Vấn đề tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan báo đảng địa phương khu vực bắc trung bộ (khảo sát các báo thanh hóa, nghệ an, thừa thiên huế, tháng 52015 tháng 52016)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.95 MB, 147 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUN TRUYỀN
NGƠ QUANG TỰ
VẤN ĐỀ TỔ CHỨC SẢN XUẤT SẢN PHẨM BÁO CHÍ
ĐA LOẠI HÌNH TẠI CƠ QUAN BÁO ĐẢNG
ĐỊA PHƢƠNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ
(Khảo sát các báo: Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên- Huế,
tháng 5/2015 - tháng 5/2016)
LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC
HÀ NỘI - 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUN TRUYỀN
NGƠ QUANG TỰ
VẤN ĐỀ TỔ CHỨC SẢN XUẤT SẢN PHẨM BÁO CHÍ
ĐA LOẠI HÌNH TẠI CƠ QUAN BÁO ĐẢNG
ĐỊA PHƢƠNG KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ
(Khảo sát các báo: Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên- Huế,
tháng 5/2015 - tháng 5/2016)
LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC
Ngành
: Báo chí học
Mã số
: 60 32 01 01
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS,TS. HÀ HUY PHƢỢNG
HÀ NỘI - 2016
LUẬN VĂN ĐÃ ĐƢỢC CHỈNH SỬA THEO
Ý KIẾN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
Chủ tịch hội đồng
PGS,TS. ĐỖ THỊ THU HẰNG
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là cơng trình nghiên cứu của tơi, dưới
sự hướng dẫn của PGS,TS Hà Huy Phượng (Học viện Báo chí và Tuyên
truyền). Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa được
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận văn
NGƠ QUANG TỰ
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và triển khai thực hiện nghiên cứu đề tài “Vấn
đề tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan báo Đảng
địa phương khu vực Bắc Trung bộ”, tác giả luận văn ln nhận được sự giúp
đỡ tận tình của các thầy cơ giáo trong Khoa Báo chí, Học viện Báo chí và
Tuyên truyền, đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của PGS,TS. Hà Huy Phượng,
Phó trưởng Khoa Báo chí (Học viện Báo chí và Tuyên truyền). Bên cạnh đó là
sự hỗ trợ nhiệt tình của các cơ quan, ban, ngành ở tỉnh Thanh Hóa, lãnh đạo và
đồng nghiệp báo Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên - Huế.
Do điều kiện hạn chế về thời gian và năng lực nghiên cứu, chắc chắn
luận văn không tránh khỏi những sơ suất. Tác giả rất mong nhận được sự đóng
góp của các nhà khoa học trong Hội đồng, các thầy cô giáo và bạn bè đồng
nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn
Ngô Quang Tự
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BTV
: Biên tập viên
CNXH
: Chủ nghĩa xã hội
CTV
: Cộng tác viên
CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
PTBT
: Phó Tổng Biên tập
PV
: Phóng viên
KT - XH
: Kinh tế - xã hội
TBT
: Tổng Biên tập
TCSX
: Tổ chức sản xuất
TKTS
: Thư ký tòa soạn
TV
: Ti vi (television)
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ
Hình 1: Tổng Biên tập Báo Nghệ An Phạm Thị Hồng Toan giới thiệu quy
trình TCSX sản phẩm báo chí 2 loại hình tại Báo Nghệ An..................53
Hình 2.2. Khảo sát quy trình TCSX báo mạng điện tử tại Báo Thừa
Thiên - Huế. ........................................................................... 55
Hình 2.3: Mơ hình TCSX báo mạng điện tử của Báo Thanh Hóa .................. 64
Hình 2.4: Mơ hình TCSX báo Nghệ An điện tử ............................................. 67
Hình 2.5: Mơ hình tổ chức bộ máy của Báo Thanh Hóa ................................ 70
Hình 2.6: Mơ hình tổ chức bộ máy của Báo Nghệ An ................................... 71
Hình 2.7: Mơ hình tổ chức bộ máy của Báo Thừa Thiên - Huế ..................... 72
Hình 3.1: Mơ hình tổ chức bộ máy tồ soạn hội tụ sản xuất 2 loại hình
báo chí (báo in và báo mạng điện tử).............................................. 90
Hình 3.2: Mơ hình TCSX sản phẩm báo chí đa loại hình ............................... 91
Hình 3.3: Mơ hình tịa soạn hội tụ tích hợp sản xuất báo in, báo mạng điện
tử của Báo Nghệ An được đưa vào vận hành từ đầu năm 2015. ...........96
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC
SẢN XUẤT SẢN PHẨM BÁO CHÍ ĐA LOẠI HÌNH .............................. 14
1.1. Các khái niệm ........................................................................................... 14
1.2. Vai trò và đặc điểm của việc tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa
loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương .................................................... 35
1.3. Quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại toà soạn
báo Đảng địa phương ...................................................................................... 39
1.4. Những yêu cầu đối với việc tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại
hình tại tồ soạn báo Đảng địa phương ........................................................... 47
Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC SẢN XUẤT SẢN PHẨM BÁO
CHÍ ĐA LOẠI HÌNH TẠI BÁO ĐẢNG ĐỊA PHƢƠNG KHU VỰC
BẮC TRUNG BỘ .......................................................................................... 52
2.1. Tổng quan về các toà soạn báo Đảng địa phương lựa chọn khảo sát ...... 52
2.2. Khảo sát quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí hai loại hình tại
tồ soạn báo Đảng địa phương Bắc Trung bộ ................................................. 60
2.3. Đánh giá vấn đề tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí hai loại hình tại
tồ soạn báo Đảng địa phương Bắc Trung bộ lựa chọn khảo sát.................... 69
