MỤC LỤCC LỤC LỤCC
MỞ ĐẦU.......................................................................................................1
NỘI DUNG...................................................................................................2
Chương 1.......................................................................................................2
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI...........................2
1.1. Khái niệm quản lý..................................................................................2
1.2. Chức năng quản lý..................................................................................4
1.3. Biện pháp quản lý..................................................................................5
1.4. Nội dung quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động giảng dạy trong
nhà trường.....................................................................................................5
Chương 2.....................................................................................................10
THỰC TRẠNG BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG............................10
CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC QUANG
TRUNG.......................................................................................................10
2.1. Tổng quan về trường Tiểu học Quang Trung.......................................10
2.2. Thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn đã thực hiện của
Hiệu trưởng ở trường tiểu Quang Trung........................................................11
2.2.1. Phân công giảng dạy cho đội ngũ giáo viên....................................12
2.2.2. Quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy................................14
2.2.3. Thực trạng quản lý giờ dạy trên lớp.................................................14
2.2.4. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp đối với giáo viên của hiệu trưởng
.....................................................................................................................15
2.2.5. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên............................................................16
2.2.6. Công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn của giáo viên...................18
2.2.7. Công tác thi đua khen thưởng..........................................................18
Chương 3.....................................................................................................21
MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG NHẰM NÂNG
CAO NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU
HỌC TRƯỜNG QUANG TRUNG............................................................21
3.1. Phân công giảng dạy cho đội ngũ giáo viên.......................................21
3.2. Quản lý thật tốt việc thực hiện chương trình giảng dạy......................22
3.3. Quản lý có hiệu quả giờ dạy trên lớp của giáo viên...........................23
3.4. Quản lý thật tốt công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên........................24
3.5. Bồi dưỡng nâng cao kiến thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội
ngũ giáo viên...............................................................................................24
3.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá chuyên môn của
giáo viên......................................................................................................25
3.7. Tổ chức tốt công tác thi đua khen thưởng............................................25
KẾT LUẬN.................................................................................................26
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................27
MỞ ĐẦU
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục tiểu học là bậc học được
coi là nền tảng, nền móng cho ngơi nhà giáo dục. Khơng thể xây được ngôi
nhà cao, đẹp, chắc chắn, bền vững trên một nền móng yếu ớt. Luật giáo dục
1998 nước ta đã ghi rõ: Giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng của hệ
thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm đạo
đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể chất cho trẻ em nhằm hình thành cơ sở ban đầu
cho sự phát triển toàn diện nhân cách của con người Việt Nam XHCN.”
Muốn nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường trước hết phải
xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đồng bộ về loại hình, có trình
độ chun mơn nghiệp vụ cao, có phẩm chất chính trị vững vàng bởi vì
giáo viên là người quyết định tới chất lượng giáo dục. Thực tế ở các trường
tiểu học hiện nay, trình độ đào tạo của đội ngũ giáo viên không đồng đều,
nhiều trường vẫn cịn những giáo viên dưới chuẩn, giáo viên có trình độ
chun mơn nghiệp vụ khơng đạt u cầu. Phần lớn giáo viên chỉ được tiếp
cận với việc đổi mới chương trình sách giáo khoa mới trong thời gian bồi
dưỡng hè ngắn ngủi ở các trường nên việc dạy theo u cầu đổi mới
chương trình gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó chương trình sách giáo
khoa tiểu học mới đã tăng đáng kể số giờ dạy trên lớp trong tuần, phương
pháp giảng dạy cũng tăng lên, lượng tri thức cần truyền đạt cho học sinh
cũng tăng nhanh, mang tính thời sự hơn, hiện đại hơn.
Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tiểu học trong
giai đoạn hiện nay vừa là tiền đề vừa là động lực của việc nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên. Để nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên ở mỗi nhà trường tiểu học, đòi hỏi người hiệu trưởng phải có
những biện pháp quản lý thật tốt, đặc biệt là quản lý chất lượng dạy học.
Thực tế cho thấy rằng chất lượng giáo dục của các nhà trường cao hay thấp
đều phụ thuộc vào công tác quản lý của trường đó tốt hay chưa tốt.
Xuất phát từ những lý do trên, nên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu:
Một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trường tiểu học Quang Trung”.
1
NỘI DUNG
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. Khái niệm quản lý
Ngay từ thời nguyên thuỷ, con người phải sống theo bầy đàn, phải
đoàn kết nhau lại để đủ sức mạnh chống chọi với thiên nhiên, thú dữ, thì
nhu cầu tổ chức, quản lý một đám đơng ơ hợp thành một tập thể có sức
mạnh thống nhất vì mục tiêu sinh tồn chung của mọi người cũng manh nha
như là một tất yếu tự nhiên.
Quản lý xuất hiện, phát triển cùng với sự phát triển của xã hội loài
người. Ngày nay, quản lý đã trở thành một khoa hoc, một nghệ thuật, một
nghề phức tạp vào bậc nhất trong xã hội hiện tại.
Hiện nay có nhiều cách giải thích thuật ngữ Quản lý. Người ta có
thể tiếp cận khái niệm quản lý theo nhiều cách khác nhau. Đó là: Cai quản,
chỉ huy, lãnh đạo, kiểm tra theo góc độ tổ chức. Theo góc độ điều khiển
học thì quản lý là lái, điều khiển, điều chỉnh. Theo cách tiếp cận hệ thống
thì quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm
tổ chức, phối hợp hoạt động của con người trong các quá trình sản xuất xã
hội để đạt được mục đích đã định.
