Kết hợp phương pháp truyền thống với phương pháp tích cực trong giảng dạy phần thứ nhất môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa mác lênin ở trường cao đẳng sư phạm nghệ an

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (756.11 KB, 100 trang )

1

Bộ giáo dục và đào tạo
tr-ờng đại học vinh
===***===

Nguyễn Ngọc Quý

Kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng pháp
tích cực trong giảng dạy "phần thứ nhất" môn học
những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin
ở Tr-ờng Cao đẳng S- phạm Nghệ An
Chuyên ngành: Lý luận và ph-ơng pháp dạy học
Bộ môn Giáo dục Chính trị
MÃ số: 60.14.10

tóm tắt luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

Vinh 2010

2

Luận văn đ-ợc hoàn thành tại Tr-ờng Đại học Vinh

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học:
PGS. TS. Nguyễn L-ơng Bằng

Phản biện 1: TS. Đinh Thế Định

Phản biện 2: PGS. TS. phạm xuân mỹ

Luận văn đ-ợc bảo vệ tr-ớc Hội đồng chấm Luận văn Thạc sĩ
tại Tr-ờng Đại học Vinh
Vào hồi .......giờ........ngày.........tháng 12 năm 2010

Có thể tìm đọc luận văn tại th- viện Tr-ờng Đại học Vinh
Địa chỉ: 182 - Đ-ờng Lê Duẩn - TP. Vinh - NghÖ An

3

A. Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Cùng với sự phát triển của thời đại về các lĩnh vực khoa học - công nghệ, sự
bùng nổ về thông tin, GD&ĐT n-íc ta ®· cã nhiỊu ®ỉi míi vỊ néi dung và ph-ơng
pháp, nh-ng hiệu quả vẫn còn thấp. Để đáp ứng yêu cầu cung cấp nguồn nhân lực có
chất l-ợng cao phơc vơ cho sù ph¸t triĨn kinh tÕ, x· hội trong hiện tại và t-ơng lai,
việc đổi mới PPDH là một trong những yêu cầu bức thiết hiện nay.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung -ơng Đảng Cộng sản
Việt Nam khóa VIII đÃ khẳng định: "Đổi mới ph-ơng pháp giáo dục và đào tạo,
khắc phục lèi trun thơ mét chiỊu, rÌn lun c¸ch t- duy sáng tạo của ng-ời học.
Từng b-ớc áp dụng ph-ơng pháp tiên tiến và ph-ơng tiện hiện đại vào quá trình dạy
học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho ng-ời học, nhất là sinh
viên đại học"[12; tr.41].
Đổi mới PPDH trong các bậc học, cấp học, đặc biệt trong tr-ờng đại học và
cao đẳng là yêu cầu cấp thiết. Đổi mới PPDH không phải là sự phủ định hoàn toàn
PPDH truyền thống, mà là sự kế thừa có chọn lọc những mặt tích cực của nó, sử
dụng PPDH hiện đại để tích cực hóa PPDH truyền thống; kết hợp PPDH truyền
thống với PPDH tích cực.
Ph-ơng pháp dạy học truyền thống là ph-ơng pháp lấy hoạt động của ng-ời

dạy làm trung tâm. Đây là ph-ơng pháp quen thuộc đÃ có từ lâu, đ-ợc bảo tồn và
duy trì qua nhiều thế hệ. Thực hiện ph-ơng pháp này, giảng viên là ng-ời thuyết
trình, diễn giảng, sinh viên là ng-ời nghe, nhí, ghi chÐp vµ suy nghÜ theo. Néi dung
bµi dạy theo ph-ơng pháp truyền thống có tính logic và tính hệ thống cao. Song do
quá đề cao ng-ời dạy, nên nh-ợc điểm của PPDH truyền thống là sinh viên thụ động
tiếp thu kiến thức, giờ dạy dễ đơn điệu, buồn tẻ; kiến thức thiên về lý luận, ít chú ý
đến kỹ năng thực hành của ng-ời học; do đó, kỹ năng thực hành, vận dụng vào đời
sống thực tế của sinh viên bị hạn chế.

4

PPDH tích cực là cách thức dạy học mà giảng viên là ng-ời giữ vai trò h-ớng
dẫn, tổ chức, giúp cho sinh viên tự khám phá tri thức mới. Ưu điểm của ph-ơng pháp
này rất chú trọng kỹ năng thực hành, coi trọng rèn luyện t- duy và nâng cao ý thức
tự học. Đặc điểm của dạy học theo ph-ơng pháp tích cực là giảm bớt thuyết trình,
diễn giải; tăng c-ờng dẫn dắt, điều khiển, tổ chức, xử lý tình huống; song nếu không
tập trung cao, sinh viên sẽ không nắm đ-ợc tính logic và hệ thống.
Ph-ơng pháp dạy học tích cực mặc dù có nhiều -u điểm, nh-ng cũng có
những yêu cầu cao và những khó khăn nhất định, nên thực trạng công tác dạy học
trong các nhà tr-ờng hiện nay (trong đó có Tr-ờng CĐSP Nghệ An) vẫn còn không
ít giảng viên sử dụng PPDH còn lạc hậu chỉ theo lối diễn giảng đơn điệu, không chú
ý đổi mới và ch-a thật sự quan tâm đến ng-ời học. Nhiều giảng viên sử dụng máy
móc, ph-ơng tiện trực quan ch-a hiệu quả trong dạy học. Ngoài hiện t-ợng "đọc
chép", thì hiện t-ợng "nhìn chép" thay thế cho "đọc chép" khi sử dụng các ph-ơng
tiện dạy học hiện đại còn khá phổ biến. Vì vậy, việc đổi mới PPDH không thể chủ
quan, duy ý chí; mà phải xuất phát từ thực tế, điều kiện cụ thể mà lựa chọn hình
thức, PPDH phù hợp nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của sinh viên. Quá trình
đổi mới PPDH đÃ sử dụng nhiều cách thức khác nhau, kết hợp PPDH truyền thống
với PPDH tích cực là một trong những cách thức để phát huy cao hơn hiệu quả dạy

học "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin
trong tình hình hiện nay.
Mặt khác, ch-ơng trình dạy học "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ
bản của chủ nghĩa Mác Lênin với nhiều nội dung trừu t-ợng và có tính khái quát
rất cao, thời l-ợng rất hạn chế (tr-ớc đây ch-ơng trình triết học áp dụng cho hệ cao
đẳng là 60 tiết nay chỉ còn 30 tiết), trong khi nội dung ch-ơng trình chỉ là sự cô đọng
lại, giảng viên không thể chuyển tải hết nội dung môn học trên lớp, nên cần tăng
c-ờng thời gian tự học của sinh viên. Vì vậy, đổi mới PPDH theo h-ớng kết hợp
ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng pháp tích cực là một yêu cầu khách quan của
việc đổi mới PPDH "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác Lênin.

5

Từ thực tế dạy học, vị trí, vai trò và ý nghĩa của việc đổi mới PPDH nói trên,
chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: Kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng
pháp tích cực trong giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của
chủ nghĩa Mác Lênin ở Tr-ờng Cao đẳng S- phạm Nghệ An.
2. Tình hình nghiên cứu
Đổi mới nội dung, ch-ơng trình và PPDH đÃ đ-ợc nhiều nhà giáo dục trong và
ngoài n-ớc nghiên cứu từ rất lâu. Trong thời gian qua, các nhà giáo dục đang tìm
kiếm con đ-ờng, cách thức ®Ĩ tÝch cùc hãa ho¹t ®éng d¹y häc. TriÕt häc Hy lạp cổ
đại đÃ khẳng định "dạy học không phải là chất đầy, nhồi nhét tri thức vào một cái
thùng rỗng, mà cần phải làm bừng sáng lên ngọn lửa tâm hồn trong lòng các em".
V.Ôkôn (1968) & I.la. Lecne (1977) đÃ nêu lên "Những cơ sở của dạy học nêu
vấn đề", đây là một b-ớc tiến lớn về dạy học nêu vấn đề, các tác giả đÃ làm rõ bản
chất của dạy học nêu vấn đề, vạch ra cơ sở, tác dụng và phạm vi áp dụng của ph-ơng
pháp này.
Sau này, các nhà lý luận giáo dục Xô viết đÃ đặt vấn đề về sự cần thiết phải

