Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại nhà máy ô tô 3-2

Lời nói đầu
Kinh tế luôn luôn là vấn đề nóng hổi của mọi khu vực và mọi thời đại,
trải qua mét thêi kú bao cÊp kÐo dµi, hiƯn nay chóng ta đang xây dựng nền
kinh tế thị trờng từng bớc héi nhËp víi nỊn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giới. Chúng
ta đà tham gia AFTA, và đang xúc tiến tham gia tổ chức thơng mại thế giới
WTO. Một chân trời mới đang mở ra trớc mắt với vô vàn điều kiện thuận lợi
và cùng với nó là những thách thức không thể tránh khỏi, đặc biệt là sự cạnh
tranh sẽ càng trở nên gay gắt hơn. Hơn bất kỳ lúc nào thời điểm này chính la
lúc các doanh nghiệp phải chủ động sáng tạo hơn nữa trong kinh doanh, cần
thay đổi chính bản thân mình cho phù hợp với xu thế mới: Quốc tế hoá và
hiện đại hoá.
Muốn cạnh tranh thành công, bên cạnh việc không ngừng nâng cao chất
lợng, đổi mới sản phẩm, mà cạnh tranh về giá cũng luôn đợc xem là một biện
pháp hữu hiệu. Để có thể hạ đợc giá thành thì vấn đề mà các doanh nghiệp
quan tâm nhất đó là giảm thiểu chi phí. Chính vì lý do đó mà việc tập hợp chi
phí và tính giá thành sản phẩm trong mỗi doanh nghiệp là hết sức quan trọng.
Việc tính tập hợp và tính toán đúng đắn chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm, sẽ cung cấp cho nhà quản lý thông tin chính xác về tình hình sản xuất
kinh doanh, giúp đa ra các quyết định đúng đắn nhằm hạ gía thành sản phẩm.
Xuất phát từ tầm quan trọng đó, đợc sự quan tâm giúp đỡ của tập thể phòng kế
toán Nhà máy ô tô 3-2, đặc biệt là sự quan tâm chỉ dẫn nhiệt tình của Th.S
Đinh Thế Hùng, em đà mạnh dạn chọn đề tài:

"Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2".

1


Nội dung đề cơng chi tiết gồm 3 phần:
Phần I: Lý luận chung về hạch toán chi phí sản xuất và tính

giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2.
Phần II:
Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2.
Phần III: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí
sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2.

Mặc dù bản thân đà cố gắng để hoàn thành đề cơng chi tiết một cách
khoa học, hợp lý, nhng do khả năng và thời gian có hạn nên bài viết của em
không thể tránh những thiếu sót nhất định. Em rất mong nhận đợc những đánh
giá nhận xét của thầy, ban lÃnh đạo, các cô chú trong phòng kế toán của Nhà
máy để bài viết của em hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn Th.S Đinh Thế Hùng, ban lÃnh đạo, các cô
chú trong phòng kế toán của Nhà máy ô tô 3-2 đà hết sức giúp đỡ, hớng dẫn,
tạo điều kiện cho em hoàn thành đề cơng chi tiết này.
Hà Nội, ngày tháng 6 năm 2006
Sinh viên
Đặng Hồng Quân

2


Phần I
Lý luận chung về hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2.
1.1. Lý luận chung về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
1.1.1. Đặc điểm hoạt động xây dựng cơ bản ảnh hởng tới hạch toán
kế toán:
1.1.2. Chi phí sản xuất
1.1.2.1. Khái niệm chi phí sản xuất:

Chi phí sản xuất kinh doanh là toàn bộ các chi phí về lao động sống, lao
động vật hoá và các chi phí khác đợc biểu hiện bằng tiền phát sinh trong quá
trình sản xuất kinh doanh, trong một thời kỳ nhất định.
Chi phí sản xuất không những bao gồm yếu tố lao động liên quan đến sử
dụng lao động (tiền lơng, tiền công), lao động vật hoá ( khấu hao TSCĐ, chi
phí về nguyên nhiên vật liệu) mà còn gồm một số khoản mà thực chất là
một phần giá trị mới sang tạo ra (nh các khoản trích theo lơng: BHXH,
BHYT, KPCĐ, các loại thuế không đợc hoàn trả: thuế GTGT không đợc khấu
trừ, thuế tài nguyên, lÃi vay ngân hàng)
Các chi phí của doanh nghiệp luôn đợc tính toán đo lờng bằng tiền và gắn
với một thời gian xác định là: quý, tháng, năm.
Xét ở bình diện các doanh nghiệp và loại trừ các quy định của luật thuế
thu nhập, chi phí sản xuất luôn có tính cá biệt, nó phải bao gồm tất cả các chi
phí mà doanh nghiệp phải chi ra để tồn tại và tiến hành các hoạt động sản xuất
bất kể đó là các chi phí cần thiết hay không cần thiết, khách quan hay chủ
quan.
Độ lớn của chi phí là một đại lợng xác địnhvà phụ thuộc vào hai nhân tố
chủ yếu.

