Vai trò của công tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính trị xã hội ở huyện bình chánh, thành phố hồ chí minh hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

PHẠM TẤN BA

VAI TRỊ CỦA CƠNG TÁC TƯ TƯỞNG TRONG
VIỆC GIỮ VỮNG ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Ở
HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

HÀ NỘI - 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

PHẠM TẤN BA

VAI TRỊ CỦA CƠNG TÁC TƯ TƯỞNG TRONG
VIỆC GIỮ VỮNG ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Ở
HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

Chun ngành : Cơng tác tư tưởng
Mã số

: 60 31 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS Lương Khắc Hiếu

HÀ NỘI - 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các số
liệu và tư liệu được dựa trên nguồn tin cậy. Tôi xin chịu hồn tồn trách
nhiệm về cơng trình nghiên cứu của mình.

Hà Nội, ngày 24 tháng 8 năm 2014
Tác giả luận văn

Phạm Tấn Ba


Lời cảm ơn
Để luận văn được hồn thành, tơi chân thành bày tỏ sự biết ơn sâu sắc
đến Ban Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền cùng quý Thầy, Cơ đã
tận tình truyền đạt tri thức, niềm say mê nghiên cứu khoa học; cảm ơn Huyện
ủy, Ủy ban Nhân dân Huyện Bình Chánh, lãnh đạo, chuyên viên Văn phịng

và các Ban của Huyện ủy, cùng gia đình, bạn bè và các anh, chị đồng nghiệp
đã giúp đỡ, động viên, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học
tập, nghiên cứu tại Học viện.
Đặc biệt xin trân trọng cảm ơn Phó giáo sư Tiến sĩ Lương Khắc Hiếu
người Thầy đã tận tình hướng dẫn, góp ý để tơi hồn thành tốt luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn.

Thủ đô Hà Nội, ngày 24 tháng 8 năm 2014
Phạm Tấn Ba


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................... 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐẾ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA CƠNG TÁC
TƯ TƯỞNG TRONG VIỆC GIỮ VỮNG ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
....................................................................................................................... 8
1.1. Công tác tư tưởng và chức năng, nhiệm vụ của cơng tác tư tưởng ........... 8
1.2. Ổn định chính trị - xã hội và vai trị của cơng tác tư tưởng trong giữ vững
ổn định chính trị - xã hội .............................................................................. 16
Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ VAI TRÒ CỦA CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG
TRONG VIỆC THAM GIA GIỮ VŨNG ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
Ở HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ....................... 28
2.1. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự ổn định chính trị - xã hội ở huyện Bình
Chánh, thành phố Hồ Chí Minh.................................................................... 28
2.2. Sự tham gia của công tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính trị xã hội ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh thời gian qua.............. 43
Chương 3: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP PHÁT HUY
VAI TRỊ CỦA CƠNG TÁC TƯ TƯỞNG ĐỐI VỚI SỰ ỔN ĐỊNH
CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Ở HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH HIỆN NAY ............................................................................. 60
3.1. Những vấn đề đặt ra đối với công tác tư tưởng khi tham gia giữ vững ổn

định chính trị - xã hội ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
..................................................................................................................... 60
3.2. Giải pháp phát huy vai trị của cơng tác tư tưởng đối với sự ổn định chính
trị - xã hội ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. ............. 67
KẾT LUẬN................................................................................................. 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 95
PHỤ LỤC ....................................................................................................99
TÓM TẮT LUẬN VĂN ...........................................................................114


DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ
Danh mục các bảng
Bảng 1: Bảng thống kê chất lượng tổ chức cơ sở Đảng (Từ năm 2010
đến năm 2013) ................................................................................ 34
Bảng 2: Bảng thống kê đánh giá chất lượng Đảng viên (Từ năm 2010
đến năm 2013) ................................................................................ 36
Bảng 3: Bảng thống kê việc học tập, quán triệt Nghị quyết của Đảng bộ
Huyện ............................................................................................. 44
Bảng 4: Tổ chức báo cáo thời sự trong và ngoài nước cho cán bộ, đảng
viên và nhân dân cấp Huyện ........................................................... 45
Bảng 5: Tổ chức báo cáo thời sự trong và ngoài nước cho cán bộ, đảng
viên và nhân dân cấp cơ sở ............................................................. 45

Danh mục các sơ đồ
Biểu đồ 2.1: Chất lượng tổ chức cơ sở Đảng ................................................ 35
Biểu đồ 2.2: Đánh giá chất lượng Đảng viên ................................................ 36
Biểu đồ 2.3: Tổ chức học tập, quán triệt nghị quyết cho cán bộ đảng
viên và nhân dân ............................................................................. 44

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Bình Chánh là Huyện ngoại thành nằm ở cửa ngõ phía Tây Nam của
thành phố Hồ Chí Minh, nối liền với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và
miền Đông Nam Bộ, là nơi có nhiều trục giao thơng chính về thủy - bộ của
quốc gia, địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng cả về chính trị, kinh tế - xã
hội và quốc phòng - an ninh của thành phố Hồ Chí Minh - trung tâm kinh tế
đầu tàu của cả nước. Là địa bàn rất nhạy cảm về chính trị, kinh tế - xã hội,
cũng như an ninh - quốc phịng, huyện Bình Chánh đang là nơi tập trung
nhiều vấn đề bức xúc về kinh tế, chính trị - xã hội và về công tác tư tưởng. Từ
sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất Tổ quốc, Đảng bộ và Chính quyền
thành phố Hồ Chí Minh đã quan tâm đầu tư xây dựng, phát triển kinh tế - xã
hội huyện Bình Chánh, đặc biệt chú trọng xây dựng hệ thống chính trị từ
Huyện đến cơ sở nhằm khai thác tiềm năng kinh tế, giữ vững an ninh - quốc
phòng, phát triển văn hóa - xã hội, tập trung cơng tác xóa hộ nghèo, tăng hộ
khá, xây dựng cho người dân cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Đến nay, đời sống
người dân được cải thiện nhiều, song vẫn còn một bộ phận người dân gặp
nhiều khó khăn, nhất là dân nhập cư, các hộ bị giải tỏa do ảnh hưởng các dự
án. Điều đó ảnh hưởng khơng nhỏ đến tư tưởng của người dân và công tác tư
tưởng của Đảng bộ huyện Bình Chánh.
Trong những năm qua, đội ngũ những người làm cơng tác tư tưởng ở
huyện Bình Chánh thường xun được kiện toàn và củng cố từ Huyện đến cơ
sở, tăng cường bám trụ ở cơ sở để nắm bắt diễn biến tư tưởng và tâm trạng
của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Công tác tư tưởng đã góp
phần vận động, giáo dục nhân dân giữ gìn và phát huy truyền thống cách
mạng, sự đồn kết gắn bó giữa các tầng lớp nhân dân và tơn giáo, tuyên