tích cực hóa PPDH nh-: M.I.Makhơnutôp, M.A.Đanhilôp,...đÃ phân tích các tình
huống có vấn đề trong t- duy và trong dạy học rất sâu sắc, từ đó các ông đÃ đ-a ra
quy trình dạy học nêu vấn đề nói riêng và tích cực hãa PPDH nãi chung.
ë ViƯt Nam, ®ỉi míi PPDH ®· đ-ợc Đảng, Nhà n-ớc và các nhà nghiên cứu
lý luận dạy học đề cập từ rất sớm tiêu biểu nh-: Vấn đề phát huy tính tích cực học
tập của học sinh đÃ đ-ợc ngành Giáo dục đặt ra từ những năm 1960. ở thời điểm
này, các tr-ờng s- phạm đÃ có khẩu hiệu: Biến quá trình đào tạo thành quá trình tự
đào tạo . Trong cuộc cải cách giáo dục lần thứ hai (1980), phát huy tính tích cực đÃ
là một trong các ph-ơng h-ớng cải cách giáo dục. Từ đó, trong các nhà tr-ờng đÃ
xuất hiện nhiều tiết dạy tốt của các giáo viên giỏi, theo h-ớng tổ chức cho học sinh
hoạt động, tự lực chiếm lĩnh tri thức mới. Tuy vậy, PPDH phổ biến vẫn là cách dạy
thông báo kiến thức đọc - chép hay còn gọi là ph-ơng pháp truyền thụ một chiều.
Trong cuốn sách "Một số vấn đề cần quan tâm về giáo dục ®¹i häc ë n-íc ta
hiƯn nay" cđa cè Thđ t-íng Phạm Văn Đồng đÃ nêu rõ: "Ph-ơng pháp dạy học ph¸t

6

huy tính tích cực, một ph-ơng pháp vô cùng quý báu... ph-ơng pháp dạy học này là
ph-ơng pháp tất yếu của giáo dục từ mần non cho đến đại học, song nó có chỗ khác
nhau có khi rất lớn, rất cơ bản về mức độ, nội dung và biện pháp"[16; tr.20].
Để góp phần thực hiện chiến l-ợc phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn
2001 2010 đÃ đ-ợc Thủ t-ớng Chính phủ phê duyệt tại quyết định 201/2001/QĐTTg ngày 28/12/2001 về ph-ơng pháp đÃ đề ra: "...Chuyển từ việc truyền đạt tri thức
thụ động, thầy giảng trò ghi sang h-ớng dẫn ng-ời học chủ động t- duy trong quá
trình tiếp cận tri thức; dạy cho ng-ời học ph-ơng pháp tự học, tự thu nhận thông tin
một cách hệ thống và có t- duy phân tích, tổng hợp và phát triển đ-ợc năng lực của
mỗi cá nhân; tăng c-ờng tính chủ động, tính tự chủ của học sinh, sinh viên... ".
Cùng với việc đổi mới nội dung, đổi mới ph-ơng pháp giáo dục đại học đÃ
đ-ợc chỉ ra tại điều 40, mục 2, Luật Giáo dục (2005), đÃ nêu rõ: Ph-ơng pháp đào
tạo trình độ cao đẳng, trình độ đại học phải coi trọng việc bồi d-ỡng ý thức tự giác

trong học tập, năng lực tự học, tự nghiên cứu, phát triển t- duy sáng tạo, rèn luyện
kỷ năng thực hành, tạo điều kiện cho ng-ời học tham gia nghiên cứu, thực nghiệm và
ứng dụng [20; tr.27].
Ph-ơng pháp giảng dạy các bộ môn lý luận chính trị đÃ là một đề tài nghiên
cứu khoa học xÃ hội cấp Nhà n-ớc, do GS.TS Nguyễn Hữu Vui làm chủ nhiệm đề tài
đÃ đ-ợc nghiệm thu. Điều đó nói lên ph-ơng pháp không tách rời nội dung và đổi
mới ph-ơng pháp cũng là vấn đề khó khăn không kém so với đổi mới nội dung.
Trong Tạp chí Lý luận chính trị, số 7-2002, TS. Nguyễn L-ơng Bằng trong bài
viết "Đổi mới ph-ơng pháp giảng dạy lý luận Mác-Lênin ở các tr-ờng đại học hiện
nay", đÃ cho rằng: "Mỗi ph-ơng pháp giảng dạy đều có giới hạn của mình, ngoài
giới hạn ấy phải áp dụng ph-ơng pháp khác, phải tìm cách sử dụng mọi ph-ơng pháp
cho đúng chỗ. Các ph-ơng pháp có tính độc lập t-ơng đối, chúng liên hệ với nhau,
bổ sung cho nhau vµ chØ trong sù thèng nhÊt víi nhau chúng mới tìm thấy "sức
mạnh" của mình... Điều quan trọng trong giảng dạy các môn học Mác Lênin
không chỉ là tìm ra ph-ơng pháp mới, mà còn là ở chỗ biết sử dụng ph-ơng pháp
truyền thống một cách thành thạo, có hiệu quả. Ph-ơng pháp truyền thống in bóng

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

7

dáng vào ph-ơng pháp mới, tiếp sức, thúc đẩy ph-ơng pháp mới phát triển bền vững,
làm cho giáo dục- đào tạo vừa phát triển, vừa giữ vững đ-ợc bản sắc của dân tộc" [4;
tr.87]. Tác giả khẳng định tiếp: "Đi lên từ truyền thống bao giờ cũng bền vững, dễ
truyền thụ. Đổi mới từng b-ớc, không nóng vội, nh-ng cũng không chần chừ..." [4;
tr.88].
Công tác giáo dục lý luận chính trị trong 24 năm đổi mới, đÃ nâng cao nhËn
thøc cđa mäi ng-êi. Tuy nhiªn, nã cịng béc lộ những hạn chế, nhất là ph-ơng pháp
dạy và học. Vì vậy, Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung -ơng Đảng khoá IX đÃ

xác định: Cần đổi mới mạnh mẽ ch-ơng trình, nội dung, ph-ơng pháp dạy và học lý
luận, coi trọng chất l-ợng và tính hiệu quả Phát huy tính sáng tạo, chủ động của
ng-ời học, dành nhiều thời gian cho việc tự học, tự đọc các tác phẩm lý luận và văn
kiện của Đảng [3; tr.142,143]. Đến Đại hội X, Đảng ta tiếp tục khẳng định: Đổi
mới, nâng cao chất l-ợng, hiệu quả công tác giảng dạy và học tập lý luận
Gần đây, t- t-ởng tích cực hóa hoạt động dạy học là một chủ tr-ơng quan
trọng của Đảng, Nhà n-ớc và của ngành Giáo dục- Đào tạo n-ớc ta. Vừa qua, ngày
03/01/2009 Bộ Giáo dục- Đào tạo đÃ tổ chức hội thảo "Chỉ đạo quản lý hoạt động
đổi mới PPDH ở các tr-ờng phổ thông tại Thành phố Vinh, Nghệ An, nhằm thống
nhất quan điểm chỉ đạo, quản lí và tăng c-ờng hơn nữa việc đổi mới PPDH. Hội thảo
đÃ khẳng định đổi mới PPDH là vấn đề cấp thiết nhằm nâng cao chất l-ợng giáo dục.
Vấn đề đổi mới PPDH đÃ đ-ợc giới thiệu rộng rÃi trên các loại báo chí và tạp
chí chuyên ngành. ĐÃ có nhiều bài báo, cuốn sách, tạp chí trong thời gian qua
nghiên cứu về vấn đề ®ỉi míi PPDH theo h-íng tÝch cùc hãa ho¹t ®éng dạy học. Các
tác giả đều cho rằng, đổi mới PPDH không có nghĩa là đoạn tuyệt hoàn toàn PPDH
truyền thống, không biết kế thừa những mặt tích cực của nó. Để khắc phục nh-ợc
điểm của PPDH truyền thống là sinh viên thụ động tiếp thu kiến thức, giờ dạy dễ đơn
điệu, buồn tẻ; kiến thức thiên về lý luận, ít chú ý đến kỹ năng thực hành, ng-ời giảng
viên cần phải biết kết hợp PPDH truyền thống với PPDH tích cực một cách linh hoạt,
sáng tạo phù hợp với thực tiƠn d¹y häc.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

