0095 ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học địa lí địa phương tỉnh thái nguyên luận văn tốt nghiệp

BỘGIÁODỤCVÀĐÀOTẠOTRƯỜNGĐ
ẠIHỌCSƯPHẠMHÀNỘI

ĐỖ VĂNHẢO

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
VÀTRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC
ĐỊA LÍĐỊAPHƯƠNG TỈNH THÁI NGUN

Chun ngành: Lí luận và phương pháp dạy học bộ mơn Địa
líMãsố:62.14.01.11

TĨMTẮTLUẬNÁNTIẾNSĨKHOAHỌCGIÁODỤC

HàNội-2015


Luận án được hoàn thành
tại:TRƯỜNGĐẠIHỌCSƯPHẠMHÀNỘI

Ngườihướngdẫnkhoahọc:
1. PGS.TS.NguyễnTrọngPhúc
2. PGS.TS.TrầnViếtKhanh
Phản biện 1:PGS.TS. Nguyễn Tuyết
NgaPhản biện 2:PGS.TS.Hồng Phúc
LâmPhảnbiện 3:TS.Đỗ VănThanh

LuậnánđượcbảovệtrướchộiđồngchấmluậnáncấpTrườnghọptại:TrườngĐạihọcS
ưphạmHàNội
Vàohồi….. giờ….. ngày……tháng...............năm2015

Có thểtìmhiểuluậnántại:
ThưviệnQuốcgiaViệtNam
ThưviệnTrườngĐạihọc Sưphạm HàNội
Thư việnTrườngĐạihọcSưphạm ĐạihọcTháiNguyênTrungtâmhọcliệu-ĐạihọcTháiNguyên


1
MỞ ĐẦU
1. Lído chọnđề tài
Trongthờiđạingàynay,khikhoahọckỹthuậtpháttriểnmạnhmẽ,sựbùngnổthơngtin
trêncáclĩnhvựcđãlàmchonộidungchươngtrìnhdạyhọccónhiềuthayđổi,lượngthơngtinngày
càngnhiềuhơnvàtănglênkhơngngừng.ĐặcbiệtđốivớikhoahọcĐịalí,bởivìđốitượngnghiêncứ
ucủakhoahọcĐịalílàcácvấnđềtựnhiênvàkinhtếxã
hội,dođónhữngkiếnthứccủakhoahọcnàylnđượctănglênhàngngày,hànggiờvànếukhơngbắtkịpsựbiếnđổi
đóthìsẽnhanhchóngbịtụthậu.
Về vấn đề đổi mới phương pháp dạy học (PPDH), chiến lược phát
triểngiáo dục 2011 – 2020 ghi “Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thơng
nhằmmở rộng các hình thức học tập đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của mọi
người,giúpngườihọchồnthiệnnhâncách,mởrộnghiểubiết,nângcaotrìnhđộhọcvấn, chun mơn nghiệp
vụ phù hợp với yêu cầu công việc và nâng cao chấtlượngcuộc sống”… Điều
28mục
2củaLuật
Giáodục(2005),
quy
định:“Phươngp h á p g i á o d ụ c p h ổ t h ô n g p h ả i p h á t h u y t í n h t í c h c ự c , t ự
g i á c , c h ủ động,sángtạocủahọcsinh;phùhợpvớiđặcđiểmcủatừnglớphọc,mônhọc;bồi dưỡng phương
pháp tự học, khả năng làm việc nhóm; rèn luyện kĩ năng vậndụng kiến thức
vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thúhọc tậpchohọc
sinh”.
Mơn học Địa lí có nhiều thuận lợi để ứng dụng Công nghệ thông tin

vàtruyềnthông(CNTT&TT)vàodạyhọcdomônhọcnàysửdụngrấtnhiềuphươngtiện và thiết bị dạy
học,
các
phương
tiện
này
có
một
ý
nghĩa
lớn
trong
giảng
dạynhư:Bảnđồ,biểuđồ,tranhảnh,bănghìnhvideo,đồngthờicậpnhậtnhữngsốliệumớilàmphon
gphúnộidungtrongqtrìnhgiảngdạychươngtrìnhĐịalí.
Dạy học Địa lí địa phương (ĐLĐP) ở các trường phổ thơng hiện nay
đãđượcchúý
nhiềuhơn
trước.Tuynhiên,dunglượngkiếnthứcnàyvẫncịnchiếmmộttỷlệrấtnhỏtrongchươngtrìnhđị
alí.HơnnữanộidungĐLĐPđượcphânbốởnhữngtiếtcuốinăm,nênviệcdạyvàhọcĐLĐPchưađượccoitrọng
đúng mức.Nhiềugiáoviênchưathậtsựđầutưtrongviệctổchứccáchoạtđộngdạyhọccũngnhư sử dụng
cácphươngtiệndạyhọchiệnđạitrongđócóviệcứngdụngCNTT&TT trong dạy học ĐLĐP. Do đó, kiến
thức
ĐLĐP
của
học
sinh
thườngnghèonàn,việccungcấpvàbổsungkiếnthứcĐLĐPchohọcsinhcịnnhiềuhạnchế,đâyl
àvấnđềcầnkhắcphục.
Để góp phần đáp ứng những u cầu cấp bách nói trên của q trình