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

2

truyền, giải thích cho người dân hiểu rõ các âm mưu, thủ đoạn và các luận
điệu lừa bịp của các thế lực thù địch; cảm hóa và tháo gỡ kịp thời những băn
khoăn, bức xúc về tư tưởng nhất là trong chính sách bồi thường, giải phóng
mặt bằng, góp phần ổn định cuộc sống của người dân bị ảnh hưởng dự án.
Tuy nhiên, công tác tư tưởng trên địa bàn huyện Bình Chánh trong thời
gian qua cịn nhiều hạn chế, thiếu đồng bộ, thiếu sắc bén và thiếu kịp thời,
tính chiến đấu và tính thuyết phục chưa cao; chưa làm tốt yêu cầu bồi dưỡng
nâng cao tình cảm, niềm tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân;
nội dung tuyên truyền chưa sát với tâm tư, tình cảm của từng đối tượng,
phong tục, tập quán của người dân nên chưa đem lại hiệu quả cao.
Một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thối tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống, bộ phận nhân dân bị kẻ địch âm mưu lợi dụng vấn đề
dân tộc, tôn giáo, thực hiện chiến lược “diễn biến hịa bình” nhằm chống phá
Đảng và Nhà nước ta.
Thực tế cho thấy, công tác tư tưởng ở Huyện trong những năm qua
chưa giúp cho một bộ phận nhân dân hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế
lực thù địch, chưa nhận thức rõ những thuận lợi, khó khăn của từng địa
phương, chưa đề kháng được với những luận điệu xun tạc từ bên ngồi, góp
phần cũng cố hệ thống chính trị, ổn định xã hội.
Từ thực tiễn ở huyện Bình Chánh và góp phần thực hiện nhiệm vụ cơng
tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới; nhận thức rõ vai trị, vị trí và tầm
quan trọng của cơng tác tư tưởng trong ổn định chính trị - xã hội, nhất là địa
bàn trọng điểm, tuyến đầu thành phố như huyện Bình Chánh, để thực hiện
thắng lợi sự nghiệp cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa nên tơi chọn đề tài “Vai
trị của cơng tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở

huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay” làm luận văn tốt
nghiệp cao học ngành Chính trị học, chuyên ngành Công tác tư tưởng.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

3

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Lịch sử nghiên cứu vấn đề ổn định chính trị - xã hội phải kể đến những
tài liệu sớm nhất đề cập đến lịch sử kinh tế - xã hội ở vùng đất Đồng Nai - Gia
Định xưa là những cơng trình chữ Hán như Đại Nam nhất thống chí của Quốc
sử qn triều Nguyễn; Gia Định thành thơng chí của Trịnh Hồi Đức; thời
thực dân Pháp đơ hộ có chuyên khảo về tỉnh Gia Định của tác giả Bouchot.
Từ năm 1954 đến năm 1975, Sài Gòn trở thành thủ đơ của chế độ Việt
Nam Cộng hịa. Vùng đất này nhận được sự quan tâm nghiên cứu của nhiều tác
giả như Địa phương chí tỉnh Gia Định của Tịa hành chính Gia Định, Gia Định
xưa và nay của tác giả Huỳnh Minh, Gia Định xưa của Sơn Nam, Sài Gòn năm
xưa của Vương Hồng Sển... Sau năm 1975, việc nghiên cứu lịch sử, văn hóa,
kinh tế, xã hội của các địa bàn trên thành phố được quan tâm. Nhiều cơng trình
nghiên cứu của các học giả có uy tín được cơng bố như Cơng trình Địa chí Văn
hóa thành phố Hồ Chí Minh (4 tập) do cố Giáo sư Trần Văn Giàu, Trần Bạch
Đằng và Nguyễn Cơng Bình chủ biên đã khảo cứu sâu về các mặt lịch sử, chính
trị, kinh tế, văn hóa, nghệ thuật… của thành phố Hồ Chí Minh. Cơng trình thành
phố Hồ Chí Minh 10 năm của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã tổng kết
những vấn đề, những lĩnh vực quan trọng và định hướng phát triển của thành
phố, trong đó chú ý đúng mức đến vai trò của các huyện ngoại thành trong chiến
lược phát triển chung của thành phố Hồ Chí Minh. Gần đây nhất có cuốn sách

Tiềm năng phát triển các xã và thị trấn huyện Bình Chánh thành phố Hồ Chí
Minh do tác giả Tơn Nữ Quỳnh Trân và Võ Thị Hiệp đồng chủ biên.
- Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị lần thứ 5 Ban
Chấp hành Trung ương Đảng, khóa IX về nhiệm vụ chủ yếu của cơng tác tư
tưởng, lý luận trong tình hình mới.
- Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