3


Khối lợng lao động và t liệu sản xuất đà tiêu hao vào sản xuất trong một
thời kỳ nhất định.
Giá cả các t liệu sản xuất đà tiêu dùng và tiền công của một đơn vị lao
động đà hao phí
1.1.2.2. Phân loại chi phí sản xuất:
Việc phân loại chi phí sản xuất hợp lý là cơ sở để các nhà quản lý có thể
nhận thức và đánh giá đợc sự biến động của từng loại chi phí, từ đó mà có thể
đề ra các biện pháp phù hợp nhằm giảm chi phí và lựa chọn thơng án có chi

phí sản xuất thấp cũng chính là tiền đề, mục tiêu hạ giá thành tăng doanh lợi.
Có rất nhiều tiêu thức phân loại chi phí, để phục vụ cho công tác quản lý
nói chung và công tác kế toán nói riêng cần phải lựa chọn tiêu thức phân loại
thích hợp.
1.1.2.2.1 Phân loại chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phí:
Theo cách phân loại này, các chi phí có cïng mét néi dung, mét tÝnh chÊt
kinh tÕ th× xÕp vào một yếu tố mà không phân biệt rằng các chi phí đó phát
sinh trong lĩnh vực nào, ở đâu. Toàn bộ chi phí của doanh nghiệp phát sinh
trong kỳ đợc chia thành các yếu tố sau:
+ Chi phí nguyên vật liệu
+ Chi phí nhân công
+ Chi phí khấu hao tài sản cố định
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài
+ Chi phí khác bằng tiền
Tác dụng của cách phân loại này, đó là chúng cho ta biết kết cấu, tỷ trọng
của từng loại chi phí mà doanh nghiệp đà chi ra trong kì sản xuất kinh doanh
để lập thuyết minh báo cáo tài chính, phù hợp cho yêu cầu cung cấp thông tin
và quản trị doanh nghiệp để từ đó phân tích tình hình thực hiện dự toán chi phí
đồng thời lập dự toán cho kì sau.
1.1.2.2.2 Phân loại chi phí theo mục đích công dụng của chi phí:
4


Theo cách phân loại này, các chi phí sản xuất phát sinh mà có cùng mục
đích công dụng sẽ đợc tập hợp vào cùng một khoản mục chi phí. Theo tiêu
thức này, toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kì đợc chia ra thành các
khoản mục sau:
+ Khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.
+ Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp.
+ Khoản mục chi phí sản xuất chung (trong đó chi phí sản xuất chung bao

gồm các khoan sau: chi phí nhân viên phân xởng, chi phí vật liệu dùng trong
quản lý, chi phí công cụ dụng cụ sản xuất, chi phí khấu hao tài sản cố định,
chi phí dịch vụ mua ngoài ,chi phí bằng tiền khác).
Cách phân loại này có tác dụng phục vụ cho việc quản lý chi phí sản xuất
theo định mức, là cơ sở cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành
theo khoản mục chi phí, nó cũng là căn cứ để phân tích tình hình thực hiện kế
hoạch đà đề ra và lập định mức chi phí sản xuất cho kỳ sau.
Ngoài ra để phục vụ cho yêu cầu quản lý chi phí sản xuất trong doanh
nghiệp, có thể phân loại cho chi phí sản xuất theo các tiêu thức sau:
Phân loại theo phơng pháp tập hợp chi phí vào đối tợng tập hợp chi phí,
gồm hai loại: chi phí trực tiếp và chi phí phân bổ gián tiếp.
Phân loại theo mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và quy trình sản xuất sản
phẩm, chi phí gồm hai loại sau: chi phí cơ bản và chi phí chung.
Phân loại chi phí sản xuất theo khối lợng, mối quan hệ hoạt động phân
thành: chi phí cố định, chi phí biến đổi, chi phí hỗn hợp.
1.1.3. Giá thành sản phẩm
1.1.3.1. Khái niệm giá thành sản phẩm:
Giá thành sản phẩm hoặc lao vụ dịch vụ là biĨu hiƯn b»ng tiỊn cđa chi phÝ
s¶n xt tÝnh cho một khối lợng sản phẩm hoặc công việc lao vụ dịch vụ đÃ
hoàn thành.

5


Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu chất lợng quan trọng đối với mỗi doanh
nghiệp cũng nh đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân.
Giá thành là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả sử dụng tài sản,
vật t tiền vốn trong quá trình sản xuất, cũng nh phản ánh tính đúng đắn về tổ
chức kinh tế, kỹ thuật- công nghệ mà doanh nghiệp đà sử dụng nhằm nâng
cao năng suất lao động, nâng cao chất lợng sản phẩm, hạ chi phí sản xuất và

nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp. Giá thành còn là căn cứ để xác định giá
bán và xác định hiệu quả kinh tế của sản xuất kinh doanh.
1.1.3.2. Phân loại giá thành sản phẩm.
1.1.3.2.1. Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành:
Theo cách phân loại này thì giá thành chia làm ba loại.
Giá thành kế hoạch: là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở chi phí sản
xuất kế hoạch và sản lợng kế hoạch. Việc tính giá thành kế hoạch do bộ phận
kế hoạch thực hiện và đợc tính trớc khi sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành
kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân
tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp.
Giá thành định mức: là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở định mức
chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành định
mức cũng đợc xác định trớc khi tiến hành sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá
thành định mức là cơ sở để doanh nghiệp quản lý theo định mức, là thớc đo
chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật t lao động trong sản xuất,
giúp cho việc đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh
nghiệp đà thực hiện trong quá trình hoạt động sản xuất nhằm nâng cao hiệu
quả kinh doanh.
Giá thành thực tế là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở số liệu chi phí
sản xuất thực tế đà phát sinh và đà tập hợp đợc trong kỳ sản xuất kinh doanh,
cũng nh sản lợng sản phẩm thực tế đà sản xuất trong kỳ. Giá thành thực tế chỉ
có thể tính toán đợc sau khi kết thúc qua trình sản xuất chế tạo sản phảm và đ6


ợc tính toán cho cả chỉ tiêu giá thành và giá thành đơn vị sản phẩm. Giá thành
thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, là cơ sở để xác định kết quả hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với nhà
nớc.
1.1.3.2.2. Căn cứ vào phạm vi chi phí cấu thành :
Theo cách phân loại này thì giá thành đợc chia thành hai loại:

Giá thành sản xuất: là các chi phí sản xuất chế tạo sản phẩm tính cho sản
phẩm lao vụ hoặc công việc đà hoàn thành.
Giá thành sản xuất đợc sử dụng để ghi sổ cho sản phẩm nhập kho, công
việc, lao vụ đà hoàn thành hoặc chuyển thẳng cho khách hàng là căn cứ để
tính trị giá vốn hàng bán và lÃi gộp của doanh nghiệp.
Giá thành toàn bộ sản phẩm tiêu thụ: bao gồm giá thành sản xuất và chi
phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm tiêu thụ trong
kỳ.
Giá thành toàn bộ sản phẩm chỉ đợc tính toán và xác định khi sản phẩm,
công việc, lao vụ dịch vụ đà đợc xác nhận là tiêu thụ. Giá thành toàn bộ sản
phẩm là cơ sở để xác định lợi nhuận trớc thuế của doanh nghiệp.
Giá thành sản phẩm,công việc lao vụ dịch vụ có ý nghĩa quan trọng không
chỉ đối với doanh nghiệp trong việc xác định giá bán, xác định hiệu quả sản
xuất kinh doanh Mà còn có ý nghĩa với cả xà hội vì hạ giá thành sản phẩm
sễ mang lại không những lợi nhuận cho doanh nghiệp, mà còn tạo ra nguồn
thu cho ngân sách nhà nớc thông qua các khoản thuế. Tích kiệm chi phí sản
xuất sản phẩm, hạ giá thành sản xuất sẽ tạo ra sự tiết kiệm lao động xà hội,
tăng tích lũy cho nền kinh tế quốc dân.
1.1.4. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm:
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt biểu hiện của quá trình
sản xuát chúng có mối quan hệ chặt chẽ víi nhau, gièng nhau vỊ mỈt chÊt,

7


đều là những hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp
đà chi ra trong quá trình sản xuất và chế tạo sản phẩm.
Tuy nhiên chúng cũng có những điểm khác nhau:
Chi phí sản xuất luôn gắn với từng thời kỳ đà phát sinh chi phí, còn giá
thành luôn gắn với một loại sản phẩm, công việc lao vụ dịch vụ đà hoàn

thành.
Trong giá thành sản phẩm bao gồm cả phần chi phí đà phát sinh thực tế
của kỳ trớc và một phần chi phí sẽ phát sinh của kỳ sau nhng đà đợc ghi nhận
là chi phí của kỳ này ( chi phí phải trả). Giá thành sản phẩm chứa đựng cả một
phần chi phí của kỳ trớc chuyển sang và loại trừ phần chi phí cho những sản
phẩm cha hoàn thành. Nh vậy chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm khác
nhau về mặt lợng.
Z = D đk + C - D ck
Trong đó: Z

tổng giá thành sản phẩm

Dđk chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ
C

chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ

Dkc chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối kỳ.
1.1.5. Sự cần thiết và nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm:
Để tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm, đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tincho các nhà quản lý về chi phí và giá
thành ở doanh nghiệp, kế toán cần phải thực hiện tốt các nhiện vụ sau:
Căn cứ vào đặc điển của quy trình công nghệ, đặc điểm của chi phí, đặc
điểm sản phẩm và yêu cầu tổ chức sản xuất, yêu cầu công tác quản lý của
doanh nghiệp mà xác định đối tợng và phơng pháp tập hợp chi phí và tính
giá thành phù hợp.

