Tiểu luận cao học, đảng lãnh đạo công tác cán bộ trong giai đoạn hiện nay

A- MỞ ĐẦU
____
Suốt tám thập kỷ qua, trước muôn vàn thách thức, Đảng ta luôn
kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đã lãnh
đạo đất nước giành nhiều thắng lợi vô cùng to lớn. Đạt được những thành
tựu trên là nhờ Đảng ta đã xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là cán bộ
lãnh đạo và quản lý ở các cấp, vững vàng về chính trị, gương mẫu về đạo
đức, trong sạch về lối sống, có trí tuệ, kiến thức và năng lực hoạt động
thực tiễn, sáng tạo, gắn bó với nhân dân, thực hiện thắng lợi sự nghiệp
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cơng tác cán bộ là vấn đề quan
trọng, quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. “Muốn việc
thành công hay thất bại là do cán bộ tốt hoặc kém”. Đại hội lần thứ X của
Đảng nhấn mạnh: "Mục tiêu chung là xây dựng đội ngũ cán bộ có bản
lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh, khơng quan
liêu, tham nhũng, lãng phí...", "Nhiệm vụ quan trọng nhất là xây dựng đội
ngũ cán bộ lãnh đạo, trước hết là cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược và người
đứng đầu tổ chức các cấp, các ngành của hệ thống chính trị...", "Đổi mới
mạnh mẽ, triển khai đồng bộ các khâu: đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi
dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng, xây dựng và thực hiện chính sách
cán bộ...", " Xây dựng và thực hiện chính sách phát triển và trọng dụng
nhân tài...".
Đảng ta thực hiện đúng đắn nguyên tắc thống nhất lãnh đạo công tác
cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đi đôi với phát huy trách nhiệm của các
tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị về cơng tác
cán bộ. Làm tốt cơng tác quy hoạch và đào tạo nguồn cán bộ. Đánh giá, bồi


-2-

dưỡng, lựa chọn, sử dụng cán bộ trên cơ sở tiêu chuẩn, lấy hiệu quả công

tác thực tế và sự tín nhiệm của nhân dân làm thước đo chủ yếu. Đổi mới,
trẻ hóa đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý, kết hợp các độ tuổi, bảo đảm
tính liên tục, kế thừa và phát triển.
Để đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước và chủ động hội nhập quốc tế vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh, việc xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng
yêu cầu nhiệm vụ mới là yêu cầu cấp thiết và luôn là một nội dung quan
trọng trong công tác xây dựng Đảng. Đó cũng chính là những vấn đề được
đề cập trong bản tiểu luận này.


-3-

B- NỘI DUNG
1. Quan điểm, mục tiêu của Đảng về công tác cán bộ
Trước những thời cơ và thách thức mới của tình hình trong nước và
quốc tế, Đảng ta đã xác định công tác cán bộ trong thời kỳ mới cần quán
triệt các quan điểm cơ bản:
Một là, phải xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước đi lên chủ
nghĩa xã hội. Cơng tác cán bộ được đổi mới có vai trị quyết định thực hiện
thắng lợi mục tiêu đó. Mặt khác, q trình đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là môi trường thực tiễn để
rèn luyện, tuyển chọn và đào tạo cán bộ, nâng cao phẩm chất, kiến thức,
năng lực của đội ngũ cán bộ.
Hai là, quán triệt quan điểm giai cấp công nhân của Đảng, phát huy
truyền thống yêu nước và đoàn kết dân tộc. Thường xuyên giáo dục, bồi
dưỡng lập trường, quan điểm, ý thức tổ chức của giai cấp công nhân cho
đội ngũ cán bộ. Đồng thời, tăng cường số cán bộ xuất thân từ công nhân,

trước hết là cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị các cấp. Phát huy
truyền thống u nước, đồn kết, tập hợp rộng rãi các loại cán bộ, trọng
dụng nhân tài, khơng phân biệt đảng viên hay người ngồi Đảng, dân tộc,
tôn giáo, người trong nước hay người Việt Nam định cư ở nước ngồi ;
khơng định kiến với những người có sai lầm trong quá khứ, nay đã hối cải
và sửa chữa. Kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của đội ngũ cán bộ
cách mạng để xây dựng các thế hệ cán bộ hiện tại và tương lai.
Ba là, gắn việc xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng tổ chức và đổi
mới cơ chế, chính sách. Xây dựng đội ngũ cán bộ và xây dựng tổ chức, đổi


