Tiểu luận cao học tư tưởng hồ chí minh về vấn đề cán bộ, công tác cán bộ trong tác phẩm “sửa đổi lối làm việc

TIỂU LUẬN
MÔN : TÁC PHẨM KINH ĐIỂN VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG
Đề tài :
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ CÁN BỘ, CÔNG TÁC
CÁN BỘ TRONG TÁC PHẨM “SỬA ĐỔI LỐI LÀM VIỆC


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
Chương 1 CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
LIÊN QUAN TỚI TÁC PHẨM SỬA ĐỔI LỐI LÀM VIỆC......................3
1.1. Khái quát về tiểu sử Chủ tịch Hồ Chí Minh...............................................3
1.2. Giới thiệu tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Hồ Chí Minh...................4
Chương 2 NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ
TRONG TÁC PHẨM “SỬA ĐỔI LỐI LÀM VIỆC....................................8
2.1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vấn đề về cơng tác cán bộ trong tác
phẩm “Sửa đổi lối làm việc”.............................................................................8
2.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về chính sách cán bộ trong tác phẩm “Sửa
đổi lối làm việc”..............................................................................................10
Chương 3 SỰ VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ
CƠNG TÁC CÁN BỘ TRONG TÁC PHẨM “SỬA ĐỔI LỐI LÀM
VIỆC” CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM HIỆN NAY......................17
KẾT LUẬN....................................................................................................21
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................22

1


MỞ ĐẦU

1.Lý do chọn đề tài:
Hồ Chí Minh là người sáng lập,lãnh đạo và rèn luyện Đảng ta; là
người sáng lập ra Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa – một nhà nước
pháp quyền hoàn toàn mới. Nhà nước ta là nhà nước của dân,do dân,vì dân.
Theo Người, đề làm tốt nhiệm vụ trên thì cán bộ và cơng tác cán bộ có vai
trị vơ cùng to lớn.
C.Mác và Ph.Angghen là những người đặt nền móng cho vấn đề cán
bộ của giai cấp vô sản. Hai ông không chỉ là những người sáng lập ra chủ
nghĩa xã hội khoa học mà còn là những người đem lý luận khoa học kết hợp
với phong trào công nhân, lập nên tổ chức cộng sản đầu tiên trên thế giới.
C.Mác đã khẳng định “Muốn thực hiện tư tưởng thì cần có những con người
sử dụng lực lượng thực tiễn”1.
V.I.Lênin, người kế thừa và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác, đã đặc
biệt coi trọng việc xây dựng một đội ngũ những nhà cách mạng chun
nghiệp cho phong trào vơ sản. Đó là những cán bộ nịng cốt đầu tiên của
Đảng Bơnsevich Nga.
Khi Đảng chưa có chính quyền, vấn đề cán bộ đã rất được quan tâm,
khi có chính quyền, vấn đề cán bộ càng trở nên cấp bách hơn. Hàng loạt vấn
đề được đặt ra sau khi Đảng giành được chính quyền, hàng loạt lĩnh vực của
đời sống xã hội đòi hỏi Đảng phải lãnh đạo, quản lý. Vì vậy, Đảng phải gấp
rút lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng một đội ngũ cán bộ cả về số lượng và chất
lượng đáp ứng được yêu cầu của thời kì mới.
Trong sự nghiệp cách mạng, có nhiều nhiệm vụ, nhiều cơng việc, trong
đó Chủ tịch Hồ Chí Minh coi “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”; “Muôn
việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Nếu có cán bộ tốt,
cán bộ ngang tầm thì việc xây dựng đường lối sẽ đúng đắn và là điều kiện tiên
1

C. Mác và Angghen toàn tập, tập 2, trang 181

1


quyết để đưa sự nghiệp cách mạng đi đến thắng lợi. Khơng có đội ngũ cán bộ
tốt thì dù có đường lối, chính sách đúng cũng khó có thể biến thành hiện thực
được. Muốn biến đường lối thành hiện thực, cần phải có con người sử dụng
lực lượng thực tiễn – đó là đội ngũ cán bộ cách mạng cùng với quần chúng
cách mạng, bằng sự mẫn cảm của mình để đưa cách mạng đến thành công…
Như vậy, chúng ta có thể khẳng định rằng, vấn đề cán bộ là vấn đề có
ý nghĩa quan trọng trong mọi thời kì lịch sử, và trong thời kì hiện nay, vấn đề
cán bộ và cơng tác cán bộ vẫn cịn giữ ngun vai trị to lớn của mình. Chính
vì vậy, sau đây em xin trình bày tiểu luận của mình về đề tài “Tư tưởng Hồ
Chí Minh về vấn đề cán bộ, công tác cán bộ trong tác phẩm “Sửa đổi lối
làm việc”.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ tư tưởng của Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ và công tác cán
bộ.
- Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong cơng tác cán bộ của Đảng
Cộng sản việt Nam.
- Đề xuất các giải pháp khắc phục những mặt hạn chế, phát huy mặt
tích cực trong cơng tác cán bộ
3. Phạm vi nghiên cứu.
Đề tài tập trung nghiên cứu về tư tưởng của Hồ Chí Minh về cán bộ và
công tác cán bộ trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Tiểu luận sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
là chủ yếu, ngoài ra, em còn sử dụng kết hợp một số phương pháp như:
phương pháp so sánh, logic, tổng hợp…để làm rõ mục tiêu đã đề ra.
5. Kết cấu đề tài

Tiểu luận này ngoài phần mở đẩu, phần kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo được chia thành 3 chương
2


