhằm chuẩn hoá các khái niệm, các thuật ngữ, chỉ ra
các cơ sở lý luận, đặc biệt là các yếu tố quản lý có ảnh hưởng đến việc nâng cao
chất lượng đội ngũ GV trường THPT.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Phương pháp điều tra
- Tiến hành điều tra để khảo sát thực trạng tình hình giáo dục nói chung
và tình hình giáo dục bậc THPT của thị xã Đồng Xoài, điều tra thực trạng về
chất lượng đội ngũ GV, khảo sát thực trạng việc thực hiện các giải pháp nâng
cao chất lượng đội ngũ GV của các trường THPT ở thị xã Đồng Xoài, tỉnh Bình
Phước.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
6
- Xây dựng hệ thống các câu hỏi, các phiếu trưng cầu ý kiến dành cho tổ
trưởng chuyên môn, GV THPT về các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ GV.
6.2.2. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Tiến hành sưu tầm, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các kinh nghiệm về
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở các đơn vị. Từ đó, đề xuất các giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ GV THPT ở thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước.
6.2.3. Phương pháp thống kê toán học
Thống kê, xử lý số liệu nghiên cứu làm cơ sở cho việc nhận định, đánh
giá một cách chính xác, khách quan, khoa học về các vấn đề nghiên cứu.
7. Đóng góp của luận văn
7.1. Về mặt lý luận
Góp phần hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về chất lượng giáo viên
THPT và công tác nâng cao chất lượng đội ngũ GV THPT.
7.2. Về mặt thực tiễn
- Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng GV THPT ở thị xã Đồng Xồi,
tỉnh Bình Phước và xác định nguyên nhân.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng đội ngũ GV THPT
ở thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước, góp phần nâng cao chất lượng GD trong
nhà trường, đáp ứng với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3
chương:
Chương 1. Cơ sở lí luận của nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trung
học phổ thông
Chương 2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên trung học phổ thơng thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước
Chương 3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trung
học phổ thơng thị xã Đồng Xồi, tỉnh Bình Phước
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
7
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong xu thế phát triển của thời đại, các quốc gia trên thế giới đang phấn
đấu để đưa nền kinh tế - xã hội của đất nước phát triển đạt trình độ cao nhất. Để
đáp ứng được tình hình đó, mỗi quốc gia đều phải trang bị cho mình một nguồn
nhân lực dồi dào. Nguồn nhân lực chịu tác động bởi nhiều nhân tố: Giáo dục và
đào tạo, sức khỏe và dinh dưỡng, môi trường,.. Nhưng giáo dục và đào tạo là
nhân tố cốt lõi, là cơ sở của các nhân tố khác và đồng thời cũng là cơ sở quan
trọng nhất cho sự phát triển nền kinh tế - xã hội bền vững. Có thể nói, giáo dục
và đào tạo là con đường, biện pháp tối ưu nhằm nâng cao trình độ về mọi mặt
cho sự phát triển của mỗi quốc gia. Chính vì thế, để phát triển đất nước thì điều
cần thiết các quốc gia phải chú trọng phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo.
Trong sự nghiệp đó, mỗi quốc gia đều có sự quan tâm đặc biệt đến nguồn lực,
vai trò của đội ngũ giáo viên, đội ngũ giáo viên chính là lực lượng quan trọng
hàng đầu trong sự nghiệp giáo dục, đồng thời, họ cũng là một nguồn lực góp
phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Đất nước Việt Nam đang phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Sự
nghiệp phát triển của đất nước Việt Nam luôn gắn với những mục tiêu cụ thể là
làm cho nhân dân ngày càng được ấm no, hạnh phúc và ngày càng được nâng
cao về trí tuệ, về phẩm chất đạo đức. Sự nghiệp đó khơng thể thực hiện được
nếu như thiếu vai trò của giáo dục và đào tạo và cũng không thể thực hiện được
nếu như thiếu vai trị của đội ngũ giáo viên. Vì thế, Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ X của Đảng ta đã khẳng đinh: “Giáo dục và đào tạo cùng với khoa học
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
8
và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực thúc đẩy sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” [17]
Giáo dục với chủ thể là đội ngũ nhà giáo là con đường ngắn nhất và khoa
học nhất để truyền thụ tri thức cho học sinh một cách cơ bản có hệ thống và hiệu
quả. Đội ngũ nhà giáo đóng vai trị quyết định đối với sự nghiệp giáo dục, vì vậy
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến công tác xây dựng và nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo. Hầu hết các văn kiện, nghị quyết của Đảng từ Trung
ương đến các địa phương có liên quan đến sự nghiệp giáo dục và đào tạo đều đề
cập đến công tác này.