8

Tổ chức vận dụng các tài khoản kế toán để hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm phù hợp với phơng pháp kế toán hàng tồn kho
(KKTX hoặc KKĐK) mà doanh nghiệp áp dụng.
Tổ chức tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất kinh doanh theo đúng đối tợngtập hợp chi phí đà xác định, bằng các phơng pháp thích hợp với từng loại
chi phí, tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh theo các khoản mục chi phí và
theo yếu tố chi phí đà quy định.
Lập các báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố (trên thuyết minh báo cáo tài
chính), định kỳ tổ chức phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở
doanh nghiệp.
Tổ chức kiểm kê đánh giá khối lợng sản phẩm dở dang một cách khoa
học hợp lý, xác định giá thành và hạch toán giá thành sản xuất sản phẩm trong
kỳ một cách đầy đủ và chính xác.
1.2.

Hạch toán chi phí sản xuất.

1.2.1 Đối tợng và phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất
1.2.1.1. Đối tợng hạch toán chi phí sản xuất:
Chi phí sản xuất của doanh nghiệp phát sinh ở nhiều địa điểm khác nhau,
dùng vào các quá trình sản xuất với những mục đích công dụng khác nhau, vì
vậy khâu quan trọng đầu tiên trong việc kế toán chi phí sản xuất là xác định
xem các chi phí sản xuất đó liên quan đến phân xởng, bộ phận sản xuất nào,
đến sản phẩm dịch vụ nào, đến quy trình công nghệ nào việc xác định đó
chính là nội dung xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất.
Đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi giới hạn mà các chi
phí sản xuất cần đợc tổ chức tập hợp theo phạm vi giới hạn đó nhằm phục vụ
cho việc kiểm tra giám sát tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm.
Căn cứ để xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí:
- Căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp:

9


+ Trờng hợp doanh nghiệp tổ chức thành phân xởng, mỗi phân xởng đảm
nhận một giai đoạn công nghệ hoặc toàn bộ quy trình công nghệ thì dối tợng
kế toán tập hợp chio phí sản xuất thích hợp là từng phân xởng.
+ Trờng hợp doanh nghiệp tổ chức thành phân xởng nhng trong phân xởng đó lại tổ chức nhiều loại sản phẩm khác nhau, có quy trình riêng biệt thì
đối tợng thích hợp là từng phân xởng, trong đoa lại chi tiết cho từng loại sản
phẩm khác nhau.
+ Trờng hợp những doanh nghiệp không tổ chức thành phân xởng mà có
quy trình công nghệ khép kín thì đối tợng thích hợp là toàn bộ quy trình công
nghệ.
- Căn cứ vào quy trình công nghệ sản xuất, chế tạo sản phẩm.
+Nếu doanh nghiệp có quy trình sản xuát đơn giản, sản phẩm không qua
giai đoạn chế biến thì toàn bộ quy trình công nghệ là một đối tợng.
+Nếu doanh nghiệp có quy trình công nghệ phức tạp kiểu liên tục hay
kiểu song song thì đối tợng thích hợp là từng giai đoạn của quy trình công
nghệ (từng phân xởng)
Ngoài ra còn căn cứ vào loại hình sản xuất của doanh nghiệp nh sản xuất
đơn chiếc hoặc sản xuất hàng loạt, căn cứ vào mục dích, công dụng của chi
phí đối với quá trình sản xuất, căn cứ vào trình độ quản lý của doanh nghiệp.
Tuỳ thuộc vào đặc điểm sản xuất kinh doanh của mình mà các doanh
nghiệp luôn phải linh hoạt trong viẹc lựa chọn đối tợng tạp hợp chi phí sao
cho hợp lý, phù hợp nhất đảm bảo tập hợp chi phí đợc đầy đủ giúp việc tính
giá thành chính xác và đánh giá đúng đợc hiệu quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp mình.

1.2.1.2. Phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất
1.2.1.2.1. Phơng pháp trực tiếp:

10


Phơng pháp này áp dụng với các chi phí có liên quan trực tiếp đến đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất đà xác định và công tác hạch toán ghi
chép ban đầu cho phép quy nạp trực tiếp các chi phí vào từng đối tọng kế toán
tập hợp chi phí có liên quan.
1.2.1.2.2. Phơng pháp tập hợp gián tiếp :
phong pháp này áp dụng khi một loại chi phí phát sinh có liên quan đến
nhiều đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất mà không thể trực tiếp tập hợp
cho một đối tợng đợc.
Trong trờng hợp này các doanh nghiệp phải lựa chọn tiêu chuẩn ( tiêu
thức) hợp lý để phân bổ chi phí cho các đối tợng có liên quan theo công thức
C
Ci = ------- * ti
Ti
Trong đó Ci : Chi phí sản xuất phân bổ cho đối tợng thứ i
C : Tổng chi phí sản xuất phát sinh đà tập hợp đợc cần phân bổ
Ti : Tổng đại lợng tiêu chuẩn dùng để phân bổ
ti : Đại lợng của tiêu chuẩn cần phân bổ
Tuỳ vào từng trờng hợp cụ thể mà các doanh nghiệp tiến hành lựa chọn
đại lợng của tiêu chẩn dùng để phân bổ sao cho hợp lý. Tính hợp lý của tiêu
chuẩn phân bổ là cơ sở đảm bảo độ tin cậy của thông tin đợc cung cấp.