NỘI DUNG
Chương 1
CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN
QUAN TỚI TÁC PHẨM SỬA ĐỔI LỐI LÀM VIỆC
1.1. Khái quát về tiểu sử Chủ tịch Hồ Chí Minh
Hồ Chí Minh (19 tháng 5 năm 1890 – 2 tháng 9 năm 1969), tên khai
sinh là Nguyễn Sinh Cung, là nhà cách mạng, người sáng lập Đảng Cộng sản
Việt Nam, một trong những người đặt nền móng và lãnh đạo cơng cuộc đấu
tranh giành độc lập, tồn vẹn lãnh thổ cho Việt Nam trong thế kỷ XX, một
chiến sĩ cộng sản quốc tế. Người là người viết và đọc bản Tuyên ngôn Độc
lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2 tháng 9 năm 1945 tại
Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, là Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa trong thời gian 1945–1969, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Đảng
Lao động Việt Nam trong thời gian 1951–1969.
Là lãnh tụ được nhiều người ngưỡng mộ và tôn sùng, lăng của Người
được xây ở Hà Nội, nhiều tượng đài của Hồ Chí Minh được đặt ở khắp mọi
miền Việt Nam, hình ảnh của Người được nhiều người dân treo trong nhà, đặt
trên bàn thờ, và được in ở hầu hết mệnh giá đồng tiền Việt Nam. Hồ Chí
Minh được thờ cúng ở một số đền thờ và chùa ở Việt Nam. Người đồng thời
cũng là nhà văn, nhà thơ và nhà báo với nhiều tác phẩm viết bằng tiếng Việt,
tiếng Hán và tiếng Pháp. Hồ Chí Minh đã được tạp chí Time bình chọn là 1
trong 100 người có ảnh hưởng nhất của thế kỷ XX.
Cả cuộc đời của Hồ Chí Minh - kể từ khi bước chân ra đi tìm đường
cứu nước tới khi viết những dòng Di chúc cuối cùng – tất cả đều tốt lên một
tư tưởng vĩ đại: vì Nhân Dân! Nhân dân trong tâm hồn Bác như một nỗi

thương cảm, nỗi day dứt, như mục tiêu sống của mình. Nhân dân Việt Nam có
3


lịch sử lâu dài nghìn năm, trong đó có thời gian dài với thân phận đau khổ và
“lép vế”. Bác đã thấu hiểu sâu sắc nỗi khổ đau, sự bất hạnh và thân phận “lép
vế” của một dân tộc bị “giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm” hồnh hành. Cuộc
cách mạng mà Bác và Đảng lãnh đạo chính là vì độc lập tự do cho Tổ quốc, vì
dân chủ và hạnh phúc cho nhân dân. Tồn bộ q trình hoạt động cách mạng
của Bác là để giải phóng nhân dân, như Bác đã nói: “Tơi chỉ có một sự ham
muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân
ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được
học hành”…thể hiện nỗi khắc khoải chính trị, những ưu tư, băn khoăn của
Người và mong muốn cán bộ cách mạng thay đổi phong cách làm việc để tất
cả vì nhân dân phục vụ. Nếu nhìn từ góc độ này thì chúng ta thấy cả cuộc đời
của Bác là nỗi niềm đau đáu vì hạnh phúc của nhân dân. Qua tác phẩm này,
chúng ta hiểu được một điều sâu sắc rằng: Bác quan tâm đến nhân dân với tất
cả tấm lịng và tình cảm của Người. Cũng xuất phát từ tình cảm đó mà trong
“Sửa đổi lối làm việc” Bác đặt vấn đề cho những người phục vụ nhân dân,
“người lãnh đạo là người đầy tớ của nhân dân” phải có phẩm chất và đạo đức
cách mạng. Bác yêu cầu những cán bộ cách mạng phải trung thành tuyệt đối
với lý tưởng và mục tiêu của Đảng là suốt đời rèn luyện đạo đức cách mạng
để phục vụ nhân dân. Chính vì nỗi lo lắng ấy, nên Bác đã đặt ra vấn đề rèn
luyện đạo đức đối với các đồng chí của mình. Bằng tác phẩm này, Bác trang
bị cho các đồng chí của mình các cơng cụ và tiêu chuẩn đạo đức nhằm hai
mục đích rất rõ ràng: Thứ nhất là, thu hút sự ủng hộ của nhân dân để tiến
hành một cách thuận lợi cuộc kháng chiến; và thứ hai là, để cán bộ cách mạng
sửa chữa những thói hư, tật xấu thường có trong mỗi người để rèn luyện và
nêu cao đạo đức cách mạng, nhất là trong điều kiện Đảng cầm quyền
1.2. Giới thiệu tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Hồ Chí Minh

Tháng 10/1947 tại Việt Bắc, với bút danh XYZ chủ tịch Hồ Chí Minh
đã viết tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, tác phẩm nhằm nâng cao trình độ lý