Theo tác giả Nguyễn Bá Sơn trong cuốn:“ Một số vấn đề cơ bản của
khoa học QL- NXB chính trị quốc gia- Hà Nội 2000” đã viết: “Quản lý là
sự tác động có hướng đích cuả chủ thể quản lý đến đối tượng bằng một hệ
thống các giải pháp nhằm thay đổi trạng thái của đối tượng quản lý, đưa hệ
thống tiếp cận với mục tiêu cuối cùng, phục vụ lợi ích cuả con người.”
Theo GS Nguyễn Văn Lê: “Quản lý với tư cách là một hệ thống xã
hội, là khoa học và nghệ thuật tác động vào từng thành tố của hệ bằng các
phương pháp thích hợp, nhằm đạt các mục tiêu đề ra cho hệ và cho từng
thành tố của hệ. [13, tr.28]
Theo M.I.Konđacôp trong cuốn: “Cơ sở lý luận của khoa học
QLGD- Trường cán bộ QLGD&ĐT trung ương 1- Hà Nội 1984” đã viết:
2
“Quản lý xã hội một cách khoa học không phải là cái gì khác mà chính là
việc tác động một cách hợp lý đến hệ thống xã hội, việc làm cho hệ thống
đó phù hợp với những quy luật vốn có của nó .”
Theo Giáo sư Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục
đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến những người lao động nói chung
là khách thể quản lý nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến. ”
[8,tr.18]
Theo Phan Văn Kha, khái niệm quản lý trong hoạt động giáo dục
được hiểu là: “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm
tra công việc của các thành viên thuộc một hệ thống đơn vị và việc sử dụng
các nguồn lực phù hợp để đạt được các mục đích đã định.” [14, tr. 6]
Theo Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Hoạt động quản lý
là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý)
đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho
tổ chức đó vận hành và đạt được mục đích đề ra.”[15, tr.16]
Theo GS-TS Nguyễn Quang Uẩn trong đề cương bài giảng Tâm lý
học quản lý dành cho lớp Cao học QL: “Quản lý là q trình tác động
(bằng biện pháp QL, cơng cụ QL) của chủ thể QL đến khách thể QL (vật
chất không sống, vật chất sống) nhằm để đạt mục tiêu QL”.
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Quản lý là hoạt động của con người tác
động vào tập thể người khác để phối hợp, điều chỉnh, phân công thực hiện
mục tiêu chung.”
Từ rất nhiều định nghĩa dưới các góc độ khác nhau, chúng ta có thể
hiểu khái quát về quản lý: Quản lý là sự tác động, chỉ huy, điều khiển,
hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người nhằm
đạt được mục đích đề ra. Sự tác động của quản lý bằng cách nào đó để
người bị quản lý luôn tự giác, phấn khởi đem hết năng lực, trí tuệ của mình
tạo nên lợi ích cho bản thân, cho tổ chức và cho cả xã hội.
Như vậy khái niệm quản lý bao hàm những khía cạnh sau:
3
- Đối tượng tác động của quản lý là một hệ thống xã hội hoàn chỉnh
như một cơ thể sống gồm nhiều yếu tố liên kết hữu cơ theo một quy luật
nhất định, tồn tại trong không gian, thời gian cụ thể.
- Hệ thống quản lý gồm 2 phân hệ: Chủ thể quản lý và khách thể
quản lý.
- Tác động quản lý thường mang tính tổng hợp bao gồm nhiều
phương pháp khác nhau.
- Quản lý là hoạt động trí tuệ mang tính sáng tạo bằng những quyết
định đúng quy luật và có hiệu quả nhưng cũng phải tuân theo những
nguyên tắc nhất định hướng đến mục tiêu.
- Mục tiêu cuối cùng của quản lý là chất lượng, sản phẩm vì lợi ích
phục vụ con người. Người quản lý tựu trung lại là nghiên cứu khoa học,
nghệ thuật giải quyết các mối quan hệ giữa con người với nhau vô cùng
phức tạp không chỉ giữa chủ thể và khách thể trong hệ thống mà còn mối
quan hệ tương tác với các hệ thống khác .
1.2. Chức năng quản lý
Chức năng quản lý là một hoạt động cơ bản mà thông qua đó chủ thể
quản lý tác động vào khách thể quản lý nhằm thực hiện các mục tiêu xác định.
Quản lý có 4 chức năng cơ bản đó là: Lập kế hoạch, tổ chức thực
hiện, chỉ đạo và kiểm tra.
* Lập kế hoạch: Đây là chức năng trung tâm của quản lý. Lập kế
hoạch được hiểu là quá trình thiết lập các mục tiêu, các con đường, các
biện pháp, các điều kiện đảm bảo cho thực hiện các mục tiêu đó. Kế hoạch
chính là nền tảng của quản lý.
* Tổ chức thực hiện: Là q trình sắp xếp, phân bổ cơng việc, quyền
hành, nguồn lực cho từng con người để họ có thể hồn thành các mục tiêu
đã xác định trong kế hoạch. Tổ chức là công cụ quan trọng trong quản lý.
* Chỉ đạo: Là quá trình chủ thể quản lý điều khiển, hướng dẫn mọi
người trong tổ chức để họ tự nguyện, nhiệt tình, tin tưởng, phấn đấu đạt
được các mục tiêu QL.
4
* Kiểm tra: Là đo lường, đánh giá kết quả của việc thực hiện các
mục tiêu của tổ chức nhằm tìm ra những ưu điểm và những hạn chế để điều
chỉnh kịp thời những sai sót, đưa bộ máy đạt được mục tiêu xác định. Kiểm
tra giữ vai trò là trái tim, là mạch máu của công tác quản lý.
Kiểm tra phải đi đôi với đánh giá. Kiểm tra mà khơng đánh giá thì
coi như khơng có kiểm tra. Khơng có kiểm tra coi như khơng có hoạt động
quản lý.
1.3. Biện pháp quản lý
* Khái niệm biện pháp: Là cách làm, cách giải quyết một công việc
cụ thể.