đổimớiphươngpháp dạ y họcĐị al í ,chúng t ơil ựa chọn đềt ài nghiêncứu "Ứ n g


dụngcơngnghệthơngtinvàtruyềnthơngtrongdạyhọcĐịalíđịaphươngtỉnhThái Ngun”.
Đây là một hướng nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn, góp phầnthực hiện đổi mới
PPDH để nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học ĐLĐP
ởnhàtrườngphổthông.
2. Mụctiêuvànhiệmvụ nghiêncứu
2.1. Mụctiêu
Xây dựng Website học liệu điện tử và bài giảng E-learning nhằm mụctiêu đổi
mớiphươngphápvànângcaochấtlượngdạyhọcĐLĐPởtỉnhTháiNguyên.
2.2. Nhiệm vụ
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc ứng dụng
CNTT&TTvào dạyhọcđịa lí.
- Nghiên cứu các kỹ thuật biên tập website học liệu điện tử và bài
giảngElearningĐLĐPtỉnhTháiNguyên lớp9Trunghọccơsở (THCS).
- Tổ chức dạy học Địa lí địa phương tỉnh Thái Nguyên lớp 9 THCS
vớisựhỗtrợcủawebsitehọc liệu điệntửvà bàigiảngE-learning.
- Tổchứcthựcnghiệmsưphạmnhằmđánhgiátínhkhảthi,hiệuquảcủaviệcứng dụng
website học liệu điện tử và bài giảng E-learningtrong dạy học ĐLĐP
tỉnhTháiNguyênlớp9THCS;ĐềxuấtmộtsốgiảiphápứngdụngCNTT&TTtrongdạyhọcĐ
LĐPởcáctrườngTHCStrênđịabàntỉnhTháiNguyên.
3. Đốitượngvàphạmvinghiêncứu
3.1. Đốitượngnghiêncứu
Nghiên cứu ứng dụng CNTT&TT trong việc xây dựng website học
liệuđiệntửvàbài giảngE-learningtỉnhThái Nguyênlớp9– THCS.
3.2. Phạmvinghiêncứu
- Giới hạn về nội dung: Nội dung ĐLĐP tỉnh Thái Nguyên dành cho
HSlớp 9 THCS. Ứng dụng phần mềm Microsoft Office và dịch vụ
trựctuyếnGoogle, phần mềm Adobe Presenter biên tập học liệu điện tử và bài

giảng E-learningĐLĐP.
- Giớihạnvềkhônggianlãnhthổ:Nghiêncứuvàthựcnghiệm(TN)trênđịabàntỉnhThái
Nguyên.
- Giớihạnvềthờigian:Luậnánđượcthựchiệntừnăm2009–2014.
4. Giảthuyếtkhoahọc
Xây dựng và sử dụng được website học liệu điện tử, hệ thống bài giảng ElearningtrongdạyhọcĐLĐPmộtcáchcóhiệuquả,đápứngcácucầucủalí luận dạy học thì sẽ tăng cường
hứng thú, phát huy tính tích cực của học sinhtronghọctập từđó nângcao
chấtlượngdạyhọcĐLĐPtỉnhTháiNguyên.


5. Tổngquanvềvấnđềnghiêncứu
Mục này đề cập đến lịch sử nghiên cứu, phát triển CNTT&TTt r o n g dạy
học nói chung, dạy học Địa lí và ĐLĐP nói riêng ở cả 2 góc độ lí luận dạyhọc sử
dụng CNTT&TT và lí luận dạy học Địa lí, ĐLĐP sử dụng CNTT&TTthơng qua
các cơng trình nghiên cứu tổng quan về dạy học Địa lí và ĐLĐP;
cácbàibáo;cácgiáotrình;luậnán;luậnvănthạcsĩcủa
gần30tácgiảtrongvịng10nămtrởlạiđâyt ừđóxácđịnhnhữngđiểmkếthừavàpháttriểncủaluận
án.
6. Quanđiểmvàphươngphápnghiêncứu
6.1. Quan điểmnghiêncứu
Những quan điểm nghiên cứu được sử dụng trong luận án bao gồm:
quanđiểmhệthống,quanđiểmtổnghợp,quanđiểmthựctiễn,quanđiểmcôngnghệdạyhọc.
6.2. Phươngphápnghiêncứu
Những phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận án bao
gồm:Phương phápthu thậpt à i l i ệ u , p h ư ơ n g p h á p đ i ể u t r a ,
p h ư ơ n g p h á p t o á n t h ố n g kê, phươngphápthực nghiệm.
7. Nhữngđónggópcủaluậnán
Trong quá trình nghiên cứu, đề tài luận án đã bước đầu đạt được
nhữngkếtquả sauđây:
- Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc ứng

dụngCNTT&TTtrongdạyhọcĐLĐPtỉnhThái Nguyên.
- ĐánhgiáđượcthựctrạngviệcứngdụngCNTT&TTđểnângcaochấtlư
ợngdạyhọcĐLĐPởtrườngTHCStỉnhTháiNguyênhiệnnay.
- Xâydựngwebsitecơsởhọcliệuđiệntử,biêntậpbàigiảngtrựctuyếnphục
vụchodạyhọc ĐLĐPtỉnhThái Nguyên.
- HướngdẫncáchsửdụngwebsitetrongdạyhọcĐLĐPtỉnhTháiNguyên.
- Chứngminhđượctínhkhảthivàhiệuquảcủaviệcứng dụngCNTT&TT
trongdạyhọc ĐLĐPtỉnhThái Nguyên.
- ĐềxuấtnhữnggiảiphápđểnângcaohiệuquảviệcứngdụngCNTT&TTtrongdạ
yhọc ĐLĐPở trườngphổthơng.
8. Cấutrúcluậnán
Ngồi phầnmở đầu, phầnkếtluận, tàiliệutham khảovàphụlục,luậnándượccấutrúc
thành3chương:
Chương1:Cơsởlíluậnvàthựctiễncủaviệcứngdụngcơngnghệthơngtinvàtruyề
nthơngtrongdạyhọcĐLĐPtỉnhTháiNgun.
Chương2:BiêntậpwebsitehọcliệuđiệntửvàbàigiảngElearningđểtổchứcdạyhọcĐịalíđịaphươngtỉnhTháiNgunlớp9THCS
Chương3:Thựcnghiệmsưphạm


