Thực trạng tổ chức rèn luyện tố chất thể lực trong giờ thể dục cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi tại tỉnh bình phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Phạm Thị Kim Ngân

THỰC TRẠNG TỔ CHỨC RÈN LUYỆN
TỐ CHẤT THỂ LỰC TRONG GIỜ THỂ DỤC
CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI
TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Phạm Thị Kim Ngân

THỰC TRẠNG TỔ CHỨC RÈN LUYỆN
TỐ CHẤT THỂ LỰC TRONG GIỜ THỂ DỤC
CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI
TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC
Chuyên ngành : Giáo dục học (Giáo dục Mầm non)
Mã số: 8140101
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. BÙI THỊ VIỆT

Thành phố Hồ Chí Minh – 2022

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi.
Các thông tin, số liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc và được trích
dẫn rõ ràng, cụ thể. Kết quả nghiên cứu trong luận văn chưa từng được công
bố trong bất kỳ một cơng trình nào trước đây.

Tác giả

Phạm Thị Kim Ngân


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và thực hiện luận văn, tác giả đã nhận được sự
động viên, giúp đỡ và hỗ trợ nhiệt tình từ gia đình, thầy cô, nhà trường và bạn
bè. Thông qua luận văn, tác giả muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến:
- TS. Bùi Thị Việt đã tận tình giúp đỡ, chỉ dẫn và định hướng cho tác giả
trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn.
- Ban Giám hiệu và giáo viên trường mầm non Thanh Bình, trường mầm
non Hoạ Mi, trường mầm non Hoa Hồng, trường mầm non Hoa Cúc, trường
mầm non Thanh Hòa, trường mầm non Thiện Hưng, trường mầm non Tân
Tiến, trường mầm non Tân Thành - tỉnh Bình Phước đã tạo điều kiện cho tác
giả hồn thành luận văn này.
- Phòng Sau đại học trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh đã
tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình học tập và thực hiện
luận văn.
- Gia đình và bạn bè luôn động viên tinh thần cho tác giả trong q trình
nghiên cứu và hồn chỉnh luận văn.
Cuối cùng, xin kính gửi lời chúc sức khỏe và hạnh phúc đến tất cả mọi

người.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 3 năm 2021
Tác giả

Phạm Thị Kim Ngân


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
M

Đ U ...........................................................................................................1

Chương 1. CƠ S

LÝ LUẬN VỀ VIỆC TỔ CHỨC RÈN LUYỆN TỐ

CHẤT THỂ LỰC TRONG GIỜ HỌC THỂ DỤC CHO
TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI .......................................................8
1.1. Lịch sử nghiên cứu việc tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi trong giờ học thể dục ...........................................................8
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ...........................................................8
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ..........................................................12
1.2. Vai trò của tố chất thể lực với sự phát triển toàn diện của trẻ mầm non . ....15

1.3. Một số khái niệm cơ bản về việc tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong giờ học thể dục. .............................................17
1.3.1. Vận động........................................................................................17
1.3.2. Khái niệm vận động cơ bản, bài tập vận động cơ bản ..................19
1.3.3. Khái niệm tố chất thể lực...............................................................20
1.3.4. Khái niệm tổ chức rèn luyện tố chất thể lực..................................23
1.3.5. Phương pháp dạy vận động phát triển tố chất thể lực cho trẻ. ......28
1.3.6. Hình thức tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi....37
1.4. Đặc điểm phát triển tố chất thể lực của trẻ 5-6 tuổi .................................38
1.4.1. Đặc điểm, biểu hiện đánh giá sự phát triển của tố chất thể lực
nhanh nhẹn ....................................................................................38


1.4.2. Đặc điểm, biểu hiện đánh giá sự phát triển tố chất mạnh mẽ .......39
1.4.3. Đặc điểm, biểu hiện đánh giá sự phát triển của tố chất bền bỉ .....40
1.4.4. Đặc điểm, biểu hiện đánh giá sự phát triển tố chất khéo léo.........41
1.4.5. Đặc điểm, biểu hiện đánh giá sự phát triển của tố chất mềm dẻo.....42
1.5. Nội dung phát triển tố chất thể lực của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi .................43
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi .............................................................................................45
1.6.1. Các yếu tố chủ quan ......................................................................45
1.6.2. Các yếu tố khách quan ...................................................................48
1.6.3. Các yếu tố liên quan đến môi trường vận động, cơ sở vật chất,
đồ dùng dụng cụ luyện tập ............................................................49
Tiểu kết chương 1 ............................................................................................50
Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC RÈN LUYỆN TỐ CHẤT THỂ
LỰC TRONG GIỜ HỌC THỂ DỤC CHO TRẺ MẪU
GIÁO 5-6 TUỔI ........................................................................52
2.1. Khái quát về quá trình tổ chức điều tra thực trạng việc tổ chức rèn
luyện tố chất thể lực trong giờ học thể dục cho trẻ mẫu giáo 5-6

tuổi. ....................................................................................................52
2.1.1. Vài nét về tỉnh Bình Phước ...........................................................52
2.1.2. Mục đích khảo sát thực trạng ........................................................53
2.1.3. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................53
2.1.4. Phương pháp nghiên cứu thực trạng..............................................53
2.1.5. Nội dung nghiên cứu ....................................................................55
2.1.6. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................56
2.2. Kết quả nhận thức về việc tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ
mẫu giáo 5-6 tuổi trong giờ thể dục ........................................................58
2.2.1. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức rèn luyện tố chất thể lực
trong giờ thể dục cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ................................58