4

- Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” (Nghị quyết
số 12-NQ/TW).
- Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tơ Huy Rứa (2012), Một số vấn đề về công tác lý
luận, tư tưởng và tổ chức của Đảng trong thời kỳ đổi mới, Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
- Phó Giáo sư Tiến sĩ Lương Khắc Hiếu (chủ biên) (2008), Nguyên lý
công tác tư tưởng, tập 1, tập 2, Học viện Báo chí và Tun truyền, Hà Nội.
- Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Huy Kỳ (2011), Lịch sử công tác tư tưởng
của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đề cương bài giảng, Học viện Báo chí và
Tuyên truyền, Hà Nội.
- Chương trình hành động của Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh về
thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị lần thứ 5 Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về nhiệm vụ chủ yếu của cơng tác tư
tưởng, lý luận trong tình hình mới.

- Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Bình Chánh lần thứ X, nhiệm kỳ
2010 - 2015.
- Chương trình hành động của Ban Thường vụ Huyện ủy Bình Chánh
về thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị lần thứ 5
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về nhiệm vụ chủ yếu của cơng tác
tư tưởng, lý luận trong tình hình mới.
- Kế hoạch 18-KH/HU của Ban Thường vụ Huyện ủy về thực hiện Chỉ
thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Kế hoạch số 41-KH/HU ngày 14 tháng 5 năm 2012 của Ban Thường
vụ Huyện ủy thực hiện Chỉ thị, Kế hoạch của Bộ Chính trị, Kế hoạch, Hướng
dẫn của Ban Thường vụ Thành ủy về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư
Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây
dựng Đảng hiện nay”.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

5

- Các cơng trình trên đã đề cập về vấn đề lịch sử, văn hóa, kinh tế, xã
hội của thành phố Hồ Chí Minh nói chung và huyện Bình Chánh nói riêng.
Đặc biệt là các cơng trình liên quan đến cơng tác tư tưởng đã đề cập có hệ
thống các vấn đề lý luận cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và quan điểm của Đảng về công tác tư tưởng; đã vận dụng lý luận vào
thực tiễn công cuộc cách mạng qua các thời kỳ, đặc biệt trong sự nghiệp đổi
mới đất nước, địa phương để chỉ ra thực trạng tư tưởng và cơng tác tư tưởng văn hóa của Đảng. Từ đó đã bàn và xác định mục tiêu, phương hướng, nhiệm
vụ, giải pháp cơng tác tư tưởng trong tình hình mới. Các tác phẩm này đã đề

cập đến nhiều giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả công tác
tư tưởng ở các ngành, các cấp. Hiện chưa có cơng trình nào nghiên cứu vấn đề
vai trị của cơng tác tư tưởng trong việc giữ vững chính trị - xã hội ở huyện
Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
- Đề tài này kế thừa những lý luận về tư tưởng và công tác tư tưởng
mà các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước trong thời gian qua đã thực
hiện. Trên cơ sở đó phân tích nêu bật tính tất yếu phải phát huy vai trị của
cơng tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội; phân tích
thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm phát huy vai trị của cơng tác tư tưởng
trong giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở huyện Bình Chánh, thành phố
Hồ Chí Minh hiện nay.
- Tuy nhiên, đề tài này khác với nghiên cứu trước đây ở chỗ phạm vi
nghiên cứu địa bàn huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh; đi sâu phân
tích thực trạng, vai trị của cơng tác tư tưởng của Đảng bộ huyện Bình Chánh,
từ đó đề ra những giải pháp riêng phù hợp với tình hình của huyện Bình
Chánh trong giai đoạn từ nay cho đến năm 2025.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trị của
cơng tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội, đề xuất giải
pháp phát huy vai trị của cơng tác tư tưởng đối với việc đảm bảo ổn định
chính trị - xã hội ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

6

3.2. Nhiệm vụ
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về vai trị của cơng tác tư tưởng trong
việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội.
- Khảo sát đánh giá thực trạng vai trò của cơng tác tư tưởng trong việc
giữ vững ổn định chính trị - xã hội trên địa bàn huyện Bình Chánh, thành phố
Hồ Chí Minh.
- Đề xuất giải pháp phát huy vai trị của cơng tác tư tưởng trong việc
giữ vững ổn định chính trị - xã hội trên địa bàn huyện Bình Chánh, thành phố
Hồ Chí Minh hiện nay.
4. Đối tượng phạm vị nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Vai trò của công tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã
hội ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Thực trạng vai trị của cơng tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định
chính trị - xã hội trên địa bàn huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh
được đánh giá từ năm 2010 đến tháng 06 năm 2014.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Đề tài này được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính
trị - xã hội ở huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương
pháp lơgíc và lịch sử, phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, quan sát, thảo
luận nhóm và phương pháp chuyên gia.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

7

6. Cái mới của luận văn
- Góp phần làm rõ quan niệm về vai trị của cơng tác tư tưởng trong
việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở huyện Bình Chánh.
- Luận văn góp phần đánh giá đúng thực trạng vai trị của cơng tác tư
tưởng trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở huyện Bình Chánh,
thành phố Hồ Chí Minh.
- Đề xuất và luận giải cơ sở khoa học của những giải pháp chủ yếu, có
tính khả thi góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng công tác tư tưởng trong
việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở huyện Bình Chánh.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần xây dựng cơ sở lý luận và
thực tiễn của việc đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng
trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội trên địa bàn huyện Bình Chánh,
thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
- Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy cho cán
bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên ở Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị quận, huyện,
làm tài liệu nghiên cứu, phục vụ việc sơ kết, tổng kết về cơng tác tư tưởng. Ngồi
ra, luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo và bồi dưỡng nghiệp vụ công tác
tư tưởng cho đội ngũ cán bộ tuyên giáo ở cơ sở.
8. Kết cấu của luận văn
Để giải quyết những vấn đề đặt ra, ngoài phần mở đầu và kết luận, tài
liệu tham khảo nội dung luận văn được kết cấu thành 03 chương, 6 tiết.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