2.4. Những nguyên nhân ảnh hưởng đến vấn đề tổ chức sản xuất sản phẩm
báo chí đa loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc Trung
bộ ..................................................................................................................... 75
Chương 3: GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƢỢNG TỔ CHỨC SẢN XUẤT SẢN PHẨM BÁO CHÍ ĐA
LOẠI HÌNH TẠI CƠ QUAN BÁO ĐẢNG ĐỊA PHƢƠNG KHU VỰC
BẮC TRUNG BỘ .......................................................................................... 82
3.1. Những vấn đề đặt ra đối với việc tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí
đa loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương ............................................... 82
3.2. Mô hình tịa soạn tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình của
cơ quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc Trung bộ ................................... 87
3.3. Giải pháp tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan
báo Đảng địa phương khu vực Bắc Trung bộ ................................................. 90
3.4. Một số khuyến nghị khoa học .................................................................. 99
KẾT LUẬN .................................................................................................. 104
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 107
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong xu thế hội nhập và phát triển, cùng với sự phát triển của kỹ thuật
và công nghệ, môi trường truyền thông số đã, đang làm thay đổi căn bản các
yếu tố tham gia q trình truyền thơng, như: nguồn tin, chủ thể và công chúng
truyền thông, cũng như điều kiện truyền tải thông điệp và phương thức giao
tiếp... Tuy nhiên, cùng với những cơ hội cũng có khơng ít thách thức, địi hỏi
các cơ quan báo chí phải đổi mới tư duy, tìm cho mình hướng đi thích hợp để
trụ vững, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ truyền thông trong tình hình mới và nhu
cầu thụ hưởng thơng tin của bạn đọc.
Trên thế giới và ở Việt Nam hiện nay, báo chí đang đứng trước những
thách thức của các loại hình truyền thơng mới, đặc biệt là internet và các ứng
dụng trên internet. Do vậy, tự mỗi cơ quan báo chí muốn tồn tại và phát triển
phải xác định rõ những ưu điểm cũng như hạn chế của từng loại hình báo chí,
từ đó có giải pháp khai thác hiệu quả lợi thế của từng loại hình báo chí ấy.
Thực tiễn cho thấy, các mơ hình tịa soạn báo Đảng địa phương hiện
nay phần lớn là mơ hình tịa soạn báo in truyền thống, tức là mỗi tịa báo có
bao nhiêu ấn phẩm, loại hình báo chí thì sẽ có bấy nhiêu tịa soạn thu nhỏ,
phóng viên hoạt động độc lập theo từng ấn phẩm.
Điểm yếu nhất của mơ hình tịa soạn truyền thống là khơng phát huy
được sức mạnh tổng hợp của các nguồn lực. Nó khiến cho bộ máy nhân sự trở
nên cồng kềnh, hiệu quả không cao. Vì vậy, hiện nay nhiều cơ quan báo chí,
nhất là các cơ quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc Trung bộ đang trăn
trở, mong muốn lựa chọn cho mình một hướng đi thích hợp. Muốn vậy, cần
phải giải quyết được các vấn đề đặt ra như: Lựa chọn mô hình tịa soạn nào?
quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình ra sao? Cơ chế,
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
2
chính sách như thế nào?... để có thể khai thác hiệu quả các nguồn lực hiện có,
phù hợp với điều kiện của địa phương, đơn vị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ
trong tình hình mới.
Với mong muốn đánh giá thực trạng các mơ hình tịa soạn hiện nay và
vấn đề tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại các cơ quan báo
Đảng địa phương khu vực Bắc Trung bộ, từ đó nghiên cứu để khuyến nghị
những giải pháp vận hành hiệu quả quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm báo
chí đa loại hình. Được sự đồng ý của Ban Giám đốc Học viện và cá nhân
PGS,TS. Hà Huy Phượng, tác giả quyết định lựa chọn đề tài “Vấn đề tổ chức
sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương
khu vực Bắc Trung bộ” (Khảo sát các báo: Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa
Thiên - Huế, tháng 5/2015 - tháng 5/2016) để làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ
chun ngành báo chí học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong quá trình tiếp cận, nghiên cứu về đề tài, tác giả cố gắng sưu tầm
các cơng trình nghiên cứu khoa học, các đề tài, bài viết, tư liệu… trong nước
và trên thế giới có liên quan gián tiếp đến những khía cạnh của đề tài, nhất là
về tòa soạn hội tụ và vấn đề tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình.
Những cơng trình nghiên cứu đó là những giáo trình, bài viết chuyên sâu đề
cập đến nội dung nghiên cứu của đề tài; những luận văn, luận án nghiên cứu
về xu hướng phát triển báo chí, về xu thế hội tụ truyền thông. Những kết quả
nghiên cứu này là cơ sở để tác giả nghiên cứu, kế thừa, phát triển trong quá
trình triển khai đề tài luận văn.
2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
Hiện trên thế giới đã, đang có nhiều học giả cơng bố các cơng trình
nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực báo chí - truyền thơng nói chung, báo chí
hội tụ nói riêng, tiêu biểu như:
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
3
- Cuốn “Converrgence Journalism: Writing and Reporting across the
news media” (Báo chí hội tụ: Viết và đưa tin thông qua phương tiện truyền
thông mới) của Janet Kolodzy, xuất bản năm 2006. Cuốn sách dự đoán thế kỷ
mới sẽ là một thời đại của sự thay đổi và sự lựa chọn trong ngành báo chí.