8

Khi nói đến sự kết hợp PPDH truyền thống với PPDH tích cực, đÃ có nhiều tác
giả đề cập đến vấn đề này nh- "Ph-ơng pháp dạy học truyền thống và đổi mới" của

Thái Duy Tuyên; "Đổi mới ph-ơng pháp dạy học không phủ nhận ph-ơng pháp giáo
dục truyền thống" của PTS. Nguyễn Văn Vọng; "Kết hợp truyền thống và hiện đại
trong quá trình đổi mới giáo dục và đào tạo" của TS. Nguyễn L-ơng Bằng đÃ không
bác bỏ một ph-ơng pháp cụ thể nào, mà là sự kế thừa phát triển có chọn lọc, là sự kết
hợp các ph-ơng pháp một cách linh hoạt, phù hợp với đối t-ợng (ng-ời học, môn
học) và điều kiện thực tế của quá trình dạy học.
Nh- vậy, từ những góc độ khác nhau các tác giả đÃ đề cập đến, đÃ phân tích
thực trạng dạy học, sự cần thiết phải đổi míi PPDH theo h-íng tÝch cùc hãa ë c¸c
cÊp häc, bậc học khác nhau. Tuy nhiên, ch-a có một công trình nào đi sâu nghiên
cứu: Kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng pháp tích cực trong giảng dạy
"Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở
Tr-ờng CĐSP Nghệ An. Vì vậy, chúng tôi chọn nội dung này làm đề tài nghiên cứu
với mong muốn góp phần nhỏ bé vào lý luận và thực tiễn về sự kết hợp ph-ơng pháp
truyền thống với ph-ơng pháp tích cực trong quá trình đổi mới ph-ơng pháp giảng
dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin.
3. Mục ®Ých nghiªn cøu
Nghiªn cøu lý ln vỊ PPDH trun thèng, PPDH tích cực và sự kết hợp các
PPDH đó vận dụng vào Tr-ờng Cao đẳng S- phạm Nghệ An, đề xuất một số quy
trình và điều kiện để thực hiện viƯc kÕt hỵp PPDH trun thèng víi PPDH tÝch cùc
trong giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác Lênin hiện nay.
4. Nhiệm vơ nghiªn cøu
- Nghiªn cøu lý ln vỊ PPDH trun thống, PPDH tích cực và sự kết hợp các
ph-ơng pháp đó, vận dụng nó trong giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin.
- Khảo sát thực trạng dạy học, thực nghiệm s- phạm về việc kết hợp ph-ơng
pháp truyền thống với ph-ơng pháp tích cực trong giảng dạy "Phần thứ nhất" m«n

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

9

học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin ở Tr-ờng Cao đẳng Sphạm Nghệ An hiện nay.
- Từ nghiên cứu cơ sở lý luận cùng với khảo sát thực trạng dạy học, thực
nghiệm s- phạm về việc kết hợp các PPDH nói trên, đề xuất một số quy trình và điều
kiện để thực hiện viƯc kÕt hỵp PPDH trun thèng víi PPDH tÝch cùc trong giảng
dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin.
5. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu việc kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng pháp tích cực
trong giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác Lênin và thực nghiệm vào dạy học một số tiết, ở một số lớp thuộc hệ cao
đẳng chính quy của Tr-ờng Cao đẳng S- phạm Nghệ An.
- Coi việc kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng pháp tích cực trong
giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác
Lênin là một trong những cách thức (ph-ơng pháp) để đổi mới PPDH hiện nay.
6. Ph-ơng pháp nghiên cứu
* Nhóm các ph-ơng pháp nghiên cứu lý thuyết
Ph-ơng pháp so sánh, phân tích, tổng hợp; ph-ơng pháp lôgíc và lịch sử;
ph-ơng pháp quy nạp và diễn dịch
* Nhóm các ph-ơng pháp nghiên cứu thực nghiệm
Ph-ơng pháp điều tra, khảo sát, thăm dò, phỏng vấn; ph-ơng pháp thực
nghiệm s- phạm; ph-ơng pháp thống kê toán học
7. Đóng góp của luận văn
- Góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận và thực tiễn cđa viƯc kÕt
hỵp PPDH trun thèng víi PPDH tÝch cùc và vận dụng nó vào giảng dạy "Phần thứ
nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin hiện nay.
- Làm tài liệu tham khảo cho giảng viên, giáo viên, học viên, sinh viên trong

quá trình nghiên cứu về đổi mới ph-ơng pháp giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học
Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin.
8. Cấu trúc luận văn

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

10

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận
văn gồm có ba ch-ơng bảy tiết.
B. nội dung
Ch-ơng 1
Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc kết hợp ph-ơng pháp
dạy học truyền thống với ph-ơng pháp dạy học tích cực
1.1. Các ph-ơng pháp dạy học truyền thống và các ph-ơng pháp dạy học
tích cực
1.1.1. Ph-ơng pháp dạy học truyền thống
1.1.1.1. Khái niệm và một số ph-ơng pháp dạy học truyền thống
- Khái niệm ph-ơng pháp
Ph-ơng pháp là con đ-ờng, là công cụ nhận thức, là cách thức để đạt đ-ợc
mục tiêu. Ph-ơng pháp là hệ thống các nguyên tắc rút ra tõ tri thøc vỊ thÕ giíi quan
®Ĩ ®iỊu chØnh nhËn thức và hoạt động thực tiễn nhằm đạt đ-ợc mục tiêu đề ra.
Theo V.I. Lênin: "Trong nhận thức đang tìm tòi, ph-ơng pháp cũng là công
cụ, là một thủ đoạn ®øng vỊ phÝa chđ quan, qua thđ ®o¹n ®ã nã có quan hệ vói khách
thể"[25; tr.237].
Theo PGS.TS. Đoàn Minh Duệ phân tích theo nghĩa triết học thì, "ph-ơng
pháp là cách thức, con đ-ờng, ph-ơng tiện, là tổ hợp các b-ớc mà trí tuệ phải đi theo

để tìm ra và chứng minh chân lý (trong triết học và các khoa học)."[11; tr.39].
Với quan niệm trên đây theo chúng tôi, ph-ơng pháp là con đ-ờng, cách thức
(hay là một thủ thuật, nghệ thuật) để đạt tới mục tiêu trong hoạt động nhận thức và
hoạt động thực tiễn.
- Khái niệm ph-ơng pháp dạy học, ph-ơng pháp giảng dạy
Dạy học hay giảng dạy là hoạt động của thầy và trò nhằm truyền thụ và lĩnh
hội những kiến thức, kỷ năng để hình thành những năng lực, phẩm chất ở ng-ời học.
Dạy học hay giảng dạy là hoạt động của thầy giáo; nó bao gồm các khâu: thu thập

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

11

tài liệu, soạn đề c-ơng bài giảng, soạn giáo án, lên lớp truyền thụ kiến thức và kiểm
tra đánh giá kết quả học tập của học sinh, sinh viên.
Theo các nhà giáo dục học Kazansky và Nazarova cho rằng: "Ph-ơng pháp
dạy học là cách thức làm việc của giáo viên với học sinh để cho học sinh lĩnh hội tri
thức, kỷ năng và kỹ xảo"[6; tr.7]
Theo Nguyễn Sinh Huy: "Ph-ơng pháp dạy học là tổ hợp những thao tác tự
giác liên tiếp đ-ợc sắp xếp theo một trình tự hợp lý, hợp quy luật khách quan mà chủ
thể tác động lên đối t-ợng, nhằm tìm hiểu và cải biến nó"[6; tr.7].
Nh- vậy, ph-ơng pháp dạy học trong tr-ờng hợp này là cách thức tiến hành
trong giảng dạy nhằm truyền thụ kiến thức cho đối t-ợng.
Theo GS.TS. Nguyễn Hữu Vui: "Ph-ơng pháp giảng dạy, theo nghĩa rộng bao
hàm trong đó có cách thức hoạt động tác động của ng-ời dạy (chủ thể dạy ng-ời
thầy) trực tiếp hoặc gián tiếp (qua các ph-ơng tiện nh- sách, nghe nhìn,...) với ng-ời
học (vừa là đối t-ợng của sự dạy, vừa là chđ thĨ häc, tù häc) cïng nh»m thùc hiƯn