8

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐẾ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA CƠNG TÁC TƯ
TƯỞNG TRONG VIỆC GIỮ VỮNG ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI

1.1. Cơng tác tư tưởng và chức năng, nhiệm vụ của công tác tư
tưởng
1.1.1.Khái niệm tư tưởng, hệ tư tưởng và công tác tư tưởng
1.1.1.1. Tư tưởng
Trên thế giới cũng như ở nước ta hiện nay, có nhiều cách tiếp cận và
định nghĩa khác nhau về khái niệm tư tưởng.
Cụm từ “tư tưởng”, theo tiếng Anh có nghĩa là: thought; notion; idea
conception [44, tr.1042], dịch ra tiếng Việt thì những từ đó có nghĩa là: suy
nghĩ, khái niệm, ý tưởng, quan niệm ; theo tiếng Hy Lạp là Idéa, có nghĩa là
“hình tượng”. Từ điển tiếng Việt định nghĩa: tư tưởng là “quan điểm chung
và ý nghĩ chung của con người đối với hiện thực khách quan và đối với xã
hội” [49, tr.1035]. Theo Từ điển triết học, tư tưởng là “phản ánh của hiện
thực trong ý thức, là biểu hiện của sự quan hệ của con người đối với thế giới
xung quanh” [48, tr. 772].
Trong cuốn “Đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả cơng tác tư
tưởng”, Phó Giáo Sư Tiến sĩ Hà Học Hợi định nghĩa: tư tưởng hiểu theo
nghĩa chung nhất “là một hình thức tồn tại của ý thức xã hội, kết quả của
quá trình nhận thức hiện thực khách quan, trở thành kinh nghiệm và sự
hiểu biết của con người” [28, tr. 10].
Với tư cách là sản phẩm của tư duy, nên tư tưởng luôn tồn tại và xuất
hiện một cách tự nhiên do nhu cầu nhận thức của con người. Tuy nhiên tư
tưởng của mỗi người lại phụ thuộc vào đối tượng mà nó phản ánh, phụ thuộc

vào trình độ nhận thức, mục đích cách tiếp cận của họ. Do đó, tư tưởng có thể

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

9

là sự phản ánh đúng đắn hay phản ánh xuyên tạc hiện thực. Tư tưởng không
chỉ đơn thuần là sự phản ánh thế giới khách quan, mà hơn thế nữa, trên cơ sở
phản ánh thế giới khách quan, tư tưởng cịn có vai trị định hướng cho con
người phương pháp tiến hành cải tạo thế giới khách quan để phục vụ cho nhu
cầu của mình. Vì vậy, nội dung của tư tưởng nào cũng bao hàm những mục
đích và những nhiệm vụ của hoạt động thực tiễn. Đó chính là chỗ khác nhau
căn bản giữa tư tưởng với các hình thức phản ánh khác. Cũng như mối quan
hệ giữa tồn tại xã hội đối với ý thức xã hội, khi được hình thành thì tư tưởng
cũng có tính độc lập tương đối của nó và nó tác động trở lại đối với hiện thực.
Những tư tưởng khác nhau có tác động tới hiện thực theo những cách thức và
chiều hướng khác nhau. Là một phạm trù thuộc hình thái ý thức xã hội, nên
trong xã hội có giai cấp, thì tư tưởng mang tính giai cấp.
Các nhà kinh điển Mác - xít đã chỉ ra rằng, trong đời sống xã hội con
người có hai nhu cầu: một là nhu cầu vật chất; hai là nhu cầu tinh thần. Để
đáp ứng nhu cầu vật chất, con người tiến hành lao động sản xuất để sản xuất
ra của cải vật chất nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất của con người. Để đáp ứng
nhu cầu tinh thần, con người phải sáng tạo ra những giá trị tinh thần để phục
vụ cho nhu cầu mình.
Cũng như vậy, trong mối quan hệ tư tưởng xã hội và ý thức xã hội thì
bao giờ tư tưởng xã hội cũng quyết định ý thức xã hội, nhưng khi đã hình thành
nên ý thức xã hội có tính độc lập tương đối của nó, nó khơng chịu sự quy định

đó mà nó cịn tác động trở lại đối với tư tưởng xã hội Ph. Ăngghen viết:
Nhân tố lịch sử một khi được những nhân tố khác, xét tới cùng là
nguyên nhân kinh tế, làm nảy sinh ra thì nhân tố lịch sử đó cũng có thể tác
động trở lại đến mơi trường của nó và thậm chí đến những ngun nhân đã
tạo ra nó [33, tr.778].

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

10

Trong quá trình lao động sản xuất và giao tiếp xã hội, con người không
ngừng khám phá, nhận thức thế giới mà mình đang sống. Như vậy, tư tưởng là
nhận thức, quan điểm, là ý nghĩa của con người đối với hiện thực khách quan
và đối với xã hội.
Theo từ điển Triết học giản yếu, xuất bản năm 1987 đã nêu: tư tưởng là
hình thức phản ánh thế giới bên ngồi, trong đó bao hàm sự ý thức về mục
đích, triển vọng của việc tiếp tục nhận thức và cải tạo thế giới bên ngoài.
Những khái niệm nêu trên đều có những điểm tương đồng đó là: tư tưởng là
một hình thức tồn tại của ý thức xã hội; là kết quả của quá trình nhận thức
hiện thực khách quan; nó trở thành kinh nghiệm và sự hiểu biết của tâm thức
con người.
Trên cơ sở đó có thể hiểu tư tưởng như sau: Tư tưởng là sản phẩm của
tư duy con người, phản ánh hiện thực khách quan biểu hiện thông qua mối
quan hệ giữa con người với bản thân con người và giữa con người với thế
giới tự nhiên.
1.1.1.2. Hệ tư tưởng
Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin khi xây dựng học thuyết,