4


luận chính trị, nâng cao tư tưởng và tình cảm cách mạng, nâng cao phẩm chất
đạo đức, tác phong công tác của người cán bộ cách mạng, nâng cao năng lực
lãnh đạo nhằm đáp ứng yêu cầu mới.2
Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Hồ Chí Minh đề cập đến 6 nội
dung lớn vừa có tính lý luận, vừa có tính chỉ đạo thực tiễn về cơng tác xây
dựng Đảng bao gồm:
1. Phê bình và sửa chữa.
2. Mấy điều kinh nghiệm.
3. Tư cách và đạo đức cách mạng.
4. Vấn đề cán bộ.
5. Cách lãnh đạo.
6. Chống thói ba hoa.3
Đưa ra 6 vấn đề lớn về công tác xây dựng Đảng, Chủ tịch Hồ Chí minh
đã khẳng định những nguy cơ thối hóa, biến chất của đội ngũ cán bộ, đảng
viên và tác hại của nó đối với đảng cầm quyền; chỉ rõ nhiệm vụ vừa có tính
cấp bách, vừa có tính thường xun, lâu dài là phải sửa đổi lối làm việc để
chỉnh đốn lại Đảng, từ đó có thể thấy, một số vấn đề quan trọng mà Chủ tịch
Hồ Chí Minh đưa ra trong tác phẩm đó là
Về nâng cao hiểu biết cả về lý luận và thực tiễn: về mối quan hệ biện
chứng giữa lý luận và thực tiễn, Bác nói “Có kinh nghiệm mà khơng có lý
luận cũng như một mắt sáng, một mắt mờ”, “ lý luận cốt áp vào công việc
thực tế, lý luận mà không áp dụng vào thực tế là lý luận suông. Dù xem được
hàng ngàn, hàng vạn quyển lý luận, nếu khơng biết đem ra thực hành thì khác
nào một cái hòm đựng sách”. Người cán bộ phải ra sức học tập lý luận, đồng

thời luôn luôn biết tổng kết kinh nghiệm trong cơng tác. Phê bình và tổng kết
kinh nghiệm công tác là quy luật tiến bộ trong sự nghiệp cách mạng.
Về vai trò quyết định của cán bộ và công tác cán bộ: Bác viết “Muốn
việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Riêng với người
2
3

Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh. Trường ĐH Luật Hà Nội
Toàn bộ tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” Toàn tập, tập 4, Nxb. Sự thật, Hà Nội.

5


cán bộ lãnh đạo, Bác chỉ rõ “Người lãnh đạo đúng đắn cần phải: khi thất bại
không hoang mang, khi thắng lợi không kiêu ngạo, khi thi hành các nghị
quyết kiên quyết, gan góc khơng sợ khó khăn”, và “Ai sợ phụ trách và khơng
có sáng kiến thì khơng phải người lãnh đạo”4.
Về đạo đức cách mạng của ngươi cán bộ: trong sự nghiệp vận động
nhân dân làm cách mạng, trong sự nghiệp tổ chức và lãnh đạo của Đảng,
Bác Hồ viết “Cũng như sơng có nguồn thì mới có nước, khơng có nguồn thì
sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cách mạng
phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo
được nhân dân”.
Về phong cách, phương pháp lãnh đạo của cán bộ: Chủ tịch Hồ Chí
Minh nhấn mạnh: “Đảng viên và cán bộ cũng là người. Ai cũng có tính tốt và
tính xấu. Song đã hiểu biết, đã tình nguyện vào một đảng vì dân vì nước, đã là
một người cách mạng thì phải cố gắng phát triển những tính tốt và sửa bỏ
những tính xấu”..
Về phương pháp tuyên truyền vận động quần chúng: Trước hết là nói,
viết sao cho có hiệu quả để ai cũng dễ nghe, dễ hiểu “đổi mới công tác tuyên

truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên
gắn với việc kiểm điểm, đánh giá và biện pháp giải quyết vấn đề cấp bách
trong công tác xây dựng Đảng của các cấp”.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, sửa đổi lối làm việc sẽ giúp phát huy
những ưu điểm, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, yếu kém trong lãnh
đạo và chỉ đạo thực tiễn của một đảng cầm quyền đã được chỉ rõ trong “Mấy
điều kinh nghiệm”, “ Vấn đề cán bộ”, “ Cách lãnh đạo”, “ Chống thói ba
hoa” để đội ngũ cán bộ, đảng viên làm việc đúng hơn, khéo hơn, đạt hiệu quả
hơn. Muốn vậy, cán bộ, đảng viên khi tự phê bình và phê bình phải “biết cách
phê bình khơn khéo”; khi chỉ đạo thực tiễn, một mặt “phải biết khéo lợi dụng
kinh nghiệm”; mặt khác “phải khéo dùng những cách thức thi hành cho hoạt
4

Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam - 1/2011

6


bát”; khi làm công tác cán bộ, không chỉ coi “huấn luyện cán bộ là công việc
gốc của Đảng”, mà còn phải biết “khéo dùng cán bộ”, “đối với cán bộ khéo”,
để trong mọi hoàn cảnh, biết “lãnh đạo khéo, tài nhỏ hóa ra tài to”, các cơng
việc sẽ thuận lợi và có kết quả tốt. Trên tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, nói
rõ sự thật để nhận thức sâu sắc về nguy cơ, nhận diện đúng những biểu hiện,
việc thực hiện những vấn đề cấp bách về công tác xây dựng Đảng trong tình
hình hiện nay là đề ra các giải pháp phù hợp để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi
có hiệu quả tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống,
những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Kiên quyết
khắc phục những yếu kém trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; xây dựng
đội ngũ cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ quản lý, lãnh đạo các cấp có bản lĩnh
chính trị vững vàng, có đạo đức, trách nhiệm, năng lực và động cơ đúng đắn,

thực sự tiên phong, gương mẫu, ln đặt lợi ích tập thể, quốc gia, dân tộc lên
trên lợi ích cá nhân, thực sự là cán bộ của dân, phục vụ nhân dân. Củng cố
niêm tin của nhân dân đối với Đảng, từ đó góp phần xây dựng Đảng Cộng sản
Việt Nam vững mạnh về mọi mặt, đủ sức lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi
đến thắng lợi cuối cùng.