mơc tiªu, nhiệm vụ, nội dung dạy học"[8; tr.11].
Nh- vậy, để nhấn mạnh hoạt động của chủ thể dạy ở bậc đại học, ng-ời ta sử
dụng thuật ngữ ph-ơng pháp giảng dạy.
- Khái niệm ph-ơng pháp dạy học truyền thống
Theo Frire nhà xÃ hội học, nhà giáo dục học nổi tiếng ng-ời Braxin đÃ gọi
ph-ơng pháp dạy học truyền thống là "Hệ thống ban phát kiến thức", là quá trình
chuyển tải thông tin từ đầu thầy sang đầu trò một cách thụ động...
Ph-ơng pháp dạy học truyền thống là những cách thức dạy học quen thuộc đÃ
có từ lâu đời và đ-ợc bảo tồn, duy trì qua nhiều thế hệ. Về cơ bản, ph-ơng pháp này
lấy hoạt động của ng-ời thầy là trung tâm. Thực hiện cách dạy học này, ng-ời dạy là
ng-ời thuyết trình, diễn giảng, ng-ời học là ng-ời nghe, nhí, ghi chÐp vµ suy nghÜ
theo. Víi PPDH trun thống, ng-ời dạy là chủ thể, là tâm điểm, ng-ời học là khách
thể, là quỹ đạo. Giáo án dạy theo ph-ơng pháp này đ-ợc thiết kế kiểu đ-ờng thẳng
theo h-ớng từ trên xuống. Nội dung bài dạy theo ph-ơng pháp trun thèng cã tÝnh
hƯ thèng, tÝnh logic cao. Song do quá đề cao ng-ời dạy nên nh-ợc điểm của ph-ơng

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

12

pháp dạy học truyền thống là ng-ời học thụ động tiếp thu kiến thức, giờ dạy dễ đơn
điệu, buồn tẻ, kiến thức thiên về lý luận, do đó kỹ năng thực hành vận dụng vào đời
sống thực tế của ng-ời học bị hạn chế.
Theo chúng tôi, PPDH truyền thống là PPDH lấy hoạt động của thầy là trung
tâm, là chủ thể, là tâm điểm, ng-ời học là khách thể, là quỹ đạo. ở đây, chủ yếu là
các ph-ơng pháp thuyết trình diễn giảng, truyền thụ kiến thức một chiều, chứ không
phải là các ph-ơng pháp tìm tòi, điều tra, giải quyết vấn đề, dạy học t-ơng tác,...

- Những -u điểm của ph-ơng pháp dạy học truyền thống
Trong giới hạn của đề tài luận văn, chúng tôi không có ý định trình bày tất cả
các PPDH truyền thống nh-: Ph-ơng pháp thuyết trình, PP kể chuyện, PP trực quan,
PP thông báo, PP giảng giải, PP so sánh, PP phân tích và tổng hợp, PP quy nạp và
diễn dịch,... mà chỉ khai thác những mặt tích cực và -u điểm của các ph-ơng pháp
này, thể hiện rõ nét trong các hình thức thuyết trình có tính tích cực. Trong các
PPDH truyền thống, ph-ơng pháp thuyết trình vẫn là chủ đạo và nó có mặt ở tất cả
các loại bài giảng.
Ph-ơng pháp thuyết trình là gì? Theo TS. V-ơng Tất Đạt, "Ph-ơng pháp thuyết
trình là ph-ơng pháp dạy học trong đó giáo viên dùng lời nói sinh động gợi cảm,
thuyết phục ®Ĩ trun thơ hƯ thèng tri thøc m«n häc cho học sinh theo chủ đích nhất
định. Nhờ vậy, học sinh tiếp thu bài một cách có ý thức"[15; tr.108].
Theo tác giả Phùng Văn Bộ "Thuyết trình là dùng lời nói của giảng viên để
trình bày, thuyết minh, khai thác, phân tích một nội dung lý luận nào đó. Thuyết
trình nhằm mục đích: truyền đạt kiến thức, thông báo hoặc thuyết lý một nội dung
khoa học"[6; tr.71].
Để làm rõ việc kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng pháp tích cực
trong giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác Lênin hiện nay, chúng tôi khai thác những hình thức có tính tích cực của
ph-ơng pháp thuyết trình bao gồm:

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

13

+ Thuyết trình kiểu nêu vấn đề: Trong quá trình trình bày nội dung bài giảng
giảng viên có thể diễn đạt vấn đề d-ới dạng nghi vấn, gợi mở để gây tình huống lôi

cuốn sự chú ý của sinh viên.
+ Thuyết trình kiểu thuật chuyện: Giảng viên có thể thông qua những sự kiện
kinh tế - xÃ hội, những câu chuyện hoặc tác phẩm văn học, phim ảnh, làm t- liệu
để phân tích, minh họa, khái quát và rút ra nhận xét, kết luận nhằm xây dựng biểu
t-ợng, khắc sâu nội dung kiến thức của bài học.
+ Thuyết trình kiểu mô tả, phân tích
Với PPDH này, GV có thể dùng công thức, sơ đồ, biểu mẫu, để mô tả phân
tích nhằm chỉ ra những đặc điểm, khía cạnh của từng nội dung. Trên cơ sở đó đ-a ra
những chứng cứ logic, lập luận chặt chẽ để làm rõ bản chất của vấn đề nghiên cứu.
+ Thuyết trình kiểu nêu vấn đề có tính giả thuyết
Giảng viên đ-a vào bài học một số giả thuyết hoặc quan điểm có tính chất mâu
thuẫn với vấn đề đang nghiên cứu, nhằm xây dựng tình huống có vấn đề thuộc loại
giả thuyết. Kiểu nêu vấn đề này đòi hỏi sinh viên phải lựa chọn quan điểm đúng,
sai và có lập luận vững chắc về sự lựa chọn của mình. Đồng thời, sinh viên phải
biết cách phê phán, bác bỏ một cách chính xác, khách quan những quan điểm
không đúng đắn, chỉ ra tính không khoa học và nguyên nhân của nó.
+ Thuyết trình kiểu so sánh, tổng hợp
Nếu nội dung của vấn đề trình bày chứa đựng những mặt t-ơng phản, thì giảng
viên cần xác định những tiêu chí để so sánh từng mặt, từng thuộc tính hoặc quan hệ
giữa hai đối t-ợng đối lập nhau, nhằm rút ra kết luận cho từng tiêu chí so sánh. Mặt
khác, giảng viên có thể sử dụng số liệu thống kê để phân tích, so sánh rút ra kết luận
nhằm góp phần làm tăng tính chính xác và tính thuyết phục của vấn đề.
+ Thuyết trình kết hợp với sử dụng các ph-ơng tiện công nghệ thông tin
Hiện nay, bài giảng hiện đại đang có khuynh h-ớng sử dụng ngày càng nhiều
các ph-ơng tiện công nghệ thông tin, làm tăng sức hấp dẫn và hiệu quả. Tr-ớc đây,
để minh họa nội dung bài giảng, giảng viên chỉ có thể sử dụng lời nói giàu hình
t-ợng và gợi cảm kèm theo những cử chỉ, điệu bộ diễn tả nội tâm hoặc có thêm bộ