2.2.2. Kết quả lập kế hoạch tổ chức rèn luyện kỹ năng vận động cho
trẻ trong giờ học thể dục qua phân tích hồ sơ, kế hoạch giáo
dục của giáo viên ......................................................................61
2.2.3. Kết quả khảo sát việc sử dụng các biện pháp, hình thức tổ
chức rèn luyện tố chất thể lực trong giờ thể dục cho trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi. ............................................................................65
2.2.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức rèn luyện tố chất
thể lực trong giờ thể dục cho trẻ 5-6 tuổi ...............................70
2.2.5. Mức độ phát triển tố chất thể lực của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ...71
2.2.6. Nguyên nhân của việc rèn luyện tố chất thể lực hiệu
quả/không hiệu quả .................................................................81
Tiểu kết chương 2 ............................................................................................86
Chương 3. ĐỀ XUẤT VÀ THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ
CHỨC RÈN LUYỆN TỐ CHẤT THỂ LỰC TRONG
GIỜ THỂ DỤC CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI...............88
3.1. Cơ sở khoa học đề xuất các biện pháp .....................................................88
3.1.1. Dựa vào nguyên tắc giáo dục thể chất cho trẻ mầm non...............88

3.1.2. Quan điểm tiếp cận hoạt động .......................................................89
3.1.3. Quan điểm tiếp cận tích hợp trong quá trình chăm sóc giáo dục
trẻ ở trường mầm non ....................................................................90
3.1.4. Quan điểm tiếp cận thực tiễn .........................................................91
3.1.5. Quan điểm phát triển .....................................................................92
3.2. Đề xuất biện pháp rèn luyện tố chất thể lực trong giờ thể dục cho trẻ.....93
3.3. Tổ chức thử nghiệm các biện pháp rèn luyện tố chất thể lực trong giờ
thể dục cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ..........................................................107
3.3.1. Mục đích thử nghiệm ..............................................................107
3.3.2. Khách thể thử nghiệm .............................................................108
3.3.3. Thời gian và địa điểm thử nghiệm ..........................................108


3.3.4. Nội dung thử nghiệm ..............................................................108
3.3.5. Quy trình thử nghiệm ..............................................................108
3.4. Phân tích kết quả thử nghiệm .................................................................112
3.5. Kết quả kiểm tra sau thử nghiệm .....................................................118
3.6. Khảo sát tính khả thi và tính cấp thiết của các biện pháp ................127
Tiểu kết chương 3 ..........................................................................................129
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ SƯ PHẠM .................................................131
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................135
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lí

ĐC

Đối chứng

GV

Giáo viên

NLPHVĐ

Năng lực phối hợp vận động

MĐ

Mức độ

TC

Tiêu chí

TCTL

Tố chất thể lực

TCKL

Tố chất khéo léo

TCNN

Tố chất nhanh nhẹn

TN

Thử nghiệm

TL

Tỉ lệ

HĐ

Hoạt động

VĐCB

Vận động cơ bản

SL

Số lượng


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Trình độ chun mơn của GVMN dạy lớp 5-6 tuổi........................ 59
Bảng 2.2. Tổng hợp kết quả khảo sát giáo án về loại giờ thể dục giáo
viên thường tổ chức ....................................................................... 61

Bảng 2.3. Bảng tổng kết kế hoạch giáo dục .................................................... 62
Bảng 2.4. Kết quả khảo sát việc sử dụng các biện pháp tổ chức rèn luyện
tố chất cho trẻ. ............................................................................... 65
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát các biện pháp rèn luyện tố chất thể lực trong
giờ thể dục cho trẻ. ........................................................................ 67
Bảng 2.6. Kết quả khảo sát các hình thức tổ chức rèn luyện tố chất thể
lực trong giờ thể dục cho trẻ. ........................................................ 68
Bảng 2.7. Kết quả biện pháp giáo viên thường sử dụng để kích thích
hứng thú, tích cực rèn luyện tố chất thể lực trong giờ thể dục. .... 68
Bảng 2.8. Kết quả biện pháp xây dựng môi trường vận động rèn luyện tố
chất thể lực. ................................................................................... 69
Bảng 2.9. Kết quả khảo sát yếu tố ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch rèn
luyện tố chất thể lực thông qua giờ thể dục. ................................. 70
Bảng 2.10. Kết quả mức độ phát triển tố chất nhanh nhẹn. ............................ 72
Bảng 2.11. Bảng kết quả mức độ phát triển tố chất mạnh mẽ......................... 74
Bảng 2.12. Bảng kết quả mức độ phát triển tố chất bền bỉ. ............................ 75
Bảng 2.13. Bảng kết quả mức độ phát triển tố chất khéo léo.......................... 76
Bảng 2.14. Bảng kết quả mức độ phát triển tố chất mềm dẻo........................ 78
Bảng 2.15. Nguyên nhân của việc rèn luyện tố chất thể lực trong giờ thể
dục chưa đạt hiệu quả cao ............................................................... 83
Bảng 3.1. TCTL trong (HĐC) và (HĐ VĐCB) của trẻ nhóm ĐC và
nhóm TN trước TN. ..................................................................... 113