7


Chương 2
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ TRONG TÁC
PHẨM “SỬA ĐỔI LỐI LÀM VIỆC
2.1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vấn đề về cơng tác cán bộ
trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”
Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Người phê bình những khuyết
điểm, yếu kém trong công tác cán bộ, đồng thời đề ra những quan điểm và
giải pháp về vấn đề cán bộ, trong đó việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ
trở thành những người có văn hóa, có tri thức và nghiệp vụ.
Điều đó được thể hiện:
a. Về việc đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ.
Vì cán bộ là cái "gốc" của mọi cơng việc, do đó, huấn luyện cán bộ là
cơng việc "gốc" của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ huấn luyện nghề
nghiệp cho cán bộ là khâu đầu tiên. Vì rằng, cán bộ làm nghề nào, ngành nào
cũng phải học cho thành thạo công việc ở ngành, nghề ấy. Đồng thời, phải
nghiên cứu những chính sách, chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Chính phủ; học
tập những kinh nghiệm thành cơng và thất bại; học tập lịch sử truyền thống
cách mạng và sự phát triển trong từng thời kỳ... Theo đó, việc huấn Tư tưởng
Hồ Chí Minh về cơng tác… luyện phải sắp xếp cách dạy và học, kiểm tra kết
quả, sao cho cán bộ dần dần đi đến thành thạo cơng việc; huấn luyện chính trị,
mơn nào cũng phải có; cần coi trọng nâng cao kiến thức văn hóa.

b. Về bồi dưỡng và sử dụng cán bộ.
Đảng luôn coi cán bộ như người làm vườn vun trồng những cây cối quý
báu; trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi người có ích cho cơng việc
chung. Theo tư tưởng của Người, Đảng phải hiểu biết rõ cán bộ, xem xét lại
nhân tài và tìm nhân tài mới. Phải cất nhắc cán bộ cho đúng; cán bộ phải được

8


tập thể tin cậy, bố trí đúng ngành nghề đào tạo, huấn luyện. Một trong những
vấn đề Bác đặc biệt quan tâm, đó là đặt đúng người vào đúng cơng việc thích
hợp: phải khéo dùng cán bộ; phải biết tùy tài mà dùng người; phải phân phối
cán bộ cho đúng; phải dùng người đúng chỗ, đúng việc. “Dụng nhân như
dụng mộc” – khơng chỉ có ý nghĩa lý luận, mà cịn có giá trị thực tiễn cách
mạng. Ngay từ khi mới giành được chính quyền năm 1945, Bác đã thành lập
một Chính phủ Liên hiệp, đồn kết, mở rộng, tập hợp xung quanh Bác những
nhân sỹ trí thức (cả quan lại của chế độ cũ). Giành chính quyền, đạp đổ chế
độ phong kiến và ngai vàng của vua chúa, nhưng Bảo Đại được Bác mời làm
Cố vấn Chính phủ mới. Ông vua không bị treo cổ như khi cách mạng Pháp và
cách mạng Nga thành công. 12 vị quan chức của Chính phủ thân Nhật - Trần
Trọng Kim, thì 10 vị được tham gia Chính phủ Cụ Hồ, như các ơng Hồng
Xn Hãn, Trần Đình Nam, Phan Anh… Có đến 50 ghế Nghị sỹ thuộc lực
lượng chống đối được quyền đặc cách, không qua bầu cử Quốc hội. Những
người không phải đảng viên như bác sỹ Trần Duy Hưng, bà Thục Viên, Vũ
Đình Hịe, Phan Kế Toại, Phạm Khắc Hịe, Đỗ Đức Dục… đều được trọng
dụng và có những đóng góp lớn cho cách mạng ở vị trí cơng tác của mình.
Thậm chí, những nhân vật chính trị như Nguyễn Hải Thần, Vũ Hồng Khanh
cũng được mời tham gia Chính phủ. Nghĩa là Bác đã sử dụng từng đối tượng
trong từng hoàn cảnh cụ thể để phục vụ cho lợi ích cách mạng. Đó là sự thể
hiện tinh túy và cốt lõi của“Sửa đổi lối làm việc” để bồi dưỡng và giáo dục

cán bộ cách mạng. Khi đã đặt cán bộ thích hợp với cơng việc, cần tiếp tục
giúp họ có điều kiện hồn thành cơng việc một cách có hiệu quả: ln ln
dùng lịng thân ái mà giúp đỡ, giúp họ sửa chữa những chỗ sai lầm; khen ngợi
họ lúc làm được việc tốt, và phải ln kiểm sốt cán bộ, giữ gìn cán bộ.
Người nhấn mạnh, đối với công tác cán bộ của Đảng ta, việc xây dựng quy
hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, cất nhắc và kiểm tra cán bộ là một quy 6 Tạp chí
Khoa học xã hội Việt Nam - 1/2011 trình liên hồn và liên tục, yêu cầu thực
hiện nghiêm túc, triệt để. Cán bộ được đề bạt phải dựa vào cả quá trình tu
9