* Biện pháp quản lý: Là sự tác động, chỉ huy, điều khiển các quá
trình xã hội và hành vi hoạt động của con người để chúng phát triển hợp
với quy luật, đạt mục đích đề ra và đúng với ý chí của người quản lý.
1.4. Nội dung quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động giảng
dạy trong nhà trường
1.4.1. Quản lý việc phân công giảng dạy cho giáo viên.
Đây là công việc mà hiệu trưởng phải làm trước khi bước vào năm
học mới. Việc phân công giảng dạy cho giáo viên thực chất là công tác cán
bộ và tổ chức. Trong nhà trường tiểu học, phân công giảng dạy đồng thời
cũng chính là phân cơng cơng tác chủ nhiệm lớp cho giáo viên bởi vì mỗi
giáo viên tiểu học được phân cơng giảng dạy các mơn học theo chương
trình của Bộ GD&ĐT ở một lớp, đồng thời cũng là giáo viên chủ nhiệm
của chính lớp đó trong cả năm học.
Trong điều kiện hiện nay ở hầu hết các trường tiểu học, chất lượng
chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên là khơng đồng đều, đây chính
là một khó khăn trong việc phân công giảng dạy ở trường tiêu học. Kết quả
dạy học của giáo viên phụ thuộc nhiều vào quyết định phân công giảng dạy
của hiệu trưởng. Nêú phân công giáo viên giảng dạy đúng với năng lực, sở
trường, nguyện vọng thì sẽ đem lại hiệu quả cao và ngược lại sẽ ảnh hưởng
5
khơng tốt tới chất lượng giáo dục của trường. Vì vậy hiệu trưởng phải hết
sức thận trọng cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định phân công giảng dạy
cho giáo viên.
1.4.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn và của
giáo viên:
Xây dựng kế hoạch chuyên môn là xác định mục tiêu công tác giảng
dạy của mỗi giáo viên, mỗi tổ chuyên môn.
Việc xây dựng kế hoạch giảng dạy phải dựa trên yêu cầu chung của
công tác giáo dục và yêu cầu riêng của từng bộ môn, căn cứ vào hướng dẫn
thực hiện nhiệm vụ năm học của các cấp quản lý và tình hình cụ thể của
từng đơn vị, của tổ chuyên môn, của mỗi cá nhân, học sinh để đề ra kế
hoạch cho phù hợp. Hiệu trưởng cần hướng dẫn giáo viên quy trình xây
dựng kế hoạch, giúp đỡ giáo viên xác định mục tiêu đúng đắn và các biện
pháp thực hiện để đạt được mục tiêu đã đề ra.
1.4.3. Quản lý việc thực hiện chương trình:
Chương trình dạy học quy định nội dung giảng dạy, thời gian giảng
dạy cụ thể cho từng môn học, từng tiết học, tuần học, trong từng năm học
nhằm thực hiện những yêu cầu, mục tiêu của bậc tiểu học. Thực hiện
chương trình dạy học chính là thực hiện kế hoạch đào tạo theo mục tiêu của
trường tiểu học. Chương trình dạy học tiểu học là Pháp lệnh của nhà nước,
do Bộ GD & ĐT ban hành thống nhất sử dụng trong tồn quốc. Vì vậy các
trường phải thực hiện nghiêm chỉnh, không được phép tuỳ tiện thay đổi,
thêm bớt, làm sai lệch chương trình dạy học.
Quản lý giáo viên dạy đúng, dạy đủ chương trình chính là đã nắm
tồn bộ chương trình hoạt động dạy của giáo viên: Soạn bài, lên lớp, ơn
tập, kiểm tra, tổ chức các hình thức học tập ngoài giờ… Để quản lý giáo
viên dạy đủ, dạy đúng chương trình, người hiệu trưởng phải:
- Tổ chức cho giáo viên học tập nắm vững chương trình từng khối
lớp, từng lớp, từng môn học mà giáo viên sẽ giảng dạy.
6
- Yêu cầu giáo viên xây dựng chương trình giảng dạy lớp học, mơn
học do mình đảm nhiệm.
- Thường xun kiểm tra việc thực hiện chương trình dạy học thơng
qua lịch báo giảng, thời khoá biểu của từng khối lớp, từng lớp.
1.4.4. Quản lý sử dụng sách giáo khoa:
Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên dạy theo đúng chương trình sách giáo
khoa mới do Bộ GD & ĐT quy định. Nhà trường cần trang bị đầy đủ sách
giáo khoa, sách bài tập và một số sách tham khảo cho giáo viên. Đối với
học sinh, nhà trường yêu cầu phụ huynh học sinh phải mua đủ bộ sách giáo
khoa, sách bài tập của năm học và khuyến khích mua một số sách tham
khảo. Chất lượng dạy học không thể cao nếu như khơng có đủ sách giáo
khoa cho cả thầy và trị.
1.4.5. Quản lý việc soạn bài, chuẩn bị giờ lên lớp:
Việc soạn giáo án là việc chuẩn bị quan trọng nhất của người giáo
viên cho giờ lên lớp của mình. Giáo án chính là cơng cụ làm việc khơng thể
thiếu của người giáo viên, nó là bản thiết kế cụ thể cho từng giờ lên lớp.
Nội dung giáo án xác định rõ mục đích yêu cầu của bài dạy về nội dung tri
thức, kỹ năng, thái độ đối với học sinh sau khi học xong bài học đó, đồng
thời cũng nêu rõ các hoạt động dạy học, các phương pháp dạy học sẽ sử
dụng, các hình thức tổ chức dạy học và thời gian cụ thể cho từng hoạt động
trong từng tiết học, từng môn học.