-4-

mới cơ chế chính sách, phương thức, lề lối làm việc có quan hệ chặt chẽ,
tác động lẫn nhau. Có nhiệm vụ chính trị mới lập tổ chức ; có tổ chức mới
bố trí cán bộ, khơng vì cán bộ mà lập ra tổ chức. Mỗi cán bộ trong tổ chức
phải có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm rõ ràng. Quy hoạch,
đào tạo, bố trí, sử dụng cán bộ phải gắn với yêu cầu và nội dung xây dựng
tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng bộ máy Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, kiện tồn hệ thống chính
trị, đổi mới cơ chế chính sách.
Bốn là, thơng qua hoạt động thực tiễn và phong trào cách mạng của
nhân dân, nâng cao trình độ dân trí để tuyển chọn, giáo dục, rèn luyện, bồi
dưỡng cán bộ. Trên cơ sở phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo, nâng
cao dân trí để xây dựng đội ngũ cán bộ một cách cơ bản chính quy có hệ
thống ; đồng thời thơng qua hoạt động thực tiễn và phong trào cách mạng
của nhân dân để giáo dục, rèn luyện, đào tạo, đánh giá, sàng lọc, tuyển
chọn cán bộ. Không đánh giá sử dụng cán bộ một cách cảm tính, chủ quan.
Mọi phẩm giá và bằng cấp, danh hiệu và chức vụ, tài năng và cống hiến
đều phải được kiểm nghiệm qua hoạt động thực tiễn. Phong trào cách

mạng của quần chúng là trường học lớn của cán bộ. Phải dựa vào dân để
phát hiện, kiểm tra và kiểm soát cán bộ.
Năm là, Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội
ngũ cán bộ theo nguyên tắc tập trung dân chủ, đồng thời phát huy trách
nhiệm của các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị. Đảng phải trực
tiếp chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cho cả hệ thống chính trị,
trên mọi lĩnh vực. Đảng thực hiện đường lối, chính sách cán bộ thơng qua
các tổ chức Đảng (Ban cán sự Đảng, Đảng đoàn, Đảng ủy...) và đảng viên
trong các cơ quan Nhà nước và các đoàn thể nhân dân, thực hiện đúng quy


-5-

trình, thủ tục, pháp luật của Nhà nước và điều lệ của các đoàn thể và tổ
chức xã hội. Phân công, phân cấp quản lý cán bộ cho các cấp ủy và các tổ
chức Đảng; đồng thời thường xuyên kiểm tra việc thực hiện công tác cán
bộ của các ngành, các cấp, coi đây là một trong những việc quan trọng bậc
nhất của lãnh đạo. Những vấn đề về chủ trương, chính sách, đánh giá, bố
trí, sử dụng, điều động, đề bạt, khen thưởng, xử lý kỷ luật cán bộ nhất thiết
phải do cấp ủy có thẩm quyền quyết định theo đa số. Nghiêm túc chấp
hành các nghị quyết của cấp ủy về cán bộ và công tác cán bộ; cá nhân phải
chấp hành quyết định của tập thể; tổ chức đảng cấp dưới phải chấp hành
quyết định của tổ chức đảng cấp trên.
Từ những quan điểm đó, Đảng ta xác định nội dung công tác cán bộ
trước những yêu cầu của thời kỳ phát triển mới cần chú trọng vào những
mục tiêu, tiêu chuẩn sau:
- Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức các cấp từ trung ương đến cơ
sở, đặc biệt là cán bộ đứng đầu, có phẩm chất và năng lực, có bản lĩnh
chính trị vững vàng trên cơ sở lập trường giai cấp công nhân, đủ về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu, bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục và vững vàng

giữa các thế hệ cán bộ nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, giữ vững độc lập tự chủ, đi lên chủ nghĩa xã hội. Bảo
đảm có đủ nguồn cán bộ để mỗi nhiệm kỳ có thể đổi mới khoảng 30-40%
số cán bộ lãnh đạo đảng, nhà nước, đoàn thể các cấp, cán bộ lãnh đạo lực
lượng vũ trang. Phấn đấu đến năm 2020 số người có trình độ đại học, cao
đẳng trở lên bằng khoảng 4% dân số cả nước.
- Tiêu chuẩn chung của cán bộ trong thời kỳ mới của sự nghiệp cách
mạng, trước hết là, phải có tinh thần yêu nước sâu sắc, tận tụy phục vụ
nhân dân, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phấn đấu