dưỡng, rèn luyện, phấn đấu. Sau khi nhận chức trách, lại tiếp tục được tổ chức
quan tâm theo dõi, giúp đỡ, kiểm tra. Có như vậy, cơng tác cán bộ của Đảng
mới đem lại hiệu quả thiết thực cho sự nghiệp cách mạng.
c. Xây dựng cơ chế làm việc cho cán bộ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra có năm cách:
Thứ nhất, chỉ đạo - tạo điều kiện cho họ làm, thử cho họ phụ trách, dù
sai lầm chút ít cũng khơng sợ. Nhưng phải ln ln tùy hồn cảnh mà hướng
dẫn cho họ phương hướng, cách thức công tác để phát triển năng lực và sáng
kiến.
Thứ hai, luôn bồi dưỡng cán bộ, nâng cao tư tưởng, trình độ lý luận và
cách làm việc cho họ. Việc đào tạo và sử dụng hợp lý đối với cán bộ có khéo,
có đúng thì mới thực hiện được nguyên tắc vấn đề cán bộ quyết định mọi
công việc.
Thứ ba, thường xuyên kiểm tra để giúp họ rút kinh nghiệm, sửa chữa
khuyết điểm, phát triển ưu điểm.
Thứ tư, khi họ sai lầm thì dùng cách thuyết phục giúp họ sửa chữa, cải
tạo. Thứ năm là giúp đỡ họ điều kiện sinh sống đầy đủ để làm việc. Tùy hoàn
cảnh mà giúp họ khi ốm đau, khi gia đình họ gặp khó khăn. Những điều đó
quan hệ rất lớn tới tinh thần của cán bộ, và sự thân ái đoàn kết trong Đảng.

Nghĩa là phải quan tâm đầy đủ cả vật chất lẫn tinh thần của người cán bộ để
họ có đủ điều kiện hoạt động và phục vụ cách mạng.
2.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về chính sách cán bộ trong tác
phẩm “Sửa đổi lối làm việc”
Bác chỉ ra cần phải hiểu biết cán bộ. Vấn đề nhận xét và đánh giá cán
bộ là vấn đề không đơn giản. Biết người cố nhiên là khó, tự biết mình cũng
khơng dễ. Nếu khơng biết sự phải trái ở mình, thì chắc khơng thể nhận rõ
người cán bộ tốt hay xấu. Người còn chỉ rõ các chứng bệnh của cán bộ ta như:
tự cao tự đại; ưa người ta nịnh mình; do lịng u, ghét của mình mà đối với

10


người khác thiếu khách quan. Không thể đem một cái khuôn khổ nhất định,
chật hẹp mà lắp vào tất cả mọi người khác nhau. Phạm một trong bốn bệnh đó
“cũng như mắt đã mang kính có màu, khơng bao giờ thấu rõ cái mặt thật của
những cái mình trơng”. Vì vậy, nhận xét cán bộ khơng nên chỉ xét ngồi mặt,
chỉ xét một lúc, một việc, mà phải xét kỹ cả tồn cơng việc của cán bộ. Do đó,
nhận xét đánh giá cán bộ phải xuất phát từ hiện thực khách quan, với quan
điểm toàn diện, lịch sử - cụ thể. Qua đó mới biết chỗ tốt và chỗ xấu của cán
bộ. Từ đó mà nâng cao chỗ tốt, sửa chữa chỗ xấu, trong đó Bác coi trọng nghệ
thuật sử dụng cán bộ. Bác đề ra các yêu cầu như sau: Tư tưởng Hồ Chí Minh
về cơng tác…
a. Khéo dùng cán bộ.
Mục đích của việc này là cốt để thực hành đầy đủ chính sách của Đảng
và Chính phủ. Đồng thời chống những chứng bệnh như: ham dùng người bà
con, anh em quen biết, bầu bạn, cho họ là chắc chắn hơn người ngồi, ham
dùng những kẻ nịnh hót mình, mà chán ghét những người chính trực... Vì
những việc đó, kết quả là dù họ có làm bậy, mình cũng cứ bao dung, che chở,
bảo hộ khiến cho chúng ngày càng hư hỏng. Đối với những người chính trực

thì "bới lơng tìm vết" để trả thù. Như thế, cố nhiên hỏng cả việc của Đảng,
hỏng cả danh giá của người lãnh đạo.
b. Phải có gan cất nhắc cán bộ.
Phải vì cơng tác, tài năng, vì cổ động cho đồng chí khác thêm hăng hái.
Như thế, công việc nhất định chạy. Nếu vì lịng u ghét, vì thân thích, vì nể
nang, nhất định không ai phục, mà gây nên mối lôi thơi trong Đảng. Như thế
là có tội với Đảng, có tội với đồng bào. Trước khi cất nhắc cán bộ, phải nhận
xét rõ ràng, phải căn cứ vào kết quả cơng việc họ làm, cách nói, cách viết và
cách sinh hoạt của họ, v.v…

11


c. Thương yêu cán bộ.
Điều này được thể hiện là luôn luôn chú ý đến công tác của họ, kiểm
thảo họ. Hễ thấy khuyết điểm thì giúp họ sửa ngay, để vun trồng cái thói có
gan phụ trách, cả gan làm việc của họ. Đồng thời phải nêu rõ những ưu điểm,
những thành công của họ. Làm thế không phải là làm cho họ kiêu căng, mà
cốt làm cho họ thêm hăng hái, thêm gắng sức. Phải vun đắp chí khí của họ.
d. Phê bình cán bộ.
Đối với cán bộ sai lầm, chúng ta khơng sợ có sai lầm và khuyết điểm,
chỉ sợ không chịu cố gắng sửa chữa sai lầm và khuyết điểm.Và càng sợ,
những người lãnh đạo sẽ khơng biết tìm đúng cách để giúp cán bộ sửa chữa
sai lầm và khuyết điểm. Sự sửa chữa khuyết điểm, một phần cố nhiên là trách
nhiệm của cán bộ đó, nhưng cũng một phần trách nhiệm của người lãnh đạo.
Sửa chữa sai lầm cố nhiên cần dùng cách thuyết phục, giải thích, cảm hóa,
dạy bảo. Song, khơng phải tuyệt nhiên khơng dùng xử phạt. Nếu khơng xử
phạt, thì sẽ mất cả kỷ luật, thì sẽ mở đường cho bọn cố ý phá hoại. Vì vậy,
phê bình cho đúng, chẳng những khơng làm giảm uy tín của cán bộ, của
Đảng, mà còn làm cho sự lãnh đạo mạnh mẽ hơn, thiết thực hơn, do đó mà uy