Báo chí trong tương lai sẽ bao gồm các loại hình truyền thơng cũ và mới được
tích hợp với nhau.
- Cuốn “Converrgence Journalism an introduction: Writing and
producing across media” của tác giả Stephen Quinn và Vincent F. Filak, xuất
bản năm 2005. Cuốn sách trình bày các cách làm tin thông qua phương tiện
truyền thông đa phương tiện và làm thế nào để các nhà báo làm chủ được
công nghệ, phương tiện kỹ thuật trong văn phịng báo chí hội tụ.
2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
* Các giáo trình, tài liệu chuyên khảo liên quan đến đề tài:
- Cuốn sách “Cơ sở lý luận báo chí” của tác giả Tạ Ngọc Tấn chủ biên
(Nhà xuất bản Thơng tin, H.1992) đã nêu những nội dung có tính chất phương
pháp luận, những khái niệm, quan điểm cơ bản của báo chí học, làm cơ sở cho
việc nghiên cứu của tác giả. [39]
- Cuốn sách “Cơ sở lý luận báo chí” của tác giả Nguyễn Văn Dững
(Nhà xuất bản Lao Động, H.2012), đã cung cấp nhiều nội dung mới về lý luận
báo chí, nhất là đối với báo chí hiện đại. Sách có giá trị tham khảo về lý luận
thiết thực phục vụ cho đề tài. [14]
- Cuốn sách “Báo chí truyền thơng hiện đại - từ hàn lâm đến đời
thường” của tác giả Nguyễn Văn Dững (Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà
Nội, H.2011). Đây là cơng trình có nhiều nội dung lý luận về báo chí hiện đại
có giá trị tham khảo đối với việc thực hiện đề tài, nhất là đối với chương lý
luận của đề tài. [12]
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
4
- Cuốn sách “Báo chí - Những điểm nhìn thực tiễn” (nhiều tác giả) do
Nguyễn Văn Dững chủ biên (Tập I, II Nhà xuất bản Văn hóa - Thơng tin,
H.2000 và H.2001), đã có nhiều bài viết chun sâu, mang tính lý luận cao và
kinh nghiệm thực tiễn sâu sắc trong hoạt động báo chí. [9]
- Cuốn sách “Truyền thông, lý thuyết và kỹ năng cơ bản” (Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia- 2012) và “Lý thuyết truyền thơng hiện đại” (Giáo trình
nội bộ của Học viện Báo chí và Tuyên truyền- H.2014) của tác giả Đỗ Thị
Thu Hằng, đã đi sâu phân tích các mơ hình truyền thông và xu hướng hội tụ
truyền thông hiện nay, nhất là trong lĩnh vực báo chí. [11; 22]
- Cuốn sách “Báo chí thế giới - Xu hướng phát triển” của tác giả Đinh
Thị Thúy Hằng (Nhà xuất bản Thông tấn, H.2008), tác giả đã đi sâu phân tích
những biến đổi của mơi trường báo chí thế giới dẫn đến các xu hướng phát
triển mới. Trong 5 chương, tác giả trình bày xu hướng hội tụ truyền thơng và
khẳng định đó là xu hướng phát triển tất yếu của báo chí thế giới hiện đại.[23]
- Cuốn sách “Báo mạng điện tử - Những vấn đề cơ bản” (Nhà xuất bản
Thông tấn, H.2011, tái bản H.2013) của tác giả Nguyễn Thị Trường Giang, là
cuốn sách cơ bản, hệ thống về báo mạng điện tử. Nó có giá trị tham khảo thiết
thực đối với đề tài ở nội dung về loại hình báo mạng điện tử. [19]
- Cuốn sách “Lao động nhà báo- Lý thuyết và kỹ năng cơ bản” của tác
giả Lê Thị Nhã (Nhà xuất bản Chính trị- Hành chính, Hà Nội- 2010) đã cung
cấp những tri thức lý luận cơ bản về nghề báo, về vai trò, nhiệm vụ của các bộ
phận, cá nhân trong quy trình TCSX sản phẩm báo chí. [31]
- Cuốn sách “Tác nghiệp báo chí trong môi trường truyền thông hiện
đại” của PGS,TS. Nguyễn Thành Lợi (Nhà xuất bản Thông tin và Truyền
thông, 2014) giới thiệu với độc giả những nét khái quát nhất về các vấn đề
khá mới mẻ đang được nghiên cứu rộng rãi trên thế giới như truyền thông xã
hội, các lý thuyết truyền thơng, hội tụ truyền thơng, tịa soạn hội tụ, đồng thời
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
5
trình bày đặc điểm và những kỹ năng cần thiết đối với “nhà báo kỹ đa năng”
trong môi trường hội tụ truyền thông. [34]
- Cuốn sách “Tổ chức nội dung và thiết kế, trình bày báo in” (Nhà xuất
bản Lý luận chính trị, H.2006) và Đề tài khoa học cơ sở trọng điểm năm 2014
(Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Học viện Chính trị quốc gia Hồ chí
Minh) với nhan đề “Các loại hình báo chí hiện đại - lý luận và thực tiễn” của
tác giả Hà Huy Phượng, đã giúp tác giả có cái nhìn bao quát về báo chí hội tụ,
báo chí đa phương tiện, báo chí đa loại hình và các loại hình báo chí hiện đại.
Đây là tài liệu chun khảo có giá trị được tác giả đề cập trong luận văn này.
[35; 36]
Trên đây là những giáo trình, tài liệu chuyên khảo có tính chun mơn
sâu được sử dụng để làm cơ sở nghiên cứu giúp tác giả đưa ra những khái
niệm, quan điểm cơ bản cho cơng trình nghiên cứu.