Chỉ thị 40/CT-TW của Ban bí thư Trung ương Đảng ngày 15/6/2004 về
xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đề
ra mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn
hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà
giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự
nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những
đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước [2].
Ngày 11 tháng 01 năm 2005 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số
09/QĐ-CP phê duyệt đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
CBQL giáo dục giai đoạn 2005 - 2010” đã đưa ra các nhiệm vụ chủ yếu: “Tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng để tiếp tục xây dựng và nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên và CBQL giáo dục . Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao
nhận thức của tồn xã hội về vai trị và trách nhiệm của nhà giáo và nhiệm vụ
xây dựng đội ngũ nhà giáo, CBQL giáo dục có chất lượng cao, giỏi về chuyên
môn nghiệp vụ, trong sáng về đạo đức, tận tuỵ về nghề nghiệp, làm trụ cột thực
hiện các mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” [33].
Ở Việt Nam, có nhiều cơng trình nghiên cứu về quản lý nhà trường nói
chung và quản lý đội ngũ giáo viên nói riêng, như các tác giả: Trần Bá Hoành,
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
9
Thái Văn Thành, Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo... Một số Luận
văn thạc sĩ cũng đã nghiên cứu về quản lý chất lượng đội ngũ như: “Một số
giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở các trường THPT thị xã
Thái Hòa - Tỉnh Nghệ An” của tác giả Nguyễn Văn Cường; “Một số giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT quận 9, thành phố Hồ Chí Minh”
của tác giả Nguyễn Hồng Anh...
Các cơng trình khoa học trên với tầm vóc quy mơ về giá trị lý luận và
thực tiễn đã được áp dụng rộng rãi và mang lại những hiệu quả nhất định trong
quản lý GD, quản lý nhà trường. Phần lớn các cơng trình đó chủ yếu đi sâu
nghiên cứu lý luận có tính chất tổng quan về quản lý GD, quản lý nhà trường,
xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
Nhìn chung các đề tài nghiên cứu đã đạt được những thành tựu đáng
khích lệ và góp phần cải tiến, hồn thiện hơn cơng tác quản lý giáo dục của đất
nước và của từng cơ sở giáo dục cụ thể.
Tuy vậy cho đến nay, vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở các
trường THPT trên địa bàn thị xã Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước vẫn chưa được
quan tâm nghiên cứu đầy đủ, cịn có những khía cạnh chưa được nghiên cứu sâu,
cịn thiếu những biện pháp mang tính hiệu quả và đồng bộ. Vì vậy, việc nghiên
cứu đề tài này là vô cùng cần thiết.
Trong khuôn khổ luận văn này, chúng tôi muốn đi sâu hơn để xác định cơ
sở lý luận, khảo sát thực tiễn và trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên ở các trường THPT trên địa bàn thị xã Đồng Xồi,
tỉnh Bình Phước cho phù hợp với tình hình kinh tế xã hội của địa phương và đáp
ứng với yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo theo tinh thần Nghị
quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Giáo viên
Điều 70 Luật Giáo dục quy định:
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
10
- Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường
hoặc các cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non,
giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp nghề, trung cấp nghề,
trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên [31, điều 70].