Chương1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC ỨNG DỤNG
CƠNGNGHỆTHƠNGTINVÀ TRUYỀNTHƠNGTRONG
DẠYHỌCĐỊALÍĐỊAPHƯƠNGTỈNHTHÁINGUN
1.1. Cơsởlíluậncủa đềtài
1.1.1. Nhữngvấnđềđổimớiphương phápdạy họcĐịa lí
1.1.1.1. u cầu của đổimớiphương pháp dạyhọc
a. Sựcầnthiếtphảiđổimớiphươngphápdạyhọc:Hiệnnay,sựcầnthiếtcủaviệcđổimớiphươn
gphápdạyhọcxuấtpháttừ3nguyênnhân:
+Nhucầucủasựpháttriểnxãhội
+N h u củasự phát triểnkinhtế

+Đặcđiểmtâm-sinhlícủangườihọc
b. Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực: Phương pháp dạy học
tíchcực gồm các đặc trưng cơ bản sau:D ạ y h ọ c t h ô n g q u a t ổ c h ứ c
c á c h o ạ t đ ộ n g học tập của học sinh, dạy và học chú trọng rèn luyện
phương pháp tự học, tăngcường học tập cá thể,phối hợp vớihọc tập hợp
tác,k ế t h ợ p đ á n h g i á c ủ a t h ầ y vớitựđánhgiá của trị
1.1.1.2. ĐổimớiphươngphápdạyhọcĐịa lítheohướng tích cực
- ucầuđổi mớiPPDHĐịalí
- ucầuvềđổimớiphươngtiệndạyhọcĐịalí
- ucầuđốivớiviệcthiếtkếmộtbàigiảngĐịalícụthể
- Cơsởđể TKBG
1.1.2. NhữngvấnđềlíluậnvềdạyhọcĐịalíđịaphươngởtrườngphổthơng
TrêncơsởnghiêncứunhữngvấnđềlíluậnvềdạyhọcĐLĐP,tácgiảtậptrungtìmhiểuvềmụcđích,
tầmquantrọngcủaviệcdạyhọcĐLĐP;HìnhthứctổchứcdạyhọcĐLĐP;PhươngphápdạyhọcĐLĐP.
1.1.3. PhươngtiệnthiếtbịdạyhọcĐịalí
1.1.3.1. Kháiniệmvề phươngtiện dạy họcđịalíởtrường phổthơng
Trong các tài liệu về lí luận dạy học đã trình bày, phương tiện dạy họcđồng
nghĩa với phương tiện trực quan, đó là các vật thật, vật tượng trưng, và các vậttạohình
sửdụngđểdạyhọc.Cácvậtthậtgiúpchohọcsinhtiếpthutrithức,gây hứng thú tìm tịi học tập như: động vật,
thực vật sống trong môi trường tựnhiên. Các vật tượng trưng như: các sơ đồ, lược
đồ,
bản
đồ
giáo
khoa,…
giúpchoh ọ c si n h t hấy đ ượ c m ộ t c á c h t r ự c q u a n c ác s ự v ậ t h i ệ n t ư ợ n g, đ ư ợ c b
i ể u diễndướidạngkháiqthoặcđơngiản.Cịncácvậttạohìnhkểcảphươngtiệnhiện đại như: tranh, ảnh, mơ
hình, hình vẽ, băng video, phim đèn chiếu,… thaycho các sự vật, hiện tượng khó
trơng thấy trực tiếp như: biển, đại dương,… hoặccácsự vậthiệntượngkhôngthể
trôngthấynhư:cấu tạo củatrái đất.

1.1.3.2. Phânloạicácphươngtiện,thiếtbịkĩthuậttrongdạyhọcđịa lí
Trêncơsởphânloạicácphươngtiệndạyhọc,dođặctrưngcủabộmơn,cácphươngtiệntrựcti
ếp dạyhọcđịalíđượcphânthành2 nhómphươngtiệncơbản:
- Nhómcácphươngtiệndạyhọctruyềnthống.
- Nhómcácphươngtiện,thiếtbịkĩthuậtdạyhọcđịalí.
1.1.3.3. Vaitrị,chứcnăngcủa cácphươngtiện thiếtbịdạyhọc
Phương tiện dạy học có thể đóng nhiều vai trị trong quá trình dạy
học.Một mặt, các phương tiện dạy học thay thế cho những sự vật hiện tượng và
cácquá trình xảy ra trong thực tiễn mà giáo viên và học sinh không thể tiếp
cậnđược. Mặt khác, giúp thầy giáo phát huy tất cả các giác quan các hiện tượng
vàtáihiệnđượcnhữngkháiniệm,quiluật,áp dụngkiếnthứcvào thựctếsản xuất.
1.1.4. CơngnghệthơngtinvớiviệcđổimớiphươngphápdạyhọcĐịalí
Trên cơ sở tìm hiều, nghiên cứu tác giả trình bày các khái niệm cơ bản
vềCNTT&TT;tácđộngcủa CNTT&TTđốivớigiáo dục.
1.2. Cơsởthựctiễn
1.2.1. CấutrúcvànộidungchươngtrìnhĐịalíbậcTrunghọccơsở
Hệ thống kiến thức địa lí theo chương trình THCS liên quan đến ba nộidung
cơ bản của khoa học địa lí đó là: những kiến thức về Địa lí đại
cương;nhữngkiếnthứcvềĐịalícácchâu;những kiếnthứcvềĐịalíViệtNam
Nhưvậy,cấutrúccủachươngtrìnhđượcsắpxếptheothứtựhọcsinh(HS)họccáckiếnthứcliênquan
đến địa lí đại cương trước sau đó là địa lí các châu lục vàcuối cùng học địa lí Việt Nam. Việc sắp xếp chương trình như vậy đi theo
conđườngtừnhữngkiếnthứckháiqtđếnnhữngkiếnthứccụthể.Trongdạyhọc,đâylàconđườ
ngngắnnhất,tiếtkiệmthờigian.NhưngviệcsắpxếpchươngtrìnhnàyđịihỏiởHSsựnỗlựchọctậ
prấtlớnđểnắmđượccáckiếnthứckháiqt(cáckháiniệm,cácquyluật),trongkhicáckiếnthứccụt
hểmàHScóđượccịnrấthạnchế.ĐâylàmộtkhókhănđốivớiviệcdạyhọcđịalíởtrườngTHCS.
1.2.2. Nộidungđịalíđịaphươngtỉnh,thànhphốbậcTrunghọccơsở
Nhìn chung, trong chương trình và SGK Địa lý lớp 9 THCS, phần ĐLĐPchỉ
làhướngdẫncáchhọcchocácemhọcsinh.Vìvậy,khigiảngdạyphầnĐLĐP người giáo viên phải tìm tịi,

