Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở các trường tiểu học huyện bình chánh thành phố hồ chí minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.06 MB, 120 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
LẠI HỮU TÂM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ
THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN BÌNH CHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
KHOA HỌC GIÁO DỤC
Nghệ An, năm 2015
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH
LẠI HỮU TÂM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN BÌNH CHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Văn Tứ
Nghệ An, năm 2015
2
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, lịng biết ơn sâu sắc tôi xin chân thành cảm ơn
Ban Giám hiệu, Khoa Giáo dục, Phòng Đào tạo Sau đại học, các giảng viên của
Trường Đại học Vinh và các cán bộ, giảng viên của Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An đã nhiệt tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất
cho tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu theo chương trình đào tạo trình độ
thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý Giáo dục.
Đặc biệt, tôi xin trân trọng và chân thành cảm ơn tới PGS. TS Nguyễn Văn
Tứ đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ cho tơi trong suốt q trình nghiên cứu và
hồn thành luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, cán bộ, giáo viên, nhân viên Trường
Tiểu học An Phú Tây và các trường tiểu học huyện Bình Chánh, cùng bạn bè,
đồng nghiệp và gia đình đã động viên, giúp đỡ, khích lệ, tạo điều kiện cho tơi hồn
thành khóa đào tạo thạc sĩ và hoàn thiện luận văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng do điều kiện nghiên cứu và khả năng
còn hạn chế, chắc chắn luận văn khơng tránh khỏi những sai sót. Chúng tơi kính
mong nhận được sự góp ý chân thành, sự chỉ dẫn của quý thầy, cô cùng bạn bè và
đồng nghiệp để vấn đề nghiên cứu càng được hoàn thiện!
Xin chân thành cảm ơn!
TP. Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2015
Tác giả
Lại Hữu Tâm
3
DANH MỤC CÁC TỪ ĐƢỢC VIẾT TẮT
Kýhiệu
STT
Chữ viết tắt
1
CB
Cán bộ
2
GD-ĐT
Giáo dục và đào tạo
3
GV
Giáo viên
4
HS
Học sinh
5
NV
Nhân viên
6
NXB
Nhà xuất bản
7
PPDH
Phương pháp dạy học
8
TBDH
Thiết bị dạy học
9
TTH
Trường tiểu học
4
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Khách thể và đối tƣợngnghiên cứu
4. Giả thuyết khoa học
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
7. Những đóng góp của luận văn
8. Cấu trúc của luận văn
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC QUẢN LÝ
THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.3. Một số vấn đề về thiết bị dạy học ở trƣờng tiểu học
1.4. Cơng tác quản lí thiết bị dạy học ở các trƣờng tiểu học
9
9
12
22
29
1.5. Yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị dạy học trong trƣờng tiểu học
38
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở
CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH
43
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Bình Chánh,
Tp. Hồ Chí Minh
43
2.2. Thực trạng thiết bị dạy học của các trƣờng tiểu học huyện Bình Chánh,
Thành phố Hồ Chí Minh
51
2.3. Thực trạng cơng tác quản lý thiết bị dạy học ở các trƣờng tiểu học huyện
Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
58
2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý công tác thiết bị dạy học ở các
trƣờng tiểu học huyện Bình Chánh
63
5
2.5. Định hƣớng phát triển giáo dục phổ thông và quan điểm chỉ đạo về quản lý
thiết bị dạy học ở các trƣờng tiểu học tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí
Minh
65
Chƣơng 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH
69
3.1. Nguyên tắc đề xuất các giải pháp
69
3.2. Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở các trƣờng tiểu học huyện
Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
70
3.2.1. Nâng cao nhận thức về vai trị, vị trí của cơng tác quản lý thiết bị dạy họcở
trường tiểu học
3.2.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên phụ trách thiết bị dạy học ở các trường
tiểu học huyện Bình Chánh
3.2.3. Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng kế hoạch mua sắm, tiếp
nhận, phân phối thiết bị dạy học ở các tiểu học huyện Bình Chánh
3.2.4. Nâng cao chất lượng, hiệu quả việc khai thác, sử dụng thiết bị dạy học vào
các hoạt động của trường tiểu học
3.2.5. Thực hiện tốt công tác bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị dạy học phục
vụ cho dạy và học
3.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc quản lý thiết bị dạy học ở các
trường tiểu học huyện Bình Chánh
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp
92
3.4. Thăm dị tính cần thiết, tính khả thi của các giải pháp quản lý thiết bị dạy
học ở các trƣờng tiểu học huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
98
1. Kết luận
2. Kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO
104
PHỤ LỤC
6
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thực tiễn, quá trình giáo dục và dạy học được cấu thành bởi nhiều yếu
tố, có liên quan chặt chẽ với nhau, tương tác nhau. Các yếu tố cấu thành từ mục
tiêu giáo dục đến nội dung, phương pháp, sự tham gia trong mối quan hệ giáo dục
là khi giáo viên và học sinh thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và học tập. Để cơng tác
giảng dạy và học tập có hiệu quả cao, đạt được mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục đã đề
ra thì một yếu tố có ý nghĩa vơ cùng quan trọng cấu thành trong mối quan hệ tương
tác giữa dạy và học chính là cơ sở vật chất kỹ thuật (các cơng trình nhà cửa, sân
chơi, bãi tập, thiết bị giáo dục...). Trong Luật Giáo dục (năm 2005, bổ sung năm
2009), mục tiêu giáo dục được xác định: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển
tồn diện, có đạo đức, có tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành
với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân
cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ
quốc” [42]. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI cũng đã nêu lên mục tiêu tổng quát
của giáo dục nước ta đến năm 2020 là: Nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản
và tồn diện theo hướng chuẩn hố, hiện đại hố, xã hội hố, dân chủ hóa và hội
nhập quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện, gồm: giáo
dục đạo đức, kỹ năng sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại
ngữ và tin học; đáp ứng nhu cầu nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao phục vụ
sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng nền kinh tế tri thức;
đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và cơ hội học tập suốt đời cho mỗi người
dân, từng bước hình thànhxã hội học tập [24].