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

14

tranh giáo khoa hỗ trợ. Ngày nay, có cả một loạt ph-ơng tiện để giảng viên lựa chọn
sử dụng nh-: máy chiếu, băng ghi âm, băng ghi hình, đĩa CD, phần mềm máy vi
tính,... Tiến tới mọi giảng viên phải có khả năng soạn bài giảng trên máy vi tính
đ-ợc nối mạng, biết sử dụng đầu máy đa năng để thực hiện bài giảng của mình một
cách sinh động, hiệu quả, phát huy cao nhất tính tích cực học tập của sinh viên.
1.1.1.2. Khai thác yếu tố tích cực trong ph-ơng pháp dạy học truyền thống
Đổi mới PPDH theo h-ớng tích cực hóa hoạt động học tập của sinh viên không
có nghĩa là gạt bỏ, loại trừ, thay thế hoàn toàn các PPDH truyền thống, hay phải
"nhập nội" một số ph-ơng pháp xa lạ vào quá trình dạy học. Vấn đề là ở chỗ cần kế
thừa, phát triển những mặt tích cực của PPDH hiện có, đồng thời phải học hỏi, vận
dụng một số PPDH mới một cách linh hoạt nhằm phát huy tính tích cực, chủ động
sáng tạo của SV trong học tập, phù hợp với hoàn cảnh điều kiện dạy và học cụ thể.
Ph-ơng pháp thuyết trình là một trong những PPDH truyền thống đ-ợc thực
hiện trong các hệ thống nhà tr-ờng đÃ từ lâu. Đặc điểm nổi bật của ph-ơng pháp
thuyết trình là thông báo - tái hiện. Vì vậy, ph-ơng pháp thuyết trình còn có tên gọi
là ph-ơng pháp thuyết trình thông báo - tái hiện. Ph-ơng pháp này chỉ rõ tính chất
thông báo bằng lời của thầy và tính chất tái hiện khi lĩnh hội của trò. Giảng viên
nghiên cứu tài liệu, sách giáo khoa, chuẩn bị bài giảng và trực tiếp thông báo tri thức
đó đến sinh viên. Ng-ời học tiếp nhận những thông tin đó bằng việc nghe, nhìn,
cùng t- duy theo lời giảng của thầy, hiểu, ghi chép và ghi nhớ.
Nh- vậy, những kiến thức đến với sinh viên theo ph-ơng pháp này gần nh- đÃ
đ-ợc thầy "chuẩn bị sẵn" để trò thu nhận, sự hoạt động của sinh viên t-ơng đối thụ
động. Ph-ơng pháp thuyết trình chỉ cho phép ng-ời học đạt đến trình độ tái hiện
của sự lĩnh hội tri thức mà thôi. Do đó, theo h-ớng hoạt động hóa ng-ời học, cần
phải hạn chế bớt ph-ơng pháp thuyết trình thông báo- tái hiện, tăng c-ờng ph-ơng

pháp thuyết trình giải quyết vấn đề. Đây là kiểu dạy học bằng cách đặt sinh viên
tr-ớc những bài toán nhận thức, kích thích sinh viên hứng thú giải bài toán nhận
thức, tạo ra sự chuyển hóa từ quá trình nhận thức có tính nghiên cứu khoa học vào
tổ chức quá trình nhận thức của sinh viên trong học tập. Giảng viên ®-a sinh viªn

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

15

vào tình huống có vấn đề, rồi sinh viên tự mình giải quyết vấn đề đặt ra. Theo
hình mẫu đặt và giải quyết vấn đề mà giảng viên trình bày, sinh viên học đ-ợc
thói quen suy nghĩ logic, biết cách phát hiện vấn đề, đề xuất giả thuyết, thảo luận,
làm thí nghiệm, liên hệ thực tế để kiểm tra các giả thuyết nêu ra.
Thuyết trình kiểu đặt và giải quyết vấn đề thuần túy do giảng viên trình bày
cũng đÃ có hiệu quả phát triển t- duy của sinh viên. Nếu đ-ợc xen kẽ vấn đáp, thảo
luận một cách hợp lý thì hiệu quả sẽ tăng thêm. Muốn vậy, lớp thảo luận không nên
quá đông, có điều kiện thuận lợi cho đối thoại, đồng thời sinh viên phải có thói quen
mạnh dạn bộc lộ ý kiến của mình tr-ớc vấn đề nêu ra. Nh- vậy, để kích thích t- duy
tích cực của sinh viên cần tăng c-ờng mối liên hệ ng-ợc giữa sinh viên và giảng
viên, giữa ng-ời nghe và ng-ời thuyết trình. Giảng viên có thể đặt một số câu hỏi "có
vấn đề" để sinh viên trả lời ngay tại lớp, hoặc có thể trao đổi ngắn trong nhóm từ 2
đến 4 ng-ời ngồi cạnh nhau tr-ớc khi giảng viên đ-a ra câu trả lời.
Để thu hút sù chó ý cđa ng-êi häc vµ tÝch cùc hãa ph-ơng pháp thuyết trình
ngay khi mở đầu bài học, giảng viên có thể thông báo vấn đề d-ới hình thức những
câu hỏi có tính chất định h-ớng, hoặc có tính chất "xuyên suốt nội dung trung tâm
của bài học". Trong quá trình thuyết trình bài giảng, giảng viên có thể thùc hiƯn mét
sè h×nh thøc thut tr×nh thu hót sù chú ý của sinh viên.

1.1.2. Ph-ơng pháp dạy học tích cực
1.1.2.1. Khái niệm và đặc tr-ng ph-ơng pháp dạy học tích cực
- Khái niệm ph-ơng pháp dạy học tích cực
Ph-ơng pháp dạy học tích cực, hiện đại xuất hiện ở các n-ớc ph-ơng tây (ở
Mỹ, ở Pháp...) từ đầu thế kỷ XX và đ-ợc phát triển mạnh từ nửa sau thế kỷ này, có
ảnh h-ởng sâu rộng đến các n-ớc trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Đó là cách
thức dạy học theo lối phát huy tính tích cực chủ động của ng-ời học. Vì thế, ng-ời ta
th-ờng gọi ph-ơng pháp này là PPDH tích cực. "Ph-ơng pháp tích cực để chỉ những
ph-ơng pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của ng-ời học.
Ph-ơng pháp tích cực h-ớng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

16

thøc cđa ng-êi häc nghÜa lµ tËp trung vào phát huy tính tích cực của ng-ời học chứ
không là tập trung vào ng-ời dạy"[19; tr.1].
Theo tác giả Lê Thị Nhung Tuyết: "Ph-ơng pháp dạy học tích cực là sự kết hợp
những yếu tố tích cực của các ph-ơng pháp dạy học cụ thể, nhằm phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của ng-ời học trong quá trình häc tËp vµ chiÕm lÜnh tri thøc
d-íi sù h-íng dÉn, chỉ đạo của giáo viên"[24; tr.12].
Nh- vậy, ph-ơng pháp dạy học tích cực là ph-ơng pháp h-ớng tới việc hoạt
động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của ng-ời học, nghĩa là tập trung vào
phát huy tính tích cực của ng-ời học, chứ không phải là tập trung vào phát huy tính
tích cực của ng-ời dạy, tuy nhiên để dạy học theo ph-ơng pháp tích cực thì giảng
viên phải nỗ lực nhiều hơn so với dạy theo ph-ơng pháp thụ động.
Theo chúng tôi, "Ph-ơng pháp dạy học tích cực là những ph-ơng pháp dạy học

theo h-ớng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, h-ớng tới việc hoạt ®éng hãa,
tÝch cùc hãa nhËn thøc cña ng-êi häc; nh»m bồi d-ỡng, phát huy năng lực tự học
sáng tạo của ng-ời học; kết hợp quá trình dạy học với quá trình tự học, nghiên cứu
khoa học và hoạt động thực tiễn".
- Đặc tr-ng của ph-ơng pháp dạy học tích cực
+ Ph-ơng pháp dạy học tích cực là ph-ơng pháp lấy ng-ời học làm trung tâm
Ph-ơng pháp dạy học lấy ng-ời học làm trung tâm là dạy học h-ớng vào ng-ời
học, căn cứ vào ng-ời học, tập trung vào ng-ời học; tức là nhấn mạnh vai trò của
ng-ời học trong quá trình dạy học, khác với cách tiếp cận truyền thống lâu nay là
nhấn mạnh vai trò của ng-ời dạy. Vì vậy, nếu ng-ời học không tự giác chủ động,
không có ph-ơng pháp học tốt thì hiệu quả của việc dạy sẽ rất hạn chế. Khi đÃ coi
trọng vai trò của ng-ời học, thì phải phát huy tính tích cực, chủ động của ng-ời học.
+ Ph-ơng pháp dạy học tích cực dựa trên việc tổ chức các hoạt động học tập
của ng-ời học
Trong PPDH tích cực, ng-ời học phải đ-ợc cuốn hút vào các hoạt động học tập
do giảng viên tổ chức và chỉ đạo, qua đó ng-ời học tự lực khám phá, trực tiếp quan
sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ cđa m×nh,