khai thác tài liệu về nhằm cung cấp cho họcsinhnhữngkiếnthứccơ bảnvềđịa
phươngcủamình.
1.2.3. Đặcđiểmtâmsinhlívàtrìnhđộnhậnthứccủahọc sinhTrunghọc cơsở
Trongmụcnàytácgiảtậptrunglàmrõcácđặcđiểmsau:độngcơhọctập,vềtưduy,vềghi
nhớ,vềquanhệgiaotiếp...CácđặcđiểmtrênđượcpháthuycaonhấtởHSTHCS.


1.2.4. ThựctrạngdạyhọcĐịalíđịaphươngvàviệcứngdụngcơngnghệthơngtinvàtruyề

nthơngtrongdạyhọcĐLĐPởtỉnhTháiNgun
1.2.4.1. ThựctrạngdạyhọcĐịalíđịaphươngtỉnh TháiNgun
ĐLĐPlàhọcphầncốđịnhtrongchươngtrìnhgiảngdạyđịalíởtrườngphổthơng. Tuy nhiên
việc
giảng
dạy
ĐLĐP
cịn
nhiều
hạn
chế:
Thời
lượng
dành
chochươngtrìnhĐLĐPcịnít;VấnđềgiảngdạyĐLĐPnóichungvàĐLĐPtỉnhTháiNgunnóiriên
gcịngặp
nhiềukhókhăndotàiliệuphục
vụcho
giảngdạycịnhạnchế,nhậnthứcvềkiếnthứcĐLĐPcủagiáoviêncịnchưađồngđều;trìnhđộnhậnth
ức,khảnăngtưduy…củahọcsinhkhơngđồngđềugiữacácvùngtrongtồntỉnh.
1.2.4.2. Thực trạng ứng dụng cơng nghệ thơng tin và truyền thơng trong dạy

họcĐịalí,ĐLĐPtỉnhTháiNgun
Để có cơ sở đánh giá việc ứng dụng CNTT&TT trong dạy học Địa lí
địaphươngởtrườngphổthơng,chúngtơitiếnhànhđiềutragiáoviên(GV)vàHSởnhi
ềuhuyện, thị,thànhtrongtỉnhThái Ngun.
Mụcđích củacơng tácđiều tranhằm đánh giátình hình dạy học,v i ệ c ứngdụng
CNTT&TT trong dạy họcbộ mơn, (về mặt nhận thức, tần suất, hìnhthức, biện pháp sử dụng của GV và
HS...). Kết quả điều tra sẽ là cơ sở quantrọng để chúng tôi nắm bắt được thực
trạng ứng dụng CNTT&TT dạy học bộmôn hiện nay và đề xuất các biện pháp ứng
dụng CNTT&TT để nhằm nâng caochấtlượngdạyhọc Địa líở trườngphổthơng.
Tiểukếtchương1
Qua nghiên cứu lý luận và điều tra, khảo sát thực tế về việc“Ứng
dụngCNTT&TTtrong dạy họcĐLĐPtỉnhTháiNguyên”,chothấy mộtsốvấnđề sau:
- Sự phát triển mạnh mẽ của CNTT&TT đã làm thay đổi bản chất
củaquá trình dạy học. Bên cạnh các PPDH truyền thống, GV có nhiều hơn
cácPPDH để lựa chọn như dạy học trực tuyến, E-learning, Webquest,...HS có
nhiềucơh ộ i h ọ c t ậ p , t ừ n g bư ớ c t h a y đổi p h ư ơ n g ph áp h ọ c t ừ h ọ c t ậ p t r u y ề
n t h ốn g trênlớpsangtựhọc,tựnghiêncứuvà tựđánh giá.
- Đổi mới cả về mục tiêu, nội dung và phương pháp là sự đổi mới
mangtínhtấtyếuvàcũnglàmụctiêulớnđặtrachongànhGiáodụcvàĐàotạocủanước ta. Đổi mới để đáp
ứng sự phát triển chung của thời đại và giải quyết vấnđề cốt lõi của quá trình
dạy học là cung cấp thêm tri thức nhân loại vào tri thứccủangườihọc.
- Từ việchệthống, kháiquátv à p h á t t r i ể n n h ữ n g v ấ n đ ề l í
l u ậ n , đ ồ n g thời rút ra những nhận định chung từ việc ứng dụng CNTT&TT
vào dạy học, đềtài đã xây dựng được cơ sở lí luận và thực tiễn cho việc nghiên
cứu, ứng dụngCNTT&TTvàodạyhọcĐLĐPở trườngTHCS.