Bảng 3.2. Kết quả thực hiện từng bài tập vận động và TCTL trên giờ thể
dục của trẻ nhóm ĐC và TN trước TN........................................ 115
Bảng 3.3. Kết quả tố chất thể lực thực hiện trên từng bài tập vận động
trong giờ thể dục của trẻ nhóm TN sau thử nghiệm. .................. 119
Bảng 3.4. Kết quả tố chất thể lực thực hiện trên từng bài tập vận động
trong giờ thể dục của trẻ nhóm ĐC và TN sau TN. .................... 124

Bảng 3.5. Bảng thống kê tính khả thi và cấp thiết của các biện pháp

127


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1. Tổng hợp kết quả loại giờ học GVMN lập kế hoạch tổ chức
năm học ....................................................................................... 64
Biểu đồ 2.2. Kết quả đánh giá mức độ phát triển tố chất thể lực của trẻ
trong giờ thể dục......................................................................... 71
Biểu đồ 2.3. Đánh giá mức độ thực hiện chính xác, mềm dẻo động tác
của trẻ .......................................................................................... 79
Biểu đồ 2.4. Đánh giá mức độ phối hợp vận động mềm dẻo của trẻ. ............. 80
Biểu đồ 2.5. Đánh giá mức độ chuyển vận động phù hợp với tình huống
thay đổi của trẻ ............................................................................ 81
Biểu đồ 2.6. Kết quả khảo sát những nguyên nhân thường gặp của việc
rèn luyện tố chất thể lực không đạt hiệu quả .............................. 81
Biểu đồ 3.1. TCTL trong hoạt động chung (HĐC) và trong thời gian
thực hiện vận động cơ bản (HĐ VĐCB) của trẻ nhóm ĐC và
nhóm TN trước TN.................................................................... 114
Biểu đồ 3.2. Kết quả tố chất thể lực được thực hiện trên bài tập vận
động “chạy nhanh 10m” trong giờ thể dục của trẻ nhóm TN
trước TN và TN sau TN ............................................................ 120
Biểu đồ 3.3. Kết quả tố chất thể lực được thực hiện trên bài tập vận
động “Bật liên tục qua 5 vịng” trong giờ thể dục của trẻ
nhóm TN trước TN và TN sau TN ............................................ 120
Biểu đồ 3.4. Kết quả tố chất thể lực được thực hiện trên bài tập vận
động “Bị zíc zắc qua 5 chướng ngại vật” trong giờ thể dục
của trẻ nhóm TN trước TN và TN sau TN ................................ 121
Biểu đồ 3.5. Kết quả tố chất thể lực được thực hiện trên bài tập vận

động “Tung và bắt bóng bằng hai tay” trong giờ thể dục của
trẻ nhóm TN trước TN và TN sau TN ...................................... 122


Biểu đồ 3.6. Kết quả tố chất thể lực được thực hiện trên bài tập vận
động “Ném trúng đích nằm ngang” trong giờ thể dục của trẻ
nhóm TN trước TN và TN sau TN ............................................ 122


1

M

Đ U

1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,
đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và
thẩm mỹ cho trẻ em. Những kiến thức, kỹ năng mà trẻ tiếp thu được qua
chương trình chăm sóc giáo dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập và
thành công sau này của trẻ. Do vậy, phát triển thể chất là nền tảng giúp trẻ
tham gia vào các hoạt động hằng ngày, nhằm tạo ra một thế hệ khỏe mạnh,
nhanh nhẹn, cơ thể phát triển hài hòa, cân đối nhất là đối với các trẻ trong độ
tuổi mầm non thì việc phát triển thể chất là nhu cầu vô cùng cần thiết.
Trẻ 5-6 tuổi, vận động và các quá trình tâm lí của trẻ dần đi đến hồn
thiện, trẻ hiểu được nhiệm vụ của mình, nhanh nhẹn nhận thấy những yêu cầu
chính trong lúc thực hiện vận động. Với những đặc điểm phát triển như hiện
nay, trong Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi và chương trình giáo dục mầm non
cũng có các chuẩn cũng như nội dung giáo dục về tố chất thể lực cho trẻ rất rõ
ràng, và đây chính là cơ sở để giáo viên xây dựng những mục tiêu trong hoạt

động rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, chuẩn bị tốt cho trẻ
thể lực trước khi bước vào lớp 1. Tuy nhiên, khơng phải đứa trẻ nào cũng có
thể đạt được những mục tiêu đó trong một giờ học hay một hoạt động vận
động nào đó, mà cần phải có một q trình rèn luyện.
Cịn trong Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi đã khẳng định, trẻ 5 tuổi
phải có khả năng thể hiện sức mạnh, sự nhanh nhẹn và dẻo dai của cơ thể
như: Chạy nhanh 18m trong khoảng thời gian 5-7 giây, chạy liên tục 150m
không hạn chế thời gian... Như vậy, ở độ tuổi này đòi hỏi trẻ phải có khả năng
nhanh nhẹn, tích cực chủ động tham gia vào các hoạt động ở trường mầm non
cũng như ở gia đình. Việc xây dựng kế hoạch giáo dục thể chất cho trẻ ở
trường mẫu giáo phụ thuộc nhiều vào yếu tố khác nhau như nhận thức đúng
đắn của người làm công tác quản lý trường mầm non, điều kiện cơ sở vật


2
chất, trình độ chun mơn, khả năng tổ chức của giáo viên mầm non… Tuy
nhiên, hiện nay ở rất nhiều trường mầm non, việc tổ chức giờ hoạt động thể
dục cho trẻ chỉ mang tính hình thức: một tuần chỉ có 01 giờ thể dục với thời
lượng học từ 30 đến 35 phút. Trong mỗi giờ thể dục, ngoài các hoạt động
chung cho cả lớp bao gồm khởi động, bài tập phát triển chung, trị chơi vận
động, hồi tĩnh thì phần “Vận động cơ bản” phải tổ chức như thế nào để phát
huy tối đa lượng vận động, tính tích cực vận động của trẻ, phát triển tố chất
thể lực cho trẻ trong giờ học này là vấn đề mà khơng phải giáo viên nào cũng
có thể quan tâm và thực hiện được. Đa phần giáo viên thường sử dụng các
hình thức như luyện tập cá nhân, lần lượt,… trong giờ thể dục. Chính vì thế
mà lượng vận động của trẻ trong giờ thể dục thường khơng cao, cịn rất nhiều
khoảng “thời gian chết” khi trẻ chờ đợi đến lượt của mình mới được thực hiện
vận động hay giáo viên sửa sai cho trẻ quá lâu. (Hồ Võ Hoàng Hồng Lâm,
2018).
Trong quá trình quan sát thực tế việc tổ chức hoạt động phát triển vận

động cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, đặc biệt là trên giờ thể dục hiện nay trẻ rất ít
có cơ hội tham gia vận động, nội dung và hình thức tổ chức giờ thể dục cịn
đơn điệu, mang tính hình thức, trẻ tham gia vận động với tâm thế bắt buộc
phải phục tùng theo yêu cầu, chưa thật sự cảm thấy thoải mái như là đang
được vui chơi cùng với cơ; giáo viên khó quan tâm đến từng trẻ, chưa chú ý
đến nhu cầu và hứng thú của trẻ vì số lượng trẻ trong lớp thường q đơng.
Chính những điều đó cũng đã tác động tới chất lượng hình thành, củng cố và
hồn thiện kỹ năng, kỹ xảo vận động cũng như tố chất thể lực của trẻ mầm
non. Xuất phát từ những lý do trên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu luận văn cao
học của mình là: “Thực trạng tổ chức rèn luyện tố chất thể lực trong giờ
thể dục cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại tỉnh Bình Phước”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đánh giá thực trạng và đề xuất một số biện pháp góp phần nâng cao hiệu


3

quả việc tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong giờ
thể dục.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu
Hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở
trường mầm non.
3.2 Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp, hình thức, mục tiêu, nội dung, điều kiện tổ chức rèn
luyện tố chất thể lực trong giờ thể dục cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Tố chất thể lực của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong giờ thể dục ở một số
trường mầm non tại tỉnh Bình Phước cịn gặp nhiều khó khăn do nhiều
ngun nhân khác nhau. Vì vậy khi áp dụng một số biện pháp rèn luyện tố

chất thể lực cho trẻ một cách phù hợp sẽ giúp GVMN thuận lợi hơn trong
công tác giáo dục đồng thời giúp trẻ phát triển tố chất thể lực tốt hơn.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu phân tích, tổng hợp các cơng trình nghiên cứu, tài liệu
chuyên ngành về cơ sở lý luận liên quan. Từ đó, hệ thống và khái quát hóa
các khái niệm công cụ làm cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu.
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức rèn luyện tố chất
thể lực trong giờ thể dục cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi và các yếu tố ảnh hưởng
đến thực trạng đó tại một số trường mầm non cơng lập tỉnh Bình Phước.
5.3. Đề xuất và khảo nghiệm một số biện pháp tổ chức rèn luyện tố chất
thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong giờ học thể dục.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu việc tổ chức rèn luyện tố chất thể lực
trong giờ học thể dục cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.