Đối với báo mạng điện tử, đây là lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng
với thế mạnh là các ứng dụng truyền thơng đa phương tiện nên thời gian qua
đã có nhiều đề tài nghiên cứu khoa học tại Đại học Khoa học - Xã hội và
Nhân văn (Đại học quốc gia Hà Nội) có luận văn thạc sĩ báo chí học “Nâng
cao chất lượng báo chí Internet trong thời gian tới” của tác giả Nguyễn Thị
Bình (năm 2006); luận văn “Tìm hiểu một số vấn đề về lý luận và thực tiễn
của báo chí trực tuyến ở Việt Nam” của Phan Văn Tú (2006). Tại Học viện
Báo chí và Tuyên truyền, cũng trong năm 2007, sinh viên Vũ Anh Tú đã bảo
vệ khóa luận tốt nghiệp đại học báo chí với đề tài “Tính đa phương tiện trên
báo điện tử Việt Nam”; tác giả Đồng Tiến Việt bảo vệ thành công luận văn
thạc sĩ báo chí học có tiêu đề “Tính tương tác trên báo mạng điện tử ở Việt
Nam”. Ngoài ra cịn có một số đề tài nghiên cứu khoa học khác như Đề tài
nghiên cứu khoa học cấp cơ sở trọng điểm “Tổ chức và quản lý báo mạng
điện tử ở Việt Nam” (Nguyễn Thị Thoa - chủ nhiệm, H.2007)…
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
6
Về mối quan hệ giữa báo in và báo mạng điện tử, thời gian qua cũng
có một số đề tài nghiên cứu có thể được kể đến như luận văn thạc sĩ báo chí
học của tác giả Nguyễn Thu Giang với tiêu đề “Công chúng Hà Nội với việc
đọc báo in và báo điện tử” (Trường Đại học Khoa học - Xã hội và Nhân văn,
Đại học quốc gia Hà Nội , H.2007). Tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền có
khóa luận tốt nghiệp đại học báo chí chuyên ngành Báo mạng điện tử với tiêu
đề “Xử lý tin, bài của báo in cho báo mạng điện tử” của sinh viên Đào Hồng
Vân (2011). Khóa luận này đã đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng
cao, cải thiện chất lượng tin, bài báo in được sử dụng trên phiên bản điện tử
để chúng thực sự phù hợp với đặc điểm, tính chất của báo trực tuyến.
Đầu năm 2012, tác giả Huỳnh Tường Bách (Đại học Khoa học Xã hội
và Nhân văn, Đại học quốc gia Hà Nội) đã bảo vệ thành công đề tài luận văn
thạc sĩ báo chí học “Tổ chức hoạt động báo trực tuyến trong cơ quan báo in”;
tác giả Triệu Thị Hoa (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) bảo vệ luận văn
Thạc sĩ báo chí học với đề tài “Tổ chức sản xuất nhật báo ở Việt Nam hiện
nay”. Năm 2013, tác giả La Thị Hồn (Học viện Báo chí và Tuyên truyền)
bảo vệ luận văn thạc sĩ báo chí học với đề tài “Tòa soạn hội tụ ở nước ngoài
và kinh nghiệm cho Việt Nam”. Năm 2014, tác giả Lê Minh Tùng (Học viện
Báo chí và Tuyên truyền) bảo vệ luận văn thạc sĩ báo chí học với đề tài “Xây
dựng mơ hình tồ soạn sản xuất hai phiên bản cho cơ quan báo Đảng địa
phương” (Khảo sát toà soạn các báo: Bình Dương, Đồng Nai, và Bà Rịa Vũng Tàu năm 2013)... Cùng thời gian này, trên các diễn đàn mạng cịn có một
số tác phẩm tương tự như” “Loại hình báo in và báo điện tử - xu hướng phát
triển của báo chí”; “Kỹ thuật biên tập tác phẩm từ báo in sang báo điện tử”…
Ngoài ra, trên các diễn đàn hội thảo, bài viết chuyên đề trên báo chí
thời gian gần đây cũng thường xuyên đề cập đến vai trò, xu hướng phát triển
của các loại hình báo chí trong đó có báo in và báo mạng điện tử. Các công
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
7
trình nghiên cứu khoa học và những tài liệu nói trên nhìn chung đã làm rõ
được đặc điểm của báo in, báo mạng điện tử, xu hướng phát triển của từng
loại hình… song chưa đi sâu phân tích, làm rõ vai trị, vị trí và đặc biệt là
chưa đề cập đến mơ hình tịa soạn sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình, ít
nhất là 2 loại hình báo in và báo mạng điện tử, trong một cơ quan báo Đảng địa
phương. Ngay trong nội dung luận văn thạc sĩ báo chí học”Xây dựng mơ hình
tồ soạn sản xuất hai phiên bản cho cơ quan báo Đảng địa phương” của tác
giả Lê Minh Tùng cũng chỉ mới đề cập đến việc chuyển nội dung từ báo in lên
Trang thông tin điện tử tổng hợp, mà chưa đề cập đến việc tổ chức sản xuất sản
phẩm báo báo in và báo mạng điện tử trong cùng một tòa soạn. Tuy nhiên, luận
văn này cũng sẽ là một tài liệu tham khảo hữu ích đối với tác giả trong quá
trình nghiên cứu.