Chương2
BIÊNTẬPWEBSITEHỌCLIỆUĐIỆNTỬVÀBÀIGIẢNG
E-LEARNING ĐỂ TỔ CHỨC DẠY HỌC ĐỊA LÍ ĐỊA PHƯƠNG

TỈNHTHÁINGUYÊN LỚP 9THCS
2.1. Nhữngnguyêntắcbiêntậpwebsitehọcliệuđiệntử,bàigiảngE-learning
2.1.1. Nguyêntắcbiêntập Websitehọcliệuđiệntử
Khi xâydựngWebsitehọcliệuđiệntửcầnđảmbảo cácnguyêntắcsau
- Đảm bảo tính khoa học: Nguyên tắc này đòi hỏi nội dung thiết kế
phảiđảm bảo tính chính xác và tính hiện đại của chương trình. Các nội dung
của họcliệuđược cấutrúc,sắp xếpkhoahọc đểngười dùngdễ sửdụng.
- Đảmbảotínhsưphạm:Nguntắcnàyđỏihỏinộidungthiếtkếphảirõ
ràng,phùhợpvớichươngtrình.Cáchìnhảnh,phim,tưliệu,…xâydựngphảidễsửdụng,giúpgiáoviêndễdàngtổchức,điềukhiển
hoạtđộngnhậnthứccủahọcsinh.
- Đảm bảo tính khả thi: Học liệu xây dựng phải đáp ứng được khả
năngsửdụngcủa GVcác trườngphổ thôngở địa phương.
- Đảm bảo tính kinh tế: Học liệu xây dựng phải phù hợp với điều
kiệnkinh tế của các trường phổ thơng, làm thế nào để chi phí sản xuất khơng
lớnnhưngđảmbảođược tínhhiệuquảtrongdạyhọc.
2.1.2. NguntắcbiêntậpbàigiảngE-learning
- Nguntắc1:Kếthợpcâuchữvớihìnhảnh minhhọa
- Nguntắc2:Hìnhảnhminhhọacóthểkếthợpvớigiảithíchbằnglời(âmthanh
).
- Nguntắc3:Vớihìnhảnhminhhọakhơngnênsửdụngđồngthờicảlờinói
và câuchữ.
- Nguntắc4:Tạomơitrườnghọctập có tínhtương táccao
kếthợpvớirènluyệnkhả năngtự học
- Nguntắc5:Phongcáchviếtnộidungphảicócấutrúcrõràng
- Nguntắc6:Thậntrọngvớisựkhácbiệtvềvănhốvàngơnngữ
- Nguntắc7:Đónggóinộidungcầntntheocácchuẩnquyđịnh
2.2. Giớithiệumộtsốphầnmềmhỗtrợbiêntậpwebsitevàbàigiảngtrựctuyến
2.2.1. Mộtsố phần mềm,websitehỗ trợtìmkiếm,biên tậpkênh chữ
2.2.2. Mộtsố phầnmềm,websitehỗ trợbiên tậpbảngbiểuthống kê
2.2.3. Mộtsố phầnmềm,websitehỗtrợtìmkiếm,biêntập video

2.2.4. Mộtsốphần mềm,websitehỗ trợtìmkiếm,biêntập hình ảnh
2.2.5. Mộtsố phần mềm,websitehỗtrợtìmkiếm,biên tậpbản đồ
2.2.6. Mộtsốphần mềm,websitehỗ trợbiêntập bàigiảngtrựctuyến
2.3. Biênt ậ p w e b s i t e h ọ c l i ệ u đ i ệ n t ử v à b à i g i ả n g t r ự c t u y ế n Đ ị a l í
đ ị a phươngtỉnhTháiNguyên
2.3.1. BiêntậpwebsitehọcliệuđiệntửĐịalíđịaphươngtỉnhTháiNguyên
2.3.1.1. Mụcđích,yêucầubiên tậpwebsitehọcliệuđiện tửĐịalíđịa phương
2.3.1.2. Cấutrúcwebsitehọcliệu điện tử
2.3.1.3. Danhmụcmộtsố họcliệu điện tửtrong websitecơsởdữliệu
2.3.1.4. Quytrìnhbiên tập websitehọcliệu điện tử
- Bước1:Sưutầmnguồntưliệu
- Bước2:Xâydựngcấutrúccơ sởdữ liệu
- Bước3:Lựachọncôngnghệlưutrữ
- Bước4:Biêntậpwebsitehọcliệu điệntửĐLĐP
2.3.1.5. ỨngdụngcácdịchvụmiễnphícủaGooglebiêntậpwebsitecơsởhọcliệu
điệntửĐLĐP tỉnhTháiNgun
a. Tổngquanvềdịch vụlưutrữdữliệucủaGoogle.
b. QuytrìnhlưutrữvàchiasẻdữliệucủaGoogleDrivevàGoogleSite
c. Cácbướcbiêntậpwebsitehọcliệu điệntử
- Bước1 : T ạ o t à i k h o ả n G o o g l e A c c o u n t s v ớ i t ê n t à i k h o ả n l à w
ạiđịachỉ />
Hình2.1.GiaodiệntạotàikhoảnGoogleAccounts


- Bước2:Đăng nhập địachỉbằngtàikhoảnvừatạo.

Hình2.2.GiaodiệnđăngnhậpGoogleAccounts
- Bước3:Chọn ứngdụngGoogleDrive

Hình2.3.GiaodiệnGoogleDrive
- Bước4:TạothưmụclưutrữhọcliệutrênGoogleDrive:ChọnnútTạo

Hình2.4.GiaodiệntạothưmụctrênGoogleDrive


- Bước5:UploadhọcliệutừmáytínhvàocácthưmụctrênGoogleDrive.

Hình2.5.GiaodiệncácthưmụchọcliệutrênGoogleDrive
- Bước6:Chia sẻdữliệu(ShareFile),chọndấutickvàođầu têncácFile,

Hình2.6.GiaodiệnuploadhọcliệutrênGoogleDrive
- Bước7:TạowebsitetrênGoogleSites.Đăngnhậptàikhoảngmailtạiđịa
chỉ.