- Giáo viên trường trung học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục
trong nhà trường, gồm: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên bộ mơn, giáo
viên làm cơng tác Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (bí thư, phó bí thư
hoặc trợ lý thanh niên, cố vấn Đồn), giáo viên làm tổng phụ trách Đội Thiếu
niên Tiền phong Hồ Chí Minh (đối với trường trung học có cấp tiểu học hoặc
cấp THCS), giáo viên làm công tác tư vấn cho học sinh [31, điều 30].
- Giáo viên THPT là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong
trường THPT.
1.2.1.1. Tiêu chuẩn của nhà giáo
- Phẩm chất đạo đức, tư tưởng tốt.
- Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ.
- Đủ sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp.
- Lý lịch bản thân rõ ràng [29].
1.2.1.2. Nhiệm vụ của nhà giáo
Điều 72 Luật Giáo dục quy định cụ thể:
- Giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu, nguyên lý giáo dục, thực hiện đầy đủ
và có chất lượng chương trình giáo dục;
- Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và
điều lệ nhà trường;
- Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng nhân cách
của người học, đối xử công bằng với người học, bảo vệ các quyền, lợi ích chính
đáng của người học;
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
11
- Không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình
độ chính trị, chun môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy, nêu
gương tốt cho người học;
- Các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật [31].
1.2.1.3. Quyền của nhà giáo
- Được giảng dạy theo chuyên ngành đào tạo;
- Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ;
- Được hợp đồng thỉnh giảng và nghiên cứu khoa học tại các trường, cơ sở
giáo dục khác và cơ sở nghiên cứu khoa học với điều kiện bảo đảm thực hiện
đầy đủ nhiệm vụ nơi mình cơng tác;
- Được bảo vệ nhân phẩm, danh dự;
- Được nghỉ hè, nghỉ Tết âm lịch, nghỉ học kỳ theo quy định của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và các ngày nghỉ khác theo quy định của Bộ luật
lao động [31, điều 73].
1.2.1.4. Trình độ chuẩn được đào tạo của nhà giáo
Có bằng tốt nghiệp đại học sư phạm hoặc có bằng tốt nghiệp đại học và có
chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm đối với giáo viên trung học phổ thông
[31, điều 77].
1.2.2. Đội ngũ giáo viên
1.2.2.1 Đội ngũ
Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật
[29], [5]. Từ điển Tiếng Việt có ghi: “Đội ngũ là khối đông người cùng chức
năng nghề nghiệp được tập hợp và tổ chức thành một lực lượng” [29].
Đội ngũ có thể được hiểu là tập hợp một số người có cùng chức năng,
nhiệm vụ và nghề nghiệp. Các quan niệm về đội ngũ tuy có khác nhau nhưng
đều thống nhất ở chỗ, đội ngũ là tập hợp một số người thành một lực lượng,
thực hiện một hay một số chức năng, nhiệm vụ nhất định để đem về kết quả cụ
thể nào đó.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
12
1.2.2.2 Đội ngũ giáo viên
Đội ngũ giáo viên là tập hợp những giáo viên được tổ chức thành một lực
lượng, cùng chung nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đặt ra cho tổ
chức đó.
Đội ngũ giáo viên THPT là tập hợp những giáo viên THPT được tổ chức
thành một lực lượng, cùng chung nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục
trong nhà trường THPT.
1.2.3. Chất lượng đội ngũ giáo viên
1.2.3.1. Chất lượng
Theo từ điển Tiếng Việt: “Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của
một con người, một sự việc, sự vật” hoặc là “cái tạo nên bản chất sự vật, làm cho
sự vật này khác sự vật kia” [29]. Theo TCVNISO 8402: Chất lượng là tập hợp các
đặc tính của một thực thể (đối tượng) tạo cho thực thể đó có khả năng thỗ mãn
những nhu cầu đã nêu ra hoặc nhu cầu tiềm ẩn.