Với những lý do trên, tác giả nhận định đề tài “Vấn đề tổ chức sản
xuất sản phẩm báo chí đa loại hình ở cơ quan báo Đảng địa phương”
(Khảo sát các báo: Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên - Huế, tháng 5/2015 tháng 5/2016) là một đề tài không trùng lặp với các đề tài đã công bố và có
tính ứng dụng cao trong hoạt động thực tiễn.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của đề tài này nhằm nghiên cứu quy trình tổ chức sản xuất
sản phẩm báo chí đa loại hình hiện nay tại cơ quan báo Đảng địa phương khu
vực Bắc Trung bộ. Cụ thể nghiên cứu quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm
báo in, quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm báo mạng điện tử. Từ đó đưa ra
những ưu điểm, hạn chế và những nguyên nhân để rút ra khuyến nghị trong
mô hình tịa soạn thích hợp nhằm tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại
hình một cách hiệu quả đối với các cơ quan báo Đảng địa phương.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
8
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, tác giả luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quy trình tổ chức sản
xuất sản phẩm báo chí và vấn đề tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại
hình hiện nay. Cụ thể các khái niệm, vai trò và đặc điểm của tổ chức sản xuất
sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương; Quy trình tổ
chức sản phẩm báo chí đa loại hình tại tịa soạn báo Đảng địa phương. Nhằm
đưa ra những yêu cầu đối với việc tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại
hình tại cơ quan báo Đảng địa phương.
- Khảo sát thực tiễn về quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa
loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc Trung bộ, cụ thể tại
các báo: Thanh Hóa, Nghệ An và Thừa Thiên - Huế. Đánh giá vấn đề tổ chức
sản xuất sản phẩm báo chí hai loại hình tại tịa soạn báo Đảng địa phương Bắc
Trung bộ. Đưa ra những nguyên nhân ảnh hưởng đến vấn đề tổ chức sản xuất
sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc
Trung bộ.
- Giải pháp xây dựng mơ hình tòa soạn hội tụ phù hợp để tổ chức sản
xuất sản phẩm báo chí đa loại hình (tập trung vào báo in và báo mạng điện tử)
một cách hiệu quả nhất tại các cơ quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc
Trung bộ. Cụ thể quy trình tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại
cơ quan báo Đảng địa phương; Giải pháp tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí
hai loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc Trung bộ.
- Một số khuyến nghị khoa học xây dựng mơ hình tịa soạn hội tụ phù
hợp để tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình (tập trung vào báo in
và báo mạng điện tử) một cách hiệu quả nhất tại các cơ quan báo Đảng địa
phương khu vực Bắc Trung bộ. Một là: Về nhận thức và cơ chế, chính sách;
hai là: Về thái độ và hành vi của các nhà báo.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
9
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu vấn đề tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại
hình tại cơ quan báo Đảng địa phương.
4.2. Đối tượng và phạm vi khảo sát
- Đối tượng khảo sát: Luận văn khảo sát mơ hình tổ chức tịa soạn và
vấn đề TCSX sản phẩm báo chí đa loại hình tại các báo Đảng địa phương.
- Phạm vi khảo sát:
+ Về không gian: Việc khảo sát được triển khai tại tòa soạn các báo:
Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên - Huế. Lý do lựa chọn, đây là các cơ quan
báo Đảng địa phương được đánh giá cao trong việc phát triển các loại hình
truyền thơng mới, đồng thời thực hiện khá hiệu quả Nghị định 43/2006/NĐCP ngày 25/4/2006 của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm
về thực hiện nhiệm vụ tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự
nghiệp công lập và Nghị định số 16/2015/NĐ-CP, ngày 14/2/2015 của Chính
phủ quy định về cơ chế tự chủ của đơn vị công lập.
+ Về thời gian: từ tháng 5/2015 đến 5/2016.
5. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu
5.1. Câu hỏi nghiên cứu
- Trong xu thế hội tụ truyền thơng hiện nay, có nhiều phương thức tổ
chức mơ hình tịa soạn, vậy các tịa soạn báo Đảng địa phương nên lựa chọn
mơ hình nào là phù hợp?
- Làm thế nào xây dựng được một mơ hình tòa soạn chuẩn để tổ chức
sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình (từ 2 loại hình báo chí trở lên) phù hợp
tại các tòa soạn báo Đảng địa phương?
- Cần xây dựng cơ chế, chính sách như thế nào để khai thác hiệu quả
các nguồn lực hiện có của cơ quan báo Đảng địa phương trong việc chuyển
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
10
đổi từ mơ hình tịa soạn báo in truyền thống sang mơ hình tịa soạn tổ chức
sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình?
5.2. Giả thuyết nghiên cứu
Hiện nay, các cơ quan báo Đảng địa phương đều tổ chức sản xuất ít
nhất hai loại hình báo chí, đó là báo in và báo mạng điện tử, song phần lớn
vẫn hoạt động theo mơ hình tịa soạn báo in truyền thống nên chưa phát huy
được hiệu quả của các loại hình báo chí này.
Trong xu hướng hội tụ truyền thơng hiện nay, việc xây dựng mơ hình
tịa soạn TCSX sản phẩm báo chí đa loại hình thay thế mơ hình TCSX phẩm
báo chí một loại hình là tất yếu khách quan, nhất là khi các cơ quan báo Đảng
địa phương phát triển thêm các loại hình báo chí mới như báo mạng điện tử,
phát thanh và truyền hình.
6. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Cơ sở lý luận
Luận văn dựa trên cơ sở nhận thức luận những vấn đề lý luận của chủ
nghĩa duy vật biện chứng Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước XHCN Việt
Nam. Đặc biệt, luận văn sử dụng các lý thuyết về báo chí nói chung, tổ chức
sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình nói riêng. Cụ thể như: lý thuyết truyền
thơng; lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự (Agenda Setting Theory) của
Maxwell Mccombs và Shaw…
Bên cạnh đó, luận văn cịn dựa trên nền tảng cơ sở lý luận của các
ngành khoa học liên quan: Triết học, Tâm lý học, Xã hội học, Kinh tế học, Kỹ
thuật công nghệ...
6.2. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện luận văn, tác giả sử dụng kết hợp một số
phương pháp nghiên cứu sau:
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
11
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Phương pháp này được sử dụng để
hệ thống hóa những vấn đề lý luận liên quan đến đề tài để xây dựng thành
khung lý thuyết làm cơ sở cho việc khảo sát, đánh giá thực tiễn. Phương pháp
này được tác giả triển khai thực hiện trong việc khảo sát các công trình nghiên
cứu, tài liệu về lý luận chuyên ngành báo chí học, các văn bản, chỉ thị, nghị
quyết… có liên quan đến hoạt động báo chí nói chung và các cơ quan báo
Đảng địa phương có hai loại hình báo chí trở lên.
- Phương pháp khảo sát: Phương pháp này được vận dụng trong chuyến đi
thực tế tại tòa soạn các báo: Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên - Huế, để làm
sáng tỏ thực trạng việc tổ chức quản lý của qua đó chỉ ra được những ưu điểm,
hạn chế hiện nay trong việc tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ
quan báo Đảng địa phương.
- Phương pháp phỏng vấn sâu (phỏng vấn chuyên gia): Phương pháp
này được thực hiện với một số chuyên gia, giảng viên Cao cấp: PGS, TS.
Nguyễn Văn Dững; PGS,TS Đỗ Thị Thu Hằng (phỏng vấn qua điện thoại);
PGS, TS. Nguyễn Thành Lợi (Tổng Biên tập Báo Người làm báo). Tổng biên
tập các báo: Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên - Huế và các Trưởng phòng
Thư ký tòa soạn, Báo điện tử của Báo Thanh Hóa. Qua đó, để đưa ra một góc
nhìn cụ thể trong việc tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ
quan báo Đảng địa phương.
- Phương pháp thảo luận nhóm: Phương pháp này được tác giả thực
hiện tại tòa soạn Báo Thanh Hóa với nhóm biên tập báo in và báo điện tử. Để
đưa ra được những ý kiến thực trạng đang còn thiếu, vướng mắc cũng như
những lợi thế, ưu điểm của loại hình báo chí đang được thực hiện tại tòa soạn.
Đối với những câu hỏi được hỏi xoay quanh chủ đề của tổ chức sản xuất sản
phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan báo Đảng địa phương.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
12
Các phương pháp mang tính cơng cụ như phân tích, tổng hợp được sử
dụng để đánh giá các cứ liệu và rút ra những luận điểm khoa học, từ đó đề
xuất một số giải pháp cần thiết xây dựng quy trình TCSX sản phẩm báo chí đa
loại hình phù hợp với cơ quan báo Đảng địa phương nhằm phát huy ưu điểm,
hạn chế nhược điểm, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của các loại
hình báo chí trong cùng một cơ quan báo chí.
Ngồi ra, trong q trình nghiên cứu, tác giả cịn sử dụng các phương
pháp như: hệ thống, so sánh… nhằm thu thập các cứ liệu và để sáng tỏ thêm
các luận điểm trong luận văn. Các phương pháp này đều có tác động tích cực
vào kết quả của luận văn.
7. Đóng góp mới về khoa học của đề tài
Luận văn là cơng trình nghiên cứu đầu tiên nhằm hệ thống hóa về các
mơ hình tịa soạn và vấn đề TCSX sản phẩm báo chí đa loại hình tại các cơ
quan báo Đảng địa phương khu vực Bắc Trung Bộ.
Luận văn đã thực hiện khảo sát và chỉ ra thực trạng vấn đề TCSX sản
phẩm báo chí đa loại hình tại các báo Đảng địa phương, cụ thể là các báo:
Thanh Hóa, Nghệ An và Thừa Thiên - Huế.
Luận văn đưa ra một số khuyến nghị về giải pháp xây dựng mơ hình
tịa soạn báo chí trên cơ sở tịa soạn báo in truyền thống để TCSX sản phẩm
báo chí đa loại hình tại các cơ quan báo Đảng địa phương hiện nay.
8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
8.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn là tài liệu tham khảo về mặt lý luận tại các cơ sở đào tạo báo
chí truyền thơng như: tịa soạn báo chí đa loại hình, nhà báo đa kỹ năng, các
loại hình báo chí, sản phẩm báo chí đa loại hình…
Luận văn đề cập đến khung lý thuyết mơ hình tịa soạn báo chí đa loại
hình có từ hai loại hình báo chí trở lên (báo in, báo mạng điện tử) tại cơ quan
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
13
báo Đảng địa phương. Luận văn cũng chỉ ra được một mơ hình phù hợp để các
tịa soạn báo Đảng địa phương tham khảo về lý luận nhằm để cải tiến mơ hình
tịa soạn theo quy hoạch phát triển và quản lý báo chí ở nước ta đến năm 2025.
8.2. Giá trị thực tiễn
Luận văn là tài liệu tham khảo về mặt thực tiễn tại các cơ quan báo
Đảng địa phương. Kết quả khảo sát của luận văn là tư liệu giúp các nhà lãnh
đạo, quản lý cơ quan báo chí và những người làm báo tham khảo để có thêm
góc nhìn và bổ sung về chun mơn trong q trình cơng tác của mình; từ đó
góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan báo Đảng địa phương.