Hình2.7.GiaodiệnđăngnhậpGoogleSitestạowebmiễnphí


- Bước 8. Chọn Create, chọn mẫu website có sẵn (Template) và đặt
tênsite,nhậpmãxácnhậnwebsite.Websiteđượctạocóđịachỉ
là />
Hình2.8.GiaodiệnchọnmẫuwebtrênGoogleSites
- Bước9:Biêntập Trangchủ(Home).Chọn nútEditpageđểbiêntập nộidung.

Hình2.9.GiaodiệnbiêntậptrangchủWebsitehọcliệuđiệntử
- Bước10:Tạo trangcon(page) vớitêngọiThưviệnbảnđồ.

Hình2.10.GiaodiệnbiêntậptrangnhánhWebsitehọcliệuđiệntử
- Bước11:Thêm(Add)filehọcliệuđiệntửvào trang web.

Hình2.11.GiaodiệnbiêntậphọcliệuWebsitehọcliệuđiệntử
2.3.2. BiêntậpbàigiảngE-learningĐịalíđịaphươngtỉnhTháiNgun
2.3.2.1. ucầuđốivớibàigiảng E-learningĐịa líđịa phương
2.3.2.2. TổngquanquytrìnhbiêntậpbàigiảngE-learning
2.3.2.3. CácbướcbiêntậpbàigiảngElearningĐLĐPbằngphầnmềmAdobePresenter7.0
TrongqtrìnhbiêntậpcácbàigiảngElearningĐLĐPtỉnhTháiNgun,tácgiả đềtàiđã thựchiệnbiêntập
3bài.Gồmcácbàisau:
Bảng2.1.CácbàigiảngĐLĐPđượcbiêntậpE-learning
TT Lớp Tênbài
1
9
Bài41.ĐLĐPtỉnhTháiNgun(Vịtríđịalý,phạmvilãnhthổ
vàtựnhiên)
2
9
Bài42. ĐLĐP tỉnhTháiNgun(Dâncư,xãhội)
3
9
Bài43.ĐLĐPtỉnhTháiNgun(Kinhtế)
Tác giả xin giới thiệu quy trình biên tập 01 bài giảng trực tuyến E-learning
bằng phần mềm Adobe Presenter 7.0. Địa lí lớp 9 THCS. Ở phần này,tác giả đưa
ra quy trình chi tiết để biên soạn một bải giảng bằng phần
mềmAdobePresenter7.0gồmcácbước:
- Càiđặtcácphầnmềm;
- Sưutầmcác tưliệucầncho bài giảng;
- Xâydựngbài giảngtrìnhchiếubằngPowerPoint;
- Ghiâm, ghihình;
- Thiếtlập giaodiệnbàigiảng E-learning;

- Thêmvideovàotrang trìnhchiếu
- Thêmâmthanhvàđồngbộlờigiảng vớitrìnhchiếuhìnhảnh;
- Tạocâuhỏitrắcnghiệm,tươngtácvấnđáp (quizze);
- XuấtbảnbàigiảngE-learning.


KÊNHCHỮ
KÊNHHÌNH

Thêm các hiệu ứng
BẢNG,BIỂU
VIDEOGIÁOKHOA

VIDEO GV GIẢNG BÀI

AUDIO LỜI GIẢNG
CÁC BÀI TRẮC NGHIỆM

QUAYPHIM,GHIÂMGIÁOVIÊN DẠY

ĐỒNG BỘ HĨA
Kênh chữ, Hình ảnh với

SẢNPHẨM ĐĨNGGĨI(HTML, PDFviewer)

Uploadtoserver

Hình2.12.QuytrìnhcácbướcbiêntậpbàigiảngE-learning

2.4. SửdụngwebsitehọcliệutrongdạyhọcĐịalíđịaphương
2.4.1. Khaithácnguồnhọcliệu
ĐểkhaithácCSDLhọcliệuđiệntửĐLĐPtỉnhTháiNgun,GVvàHSthựchiệntheoc
ác bước sau:
Bước1:KhởiđộngtrìnhduyệtWebtrênmáytínhcánhâncókếtnốiinternet.Vídụnhư:Go
ogleChrome, FireFox, Internet Explorer.
- Bước2 : N h ậ p đ ị a c h ỉ t r u y c ậ p W e b s i t e t r ê n t h a n h A d r e s s đ ị a c h ỉ n h ư
s a u : />- Bước3:Truycậpvàocáctrangnhánhởmenudọcbêntráikhungcửasổtrìnhduyệtđểv
ào cácThưviệnlưu trữtheophânloạihọcliệuđiệntửbaogồm:
+Thưviệnbảnđồ
+Thưviệnhìnhảnh:
+Thưviệnvideo
- Bước4:Saochép(Copy)và dán(Paste),tảivềDownload,Chèn(Insert)
2.4.2. Sửdụngwebsitehọcliệutrongdạyhọcđàmthoại
Trong dạy học ĐLĐP tỉnh Thái Nguyên, GV truy cập vào trang học liệuđể
dowload học liệu hoặc sử dụng trực tuyến trong khi lên lớp để đặt ra các
câuhỏiđàmthoại.
2.4.3. Sửdụngwebsite họcliệuhướngdẫnhọcsinhkhaithácbảnđồ
Trong điều kiện thực tế tại địa phương tỉnh Thái Nguyên, nguồn bản
đồĐLĐPrấthạnchế.HệthốngbảnđồtrênwebsitehọcliệuđiệntửhỗtrợhiệuquảquátrìnhdạyhọcĐLĐP
2.4.4. Sửdụngwebsitehọcliệutrongtổ chứcdạyhọcnhóm
- Bước1:GVgiao nhiệmvụcho cácemHStronglớp làmviệccánhân
-Bước2: S a u khiHSl àm việctồnlớp5phút. GVchi al ớ p thànhcác nh óm thảo
luận.
- Bước3:Đạidiệncácnhómbáocáonộidungthảoluậnsâu.
- Bước4:Cácnhómtựđánhgiávàđánhgiáchéo.GVcủngcố,chuẩnhóakiếnthứcvà
đưanộidungphảnhồi.
2.4.5. Sử dụng website họcliệutrongdạyhọcdựán
TiếntrìnhthựchiệndạyhọcdựánĐLĐPvớisựhỗtrợcủaWebsitehọcliệuđiệntử:
- Bước1:Xácđịnh chủđề

