Quản trị tài chính và kế toán cho cấp quản trị

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ
KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC

Học phần
QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH
VÀ KẾ TOÁN CHO CẤP QUẢN TRỊ
(Lưu hành nội bộ)

Trình độ: CAO HỌC
Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Giảng viên

PGS. TS. BÙI VĂN TRỊNH

Tháng 12/2019


TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ
KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC

Học phần
QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH
VÀ KẾ TOÁN CHO CẤP QUẢN TRỊ
(Lưu hành nội bộ)

Trình độ: CAO HỌC
Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Giảng viên

PGS.TS. Bùi Văn Trịnh

Cần Thơ, 2019


MỤC LỤC
Chun đề 1
TỞNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 9
1.1 VAI TRỊ CỦA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT
ĐỘNG KINH DOANH 9
1.1.1 Khái niệm tài chính doanh nghiệp và quản trị tài chính doanh nghiệp
1.1.1 Khái niệm tài chính doanh nghiệp
1.1.1.2 Định nghĩa quản trị tài chính doanh nghiệp
1.1.2 Các quyết định chủ yếu của quản trị tài chính doanh nghiệp
1.1.2.1 Quyết định đầu tư
1.1.2.2 Quyết định tài trợ
1.1.2.3 Quyết định quản trị tài sản
1.1.3 Vai trị của quản trị tài chính doanh nghiệp
1.2 THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH 12
1.2.1 Khái niệm thị trường tài chính
1.2.2 Cấu trúc thị trường tài chính
1.2.1.1 Căn cứ theo thời hạn thanh tốn của các cơng cụ tài chính
1.2.2.2 Căn cứ trên phương diện cơ chế giao dịch
1.2.3 Vai trò của thị trường tài chính
Chuyên đề 2
GIÁ TRỊ THỜI GIAN CỦA TIỀN TỆ 15
2.1 TIỀN LÃI, LÃI ĐƠN, LÃI KÉP 15
2.1.1 lãi và lãi suất
2.1.1.1 Lãi đơn
2.1.1.2 Lãi kép

2.1.2 Lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa
2.1.3 Lãi suất và phí tổn cơ hội vốn
2.2 GIÁ TRỊ THỜI GIAN CỦA TIỀN TỆ 18
2.1.1 Sự phát sinh của tiền tệ theo thời gian
2.1.1.1 Dòng tiền tệ
2.1.1.2 Dòng tiền đều
2.1.1.3 Dòng tiền tệ hỗn tạp
2.2.2 Giá trị tương lai của tiền tệ
2.2.2.1 Giá trị tương lai của một khoản tiền
2. 2.2.2 Giá trị tương lai của dòng tiền
2.2.3 Giá trị hiện tại của tiền tệ
2.2.3.1 Giá trị hiện tại của một khoản tiền
2.2.3.2 Giá trị hiện tại của một dòng tiền
Chuyên đề 3
QUẢN TRỊ RỦI RO 24
3.1 TỔNG QUAN VỀ RỦI RO 25
3.1.1 Khái niệm rủi ro
3.1.2 Phân loại rủi ro
2


3.1.2.1 Phân loại theo phương pháp quản trị rủi ro truyền thống
3.1.2.2 Phân loại rủi ro theo nguồn gốc rủi ro
3.1.2.3 Phân loại rủi ro theo môi trường hoạt động
3.1.2.4 Phân loại theo đối tượng rủi ro
3.1.2.5 Phân loại theo các ngành, lĩnh vực hoạt động
3.1.3 Nguyên nhân gây ra rủi ro
3.1.3.1 Nguyên nhân khách quan
3.1.3.2 Nguyên nhân chủ quan
3.2 QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG DOANH NGHIỆP 31