Trên cơ sở những nghiên cứu của đề tài, tác giả tiếp tục hy vọng đây sẽ
là cuộc khảo nghiệm đáng tin cậy để các báo Đảng địa phương xem xét, rút
kinh nghiệm và cải tiến mơ hình hoạt động tịa soạn báo chí đa loại hình, đồng
thời cũng là dịp để tác giả và các báo Đảng địa phương nơi tiến hành khảo sát
sớm có nghiên cứu, đánh giá trung thực về hiệu quả hoạt động trong việc tổ
chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình.
9. Kết cấu của luận văn
Ngồi phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, nội dung
chính của luận văn gồm 3 chương, 12 tiết 89 trang và 9 biểu đồ và hình ảnh
minh họa. Cụ thể gồm:
- Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức sản xuất sản phẩm
báo chí đa loại hình
- Chương 2: Thực trạng tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ
quan báo đảng địa phương Bắc Trung bộ
- Chương 3: Giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng tổ
chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình tại cơ quan báo đảng địa phương
khu vực Bắc Trung bộ
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
14
Chƣơng 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC SẢN XUẤT
SẢN PHẨM BÁO CHÍ ĐA LOẠI HÌNH
1.1. Các khái niệm
1.1.1. Khái niệm tổ chức sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình
1.1.1.1. Khái niệm báo chí và các loại hình báo chí
+ Báo chí: Theo ngơn ngữ tiếng Việt, thuật ngữ báo chí được sử dụng
cho loại hình báo chí đầu tiên, đó là báo in. Cụm từ “báo chí” gồm hai từ,
trong đó “báo” có nghĩa là thơng tin và “chí” có nghĩa là giấy. Sau này, thuật
ngữ “báo chí” cịn dùng để chỉ tên gọi chung của các loại hình báo chí như:
báo in, báo nói, báo hình và báo mạng điện tử [47].
Nghị Định số 51/2002/NĐ-CP ngày 26 tháng 4 năm 2002 của Chính
Phủ, trong chương 1, Điều 1 giải thích rõ “Báo chí là tên gọi chung đối với
các loại hình báo in, báo hình, báo nói, báo điện tử”. Báo chí được hiểu theo
nghĩa rộng bao gồm những loại hình khác nhau như: báo in (còn gọi là báo
viết), báo nói (phát thanh), báo hình (truyền hình), báo điện tử (báo trên mạng
Internet) - tức là những kênh thông tin truyền thông đại chúng sản xuất và
quảng bá thông tin thường xuyên liên tục, trên phạm vi rộng lớn, định kỳ (và
phi định kỳ) điều đặn và cập nhật nhất, tác động đến nhiều người nhất.
Tác giả Nguyễn Văn Dững đưa ra quan niệm “…báo chí là phương tiện
thơng báo, thông tin về những sự việc mới diễn ra hàng ngày cho nhiều người
biết. Báo chí là phương tiện thơng tin thời sự, phương tiện giao tiếp xã hội; là
diễn đàn cung cấp trao đổi và chia sẻ thông tin công khai…” [13, tr.54].
Theo tác giả Nguyễn Đức Dũng, thuật ngữ báo chí “để chỉ những loại
hình báo chí khác nhau như báo in, báo nói (phát thanh), báo hình (truyền
hình), thơng tấn, báo ảnh và báo mạng – internet” [7, tr.8].
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
15
Thơng tin báo chí đề cập đến mọi mặt của đời sống một cách xác thực,
cụ thể, tỷ mỷ. Nó đặc biệt chú ý đến những cái mới (tinh thời sự) và việc phản
ánh những cái mới đó dưới một góc nhìn thế hiện lập trường của tác giả. Nói
cách khác, đặc trưng cơ bản của thơng tin báo chí được thể hiện ở ba điểm cơ
bản nhất: Tính xác thực, tiêu biểu - Tính thời sự - Tính định hướng trực tiếp.
Nói về những chức năng của báo chí, người ta thường nhấn mạnh một số
chức năng quan trọng như: thông tin, tuyên truyền, giáo dục, dự báo, giải trí,
giao tiếp... Trong đó, thơng tin là chức năng cơ bản có tầm quan trọng hàng đầu.
+ Các loại hình báo chí: là thuật ngữ dùng để chỉ từng loại hình báo chí
phổ biến hiện nay như: báo in, báo nói/phát thanh, báo hình/truyền hình, báo
mạng điện tử.
- Báo in gồm báo và tạp chí, là những ấn phẩm định kỳ chuyển tải nội
dung thơng tin mang tính thời sự và được phát hành rộng rãi trong xã hội,
thông qua các công cụ như máy in, mực in và giấy in.
Về loại hình, báo in có những đặc điểm riêng của mình. Một trong
những đặc điểm quan trọng của báo in là chuyển tải nội dung thông tin qua
văn bản in, gồm chữ in, hình vẽ, tranh ảnh, sơ đồ, biểu đồ... Tồn bộ nội dung
thơng tin của sản phẩm báo in xuất hiện đồng thời trước mắt người đọc, vì
vậy, việc tiếp nhận thơng tin của cơng chúng đối với báo in chỉ qua thị giác.