truyền bá học thuyết của mình, tổ chức Đảng của giai cấp vô sản nghĩa là tiến
hành công tác tư tưởng, chuẩn bị cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, đã giải
quyết một loạt vấn đề về lý luận của công tác tư tưởng. Trước hết, các nhà
kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đã đề cập tới vấn đề hệ tư tưởng.
Theo Mác, Ăngghen, Lênin, hệ tư tưởng là hệ thống những quan điểm
và tư tưởng: chính trị, pháp luật, đạo đức, thẩm mỹ, tôn giáo, triết học. Hệ tư
tưởng cũng là một bộ phận của kiến trúc thượng tầng với tính cách là kiến trúc
thượng tầng xét cho cùng phản ánh những quan hệ kinh tế. Cuộc đấu tranh tư
tưởng ứng với cuộc đấu tranh giữa lợi ích giai cấp trong xã hội có giai cấp đối
kháng. Hệ tư tưởng có thể phản ánh đúng hoặc phản ánh sai hiện thực, có thể
là một nhà tư tưởng khoa học hoặc không khoa học.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

11

Chúng ta đều biết rằng, trong xã hội có giai cấp thì hệ tư tưởng bao giờ
cũng mang tính giai cấp. Hệ tư tưởng thống trị ở một thời đại bao giờ cũng là
hệ tư tưởng của giai cấp thống trị về chính trị hay về kinh tế ở thời đại đó.
Điều đó có nghĩa là, hệ tư tưởng ln ln mang tính giai cấp và phản ánh lợi
ích của giai cấp. Đồng thời, nó bảo vệ địa vị và bảo vệ lợi ích của giai cấp
thống trị. Cuộc đấu tranh các lợi ích giai cấp tất yếu biểu hiện thành cuộc đấu
tranh trên lĩnh vực ý thức hệ, hệ tư tưởng gồm những quan điểm, tư tưởng của
một giai cấp nhất định về các vấn đề như: chính trị, pháp quyền, triết học, tơn
giáo, đạo đức, nghệ thuật.
Hệ tư tưởng được hình thành bởi các nhà tư tưởng nhưng bao giờ cũng
mang tính kế thừa và chỉ có giai cấp nào đại diện cho một phương thức sản

xuất nhất định mới có hệ tư tưởng. Những giai cấp thống trị xã hội hoặc là
chấp nhận những quan điểm tư tưởng đã có, hoặc là xây dựng cho mình
những quan điểm tư tưởng mới và sử dụng nó làm hệ tư tưởng để bảo vệ địa
vị thống trị, bảo vệ lợi ích của giai cấp mình.
Như vậy, hệ tư tưởng là sự phản ánh của lợi ích giai cấp dưới hình thức
lý luận cho nên nó mang bản chất giai cấp. Vì vậy, các quan hệ tư tưởng và
quá trình tư tưởng cũng bị chi phối bởi lợi ích giai cấp. Trong lịch sử loài
người, các giai cấp có hệ tư tưởng thơng qua đội ngũ các nhà tư tưởng và hệ
thống các thiết chế tư tưởng luôn tìm mọi cách tác động, chi phối các quan hệ
tư tưởng và quá trình tư tưởng nhằm biến hệ tư tưởng của giai cấp mình thành
hệ tư tưởng thống trị trong đời sống tinh thần xã hội, động viên, cổ vũ mọi
thành viên xã hội tích cực hành động để xây dựng, bảo vệ chế độ. Sự tác động
của chủ thể hệ tư tưởng đến các quan hệ tư tưởng và q trình tư tưởng để đạt
mục đích đặt ra là cơng tác tư tưởng.
Với cách hiểu như trên, có thể đưa ra khái niệm hệ tư tưởng như sau:
Hệ tư tưởng là những quan điểm, quan niệm đã được hệ thống hóa thành lý
luận hoặc thành học thuyết về xã hội được đảng phái hay giai cấp chấp nhận,
truyền bá để bảo vệ địa vị thống trị và bảo vệ lợi ích giai cấp.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

12

1.1.1.3. Khái niệm công tác tư tưởng
Là hoạt động có mục đích của một chính đảng, một giai cấp, nên việc
tiến hành công tác tư tưởng là một tất yếu khách quan của các chính đảng, các
giai cấp trong cuộc đấu tranh giành và giữ quyền thống trị của giai cấp mình.