-6-

thực hiện có kết quả đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà
nước. Cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư. Khơng tham nhũng và kiên
quyết đấu tranh chống tham nhũng. Có ý thức tổ chức kỷ luật. Trung thực,
khơng cơ hội, gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân tín nhiệm. Có
trình độ hiểu biết về lý luận chính trị, quan điểm, đường lối của Đảng,
chính sách và pháp luật của Nhà nước; có trình độ văn hóa, chun mơn,
đủ năng lực và sức khỏe để làm việc có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ được giao. Các tiêu chuẩn có quan hệ mật thiết với nhau. Coi trọng cả
đức và tài, đức là gốc.
Ngồi các tiêu chuẩn chung nói trên, cán bộ lãnh đạo Đảng, Nhà
nước, đồn thể nhân dân cịn phải: Có bản lĩnh chính trị vững vàng trên cơ
sở lập trường giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với lý tưởng cách
mạng, với chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Có năng lực
dự báo và định hướng sự phát triển, tổng kết thực tiễn, tham gia xây dựng
đường lối, chính sách, pháp luật; thuyết phục và tổ chức nhân dân thực
hiện. Có ý thức và khả năng đấu tranh bảo vệ quan điểm, đường lối của
Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Gương mẫu về đạo đức, lối

sống. Có tác phong dân chủ, khoa học, có khả năng tập hợp quần chúng,
đồn kết cán bộ. Có kiến thức về khoa học lãnh đạo quản lý. Cán bộ lãnh
đạo Đảng, Nhà nước và đoàn thể cần học tập có hệ thống ở các trường của
Đảng; trải qua hoạt động thực tiễn có hiệu quả.
Đảng ta chủ trương quy hoạch cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý phải
thể hiện được sự kết hợp chặt chẽ giữa sắp xếp, kiện toàn cán bộ và đào
tạo, bồi dưỡng cán bộ. Hai mặt này gắn bó khăng khít với nhau. Có tích
cực đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nâng cao trình độ kiến thức mọi mặt của cán
bộ thì mới có thể sắp xếp, kiện tồn cán bộ đủ sức đáp ứng yêu cầu của


-7-

nhiệm vụ chính trị và nhiệm vụ tổ chức. Mặt khác, với lực lượng cán bộ
hiện có, phải khéo sắp xếp, sử dụng để phát huy tốt hơn nữa mọi khả năng
tiềm tàng của đội ngũ cán bộ, sắp xếp, sử dụng cán bộ một cách đúng đắn
là tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng cán bộ một cách thiết thực và có hiệu quả. Sự
trưởng thành của cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý không thể
chỉ nhờ học tập kiến thức trong nhà trường. Năng lực lãnh đạo, năng lực
quản lý nẩy nở và phát triển trước hết từ trong hoạt động thực tiễn. Vì vậy,
quy hoạch cán bộ không nên chỉ là quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, mà phải
bao gồm cả hai mặt đào tạo, bồi dưỡng và sắp xếp, kiện toàn đội ngũ cán
bộ, gắn chặt hai mặt ấy với nhau để xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, cán
bộ quản lý vững mạnh.
Kết hợp đúng đắn giữa cán bộ cũ, cán bộ già với cán bộ mới, cán bộ
trẻ là một chính sách cán bộ rất quan trọng của Đảng và Nhà nước ta.
Những điểm mạnh của hai loại cán bộ này được kết hợp lại, bổ sung cho
nhau sẽ góp phần nâng cao sức chiến đấu của đội ngũ cán bộ, bảo đảm
hồn thành tốt nhiệm vụ chính trị của Đảng. Việc kết hợp đúng đắn giữa
hai loại cán bộ này cịn có ý nghĩa đào tạo số cán bộ kế tục, bảo đảm tính

liên tục và tính kế thừa trong sự lãnh đạo của Đảng. Cán bộ mới, cán bộ trẻ
tham gia hoạt động lãnh đạo bên cạnh cán bộ cũ, cán bộ già, tiếp thu vốn
hiểu biết, kinh nghiệm của những cán bộ này, tập dượt và chuẩn bị sẵn
sàng để đảm nhận nhiệm vụ nặng nề hơn khi cần thiết. Việc chuẩn bị cán
bộ kế tục là một việc rất quan trọng và cũng rất công phu, tỉ mỉ. Điều này
chỉ có thể thực hiện tốt khi cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở các cấp, các ngành
có sự quan tâm đầy đủ và đích thân chăm lo chu đáo.
Đánh giá, lựa chọn, đề bạt cán bộ là một khâu trọng yếu trong nội
dung công tác cán bộ của Đảng. Hiểu cán bộ có hệ thống, đánh giá cán bộ


