Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2

Lời nói đầu
Kinh tế luôn luôn là vấn đề nóng hổi của mọi khu vực và mọi thời đại,
trải qua mét thêi kú bao cÊp kÐo dµi, hiƯn nay chóng ta đang xây dựng nền
kinh tế thị trờng từng bớc héi nhËp víi nỊn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giới.
Chúng ta đà tham gia AFTA, và đang xúc tiến tham gia tổ chức thơng mại
thế giới WTO. Một chân trời mới đang mở ra trớc mắt với vô vàn điều kiện
thuận lợi và cùng với nó là những thách thức không thể tránh khỏi, đặc biệt
là sự cạnh tranh sẽ càng trở nên gay gắt hơn. Hơn bất kỳ lúc nào thời điểm
này chính la lúc các doanh nghiệp phải chủ động sáng tạo hơn nữa trong
kinh doanh, cần thay đổi chính bản thân mình cho phù hợp với xu thế mới:
Quốc tế hoá và hiện đại hoá.
Muốn cạnh tranh thành công, bên cạnh việc không ngừng nâng cao chất
lợng, đổi mới sản phẩm, mà cạnh tranh về giá cũng luôn đợc xem là một
biện pháp hữu hiệu. Để có thể hạ đợc giá thành thì vấn đề mà các doanh
nghiệp quan tâm nhất đó là giảm thiểu chi phí. Chính vì lý do đó mà việc tập
hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm trong mỗi doanh nghiệp là hết sức
quan trọng. Việc tính tập hợp và tính toán đúng đắn chi phí sản xuất và giá
thành sản phẩm, sẽ cung cấp cho nhà quản lý thông tin chính xác về tình
hình sản xuất kinh doanh, giúp đa ra các quyết định đúng đắn nhằm hạ gía
thành sản phẩm. Xuất phát từ tầm quan trọng đó, đợc sự quan tâm giúp đỡ
của tập thể phòng kế toán Nhà máy ô tô 3-2, đặc biệt là sự quan tâm chỉ dẫn
nhiệt tình của Th.S Đinh Thế Hùng, em đà mạnh dạn chọn đề tài:
`Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2..

1


Nội dung đề cơng chi tiết gồm 3 phần:
Phần I: Lý luận chung về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2.

Phần II: Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2.
Phần III: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2.
Mặc dù bản thân đà cố gắng để hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp một
cách khoa học, hợp lý, nhng do khả năng và thời gian có hạn nên bài viết
của em không thể tránh những thiếu sót nhất định. Em rất mong nhận đợc
những đánh giá nhận xét của thầy, ban lÃnh đạo, các cô chú trong phòng kế
toán của Nhà máy để bài viết của em hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn Th.S Đinh Thế Hùng, ban lÃnh đạo, các cô
chú trong phòng kế toán của Nhà máy ô tô 3-2 đà hết sức giúp đỡ, hớng dẫn,
tạo điều kiện cho em hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp này.
Hà Nội, ngày

tháng 6 năm 2006
Sinh viên

Đặng Hồng Quân

Phần I
Lý luận chung về hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2.

2


1.1. Lý luận chung về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
1.1.1. Đặc điểm hoạt động xây dựng cơ bản ảnh hởng tới hạch toán
kế toán:
1.1.2. Chi phí sản xuất

1.1.2.1. Khái niệm chi phí sản xuất:
Chi phí sản xuất kinh doanh là toàn bộ các chi phí về lao động sống, lao
động vật hoá và các chi phí khác đợc biểu hiện bằng tiền phát sinh trong quá
trình sản xuất kinh doanh, trong một thời kỳ nhất định.
Chi phí sản xuất không những bao gồm yếu tố lao động liên quan đến sử
dụng lao động (tiền lơng, tiền công), lao động vật hoá ( khấu hao TSCĐ, chi
phí về nguyên nhiên vật liệu) mà còn gồm một số khoản mà thực chất là một
phần giá trị mới sang tạo ra (nh các khoản trích theo lơng: BHXH, BHYT,
KPCĐ, các loại thuế không đợc hoàn trả: thuế GTGT không đợc khấu trừ,
thuế tài nguyên, lÃi vay ngân hàng)
Các chi phí của doanh nghiệp luôn đợc tính toán đo lờng bằng tiền và
gắn với một thời gian xác định là: quý, tháng, năm.
Xét ở bình diện các doanh nghiệp và loại trừ các quy định của luật thuế
thu nhập, chi phí sản xuất luôn có tính cá biệt, nó phải bao gồm tất cả các
chi phí mà doanh nghiệp phải chi ra để tồn tại và tiến hành các hoạt động
sản xuất bất kể đó là các chi phí cần thiết hay không cần thiết, khách quan
hay chủ quan.
Độ lớn của chi phí là một đại lợng xác địnhvà phụ thuộc vào hai nhân tố
chủ yếu.
Khối lợng lao động và t liệu sản xuất đà tiêu hao vào sản xuất trong một
thời kỳ nhất định.
Giá cả các t liệu sản xuất đà tiêu dùng và tiền công của một đơn vị lao
động đà hao phí
1.1.2.2. Phân loại chi phí sản xuất:
Việc phân loại chi phí sản xuất hợp lý là cơ sở để các nhà quản lý có thể
nhận thức và đánh giá đợc sự biến động của từng loại chi phí, từ đó mà có
thể đề ra các biện pháp phù hợp nhằm giảm chi phí và lựa chọn thơng án có
chi phí sản xuất thấp cũng chính là tiền đề, mục tiêu hạ giá thành tăng doanh
lợi.