Lịch sử các cuộc đấu tranh giai cấp cho thấy: “mỗi giai cấp mới thay thế cho
giai cấp thống trị trước mình, muốn thực hiện được mục đích của mình, đều
nhất thiết phải biểu hiện lợi ích của bản thân mình thành lợi ích chung của
mọi thành viên trong xã hội hay nói một cách trừu tượng: phải gắn cho những
tư tưởng của bản thân mình một hình thức phổ biến, phải biểu hiện những tư
tưởng đó thành những tư tưởng duy nhất hợp lý, duy nhất có giá trị phổ biến”
[6, tr. 68]. Như vậy, tính phổ biến của cơng tác tư tưởng của các chính đảng,
nhất là chính đảng cầm quyền thể hiện ở chỗ: dù cơng khai hay khơng cơng
khai, tất cả các chính đảng đều thực hiện công tác tư tưởng với những mục
đích và hình thức khác nhau. Ngay cả các chính đảng của giai cấp tư sản,
thường lớn tiếng phủ nhận, chỉ trích vai trị cơng tác tư tưởng của Đảng Cộng
sản, thì chính sự phủ nhận, chỉ trích đó cũng chính là cơng tác tư tưởng của
giai cấp tư sản, hòng đấu tranh loại bỏ ảnh hưởng do tác động bởi công tác tư
tưởng của Đảng Cộng sản.
Theo quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen, tồn bộ cơng tác tư tưởng
của Đảng là nhằm giáo dục, huấn luyện quần chúng, làm cho quần chúng giác
ngộ, có ý chí quyết tâm thực hiện được cơng việc lâu dài, gian khó là phá bỏ
tất cả những cản trở của chế độ cũ, xây dựng một chế độ mới tốt đẹp hơn, do
đó cơng tác tư tưởng có một vị trí, vai trị quan trọng đối với sự nghiệp cách
mạng của giai cấp vô sản.
Xét về bản chất, công tác tư tưởng của Đảng là toàn bộ hoạt động trên
lĩnh vực ý thức của con người nhằm biến tư tưởng cách mạng, tiến bộ và nhân
văn thành lực lượng vật chất để cải tạo xã hội, xây dựng chế độ mới. Mục tiêu
cơ bản của công tác tư tưởng là làm cho hệ tư tưởng của Đảng, của giai cấp

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

13

công nhân, những giá trị tốt đẹp trong văn hóa dân tộc và những tinh hoa văn
hóa thế giới trở thành hệ tư tưởng và các giá trị nhân văn, khoa học, tiến bộ
chiếm vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội. Với ý nghĩa đó, cơng tác
tư tưởng là một bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt
động của Đảng ta và có vai trị hết sức to lớn trong công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Thực tiễn 84 năm qua đã cho thấy Đảng ta
luôn luôn coi công tác tư tưởng là sức mạnh to lớn, vũ khí sắc bén trong tồn
bộ q trình đấu tranh từ cách mạng giải phóng dân tộc đến sự nghiệp đổi
mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hơm nay. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt
coi trọng cơng tác tư tưởng, coi nó là một mặt trận và mọi cán bộ, đảng viên
của Đảng phải là chiến sĩ xung kích trên mặt trận ấy.
Từ sự phân tích trên, có thể hiểu: cơng tác tư tưởng là hoạt động có
mục đích của một giai cấp, một chính đảng nhằm hình thành, phát triển,
truyền bá hệ tư tưởng trong quần chúng, thúc đẩy quần chúng hành động vì
lợi ích của chủ thể hệ tư tưởng.
Công tác tư tưởng dưới chủ nghĩa xã hội là hoạt động có mục đích của
Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước nhằm phát triển, truyền bá hệ tư tưởng
xã hội chủ nghĩa, biến hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa thành hệ tư tưởng chi
phối, thống trị trong đời sống tinh thần xã hội, động viên, cổ vũ tính tích cực,
tự giác, sáng tạo của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ chế độ xã
hội chủ nghĩa. [26, tr.11].
1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của công tác tư tưởng trong việc giữ
vững ổn định chính trị - xã hội
1.1.2.1. Chức năng công tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính
trị - xã hội: có 6 chức năng cơ bản sau:
* Chức năng lý luận: là chức năng cơ bản đầu tiên của công tác tư
tưởng nhằm để nghiên cứu, đề xuất lý luận - tư tưởng hình thành, phát triển và
bảo vệ lý luận đó. Để thực hiện chức năng lý luận cần tập trung giải quyết vấn

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

14

đề sau đây: nghiên cứu, bảo vệ, phát triển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh. Tổng kết thực tiễn để bổ sung, phát triển lý luận cách
mạng. Đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng - lý luận, bảo vệ và chống sự xuyên
tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
* Chức năng giáo dục: thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục hệ tư
tưởng và đường lối chính trị trong quần chúng. Đây là chức năng hết sức quan
trọng và cơ bản của công tác tư tưởng. Chức năng giáo dục thể hiện qua các
nội dung giáo dục lý luận, thế giới quan, chính trị, lao động, kinh tế, đạo đức,
đặc biệt giáo dục hình thành khả năng “miễn dịch” của quần chúng đối với
ảnh hưởng của hệ tư tưởng thù địch, của các tư tưởng phản động, lạc hậu.
* Chức năng nhận thức - học vấn: nâng cao trình độ nhận thức - học
vấn cho toàn xã hội. Để thực hiện chức năng này cần hoàn thành các nhiệm vụ
sau: Truyền bá cho nhân dân lao động những tri thức khoa học, về lĩnh vực
chính trị - xã hội, những quy luật vận động và phát triển xã hội.
* Chức năng tổ chức: thể hiện thông qua việc hướng dẫn, tập hợp quần
chúng tham gia vào các quá trình tư tưởng, tham gia vào việc giải quyết một
nhiệm vụ nào đó do xã hội đặt ra hoặc tham gia vào cuộc đấu tranh ủng hộ cái
mới, tiến bộ, phê phán cái tiêu cực, lạc hậu trong đời sống xã hội.
* Chức năng phê phán: diễn ra trong cuộc đấu tranh với các quan điểm
tư tưởng thù địch, lạc hậu, lỗi thời của quá khứ, với những quan điểm lệch lạc
và đối lập với hệ tư tưởng Mác - Lênin, đường lối, chính sách của Đảng.
* Chức năng dự báo: Trên cơ sở nắm vững khoa học Mác - Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh và bám sát thực tiễn cách mạng của quần chúng, công tác
tư tưởng thực hiện chức năng dự báo khả năng chống phá tư tưởng của các thế
lực thù địch và diễn biến của cuộc đấu tranh tư tưởng để chủ động xây dựng
kế hoạch cho cuộc đấu tranh đó [26, tr.61].