1.2.2. Hạch toán các khoản mục chi phí sản xuất theo phơng pháp kê khai
thờng xuyên:
1.2.2.1. Hạch toán chi phí nguyên vật liÖu trùc tiÕp:
11


Chi phí NVLTT là những chi phí về NVL chính, vật liệu phụ, nửa thành

phẩm mua ngoài, nhiên liệu sử dung trực tiếp cho việc sản xuất chế tạo sản
phẩm hay thực hiện cung cấp lao vụ dịch vụ.
Tài khoản sử dụng: Để tập hợp và phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực
tiếp(CPNVLTT) kế toán sử dụng TK 621"Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp".
Nội dung TK: TK621 phản ánh các chi phí NVL đợc sử dụng trực tiếp
cho việc sản xuất sản phẩm, lao vụ, dịch vụ của các ngành sản xuất:

Kết cấu:

Nợ

TK621

Có

X
Trị giá thực tế NVL xuất

+ trị giá NVL sử dụng

dùng trực tiếp cho SX, chế

không hết nhập kho

tạo sản phẩm- dịch vụ trong + Kết chuyển phân bổ trị
kỳ

giá NVL thực tế sử dụng
cho SXKD trong kỳ cho
các đối tợng chịu chi phí

X

Trình tự kế toán theo sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.2.2.1. Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật
liệu trực tiếp
12


TK 152

TK162
VËt liƯu dïng trùc tiÕp

TK154
KÕt chun chi phÝ

ChÕ t¹o sản phẩm

NVL trực tiếp

TK 152
Giá trị VL dùng
TK 151, 331, 111, 112

không hết nhập kho

Mua NVL sử dụng
ngay cho sản xuất
TK 133
Thuế GTVT

đầu vào

1.2.2.2. Hạch toán chi phí nhân công trùc tiÕp:
Chi phÝ NCTT lµ toµn bé chi phÝ vỊ tiền lơng và các khoản khác phải trả
cho công nhân trực tiếp sản xuất chế tạo sản phẩm, bao gồm: lơng chính, lơng
phụ, phụ cấp và tiền trích BHXH, BHYT, KPCĐ.
Tài khoản sử dụng: TK622 "Chi phí nhân công trực tiếp"
Nội dung của TK622: Tài khoản này sử dụng để phản ánh số chi phí về
lao động trực tiếp tham gia vào quá trình SXKD .

Kết cấu:

Nợ

TK622

13

Có


X
Chi phÝ NCTT trong kú

KÕt chun chi phÝ NCTT

®Ĩ tÝnh giá thành sản phẩm
X
Trình tự kế toán chi phí NCTT thể hiện ở sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.2.2.2. Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực

tiếp ( ppkktx )
TK 334

TK 622

TK154

Tiền lơng và phụ cấp lơng
phảI trả cho công nhân trực tiếp

TK 338

Kết chuyển chi phí

Trích BHXH, BHYT, KPCĐ

nhân công trực tiếp

Theo tỷ lệ quy định

TK 335
Trích trớc tiền lơng
(nếu có)

1.2.2.3. Hạch toán chi phí sản xuất chung:

14


Chi phí sản xuất chung là nhng chi phí liên quan đến việc tổ chức sản

xuất quản lý sản xuất và phục vụ sản xuất trong phạm vi một phân xởng (hoặc
đội, trại, xởng, công trờng )
- Theo chế độ hiện thành chi phí sản xuất gồm các nội dung sau đây:
+ Chi phí nhân viên (6271)
+ Chi phí vật liƯu (6272)
+ Chi phÝ dơng cơ ®å dïng (6273)
+ Chi phí khấu hao (6274)
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài (6277)
+ Chi phí khác bằng tiền (6278)
Chi phí sản xuất chung khi thực tế phát sinh đợc tập hợp theo địa diểm và
theo nội dung của chi phí SXC. Cuối kỳ kết chuyển hoặc phân bổ cho các đối
tợng thuộc phân xởng hoặc bộ phận đó.
Kết cấu:

Nợ

TK627

Có

X
Tập hợp CPSXC phát

+ Các khoản làm giảm chi phí

sinh trong kỳ cho các

+ Kết chuyển hoặc phân bổ

đối tợng chịu chi phí

CPSXC
X

Trình tự kế toán chi phí SXC đợc thể hiện qua sơ ®å sau:
15


Sơ đồ 1.2.2.4. Sơ đồ chi phí sản xuất chung
TK 334, 338

TK 627

TK 111, 112, 152

Chi phí nhân viên
Các khoản chi gi¶m
TK 152, 15

chi phÝ s¶n xuÊt chung

Chi phÝ VL, dụng cụ
TK 154, 632
TK 142, 335

Phân bố
(hoặc kết chuyển)