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

17

từ đó nắm đ-ợc kiến thức, kỹ năng mới, vừa nắm đ-ợc ph-ơng pháp "tìm ra" kiến
thức, kỹ năng đó. Dạy học theo cách này thì giảng viên không chỉ giản đơn truyền
thụ tri thức, mà còn h-ớng dẫn cách học cho sinh viên.
+ Ph-ơng pháp dạy học tích cực chú trọng rèn luyện ph-ơng pháp tự học
Đối với PPDH tích cực, việc rèn luyện ph-ơng pháp học tập cho SV không chỉ

là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học, mà còn là một mục tiêu dạy học.
Trong các ph-ơng pháp học thì cốt lõi là ph-ơng pháp tự học. Nếu rèn luyện
cho ng-ời học có đ-ợc ph-ơng pháp, kỹ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo cho
họ lòng ham học, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi con ng-ời, kết quả học tập sẽ
đ-ợc nhân lên gấp bội. Vì vậy, ngày nay ng-ời ta nhấn mạnh mặt hoạt động học
trong quá trình dạy học, nỗ lực tạo ra sự chuyển biến từ học tập thụ động sang tự học
chủ động, đặt vấn đề phát triển tự học ngay từ trong tr-ờng phổ thông, không chỉ tự
học ở nhà sau bài lên lớp, mà tự học cả trong tiết học có sự h-ớng dẫn của GV.
+ Ph-ơng pháp dạy học tích cực nhằm tăng c-ờng học tập cá thể, phối hợp
với học tập hợp tác
Trong một lớp học mà trình độ kiến thức, t- duy của sinh viên không thể đồng
đều, khi áp dụng ph-ơng pháp dạy học tích cực buộc phải chấp nhận sự phân hóa về
c-ờng độ, tiến độ hoàn thành nhiệm vụ học tập, vì vậy, cần cá thể hóa hoạt động học
tập theo nhu cầu và khả năng của mỗi sinh viên.
Tuy nhiên, trong học tập không phải mọi tri thức, kỹ năng, thái độ đều đ-ợc
hình thành bằng những hoạt động độc lập cá nhân. Lớp học là môi tr-ờng giao tiếp
thầy - trò, trò - trò, tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đ-ờng
chiếm lĩnh tri thức trong quá trình học tập. Thông qua thảo luận, tranh luận trong tập
thể, qua đó ng-ời học nâng mình lên một trình độ mới cao hơn.
+ Ph-ơng pháp dạy học tích cực có sự kết hợp đánh giá của ng-ời dạy với tự
đánh giá, tự điều chỉnh của ng-ời học
Trong dạy học, việc đánh giá học sinh, sinh viên không chỉ nhằm mục đích
nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động học của trò, mà còn đồng thời tạo điều
kiện nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động dạy của thầy.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

18

Tr-ớc đây, ng-ời dạy giữ độc quyền đánh giá ng-ời học. Trong PPDH tích cực,
ng-ời dạy phải h-ớng dẫn ng-ời học phát triển kỹ năng tự đánh giá để tự điều chỉnh
cách học. Liên quan đến điều này, giảng viên cần tạo điều kiện thuận lợi để sinh
viên đ-ợc tham gia đánh giá lẫn nhau. Tự đánh giá đúng và điều chỉnh hoạt động kịp
thời là năng lực rất cần thiết cho sự thành đạt trong cuộc sống mà nhà tr-ờng phải
trang bị cho sinh viên.
1.1.2.2. Một số ph-ơng pháp dạy học tích cực
Căn cứ vào nội dung, đặc điểm, tính chất và mục đích của môn học "Những
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin" nói chung và "Phần thứ nhất" của môn
học này nói riêng, chúng tôi vận dụng một số PPDH tích cực sau đây nhằm làm rõ
việc kết hợp PPDH truyền thống với PPDH tích cực trong giảng dạy "Phần thứ nhất"
Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin trong tình hình hiện nay.
- Ph-ơng pháp đàm thoại
Ph-ơng pháp đàm thoại là ph-ơng pháp trong đó giảng viên đặt ra câu hỏi để
sinh viên trả lời, hoặc sinh viên có thể tranh luận với nhau và với cả giảng viên; qua
đó sinh viên lĩnh hội đ-ợc nội dung bài học. "Đàm thoại là ph-ơng pháp dạy học
thông qua một hệ thống câu hỏi gợi ý của giáo viên và học sinh trả lời các câu hỏi
theo sự điều khiển của giáo viên "[6; tr.105].
Đối với môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin,
ph-ơng pháp đàm thoại sẽ giúp cho sinh viên tiếp cận, hiểu và từng b-ớc nắm vững
kiến thức mang tính phổ biến, khái quát và trừu t-ợng cao, nh-ng lại rất thiết thực và
gắn bó với cuộc sống hiện tại và t-ơng lai của sinh viên. Đồng thời d-ới sự h-ớng
dẫn của giảng viên, sinh viên sẽ hình thành, phát triển năng lực t- duy lôgíc, độc lập,
sáng tạo. Thông qua đàm thoại, giảng viên có thể kiểm tra đánh giá kết quả giảng
dạy của bản thân, kết quả thu nhận tri thức của sinh viên và bổ sung những khiếm
khuyết của bản thân giảng viên, của sinh viên trong quá trình dạy học.
Căn cứ khả năng nhận thức của SV đối với môn học Những nguyên lý cơ bản
của chủ nghĩa Mác Lênin, chúng ta có thể vận dụng các hình thức đàm thoại sau:

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

19

+ Đàm thoại tái hiện: Giảng viên đặt câu hỏi chỉ yêu cầu sinh viên nhớ lại
kiến thức đÃ biết và trả lời dựa vào trí nhớ, không cần suy luận. Vấn đáp tái hiện
không đ-ợc xem là ph-ơng pháp có giá trị s- phạm. Đó là biện pháp đ-ợc dùng khi
cần đặt mối liên hệ giữa các kiến thức vừa mới học để tìm ra kiến thức mới cần nắm.
+ Đàm thoại giải thích - minh họa: Nhằm mục đích làm sáng tỏ một đề tài
nào đó, giảng viên lần l-ợt nêu ra câu hỏi kèm theo những ví dụ minh họa để sinh
viên dễ hiểu, dễ nhớ. Ph-ơng pháp này đặc biệt có hiệu quả khi có sự hỗ trợ của
ph-ơng tiện nghe nhìn.
+ Đàm thoại tìm tòi (đàm thoại Ơxrixtic): Giảng viên dùng một hệ thống câu
hỏi đ-ợc sắp xếp hợp lý để h-ớng sinh viên từng b-ớc phát hiện ra bản chất của sự
vật, hiện t-ợng đang tìm hiểu, kích thích sự ham muốn hiểu biết. Giảng viên tổ chức
sự trao đổi ý kiến, kể cả tranh luận giữa thầy với cả lớp, giữa trò với trò, nhằm giải
quyết một vấn đề xác định. Trong đàm thoại tìm tòi, giảng viên giống nh- ng-ời tổ
chức sự tìm tòi, còn sinh viên giống nh- ng-ời tự lực phát hiện kiến thức mới. Vì
vậy, khi kết thúc cuộc đàm thoại, sinh viên có đ-ợc niềm vui của sự khám phá
tr-ởng thành thêm về trình độ t- duy.
- Ph-ơng pháp dạy học nêu vấn đề
Trong một xÃ hội đang phát triển nhanh theo cơ chế thị tr-ờng, cạnh tranh gay
gắt thì việc phát hiện sớm và giải quyết hợp lý những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn,
là một năng lực đảm bảo sự thành công trong cuộc sống, đặc biệt trong kinh doanh.
Vì vậy, tập d-ợt cho sinh viên biết phát hiện, đặt ra và giải quyết những vấn đề gặp
phải trong học tập, trong cuộc sống của cá nhân, gia đình và cộng đồng không chỉ có