tín và thể diện càng tăng thêm.
Có thể nói, tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và cơng tác cán bộ có ý
nghĩa to lớn đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đặc biệt là giai đoạn
hiện nay.
Với tầm nhìn và trí tuệ vĩ đại, Người đã đề ra những yêu cầu, tiêu
chuẩn cốt lõi của người cán bộ cách mạng xây dựng xã hội mới.
Nhận thấy rõ ràng, Vấn đề cán bộ và công tác cán bộ trong tác phẩm
"Sửa đổi lối làm việc" được Hồ Chí Minh đề cập khá tồn diện, từ việc khẳng
định rõ vị trí, vai trị người cán bộ; chỉ ra những nội dung, cách thức huấn
luyện cán bộ; dạy cán bộ và dùng cán bộ; lựa chọn cán bộ; cách đối xử với
cán bộ và những điểm lớn trong chính sách đối với cán bộ. Hồ Chí Minh chỉ

12


rõ: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải
thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân
chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho
đúng.Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc.Vì vậy, huấn luyện cán bộ
là cơng việc gốc của Đảng”5.
Hồ Chí Minh đã chỉ ra mục đích, nội dung, cách thức huấn luyện và
học tập của cán bộ sao cho thực sự thiết thực, hiệu quả. Theo Người, huấn
luyện cán bộ phải toàn diện, phải hết sức thiết thực, hiệu quả. Mục đích là để
trang bị cho cán bộ có kiến thức tồn diện, tuy nhiên phải tập trung có trọng
tâm, trọng điểm vào những kiến thức sát với nghề nghiệp, cương vị, chức
trách, nhiệm vụ của từng cán bộ. Đặc biệt, huấn luyện nghề nghiệp,cần “Phải
thực hành khẩu hiệu: làm việc gì học việc ấy. Vơ luận ở qn sự, chính trị,
kinh tế, văn hóa, tổ chức, tuyên truyền, công an .v.v... cán bộ ở mơn nào phải
học cho thạo cơng việc ở mơn đó”. Những tư tưởng đó của Người, đến nay
vẫn đang là những chỉ dẫn vô cùng quý báu cho Đảng ta trong công tác giáo

dục, đào tạo đội ngũ cán bộ hiện nay.
Theo Người, phải tùy từng đối tượng cán bộ, từng nội dung huấn luyện
để có cách thức, phương pháp huấn luyện cụ thể sao cho thích hợp, hiệu
quả .Đặc biệt, trong huấn luyện lý luận, cần phải thiết thực, có ích, lý luận
phải gắn với cơng việc thực tế hàng ngày, gắn với kinh nghiệm thực tế để làm
sáng tỏ lý luận, tránh huấn luyện lý luận theo lối lý luận sng, vơ ích, đem lý
luận khơ khan nhét đầy đầu cán cán bộ.
Về cách học tập của cán bộ, theo Người, “Học tập thì theo nguyên tắc:
kinh nghiệm và thực tế phải đi cùng nhau”. Trong học tập phải “Lấy tự học
làm cốt”, phải sắp xếp kế hoạch hợp lý; “phải tuyệt đối chống bệnh chủ quan,
bệnh hẹp hòi, bệnh ba hoa”. Đồng thời, để huấn luyện cán bộ có hiệu quả, đối
với các cấp lãnh đạo, quản lý cần phải chú ý quan tâm và đầu tư kinh phí,

5

Hồ Chí Minh: Tồn tập Nxb, CTQG, H.2011, t.5, tr.309

13


nhân lực vật lực, không nên bủn xỉn về các khoản chi tiêu trong việc huấn
luyện”6.
"Sửa đổi lối làm việc" là một tác phẩm thể hiện khá toàn diện những tư
tưởng cốt lõi của Hồ Chí Minh về vấn đề "nuôi dạy cán bộ", lựa chọn cán bộ,
dùng cán bộ và chính sách đối với cán bộ. Theo Người, việc “ni dạy cán
bộ” là cơng việc có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, địi hỏi tồn Đảng, từng cấp ủy
đảng phải đặc biệt quan tâm, chăm lo chu đáo đến công tác này, Người chỉ rõ:
“Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Vì vậy, Đảng
phải nuôi dạy cán bộ, như người làm vườn vun trồng những cây cối quý báu”.
Hồ Chí Minh chỉ rõ, Đảng cần phải hiểu rõ cán bộ, phải biết cất nhắc cán