4
6.2. Giới hạn địa bàn và khách thể khảo sát
Nghiên cứu thực trạng được tiến hành tại 8 trường mầm non cơng lập
huyện Bù Đốp và thành phố Đồng Xồi tỉnh Bình Phước: trường mầm non
Thanh Bình, trường mầm non Tân Tiến, trường mầm non Tân Thành, trường
mầm non Thanh Hòa, trường mầm non Thiện Hưng, trường mầm non Hoa
Hồng, trường mầm non Họa Mi, trường mầm non Hoa Cúc: khảo sát và lấy ý
kiến của 16 cán bộ quản lí (Ban giám hiệu) và 60 giáo viên mầm non phụ
trách 30 lớp, nghiên cứu hồ sơ, quan sát dự giờ thể dục tại 16 lớp, đánh giá sự
phát triển tố chất thể lực của trẻ 16 lớp.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Mục tiêu: tổng quan vấn đề nghiên cứu trên thế giới ở Việt Nam, xác

định các khái niệm công cụ của đề tài từ đó xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài
nghiên cứu.
- Nội dung: hệ thống hóa cơ sở lý luận, xác định hệ thống các khái niệm
công cụ như tố chất thể lực, giáo dục phát triển tố chất thể lực. Tìm hiểu đặc
điểm phát triển tố chất thể lực của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, quá trình tổ chức
hoạt động rèn luyện tố chất thể lực, các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tố
chất thể lực của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
- Đối tượng: sách, báo, tạp chí, luận văn, luận án, các cơng trình nghiên
cứu có liên quan đến đề tài.
- Cách thực hiện: sưu tầm, đọc, phân tích và tổng hợp những tài liệu có
liên quan đến đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát
a) Mục tiêu: Quan sát nhằm tìm hiểu thực trạng tổ chức rèn luyện tố chất
thể lực trong giờ thể dục của trẻ 5-6 tuổi tại 8 trường mầm non trên địa bàn
tỉnh Bình Phước.
b) Nội dung: Quan sát việc sử dụng phương pháp hướng dẫn, hình thức
tổ chức, biện pháp, sử dụng mơi trường để chuẩn bị, số lượng bài tập và thời


5
gian thực hiện vận động của trẻ, qua đó đánh giá các tố chất nhanh nhẹn,
mạnh mẽ, bền bỉ, khéo léo, dẻo dai sử dụng trong giờ thể dục của trẻ 5-6 tuổi.
c) Đối tượng: 16 giờ học thể dục lớp 5-6 tuổi tại 8 trường mầm non trên
địa bàn tỉnh Bình Phước.
d) Cách thức: Dự giờ, quan sát, ghi chép vào các mẫu phiếu.
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
- Mục tiêu: Nhằm thu thập thông tin về việc sử dụng phương pháp, biện
pháp, hình thức tổ chức rèn luyện tố chất thể lực trong giờ học thể dục cho trẻ
mẫu giáo 5-6 tuổi.

- Nội dung: Sử dụng phiếu điều tra ý kiến cán bộ quản lý và giáo viên trực
tiếp dạy trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi để tìm hiểu nhận thức về nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức, biện pháp, mức độ tổ chức rèn luyện, phát triển tố chất thể
lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Giáo viên tự đánh giá hiệu quả tổ chức. Quan sát
và đánh giá thực tiễn giáo viên thực hiện.
- Đối tượng: giáo viên trực tiếp dạy trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, Ban giám hiệu
của trường mầm non.
Cách tiến hành: phát phiếu điều tra, tổng kết và phân tích dữ liệu.
7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục
- Mục tiêu: Nhằm thu thập thông tin trực tiếp bổ sung minh chứng cho
kết quả đánh giá thực trạng theo các phương pháp quan sát, điều tra bằng
bảng hỏi.
- Nội dung: Việc xác định mục đích yêu cầu, chuẩn bị, nội dung,
phương pháp, hình thức tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi trong giờ thể dục.
- Đối tượng: kế hoạch tổ chức giờ thể dục ở 16 lớp mẫu giáo 5-6 tuổi
của giáo viên 8 trường mầm non thuộc địa bàn huyện Bù Đốp và thành phố
Đồng Xoài.
- Cách tiến hành: Đọc, ghi chép và tổng hợp dữ liệu theo các tiêu chí sau
đây để phân tích kế hoạch, giờ học thể dục cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi:
Tiêu chí 1: Xác định mục đích yêu cầu của giờ học thể dục.


6
Tiêu chí 2: Cơng tác chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ rèn luyện kĩ năng vận
động, tố chất thể lực trên giờ học thể dục
Tiêu chí 3: Xác định nội dung rèn luyện kĩ năng vận động, tố chất thể
lực trên giờ học thể dục.
Tiêu chí 4: Xác định phương pháp, biện pháp rèn luyện tố chất thể lực
cho trẻ trên giờ học thể dục.

Tiêu chí 5: Xác định các hình thức tổ chức rèn luyện tố chất thể lực trên
giờ học thể dục.
7.3. Phương pháp phỏng vấn
- Mục tiêu: hỗ trợ kiểm chứng, thu thập thơng tin, chính xác hóa thơng tin thu
thập được từ các phương pháp khác.