3.2.1 Khái niệm
3.2.2 Quản trị rủi ro trong doanh nghiệp phụ thuộc vào
3.2.3 Các loại rủi ro trong doanh nghiệp hiện nay
3.2.4 Rủi ro tài chính
3.2.4.1 Rủi ro tài chính
3.2.4.2 Rủi ro lãi suất
3.2.4.3 Rủi ro ngoại hối
3.2.5 Rủi ro trên thị trường chứng khốn
3.3 VÍ DỤ QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA MỘT DOANH NGHIỆP 65
3.4 CÁC BIỆN PHÁP KIỂM SOÁT RỦI RO 70
3.4.1 Mục tiêu
3.4.2 Một số vấn đề cơ bản về kiểm soát rủi ro
3.4.3 Những dấu hiệu thường thấy để nhận biết một hệ thống quản lý rủi ro kém
hiệu quả
3.4.4 Những nỗ lực kiểm soát rủi ro của DN
3.4.5 Các biện pháp kiểm sốt rủi ro
Chun đề 4
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH & TỈ SỐ TÀI CHÍNH 73
4.1 PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH 74
4.1.1 Giới thiệu các báo cáo tài chính
4.1.1.1 Mục đích, ý nghĩa, yêu cầu và đối tượng áp dụng báo cáo tài chính
4.1.1.2 Hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp
4.1.1.3 Kỳ lập, thời hạn nộp và nơi nhận báo cáo tài chính
4.1.1.4 Báo cáo tài chính hợp nhất và tổng hợp
4.1.2 Nội dung các báo cáo tài chính
4.1.2.1 Báo cáo tài chính cơng ty ở Mỹ
4.1.2.2 Báo cáo tài chính cơng ty ở Việt Nam
4.1.2.3 Nhận xét sự khác biệt giữa báo cáo tài chính cơng ty Mỹ và cơng ty Việt
Nam
4.2 PHÂN TÍCH TỶ SỐ TÀI CHÍNH 93

4.2.1 Sơ lược về phân tích tỷ số tài chính
4.2.2 Nội dung phân tích tỷ số tài chính
4.2.2.1 Nhóm tỷ số thanh khoản
4.2.2.2Nhóm tỷ số địn bẩy tài trợ
4.2.2.3 Nhóm tỷ số hoạt động
4.2.2.4 Nhóm tỷ số khả năng sinh lợi

3


4.2.2.5 Nhóm chỉ số về giá thị trường
4.2.3 Phân tích xu hướng
4.2.4 Phân tích tài chính cơng ty bằng Hệ thống Dupont
4.2.5 Kết luận
4.2.5.1 Về thanh khoản
4.2.5.2Về đòn bẩy tài trợ
4.2.5.3 Về các tỷ số hoạt động
4.2.5.4Về tỷ số khả năng sinh lợi
4.2.5.5 Chỉ số về giá thị trường
Chuyên đề 5
CHÍNH SÁCH VỐN LƯU ĐỘNG 112
5.1 VỐN TRONG DOANH NGHIỆP 114
5.1.1 Khái niệm
5.1.2 Phân loại vốn trong doanh nghiệp
5.1.3 Vai trò của vốn trong doanh nghiệp
5.2 VỐN LƯU ĐỘNG (Working capital) 120
5.2.1 Khái niệm
5.2.2 Các thành phần trong vốn lưu động
5.2.2.1 Tài sản ngắn hạn
5.2.2.2 Nợ ngắn hạn

5.2.3 Tài sản doanh nghiệp
5.2.4 Phân loại vốn lưu động
5.2.4.1 Căn cứ vai trị của vốn lưu động trong q trình sản xuất kinh doanh
5.2.4.2 Theo các hình thái biểu hiện
a. Tiền và các tài sản tương đương tiền
b. Các khoản phải thu
c. Hàng tồn kho
5.2.4.3 Theo nguồn hình thành của vốn lưu động
5.2.4.4 Kết cấu vốn lưu động và các nhân tố ảnh hưởng đến kết cấu vốn lưu động
5.2.5. Đặc điểm của vốn lưu động
5.2.6. Vai trò của vốn lưu động
5.2.7 Sự khác nhau của vốn lưu động và vốn cố định
5.2.8 Q trình vận động của vốn lưu động (vịng tuần hoàn vốn lưu động)
5.3 NHU CẦU VỐN LƯU ĐỘNG 130
5.3.1 Vai trị của cơng tác xác định nhu cầu vốn lao động
5.3.2 Các nguyên tắc xác định nhu cầu vốn lưu động
5.3.3 Phương pháp xác định nhu cầu vốn lưu động
5.3.3.1 Phương pháp ước tính nhu cầu vốn bằng tỷ lệ phần trăm theo
5.3.3.2 Phương pháp ước tính nhu cầu vốn lưu động thông qua chu kỳ kinh
doanh và chu kỳ tiền
5.4 HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG 134
5.4.1 Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn lưu động
5.4.2 Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động
5.4.2.1 Xuất phát từ mục đích kinh doanh của doanh nghiệp
5.4.2.2. Xuất phát từ vai trò quan trọng của vốn lưu động đối với doanh nghiệp
trong nền kinh tế thị trường
5.4.2.3 Xuất phát từ ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ
4