ý nghĩa ở tầm PPDH mà phải đ-ợc đặt ra nh- một mục tiêu của giáo dục - đào tạo.
Ph-ơng pháp dạy học nêu vấn đề "đó là ph-ơng pháp giảng viên dùng lời nói,
h-ớng học viên đi vào tình huống có vấn đề, nêu vấn đề và tạo ra những điều kiện
cần thiết để giải quyết vấn đề; cuối cùng kiểm tra lại vấn đề đÃ giải quyết để đi tới
kết luận"[6; tr.91].
Cấu trúc một bài học (hoặc một phần bài học) theo ph-ơng pháp đặt và giải
quyết vấn đề th-ờng diễn ra nh- sau:

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

20

+ Đặt vấn đề, xây dựng bài toán nhận thức: Tạo tình huống có vấn đề; phát
hiện, nhận dạng vấn đề nảy sinh; phát hiện vấn đề cần giải quyết.
+ Giải quyết vấn đề đặt ra: Đề xuất cách giải quyết; lập kế hoạch giải quyết;
thực hiện kế hoạch giải quyết vấn đề.
+ Kết luận: Thảo luận kết quả và đánh giá; khẳng định hay bác bỏ giả thuyết
nêu ra; phát biểu kết luận; đề xuất vấn đề mới.
Trong dạy học theo ph-ơng pháp đặt và giải quyết vấn đề, sinh viên vừa nắm
đ-ợc tri thức mới, vừa nắm đ-ợc ph-ơng pháp lĩnh hội tri thức đó, phát triển t- duy
tích cực, sáng tạo, giúp cho sinh viên có đ-ợc một năng lực thích ứng với đời sống
xÃ hội, phát hiện kịp thời và giải quyết hợp lý các vấn đề nảy sinh.
Mặc dù, ph-ơng pháp nêu vấn ®Ị cã t¸c dơng to lín trong viƯc trun thơ và
lĩnh hội tri thức, song cũng không thể coi đó là ph-ơng pháp vạn năng áp dụng cho
mọi bài giảng. Nghệ thuật s- phạm chính là ở chỗ biết kết hợp hài hòa PPDH truyền
thống với PPDH tích cực nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong dạy học.
- Ph-ơng pháp xêmina (thảo luận) nhóm

Xêmina là hình thức học tập, trong đó một nhóm ng-ời học đ-ợc giao chuẩn
bị tr-ớc vấn đề nhất định. Sau đó trình bày tr-ớc lớp (nhóm) và thảo luận vấn đề đÃ
đ-ợc chuẩn bị. Thảo luận nhóm là một trong các PPDH có thể phát huy đ-ợc tính
tích cực, chủ động và sáng tạo của sinh viên trong quá trình học tập. Ph-ơng pháp
này chẳng những giúp ng-ời học tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo tiếp thu kiến
thức, mà còn tạo nên một môi tr-ờng thuận lợi để ng-ời học tham gia vào quá trình
giao tiếp, hòa nhập với cộng đồng xÃ hội. Đây là mục đích để sinh viên có điều kiện
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, rèn luyện cho mình một thói quen tự học,
khả năng hợp tác tập thể, trình bày ý kiến của mình tr-ớc đám đông, đặc biệt là rèn
luyện cho các em kỷ năng biết vận dụng kiến thức thế giới quan và ph-ơng pháp
luận triết học của chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn cuộc sống, qua đó đem lại
niềm tin, hứng thú, sự yêu thích môn học qua từng tiết giảng.
Lớp thảo luận (khoảng 20 đến 30 sinh viên) đ-ợc chia thành từng nhóm nhỏ từ
7 đến 10 sinh viên. Mỗi nhóm nên bầu nhóm tr-ởng. Trong nhóm có thể phân c«ng

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

21

mỗi ng-ời một phần việc, mỗi thành viên đều phải làm việc tích cực, không thể ỷ lại
vào một vài ng-ời hiểu biết và năng động hơn. Các thành viên trong nhóm giúp đỡ
nhau, tìm hiểu vấn đề nêu ra trong không khí thi đua với các nhóm khác. Kết quả
làm việc của mỗi nhóm sẽ đóng góp vào kết quả học tập chung của cả lớp.
Ph-ơng pháp hoạt động nhóm có thể tiến hành qua 3 b-ớc, với các nhiệm vụ:
+ Làm việc chung cả lớp thảo luận: Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức;
tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ; h-ớng dẫn cách làm việc trong nhóm.
+ Làm việc theo nhóm: Phân công trong nhóm ; cá nhân làm việc độc lập, rồi

trao đổi hoặc tổ chức thảo luận trong nhóm; cử đại diện hoặc phân công trình bày kết
quả làm việc theo nhóm.
+ Tổng kết tr-ớc lớp: Các nhóm lần l-ợt báo cáo kết quả thảo luận của nhóm
mình; thảo luận chung cả lớp; giảng viên tổng kết, đặt vấn đề cho bài tiếp theo, hoặc
vấn đề tiếp theo trong bài.
Ph-ơng pháp hoạt động nhóm giúp các thành viên trong nhóm chia sẻ các băn
khoăn, kinh nghiệm của bản thân, cùng nhau xây dựng nhận thức mới. Bài học trở
thành quá trình học hỏi lẫn nhau, chứ không phải là sự tiếp nhận thụ động của SV.
Tuy nhiên, ph-ơng pháp này bị hạn chÕ bëi kh«ng gian chËt hĐp cđa líp häc,
bëi thêi gian hạn định của tiết học, cho nên giảng viên phải biết tổ chức hợp lý và SV
đÃ khá quen với ph-ơng pháp này thì mới có kết quả. Vì vậy, cần kết hợp ph-ơng
pháp này với các ph-ơng pháp khác sao cho phù hợp trong từng nội dung bài giảng.
1.1.3. So sánh ph-ơng pháp dạy học truyền thống và ph-ơng pháp dạy
học tích cực
PPDH truyền thống
Quan
niệm

Bản

PPDH tích cực

Học là quá trình tiếp thu và lĩnh Học là quá trình kiến tạo; sinh viên tìm
hội, qua đó hình thành kiến thức, tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khai
kĩ năng, t- t-ởng, tình cảm.
thác và xử lý thông tin, tự hình thành
hiểu biết, năng lực và phẩm chất.
Truyền thụ tri thức và chứng Tổ chức hoạt động nhận thức cho sinh
minh chân lý của giảng viên.
viên. Dạy sinh viên cách tìm ra chân lý

những vấn đề sinh viên quan tâm...

Ph-ơng Các ph-ơng pháp thuyết trình
Các ph-ơng pháp tìm tòi, điều tra, khám
pháp diễn giảng, truyền thụ kiến thức phá giải quyết vấn đề; dạy học t-ơng tác,
một chiều.
cùng tham gia.
Cố định: Giới hạn trong bốn Cơ động, linh hoạt: Học ở lớp, phòng thí
Hình bức t-ờng của lớp học, giảng nghiệm, ở hiện tr-ờng, trong thực tế, học
thức tổ viên đối diện một chiều với cả cá nhân, học đôi bạn, học theo nhóm, cả
chức lớp.
lớp đối diện với giảng viên.
-u
điểm

- Có khả năng cung cấp cho sinh
viên một khối l-ợng tri thức,
thông tin có hệ thống, chính xác
trong một thời gian ngắn. Nó đặc
biệt có giá trị khi nghiên cứu
những phần khó của ch-ơng
trình lý thuyết hoặc những phần
mà giáo trình và sách tham khảo
của SV không nói đến.
- PPDH truyền thống không đòi
hỏi phải có nhiều ph-ơng tiện,
thiết bị dạy học, giảng viên đỡ
tốn sức lực, SV học ít vất vả, ít
mắc phải sai lầm. Nó chỉ phù
hợp với những sinh viên học yếu

và sinh viên dân tộc, vùng cao;

- Nhằm phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của ng-ời học; h-ớng tới việc
hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt ®éng
nhËn thøc cđa ng-êi häc, gióp SV høng
thó häc tËp; chứ không phải là tập trung
vào phát huy tính tích cực của ng-ời dạy.
- Rất chú trọng kỷ năng thực hành, vận
dụng tri thức giải quyết các vấn đề thực
tiễn; coi trọng rèn luyện t- duy và tự học.
- Đảm bảo cho SV nắm đ-ợc tri thức một
cách vững chắc, sáng tạo, linh hoạt; đồng
thời nắm đ-ợc cả ph-ơng pháp tự học, tự
nghiên cứu; phát triển t- duy biện chứng
và t- duy sáng tạo của SV. Nó góp phần
thực hiện tốt cả ba nhiệm vụ dạy học ở đại
học, cao đẳng là dạy nghề, dạy ph-ơng

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

23

Hạn
chế

học viên các lớp tại chức.

pháp và dạy lý t-ởng đạo đức nghề nghiệp.