3


Có rất nhiều tiêu thức phân loại chi phí, để phục vụ cho công tác quản lý
nói chung và công tác kế toán nói riêng cần phải lựa chọn tiêu thức phân loại
thích hợp.
1.1.2.2.1. Phân loại chi phí theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí:
Theo cách phân loại này, các chi phí có cùng một nội dung, một tính
chất kinh tế thì xếp vào một yếu tố mà không phân biệt rằng các chi phí đó
phát sinh trong lĩnh vực nào, ở đâu. Toàn bộ chi phí của doanh nghiệp phát
sinh trong kỳ đợc chia thành các u tè sau:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liƯu
+ Chi phÝ nhân công
+ Chi phí khấu hao tài sản cố định
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài
+ Chi phí khác bằng tiền
Tác dụng của cách phân loại này, đó là chúng cho ta biÕt kÕt cÊu, tû
träng cđa tõng lo¹i chi phí mà doanh nghiệp đà chi ra trong kì sản xuất kinh
doanh để lập thuyết minh báo cáo tài chính, phù hợp cho yêu cầu cung cấp
thông tin và quản trị doanh nghiệp để từ đó phân tích tình hình thực hiện dự
toán chi phí đồng thời lập dự toán cho kì sau.
1.1.2.2.2 Phân loại chi phí theo mục đích công dụng của chi phí:
Theo cách phân loại này, các chi phí sản xuất phát sinh mà có cùng mục
đích công dụng sẽ đợc tập hợp vào cùng một khoản mục chi phí. Theo tiêu
thức này, toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kì đợc chia ra thành các
khoản mục sau:
+ Khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.
+ Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp.
+ Khoản mục chi phí sản xuất chung (trong đó chi phí sản xuất chung
bao gồm các khoan sau: chi phí nhân viên phân xởng, chi phí vật liệu dùng

trong quản lý, chi phí công cụ dụng cụ sản xuất, chi phí khấu hao tài sản cố
định, chi phí dịch vụ mua ngoài ,chi phí bằng tiền khác).
Cách phân loại này có tác dụng phục vụ cho việc quản lý chi phí sản
xuất theo định mức, là cơ sở cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá
thành theo khoản mục chi phí, nó cũng là căn cứ để phân tích tình hình thực
hiện kế hoạch đà đề ra và lập định mức chi phí sản xuất cho kú sau.

4


Ngoài ra để phục vụ cho yêu cầu quản lý chi phí sản xuất trong doanh
nghiệp, có thể phân loại cho chi phí sản xuất theo các tiêu thức sau:
Phân loại theo phơng pháp tập hợp chi phí vào đối tợng tập hợp chi phí,
gồm hai loại: chi phí trực tiếp và chi phí phân bổ gián tiếp.
Phân loại theo mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và quy trình sản xuất
sản phẩm, chi phí gồm hai loại sau: chi phí cơ bản và chi phí chung.
Phân loại chi phí sản xuất theo khối lợng, mối quan hệ hoạt động phân
thành: chi phí cố định, chi phí biến đổi, chi phí hỗn hợp.
1.1.3. Giá thành sản phẩm
1.1.3.1. Khái niệm giá thành sản phẩm:
Giá thành sản phẩm hoặc lao vụ dịch vụ là biểu hiện bằng tiền của chi
phí sản xuất tính cho một khối lợng sản phẩm hoặc công việc lao vụ dịch vụ
đà hoàn thành.
Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu chất lợng quan trọng đối với mỗi doanh
nghiệp cũng nh đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân.
Giá thành là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả sử dụng tài sản,
vật t tiền vốn trong quá trình sản xuất, cũng nh phản ánh tính đúng đắn về tổ
chức kinh tế, kỹ thuật- công nghệ mà doanh nghiệp đà sử dụng nhằm nâng
cao năng suất lao động, nâng cao chất lợng sản phẩm, hạ chi phí sản xuất và
nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp. Giá thành còn là căn cứ để xác định

giá bán và xác định hiệu quả kinh tế của sản xuất kinh doanh.
1.1.3.2. Phân loại giá thành sản phẩm.
1.1.3.2.1. Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành:
Theo cách phân loại này thì giá thành chia làm ba loại.
Giá thành kế hoạch: là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở chi phí
sản xuất kế hoạch và sản lợng kế hoạch. Việc tính giá thành kế hoạch do bộ
phận kế hoạch thực hiện và đợc tính trớc khi sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá
thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh,
phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh
nghiệp.
Giá thành định mức: là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở định mức
chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành định
mức cũng đợc xác định trớc khi tiến hành sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá
thành định mức là cơ sở để doanh nghiệp quản lý theo định mức, là thíc ®o
5


chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật t lao động trong sản xuất,
giúp cho việc đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh
nghiệp đà thực hiện trong quá trình hoạt động sản xuất nhằm nâng cao hiệu
quả kinh doanh.
Giá thành thực tế là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở số liệu chi
phí sản xuất thực tế đà phát sinh và đà tập hợp đợc trong kỳ sản xuất kinh
doanh, cũng nh sản lợng sản phẩm thực tế đà sản xuất trong kỳ. Giá thành
thực tế chỉ có thể tính toán đợc sau khi kết thúc qua trình sản xuất chế tạo
sản phảm và đợc tính toán cho cả chỉ tiêu giá thành và giá thành đơn vị sản
phẩm. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, là cơ sở để xác định kết
quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nghĩa vụ của doanh
nghiệp đối với nhà nớc.
1.1.3.2.2. Căn cứ vào phạm vi chi phí cấu thành :

Theo cách phân loại này thì giá thành đợc chia thành hai loại:
Giá thành sản xuất: là các chi phí sản xuất chế tạo sản phẩm tính cho
sản phẩm lao vụ hoặc công việc đà hoàn thành.
Giá thành sản xuất đợc sử dụng để ghi sổ cho sản phẩm nhập kho, công
việc, lao vụ đà hoàn thành hoặc chuyển thẳng cho khách hàng là căn cứ để
tính trị giá vốn hàng bán và lÃi gộp của doanh nghiệp.
Giá thành toàn bộ sản phẩm tiêu thụ: bao gồm giá thành sản xuất và chi
phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm tiêu thụ trong
kỳ.
Giá thành toàn bộ sản phẩm chỉ đợc tính toán và xác định khi sản phẩm,
công việc, lao vụ dịch vụ đà đợc xác nhận là tiêu thụ. Giá thành toàn bộ sản
phẩm là cơ sở để xác định lợi nhuận trớc thuế của doanh nghiệp.
Giá thành sản phẩm,công việc lao vụ dịch vụ có ý nghĩa quan trọng
không chỉ đối với doanh nghiệp trong việc xác định giá bán, xác định hiệu
quả sản xuất kinh doanh Mà còn có ý nghĩa với cả xà hội vì hạ giá thành Mà còn có ý nghĩa với cả xà hội vì hạ giá thành
sản phẩm sễ mang lại không những lợi nhuận cho doanh nghiệp, mà còn tạo
ra nguồn thu cho ngân sách nhà nớc thông qua các khoản thuế. Tích kiệm
chi phí sản xuất sản phẩm, hạ giá thành sản xuất sẽ tạo ra sự tiết kiệm lao
động xà hội, tăng tích lũy cho nền kinh tế quốc dân.
1.1.4. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm:

6


Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt biểu hiện của quá
trình sản xuát chúng có mèi quan hƯ chỈt chÏ víi nhau, gièng nhau vỊ mặt
chất, đều là những hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh
nghiệp đà chi ra trong quá trình sản xuất và chế tạo sản phẩm.
Tuy nhiên chúng cũng có những điểm khác nhau:
Chi phí sản xuất luôn gắn với từng thời kỳ đà phát sinh chi phí, còn giá

thành luôn gắn với một loại sản phẩm, công việc lao vụ dịch vụ đà hoàn
thành.
Trong giá thành sản phẩm bao gồm cả phần chi phí đà phát sinh thực tế
của kỳ trớc và một phần chi phí sẽ phát sinh của kỳ sau nhng đà đợc ghi
nhËn lµ chi phÝ cđa kú nµy ( chi phÝ phải trả). Giá thành sản phẩm chứa đựng
cả một phần chi phí của kỳ trớc chuyển sang và loại trừ phần chi phí cho
những sản phẩm cha hoàn thành. Nh vậy chi phí sản xuất và giá thành sản
phẩm khác nhau về mặt lợng.
Z = D đk + C - D ck
Trong đó: Z
tổng giá thành sản phẩm
Dđk chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ
C
chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ
Dkc chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối kỳ.
1.1.5. Sự cần thiết và nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm:
Để tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm, đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tincho các nhà quản lý về chi phí và
giá thành ở doanh nghiệp, kế toán cần phải thực hiện tốt các nhiện vụ sau:
Căn cứ vào đặc điển của quy trình công nghệ, đặc điểm của chi phí, đặc
điểm sản phẩm và yêu cầu tổ chức sản xuất, yêu cầu công tác quản lý của
doanh nghiệp Mà còn có ý nghĩa với cả xà hội vì hạ giá thành mà xác định đối tợng và phơng pháp tập hợp chi phí và tính
giá thành phù hợp.
Tổ chức vận dụng các tài khoản kế toán để hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm phù hợp với phơng pháp kế toán hàng tồn kho
(KKTX hoặc KKĐK) mà doanh nghiệp áp dụng.
Tổ chức tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất kinh doanh theo đúng đối tợngtập hợp chi phí đà xác định, bằng các phơng pháp thích hợp với từng loại