1.4.6. Quản lý giờ lên lớp của giáo viên:
Hoạt động dạy học ở trường tiểu học được thực hiện chủ yếu là bằng
hình thức dạy học trên lớp với những bài dạy, những giờ lên lớp. Giờ lên
lớp thực chất là quá trình tổ chức nhận thức cho học sinh, là một tập hợp
gắn bó chặt chẽ với nhau với những phương pháp, phương tiện và kỹ thuật
giúp học sinh tự tìm ra kiến thức. Giờ lên lớp giữ vai trò quyết định chất
lượng dạy học và người quyết định chất lượng giờ lên lớp lại chính là giáo
viên. Cơng tác quản lý như thế nào để giờ lên lớp của giáo viên đạt hiệu
quả cao là trách nhiệm của hiệu trưởng. Người hiệu trưởng cần phải có
7
những biện pháp tạo điều kiện tốt cho giáo viên trong giờ lên lớp đồng thời
thường xuyên kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm để giáo viên ngày càng
trưởng thành hơn trong giảng dạy.
1.4.7. Quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học:
Chương trình sách giáo khoa tiểu học mới có rất nhiều thay đổi về
nội dung so với chương trình tiểu học trước năm 2000. Sự thay đổi nội
dung này là cấp thiết trong giai đoạn hiện nay nhằm đưa giáo dục tiểu học
Việt Nam tiếp cận với sự tiến bộ về khoa học công nghệ tiên tiến của các
nước trong khu vực Đông Nam á và trên thế giới. Chương trình này có
lượng thơng tin phong phú, mang tính thời sự, hiện đại. Lượng tri thức tăng
rất nhiều cả về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Do đó phương pháp
dạy học cần phải có sự đổi mới thì mới phù hợp với thay đổi nội dung dạy
học. Nếu cứ sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống thì khó có thể
đáp ứng được yêu cầu mà xã hội đặt ra cho ngành giáo dục đó là nâng cao
chất lượng giáo dục. Chính vì vậy trong nhà trường tiểu học, vấn đề đổi
mới phương pháp dạy học là vấn đề cần được đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên
vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở đây khơng có nghĩa là loại bỏ các
phương pháp dạy học truyền thống, thay vào đó là các phương pháp dạy
học mới mà là đổi mới cách sử dụng phương pháp, cách lựa chọn, phối
hợp các phương pháp. Để chỉ đạo tốt việc thực hiện đổi mới phương pháp
dạy học trong trường tiểu học, người hiệu trưởng cần hướng giáo viên vào
đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, độc lập,
chủ động, sáng tạo của học sinh. Người dạy là người trực tiếp quản lý, tổ
chức quá trình nhận thức để người học tự tìm kiếm tri thức, tự sáng tạo.
1.4.8. Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên:
Quản lý công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là một trong những
nhiệm vụ chính của quản lý chun mơn ở trường tiểu học. Bồi dưỡng giáo
viên bao gồm có bồi dưỡng dài hạn, (Học Cao đẳng, Đại học, Cao học…để
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.), bồi dưỡng ngăn hạn (Học bồi
8
dưỡng tập chung trong hè, trong các đợt tập huấn, hội giảng, dự giờ, trong
học chuyên đề, tham quan, học tập các đơn vị tiên tiến…) và tự học của
giáo viên.
Để nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên, hiệu
trưởng cần phải thường xuyên tổ chức kiểm tra trình độ giảng dạy của giáo
viên để nắm được những mặt mạnh, mặt còn hạn chế của giáo viên, từ đó
có kế hoạch bồi dưỡng phù hợp. Hiệu trưởng phải là người đi đầu trong
việc tự học, tự bồi dưỡng để giáo viên noi theo.
Việc quan tâm đúng mức của hiệu trưởng đến công tác bồi dưỡng
giáo viên sẽ là một trong những biện pháp có hiệu quả nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường tiểu học.
9
Chương 2.
THỰC TRẠNG BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUANG TRUNG
2.1. Tổng quan về trường Tiểu học Quang Trung
Trường tiểu học Quang Trung được thành lập ngày 27 tháng 7 năm
1989 tại số 06 Đặng Tiến Đơng, bên cạnh gị Đống Đa - mảnh đất ghi dấu
chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa của Người anh hùng Quang Trung Nguyễn Huệ đã đập tan 20 vạn quân Thanh xâm lược.
Ban đầu trường có tên gọi là trường PTCS Quang Trung (bao gồm
các lớp Tiểu học và THCS). Các lớp THCS học buổi sáng, các lớp tiểu học
học buổi chiều. Đến tháng 9 năm 2005 do yêu cầu của thực tế giáo dục Thủ
đô, UBND quận Đống Đa quyết định tách riêng thành hai trường độc lập.
Trường THCS Quang Trung chuyển đến địa điểm mới, Trường tiểu học
Quang Trung ở lại tiếp quản cơ sở vật chất cũ. Mặc dù đã được sự quan
tâm đầu tư, giúp đỡ của các cấp, các ngành song hệ thống các phòng chức
năng còn thiếu, điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy và học còn
chưa đầy đủ. Tuy nhiên, trong điều kiện như vậy các thế hệ cán bộ, giáo
viên và học sinh nhà trường luôn luôn nỗ lực phấn đấu theo lời dạy của Hồ
Chủ Tịch “Dù khó khăn đến đâu cũng phải thi đua dạy tốt, học tốt” đưa nhà
trường nhiều năm liền đạt trường Tiên tiến cấp quận. Nhiều giáo viên, học
sinh của nhà trường đạt giáo viên dạy giỏi, học sinh giỏi cấp thành phố.