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

15

1.1.2.2. Nhiệm vụ công tác tư tưởng trong việc giữ vững ổn định chính
trị - xã hội:
Xác định nhiệm vụ của công tác tư tưởng cho tất cả các thời kỳ cách
mạng hay cho mỗi giai đoạn cách mạng phải dựa trên những căn cứ nhất định.
Những căn cứ này bảo đảm cho tính khách quan, tính khoa học và cách mạng
của nhiệm vụ được xác định. Tại Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung
ương Đảng khóa X nêu nhiệm vụ của cơng tác tư tưởng ở nước ta:
- Nâng cao nhận thức về vai trò của công tác tư tưởng; tăng cường sự
lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với công tác tư tưởng. Đổi mới, nâng cao chất
lượng tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
quan điểm, đường lối của Đảng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân.
- Đề cao trách nhiệm của toàn Đảng đối với công tác tư tưởng. Xây
dựng và thực hiện quy chế, quy định toàn Đảng, từ trung ương đến cơ sở và
mọi đảng viên có trách nhiệm trực tiếp làm cơng tác tư tưởng, tham gia tổng
kết thực tiễn.
- Xây dựng và thực hiện các chuẩn mực đạo đức phù hợp với từng đối
tượng, xây dựng cơ chế giám sát về đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.
Tổ chức thực hiện rộng khắp, có chiều sâu, thiết thực và hiệu quả việc “Học

tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với nhiệm vụ xây
dựng, chỉnh đốn Đảng và cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí,
chống suy thối về tư tưởng, chính trị, đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên.
- Triển khai đồng bộ, chủ động cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng,
phản bác các luận điệu tuyên truyền xuyên tạc, vu cáo, chống phá Đảng, Nhà
nước ta, làm thất bại âm mưu “diễn biến hịa bình”, thực hiện đa ngun
chính trị, gây bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch [26, tr.65].

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

16

- Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ chuyên trách, tăng cường cơ sở
vật chất, kỹ thuật cho công tác tư tưởng theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu
của hoạt động tư tưởng trước những đòi hỏi mới trong bối cảnh hội nhập kinh
tế quốc tế. Khẩn trương xây dựng quy hoạch đội ngũ cán bộ làm công tác tư
tưởng đến năm 2020 từ trung ương đến cơ sở, cả cán bộ cấp chiến lược, các
chuyên gia đầu ngành, đội ngũ kế cận và cán bộ trẻ. Nâng cao chất lượng đào
tạo, bồi dưỡng có chế độ, chính sách đãi ngộ thỏa đáng đối với đội ngũ này.
Chú trọng công tác nghiên cứu, điều tra xã hội học, nắm bắt dư luận xã hội
phục vụ công tác tư tưởng. Xây dựng chiến lược công tác tư tưởng trong tình
hình mới [24, tr.43].
1.2. Ổn định chính trị - xã hội và vai trị của cơng tác tư tưởng
trong giữ vững ổn định chính trị - xã hội
1.2.1. Ổn định chính trị - xã hội và tiêu chí ổn định chính trị - xã hội
1.2.1.1. Khái niệm chính trị - xã hội
Trong các cơng trình nghiên cứu, những văn kiện chính trị thuật ngữ

chính trị - xã hội được dùng phổ biến. Tuy nhiên cho đến nay chưa có một
định nghĩa khoa học về thuật ngữ này.
Chính trị là một bộ phận nằm ở thượng tầng kiến trúc của một hình
thái kinh tế - xã hội. Chính trị có ảnh hưởng rất lớn đối với các yếu tố khác ở
thượng tầng kiến trúc như pháp luật, tôn giáo, văn nghệ… và đối với cơ sở
kinh tế. Chính trị bị chi phối bởi kinh tế, chịu ảnh hưởng bởi những yếu tố
khác của kiến trúc thượng tầng. Nhưng chính trị lại tác động đến cơ sở kinh
tế và các lĩnh vực khác của kiến trúc thượng tầng. Những mối quan hệ đó
biểu hiện ra như là các mối quan hệ nhân quả. Sự tác động của chính trị đến
các quan hệ xã hội có thể trực tiếp có thể gián tiếp, có thể tác động tích cực
hoặc ngược lại. Như vậy, trong xã hội có giai cấp, nhân tố chính trị thâm
nhập vào nhân tố xã hội và nhân tố xã hội cũng thâm nhập vào nhân tố chính

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

17

trị. Các quan hệ xã hội tốt đẹp sẽ làm cho chính trị bền vững, các quan hệ xã
hội rối loạn sẽ làm cho kinh tế bị kìm hãm, xã hội mất ổn định và chính trị
có thể bị lung lay.
Do mối quan hệ khắng khít giữa chính trị với những vấn đề xã hội, cho
nên trong các xã hội khác nhau thì chính trị - xã hội có những biểu hiện khác
nhau, mang bản chất khác nhau. Điều đó do bản chất chính trị của các giai cấp
nắm quyền chi phối. Trong các xã hội do giai cấp bóc lột cầm quyền, chính trị
- xã hội nhằm phục vụ củng cố quyền lực của số ít và phục vụ cho lợi ích của
số ít người. Trái lại trong chủ nghĩa xã hội, chính trị - xã hội nhằm củng cố
quyền lực của nhân dân lao động và phục vụ cho lợi ích của đa số nhân dân.