Để thực hiện được mục tiêu nói trên, nguyên lý giáo dục đã được Đảng ta
xác định: thực hiện giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nghiên cứu khoa học,
7
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
lý luận gắn với thực tiễn, học đi đơi với hành, nhà trường gắn liền với gia đình và
xã hội.
Mục tiêu, nguyên lý giáo dục đó phải được thể hiện trong tồn bộ q trình
và các nội dung, phương diện của hoạt động giáo dục, hoạt động dạy học. Quá
trình giáo dục và dạy học được cấu thành bởi nhiều thành tố liên quan có liên quan
chặt chẽ và tương tác với nhau. Các thành tố đó là: mục tiêu, nội dung, phương
pháp, giáo viên, học sinh và phương tiện giáo dục như cơ sở vật chất - kỹ thuật.
Các yếu tố cơ bản này giúp thực hiện quá trình giáo dục và dạy học. Cơ sở vật chất
- kỹ thuật có mặt trong q trình nêu trên có vai trị và vị trí như các thành tố khác
và không thể thiếu một thành tố nào. Như vậy, cơ sở vật chất - kỹ thuật là một bộ
phận, một thành tố khơng thể thiếu được trong q trình giáo dục và dạy học.
Nhiều văn kiện của Đảng đã chỉ rõ: Đổi mới phương pháp dạy và học, phát
huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành,
thực nghiệm, ngoại khóa, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay.
Tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hóa nhà trường (lớp học, sân
chơi, bãi tập, phịng thí nghiệm, máy tính nối mạng Internet, thiết bị giảng dạy và
học tập hiện đại, thư viện và ký túc xá. Điều 30, Luật Giáo dục (năm 2005, bổ sung
2009) cũng đã xác định yêu cầu về nội dung, phương pháp giáo dục phổ thông:
“Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,
sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng
phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng
kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập
cho học sinh”.
Như vậy, trong thực tiễn giáo dục không thể đào tạo con người theo u cầu
nếu khơng có cơ sở vật chất - kỹ thuật tương ứng. Điều đó có nghĩa, cơ sở vật chất
- kỹ thuật trường học là yếu tố hết sức quan trọng tác động trực tiếp đến quá trình
dạy học.
8
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã xác định
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2010-2020 với mục tiêu tổng quát: “Phấn đấu
đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước cơng nghiệp theo hướng hiện đại;
chính trị - xã hội ổn định, đồng thuận, dân chủ, kỷ cương; đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt; độc lập, chủ quyền thống nhất và toàn vẹn
lãnh thổ được giữ vững; vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế tiếp tục được
nâng lên; tạo tiền đề vững chắc để phát triển cao hơn trong giai đoạn sau”[24],
Nghị quyết cũng nhấn mạnh: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân
chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển
đội ngũ giáo viên là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào
tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kĩ năng thực hành, khả
năng lập nghiệp.” [24].
Một trong những điều kiện quyết định thành công mục tiêu của giáo dục đào tạo là phải đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học. Thiết bị dạy học
(TBDH) là một trong những thành tố không thể thiếu được trong quá trình dạy học.
Để nâng cao chất lượng dạy học thì vai trị, vị trí của thiết bị dạy học là rất quan
trọng. Thiết bị dạy học là các phương tiện thực nghiệm, trực quan, thực hành giúp
người học “gắn” lí luận với thực tiễn, giúp cho q trình nhận thức của HS trở nên
hiệu quả hơn, đồng thời phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người
học. Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) là sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy
học, đưa học sinh vào vị trí chủ thể của hoạt động nhận thức. Để thiết bị dạy học
phát huy được vai trị, vị trí của nó thì cơng tác quản lí thiết bị dạy học trong các
nhà trường là vô cùng quan trọng.
Trong những năm gần đây, các trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình
Chánh, Tp.Hồ Chí Minh cũng như các trường tiểu học trên toàn quốc đã và đang
thực hiện chương trình đổi mới sách giáo khoa, đồng thời tiếp nhận trang thiết bị
9
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
phục vụ cho công tác dạy và học của nhiều chương trình dự án cấp quốc gia. Trên
thực tế, hiệu quả quản lý đã có những chuyển biến tích cực đáng kể, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện ở các bậc học. Các trường đã có những đổi mới
nhất định về cơng tác quản lý thiết bị dạy học nhưng kết quả đạt được chưa cao,
cịn nhiều lúng túng, tùy tiện. Để tìm ra những biện pháp thiết thực, đồng bộ giúp
cho công tác quản lý giáo dục đạt hiệu quả nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm thì dù rất
nỗ lực vẫn khơng thể tránh khỏi những hạn chế.