Năm học 2009 - 2010 được sự quan tâm đầu tư của UBND quận
Đống Đa, phòng GD&ĐT quận Đống Đa nhà trường được nâng cấp một
cách tồn diện. Phịng học được trang bị đầy đủ ánh sáng, bàn ghế, phương
tiện dạy học khá hiện đại. Hệ thống các phòng chức năng nhà thể chất,
phòng thư viện, phịng truyền thống được hồn thiện và làm mới. Năm học
2010 -2011 ghi nhận những thành tích của thầy và trò cùng với điều kiện
10
CSVC được đảm bảo, trường tiểu học Quang Trung được UBND thành phố
Hà Nội công nhận là Trường tiểu học đạt Chuẩn quốc gia mức độ 1.
Về đội ngũ giáo viên
Năm học 2019 - 2020 trường có 34 cán bộ giáo viên, nhân viên
trong đó có 2 cán bộ quản lí, 5 nhân viên và 27 giáo viên, cùng 599 học
sinh trên 5 khối lớp.
Trình độ chun mơn của giáo viên: 100% các đồng chí giáo viên đạt
trình độ chuẩn và trên chuẩn. Trong đó Đại học: 15 ; cao đẳng 7 và 5 trung
học sư phạm.
Đại đa số giáo viên có tuổi nghề trên 10 năm. Các đồng chí đó có
nhiều kinh nghiệm trong cơng tác giảng dạy, cơng tác chủ nhiệm cũng như
quan hệ, trao đổi với phụ huynh. Có đội ngũ nịng cốt chun mơn nhiệt
tình, năng nổ.
Trường luôn nhận được sự chỉ đạo chuyên môn kịp thời của Phịng
Giáo dục quận Đống Đa. Bên cạnh đó, trường cịn nhận được sự động viên
và hỗ trợ tích cực của Đảng uỷ và UBND phường Trung Liệt và phụ huynh
học sinh của trường.
Về cơ sở vật chất
Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, là đơn vị chuẩn ở giai đoạn đầu nên
đến nay các phòng học đã bị xuống cấp và thiếu trầm trọng. Chỉ có 15
phịng trên 20 lớp học. Thiếu cả phịng học chính và các phòng học chức
năng. Một số giáo viên được chuyển về theo chính sách cịn q non về
chun mơn, cả kiến thức lẫn phương pháp.
Trình độ đội ngũ giáo viên khập khễnh về chun mơn.
Có một số ít phụ huynh học sinh do mải làm ăn nên chưa thật quan
tâm đến việc học hành của con em mình mà cịn giao phó cho nhà trường.
2.2. Thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn đã
thực hiện của Hiệu trưởng ở trường tiểu Quang Trung
Công tác quản lý chuyên môn của hiệu trưởng trường tiểu học là
công tác đặc biệt quan trọng trong nhà trường. Để làm tốt công tác này đòi
11
hỏi người hiệu trưởng phải sử dụng nhiều biện pháp quản lý. Với đề tài này
tôi chỉ đề cập tới một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao năng lực chuyên
môn cho đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường tiểu học Quang Trung.
* Nghiên cứu kỹ các văn bản về trường tiểu học: Điều lệ trường tiểu
học năm 2000, Luật giáo dục 1998, Luật giáo dục 2005, Nghị quyết Trung
ương 2 khoá VIII của Đảng và các bản báo cáo tổng kết những năm học
gần đây của Phòng giáo dục quận Đống Đa.
* Tìm hiểu, đánh giá các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn
của hiệu trưởng trường tiểu học Quang Trung Các biện pháp đó là:
- Phân công giảng dạy cho đội ngũ giáo viên.
- Nội dung, biện pháp quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy
và giờ dạy trên lớp.
- Quản lý công tác chủ nhiệm lớp đối với giáo viên của hiệu trưởng.
- Công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên .
- Công tác kiểm tra, đánh giá.
- Công tác thi đua, khen thưởng.
- Công tác xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.
- Nâng cao năng lực quản lý.
2.2.1. Phân công giảng dạy cho đội ngũ giáo viên
Việc phân công giảng dạy cho đội ngũ giáo viên là hết sức quan
trọng trong trường tiểu học, nó là một trong những yếu tố hàng đầu quyết
định tới chất lượng giáo dục. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay hiệu trưởng
trường tiểu học không được quyền tuyển chọn cũng như xa thải giáo viên
mà phải chấp nhận đội ngũ giáo viên do cấp trên điều động đến trường
mình. Chính vì vậy trong đội ngũ giáo viên có nhiều người có năng lực
chuyên môn chưa đạt yêu cầu. Nếu người hiệu trưởng phân công một cách
khoa học, đúng người đúng việc, hợp tình, hợp lý thì sẽ làm cho người giáo
viên phấn khởi, nhiệt tình, phát huy tối đa năng lực, sở trường của mình để
hồn thành tốt nhiệm vụ được giao, nhờ đó chất lượng giáo dục của nhà
12
trường cũng được nâng cao. Ngược lại, nếu phân công giảng dạy không
hợp lý sẽ dẫn đến chất lượng giáo dục sẽ khó mà được nâng cao.
Thực tế phân cơng giảng dạy của hiệu trưởng trường tiểu học trong nhà
trường những năm học gần đây tập chung chủ yếu bằng 2 hình thức đó là:
Dạy mỗi năm một khối lớp theo học sinh lên (có 68% ý kiến khẳng định vấn
đề này) và Dạy đuổi một lớp từ lớp 1 đến hết lớp 5 (có 70% ý kiến khẳng định
vấn đề này). Bên cạnh đó việc phân cơng giáo viên dạy liên tục một khối lớp
trong nhiều năm vẫn còn tồn tại ở trường Quang Trung, chủ yếu là dạy lớp 1.
Hầu hết số giáo viên này có trình độ đào tạo dưới chuẩn, hiện sắp đến tuổi
hưu trí, họ không thể dạy được các lớp từ lớp 2 đến lớp 5 mà chỉ có thể dạy
được lớp 1 (Có nhiều giáo viên từ khi công tác đến khi về hưu chỉ dạy lớp 1).