7

chi phí, tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh theo các khoản mục chi phí và
theo yếu tố chi phí đà quy định.
Lập các báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố (trên thuyết minh báo cáo
tài chính), định kỳ tổ chức phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
ở doanh nghiệp.
Tổ chức kiểm kê đánh giá khối lợng sản phẩm dở dang một cách khoa
học hợp lý, xác định giá thành và hạch toán giá thành sản xuất sản phẩm
trong kỳ một cách đầy đủ và chính xác.
1.2. Hạch toán chi phí sản xuất.
1.2.1 Đối tợng và phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất
1.2.1.1. Đối tợng hạch toán chi phí sản xuất:
Chi phí sản xuất của doanh nghiệp phát sinh ở nhiều địa điểm khác
nhau, dùng vào các quá trình sản xuất với những mục đích công dụng khác
nhau, vì vậy khâu quan trọng đầu tiên trong việc kế toán chi phí sản xuất là
xác định xem các chi phí sản xuất đó liên quan đến phân xởng, bộ phận sản
xuất nào, đến sản phẩm dịch vụ nào, đến quy trình công nghệ nào Mà còn có ý nghĩa với cả xà hội vì hạ giá thành việc
xác định đó chính là nội dung xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản
xuất.
Đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi giới hạn mà các chi
phí sản xuất cần đợc tổ chức tập hợp theo phạm vi giới hạn đó nhằm phục vụ
cho việc kiểm tra giám sát tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm.
Căn cứ để xác định đối tợng kế toán tập hợp chi phí:
- Căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp:
+ Trờng hợp doanh nghiệp tổ chức thành phân xởng, mỗi phân xởng
đảm nhận một giai đoạn công nghệ hoặc toàn bộ quy trình công nghệ thì dối
tợng kế toán tập hợp chio phí sản xuất thích hợp là từng phân xởng.
+ Trờng hợp doanh nghiệp tổ chức thành phân xởng nhng trong phân xởng đó lại tổ chức nhiều loại sản phẩm khác nhau, có quy trình riêng biệt thì
đối tợng thích hợp là từng phân xởng, trong đoa lại chi tiết cho từng loại sản

phẩm khác nhau.
+ Trờng hợp những doanh nghiệp không tổ chức thành phân xởng mà có
quy trình công nghệ khép kín thì đối tợng thích hợp là toàn bộ quy trình
công nghệ.
- Căn cứ vào quy trình công nghệ sản xuất, chế tạo sản phẩm.
8


+Nếu doanh nghiệp có quy trình sản xuát đơn giản, sản phẩm không qua
giai đoạn chế biến thì toàn bộ quy trình công nghệ là một đối tợng.
+Nếu doanh nghiệp có quy trình công nghệ phức tạp kiểu liên tục hay
kiểu song song thì đối tợng thích hợp là từng giai đoạn của quy trình công
nghệ (từng phân xởng)
Ngoài ra còn căn cứ vào loại hình sản xuất của doanh nghiệp nh sản
xuất đơn chiếc hoặc sản xuất hàng loạt, căn cứ vào mục dích, công dụng của
chi phí đối với quá trình sản xuất, căn cứ vào trình độ quản lý của doanh
nghiệp.
Tuỳ thuộc vào đặc điểm sản xuất kinh doanh của mình mà các doanh
nghiệp luôn phải linh hoạt trong viẹc lựa chọn đối tợng tạp hợp chi phí sao
cho hợp lý, phù hợp nhất đảm bảo tập hợp chi phí đợc đầy đủ giúp việc tính
giá thành chính xác và đánh giá đúng đợc hiệu quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp mình.

1.2.1.2. Phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất
1.2.1.2.1. Phơng pháp trực tiếp:
Phơng pháp này ¸p dơng víi c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiếp đến đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất đà xác định và công tác hạch toán ghi
chép ban đầu cho phép quy nạp trực tiếp các chi phí vào từng đối tọng kế
toán tập hợp chi phí có liên quan.
1.2.1.2.2. Phơng pháp tập hợp gián tiếp :
phong pháp này áp dụng khi một loại chi phí phát sinh có liên quan đến

nhiều đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất mà không thể trực tiếp tập
hợp cho một đối tợng đợc.
Trong trờng hợp này các doanh nghiệp phải lựa chọn tiêu chuẩn ( tiêu
thức) hợp lý để phân bổ chi phí cho các đối tợng có liên quan theo công thức
C
Ci = ------- x ti
Ti
Trong đó Ci : Chi phí sản xuất phân bổ cho đối tợng thứ i
C : Tổng chi phí sản xuất phát sinh đà tập hợp đợc cần phân bổ
Ti : Tổng đại lợng tiêu chuẩn dùng để phân bổ
9


ti : Đại lợng của tiêu chuẩn cần phân bổ
Tuỳ vào từng trờng hợp cụ thể mà các doanh nghiệp tiến hành lựa chọn
đại lợng của tiêu chẩn dùng để phân bổ sao cho hợp lý. Tính hợp lý của tiêu
chuẩn phân bổ là cơ sở đảm bảo độ tin cậy của thông tin đợc cung cấp.