- Bước2:Cácnhómxâydựngkếhoạch làmviệc
- Bước3:Cácnhómthựchiệndựán
- Bước4:Giớithiệusảnphẩmtrướclớp
- Bước5:Đánhgiá


2.5. SửdụngbàigiảngE-learningĐLĐPtỉnhTháiNgun
2.5.1. SửdụngbàigiảngE-learning trênlớp
2.5.1.1. TổchứcthựchiệnbàigiảngE-learningĐịa lí địaphươngtỉnhTháiNgun
2.5.1.2. Mộtsốlưtrongq trìnhdạyhọctrên lớp
- Chuẩnbịcơsở vậtchấtphịnghọc
- Chuẩnbịvàkiểmtradữliệu bàigiảngE-learning
- Tổ chứchoạtđộngdạyhọc

Hình2.13.GiaodiệnđiềukhiểnbàigiảngE-learning
2.5.2. SửdụngbàigiảngE-learningở nhà
- Bước1:Kiểmtracác điềukiệnphụcvụq trìnhdạyhọctừxa.
- Bước2:GVhướngdẫnHSphươngpháptựhọctạinhà.
- Bước3:TổchứcquátrìnhHStựhọctạinhà.
- Bước4:Kiểmtra, đánh giá
- Bước5:Củngcố vàgiao nhiệmvụ
Tiểukếtchương2
Trongnộidungchương2, tác giảđề tàiđã thực hiệnnhữngnhiệmvụsau:
- XáclậpnhữngnguyêntắcbiêntậpWebsitehọcliệuđiệntử,b i ê n tậpElearningtrongdạyhọc Địa lí.
- GiớithiệumộtsốphầnmềmCNTT&TTphụcvụbiêntậpwe bs i t e và
biêntậpbài giảngE-learning.
- BiêntậpwebsitehọcliệuđiệntửĐLĐP tỉnhTháiNguyênvàhướngdẫnGV
vàHSsử dụng, khaithác nguồnhọcliệuphụcvụgiảngdạy,họctậpvề ĐLĐP.
- Biên tập bài giảng E-learning ĐLĐP và hướng dẫn sử dụng bài giảng Elearningtrongdạyhọc ĐLĐPtỉnhThái Nguyênlớp9THCS.

Chương3
THỰCNGHIỆMSƯPHẠM
3.1. Mụcđích,nguyêntắcvànhiệmvụthựcnghiệm
3.1.1. Mụcđíchthựcnghiệm
Thựcn g h i ệ m l à p h ư ơ n g p h á p t h u t h ậ p t h ô n g t i n đ ư ợ c t h ự c h i ệ n v ớ i
việcquansátnhằmkiểmtratínhđúngđắncủagiả thiếtkhoahọc.
3.1.2. Nguyêntắcthựcnghiệm
Khitiếnhànhthựcnghiệmcầnđảmbảom ộtsốnguyêntắcsau:Đảm bảotính
khoahọc, khách quan, đảmbảo tínhphổ biến,đảmbảo tínhthựctiễn.
3.1.3. Nhiệmvụthựcnghiệm
- XâydựngcácgiáốndạyhọcĐLĐPtỉnhTháiNgun,lớp9THCSvớisựhỗ
trợcủawebsitehọcliệuđiệntửvàE-learningđểtiếnhànhdạythựcnghiệm.
- XâydựngcácphiếukiểmtranhằmđánhgiákếtquảTN.
- Xửlí kếtquả TN,sosánhvớikết quảđốichứng(ĐC).
- NhậnxétvàđánhgiákếtquảTNvềtínhkhảthivàhiệuquảcủaviệcdạyhọcĐLĐ
PvớisựhỗtrợcủawebsitehọcliệuđiệntửvàE-learning.
3.2. Nộidungthựcnghiệm
Cănc ứ v à o n ộ i d u n g c ủ a S G K đ ị a l í l ớ p 9 , k h ả n ă n g x â y d ự n g v à s ử dụnggi
áoánđiệntử,các bàithực nghiệmđ ư ợ c lựa chọn như sau:
Bài4 1 : Đ ị a l í t ỉ n h T h á i N g u y ê n ( V ị t r í đ ị a l í , p h ạ m v i l ã n h t h ổ v à t ự nhiên
).Lớp9.
Bài 42: Địa lí tỉnh Thái Nguyên (Dân cư – xã hội). Lớp
9.Bài43:Địa lítỉnhThái Nguyên(Kinhtế). Lớp 9.
3.3. Phươngphápthựcnghiệm
- DựgiờlớpTN,ĐC,theodõicáchoạtđộngdạyhọcvàghibiênbản.
- Traođổi,trịchuyệnvớiGV,HSvàgửiphiếuđiềutra,khảosát.
- Kiểmtrahiệuquảgiờdạybằngcáchcho HSlàmbàikiểm tracuốigiờ.
- Xửlícácsốliệuthốngkêvàsosánh,đốichiếukếtquảthựcnghiệmởcáclớp
TN và ĐC.