bộ cho đúng; phải khéo dùng cán bộ; phải phân phối cán bộ cho đúng; phải
giúp cán bộ cho đúng và phải giữ gìn cán bộ. Trong việc lựa chọn cán bộ, theo
Hồ Chí Minh, Đảng cần phải hết sức chú ý đến những người cả trong nhận
thức cũng như hành động đã tỏ rõ là người có lòng trung thành với sự nghiệp
cách mạng, thực sự trung kiên, hăng hái trong công việc, trong tranh đấu;
những người thường xuyên quan tâm, chăm lo cho quần chúng, đấu tranh cho
lợi ích của quần chúng, liên hệ mật thiết với quần chúng, được quần chúng tin
yêu và thừa nhận họ là người lãnh đạo; những cán bộ tỏ rõ có năng lực có thể
giải quyết thành cơng những cơng việc khó khăn trong những hồn cảnh khó
khăn, phức tạp; những cán bộ có ý thức giữ gìn kỷ luật nghiêm minh; có kiến
thức lý luận đồng thời có năng lực thực hành, hai mặt đó phải hội tụ đầy đủ
trong từng bản thân mỗi cán bộ.
Hồ Chí Minh quan niệm, đội ngũ cán bộ khơng chỉ bó hẹp trong đội
ngũ đảng viên của Đảng, trái lại còn bao hàm những người ưu tú xuất hiện
trong phong trào của quần chúng. Vậy nên, Đảng cần phải có quan điểm quần
chúng đúng đắn, phải lựa chọn được những quần chúng ưu tú xuất hiện trong
phong trào quần chúng để bổ sung vào đội ngũ cán bộ của Đảng. Theo Hồ
Chí Minh: “Phong trào giải phóng sơi nổi, nảy nở ra rất nhiều nhân tài ngồi
6

Hồ Chí Minh, tồn tập Sđd t.5, tr.313

14


Đảng. Chúng ta không được bỏ rơi họ, xa cách họ. Chúng ta phải thật thà
đoàn kết với họ, nâng đỡ họ. Phải thân thiết với họ gần gũi họ, đem tài năng
của họ giúp ích vào cơng cuộc kháng chiến cứu nước”.
Hồ Chí Minh chỉ rõ: Khi đã lựa chọn đúng đội ngũ cán bộ, vấn đề hết
sức quan trọng là phải mạnh dạn trao việc cho cán bộ làm, bày vẽ cho họ làm;

tuyệt đối không sợ họ mắc sai lầm, khuyết điểm. Tuy nhiên, phải thường
xuyên làm tốt công tác kiểm tra để kịp thời rút kinh nghiệm, khắc phục
khuyết điểm, phát huy ưu điểm. Khi cán bộ mắc sai lầm, khuyết điểm không
được vội vàng “khai trừ” hay “cảnh cáo họ”, trái lại cần phải giúp họ sửa
chữa sai lầm, khuyết điểm; phải thường xuyên quan tâm đến đời sống, sinh
hoạt, tạo điều kiện cho cán bộ chuyên tâm, hết lòng, hết sức phục vụ Đảng,
phục vụ sự nghiệp cách mạng, phục vụ nhân dân.
Hồ Chí Minh cũng đặc biệt quan tâm coi trọng đến chính sách và cơng
tác chính sách đối với đội ngũ cán bộ của Đảng. Người chỉ rõ: “Đảng ta gồm
có hàng triệu người, hàng vạn cán bộ. Trong đó, sĩ, cơng, nơng, thương, binh
đều có. Từng lớp xã hội khác nhau, trình độ, văn hóa khác nhau; tính tình cá
nhân cũng không giống hệt. Sao cho đối đãi đúng với mọi người? Đó là một
vấn đề rất trọng yếu”. Theo Hồ Chí Minh muốn đối đãi đúng với mọi người,
Đảng cần phải có hiểu biết sâu sắc cán bộ, phải khéo dùng cán bộ, phải cất
nhắc đúng cán bộ; phải yêu thương cán bộ và phải biết phê bình cán bộ sao
cho đúng, cho khéo.

Làm thế nào để có thể hiểu biết đúng cán bộ, Hồ

Chí Minh chỉ rõ: “Trong thế giới, cái gì cũng biến hóa. Tư tưởng của người
cũng biến hóa. Vì vậy cách xem xét cán bộ, quyết khơng nên chấp nhất, vì nó
cũng phải biến hóa. Thí dụ: có người khi trước theo cách mạng mà nay lại
phản cách mạng. Có người khi trước khơng cách mạng mà nay lại tham gia
cách mạng. Thậm chí có người nay đang theo cách mạng, nhưng sau này có
thể phản cách mạng”7.
Vấn đề khéo dùng cán bộ, Hồ Chí Minh chỉ rõ, chúng ta hay mắc phải
những chứng bệnh như: “Ham dùng người bà con, anh em quen biết, bầu bạn,
7

Hồ Chí Minh, tồn tập Sđd t.5, tr.318-319

15


cho họ là chắc chắn hơn người ngoài. Ham dùng những kẻ khéo nịnh hót
mình, mà chán ghét những người chính trực. Ham dùng tính tình hợp với
mình, mà tránh những người khơng hợp với mình… Như thế, cố nhiên là
hỏng cả công việc của Đảng, hỏng cả danh giá của người lãnh đạo”. Theo Hồ
Chí Minh, cách dùng cán bộ đúng, trước hết mình phải có độ lượng vĩ đại, có
như vậy mới có thể đối xử với cán bộ một cách chí cơng, vơ tư, khơng có
thành kiến, khiến cho cán bộ khỏi bị bỏ rơi. Phải chịu khó "dạy bảo" cán bộ
để giúp đỡ cán bộ khơng ngừng tiến bộ. Phải sáng suốt để khỏi bị bọn cơ hội
bao vây, mà cách xa cán bộ tốt. Phải có thái độ vui vẻ, thân mật để cán bộ
dám gần gũi với mình.
Người cịn chỉ rõ, mục đích của việc khéo dùng cán bộ, cốt là để thực
hành đầy đủ chính sách của Đảng và Chính phủ, là để cho cán bộ làm được
việc, hoàn thành được nhiệm vụ được giao.Người chỉ rõ: “Phải đào tạo một
mớ cán bộ phụ trách, có gan làm việc, ham làm việc. Có thế Đảng mới thành
công. Nếu đào tạo một mớ cán bộ nhát gan, dễ bảo “đập đi, hị đứng”, khơng
dám phụ trách. Như thế là một việc thất bại cho Đảng”.
Để không mắc sai lầm trong việc khéo dùng cán bộ, theo Hồ Chí Minh,
cần phải tránh tự tơn, tự đại, mà phải nghe, phải hỏi ý kiến cấp dưới; phải có
gan cất nhắc cán bộ; phải yêu thương cán bộ. Đối với những cán bộ mắc sai
lầm, khuyết điểm thì phải dùng cách giải thích thuyết phục, cảm hóa dạy bảo
để giúp cán bộ sửa chữa tiến bộ. Người chỉ rõ: “Cách đối với cán bộ là một
điều trọng yếu trong sự tổ chức công việc. Cách đối với cán bộ có khéo, có
đúng thì mới thực hiện được nguyên tắc: “Vấn đề cán bộ quyết định mọi
việc”… ”