- Đối tượng: giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo 5-6 tuổi, cán bộ quản lí
trường mầm non.
- Nội dung: việc tổ chức, đánh giá các giờ học thể dục rèn luyện tố chất
thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
- Cách tiến hành: ghi chép và tổng hợp các ý kiến của các giáo viên và
cán bộ quản lí.
7.4. Phương pháp xử lí số liệu
- Mục tiêu: xử lí kết quả của q trình khảo sát thực trạng, xử lí kết quả
của q trình thử nghiệm và xử lí kết quả đánh giá của các biện pháp.
- Nội dung: xử lý, phân tích thơng tin thu được từ phân tích hồ sơ, số
liệu thu nhận được bằng các phương pháp quan sát, phỏng vấn sâu (bảng hỏi),
sử dụng phiếu điều tra, kết quả thực hiện bài tập vận động của trẻ, các số liệu
từ phương pháp thực nghiệm...và xuất trình các bảng biểu, sơ đồ, đồ thị mô tả
kết quả nghiên cứu.
- Đối tượng: các phiếu quan sát, dự giờ, giáo án, dữ liệu, thông tin...
- Cách tiến hành: sử dụng phần mềm Excel xử lí các số liệu của phương
pháp quan sát, điều tra bằng anket, phân tích hồ sơ và kết quả phát triển các tố
chất thể lực của trẻ.


7
7.5. Phương pháp thử nghiệm
- Mục tiêu: kiểm chứng tính đúng đắn của giả thuyết khoa học của đề tài.
- Nội dung: biện pháp tổ chức rèn luyện tố chất thể lực trong giờ thể dục

cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
- Đối tượng: 2 lớp Lá của trường Mầm non Thanh Bình, huyện Bù Đốp
(1 lớp đối chứng và 1 lớp thử nghiệm).
- Cách thức: tổ chức giờ học, quan sát, ghi chép, phân tích, tổng kết.
8. Đóng góp mới của luận văn.
8.1. Về lý luận: Góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về phương
pháp tổ chức rèn luyện tố chất thể lực trong giờ học thể dục cho trẻ mẫu giáo
5-6 tuổi.
8.2. Về thực tiễn: Thực trạng về nhận thức, mục tiêu, nội dung, phương
pháp, hình thức tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
trong giờ học thể dục.
8.3. Đề xuất các biện pháp rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo 56 tuổi trong giờ thể dục.
9. Cấu trúc nội dung của luận văn.
Phần mở đầu
Chương 1: Cơ sở lí luận về việc tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ
mẫu giáo 5-6 tuổi trong giờ thể dục.
Chương 2: Thực trạng tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo
5-6 tuổi trong giờ thể dục.
Chương 3: Đề xuất và khảo nghiệm một số biện pháp tổ chức rèn luyện
tố chất thể lực cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong giờ thể dục.
Phần kết luận và kiến nghị


8

Chương 1. CƠ S

LÝ LUẬN VỀ VIỆC TỔ CHỨC RÈN

LUYỆN TỐ CHẤT THỂ LỰC TRONG GIỜ HỌC THỂ DỤC

CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI
1.1. Lịch sử nghiên cứu việc tổ chức rèn luyện tố chất thể lực cho trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi trong giờ học thể dục
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới
Trải suốt quá trình hàng ngàn năm trong xã hội nguyên thủy, con người
sống trong điều kiện “đấu tranh” về sức mạnh, sức nhanh, sức bền và khéo
léo với nhiều loại công việc như săn bắn, hái lượm, bắt cá đã tạo nên sự bền
bỉ về thể lực. Việc chế tạp và sử dụng các loại công cụ săn bắn cũng đòi hỏi
con người sự phát triển nhất định về thể lực, kĩ năng vận động. Sự xuất hiện
của các bài tập vận động để rèn luyện thể lực được xếp vào thời kì sớm nhất.
Như vậy, có thể nói rằng từ thủa bình minh con người đã quan tâm đến việc
rèn luyện thể chất.
Phương Tây cổ đại cũng rất chú trọng đến rèn luyện thể chất cho trẻ em
từ thời thơ ấu bằng con đường kinh nghiệm. Những trẻ khỏe mạnh, cứng cáp
và có khả năng chống đỡ được các tác nhân của môi trường xung quanh thì để
ni, trẻ ốm yếu bị thủ tiêu. Lúc bấy giờ các nhà triết học, các nhà giáo dục
chưa hiểu được các quy luật hoạt động của cơ thể, chưa thể giải thích được cơ
chế tác động của việc luyện tập các bài tập vận động cơ bản (VĐCB) do đó
đánh giá hiệu quả của các bài tập theo kết quả bên ngoài (đúng hơn, thuần
thục hơn, kĩ thuật hơn, có nhiều kĩ năng hơn…). Sau đó, họ đã biết liên kết
các biện pháp để rèn luyện vận động cơ bản và phát triển các tố chất như sức
nhanh, sức mạnh, sức bền, sự khéo léo thành một hệ thống thống nhất. Mục
tiêu của nền giáo dục này là đào tạo các chiến binh phục vụ cho các cuộc
chinh chiến thế nên quá trình rèn luyện các kĩ năng chiến đấu như đi, chạy,
lăn, bò, trườn, kĩ năng sử dụng vũ khí… được đặt lên hàng đầu (Tuyển tập


9
nghiên cứu khoa học GD sức khỏe, thể chất trong nhà trường các cấp, 1993,
Nhà Xuất Bản Thể Dục Thể Thao).