3.4. Tổchứcthựcnghiệm
3.4.1. Thờigianthựcnghiệm
Theokhung kếhoạchthờigiannămhọc2010-2011 và2011-2012
3.4.2. Chọntrường,lớpvàGVdạythựcnghiệm
Nhằmđảmbảotínhphổbiến,đạidiệncủađịabànthựcnghiệm,chúngtơiđãchọn06trường
THCStrênđịa bàn tỉnhTháiNgun đểdạythựcnghiệm.Ởmỗi


trường,chúngtơichọnmộtlớpTNvàmộtlớpĐC.Đểđảmbảotínhkháchquan,chúngtơichọn
mỗitrường1GVdạycảlớpTN.
3.5. Quytrìnhthựcnghiệm
- Bước1 : X â y d ự n g g i á o á n d ạ y h ọ c Đ L Đ P t ỉ n h T h á i N g u y ê n l
ớ p 9 THCSv ớ i s ự hỗtrợcủawebsitehọc liệuđiệntửvà E-learning.
- Bước2:Hướngdẫn,tậphuấnGVvềphươngpháp,hìnhthứctổchức dạ
yhọccó CNTT&TTtrongdạyhọcĐLĐPtheohướngtíchcực.
- Bước3:Triểnkhaidạyhọcthựcnghiệm.
- Bước4:Kiểmtra,đánhgiákếtquảthựcnghiệm.
- Bước5:Gửiphiếuhỏi ýkiếncho GV vàHS
3.6. Kếtquảthựcnghiệm
3.6.1. Kếtquảbàithựcnghiệmsố1
Bảng3.1.Cácthamsốkiểmđịnhkếtquảkiểmtrabài TNsố 1
Lớp

n

X

S

V

td

t

TN
ĐC

246
250

7.41
6.37

1.32
1.37

17.81
21.44

8.61

1.65

Qua số liệu trên cho thấy kết quả học tập của HS nhóm TN tốt hơn
nhómĐC.GVsửdụngCNTT&TTđểtổchứccáchoạtđộngởtrênlớpthuhútđượcsự
chú ý của HS vào bài giảng, tham gia tích cực vào các hoạt động học tập.
HShọct ậ p m ộ t c á c h chủ độ ng , t ự g i á c v à g i à n h nhi ều t hờ i g i a n c h o v i ệ c t ì m t ò
i kiếnthứcmới.HS hiểubài,ghinhớsâu vàvậndụngtốtkiếnthứcvềĐLĐP.
3.6.2. Kếtquảbàithựcnghiệmsố2

Bảng3.2.CácthamsốkiểmđịnhkếtquảkiểmtrabàiTNsố 2
Lớp

n

X

S

V

td

t

TN
ĐC

246
250

7.33
6.21

1.51
1.51

20.68
24.35

8.19

1.65

Căn cứ kết quả phân tích trên, cho thấy việc sử dụng BGĐT để dạy
họcĐLĐP đã tạo ra sự cuốn hútmạnh mẽ trong suốt quá trình của tiết
học,n h ậ n thấy HS hứng thú và say mê hơn với nội dung ĐLĐP. GV dễ dàng
trong việc tổchức các hoạt động nhận thức theo hướng dạy học tích cực nhờ sự hỗ
trợ củaCNTT&TT. Lớp TN có kết quảhọc tập cao hơn,ghinhớđ ố i t ư ợ n g
đ ị a l í l â u bềnvà nhanhhơnsovới lớpĐC.


3.6.3. Kếtquảbàithựcnghiệmsố3
Bảng3.3.Cácthamsốkiểmđịnhkếtquảkiểmtra bàiTNsố3
Lớp

n

X

S

V

td

t

TN
ĐC

246
250

7.19
6.28

1.52
1.56

21.21
24.84

6.52

1,65

Từ kết quả TN và qua quá trình dự giờ tiết TN ở một số trường, chúng
tơinhậnthấycáctiếtdạyTN–tiếthọcđượcthiếtkếtheohướngdạyhọccóứngdụng CNTT&TT giúp các em biết
cách khai thác tri thức, phát huy tốt năng lựctư duy sáng tạo. Tuy nhiên, để làm
được điều đó địi hỏi người GV phải đầu tưnhiều thời gian, công sức khi thiết kế
và tổ chức dạy học trên lớp. Ngoài việcphải làm tốt khâusưu tầm,x ử l í t à i
liệu,
thiết
kế
BGĐT,
người
GV
cũng
c ầ n phảiđượctrangbịnhữngkiếnthức,kỹnăngđểsửdụngcácphươngtiện,thiết

bịdạyhọc trênlớptrongđócóCNTT&TT.
3.7. Nhậnxétkếtquảthựcnghiệmchung
3.7.1. Nhậnxétvềmặtđịnhlượng
Sau mỗi bài thực nghiệm, chúng tôi đều thống kê điểm số, tính tốn tỉ
lệđiểm kiểm tra theo các mức độ: giỏi, khá, trung bình, yếu, kém; tính tốn
cácthamsố kiểmđịnhchomỗibài thựcnghiệm. Kếtquả cho thấy:
Điểm trungbình củacáclớpthựcnghiệmln caohơncácl ớ p đ ố i chứngở cả
6trườngvà cả 3bài thựcnghiệm.
Bảng3.4.S o sánhđiểmtrung bìnhcủa cáclớpTNvà ĐC
Xếploại
Sĩ
Trường
Lớp
số Bài1 Bài2 Bài3
TN
44 7.36 7.41 7.25
THCSHàThượng -H.ĐạiTừ
ĐC
46 6.26 6.41 6.33
TN
42 7.52 7.43 7.33
THCSTrầnPhú-H. PhúBình
ĐC
42 6.33 6.31 6.14
TN
40 7.73 7.28 7.13
THCSQuangTrung-TPThái Nguyên
ĐC
41 6.54 6.05 6.44
TN

44 7.64 7.50 7.20
THCSNguyễnDu -ThịxãSôngCông
ĐC
44 6.82 6.66 6.27
TN
39 7.05 7.26 7.28
THCSQuyếtThắng-TPTháiNguyên
ĐC
41 6.29 5.80 6.49
TN
37 7.08 7.03 6.89
PhổthôngDTNTNguyễnBỉnhKhiêm
ĐC
36 5.67 5.81 6.00