1.2.2. Hạch toán các khoản mục chi phí sản xuất theo phơng pháp kê
khai thờng xuyên:
1.2.2.1. Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:
Chi phí NVLTT là những chi phí về NVL chính, vật liệu phụ, nửa thành
phẩm mua ngoài, nhiên liệu sử dung trực tiếp cho việc sản xuất chế tạo sản
phẩm hay thực hiện cung cấp lao vụ dịch vụ.
Tài khoản sử dụng: Để tập hợp và phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực
tiếp(CPNVLTT) kế toán sử dụng TK 621"Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp".
Nội dung TK: TK621 phản ánh các chi phí NVL đợc sử dụng trực tiếp
cho việc sản xuất sản phẩm, lao vụ, dịch vụ của các ngành sản xuất:
Kết cấu:
Nợ

TK621
X

Trị giá thực tế NVL xuất
dùng trực tiếp cho SX, chế
tạo sản phẩm- dịch vụ trong
kỳ
dụng

Có

+ trị giá NVL sử dụng
không hết nhập kho
+ Kết chuyển phân bổ trị
giá NVL thực tế sử
cho SXKD trong kỳ cho
các đối tợng chịu chi phí

X

10


Trình tự kế toán theo sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.2.2.1. Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
TK 152
Vật liệu dùng trực tiếp
Chế tạo sản phẩm

TK162

TK154
Kết chuyển chi phí
NVL trực tiếp
TK 152
Giá trị VL dùng
không hết nhập kho

TK 151, 331, 111, 112
Mua NVL sư dơng
ngay cho s¶n xuất
TK 133
Thuế GTVT
đầu vào

1.2.2.2. Hạch toán chi phí nhân công trùc tiÕp:
Chi phÝ NCTT lµ toµn bé chi phÝ vỊ tiền lơng và các khoản khác phải trả
cho công nhân trực tiếp sản xuất chế tạo sản phẩm, bao gồm: lơng chính, lơng phụ, phụ cấp và tiền trích BHXH, BHYT, KPCĐ.
Tài khoản sử dụng: TK622 `Chi phí nhân công trực tiếp.
Nội dung của TK622: Tài khoản này sử dụng để phản ánh số chi phí về
lao động trực tiếp tham gia vào quá trình SXKD.
Kết cấu: Nợ
TK622
Có
X
Chi phí NCTT trong kỳ

Kết chuyển chi phí NCTT
để tính giá thành sản phẩm

X

Trình tự kế toán chi phí NCTT thể hiện ở sơ đồ sau:

11


Sơ đồ 1.2.2.2. Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp
(ppkktx )
TK 334
Tiền lơng và phụ cấp lơng
phải trả cho công nhân trực tiếp

TK 622

TK 338
Trích BHXH, BHYT, KPCĐ
Theo tỷ lệ quy định

TK154

Kết chuyển chi phí
nhân công trực tiếp

TK 335
Trích trớc tiền lơng
(nếu có)

1.2.2.3. Hạch toán chi phí sản xuất chung:
Chi phí sản xuất chung là nhng chi phí liên quan đến việc tổ chức sản

xuất quản lý sản xuất và phục vụ sản xuất trong phạm vi một phân xởng
(hoặc đội, trại, xởng, công trờng )
- Theo chế độ hiện thành chi phí sản xuất gồm các nội dung sau đây:
+ Chi phí nhân viên (6271)
+ Chi phÝ vËt liƯu (6272)
+ Chi phÝ dơng cơ ®å dïng (6273)
+ Chi phÝ khÊu hao (6274)
+ Chi phÝ dÞch vơ mua ngoài (6277)
+ Chi phí khác bằng tiền (6278)
Chi phí sản xuất chung khi thực tế phát sinh đợc tập hợp theo địa diểm
và theo nội dung của chi phí SXC. Cuối kỳ kết chuyển hoặc phân bổ cho các
đối tợng thuộc phân xởng hoặc bộ phận đó.
Kết cấu:

Nợ

TK627

Có

X
Tập hợp CPSXC phát
sinh trong kỳ cho các

+ Các khoản làm giảm chi phí
+ Kết chuyển hoặc phân bổ
12


đối tợng chịu chi phí

CPSXC

X
Trình tự kế toán chi phí SXC đợc thể hiện qua sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.2.2.4. Sơ đồ chi phí sản xuất chung
TK 334, 338
Chi phí nhân viên
Các khoản chi giảm

TK 627

TK 111, 112, 152
chi phí s¶n xt chung

TK 152, 153
Chi phÝ VL, dơng cơ
TK 154, 632
TK 142, 335
Chi phí theo dự đoán
cho các đối tợng

Phân bố
(hoặc kết chuyển)
chi phí sản xuất chung

TK 111, 112
Các chi phí
sản xuất chung khác
TK 133

1.2.2.4. Tổng hợp chi phí sản xuất:
Chi phí sản xuất của doanh nghiệp khi phát sinh thực tế đà đợc tập hợp
trên các TK 621,TK622, TK 627. Cuối kỳ kế toán kết chuyển vào TK154
`chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. để tập hợp chi phí và tính giá thành
sản phẩm hoàn thành.
Trình tự kế toán tập hợp chi phí sản xuất cho toàn doanh nghiệp đợc thể
hiện ở sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.2.2.5. Sơ đồ hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh
nghiệp
( ppkktx )
TK 154
xxx
TK 612