Chi phí theo dự đoán

chi phí sản xuất chung
cho các đối tợng

TK 111, 112
Các chi phí
sản xuất chung khác
TK 133

1.2.2.4. Tổng hợp chi phÝ s¶n xt:
Chi phÝ s¶n xt cđa doanh nghiƯp khi phát sinh thực tế đà đợc tập hợp
trên các TK 621,TK622, TK 627. Ci kú kÕ to¸n kÕt chun vào TK154 "chi
phí sản xuất kinh doanh dở dang" để tập hợp chi phí và tính giá thành sản
phẩm hoàn thành.
Trình tự kế toán tập hợp chi phí sản xuất cho toàn doanh nghiệp đợc thể
hiện ở sơ đồ sau:

16


Sơ đồ 1.2.2.5. Sơ đồ hạch toán tổng hợp chi phí sản
xuất toàn doanh nghiệp ( ppkktx )
TK 154
xxx

TK 152, 111

TK 612

Các khoản ghi giảm chi phí
Chi phí NVL trực tiếp

TK 155, 152
Nhập kho

TK 622
Chi phí nhân công trực tiếp

TK 157
Giá thành

Gửi bán

thực tế
TK 627

TK 632
Chi phí sản xuất chung

Tiêu thụ

1.2.3. Kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang.
1.2.3.1. Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí NVL chính:
Nội dung: theo phơng pháp này trị giá sản phẩm làm dở chỉ bao gồm chi
phí NVLTT hoặc chi phí NVLCTT, và khoản mục này đợc tính cho một sản
phẩm hoàn thành và sản phẩm làm dở là nh nhau.
Các khoản chi phí khác nh chi phí NCTT, chi phí SXC đợc tính hết cho
sản phẩm hoàn thành chịu.
Khối lợng sản phẩm dở dang cuối kỳ không phải quy đổi thành khối lợng
sản phẩm hoàn thành tơng đơng.
Công thøc:
D ®k + Cvl

Dck = ------------------ x Sd

17


Sht + Sd
Trong đó: Dck : chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ
D đk: chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ
Cvl: Chi phí NVLTT hoặc chi phí NVLCTT phát sinh trong kỳ
Sht : khối lợng sản phẩm hoàn thành
Sd : khối lợng sản phẩm dở cuối kỳ
Ưu điểm: đơn giản, khối lợng tính toán ít, không phải xác định mức độ
chế biến hoàn thành của sản phẩm làm dở.
Nhợc điểm: Số liệu tính toán đợc có độ chính xác không cao vì trong sản
phẩm làm dở chỉ tính toán một khoản mục.
Điều kiện áp dụng: áp dụng thích hợp cho những doanh nghiệp:
- Chi phí NVLTT hoặc CPNVLCTT bỏ vào một lần ngay từ đầu quy trình
công nghệ
- Chi phÝ NVLTT hc CPNVLCTT chiÕm tû träng lín trong tổng chi
phí.
- Sản phẩm dở dang cuối kỳ và đầu kỳ ít, không biến độnh nhiều giữa
cuối kỳ và đầu kỳ.
1.2.3.2. Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo sản lợng ớc tính tơng đơng.
Nội dung: Căn cứ vào khối lợng dở dang cuối kỳ và mức độ chế biến
hoàn thành để quy đổi khối lợng sản phẩm dở dang thành khối lợng hoàn
thành tơng đơng. Sau đó lần lợt tính toán từng khoản mục chi phí trong sản
phẩm dở dang theo nguyên tắc:
Với những chi phí bỏ vào một lần ngay từ đầu quy trình công nghệ tính
cho một sản phẩm hoàn thành và một sản phẩm làm dở là nh nhau.
Với những chi phíbỏ vào theo nức độ gia công chế biến tính cho sản

phẩm làm dở theo khối lợng hoàn thành tơng đơng.

18


Công thức tính:
+ Với chi phí bỏ vào ngay từ đầu quy trình công nghệ
D đk + C
Dck = -------------- x Sd
Sht + Sd
+Víi chi phÝ bá vµo theo møc ®é gia c«ng chÕ biÕn:
D dk + C
Dck =

-------------- x Sd'
Sht + Sd'

Trong ®ã: Sd' = Sd x møc ®é chế biến hoàn thành.
Ưu điểm: Số liệu có đợc chính xác hơn so với phơng pháp trớc, vì trong
trị giá sản phẩm làm dở có đầy đủ các khoản mục.
Nhợc điểm: Khối lợng tính toán nhiều hơn và đặc biệt việc xác định mức
độ chế biến hoàn thành rất phức tạp.
Điều kiện áp dụng: áp dụng đối với chi phí VLTT, VLCTT chiếm tỷ
trọng không lớn lắm ttrong tổng chi phí, khối lợng sản phẩm dở dang cuối kỳ
nhiều và biến động lớn so với đầu kỳ, xác định đợc mức độ chế biến hoàn
thành.
1.2.3.3. Xác định giá trị dở dang theo định mức.
Nội dung: Căn cứ vào khối lợng dở dang đà kiểm kê xác định ở từng công
đoạn và định mức từng khoản mục chi phí đà tính đợc ở công đoạn đó cho
một đơn vị sản phẩm để tính ra chi phí định mức của khối lợng sản phẩm dở

dang ở từng công đoạn sau đó tông hợp lại cho từng loại sản phẩm.