Như trong xã hội chiếm hữu nô lệ, thể dục thể thao ở Hy Lạp cổ đại
được phát triển như một bộ phận của văn hóa cổ đại. Thời kì này, người ta
chú ý đến giáo dục thể chất và các cuộc thi đấu khác nhau. Sức mạnh, sức
nhanh, bền bì và lịng dũng cảm được đánh giá rất cao. Họ cho rằng các vị
thần cũng rất thích sức mạnh thể chất và thể hiện qua đua tài. Do đó thi đấu
trở thành một bộ phận của nghi thức tôn giáo từ rất sớm. Trong hệ thống giáo
dục thể chất ở Hy Lạp cổ đại có sử dụng nhiều phương tiện dưới dạng các bài
tập thân thể và gọi chung là “thể dục”. về nội dung, thể dục ở Hy Lạp được
chia làm 3 loại:
+ Palextorica: các bài tập năm mơn phối hợp gồm có chạy 200m, nhảy
xa, ném đĩa, lao, vật. Các bài tập này phù hợp với thao tác chiến đấu của các
chiến binh, thể hiện được sức mạnh, nhanh, sức bền và sự khéo léo.
+ Orkhextorica: các bài tập vũ đạo gồm múa cổ điển, múa dân gian, có
nhạc đệm, đàn trống.
+ Trị chơi: được sử dụng trong luyện tập cho trẻ em gồm nhiều loại trò
chơi với bóng, kéo co, thăng bằng, trị chơi kết hợp với chạy (Vũ Đức Thu,
2008).
Đến giai đoạn đầu của thời cận đại, Giăng Giác Rút Xô (1712-1778) đã
phát triển tư tưởng về vai trị quy định của mơi trường bên ngồi trong việc
hình thành nhân cách con người. Ơng viết: “thân thể sinh ra trước tâm hồn,
nên việc quan tâm đến thân thể phải trước tiên”. Bắt đầu là rèn luyện cơ thể,
sau đó là các trị chơi và các bài tập thể chất (Vũ Đức Thu, 2008).
Hệ thống giáo dục thể chất ở Thụy Điển đại biểu ưu tú chính là 2 cha con
P.Lingơ (1776 – 1839) và I.Lingơ (1820 – 1886). Qua việc nghiên cứu về giải
phẫu và sinh lý của trẻ em, hai ông nhấn mạnh đến sự cần thiết phải bắt đầu
giáo dục thể chất từ lứa tuổi còn thơ ấu và trẻ em cần phải áp dụng những bài


10
tập tăng cường và phát triển thân thể. Theo ý kiến của ông: củng cố và tăng

cường sức khỏe là nhiệm vụ duy nhất của thể chất nên trẻ em cần nâng cao sự
gắng sức thể lực chung. Tư thế đúng của tay, chân và mình được đặc biệt chú ý
trong khi thực hiện các vận động đi, chạy, nhảy… kết hợp với khả năng giữ
thăng bằng. Để tiếp tục hoàn thiện thêm các bài tập Lingơ đã bổ sung dụng cụ
trong quá trình thực hiện vận động cơ bản (Tuyển tập nghiên cứu khoa học
GD sức khỏe, thể chất trong nhà trường các cấp, 1993, nhà xuất bản thể dục
thể thao).
Các cơng trình nghiên cứu của Piaget (1950, 1972), Erikson (1950),
Kami (1985), Elkind (1986), đã chứng minh: trẻ học bằng cách làm việc –
hoạt động. Học là một quá trình phức tạp, là kết quả của quá trình tiếp xúc,
giao tiếp qua lại giữa ý nghĩ của trẻ và những trải nghiệm của chúng trong
môi trường.
Trong những năm gần đây hướng chính trong nghiên cứu giáo dục thể
chất ở Nga là nghiên cứu hiệu quả tích cực vận động của trẻ, hoàn thiện các
chỉ số về chất lượng và số lượng trong sự phát triển vận động. Ở trẻ em việc
hồi phục những năng lượng mất đi là đặc trưng của mức đo xuất phát. Vì vậy,
trong kết quả vận động trọng lượng cơ thể khơng bị phung phí mà được tăng
lên… Rõ ràng là các giờ học, các bài tập thể dục có hệ thống trong chế độ
sinh hoạt hàng ngày đã kích thích việc nâng cao trạng thái hoạt động của hệ
thần kinh trung ương, hạ thấp sự căng thẳng của hệ tim mạch và hệ hô hấp, hệ
vận động, nâng cao mức độ chuẩn bị thể lực cho trẻ.
Theo học thuyết về “mối liên hệ tạm thời của phản xạ có điều kiện” của
I.P. Páplốp (1922,1927), thì dạy là thành lập những phản xạ có điều kiện, hình
thành cho đối tượng học những kinh nghiệm hành động học. Cơ chế dạy là
phối hợp một kích thích khơng điều kiện, tạo ra một trả lời có điều kiện. Theo
mơ hình này thì muốn tăng hiệu quả dạy phải tăng cường độ kích thích, cũng
cố, ơn luyện thường xuyên.