Quản lý thiết bị dạy học ở trườngtiểu học là một bộ phận quan trọng đối với
công tác quản lý về GD&ĐT, góp phần quan trọng vào việc tạo lập một trình tự
quản lý khoa học ở mỗi trường học phổ thông của những nhà quản lý giáo dục.
Bên cạnh những thành tựu đạt được trong công tác quản lí thiết bị dạy học
của các nhà trường cấp tiểu học, thực tế vẫn còn những hạn chế trở ngại trong việc
quản lý nhà nước về thiết bị dạy học ở trường tiểu học trên địa bàn huyện từ cơ chế
quản lý, chính sách chưa hợp lý; tổ chức bộ máy và cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu
trong điều kiện hiện nay. Vì thế, cơng tác quản lý thiết bị dạy học ở các trường tiểu
học ở Thành phố thời gian qua gặp nhiều khó khăn do công tác quản lý thiết bị dạy
học ở các trường tiểu học chưa khoa học, tổ chức thực hiện chưa đồng bộ, công tác
kiểm tra, đánh giá chưa được tiến hành thường xun, xử lí vi phạm chưa kiên
quyết, cơng tác mua sắm trang thiết bị phục vụ cho dạy học chưa mang tính chiến
lược, đầu tư mua sắm chất lượng thiết bị không đảm bảo, công năng sử dụng cịn
nhiều bất hợp lý vừa thừa vừa thiếu, cơng tác bảo dưỡng định kì chưa được thực
hiện nghiêm túc, …
Đây là những vấn đề rất cơ bản và lâu dài, việc nghiên cứu để đề ra các giải
pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị dạy học ở các trườngtiểu
học của huyện Bình Chánh là cần thiết và cấp bách. Đó cũng là lý do của việc chọn
đề tài nghiên cứu "Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở các trường tiểu học
huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh”
10
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
2. Mục đích nghiên cứu
Từ việc nghiên cứu những cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn, luận văn đề xuất
một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí thiết bị dạy học ở các trường tiểu
học huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
3. Khách thể và đối tƣợngnghiên cứu
3.1.Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lí thiết bị dạy học ở các trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở các trường tiểu học huyện Bình
Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Giả thuyết khoa học
Hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh,
Thành phố Hồ Chí Minh sẽ được nâng cao nếu xây dựng được các giải pháp quản
lý có tính khoa học, tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của cơng tác quản lý thiết bị dạy học ở trường tiểu
học.
- Đánh giá thực trạng công tác quản lý thiết bị dạy học ở các trường tiểu học
huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí thiết bị dạy học ở
các trường tiểu học huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1.Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: đọc, phân tích, tổng hợp, hệ
thống hố, khái quát hoá các tài liệu nhằm xác lập cơ sở lý luận của đề tài.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: được sử dụng để khảo sát
thực trạng, điều tra tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất cũng như
các vấn đề liên quan đến công tác quản lý thiết bị dạy học ở trường tiểu học. Bao
11
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
gồm các phương pháp cụ thể như: phương pháp quan sát, phương pháp điều tra,
phương pháp phỏng vấn, phương pháp chuyên gia.
6.3. Phương pháp thống kê: nhằm xử lý số liệu thu được trong quá trình
nghiên cứu các vấn đề của đề tài.
7. Những đóng góp của luận văn
- Góp phần hệ thống hố một số vấn đề về quản lý giáo dục và quản lý nhà
trường thuộc về lĩnh vực quản lí thiết bị dạy học ở các trường tiểu học.
- Đánh giá được thực trạng của cơng tác quản lí thiết bị dạy học ở các trường
tiểu học huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lí thiết bị dạy học ở
các trường tiểu học huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và kiến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục,
luận văn có 3 chương:
Chương 1.Cơ sở lý luận của cơng tác quản lý thiết bị dạy học ở các trường
tiểu học
Chương 2.Thực trạng công tác quản lý thiết bị dạy học ở các trường tiểu
học huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 3.Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở các trường tiểu học
huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh.
12
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Nguyên lý giáo dục của nhà trường là học đi đôi với hành, lý luận phải đi
đôi với thực tiễn, nhà trường gắn liền với xã hội. Lý luận và thực tiễn là hai mặt
của quá trình nhận thức. V.I. Lênin đã định nghĩa nhận thức biện chứng là quá
trình đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến
thực tiễn, đó là con đường biện chứng của nhận thức chân lý, của nhận thức thực
tại khách quan. Lý thuyết phải đem vận dụng vào thực tiễn và thông qua thực tiễn
những vấn đề trong lý thuyết mới được chứng minh và làm sáng tỏ một cách cụ
thể. Nhận thức phải dựa trên thực tiễn là quy luật chung của nhận thức của con
người, cũng là quy luật để tiếp cận với những tri thức mới trong xã hội phát triển
ngày nay.