5.4.2.4 Xuất phát từ thực trạng hiệu quả sử dụng VLĐ ở các doanh nghiệp trong
nền kinh tế thị trường
5.5 CÁC NGUỒN VỐN ĐÁP ỨNG CHO NHU CẦU VỐN LƯU ĐÔNG 137
5.5.1 Nguồn vốn nội bộ của doanh nghiệp
5.5.1.1 Nguồn vốn từ lợi nhuận
5.5.1.2 Các nguồn vốn khác bên trong doanh nghiệp
5.5.2 Nguồn vốn bên ngoài
5.5.2.1 Nguồn vốn huy động bằng phát hành chứng khoán
5.5.2.2 Nguồn vốn huy động bằng tín dụng
5.6 CHÍNH SÁCH VỐN LƯU ĐỘNG 138
5.6.1 Các khái niệm
5.6.2 Các chính sách đầu tư VLĐ (Working capital invesment policy)
5.6.2.1 Chính sách vốn lưu động “chặt chẽ”
5.6.2.2 Chính sách vốn lưu động “nới lỏng”
5.6.2.3 Chính sách vốn lưu động “trung dung”
5.6.3 Các chính sách tài trợ vốn lưu động (Working capital financing policy)
5.6.3.1 Chính sách phối hợp kỳ hạn (Maturity Matching Approach)
5.6.3.2 Chính sách mạo hiểm (Aggressive Approach)
5.6.3.3 Chính sách thận trọng (Conservative Approach)
5.6.3.4 Chính sách trung dung (Moderate Approach)
5.6.4 Khả năng thanh toán
5.6.4.1 Tỷ số thanh toán hiện hành - Current ratio
5.6.4.2 Tỷ số thanh khoản nhanh - Quick ratio
5.6.5 Các chỉ tiêu cơ bản đánh giá hiệu quả sử dụng vốn
5.6.5.1 Số vòng quay của vốn lưu động
5.6.5.2 Thời gian của một vòng quay vốn lưu động
5.6.5.3 Tỷ suất lợi nhuận trên vốn lưu động
5.6.5.4 Mức đảm nhiệm của vốn lưu động
5.6.6 Các biện pháp cơ bản để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động
5.6.6.1 Kế hoạch hóa vốn lưu động

5.6.6.2 Tổ chức quản lý vốn lưu động có kế hoạch và khoa học
5.6.6.3 Rút ngắn chu kỳ sản xuất kinh doanh, giảm giá thành sản xuất thông qua
việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất
5.6.6.4 Tổ chức công tác quản lý tài chính trên cơ sở khơng ngừng nâng cao
trình độ cán bộ quản lý tài chính
5.7 VÍ DỤ MINH HỌA 150
5.7.1 Giới thiệu chung về doanh nghiệp
5.7.2 Xác định nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp
5.7.3 Chính sách nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp trên
5.7.3.1 Xác định đúng nhu cầu vốn lưu động thường xuyên, cần thiết cho hoạt
động sản xuất kinh doanh
5.7.3.2 Tổ chức huy động vốn hiệu quả
5.7.3.3 Có biện pháp quản lý thích hợp đối với từng loại vốn
5.7.3.4 Có biện pháp phịng ngừa rủi ro
5.7.3.5 Tăng cường phát huy vai trị tài chính của doanh nghiệp trong việc quản
lý và sử dụng vốn lưu động