Cũng có những trường phân cơng một vài giáo viên dạy 1 khối trong vài năm
liền, đây là những giáo viên cốt cán, có kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi
để các em dự thi học sinh giỏi các cấp. Ngồi ra cũng có trường phân công
giảng dạy một số cho giáo viên không theo quy định cụ thể nào (25% ý kiến
khẳng định vấn đề này). Lại cũng có trường do thừa giáo viên nên có những
giáo viên được phân cơng chỉ dạy chun một số môn học của một số lớp
hoặc chỉ bồi dưỡng đội tuyển thi học sinh giỏi của trường (Không kể giáo viên
dạy Âm nhạc, Mỹ thuật, và Ngoại ngữ ).
Có thể nói trong giai đoạn hiện nay trình độ đào tạo của giáo viên
cũng đã được nâng cao rất nhiêù so với 5 năm về trước. Tỷ lệ giáo viên đạt
chuẩn và trên chuẩn đã chiếm 94,5%, nên hầu hết những giáo viên này đều
có thể dạy được từ lớp 1 đến lớp 5. Hiệu trưởng nhà trường không vận
dụng máy móc một hình thức phân cơng giảng dạy cụ thể nào mà tuỳ theo
chất lượng đội ngũ hiện có của mình, hiệu trưởng phân cơng giảng dạy sao
cho phù hợp, khoa học, đúng người, đúng việc. Tuy nhiên hình thức phân
công giáo viên dạy đuổi 1 lớp từ lớp 1 đến lớp 5 và mỗi năm dạy một khơí
lớp theo học sinh lên vẫn được ưu tiên với tỷ lệ lớn. Điều này địi hỏi giáo
viên phải khơng ngừng tự học tự bồi dưỡng chun mơn nghiệp vụ thì mới
dạy tốt được. Đây cũng tạo điều kiện cho mọi giáo viên tự khẳng định mình
13
trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi cũng như tạo ra sản phẩm học sinh có
chất lượng trước khi các em lên học trung học cơ sở.
Việc phân công giảng dạy cho đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng mà
khoa học, hợp lý sẽ góp phần khơng nhỏ trong việc nâng cao năng lực
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên đồng thời nâng cao chất lượng và hiệu
quả giáo dục cho nhà trường.
2.2.2. Quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy
+ Chương trình giảng dạy tiểu học được quy định hết sức chi tiết,
chặt chẽ cụ thể từng học kỳ, từng tháng, từng tuần, từng tiết học đối với
từng khối lớp trong Phân phối chương trình của Bộ giáo dục và đào tạo.
Đây là văn bản pháp quy mà tất cả các trường tiểu học trong cả nước phải
thực hiện đúng. Chương trình sách giáo khoa mới địi hỏi hằng năm giáo
viên phải tập huấn trong hè mất nhiều thời gian mới nắm vững được. Để
quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy, các hiệu trưởng đều có
những biện pháp quản lý cụ thể và thực hiện có hiệu quả các biện pháp đó.
Mức độ thực hiện các biện pháp này ở các trường được đánh giá là
khá và tốt với tỷ lệ khá cao. Các biện pháp khác như: Yêu cầu giáo viên tự
tìm hiểu để nắm vững chương trình tồn bậc học tiểu học, Tổ chức cho
giáo viên học tập văn bản mới về bổ xung, thay đổi chương trình và Kiểm
tra hồ sơ sinh hoạt tổ chuyên môn được đa số ý kiến cho là cần thiết.
2.2.3. Thực trạng quản lý giờ dạy trên lớp
Quản lý việc thực hiện giờ dạy trên lớp đối với giáo viên là công việc
rất quan trọng và cần thiết. Đây là việc làm trọng tâm trong quản lý chất lượng
dạy và học của nhà trường. Chất lượng dạy và học được thể hiện chủ yếu qua
giờ lên lớp của giáo viên. Một giờ dạy được coi là thành công khi giáo viên
biết làm sao phát huy tối đa tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, học
sinh nắm được bài và có kỹ năng thực hành với nội dung bài đó. Nâng cao
chất lượng từ mỗi bài dạy trên lớp thì sẽ góp phần hạn chế rất nhiều việc dạy
thêm, học thêm tràn lan, tiết kiệm được nhiều thời gian học sinh phải tự ơn lại
bài đó ở nhà đồng thời sẽ gây hứng thú học tập cho học sinh.
14
Hầu hết các biện pháp quản lý việc thực hiện giờ dạy trên lớp được
các trường thực hiện ở mức độ khá và tốt. Qua đây chúng ta thấy rằng việc
thực hiện các biện pháp quản lý giờ dạy trên lớp của trường tiểu học Quang
Trung nhìn chung được đánh giá là Khá, xong cũng có một số biện pháp
thực hiện còn đạt hiệu quả chưa được cao.
2.2.4. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp đối với giáo viên của hiệu
trưởng
Công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên tiểu học khác với công tác chủ
nhiệm lớp của giáo viên các ngành học, bậc học khác ở chỗ: Giáo viên chủ
nhiệm lớp của trường tiểu học là người trực tiếp giảng dạy 9 môn học theo
quy định của 1 lớp mà mình được phân cơng chủ nhiệm trong năm học.
Trong tất cả các hoạt động dạy học ở trường tiểu học đều được tổ chức dưới
hai hình thức chính đó là dạy học trong giờ lên lớp và hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp. Cả 2 hoạt động này đều gắn liền với công tác chủ nhiệm
lớp. Người giáo viên chủ nhiệm một lớp là người trực tiếp giảng dạy, người
chịu hoàn toàn trách nhiệm về chất lượng học tập cũng như các hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp của lớp đó trước nhà trường. Chính vì thế, mỗi
giáo viên chủ nhiệm lớp tiểu học khơng chỉ đóng vai một người thầy giáo
mà cịn đóng vai một anh chị tổng phụ trách Đội đối với lớp mà mình chủ
nhiệm.