- SV chủ yếu chỉ dùng trí nhớ để
nắm lấy nội dung bài học ghi
đ-ợc ở trên lớp, ít khi nghiên cứu
giáo trình và tài liệu tham khảo.
- Ng-ời học thụ động; ch-a phát
huy đ-ợc tính tích cực, độc lập,
t- duy sáng tạo, chủ động của
ng-ời học.

- Đòi hỏi phải có nhiều thời gian, nhiều
điều kiện, phải có các ph-ơng tiện dạy
học, cần đầu t- nghiên cứu nhiều công sức
của GV và SV mới có thể thực hiện đ-ợc.
- Không phải lúc nào, ch-ơng nào, phần
nào, đối t-ợng nào cũng áp dụng đ-ợc, mà
phải lựa chọn nội dung, đối t-ợng để thực
hiện ph-ơng pháp này.

Nh- vậy, mỗi ph-ơng pháp dạy học dù là ph-ơng pháp truyền thống hay
ph-ơng pháp tích cực cũng đều có những đặc điểm, hình thức tổ chức, -u điểm, hạn
chế và khó khăn nhất định trong quá trình dạy học. Không có ph-ơng pháp nào là
vạn năng, là duy nhất cho nên cần lựa chọn và kết hợp khéo léo nhuần nhuyễn các
ph-ơng pháp dạy học. Việc nghiên cứu kỹ từng bài, đặc điểm của từng bộ môn và
đối t-ợng ng-òi học để có sự phối kết hợp đa dạng các ph-ơng pháp là việc làm cần
thiết của mỗi giảng viên để nâng cao chất l-ợng dạy học, đáp ứng với yêu cầu phát
triển của giáo dục - đào tạo n-ớc nhà trong giai đoạn mới.
1.2. Sự cần thiết phải kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng

pháp tích cực trong giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ
bản của chủ nghĩa Mác Lênin ở Tr-ờng Cao đẳng S- phạm Nghệ An
1.2.1. Đặc điểm môn học, đối t-ợng, phạm vi nghiên cứu và kết cấu
"Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin
Toàn bộ "Phần thứ nhất", về cơ bản, là phần triết học Mác Lênin đÃ đ-ợc
phổ biến từ tr-ớc đến nay (chính xác là từ thời V.I.Lênin đến nay). Để làm rõ kiến
thức cơ bản và tính toàn diện của tri thức triết học đòi hỏi phải đổi mới đồng bộ từ
nội dung ch-ơng trình, giáo trình và ph-ơng pháp giảng dạy, học tập môn học này.
Đổi mới giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác Lênin hiện nay là mét nhu cÇu bøc thiÕt, mét nhiƯm vơ rÊt quan träng. Nã

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

24

phản ánh tính tất yếu khách quan của sự nghiệp đổi mới giáo dục - đào tạo trong sự
phát triển của khoa học công nghệ, cũng nh- yêu cầu phát triển của đất n-ớc trong
xu thế hội nhập.
Đổi mới ph-ơng pháp giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý
cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin cần phải đ-ợc tiến hành từ nhiều góc độ khác
nhau, bằng nhiều con đ-ờng, cách thức khác nhau. Với suy nghĩ đó, tác giả xin đề
cập đến việc kết hợp ph-ơng pháp truyền thống với ph-ơng pháp tích cực trong
giảng dạy "Phần thứ nhất" môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác
Lênin. Cơ sở, căn cứ của việc kết hợp các ph-ơng pháp dạy học đó là gì?
- Tr-ớc hết, Phải căn cứ vào đặc điểm môn học, đối t-ợng, phạm vi nghiên
cứu, kết cấu nội dung ch-ơng trình, giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác Lênin (Phần thứ nhất)

Nội dung môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin (Ban
hành theo Quyết định số 52/2008/QĐ-BGDĐT ngày 18 tháng 9 năm 2008 của Bộ
tr-ởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) quy định:
1. Tên Phần thứ nhất: Thế giới quan và ph-ơng pháp luận triết học của chủ
nghĩa Mác Lênin
2. Thời l-ợng Phần thứ nhất: 2 tín chỉ (nghe giảng: 70%, thảo luận: 30%).
3. Trình độ: Dùng cho sinh viên khối không chuyên ngành Mác - Lênin, tt-ởng Hồ Chí Minh trình độ đại học, cao đẳng.
4. Mục tiêu của Phần thứ nhất nhằm giúp cho sinh viên:
+ Xác lập cơ sở lý luận cơ bản nhất về thế giới quan và ph-ơng pháp luận triết
học của chủ nghĩa Mác-Lênin để từ đó sinh viên có thể tiếp cận đ-ợc nội dung Phần
thứ hai và Phần thứ ba của môn học này, tiếp cận môn học T- t-ởng Hồ Chí Minh và
Đ-ờng lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, hiểu biết nền tảng t- t-ởng của
Đảng;
+ Xây dựng niềm tin, lý t-ởng cách mạng cho sinh viên;
+ Từng b-ớc xác lập thế giới quan, nhân sinh quan và ph-ơng pháp luận
chung nhất để tiếp cận các khoa học chuyên ngành đ-ợc đào tạo.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

25

5. Điều kiện tiên quyết: Bố trí học năm thứ nhất trình độ đào tạo đại học, cao
đẳng khối không chuyên ngành Mác-Lênin, t- t-ởng Hồ Chí Minh; là "Phần thứ
nhất" môn học đầu tiên của ch-ơng trình các môn Lý luận chính trị trong tr-ờng đại
học, cao đẳng.
6. Mô tả vắn tắt nội dung: Căn cứ vào mục tiêu "Phần thứ nhất" của môn học,
nội dung "Phần thứ nhất" đ-ợc cấu trúc thành 3 ch-ơng bao quát những nội dung cơ

bản về thế giới quan và ph-ơng pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin.
7. Nhiệm vụ của sinh viên:
"Phải nghiên cứu tr-ớc giáo trình, chuẩn bị các ý kiến hỏi, đề xuất khi nghe
giảng; S-u tầm, nghiên cứu các các tài liệu có liên quan đến nội dung của từng phần,
từng ch-ơng, mục hay chuyên đề theo sự h-ớng dẫn của giảng viên; Tham dự đầy đủ
các giờ giảng của giảng viên và các buổi tổ chức thảo luận d-ới sự h-ớng dẫn và
điều khiển của giảng viên theo quy chế"[7; tr.1].
8. Tài liệu học tập:
+ Ch-ơng trình môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin
do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
+ Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin do Bộ Giáo
dục và Đào tạo chỉ đạo biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản.
+ Tài liệu tham khảo: Giáo trình môn học Triết học Mác - Lênin do Bộ Giáo
dục và Đào tạo tổ chức biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm
2007; các tài liệu phục vụ dạy và học Ch-ơng trình Lý luận chính trị do Bộ Giáo dục
và Đào tạo trực tiếp chỉ đạo, tổ chức biên soạn.
9. Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên: Theo quy chế đào tạo đại học, cao đẳng.
10. Nội dung khái quát ch-ơng trình "Phần thứ nhất": Thế giới quan và
ph-ơng pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác - Lênin
Ch-ơng I: Chủ nghĩa duy vật biện chøng
I. Chđ nghÜa duy vËt vµ chđ nghÜa duy vËt biện chứng
1. Vấn đề cơ bản của triết học và sự đối lập giữa chủ nghĩa duy vật và chủ
nghĩa duy tâm trong việc giải quyết vấn đề cơ bản cña TriÕt häc

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

Kết hợp phương pháp truyền thống với phương pháp tích cực trong giảng dạy phần thứ nhất môn học những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa mác lênin ở trường cao đẳng sư phạm nghệ an

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về