16

Chương 3
SỰ VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC
CÁN BỘ TRONG TÁC PHẨM “SỬA ĐỔI LỐI LÀM VIỆC” CỦA
ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM HIỆN NAY

Trên cơ sở vận dụng quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và
thực tiễn cơng tác xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp ở Quảng
Bình, trong thời gian tới, tỉnh tập trung vào các giải pháp chủ yếu sau:
Một là, Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đánh giá, nhận xét
cán bộ, xem đó là khâu quan trọng hàng đầu trong cơng tác cán bộ
Đánh giá, nhận xét cán bộ là khâu có ý nghĩa quyết định trong công tác
cán bộ, là cơ sở để lựa chọn, bố trí, sử dụng, đề bạt, bổ nhiệm và thực hiện
chính sách cán bộ. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, để nhận xét
được cán bộ tốt thì Đảng phải thường xuyên thực hành đánh giá cán bộ.
Người viết: “Kinh nghiệm cho ta biết: mỗi lần xem xét lại nhân tài, một mặt
thì tìm thấy những nhân tài mới, một mặt khác thì những người hủ hố cũng
lịi ra”. Để đánh giá đúng cán bộ, phải xác định tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí
đánh giá cán bộ, trên cơ sở ban hành quy định đánh giá, nhận xét cán bộ phù
hợp giai đoạn mới; Thơng qua việc lấy phiếu tín nhiệm, phiếu đánh giá về
cam kết trách nhiệm của cán bộ để tiến hành thực hiện các khâu về cơng tác
cán bộ chính xác, khách quan và toàn diện hơn.
Hai là, Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch cán bộ là
điều kiện trong các khâu công tác cán bộ của cấp ủy các cấp
Tiếp tục quán triệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả, đề cao trách
nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, thường xuyên của các cấp ủy đảng, đặc biệt
người đứng đầu về quy hoạch cán bộ. Thực hiện đúng nguyên tắc bảo đảm vai
trò lãnh đạo tập trung của các cấp ủy đảng đi đôi với việc phát huy trách
nhiệm các tổ chức trong hệ thống chính trị, mở rộng dân chủ trong việc phát

17


hiện nguồn, phát hiện tài năng, nhất là chú trọng phát hiện nguồn cán bộ nữ,
cán bộ trẻ, cán bộ khoa học kỹ thuật, cán bộ là người dân tộc ít người; đồng
thời thực hiện đầy đủ các bước quy hoạch cán bộ theo quy định. Đổi mới,
nâng cao chất lượng cơng tác quy hoạch cán bộ; rà sốt, xác định quy hoạch
trên cơ sở quy hoạch cán bộ phải có tính mở, kế thừa và phát triển, đảm bảo 3
độ tuổi; chú trọng quy hoạch đội ngũ cán bộ trẻ được đào tạo cơ bản, gắn với
các khâu khác trong công tác cán bộ như đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí,
sử dụng, thực hiện chính sách cán bộ hài hòa, hợp lý.
Ba là, Đổi mới, chủ động đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho
đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp
Công cuộc đổi mới đất nước ngày càng đi vào chiều sâu và tồn diện
địi hỏi phải nâng tầm đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý nói chung, của tỉnh
nói riêng về cả kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng quản lý và phong
cách, phương pháp công tác. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Huấn luyện cán
bộ là cơng việc gốc của Đảng”. Do đó, xác định đổi mới, nâng cao chất lượng
công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, thực hiện tốt kế hoạch đào tạo hằng năm,
nhiệm kỳ; ưu tiên đào tạo một số lĩnh vực mũi nhọn, khoa học; chủ động ký
kết thoả thuận hợp tác và mở rộng liên kết với một số trường đại học cả trong
và ngoài nước để tổ chức các lớp đào tạo đối với các chuyên ngành mà tỉnh
cần; mở các lớp đào tạo dự nguồn cán bộ cấp huyện, cấp xã, cán bộ trẻ, cán
bộ khoa học kỹ thuật, cán bộ dân tộc; xây dựng Đề án đào tạo nguồn nhân lực
chất lượng cao, chọn cử sinh viên, cán bộ khá giỏi đi đào tạo trình độ trên đại
học ở các lĩnh vực phù hợp... đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh.
Bốn là, Nâng cao chất lượng bố trí, sử dụng cán bộ ngày càng hiệu
quả
Việc lựa chọn, bố trí, sử dụng, bổ nhiệm cán bộ là khâu then chốt có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng trong cơng tác cán bộ. Tập trung kiện toàn cán bộ

lãnh đạo, quản lý các ngành, địa phương đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng.
Thực hiện bổ nhiệm cán bộ lần đầu phải đảm bảo công tác trọn 2 nhiệm kỳ,
18