1.2.3.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên
Trong lĩnh vực GD chất lượng đội ngũ GV với đặc trưng sản phẩm là con
người có thể hiểu là các phẩm chất, giá trị nhân cách và năng lực sống, hoà nhập
đời sống xã hội, giá trị sức lao động năng lực hành nghề của người GV tương
ứng với mục tiêu đào tạo của từng bậc học ngành học trong hệ thống giáo dục
quốc dân [3,1-2]
Chất lượng GV được thể hiện ở 3 lĩnh vực:
- Phẩm chất đạo đức, tư tưởng chính trị, thái độ nghề nghiệp: Chấp hành
tốt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; có hồi bão với nghề dạy
học; có tinh thần trách nhiệm cao trong cơng tác, đồn kết hợp tác với đồng
nghiệp.
- Trình độ kiến thức cơ bản: Kiến thức chuyên ngành giảng dạy, kiến thức
về môi trường giáo dục, hệ thống giáo dục, mục tiêu giáo dục, giá trị giáo dục...
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
13
- Kỹ năng sư phạm: Có phương pháp luận, kỹ thuật giảng dạy, kỹ năng tự
học, tự bồi dưỡng, kỹ năng ứng xử, kỹ năng giáo dục học sinh.
1.2.3.4. Chất lượng đội ngũ GV
Chất lượng đội ngũ giáo viên dược thể hiện ở năm yếu tố cơ bản:
- Tư cách đạo đức của người giáo viên.
- Trình độ chuyên môn của đội ngũ.
- Nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ.
- Số lượng đội ngũ giáo viên.
- Cơ cầu đội ngũ giáo viên.
1.2.4. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
1.2.4.1. Giải pháp
Theo Từ điển tiếng Việt do Hồng Phê chủ biên thì: “Giải pháp là cách
làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể” [29].
Như vậy, nghĩa chung nhất của giải pháp là cách làm, thực hiện một cơng
việc nào đó nhằm đạt được mục đích đề ra.
1.2.4.2. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ GV là những cách thức tác động
hướng vào việc tạo ra những biến đổi về chất lượng trong đội ngũ GV.
1.3. Giáo dục THPT trong hệ thống giáo dục quốc dân
1.3.1. Mục tiêu của giáo dục trung học phổ thông
Theo Điều 27 - Luật Giáo dục quy định: “Mục tiêu của giáo dục phổ
thơng là giúp học sinh phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ
và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo,
hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách
và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào
cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Giáo dục trung học phổ thông nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển
những kết quả của giáo dục trung học cơ sở, hồn thiện học vấn phổ thơng và có
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
14
những hiểu biết thông thường về kỹ thuật và hướng nghiệp, có điều kiện phát
huy năng lực cá nhân để lựa chọn hướng phát triển, tiếp tục học đại học, cao
đẳng, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động” [31].
1.3.2. Vị trí, nhiệm vụ và quyền hạn của trường THPT
1.3.2.1. Vị trí của trường THPT
Luật Giáo dục, Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thơng có
nhiều cấp học nêu rõ:
- Trường trung học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục
quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng.
- Giáo dục trung học phổ thông được thực hiện trong ba năm học, từ lớp
mười đến lớp mười hai. Học sinh vào học lớp mười phải có bằng tốt nghiệp
trung học cơ sở, có tuổi là mười lăm [31], [5].
1.3.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường THPT
Luật Giáo dục, Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thơng có
nhiều cấp, học nêu rõ nhiệm vụ và quyền hạn như sau:
- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo chương
trình giáo dục phổ thơng.
- Quản lý giáo viên cán bộ và nhân viên; tham gia tuyển dụng và điều
động giáo viên, cán bộ, nhân viên.
- Tuyển sinh và tiếp nhận học sinh, vận động học sinh đến trường, quản lý
học sinh theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục trong phạm vi cộng đồng.
- Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục, kết
hợp với gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong hoạt động giáo dục.
- Quản lý, sử dụng CSVC, trang thiết bị theo quy định của Nhà nước.
- Tổ chức giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia hoạt động xã hội.