Do phương thức thơng tin đặc thù như vậy, báo in có những đặc điểm
ưu việt là: người đọc hoàn toàn chủ động trong việc tiếp nhận thơng tin (bố trí
thời điểm đọc, lựa chọn trình tự đọc, tốc độ đọc, cách thức đọc...); sự tiếp
nhận thông tin từ báo in là q trình chủ động, địi hỏi người đọc phải tập
trung cao độ, phải huy động sự làm việc tích cực của trí não; nguồn thơng tin
từ báo in bảo đảm sự chính xác và độ tin cậy cao, giúp người đọc có thể nhận
thức sâu sắc những mối quan hệ bên trong phức tạp và tế nhị của các vấn đề,
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
16
sự kiện; việc lưu giữ báo in đơn giản và thuận lợi, do đó báo in trở thành
nguồn tư liệu mà người đọc có thể giữ lâu dài.
Tuy nhiên, báo in cũng có những hạn chế nhất định, như: do chỉ xuất
hiện ở một thời điểm cụ thể, nhất định nên độ nhanh nhạy, tính cập nhật thời
sự bị hạn chế hơn các loại hình báo chí khác; sự đơn điệu và khả năng giải mã
tín hiệu thơng tin dễ làm suy giảm sự hứng thú của người đọc; phạm vi tác
động thường bị giới hạn trong số những người biết chữ; việc phát hành báo in
được thực hiện theo phương pháp trao tay, do đó thường chậm và phụ thuộc
vào điều kiện giao thông, vào phương tiện và con người....
Căn cứ vào định kỳ xuất bản, tính chất nội dung thông tin, hiện nay báo
in ở nước ta có các loại: báo hàng ngày (là những tờ phát hành mỗi ngày một
kỳ vào buổi sáng hoặc buổi chiều); báo nhiều kỳ trong tuần (là những tờ báo
phát hành khoảng 5-6 kỳ/tuần); báo một số kỳ trong tuần (là những tờ báo có
số kỳ xuất bản từ 2 - 4 kỳ trong tuần); báo tuần (là những tờ báo xuất bản định
kỳ 1 kỳ/tuần); báo nửa tháng (bán nguyệt san) hay hàng tháng (nguyệt san),
chủ yếu là những ấn phẩm phụ xuất bản giữa tháng hoặc cuối tháng của các tờ
báo hàng ngày, các tờ báo nhiều kỳ, một số kỳ trong tuần hoặc tuần báo.
Tạp chí là những ấn phẩm định kỳ có nội dung chuyên sâu vào một hay
một số vấn đề, lĩnh vực về đời sống xã hội, khoa học, kỹ thuật... Định kỳ xuất
bản của tạp chí có thể là 1 tuần, nửa tháng, 1 tháng, 2 tháng. Cũng có tạp chí
xuất bản 3, 4, 5 hoặc 6 tháng/kỳ. Hiện cả nước có gần 400 tạp chí các loại.
- Báo Phát thanh/Báo nói: Báo Phát thanh (radio) là loại hình thơng tin
mà nội dung thơng tin được truyền tải bằng âm thanh (trong đó có tiếng nói,
tiếng động hiện trường và âm nhạc), qua làn sóng vơ tuyến điện và truyền
thanh qua hệ thống dây dẫn.
Phát thanh có khả năng to lớn trong việc cung cấp cho công chúng
những thông tin nhanh nhất, những chương trình âm nhạc, giải trí chất lượng
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
17
cao... bằng phương tiện, thiết bị phát và thu tín hiệu âm thanh gọn nhẹ. Phát
thanh có lợi thế trong việc đưa thông tin tới người nghe ở các vùng hiểm trở,
cách xa đô thị, kể cả những người khiếm thị và mù chữ. Mặc dù là loại hình
báo chí chỉ có phương tiện âm thanh để biểu đạt nhưng phương thức tác động
bằng radio có nhiều ưu thế, nhất là ở những khả năng như: thông tin nhanh,
phủ sóng rộng, tiếp nhận thơng tin tiện lợi và có khả năng kích thích mạnh mẽ
trí tưởng tượng người nghe. Cụ thể như sau:
Phủ sóng rộng: Là sự quảng bá nhờ phủ sóng điện từ trên phạm vi rộng
lớn với tốc độ tương đương với tốc độ của ánh sáng (xấp xỉ 300.000km/s), có
thể nói, phát thanh khơng có giới hạn về khoảng cách, vì thế nó mang tính xã
hội hóa rất cao. Thơng tin được xã hội hóa cũng sẽ có khả năng tạo ra hành
động mang tính xã hội hóa.
Thơng tin nhanh: Thơng tin được truyền qua sóng điện từ và hệ thống
truyền thanh, có thế rút ngắn mọi khoảng cách ở phạm vi toàn cầu. Trong một
sổ trường hợp (như tường thuật trực tiếp, cầu truyền thanh....), phát thanh có
thể ngay lập tức thơng báo cho cơng chúng biết được về sự kiện ở chính thời
điểm nó đang diễn ra.
Thơng tin phụ thuộc vào quy luật thời gian: Khi đọc báo, người đọc có
thể chủ động xem những tác phẩm mà mình quan tâm ở bất cứ trang nào.
Khơng giống như vậy, thính giả phát thanh bị phụ thuộc hồn tồn vào quy
luật của q trình thơng tin radio. Họ phải nghe chương trình một cách tuần tự
từ đầu đến cuối một cách hoàn toàn bị động.
Sống động, riêng tư, thân mật: Đặc điểm này thể hiện rõ nhất khi so
sánh giữa báo nói với báo in. Đối với phát thanh, thính giả được nghe thơng
tin qua giọng đọc. Nghĩa là thông tin được truyền đến với họ thơng qua giọng
nói của những con người cụ thể, nên gắn liền với những yếu tố của kỹ năng
nói như: cao độ, cường độ, và đặc biệt là tiết tấu, ngữ điệu... Giọng nói tự nó
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