11

Nếu mơ hình của Páplốp chú ý đến hoạt động dạy, kinh nghiệm của
người dạy thì mơ hình của Skinner lại chú ý đến hoạt động học, tính tích cực,
chủ động của người học. Theo ông, học là tự điều hòa hành vi để dẫn tới hành
vi mong muốn, dạy là tạo cơ hội thuận lợi cho học. Việc học được thơng qua
hành động, thơng qua tích lũy kinh nghiệm bản thân bằng con đường thử - sai.
Bài học đặt ra vì lợi ích người học, người học tự lựa chọn cách học có hiệu
quả. Tiến độ học do năng lực người học quyết định. Muốn tăng hiệu quả học
thì người dạy phải khen thưởng kịp thời.
Hàng loạt các nghiên cứu của các nhà giáo dục Nga đã nghiên cứu về
phương pháp tăng mật độ vận động trên giờ thể dục và khẳng định rằng, nội
dung các bài tập vận động, sự kết hợp hợp lý, độ phức tạp, thời gian thực hiện,
tác động của cảm xúc.... đều có ảnh hưởng lớn đến mật độ vận động và sự
tích cực của trẻ trên giờ học thể dục. Việc sử dụng thời gian hợp lý trên giờ
học thể dục phụ thuộc phần lớn vào cách thức tổ chức cho trẻ bao gồm: Tổ
chức theo hình thức cả lớp, theo dịng chảy, luân phiên thay đổi nhóm
(Осокина Т.И. и Тимофеева Е.А.; Рунова М.А.)
Nhà sáng lập ra lý luận giáo dục thể chất là P.Ph. Lexgap. Ông là nhà
bác học, nhà giáo dục vĩ đại người Nga. Lexgap cho rằng, sự phát triển thể
chất có mối quan hệ với phát triển trí tuệ, đạo đức thẩm mỹ và hoạt động lao
động. Quá trình thực hiện bài tập thể chất được ông coi như là một q trình
thống nhất giữa sự hồn thiện tinh thần và thể chất.
Tác giả M.A. Runôva cho rằng, sự kết hợp các phương pháp luyện tập
cả lớp và luyện tập theo nhóm có thể làm tăng hoạt động thể chất. Tổ chức
luyện tập theo nhóm là một cách để tăng mật độ động của giờ học với điều
kiện việc thực hiện vận động diễn ra liên tục (Pyнова MA.,1998).
Tác giả M.A. Runôva trong bài viết về “Hoạt động phát triển vận động
cho trẻ ở trường mầm non”, tác giả cho rằng một trong những hình thức quan
trọng của việc dạy kỹ năng vận động cơ bản cho trẻ mầm non là tiết học thể

12
dục. Trong trường mầm non hoạt động này cần được tổ chức không dưới ba
lần một tuần. Trong mỗi hoạt động phát triển vận động đều giải quyết nhiệm
vụ chăm sóc, rèn luyện sức khỏe, củng cố, hồn thiện kĩ năng vận động, phát
triển tố chất thể lực và giáo dục các phẩm chất ý chí cho trẻ.
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Trong cuốn “Lí luận và phương pháp giáo dục thể chất cho trẻ em lứa
tuổi mầm non” của tác giả Đặng Hồng Phương, đã chỉ ra tác dụng của việc
luyện tập bài tập VĐCB sẽ giúp phát triển các tố chất thể lực như: sức nhanh,
sức mạnh, sức bền và sự khéo léo (Đặng Hồng Phương, 2014)
Trong cuốn "Thể dục và trò chơi vận động" của tác giả Đồng Văn Triệu,
ông đã biên soạn 10 động tác thể dục cho trẻ em. Các bài tập thể dục này trên
cơ sở sinh lý, tâm lý của "lớp vỡ lịng", với mục đích giúp cho cơ thể trẻ phát
triển đều đặn, tạo điều kiện chống bệnh tật (Đồng Văn Triệu, 2000).
Trong cuốn “Thể dục thể thao nhi đồng trước tuổi học” của tác giả Lưu
Tân đã chỉ ra bài tập động tác gồm: bài tập động tác cơ bản, bài tập thể dục cơ
bản, trò chơi vận động và các hoạt động vận động với dụng cụ. Trong đó rèn
luyện các bài tập động tác cơ bản là mục tiêu, nội dung quan trọng và là biện
pháp cơ bản để thực hiện nhiệm vụ hoạt động thể dục thể thao. Theo ơng hoạt
động này có thể rèn luyện tồn bộ cơ thể một cách có hiệu quả, nâng cao và
phát triển các tố chất thể lực, tăng cường thể chất, phát triển các năng lực hoạt
động cơ bản và tạo điều kiện để các em thích ứng tốt hơn đối với xã hội (Lưu
Tân, 2002).
Có nhiều tác giả đi sâu nghiên cứu tìm hiểu về đặc điểm phát triển và
khả năng vận động của trẻ 5-6 tuổi, “nhìn chung, trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi có khả
năng thực hiện tốt tất cả các vận động cơ bản, các vận động khó, vận động
tinh với yêu cầu cao hơn và phối hợp vận động trở nên chính xác hơn”
(Nguyễn Bá Minh, 2015)