Hiện nay giáo dục nước ta đang đổi mới một cách căn bản, toàn diện từ mục
tiêu, nội dung đến phương pháp dạy học.... Định hướng cơ bản của công cuộc đổi
mới nền giáo dục nước nhà đã chỉ rõ trong các Nghị quyết của Đảng, đó là:
"Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng
tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn
lên"; "Đổi mới mạnh mẽ phương pháp GD&ĐT, khắc phục lối truyền thụ một
chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các
phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học" [24]. Cơ sở
vật chất - thiết bị dạy học được xem như một trong những điều kiện quan trọng để
thực hiện nhiệm vụ dạy - học và nghiên cứu khoa học. Các Văn kiện của Đảng đã
từng nhấn mạnh, phải tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hoá nhà
trường (lớp học, sân chơi, bãi tập, máy tính nối mạng Internet, thiết bị học tập
13
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
giảng dạy hiện đại, các phòng thực hành thí nghiệm, phịng thực hành chức năng,
thư viện;... đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự
đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm chủ kiến
thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay,...
Theo tinh thần Nghị quyết của Đảng, Nhà nước sẽ tăng cường đầu tư xây
dựng cơ sở vật chất – thiết bị dạy học cho các trường học thành một hệ thống đồng
bộ và hiện đại góp phần đổi mới phương pháp dạy - học, nhằm đào tạo các học
sinh tốt nghiệp có đủ năng lực kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng đòi hỏi trước mắt và
lâu dài của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Các nhà kinh tế giáo dục học đã chứng minh hiệu quả của việc giáo dục và
đào tạo phụ thuộc một phần quan trọng vào trình độ cơ sở vật chất - kỹ thuật của
lao động sư phạm. Hai nhân tố hết sức quan trọng tác động mạnh mẽ đến hiệu quả
của giáo dục và đào tạo là trình độ, năng lực của giáo viên và trình độ của cơ sở vật
chất - kỹ thuật nhà trường.
Thiết bị dạy học là một thành tố của quá trình dạy học, được hình thành và
phát triển cùng với lịch sử hình thành và phát triển của qúa trình dạy học. Lúc đầu
khi xã hội cịn ở trình độ phát triển thấp nhà trường ở trạng thái đơn giản, cơ sở vật
chất và thiết bị dạy học có nội hàm đơn giản. Khi kinh tế, xã hội và giáo dục ngày
càng phát triển thì thiết bị dạy học ngày càng phát triển nhiều về số lượng, đa dạng
về mẫu mã và chủng loại, thì vấn đề đặt ra là làm sao để tổ chức quản lý việc sử
dụng thiết bị dạy học cho hiệu quả. Đây là nhiệm vụ nặng nề đối với các cấp quản
lý giáo dục, mà trực tiếp là những nhà quản lý ở các cơ sở giáo dục. Chính vì vậy,
vấn đề quản lý cơ sở vật chất trường học nói chung và quản lý việc sử dụng thiết bị
dạy học nói riêng đã được nhiều tổ chức và cá nhân nghiên cứu.
Trên thế giới đã có một số cơng trình nghiên cứu về thiết bị dạy học, quản lý
và sử dụng thiết bị dạy học. Trong tài liệu "Phương tiện kỹ thuật dạy học và ứng
dụng"(Nhà xuất bản Đại học Minxcơ, 1985), tác giả đã đề cập nhiều đến vị trí, vai
14
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
trò, chức năng và các loại phương tiện kỹ thuật dạy học. Tài liệu cũng đã nêu ra
được những ứng dụng cụ thể, chi tiết của phương tiện kỹ thuật dạy học trong quá
trình dạy học. Tài liệu là cơ sở nghiên cứu cho lĩnh vực thiết bị dạy học và quản lý,
sử dụng thiết bị dạy học ở nước ta. Tuy nhiên tài liệu này mang tính tổng qt, khó
vận dụng vào tình hình thực tế của giáo dục Việt Nam [Dẫn theo 26].
Tổ chức lao động quốc tế ADB/ILO (Evaluation Rating creteria for the VTE
Istitution. ADB/ILO – Bangkok, 1997) đưa ra 9 tiêu chuẩn và điểm đánh giá cơ sở
giáo dục – đào tạo để kiểm định các nước thuộc tiểu vùng sơng Mekong thì trong
đó các tiêu chuẩn về cơ sở vật chất - kỹ thuật chiếm 125/500 điểm.
Country Report on Quality Assurance in Higher Education, Bangkok Thailand, 1998, đưa ra tỉ lệ đánh giá các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục
của Malaysia thì điều kiện đảm bảo về cơ sở vật chất - kỹ thuật cho công tác đào
tạo chiếm 20% tổng điểm đánh giá chung.
Trong xu thế phát triển kinh tế tri thức, giáo dục chuyển từ chủ yếu cung cấp
tri thức sang chủ yếu phát triển kỹ năng, năng lực tồn diện cho người học thì
những cơng trình, tài liệu của các nhà khoa học trên thế giới càng khẳng định vai
trị, vị trí của thiết bị dạy học, phân tích các hình thức và phương pháp sử dụng
cũng như quy trình quản lý thiết bị dạy học trong các nhà trường, cơ sở giáo dục.