19


Công thức:
n
Dck =
i=1

khối lợng sản
phẩm dở dang ở

chi phí định mức
x

công đoạn i

cho sản phẩm ở
công đoạn i

Ưu điểm: Tính toán đơn giản thuận tiện hơn nếu doanh nghiệp đà lập đợc
bảng tính sẵn
Nhợc điểm: kết quả tính toán không chính xác nh hai phơng pháp trên,
tính chính xác phụ thuộc vào mức độ hợp lý của việc xác định chi phí định
mức.
1.3. Tính giá thành sản xuất sản phẩm
1.3.1. Đối tợng tính giá thành sản xuất sản phẩm

-

Đối tợng tính giá thành là các loại sản phẩm, lao vụ cần
phảI tính giá thành và giá thành đơn vị.

-

Căn cứ để xác định tính giá thành là:
+ Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm;
+ Đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp;
+ Đặc điểm loại hình sản xuất: Đơn chiếc hay hàng loạt;
+ Yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp.

Thông thờng đối tợng tính giá thành có thể là: Chi tiết sảnphẩm,
bộ phận sản phẩm, bán thành phẩm, sản phẩm hoànchỉnh, đơn đặt
hàng, hàng mục công trình.
1.3.2. Phơng pháp tính giá thành sản phẩm.
1.3.2.1. Phơng pháp trực tiếp

20


Trong những doanh nghiệp áp dụng phơng pháp này đối tợng
hạch toán chi phí sản xuất và đối tợng tính giá thành sản phẩm là
phù hợp với nhau.
Giá thành đơn vị sản phẩm theo phơng pháp này đợc tính bằng
cách trực tiếp lấy tổng giá thành chia cho số lợng sản phẩm hoàn
thành.
Tổng giá thành
sản phẩm

Chi phí
=

hoàn thành

Tổng chi phí

SXKD dở

+ sản xuất phát

dang dầu kì

sinh trong kì

Giá thành đơn vị

Chi phi
-

SXKD dở
dang cuối kì

Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành
=

Sản phẩm hoàn thành

Số lợng sản phẩm hoàn thành

1.3.2.2. Phơng pháp tổng cộng chi phí.
Đợc áp dụng với những doanh nghiệp mà quá trình sản xuất đợc thực hiện
ở nhiều bộ phận sản xuất, nhiều giai đoạn công nghệ, đối tợng tập hợp chi phí
sản xuất là các bộ phận chi tiết sản phẩm hoặc giai đoạn công nghệ hay bộ
phận sản xuất. Vì vậy khi tính giá thành của thành phẩm, kế toán phảI tiến
hành cộng chi phí liên quan đến việc sản xuất tng bộ phận chi tiết.
Tính giá thành theo phơng pháp này áp dụng công thức:
Giá thánh sản phẩm = Z1 + Z2 + + Zn

Trong đó: Z1Zn: Giá thành các bộ phận chi tiết hợp thành phẩm.
1.3.2.3. Phơng pháp hệ số
Phơng pháp này đợc áp dụng trong những doanh nghiệp mà trong cùng
một quá trình sản xuất, cùng sử dụng một thứ nguyên vật liệu và một lợng lao
động nhng thu đợc đồng thời nhiều sản phẩm khác nhau và chi phí không tập
21


hợp riêng cho từng loại sản phẩmđợc mà phảI tập hợp chung cho cả quá trình
sản xuất. Theo phơng pháp này giá thành tính theo công thức:

Tổng số sản
phẩm gốc hoàn

Số lợng từng loại
=



sản phẩm hoàn

thành trong kì

Hệ số quy
x

đổi từng loại

Tổng chi phí

Chi phí

thành trong kỳ

Tổng giá thành sản

Chi phí

xuất của các loại sản

=

+ sản xuất phát

dang đầu kỳ

phẩm hoàn thành

SXKD dở

sinh trong kỳ

Giá thành đơn vị

- SXKD dở
dang cuối kỳ

Tổng giá thành sản xuất của các loại sản phẩm
=

sản phẩm gốc

Tổng số số sản phẩm gốc

Giá thành đơn vị

Giá thành đơn vị
=

sản phẩm từng loại

Hệ số quy đổi
x

sản phẩm gốc

sản phẩm từng loại

1.3.2.4. Phơng pháp tỷ lệ.
Phơng pháp này áp dụng trong những doanh nghiệp có tổ chức sản xuất,
sản phẩm có quy cách, phẩm chất khác nhau theo từng nhóm nh may mặc, dệt

kim, cơ khí chế tạo ( dụng cụ, phụ tùng) và hạch toán chi phí sản xuất đ ợc
tập hợp theo nhóm sản phẩm.
Căn cứ vào tỷ lệ chi phí giữa chi phí sản xuất thực tế với chi phí sản xuất
kế hoạch (hoặc định mức ), kế toán sẽ tính giá thành đơn vị và tổng giá thành
sản phẩm từng loại. Theo phơng pháp này giá thành đợc tính theo công thức:
Tổng giá thành thực
tế của các loại sản