5


Chuyên đề 6
QUẢN TRỊ TIỀN MẶT 155
6.1 NHỮNG LÝ DO GIỮ TIỀN MẶT 155
6.1.1 Động cơ giữ tiền
6.1.2 Ưu điểm của việc giữ tiền
6.2 NỘI DUNG QUẢN TRỊ TIỀN MẶT 156
6.2.1 Tăng tốc độ thu hồi
6.2.2 Giảm tốc độ chi tiêu
6.2.3 Dự báo chính xác nhu cầu tiền mặt
6.3 QUYẾT ĐỊNH PHÂN BỔ VÀO TIỀN MẶT VÀ CHỨNG KHOÁN 157

6.3.1 Tổng đầu tư vào tiền mặt và chứng khoán
6.3.1.1 Chiến lược thanh khoản thấp
6.3.1.2 Chiến lược thanh khoản vừa
6.3.1.3 Chiến lược thanh khoản cao
6.3.2 Sự kết hợp giữa tiền mặt và chứng khốn
6.4 CÁC MƠ HÌNH QUẢN TRỊ TIỀN MẶT 160
6.4.1 Mơ hình Baumol
6.4.1.1 Khái niệm
6.4.1.2 Ví dụ
6.4.1.3 Nhược điểm của mơ hình Baumol
6.4.2 Mơ hình Miller – Orr
6.4.2.1 Khái niệm
6.4.2.2 Ví dụ
6.4.2.3 Nhược điểm của mơ hình Miller - Orr
6.4.3 Mơ hình Stone
6.4.3.1 Khái niệm
6.4.3.2 Ví dụ
6.4.3.3 Ưu nhược điểm của mơ hình Stone
Chun đề 7
QUẢN TRỊ CÁC KHOẢN PHẢI THU & QUẢN TRỊ TỒN KHO 174
7.1 QUẢN TRỊ CÁC KHOẢN PHẢI THU 174
7.1.1 Khái niệm các khoản phải thu
7.1.1.1 Khái niệm
7.1.1.2 Chính sách tín dụng
7.1.1.3 Phân biệt tín dụng thương mại và tín dụng ngân hàng
7.1.1.4 Phân tích đánh giá các khoản phải thu
7.1.1.5 Động cơ mua bán chịu
7.1.1.6 Xu hướng tác động đến mua bán chịu
7.1.2 Quản trị chính sách bán chịu
7.1.3 Quyết định cấp tín dụng

7.1.4 Chính sách thu hồi nợ
7.2 QUẢN TRỊ HÀNG TỒN KHO 194
7.2.1 Khái niệm hàng tồn kho
7.2.2 Quản trị hàng tồn kho
7.3 KẾT LUẬN 211

6


Chuyên đề 8
CHI PHÍ SỬ DỤNG VỐN 213

8.1 LỜI MỞ ĐẦU 213
8.2 CỞ SỞ LÝ THUYẾT 213
8.2.1 Sử dụng vốn có hiệu quả
8.2.2 Các nguồn cơng ty có thể xem xét huy động
8.2.2.1 Nguồn vốn ngắn hạn
8.2.2.2 Nguồn vốn dài hạn
8.2.3 Chi phí sử dụng vốn trong doanh nghiệp
8.3 THỰC TRẠNG SỬ DỤNG VỐN Ở MỘT SỐ CÔNG TY 224
8.3.1 Cơng ty Cổ phần Tập đồn FLC
8.3.1.1 Sơ lược về cơng ty
8.3.1.2 Lịch sử hình thành cơng ty
8.3.1.3 Lĩnh vực kinh doanh
8.3.1.4 Thơng tin tài chính cơng ty (Dựa vào phụ lục 01, 02 và thông tin trên
website của công ty):
8.3.1.5 Phân tích chi phí sử dụng vốn trong cơng ty
8.3.2 Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (FMC)
8.4 BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU CHI PHÍ SỬ DỤNG VỐN 229
Chuyên đề 9