Từ việc phân tích trên, ta có khái niệm như sau: chính trị - xã hội là
khái niệm phản ánh mối quan hệ mật thiết giữa mặt xã hội nói chung với vấn
đề chính trị. Khái niệm chính trị - xã hội vừa chỉ một xã hội với tổng thể các
mối liên hệ của xã hội, vừa biểu thị chế độ chính trị - xã hội.
1.2.1.2. Ổn định chính trị - xã hội
Thuật ngữ ổn định được dùng khá phổ biến trong mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội như ổn định đời sống, ổn định gia đình, ổn định thu nhập, ổn định
kinh tế… Nó được xác định trong một hồn cảnh nhất định về trạng thái của
sự vật.
Dưới góc độ triết học, thuật ngữ ổn định phản ánh trạng thái trong quá
trình vận động của sự vật. Thế giới vật chất ln vận động khơng ngừng,
trong đó bao hàm cả hiện tượng đứng im tương đối. Sự vật tồn tại trong sự
đứng im tương đối. Trong vận động của các thiên thể, có sự vận động trong
cân bằng và có cân bằng trong vận động (một cách tương đối). Nhưng bất kỳ
vận động tương đối, riêng biệt nào cũng đều có xu hướng khơi phục lại sự
đứng n tương đối - sự cân bằng tương đối. Khả năng đứng yên tương đối
của các vật thể, khả năng cân bằng tạm thời là những điều kiện chủ yếu của
sự phân hóa.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

18

Ph.Ăngghen đã chỉ rõ: mọi sự cân bằng chỉ là “tương đối” và “tạm
thời” trong sự vận động tuyệt đối và vĩnh viễn của thế giới vật chất. Ổn định
phải được xem là mặt “nhất thời” của trạng thái vận động, phát triển. C. Mác
nhấn mạnh “trong quan niệm tích cực về cái hiện đang tồn tại, phép biện

chứng đồng thời bao hàm cả quan niệm về sự phủ định cái hiện đang tồn tại
đó, về sự diệt vong tất yếu của nó, về mỗi hình thái đã hình thành đều được
phép biện chứng xét ở trong sự vận động, tức là xét cả mặt nhất thời của hình
thái đó” [35, tr.35].
Như vậy, trạng thái ổn định nhất thời của sự vật có hai mặt: mặt khẳng
định và mặt phủ định. Hai mặt này có sự tác động qua lại với nhau. Do đó là
mối quan hệ biện chứng của sự vật, làm cho sự vật tồn tại trong thể “nó vừa là
nó” lại “khơng phải là nó”.
Nói đến ổn định là nói đến trạng thái đối lập với rối loạn, khủng hoảng.
Đồng thời trạng thái ổn định này cũng xa lạ với sự tĩnh lặng hoàn toàn hay bất
biến, cố định tuyệt đối. Ổn định không làm triệt tiêu hay kìm hãm sự vận
động, phát triển mà có quan hệ mật thiết với vận động, phát triển. Mặt ổn định
của sự vật là điều kiện để sự vật tự khẳng định, tự định hình, đồng thời là mơi
trường tốt để cho các thuộc tính, các mặt bên trong sự vật tiến hành q trình
chuyển hóa biến đổi.
Nhờ có trạng thái ổn định, sự vật trong q trình vận động sẽ biến đổi
từ trình độ thấp đến trình độ cao, từ mức độ bấp bênh, không chắc chắn đến
mức độ bền vững.
Từ ý nghĩa đó, ta thấy: ổn định là một dạng đặc biệt của vận động, phát
triển. Vận động, phát triển là quá trình thay đổi các trạng thái ổn định của sự
vật. Ổn định gắn với phát triển, đồng nghĩa với phát triển. Khơng có ổn định
thì khơng có sự phát triển, nhưng khơng phát triển thì cũng khó duy trì ổn
định được lâu dài và vững chắc.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn


C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an

19

Như vậy, ổn định và biến đổi vừa là tiền đề, là điều kiện cho nhau, vừa
là nhân và quả cho nhau, là thể hiện mối quan hệ giữa vận động và đứng im.
Ta có thể rút ra kết luận: ổn định chỉ một trạng thái của tự nhiên, xã
hội, tư duy trong quá trình vận động và phát triển của sự vật. Xét cả về thực
tiễn và lý luận thì ổn định mang tính tương đối vì nó chính là sự vận động
trong mâu thuẫn, trong sự thống nhất của các mặt đối lập và cũng là sự thống
nhất tương đối.
Khái niệm ổn định chính trị - xã hội: là trạng thái phát triển bình
thường, có trật tự, kỷ cương trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, bảo
đảm hệ thống chính trị cơ sở hoạt động có hiệu quả, phát huy được sức mạnh
đồn kết nhất trí của tồn dân, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được
giữ vững, môi trường kinh tế, xã hội phát triển lành mạnh theo đúng định
hướng xã hội chủ nghĩa.
1.2.2. Vai trò của cơng tác tư tưởng đối với sự ổn định chính trị - xã hội
1.2.2.1. Vai trị của cơng tác tư tưởng đối với nhiệm vụ phát triển
kinh tế - xã hội
V.I.Lênin nói: chính trị là biểu hiện tập trung của kinh tế. Điều đó có
nghĩa là quan hệ giữa chính trị kinh tế là quan hệ biện chứng, thống nhất. Khi
nhân dân đã giành được chính quyền, tất yếu phải sử dụng các cơng cụ chính
trị, tư tưởng để tác động kinh tế. Tuy nhiên, sự tác động này có thể kìm hãm
(nếu sai lầm) hoặc thúc đẩy mạnh mẽ (nếu đúng đắn) đối với kinh tế.
Công tác tư tưởng phải hướng dẫn, định hướng, khơi dậy mọi tiềm năng
của đội ngũ cán bộ khi thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, phải đảm bảo
cho từng đơn vị sản xuất kinh doanh, từng cấp, từng ngành không đi chệch
định hướng xã hội chủ nghĩa và phải biết tìm ra những nhân tố tạo nên động
lực tổng hợp thúc đẩy sự phát triển của kinh tế, từng bước thực hiện công
bằng, tiến bộ xã hội.

@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn