Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐẠO ĐỨC KINH
DOANH
1.1 KHÁI NIỆM ĐẠO ĐỨC KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP.
1.1.1 Khái niệm đạo đức
!"#$%&'"()*+"
,
-$." )*/#$012
3$4$'"#$"5
6,
1.1.2 Khái niệm về kinh doanh
76$8 $9-$" -6" -:$$
-:$,;%:%(8<=-:$%9>?
@)A$BC#$D=B%E3*/FG3*
H:I"GDID%&GJ3?A@K-*L
MNO$6LPPQC,7R-:$D3'D%&
%9%%S-*T UN@%SLPPQ
*J>7%SGJ3)$V
$):I"GB%1F%S"
GJ3-,
1.1.3 Khái niệm đạo đức kinh doanh
-:$W(!V%-*)'GXDY
+,;-:$ZF;D$[\K%&
B%$D$-6D7I]$."XT^_M,]9
E8-:$DY# Z)FD
D$#$D(-:$%&$ZR
%&:5W%3%.Y`a"E8$D$F
(,@-R*/*b*":c*
8$9" -:$,@D%(Fb$-:$"
R83+d,`HR'R
D$ "6%S$%H-bR'
*)(J"+$X3/$,;%&:5R
'$"(//eS3Y%S'83/
$/,f'*RcRD%&eR'
*'$J3-+#I" )*"6RD%&
D3*/#$.,gJE8*3-R9
D-hD$6" -:$:-)6" J#$
R"(J#$%&$%&:5"9,i=/
*b '8D/F*<)*3$
9+)J#$R"(J#$ZRA3$DK:KD3C"
b%&8 $A3$-K:KD3C)$V+"-
"9V,
gF$%$D$D/ -6"
-:$D8-63$89%5/>Đạo
đức kinh doanh là tập hợp các nguyên tắc, chuẩn mực để điều chỉnh, đánh
giá, hướng dẫn và kiểm soát hành vi của chủ thể kinh doanh.
1.2 CÁC NGUYÊN TẮC VÀ CHUẨN MỰC CỦA ĐẠO ĐỨC KINH DOANH.
7-:$R "(J-F-
:$W8bHD%D#$8,gjJ:G
D.6*-FRBBHD$'"((-:$=
'"(%&-R-b)96-R',]
-:$%&$%&:$""" >
1.2.1 Tính trung thực:
]R:5#$:'*D9-F&,kb&$b
bJD-:$/D8",@DD/
#$%(-RX%D'FF
-R3*/")R)bH'/,@6b:I
"G8BaGDD$F"()A$
:I-J-FC"%&:5>-R*-F*
*3$33l:GDmb6ZF")*
K'X%(D$"()*+-R'
$R,
1.2.2 Tôn trọng con người:
Đối với những người cộng sự và dưới quyền>RD.
JRD.1RD. XD9#$
+"$+1RD. :"
-,
Đối với khách :RD.B3YJ"+<-,
Đối với đối # cạnh tranh:RD.J#$'#,
1.2.3 Trách nhiệm với cộng đồng, xã hội:
NRJ#$:$6"(J#$,
@J8B*Fb"/ #$1
D9,
1.3 ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU CHỈNH CỦA ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
8#9-:$,@Kn$D#9
-:$V/*b$#9#$$6""-
:$,
o@B(:$+ -:$>-:$
!"#$/*"DZ-:$
A$=R:$6C%)$'"
V*DIR+",p !#FR$
R*<DqZ8,-:$%.
6#$.,
o]#$:$+>]%&$=#$
. /EJ-F#$)*+ 8+<'$Dr"
%G"G,@+<-R-+<J0$Dr)4
#$(:$+:"WB*83I%(#$-
:$D=D-:G"IF0@%F49+
:$:+#$:$+8e,
1.4 PHẠM VI ÁP DỤNG ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
8/*b9FbZb%&$
F-:$>@9FJDIJ#R
-ZR#:$6%&R,,,
1.5 SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
-:$D/BFD-F,g
:$+<DsD" D5S)*Z)FD
D '+<'t#$:+$E%$%>3+)66"
%S+n$"G+u
`"/ $-J$$"/ $J
"/ %FE8*D%&=
'+ZH*b-8-X$Y=F-8l-
*$.D -$:$DJ" 3
123$K$6Z)FJ#$'"("
DD%&%S2<,kb$"/
$J""/ $J/-83-)6D/(,
p-)696YJJ$.9D$FI,]J9
"$.-R*<
0J6*40"6 %S403'I
V)"X3/4$0'$4=b"/ 3v$J
/-F+-a$J,
g:$+eBF3D(%(
$(9:G"-:$%>JD
J9$%(","u
g-:$S3Y=*"DJ6G9
I%(DI"Z-:$9*)*%3
D9-F:$6#$=,
1.6 VAI TRÒ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP
1.6.1 Đạo đức trong kinh doanh góp phần điều chỉnh hành vi của các chủ thể kinh
doanh
-:$)Z3"-F"( !
"-:$K-R-Z"a#$
,]R:56F+Xb$W89
."#$-:$,;8-R9$F
"$De#$-:$D"6-F-J.%&"6
6"%S+#$:$+,[Y"="*%Y#$
DS8)$.n"#$F(B
D-! !b"$FF%(
F,,,`H-B#Hv"%
!=% $F%3-F&
,@$W)RD'F$%S,,,-)I6
3v)I !106%-6G)%&$*%
l84,
pV"#$:$6-R!:/%#$)*+
3*:I"Ge#F:-:$#$
:$6,7"-:$96%#$:$6"J
%/DFF3)#$Z,-:$
D %(/DY+'F%D"6D9
:$6,gj*"R(-*TQX$bw
%%D D(:$6Y%(D9>0K%%Y
H"K"H8KK8KH%K%
H3'4,
1.6.2 Đạo đức kinh doanh góp phần vào chất lượng của doanh nghiệp
xB%Y:$68$+F%
+"-"RR8,xB%Y
D6"D6DFI-:$
)$V6*DX$3+#$
+"/%3*%*6%$D$FI1
S3D#$-"J" -F(S,gZ
D9%RD%&D"R)3v+:%
V<89YDl$:dFR,
gZ%K8%&8 *-
DW%W+""b)Y3%Y"
Gd$D'$6,;F+"e=-
3vey"F-e=B%3ve,g
-8%(J$#$:$6JS
H)6-*#$:$68W)"(#$:$
6'#,]+"DZ#$=8RD%&
.3v+S"e"(R"6#$=S,g:$
6%&'X+:"(:$6.
%Y9$.898$)h%3-R6*J"
bS989e-,gB%WD/
$+F"/ D6"J#$:$
6.B%":$6*<3*891
B%$ZF#$:$68,
7BF:$6%z/DF( 1
D."%S"6K8$+ F-
$"6'lR)"(+""%YJ',
1.6.3 Đạo đức kinh doanh góp phần vào sự cam kết và tận tâm của nhân viên.
p+#$+"/E"6+"D%S
$#$. "(%S$#$:$6"J"=F.3{3
3+"=Z#$=,`RD%&#$:$6D/
$D.'"(+",$3'+"D=*#$
:$6'"(V"R5$D.,p$-F
6$+F+""RD.+"%&X3
+D#$+"'"(Z"3##$."(G
#$Z, g"/ 8*%YF3D9#$R
D%&+")$VRD%&$$5
$J"6B#D6%DV"(
/*+",g%SD=*6RD%&89
%SD=0$="R"64H$|)ZB+",
1.6.4 Đạo đức kinh doanh góp phần làm hài lòng khách hàng.
g"-66&#$ '$/'
$6Hvb$"8"3e#$-,g
""R89*eD#$-"-
3v93$$#$:$6,g-J
$3*#$:$68:$F'$+F-
",]8D.%b%S6
6F*"/%%S6%$,g:$68
R'l"(-R)"G*F/%
3*W%/-R:cF":c
93v8FD$'S":% S,9
/'Y+J9D9RD%&898
B%Y3D#$-X,
1.6.5 Đạo đức kinh doanh góp phần tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp.
;b:$6$-F6""1D.
F"6+#I 6%&%
R(" HJ,p$+F$DY)
D-FF%#$:$6+-Re
%SD=:J#B$:BDY
"/ *<Dq9:FD$,
1.6.6 Đạo đức kinh doanh góp phần vào sự vững mạnh của nền kinh tế quốc gia.
g9FH)69F1JDF
'"R5$D.9D93V"" -F#$,g
%(D9DY8S"=86'9F
)$V-:$9-F-JX3/,@D-8
%($D9SD9-F")IF)Y
$WFF)+W%1,
g7}~;k••,N€••g7g‚;7ƒ;2•„…@7‚g7@7†g
@‡ˆ;k
i•‰gfƒŠO‹;kiŒx7‚@@‡••;`Ž•@‡}•;k•ˆ†g
@‡ˆ;kOˆ‘;7;k7•‰x,
L,T]7‚•;•‰`N€••g7g‚;7ƒ;,
NJ+$#n$+b%3l:G9
R*=D%S:6JDIHD
8/F3#$%&"B$D.#$:"
#$q+,;b%&K#n$+#D%S-R
FGJ"$'+,7.*'3$6E)
3$.#$+o:53$68#$%(
H)/-’8$9F-,
g#n$+:"'"(#n$#n$
9#n$V"#n$R'"(b#
F/F"6R8#HGJ
'$B%H%$SGJ#$+,g#n$
+W'"($9D 'R'"()/
$6DB3l:G$+<Y)
-99F3$.#$+,
L,LN€••g7g‚;7ƒ;kƒŠg“;@‡”i•‰gfƒŠO‹;kiŒx7‚@@‡••;•ˆ
†g@‡ˆ;kOˆ‘;7;k7•‰x,
2.2.1 Lợi ích cá nhân sẽ điều chỉnh hành vi chủ thể đi ngược lại với đạo đức kinh
doanh.
`-J+A#n$+C*%Y" !
"#$# =.#$#9-:$ G
J%J)*+Y+:$6#$=)//
b3$D%"(-R-Z.
:$ +K"J:GD%&RiK:$"6"=R
i•O‘;+RD%&F3-R9/
%,i='D$"(R-D5n"iK:$
=3*)*J6'3l<
%(*,iK:$*DF%(*ED$3@IiR
cD.FRD%&3'W%+6(" -F
(3'+3@Ii,[8iK:$e*
%Y(V/%(3'"n+
+*%YF3-r#$%&:+$-*
Gb5-8GE3R)'D$ec
V%(+%&3l:G,
`3R=*3R@Ii)Ii•O‘;RcD.
i(3FD6"R<#$iK:$-!)F!(#$
+R==%&:5*v6
%3"6--.$iK:$,@D%(3*v"
F6E%&:5J :$6iK:$R
-$qE$qB")V%S,`H:5%&:+"%&
:5/&q"G9iK:$)V%&%b/
%=*/#$iK:$D%&:5"%&:+e
%,76"D%S$iK:$-88qDID%&i6
;$
iG"6))'#$iK:$!
B h D
D$-R-R
8 D D$
#$:$6i6
;$,
2.2.2 Lợi ích cá nhân làm giảm chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp.
`-J+HB=/%3*
/%&:W3vY"E$*c3$%
$/9=:$6F)F%Y"=
D%(H3l:G8$/F3-hK%&:5
8%J//S3Ypf%YY
inN[6[=g@x,7g`,g$/D–"*$
3K"?e?F)FDR
—
-*TQLD X:S)Z
$R+
—
8,
g*%"LR$6V
IzK5'%&h"%S6,;%(EIK)
D*D$$bV)/q1D$E.
e$$)HB'l-R$X$:5
$DB9HI!*%$)$D6VR"=
6,
Lao động nữ đang múc nước chảy ra từ trong
chậu nguyên liệu (gồm thịt heo, mỡ heo, gia
vị và hương liệu)
; D ) $ / )* *
?':?&3$-D
6=/)**"'D,;F
l':8*"IH#$?)
.?"#$?+D?YB%z,N
%Y % F )F R
_P˜I"UP˜zK,gTPP-63$-F)F3/-R
™6$G-*UP˜e-*_P-,
@F*%JB"=$,i=v8
S3Y3*/h**™6IK"X™6z-F
%YX"85:B,?OBzK *3l:G/
)** S&$3/-RW+S,•/3$Mš&(
D$r%Y,grD$-*"G-%Y4,
@Eb.$D89/J+J
(/'"("6+:"DD:$
6i6;$6$,
g7}~;k•••,`›@pœk•“•x7‚x;7•`fƒŠ
O‹;kiŒx7‚@@‡••;`Ž•@‡}•;k•ˆ†g
@‡ˆ;kOˆ‘;7;k7•‰x
3.1 ĐỐI VỚI NHÀ NƯỚC:
3.1.1 Tăng cường kiểm tra, kiểm soát hoạt động của các doanh nghiệp.
;%("S$XB*3*
<Hv#$+Z":$6))$
)II,S$XB3(D3
6$<9ID%&-F"K'F
6-93-9)e')96
DD=,
3.1.2 Có những biện pháp khuyến khích cá nhân, doanh nghiệp nâng cao đạo
đức kinh doanh của mình đồng thời có các chế tài xử phạt thích đáng đối
với những cá nhân, doanh nghiệp vi phạm.
]R8D$('ID5%&
RB"%S9F8,‡/-8-93"=8"%$S
"6+#D/ ,i(-:$"/ e
S"="6+#D%&-RK
:$6D-(GJJ#$+"
:$6,i="S$b$B8b)69-F
-J:$68JD-:$%D*
p$i/i6[R7Viu89%$"68JD
-:$9m,
gS$R189X)R"b+
:$6u;%S$*<;%(
B%&K3:c)FID%&X%&-9D$6
"l<-"D$-RDG-R
+#BJu"6l<"WB*)*
D.-$1%&1"69-R"=l<
+:$6*%Y-R8F:$6
XD-DID%&,;b"G9B%l<
-S"-8"D$3vF,
gB/:=D:$6X)/JK
D$-R6"#%SD%&9
+(J=*#$:$6X+J%
*3$3V/6$+")9
RSui+b*D.6F%&:5,
3.1.3 Cần nghiên cứu đề bổ sung hoàn thiện khung luật pháp Việt nam nhằm tạo
cơ sở pháp lý vững chắc cho đạo đức kinh doanh.
+)6F"=J-:c//
-:$,gB6[N8$%NB%
D$ NN$NO$6N[*"6;%&
:5N`RD%&u`+$D.=DF-m
#$-:$DD$Yi6;$6$/E3
F6Di6$,
;FIHvS<S3vD%=D
:$6:$"33SY#$D'Dn$"G
#$=,`"J:G9="/ %&:5i6;$"d
%$%*)* -3l:G8$:I"G,$3'"d
DR&"0e'4#$%&)-$3*DI
D%&,@D-8DID%&8 %&)D$
K-R8+"(8$=)D$,7*'5
%&:5*I6e,`Db+#$=
DD" )*"6 #$%&:5i6;$
%$%6*,
76!8$"X)*$F"/
x 6 [* "6 %& :5 AX T^^^C " ;I I
QQ|LPPš|;ogxLM|M|LPPšIF6,@
I#$6%$%6DF,
ž "D6#$%&:5$%ID/,
gI(!%0.4%$3++J)*/GF
#$ "D68,
3.1.4 Cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về đạo đức
kinh doanh ở Việt Nam.