Ở Việt Nam, mặc dù giáo dục – đào tạo được phát triển trong một nền kinh
tế - xã hội trải qua những khó khăn của chiến tranh, của nền nông nghiệp lạc hậu,
của cơ chế quan liêu bao cấp, nhưng co ưở vật chất, thiết bị dạy học đã được
nghiên cứu, ứng dụng, khẳng định về nhiều phương diện khác nhau. Khi tổng kết
kinh nghiệm các trường tiên tiến, ngành giáo dục cũng đã khẳng định rằng cơ sở
vật chất - kỹ thuật trường học là một trong các yếu tố hết sức quan trọng. Bài học
kinh nghiệm của các quốc gia tiên tiến và thực tiễn giáo dục của nước ta đã chứng
minh rằng đào tạo con người mới đáp ứng yêu cầu ngày càng cao, ngày càng đa
dạng nhằm phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ công nghiệp
15
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
hoá, hiện đại hoá đất nước tất yếu phải có những cơ sở vật chất - kỹ thuật tương
ứng.
Vì vậy, nhiều văn bản, chủ trương về cơng tác quản lý, các cơng trình, bài
viết nghiên cứu về thiết bị dạy học đã được công bố, làm cơ sở để đề xuất những
vấn đề liên quan đến mục tiêu, yêu cầu, nội dung, phương pháp, quy trình và các
điều kiện đảm bảo của công tác thiết bị dạy học trong các cơ sở giáo dục. Về mục
tiêu chung của cơ sở vật chất - kỹ thuật, nhiều bài viết đã tập trung vào ba nội dung
cơ bản: xây dựng hệ thống cơ sở vật chất - kỹ thuật đáp ứng các yêu cầu cho giáo
dục; sử dụng cơ sở vật chất - kỹ thuật đạt hiệu quả cao; bảo đảm hệ thống cơ sở vật
chất - kỹ thuật theo đúng các quy định của nhà nước.
Nhà xuất bản Hà Nội xuất bản "Tài liệu khoá tập huấn của Dự án Việt Úc"
(2001) và cuốn "Quản lý và sử dụng nhằm tăng cường hiệu quả thiết bị dạy học"
(2006) đưa ra được một số phương pháp quản lý cũng như sử dụng thiết bị dạy học
vào giảng dạy để đạt hiệu quả cao.
Tác giả Đặng Quốc Bảo, trong đề tài “Các biện pháp quản lý của hiệu
trưởng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất – kỹ thuật phục vụ cho việc
dạy và học ở trường công lập Thành phố Hồ Chí Minh” [2], đã khảo sát và phân
tích thực trạng quản lý cơ sở vật chất – kỹ thuật ở một số trường tại thành phố Hồ
Chí Minh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu
quả sử dụng cơ sở vật chất – kỹ thuật phục vụ cho việc dạy và học ở trường tiểu
công lập tại thành phố Hồ Chí Minh.
Trong cơng trình “Phương tiện dạy học hướng dẫn chế tạo và sử dụng”, tác
giả Tô Xuân Giáp đã đưa ra những cơ sở phân loại và phân loại phương tiện dạy
học, cách thức lựa chọn, thiết kế, chế tạo, sử dụng phương tiện dạy học và các điều
kiện để đảm bảo sử dụng có hiệu quả phương tiện dạy học [27]. Theo tác giả,
phương tiện dạy học được sử dụng đúng, có tác dụng làm tăng hiệu quả sư phạm
của nội dung và phương pháp dạy học lên rất nhiều.
16
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Trong cuốn “Một số vấn đề lí luận và thực tiễn của việc xây dựng sử dụng
cơ sở vật chất và thiết bị dạy học ở trường phổ thông Việt Nam” (Trần Quốc Đắc
chủ biên), các tác giả đã đưa ra các quan điểm làm cơ sở cho việc sử dụng thiết bị
dạy học, xác định vị trí, vai trò của cơ sở vật chất thiết bị dạy học ở trường phổ
thơng [26].
Trong cơng trình “Quản lý giáo dục” (Bùi Minh Hiền chủ biên), các tác giả
cũng đã đề cập đến các vấn đề lí luận về vai trò của thiết bị dạy học trong sự phát
triển hệ thống giáo dục quốc dân, phân loại các nhóm thiết bị dạy học mà người
quản lý cần bao quát và đưa ra một số nguyên tắc và giải pháp quản lý thiết bị dạy
học ở nhà trường tiểu học trong giai đoạn hiện nay.
Bài viết “Nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học trường trung học cơ
sở” của tác giả Trần Đức Vượng, qua khảo sát việc sử dụng thiết bị dạy học ở
nhiều địa phương, đã rút ra một số nguyên nhân dẫn đến sử dụng không hiệu quả
thiết bị dạy học như: trình độ sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên còn thấp, đội
ngũ quản lý giáo dục ở một vài địa phương chưa thật sự chú trọng chỉ đạo việc sử
dụng có hiệu quả thiết bị dạy học. Từ đó, tác giả cũng đã đề ra một số các biện
pháp nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học.
Trên các tạp chí khoa học như Tạp chí Giáo dục (Bộ GD&ĐT), tạp chí Khoa
học Giáo dục (Viện Khoa học Giáo dục – Bộ GD&ĐT), tạp chí Thiết bị Giáo dục
(Hiệp hội Thiết bị giáo dục Việt Nam), Tạp chí Giáo chức Việt Nam (Trung ương
Hội Cựu giáo chức Việt Nam), tạp chí Giáo dục và Xã hội (Hiệp hội các trường
CĐ-ĐH ngoài công lập),… cũng đã đăng tải nhiều bài viết nghiên cứu về thiết bị
giáo dục nói chung và cơng tác quản lý thiết bị giáo dục ở các trường tiểu học nói
riêng. Những bài viết này đã phân tích những cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng và
đề xuất các kiến nghị về việc phát huy hiệu quả của thiết bị giáo dục đối với việc
nâng cao chất lượng hoạt động của nhà trường.