Qua khảo sát cho thấy hiệu trưởng nhà trường đã hiểu rõ vai trị, vị
trí của cơng tác chủ nhiệm lớp, quan tâm nhiều đến công tác chủ nhiệm lớp.
Các trường cũng đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể cho giáo viên chủ nhiệm
lớp đồng thời có những biện pháp quản lý phù hợp để giúp giáo viên thực
hiện tốt cơng tác chủ nhiệm lớp của mình. Tất cả 5 biện pháp trên đều được
đánh giá là rất cần thiết và cần thiết. Trong các biện pháp đó có biện pháp
“Chỉ định giáo viên có năng lực chun mơn tốt làm tổ trưởng chuyên môn
để giúp đỡ những giáo viên khác trong tổ khối của mình” được 100% ý
kiến khẳng định là rất cần thiết. Thực tế trong nhà trường tiểu học, số giáo
15
viên có năng lực chun mơn tốt và có kinh nghiệm chủ nhiệm lớp không
nhiều, mỗi tổ khối cũng chỉ có khoảng 1 đến 2 giáo viên có đủ khả năng
đảm nhiệm vai trị của tổ trưởng chun mơn.
Việc thực hiện các biện pháp trên của hiệu trưởng các trường được
điều tra về cơ bản là đạt mức độ Khá. Biện pháp “Thường xuyên liên hệ
thu thập thông tin từ giáo viên, học sinh,phụ huynh học sinh…để kịp thời
uốn nắn, tham gia ý kiến về công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên” được
hiệu trưởng các trường thực hiện khá tốt. Đây là biện pháp góp phần lớn
vào thành cơng của cơng tác xã hội hố giáo dục và thực hiện nguyên lý
giáo dục của nhà trường.
Bên cạnh đó có biện pháp “Bồi dưỡng nội dung và phương pháp làm
công tác chủ nhiệm lớp cho giáo viên” ở trường còn ở mức độ trung bình,
có 40% ý kiến khẳng định như vậy. Tỷ lệ thực hiện ở mức độ yếu còn
chiếm tới 17%. Điều này qua trao đổi với hiệu trưởng nhà trường tôi được
trường chỉ bồi dưỡng giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp bằng kinh
nghiệm thực tiễn được đúc kết qua nhiều năm công tác của giáo viên. Hiện
nay trường khơng có một giáo trình cụ thể nào về bồi dưỡng công tác chủ
nhiệm lớp cho giáo viên.
2.2.5. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
Đội ngũ giáo viên là lực lượng quyết định tới chất lượng giáo dục
của một trường học. Người giáo viên trước khi nhận công tác đều được đào
tạo tại trường sư phạm. Nếu chỉ có vốn kiến thức và phương pháp giảng
dạy được bồi dưỡng trong nhà trường sư phạm mà áp dụng vào thực tiễn
giảng dạy trong nhà trường tiểu học thì sẽ không đủ. Trong thời đại ngày
nay, cùng với sự phát triển như vũ bão của khoa học kỹ thuật, của cơng
nghệ thơng tin, của tồn cầu hố…, nội dung, chương trình sách giáo khoa
tiểu học cũng thường xuyên được thay đổi cho phù hợp. Nếu người giáo
viên không được bồi dưỡng hoặc khơng tự bồi dưỡng thường xun thì sẽ
khơng thể đáp ứng được yêu cầu dạy học. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là
16
công tác đã được cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức đúng đắn và thực
hiện tương đối tốt trong những năm học gần đây.
Qua trao đổi và trưng cầu ý kiến cán bộ quản lý và giáo viên trong
trường, chúng tôi thấy được nguyên nhân của thực trạng năng lực chuyên
môn của đội ngũ giáo viên đạt như trên là :
- Trình độ đào tạo của một số giáo viên còn chưa đáp ứng được yêu
cầu dạy học tiểu học trong giai đoạn hiện nay.
- Tinh thần tự học, tự bồi dưỡng của nhiều giáo viên còn chưa cao,
cịn có sức ỳ rất lớn, tập chung phần lớn vào nhiều giáo viên sắp đến tuổi về
hưu.
- Chất lượng đào tạo tại chức và từ xa cho giáo viên cịn thấp nên trình độ
chun mơn nghiệp vụ của nhiều giáo viên chưa xứng tầm với bằng cấp của họ.
- Trình độ ngoại ngữ, tin học của giáo viên tiểu học hiện nay rất thấp. Các
trường tiểu học trong huyện hiện chưa dạy ngoại ngữ và tin học cũng như chưa
có giáo viên dạy những bộ mơn này.
- Giáo viên chưa được bồi dưỡng thường xuyên về nghiên cứu khoa học
ở mức độ đơn giản như viết sáng kiến kinh nghiệm, viết đề tài cấp trường, cấp
huyện.
Để nâng cao năng lực chun mơn cho đội ngũ giáo viên, ngồi những
biện pháp chúng tơi nêu trong phiếu điều tra, có nhiều ý kiến của hiệu trưởng,
hiệu phó và giáo viên tham gia rất có giá trị như:
- Thường xuyên tổ chức các chuyên đề về phương pháp dạy học theo các
tổ khối trong trường và các cụm trường để giáo viên được tham gia, giao lưu, học
hỏi kinh nghiệm về chuyên môn.
- Hiệu trưởng cần thường xuyên quan tâm tới nhu cầu bồi dưỡng của từng
đối tượng giáo viên để tổ chức bồi dưỡng đúng đối tượng tại trường nếu có thể
bồi dưỡng được. Với những nhu cầu bồi dưỡng mà nhà trường khơng thể bồi
dưỡng được thì hiệu trưởng cần tham mưu với Phịng giáo dục có kế hoạch mở
các lớp học tại huyện để bồi dưỡng giáo viên.