- Tự đánh giá chất lượng giáo dục và chịu sự kiểm định chất lượng giáo
dục của cơ quan thẩm quyền kiểm định chất lượng giáo dục.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
15
1.4. Một số vấn đề về chất lượng đội ngũ giáo viên THPT
1.4.1. Vai trị, vị trí của người giáo viên THPT
Luật Giáo dục đã khẳng định “ nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc
bảo đảm chất lượng giáo dục” [31, điều 15].
Giáo dục hướng tới mục tiêu hình thành và phát triển nhân cách học sinh
với những phẩm chất về kiến thức, kỹ năng, thái độ. Ðạt được mục tiêu đó bằng
tác động giáo dục của mơi trường xã hội, gia đình, nhà trường. Trong đó, nhà
trường có vai trị quyết định vì ở đó quá trình giáo dục được thực hiện một cách
hệ thống bởi các yếu tố xác định: Mục tiêu, chương trình, nội dung, phương
pháp, hình thức, phương tiện giáo dục. Hệ thống đó được vận hành, phát triển
bền vững nhờ động lực được tạo ra bởi tương tác hoạt động dạy và học. Nói theo
chủ thể hoạt động thì đó là tương tác hoạt động giữa giáo viên và học sinh. Bản
chất tương tác đó là vai trị quyết định của hoạt động dạy đối với hoạt động học
và cũng là nhấn mạnh vai trò quyết định của giáo viên đối với chất lượng giáo
dục.
Mặc dù nội dung, hình thức, phương pháp lao động sư phạm của GV ngày
nay đã có nhiều thay đổi cùng với sự phát triển của xã hội lồi người nói chung,
của khoa học kỹ thuật nói riêng nhưng vai trị của họ khơng thay đổi. Dạy là
hoạt động biến kinh nghiệm, tri thức của loài người thành tri thức của học sinh.
Học là hoạt động của học sinh có bản chất là hoạt động nhận thức. Dạy và học
chỉ tạo ra một hệ động lực khi giữa chúng tạo ra sự tương tác. Ðộng lực càng
lớn, hiệu quả giáo dục càng cao khi sự tương tác đó càng phong phú. Sự tương
tác càng phong phú khi GV tạo được hoạt động nhận thức đáp lại của học sinh
một cách tích cực, chủ động.
Trước đây, khi khoa học chưa phát triển, lượng và kênh thông tin khoa
học hạn chế thì thế hệ trước truyền thụ tri thức, kinh nghiệm cho thế hệ sau chủ
yếu bằng truyền khẩu hay thuyết trình, độc thoại. Hoạt động dạy chủ yếu là cung
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
16
cấp thông tin, được học sinh đáp lại bằng ghi nhớ. GV trở thành người cung cấp
tri thức chủ yếu nên người học phụ thuộc chủ yếu vào người dạy.
Ngày nay, tri thức khoa học của nhân loại tăng gấp đôi theo chu kỳ
khoảng năm năm. Bối cảnh đó xuất hiện một nghịch lý là thời gian học trong
nhà trường của học sinh là một số hữu hạn trong khi tri thức khoa học vừa đổi
mới, vừa tăng đột biến là vơ hạn. Giải quyết nghịch lý đó chỉ bằng cách mỗi
người phải tự học suốt đời, hình thành ở học sinh năng lực tự học là mục tiêu cơ
bản của quá trình dạy học. Ðể đạt mục tiêu đó, nhà trường phải đổi mới chương
trình, nội dung, phương pháp giáo dục. Nếu như trước đây nội dung hướng vào
cung cấp một khối lượng kiến thức nhất định thì ngày nay hướng vào dạy cách
học, phương pháp tư duy. Kiến thức khoa học có thể sẽ lạc hậu, nhưng cách học
và phương pháp tư duy thì ít hoặc lâu bị lạc hậu. Dạy học hiện đại là dạy cơng
cụ tìm kiếm kiến thức được hiểu theo nghĩa đó. Dạy cách học là hình thành kỹ
năng thu thập, xử lý thông tin để phát hiện, giải quyết vấn đề. Cơng việc đó
khơng ai khác ngồi GV và chỉ có GV mới đảm nhận được.