17
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Nhìn chung, hầu hết các nghiên cứu của các tác giả đã nghiên cứu về lí luận
và thực tiễn, đồng thời đề ra các giải pháp về quản lý cơ sở vật chất – kỹ thuật
trường học, quản lý nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất – kỹ thuật trường học
hoặc đi sâu vào nghiên cứu sử dụng một loại phương tiện cụ thể để giảng dạy
một môn học cụ thể. Những kết quả nghiên cứu nói trên đã góp phần quan trọng
vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện tốt công tác quản lý cơ
sở vật chất – thiết bị dạy học ở các cơ sở giáo dục nói chung và các trường tiểu học
nói riêng.
Các cơng trình nghiên cứu trên đã nêu được vai trị, vị trí, chức năng của
thiết bị dạy học, cách sử dụng thiết bị dạy học đạt hiệu quả và góp phần đổi mới
phương pháp giảng dạy ở các cấp học khác nhau từ phổ thơng đến đại học. Tuy
nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu có hệ thống, bám sát yêu cầu đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục hiện nay về vấn đề quản lý việc sử dụng thiết bị dạy học ở các
trường tiểu học huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh. Với những quy luật
về quản lý giáo dục và quản lý nhà trường, với thực trạng cơ sở vật chất hiện có
của các nhà trường và các thiết bị dạy học được cấp theo các dự án giáo dục quốc
gia, song song với việc tiếp tục đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất - thiết bị dạy học,
các trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh cần
phải tăng cường các giải pháp quản lý có tính khả thi, nhằm đầu tư, bảo quản và
sử dụng các thiết bị dạy học, cơ sở vật chất một cách hiệu quả và tiết kiệm.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lí, quản lý giáo dục và quản lý nhà trƣờng
1.2.1.1. Quản lý
Quản lý là một khái niệm hình thành ngay từ buổi sơ khai của xã hội lồi
người. Trong q trình lao động, cải tạo thiên nhiên để sinh tồn và phát triển, con
người phải kết hợp với nhau thành từng nhóm (tổ chức) để cùng thực hiện mục tiêu
của nhóm hay tổ chức. Vì thế phải có người đứng đầu (thủ lĩnh) đứng ra phối hợp
18
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
hoạt động của các cá nhân, điều hành, phân công lao động cho từng thành viên
trong tổ chức. Người đứng đầu phải biết cách tổ chức, phối hợp sức mạnh của mọi
người trong nhóm và mọi người trong nhóm phải phục tùng và tuân theo mệnh
lệnh của người đứng đầu, từ đó quản lý ra đời cùng với sự xuất hiện của nhà nước.
Quản lý về cơ bản và trước hết là tác động đến con người để họ thực hiện,
hồn thành những cơng việc được giao; để họ làm những điều bổ ích, có lợi. Điều
đó địi hỏi ta phải hiểu rõ và sâu sắc về con người như: cấu tạo thể chất, những nhu
cầu, các yếu tố năng lực, các quy luật tham gia hoạt động ( tích cực, tiêu cực). xét
trên phương diện nghĩa của từ, quản lý thường được hiểu là chủ trì hay phụ trách
một cơng việc nào đó.
Quản lý là một dạng lao động xã hội, gắn liền và phát triển cùng với sự phát
triển của con người. Quản lý là lao động đặc biệt, điều khiển các hoạt động lao
động, có tính khoa học và nghệ thuật cao nhưng đồng thời cũng là sản phẩm mang
tính lịch sử, tính đặc thù. Khi đề cập cơ sở khoa học của quản lý, C.Mác viết: "Bất
cứ lao động nào có tính xã hội, cộng đồng được thực hiện ở quy mô nhất định đều
cần ở một chừng mực nhất định. Sự quản lý giống như người chơi vĩ cầm một
mình thì tự điều khiển lấy mình, cịn một dàn nhạc thì phải có nhạc trưởng"[Dẫn
theo 34].
Khái niệm quản lý đã được một số học giả, nhà khoa học đề cập từ những
góc độ khác nhau.
Theo Tailor, “làm quản lý là bạn phải biết rõ: muốn người khác làm việc gì
và hãy chú ý đến cách tốt nhất, kinh tế nhất mà họ làm".
Đối với Fayel: "Quản lý là một hoạt động mà mọi tổ chức (gia đình, doanh
nghiệp, chính phủ) đều có, nó gồm 5 yếu tố tạo thành là: kế hoạch, tổ chức, chỉ
đạo, điều chỉnh và kiểm sốt. Quản lý chính là thực hiện kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo
điều chỉnh và kiểm soát ấy”.
19
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Theo tác giả Hard Koont: "Quản lý là xây dựng và duy trì một mơi trường
tốt giúp con người hoàn thành một cách hiệu quả mục tiêu đã định".
Peter F Druker quan niệm: "Suy cho cùng, quản lý là thực tiễn; bản chất của
nó khơng nằm ở nhận thức mà là ở hành động; kiểm chứng nó khơng nằm ở sự
logic mà ở thành quả; quyền uy duy nhất của nó là thành tích".