- Hiệu trưởng phải đặc biệt coi trọng công tác bồi dưỡng thường xun,
coi đó là yếu tố sống cịn của giáo dục. Trình độ chun mơn, nghiệp vụ của
17
người giáo viên khi được đào tạo trong trường sư phạm nó như chiếc ắc quy, khi
sử dụng lâu ngày mà khơng nạp điện thì sẽ hỏng. Nếu người giáo viên chỉ với
kiến thức và phương pháp giảng dạy được trang bị trong nhà trường sư phạm thì
nó sẽ bị lạc hậu, không thể đáp ứng yêu cầu dạy học với lượng kiến thức tăng rất
nhanh, lượng thông tin bùng nổ trong thời đại ngày nay. Vì vậy việc tự học, tự
bồi dưỡng chính là việc “nạp nhiên liệu” để người thầy luôn vững vàng trên bục
giảng.
2.2.6. Công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn của giáo viên
Kiểm tra, đánh giá là giai đoạn cuối của 1 chu trình quản lý đồng thời
cũng bắt đầu cho chu trình quản lý tiếp theo. Khơng có kiểm tra, đánh giá thì coi
như khơng có quản lý. Kiểm tra, đánh giá chun mơn giúp cho hiệu trưởng biết
được mức độ thực hiện kế hoạch chuyên môn của giáo viên đạt được như thế
nào, kịp thời động viên, khích lệ những mặt tích cực của họ. Bên cạnh đó cũng
phát hiện được những lệch lạc,sai sót, những khó khăn, yếu kém, từ đó tìm biện
pháp uốn nắn, điều chỉnh những sai lệch, loại trừ chúng nếu có thể được, giúp
cho giáo viên hồn thành tốt nhiệm vụ. Với những nội dung được kiểm tra và
đánh giá đều được đa số ý kiến khẳng định là cần thiết, rất cần thiết và phù
hợp trong trường tiểu học hiện nay. Tuy nhiên việc thực hiện các nội dung
kiểm tra, đánh giá trên ở nhiều trường đạt những mức độ khác nhau. Hầu
hết các trường thực hiện ở mức độ khá. Nhiều nội dung thực hiện còn chưa
tốt, đặc biệt là những nội dung đánh giá có tỷ lệ ý kiến xếp ở mức độ trung
bình tương đối cao. Điều này cho thấy việc kiểm tra còn chưa đồng bộ với
đánh giá ở các trường nên hiệu quả kiểm tra, đánh giá chuyên môn chưa
được cao.
2.2.7. Công tác thi đua khen thưởng
Thi đua, khen thưởng là công tác khơng thể thiếu trong nhà trường.
Nó là động lực thúc đẩy phong trào dạy tốt, học tốt, hoạt động tốt trong nhà
trường, từ đó nâng cao chất lượng dạy và học của trường tiểu học.
Qua điều tra ở các trường, chúng tôi nhận thấy tất cả các trường đều
nhận thức được tầm quan trọng của công tác thi đua khen thưởng. Trong
18
mỗi năm học, các hoạt động dạy và học ở trường tiểu học đều được gắn với
những chủ điểm năm học cụ thể. Với mỗi chủ điểm đó các trường đều tổ
chức các hoạt động thi đua dạy tôt, học tốt theo quy trình khép kín: Phát
động thi đua, tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá, sơ kết, khen thưởng. Về
hình thức thi đua cũng rất phong phú như: Thi đua giữa các tổ chuyên môn,
thi đua giữa các tổ cơng đồn, đồn thanh niên, thi đua giữa các khối lớp
với nhau; thi đua giữa các cá nhân trong tổ khối, đoàn thể…với nhau. Việc
khen thưởng, các trường đều căn cứ vào kết quả thi đua mà có các hình
thức khen thưởng cụ thể. Trong năm học, mỗi trường đều áp dụng nhiều
hình thức khen thưởng với mức độ ưu tiên khác nhau xong hầu hết đều
thực hiện 5 hình thức cơ bản đó là:
- Khen thưởng theo nội dung thi đua trong năm học.
- Khen thưởng những giáo viên bồi dưỡng học sinh dự thi học sinh
giỏi đạt giải cấp huyện, tỉnh…và khen thưởng giáo viên dự thi giáo viên
giỏi đạt giải cấp huyện, tỉnh…
- Khen thưởng giáo viên đạt các danh hiệu thi đua cao.
- Khen thưởng theo đợt thi đua.
- Khen thưởng theo học kỳ, theo năm học.
Mức độ ưu tiên sử dụng các hình thức thi đua trên đối với mỗi trường
đều không giống nhau, tuỳ theo điều kiện từng trường mà hiệu trưởng ưu
tiên hình thức nào nhiều hơn. Qua trao đổi với hiệu trưởng các trường và qua
phiếu điều tra tơi thấy hình thức khen thưởng được ưu tiên nhất là khen
thưởng giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi dự thi đạt giải học sinh giỏi cấp
huyện trở lên và khen thưởng giáo viên dự thi đạt giải giáo viên giỏi cấp
huyện trở lên được các trường ưu tiên số 1 (Có 82% ý kiến khẳng định điều
này). Sở dĩ các trường ưu tiên hình thức khen thưởng này là vì các trường
tiểu học ở tỉnh Vĩnh Phúc, chất lượng mũi nhọn được đặc biệt quan tâm.
Trường nào khơng có giáo viên giỏi và học sinh giỏi cấp huyện trở lên thì
khơng thể đạt được bất cứ danh hiệu thi đua nào. Trong giai đoạn hiện nay
19