Chi phí
=

Tổng chi phí

SXKD dở + sản xuất phát -

22

Chi phí
SXKD dở


phẩm hoàn thành

dang đầu kỳ

Tổng giá thành

phát sinh trong kỳ dang cuối kỳ

Số lợng

kế hoạch (hoặc định

=

Giá thành

từng loại sản

kế hoạch định

x

mức) của các loại

phẩm hoàn

mức đơn vị sản

sản phẩm hoàn thành

thành trong kỳ

phẩm từng loại

Tỷ lệ

Tổng giá thành thực tế của các loại sản phẩm
=

x 100

giá thành

Tổng giá thành kế hoạch (hoặc định mức)
của các loại sản phẩm

Giá thành thực tế đơn

Giá thành kế hoạch

Tỷ lệ
x

= (hoặc định mức) đơn vị
vị sản phẩm từng loại

sản phẩm từng loại

giá thành

1.3.2.5. Phơng pháp loại trừ giá trị sản phẩm phụ.
Phơng pháp này đợc áp dụng đối với những doanh nghiệp mà trong cùng
một quá trình sản xuất, vờa thu đợc sản phẩm chính và vừa thu đợc sản phẩm
phụ (sản phẩm phụ không phảI là đối tợng tính giá thành). Để tính giá thành
sản phẩm chính phảI loại trừ giá thành sản phẩm phụ.
Trong những doanh nghiệp này, đối tợng hạch toán chi phí sản xuất lá
toàn bộ quy trình sản xuất hoặc phân xởng, đối tơng tính giá thành sản phẩm
là sản phẩm chính.
Tổng giá

thành sản
phẩm chính

Giá trị sản Chi phí
= phẩm chính +
dở dang
phụ thu

hoàn thành

đầu kỳ

sản xuất

Giá trị Giá trị sản
- sản phẩm -

phát

phẩm chính

sinh

dở dang
trong kỳ

23

hồi

cuối kỳ


Giá trị sản phẩm phụ thu hồi tùy theo doanh nghiệp có thể sử dụng các
phơng pháp xác định khác nhau nh: Giá kế hoạch, giá ớc tính, giá bán trên thị
trờng của sản phẩm phụ.
Giá thành thực tế

Tổng giá thành sản phẩm chính
=

đơn vị sản phẩm chinh

Số lợng sản phẩm chính hoàn thành

1.3.2.6. Phơng pháp liên hợp.
Phơng pháp này áp dụng trong những doanh nghiệp có quy trình công
nghệ và tính chất sản phẩm phức tạp đòi hỏi tính giá thành phải kết hợp nhiều
phơng pháp tính giá thành khác nhau. Ví dụ, phơng pháp đơn đặt hàng kết
hợp phơng pháp hệ số hay tỷ lệ, phơng pháp loại trừ kết hợp với các phơng
pháp trên v.v
1.4. Hình thức sổ kế toán.
Sổ kế toán là sự biểu hiện vật chất cụ thể của phơng pháp tài khoản và ghi
chép trên sổ kế toán à tự thể hiện nguyên lí của phơng pháp ghi sổ kép.
Chu trình sổ kế toán gồm 4 công đoạn: Mở sổ, ghi sổ, sửa chữa sai xót và
khóa sổ.
Gồm các hình thức sau:
+ Hình thức Nhật ký sổ cáI
+ Hình thức chứng từ ghi sỉ
+ H×n thøc NhËt ký chung

+ H×nh thøc NhËt ký – chøng tõ.

24


phần II
Thực trạng kế toán, chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2
2.1. Khái quát chung về Nhà máy ô tô 3-2
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Nhà máy ô tô 3-2
2.1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Nhà máy
Tên giao dịch: Nhà máy ôtô 3-2
Đơn vị quản lý: Tổng công ty công nghiệp ô tô Việt Nam
Giám đốc công ty: Trần Nguyên Hồng.
Tổng số công nhân viên: 320 ngời.
Trụ sở chính: 18- đờng Giải Phóng- Đống Đa- Hà Nội.
TEL: 048525601- 048528038.
FAX: 0485256.
MÃ số thuế: 0100104556-1
Ngành nghề sản xuất kinh doanh: sửa chữa, đóng mới xe ôtô các loại, sản
xuất phụ tùng ôtô, xe máy.
Loại hình doanh nghiệp: Doanh nghiệp Nhà nớc TW
Ngày thành lập: 09/03/1964, là đơn vị thành viên hạch toán độc lập của
tổng công ty cơ khí GTVT- Bộ GTVT
Quá trình phát triển.
Ban đầu, Nhà máy ôtô 3-2 đợc thành lập để đáp ứng nhu cầu sửa chữa và sản
xuất phụ tùng xe ôtô cho thị trờng trong nớc ( chủ yếu là miền Bắc ). đây là
một trong những nhà mấy cơ khí ôtô đầu tiên ở miền Bắc, thời gian đất nớc

25