Các nhà nghiên cứu như Fredevinh Wiliam Duylor (1886-1915, người Mỹ),
Henri Fayol (1841-1925, người Pháp), Max Weber (1861-1920, người Đức) đều
khẳng định: quản lý là một khoa học đồng thời là một nghệ thuật thúc đẩy sự phát
triển của xã hội.
Theo các tác giả Kozlova O.V và Kuznétov I.N: Quản lí là sự tác động có
mục đích đến những tập thể con người để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ
trong quá trình sản xuất [Dẫn theo 34].
Từ điển tiếng Việt định nghĩa: Quản lý là tổ chức, điều khiển các hoạt động
theo những yêu cầu nhất định.
Theo tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ: Quản lý là một quá trình định
hướng, q trình có mục tiêu, quản lý một hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu
nhất định. Theo tác giả Trần Kiểm định nghĩa: Quản lý nhằm phối hợp nỗ lực của
nhiều người, sao cho mục tiêu của từng cá nhân biến thành thành tựu của xã hội
[34]. Theo tác giả Thái Văn Thành, quản lý là sự tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra
[Giáo trình Quản lý trường học].
Như vậy, có thể nói: quản lý là cơng tác phối hợp có hiệu quả hoạt động của
những người cộng sự khác nhau cùng chung một tổ chức; quản lý là những tác
động có mục đích lên những tập thể người, thành tố cơ bản của hệ thống xã hội;
quản lý được tiến hành trong một tổ chức hay một nhóm xã hội.
20
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Quản lý ngày nay được coi là một trong năm nhân tố phát triển kinh tế-xã
hội, bao gồm: vốn, nguồn nhân lực, khoa học kỹ thuật, tài nguyên và quản lý; trong
đó quản lý có vai trị mang tính quyết định sự thành cơng.
Tóm lại, có thể nêu khái niệm quản lý như sau: Quản lý là sự tác động có ý
thức của chủ thể quản lý để chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội,
hành vi, hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí nhà quản
lý, phù hợp quy luật khách quan.
Các chức năng của quản lý cũng được các nhà nghiên cứu xác địnhcó 4
chức năng cơ bản, đó là:
- Chức năng kế hoạch: là cơng tác xác định trước mục tiêu của tổ chức, đồng
thời chỉ ra các phương pháp, biện pháp để thực hiện mục tiêu, trong điều kiện biến
động của môi trường. Thực hiện chức năng kế hoạch là trả lời các câu hỏi: Hiện
nay chúng ta đang ở đâu? Chúng ta muốn đi đến đâu? Cần phải làm gì để đi đến
đó?
- Chức năng tổ chức: là việc sắp xếp, phân công các nhiệm vụ, các nguồn
lực (con người, các nguồn lực khác) một cách tối ưu, nhằm làm cho tổ chức vận
hành theo kế hoạch, đạt được mục tiêu đề ra.
- Chức năng chỉ đạo: là phương thức tác động của chủ thể quản lý nhằm
điều hành tổ chức vận hành đúng kế hoạch, thực hiện được mục tiêu quản lý.
- Chức năng kiểm tra: là phương thức tác động của chủ thể quản lý lên đối
tượng quản lý nhằm thu thập thông tin phản hồi, đánh giá và xử lý các kết quả vận
hành của tổ chức, từ đó ra các quyết định quản lý điều chỉnh nhằm thực hiện được
mục tiêu đề ra.
Bốn chức năng này có mối quan hệ mật thiết với nhau tạo thành một chu
trình quản lý như sơ đồ sau:
21
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Kế hoạch
Thông tin quản lý và
quyết định quản lý
Kiểm tra
Tổ chức
Chỉ đạo
1.2.1.2. Quản lý giáo dục
Đây cũng là một khái niệm được các nhà nghiên cứu đề cập đến.
Theo P.V. Khuđôminxky, quản lý giáo dục là tác động có hệ thống, có kế
hoạch, có ý thức của các chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các khâu
của hệ thống giáo dục (từ cơ quan quản lý trung ương đến trường học) nhằm đảm
bảo cho việc giáo dục cộng sản chủ nghĩa cho thế hệ trẻ, đảm bảo cho sự phát triển
toàn diện và hài hoà của họ trên cơ sở nhận thức và sử dụng các quy luật chung của
xã hội cũng như các quy luật khách quan của quá trình dạy học và giáo dục, của sự
phát triển thể chất và tâm lý trẻ em.[Dẫn theo 34]
Theo M.M. Mechiti Zade: "Quản lý giáo dục là tập hợp những biện pháp (tổ
chức, phương pháp, cán bộ giáo dục, kế hoạch hố, tài chính, cung tiêu,....) nhằm
đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, đảm
bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng như chất
lượng" [Dẫn theo 34].
Nhà nghiên cứu Phạm Minh Hạc cho rằng, quản lý nhà trường (QLGD nói
chung) là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của
22
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu
giáo dục – đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh.
Tác giả Đặng Quốc Bảo xác định: "Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quát là
hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm thúc đẩy mạnh mẽ công
tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu của xã hội"[2].
Tóm lại, có thể hiểu khái niệm quản lý giáo dục như sau: Quản lý giáo dục
là những tác động có tổ chức, có định hướng phù hợp với quy luật khách quan của
chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đưa hoạt động giáo dục ở từng cơ sở
và của toàn bộ hệ thống giáo dục đạt tới mục tiêu đã định.