ĐÁNH GIÁ THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG 237
9.1 CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG 237
9.1.1 Chi phí và phân loại chi phí
9.1.1.1 Khái quát về chi phí
9.1.1.2 Phân loại chi phí
9.1.2 Cách ứng xử với chi phí 245
9.1.2.1 Chi phí khả biến
9.1.2.2 Chi phí bất biến
9.1.2.3 Chi phí hỗn hợp
9.1.3 Phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận (CVP) 248
9.1.3.1 Khái niệm phân tích CVP 248
9.1.3.2 Bảng báo cáo thu nhập theo số dư đảm phí
9.1.4 Phân tích điểm hịa vốn 252
9.1.4.1 Khái niệm điểm hòa vốn
9.1.4.2 Phương pháp xác định điểm hịa vốn 252
9.1.5 Phân tích lợi nhuận mục tiêu 255
9.1.5.1 Lợi nhuận trước thuế
9.1.5.2 Lợi nhuận sau thuế
9.1.6 Kết cấu chi phí và Địn bẩy kinh doanh 256
9.1.6.1 Kết cấu chi phí (Costs structure) 256
9.1.6.2 Địn bẩy kinh doanh (Operating leverage) 259
9.1.7 Số dư an toàn và tỷ lệ số dư an toàn (Margin of safety and margin of safe
9.2 ĐÁNH GIÁ THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG 262
9.2.1 Kế toán trách nhiệm 262
9.2.1.1 Khái niệm kế toán trách nhiệm 262
9.2.1.2 Mối quan hệ giữa kế toán trách nhiệm và cơ cấu tổ chức 262
9.2.1.3 Đánh giá trách nhiệm của các trung tâm 263
7

9.2.2 Công cụ đánh giá trách nhiệm quản lý của các trung tâm đầu tư 265
9.2.2.1 Tỷ lệ hoàn vốn đầu tư (ROI) 265
5.2.2.2 Lợi nhuận còn lại (RI) 267
9.2.2.3 Giá trị tăng thêm (EVA) 269
9.2.3 Đánh giá thành quả hoạt động của Công ty X 270
9.2.3.1 Bảng báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty X 270
9.2.3.2 Đánh giá thành quả hoạt động của Công ty X 271
Chuyên đề đọc thêm
HOẠCH ĐỊNH VỐN ĐẦU TƯ 276
1 CÁC KHÁI NIỆM VỀ HOẠCH ĐỊNH VỐN ĐẦU TƯ 276
1.1 Đầu tư
.1.2 Dự án đầu tư và phân loại dự án đầu tư
1.2.1 Dự án đầu tư
1.2.2 Phân loại dự án đầu tư
2 NGÂN SÁCH, DÒNG TIỀN CỦA DỰ ÁN
2.1 Nguyên lý cơ bản cho việc hoạch định ngân sách vốn
2.2 Phân tích tài chính của dự án
2.3 Xây dựng dịng tiền của dự án
2.3.1 Khái niệm
2.3.2 Các nội dung cần thực hiện để các định dòng tiền
3 PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ VÀ LỰA CHỌN DỰ ÁN
3.1 Hiện giá thuần NPV (Net Present Value)
3.2 Suất sinh lời nội bộ (IRR – Internal Rate of Return)
3.3 Thời gian hoàn vốn (PP – Payback Period)
3.4 Chỉ số lợi nhuận PI (Profitability Index)
3.5 Phân tích điểm hòa vốn BEP (Break Event Point)
4 QUẢN LÝ RỦI RO CỦA DỰ ÁN
4.1 Giới thiệu phân tích rủi ro dự án
4.2 Các bước phân tích rủi ro tài chính của dự án
4.3 Các phương pháp trong việc phân tích rủi ro của dự án

4.3.1 Phương pháp phân tích độ nhạy
4.3.2 Phương pháp phân tích tình huống
4.3.3 Phương pháp phân tích mơ phỏng tính tốn
4.4 Lợi ích và hạn chế của việc phân tích rủi ro dự án
4.4.1 Lợi ích
4.4.2 Hạn chế
5 QUẢN LÝ CHI PHÍ VÀ CHẤT LƯỢNG DỰ ÁN
5.1 Quản lý chi phí dự án
5.2 Quản lý chất lượng dự án
5.2.1 Khái niệm
5.2.2 Ý nghĩa và một số điểm cần lưu ý khi quản lý chất lượng dự án
5.3 Các công cụ quản lý chất lượng dự án
5.3.1 Lưu đồ quá trình
5.3.2 Sơ đồ hình xương cá
5.3.4 Biểu đồ kiểm soát thực hiện
5.3.5 Biểu đồ phân bố mật độ
6 VÍ DỤ TỔNG HỢP
8