TK 152, 111
Các khoản ghi giảm chi phÝ

Chi phÝ NVL trùc tiÕp
TK 155, 152
NhËp kho
TK 622

13


Chi phí nhân công trực tiếp

TK 157
Giá thành

Gửi bán

thực tế
TK 627

TK 632
Chi phí sản xuất chung

Tiêu thụ

1.2.3. Kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang.
1.2.3.1. Xác định giá trị s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL chÝnh:
Néi dung: theo phơng pháp này trị giá sản phẩm làm dở chỉ bao gồm chi
phí NVLTT hoặc chi phí NVLCTT, và khoản mục này đợc tính cho một sản
phẩm hoàn thành và sản phẩm làm dở là nh nhau.
Các khoản chi phí khác nh chi phí NCTT, chi phí SXC đợc tính hết cho
sản phẩm hoàn thành chịu.
Khối lợng sản phẩm dở dang cuối kỳ không phải quy đổi thành khối lợng sản phẩm hoàn thành tơng đơng.
Công thức:
D đk + Cvl
Dck = ------------------ x Sd
Sht + Sd
Trong ®ã: Dck : chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ
D đk: chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ
Cvl: Chi phí NVLTT hoặc chi phí NVLCTT phát sinh trong kỳ
Sht : khối lợng sản phẩm hoàn thành
Sd : khối lợng sản phẩm dở cuối kỳ
Ưu điểm: đơn giản, khối lợng tính toán ít, không phải xác định mức độ
chế biến hoàn thành của sản phẩm làm dở.

Nhợc điểm: Số liệu tính toán đợc có độ chính xác không cao vì trong
sản phẩm làm dở chỉ tính toán một khoản mục.
Điều kiện áp dụng: áp dụng thích hợp cho những doanh nghiệp:
- Chi phí NVLTT hoặc CPNVLCTT bỏ vào một lần ngay từ đầu quy
trình công nghệ

14


phÝ.

- Chi phÝ NVLTT hc CPNVLCTT chiÕm tû träng lín trong tổng chi

- Sản phẩm dở dang cuối kỳ và đầu kỳ ít, không biến độnh nhiều giữa
cuối kỳ và đầu kỳ.
1.2.3.2. Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo sản lợng ớc tính tơng đơng.
Nội dung: Căn cứ vào khối lợng dở dang cuối kỳ và mức độ chế biến
hoàn thành để quy đổi khối lợng sản phẩm dở dang thành khối lợng hoàn
thành tơng đơng. Sau đó lần lợt tính toán từng khoản mục chi phí trong sản
phẩm dở dang theo nguyên tắc:
Với những chi phí bỏ vào một lần ngay từ đầu quy trình công nghệ tính
cho một sản phẩm hoàn thành và một sản phẩm làm dở là nh nhau.
Với những chi phíbỏ vào theo nức độ gia công chế biến tính cho sản
phẩm làm dở theo khối lợng hoàn thành tơng đơng.
Công thức tính:
+ Với chi phí bỏ vào ngay từ đầu quy trình công nghệ
D đk + C
Dck = -------------- x Sd
Sht + Sd
+Với chi phí bỏ vào theo mức độ gia công chÕ biÕn:

D dk + C
Dck = -------------- x Sd'
Sht + Sd'
Trong ®ã: Sd' = Sd x møc ®é chÕ biÕn hoàn thành.
Ưu điểm: Số liệu có đợc chính xác hơn so với phơng pháp trớc, vì trong
trị giá sản phẩm làm dở có đầy đủ các khoản mục.
Nhợc điểm: Khối lợng tính toán nhiều hơn và đặc biệt việc xác định
mức độ chế biến hoàn thành rất phức tạp.
Điều kiện ¸p dơng: ¸p dơng ®èi víi chi phÝ VLTT, VLCTT chiếm tỷ
trọng không lớn lắm ttrong tổng chi phí, khối lợng sản phẩm dở dang cuối
kỳ nhiều và biến động lớn so với đầu kỳ, xác định đợc mức độ chế biến hoàn
thành.
1.2.3.3. Xác định giá trị dở dang theo ®Þnh møc.

15


Nội dung: Căn cứ vào khối lợng dở dang đà kiểm kê xác định ở từng
công đoạn và định mức từng khoản mục chi phí đà tính đợc ở công đoạn đó
cho một đơn vị sản phẩm để tính ra chi phí định mức của khối lợng sản
phẩm dở dang ở từng công đoạn sau đó tông hợp lại cho từng loại sản phẩm.
Công thức:
n