` $D.-R!-:$
(B%-F" -:$*B<
,i="D%(F%S6R1F
Z-F" -:$I%("#$
%&:+9%&:+89%)*"6 =
"3#$:$6,
@FKS$;%(ID6*<%(:d
:$6%[gR%Sxe@%S"gR6i6
$pY ]FoB%Y!@' B$+Z)F
b-F/" -:$,i689F
) %Z(.:$6" -
:$.$:I"/)*3'38J#$%("
u;%<3:$6B. ='
F-9g$" -:$ju
3.2 Đối Với Doanh Nghiệp
7BF:$6 RD-:$
"/ $D.% :$6hD$11-R)F
*F9%$"/ "D#$=,:%(+
3'<"6B"F'B896-
:$DD$,
3.2.1 Quan điểm và sự gương mẫu của lãnh đạo
@F/ "#$+":*
%Y/E/,;FV=F$"%
-$$F$$H',,,=-R9eh3D
#$+",0@%)/J4Ÿ;%3F+R
D.DI:5D D%&*I$6"
3%SdD"66bDI#$3v
".%&5$X+J,
3.2.2 Xây dựng bộ quy tắc đạo đức thống nhất
xD5%&D/D"DE% -e$J
#$,O89G98$"66"/ q:$
6+:":G)b'/,[
%K$%(:d+""S3Y9
*F"/ $FD:$6,;:#$
))$V)'BJ>
T,p#"B6#$:$6y
L,g$-F"D6#$:$6"(+"y
U,gDI"D6+"*6'"(
V6-J "Vy
M,g%SR"*F"%($
F,
Q,:$6B+#I#$" -
:$8J3" D$' ,@DF
("6+#D$D%(FW
9+:%S6DID%&,
;%"D)=D6#$:$6"
%D$D%(3$8( FD6#$+",
;Z/*+"588+: D$
D6"%(*F-*D$"/ $F,
gWB% !I-’5"(=
=F"6".#$+",]%88<-F=
+"3v)#$J=3v68,
]8D-:$-R*bD
/3vDYm"X8$3'DR,
3.2.3 Tự nâng cao năng lực kinh doanh của doanh nghiệp trong cạnh tranh
g:$6-:$BX%&XJ+
$-*XD$#$)*+,:$6+:
=F%D$6":%+:"
*)%S6+:b-+'(%$D$3*
(-$FD$#$D=ug-R
b3vK:$IB:$6D:3v
#'%S6#$:$6DID%&,=D$b
FD9D9) "b,
3.2.4 Các chương trình Huấn luyện về đạo đức
f+:)!)%(B%$DYm"X
8$3'DR,[:5B#"DsF+W-R
9)$F==F,i=F"69"6D
:$6WB%K%/6-aX)$Fu
@D#$:$63v3D/ ='
(+"1-R)F*l<F1" H
%$9!$:E9-9D$-6
3*)IqH8Z"6+"-"q8 @D*
$b='%":$6BZ%SD=
/6" -:$91+")Fl<"/
1,g898-8$.D$&H)Z*
86 $'"l<=':c-ID
"F)%&$"vD$Zu; RW8-F+:
='dHD9b
F+"K,@E8+$" -
:$9:$6,
KẾT LUẬN
]:$$-:$,gD$)J
J#$:$6-*XG"G-R
$+F3-hK"J#$%&:5,g8%F(89
"bDID%&"%3##$-,;8
-J-:$*8J"=F"6+:"
D9D:$6DbGB
:$6B*6,
@Œ•N•‰…@7‘`]7“ˆ
1).@*;c`ž+ okD=-:$""X8$R
o;/)*>.]Fž':+
LC,;c7%o)):]'%**#$iK:$-#-F¡o
\K)3K>>||"KDK33,K|o|o3|-oo$o$o$o"K:$o$o
-o-KoLTTL^_^,,
• >||"K,"|Doo"o$oo$o$o$o:L¢^^š,
• >||",\-K:$,D|\-|g˜•T˜[[˜‘_£˜gM˜‘^$£
˜gU˜‘T£˜gU˜‘L