Cho dù ngày nay lượng thông tin khoa học bùng nổ, cùng với nó là sự
bùng nổ cơng nghệ máy tính, truyền thơng học sinh có thể thu nhận kiến thức từ
nhiều kênh, nhiều nguồn, mọi nơi, mọi lúc thì GV vẫn có vai trị quyết định.
Cung cấp thơng tin khơng cịn là chức năng chính của hoạt động dạy, thay vào
đó là tạo lập tình huống, nhiệm vụ, bài toán nhận thức được GV gia công sư
phạm một cách công phu. Cho nên không công cụ nào làm thay GV được.
Truyền kiến thức có sẵn cho học sinh ghi nhớ thì đơn giản hơn nhiều so với việc
tổ chức học sinh thực hiện tìm tịi, khám phá, cùng với sự hỗ trợ các phương tiện
như máy tính, ấn phẩm, các phương tiện kỹ thuật nghe nhìn khác. Việc đổi mới
phương pháp giáo dục theo định hướng trên có tầm quan trọng quyết định chất
lượng giáo dục. Ðiều này đã được khẳng định bằng cơ sở lý luận, thực tiễn và
Luật Giáo dục, cùng với nhiều văn bản của các cấp quản lý nhà nước.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
17
Phân tích trên cho thấy dù thời đại nào thì câu tục ngữ "Khơng thầy đố
mày làm nên" vẫn luôn luôn đúng. Tuy nhiên, đặc điểm lao động sư phạm của
người giáo viên có những thay đổi theo xu hướng đổi mới giáo dục. Khi mục
tiêu GD phổ thơng là phát triển hệ thống năng lực, trong đó năng lực tự học, tự
phát triển là cốt lõi thì GV khơng cịn đóng vai trị chỉ là người truyền đạt tri
thức mà phải chủ yếu là người tổ chức hoạt động tìm tịi tự lực chiếm lĩnh tri
thức. Theo đó, GV phải tự học, tự phát triển nghề nghiệp thường xuyên mới đáp
ứng được đổi mới giáo dục phổ thông. Khái niệm "thầy" ở đây gắn liền với khái
niệm "dạy". Tri thức học sinh tiếp nhận được từ quá trình dạy học mới có hệ
thống, tồn diện. Tri thức đó có tác dụng tạo cho học sinh khả năng khuyếch đại
vốn hiểu biết ban đầu. GV vừa là người tổ chức học sinh khám phá kiến thức
mới, vừa là tấm gương, là đối tượng để học sinh học tập vì học là một q trình
hoạt động tâm lý.
Chỉ có GV qua mối tương tác trên mới có thể chẩn đoán tâm lý, nhu cầu,
đặc điểm học sinh, thấu hiểu thế giới bên trong của học sinh để nắm bắt được
đặc điểm tâm lý, tính cách, hồn cảnh, phong cách học tập, là thông tin cho phép
GV điều khiển quá trình GD đạt hiệu quả mong muốn.
Phân tích một số chức năng cơ bản của GV để khẳng định rằng GV giữ
vai trò quyết định chất lượng và hiệu quả GD. GV là nhà giáo dục. Họ dạy học
sinh tri thức khoa học bằng chính nhân cách của họ. Khi GD đã là quốc sách
hàng đầu thì xây dựng, phát triển đội ngũ GV là quốc sách của quốc sách đó.
1.4.2. Đặc điểm lao động sư phạm của người giáo viên
Lao động sư phạm của người giáo viên có những đặc điểm đặc trưng cơ
bản như sau:
- Mục đích của lao động sư phạm của người giáo viên mang ý nghĩa xã
hội quan trọng, đó là giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ, hình thành ở họ những phẩm
chất và năng lực đáp ứng yêu cầu xã hội.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