khối lợng sản
Dck =
phẩm dở dang ở
i=1 công đoạn i

chi phí định mức

cho sản phẩm ở
công đoạn i

x

Ưu điểm: Tính toán đơn giản thuận tiện hơn nếu doanh nghiệp đà lập đợc bảng tính sẵn
Nhợc điểm: kết quả tính toán không chính xác nh hai phơng pháp trên,
tính chính xác phụ thuộc vào mức độ hợp lý của việc xác định chi phí định
mức.
1.3. Tính giá thành sản xuất sản phẩm
1.3.1. Đối tợng tính giá thành sản xuất sản phẩm
- Đối tợng tính giá thành là các loại sản phẩm, lao vụ cần phải tính giá
thành và giá thành đơn vị.
- Căn cứ để xác định tính giá thành là:
+ Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm;
+ Đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp;
+ Đặc điểm loại hình sản xuất: Đơn chiếc hay hàng loạt;
+ Yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp.
Thông thờng đối tợng tính giá thành có thể là: Chi tiết sảnphẩm, bộ
phận sản phẩm, bán thành phẩm, sản phẩm hoànchỉnh, đơn đặt hàng, hàng
mục công trình.
1.3.2. Phơng pháp tính giá thành sản phẩm.
1.3.2.1. Phơng pháp trực tiếp
Trong những doanh nghiệp áp dụng phơng pháp này đối tợng hạch toán
chi phí sản xuất và đối tợng tính giá thành sản phẩm là phù hợp với nhau.
Giá thành đơn vị sản phẩm theo phơng pháp này đợc tính bằng cách trực
tiếp lấy tổng giá thành chia cho số lợng sản phẩm hoàn thành.
Tổng giá thành
Chi phí
sản phẩm

= SXKD dở
hoàn thành
dang dầu kì

Tổng chi phí
Chi phi
+ sản xuất phát - SXKD dở
sinh trong kì
dang cuối kì

16


Giá thành đơn vị

Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành
=

Sản phẩm hoàn thành

Số lợng sản phẩm hoàn thành

1.3.2.2. Phơng pháp tổng cộng chi phí.
Đợc áp dụng với những doanh nghiệp mà quá trình sản xuất đợc thực hiện
ở nhiều bộ phận sản xuất, nhiều giai đoạn công nghệ, đối tợng tập hợp chi
phí sản xuất là các bộ phận chi tiết sản phẩm hoặc giai đoạn công nghệ hay
bộ phận sản xuất. Vì vậy khi tính giá thành của thành phẩm, kế toán phải
tiến hành cộng chi phí liên quan đến việc sản xuất tng bộ phận chi tiết.
Tính giá thành theo phơng pháp này áp dụng công thức:
Giá thành s¶n phÈm = Z1 + Z2 + … + Zn

Trong đó: Z1Zn: Giá thành các bộ phận chi tiết hợp thành phẩm.
1.3.2.3. Phơng pháp hệ số
Phơng pháp này đợc áp dụng trong những doanh nghiệp mà trong cùng một
quá trình sản xuất, cùng sử dụng một thứ nguyên vật liệu và một lợng lao
động nhng thu đợc đồng thời nhiều sản phẩm khác nhau và chi phí không tập
hợp riêng cho từng loại sản phẩmđợc mà phải tập hợp chung cho cả quá trình
sản xuất. Theo phơng pháp này giá thành tính theo công thức:

Tổng số sản
phẩm gốc hoàn

Số lợng từng loại
=



sản phẩm hoàn

thành trong kì
Tổng giá thành sản
xuất của các loại sản
phẩm hoàn thành

Hệ số quy
x

đổi từng loại

thành trong kỳ

Chi phí
= SXKD dở
dang đầu kỳ

Giá thành đơn vị

Tổng chi phí
Chi phí
+ sản xuất phát - SXKD dở
sinh trong kỳ
dang cuối kỳ

Tổng giá thành sản xuất của các loại sản phÈm
=

s¶n phÈm gèc

Tỉng sè sè s¶n phÈm gèc

17


Giá thành đơn vị

Giá thành đơn vị
=

sản phẩm từng loại

Hệ số quy đổi

x

sản phẩm gốc

sản phẩm từng loại

1.3.2.4. Phơng pháp tỷ lệ.
Phơng pháp này áp dụng trong những doanh nghiệp có tổ chức sản xuất,
sản phẩm có quy cách, phẩm chất khác nhau theo từng nhóm nh may mặc,
dệt kim, cơ khí chế tạo ( dụng cụ, phụ tùng) và hạch toán chi phí sản xuất
đợc tập hợp theo nhóm sản phẩm.
Căn cứ vào tỷ lệ chi phí giữa chi phÝ s¶n xt thùc tÕ víi chi phÝ s¶n xt
kÕ hoạch (hoặc định mức ), kế toán sẽ tính giá thành đơn vị và tổng giá
thành sản phẩm từng loại. Theo phơng pháp này giá thành đợc tính theo
công thức:
Tổng giá thành thực
Chi phí
Tổng chi phí
tế của các loại sản = SXKD dở + sản xuất phát phẩm hoàn thành
dang đầu kỳ
phát sinh trong kỳ

Tổng giá thành
kế hoạch (hoặc định =
mức) của các loại
sản phẩm hoàn thành
Tỷ lệ
=
giá thành

Số lợng
từng loại sản
phẩm hoàn
thành trong kỳ

Chi phí
SXKD dở
dang cuối kỳ

Giá thành
kế hoạch định
x
mức đơn vị sản
phẩm từng loại

Tổng giá thành thực tế của các loại sản phẩm
x 100
Tổng giá thành kế hoạch (hoặc định mức)
của các loại sản phẩm