1.2.1.3. Quản lý nhà trường
Quản lý nhà trường và một phương diện cơ bản của hoạt động quản lý giáo
dục. Quản lý nhà trường được cụ thể hóa theo bậc học, cấp học, từ mầm non, phổ
thông, dạy nghề, cao đẳng – đại học. Đối với giáo dục phổ thơng, các văn bản, điều
lệ đã có những quy định cụ thể về quản lý trường tiểu học, trung học cơ sở và trung
học phổ thông.
Đối với cấp tiểu học, Điều 19 “Điều lệ trường tiểu học” "[15] có quy định về
chức năng quyền hạn và nhiệm vụ của Hiệu trưởng trường tiểu học như sau:
a) Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường;
b) Thực hiện các quyết nghị của Hội đồng trường được quy định tại khoản 3
Điều 20 của Điều lệ này;
c) Xây dựng quy hoạch phát triển nhà trường; xây dựng và tổ chức thực hiện
kế hoạch nhiệm vụ năm học; báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện trước Hội đồng
trường và các cấp có thẩm quyền;
d) Thành lập các tổ chuyên môn, tổ văn phòng và các hội đồng tư vấn trong
nhà trường; bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó; đề xuất các thành viên của Hội đồng
trường trình cấp có thẩm quyền quyết định;
23
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
đ) Quản lý giáo viên, nhân viên; quản lý chuyên môn; phân công công tác,
kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên, nhân viên; thực hiện công tác khen thưởng,
kỉ luật đối với giáo viên, nhân viên; thực hiện việc tuyển dụng giáo viên, nhân
viên; ký hợp đồng lao động; tiếp nhận, điều động giáo viên, nhân viên theo quy
định của Nhà nước;
e) Quản lý học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ chức; xét
duyệt kết quả đánh giá, xếp loại học sinh, ký xác nhận học bạ, ký xác nhận hoàn thành
chương trình tiểu học cho học sinh tiểu học (nếu có) của trường phổ thơng có nhiều
cấp học và quyết định khen thưởng, kỷ luật học sinh;
g) Quản lý tài chính, tài sản của nhà trường;
h) Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân
viên, học sinh; tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường;
thực hiện công tác xã hội hoá giáo dục của nhà trường;
i) Chỉ đạo thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của ngành;
thực hiện công khai đối với nhà trường;
k) Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ và
hưởng các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.
Trong công tác quản lý thiết bị dạy học, Hiệu trưởng cần phải đảm bảo các
nguyên tắc và yêu cầu sau:
- Yêu cầu về nhận thức:
Phải nhận thức được hệ thống thiết bị dạy học là tài sản quan trọng của nhà
trường được trang bị từ mọi nguồn. Do đó phải làm cho cán bộ, giáo viên, cơng
nhân viên và các em học sinh có trách nhiệm giữ gìn và bảo quản tốt khi sử dụng
những tài sản đó; chống lại các tư tưởng chủ quan, giản đơn, phiến diện không coi
trọng thiết bị dạy học; nắm vững quan điểm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”,
phát huy tính, chủ động, năng động sáng tạo của giáo viên, khắc phục kịp thời hiện
tượng dạy chay.
24
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
- Yêu cầu về quản lý và sử dụng thiết bị dạy học:
Đảm bảo tất cả thiết bị dạy học của trường phải được sắp đặt khoa học, dễ sử
dụng và có các phương tiện bảo quản, vật che phủ, phương tiện chống ẩm, mối,
mọt, dụng cụ phòng cháy, chữa cháy tốt.
Tùy theo tính chất, quy mơ thiết bị mà bố trí diện tích phịng và địa điểm cho
phù hợp, bảo đảm cho giáo viên và học sinh đi lại thuận tiện và an tồn khi sử
dụng.
Các thí nghiệm có độc hại, gây tiếng ồn phải được bố trí xa khu học tập, phải
có hệ thống xử lý nước thải theo tiêu chuẩn quy định và có trang bị bảo hộ cho
giáo viên và học sinh trong quá trình thực hiện để bảo đảm an tồn lao động và vệ
sinh môi trường.
Thiết bị dạy học phải được sử dụng có hiệu quả cao nhất, đáp ứng được các
yêu cầu về nội dung và phương pháp được quy định trong chương trình giáo dục
mà Bộ giáo dục đã qui định.
Thiết bị dạy học phải được làm sạch và bảo quản ngay sau khi sử dụng, và
phải được bảo dưỡng định kỳ, bổ sung phụ tùng, vật tư tiêu hao.
Hằng năm phải tiến hành kiểm kê theo đúng quy định của Nhà nước về quản
lý tài sản, có thể kiểm kê bất thường khi cần thiết.
- Trách nhiệm của Hiệu trưởng: Hiệu trưởng phải nhận thức sâu sắc rằng:
hệ thống thiết bị dạy học là tài sản quan trọng của nhà trường, do nhà trường quản
lý và sử dụng dể thực hiện nhiệm vụ giáo dục.
1.2.2. Thiết bị dạy học và quản lý thiết bị dạy học
1.2.2.1. Thiết bị dạy học
Theo Điều 27 Luật Giáo dục 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) [42] thì mục
tiêu của giáo dục phổ thông:
1. Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển tồn diện về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá
25
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