Giá thành thực tế đơn
=
vị sản phẩm từng loại

Giá thành kế hoạch
(hoặc định mức) đơn vị
sản phẩm từng loại

Tỷ lệ
x

giá thành

1.3.2.5. Phơng pháp loại trừ giá trị sản phẩm phụ.
Phơng pháp này đợc áp dụng đối với những doanh nghiệp mà trong
cùng một quá trình sản xuất, vừa thu đợc sản phẩm chính và vừa thu đợc sản

18


phẩm phụ (sản phẩm phụ không phải là đối tợng tính giá thành). Để tính giá
thành sản phẩm chính phải loại trừ giá thành sản phẩm phụ.
Trong những doanh nghiệp này, đối tợng hạch toán chi phí sản xuất là
toàn bộ quy trình sản xuất hoặc phân xởng, đối tợng tính giá thành sản phẩm
là sản phẩm chính.
Tổng giá
thành sản
=
phẩm chính
hoàn thành

Giá trị sản
Chi phí
phẩm chính + sản xuất dở dang
phát
phụ thu
dở dang
đầu kỳ
trong kỳ

Giá trị

sản phẩm sinh

Giá trị sản
phẩm chính

hồi

cuối kỳ

Giá trị sản phẩm phụ thu hồi tùy theo doanh nghiệp có thể sử dụng các
phơng pháp xác định khác nhau nh: Giá kế hoạch, giá ớc tính, giá bán trên
thị trờng của sản phẩm phụ.
Giá thành thực tế

Tổng giá thành sản phẩm chính
=

đơn vị sản phẩm chinh

Số lợng sản phẩm chính hoàn thành

1.3.2.6. Phơng pháp liên hợp.
Phơng pháp này áp dụng trong những doanh nghiệp có quy trình công
nghệ và tính chất sản phẩm phức tạp đòi hỏi tính giá thành phải kết hợp
nhiều phơng pháp tính giá thành khác nhau. Ví dụ, phơng pháp đơn đặt hàng
kết hợp phơng pháp hệ số hay tỷ lệ, phơng pháp loại trừ kết hợp với các phơng pháp trên v.v...
1.4. Hình thức sổ kế toán.
Sổ kế toán là sự biểu hiện vật chất cụ thể của phơng pháp tài khoản và
ghi chép trên sổ kế toán à tự thể hiện nguyên lí của phơng pháp ghi sổ kép.
Chu trình sổ kế toán gồm 4 công đoạn: Mở sổ, ghi sổ, sửa chữa sai xót

và khóa sổ.
Gồm các hình thức sau:
+ Hình thức Nhật ký sổ cái
+ Hình thức chứng từ ghi sỉ
+ H×n thøc NhËt ký chung
+ H×nh thøc NhËt ký chøng tõ.
19


phần II
Thực trạng kế toán, chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2
2.1. Khái quát chung về Nhà máy ô tô 3-2
2.1.1. Lịch sử hình thành và chức năng của Nhà máy.
Tên giao dịch
: Nhà máy ôtô 3-2
Đơn vị quản lý
: Tổng công ty c«ng nghiƯp « t« ViƯt Nam
Trơ së chÝnh
: 18- đờng Giải Phóng- Đống Đa- Hà Nội
TEL
: 048525601 - 048528038.
FAX
: 0485256.
MÃ số thuế
: 0100104556-1
Ngành nghề sản xuất kinh doanh: sửa chữa, đóng mới xe ôtô các
loại, sản xuất phụ tùng ôtô, xe máy.
Loại hình doanh nghiệp: Doanh nghiệp Nhà nớc TW
2.1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Nhà máy

Nhà máy sản xuất ô tô 3-2 là doanh nghiệp Nhà nớc thuộc Tổng
Công ty công nghiệp ô tô Việt Nam, đợc thành lập theo Quyết định số 1046
QĐ-TCCB- LĐ ngày 27-5-1993 của Bộ trởng Bộ GTVT. Đăng ký kinh
doanh sè 108902 do Thµnh phè Hµ Néi cÊp ngµy 26-6-1993.
Trơ sở chính: 18- đờng Giải Phóng- Đống Đa- Hà Nội.
Ban đầu Nhà máy chỉ là một bộ phận sửa chữa của đoàn xe 12 thuộc
Cục chuyên gia. Nhiệm vụ chủ yếu là tiểu tu, bảo dỡng các loại xe du lịch
của Đoàn và của TW mỗi năm không quá 200 đầu xe, mỗi tháng chỉ co 8- 12
xe. Số thiết bị quá ít ỏi và cũ kỹ, vẻn vẹn đợc 10 chiếc, lực lợng lao động
không quá 210 ngời, số c¸n bé kü tht chØ co 3 ngêi víi 3 phân xởng, nhiều
bộ phận còn chắp vá, luộm thuộm, các phßng ban nghiƯp vơ chØ cã 1- 2 ngêi
theo dâi, chức năng không rõ ràng, phân xởng lụp sụp, tổng diện tích không
bằng một phân xởng hiện nay. Sản xuất theo chế độ cung cấp, không có hạch
toán kinh tế, sửa chữa thì nhỏ lẻ, không có quy trình định møc.

20