-8-

chính xác là cơ sở quan trọng đầu tiên để bố trí, sử dụng, bồi dưỡng cán bộ.
Đánh giá người cán bộ trong sự vận động và phát triển không ngừng, trong
các mối quan hệ chính trị và xã hội đa dạng, phức tạp, từ rất nhiều hiện
tượng, sự việc cụ thể, riêng lẻ tìm ra mặt bản chất của người cán bộ - đó
quả khơng phải là một cơng việc dễ dàng, đơn giản. Đảng ta không ngừng
đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quản lý cán bộ nhằm hiêu rõ cán bộ,
đánh giá chính xác cán bộ và từ đó bố trí, đề bạt, sử dụng cán bộ ngày càng
đúng đắn hơn.
Trước những nhiệm vụ cách mạng nặng nề và với một đội ngũ đã
phát triển đông đảo, công tác quản lý cán bộ ngày nay đã trở nên vô cùng
rộng lớn về quy mô, phong phú về nội dung. Đảng đã vạch rõ nhiệm vụ,
phương hướng của cơng tác cán bộ, góp phần tích cực vào việc thực hiện
nhiệm vụ cách mạng của nhân dân ta trong giai đoạn mới. Điều quan trọng
là, cán bộ lãnh đạo phải là những người tiêu biểu về phẩm chất và trí tuệ.
Về phẩm chất đạo đức: lịng trung thành, đức hy sinh xả thân, tinh thần
trách nhiệm, tính tổ chức kỷ luật, lối sống lành mạnh... thì nhiều cán bộ,
đảng viên bình thường khơng thua kém cán bộ lãnh đạo, quản lý. Điều

phân biệt rõ hơn so với cán bộ, đảng viên bình thường là ở chỗ người lãnh
đạo, quản lý có trí tuệ, có năng lực, đó là hiểu biết lý luận và vốn sống
thực tiễn, đó là tư duy chiến lược và năng lực tổ chức hành động. Trong
xem xét, lựa chọn cán bộ lãnh đạo, cùng với đức là gốc, không thể coi nhẹ
yêu cầu về năng lực, về trí tuệ. Nếu cán bộ lãnh đạo kém năng lực, kém trí
tuệ thì sự nghiệp cách mạng bị trì trệ, thậm chí bị chệch hướng, nguy cơ
chẳng kém gì tình trạng suy thối về phẩm chất đạo đức.
Đảng ta đã chỉ rõ, đầu tư thích đáng cho việc đào tạo, bồi dưỡng
những người ưu tú trở thành cán bộ chủ chốt. Chú ý con em gia đình cách


-9-

mạng, những người có cơng với nước, cơng nhân, nơng dân, trí thức, lực
lượng vũ trang, cán bộ nữ, con em các dân tộc thiểu số, vùng căn cứ cách
mạng. Có chính sách học bổng và miễn giảm học phí cho con em các gia
đình có cơng với cách mạng, gia đình liệt sĩ, thương binh, con các gia đình
nghèo vượt khó, cho học sinh giỏi, đạo đức tốt, sinh viên các ngành sư
phạm. Bồi dưỡng tài năng ngay từ các trường phổ thông, đại học và trung
học chuyên nghiệp. Dành kinh phí để cử cán bộ ưu tú và sinh viên xuất sắc
đi đào tạo, tham gia, bồi dưỡng ở nước ngồi. Tổ chức tốt trường bổ túc
văn hóa, dự bị đại học, trường dân tộc nội trú. Nguồn đầu tư phát triển và
nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ bao gồm từ ngân sách Nhà
nước các cấp, kinh phí của các tổ chức đảng, đồn thể, của doanh nghiệp,
tài trợ của các tổ chức quốc tế và các nước.
Trong công tác xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản
lý, Đảng ta đặc biệt quan tâm đến nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ dự bị.
Làm tốt công tác cán bộ dự bị, đào tạo cán bộ dự bị có tố chất ưu tú, cơ cấu
hợp lý và số lượng đông đủ cho cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp là biện
pháp chiến lược bảo đảm đường lối cơ bản lâu dài của Đảng không bị

chệch hướng. Sự nghiệp phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa đòi hỏi phải đào tạo, bồi dưỡng hàng triệu người kế nghiệp, đặc biệt
là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có tố chất cao, đủ sức đảm
đương trọng trách và trải qua được thử thách sóng gió. Đội ngũ cán bộ dự
bị là nguồn quan trọng của cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; chỉ có xây
dựng đội ngũ cán bộ dự bị có tố chất cao mới có thể đặt cơ sở vững chắc
cho việc xây dựng cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Hiện nay, đào tạo
tuyển chọn một đội ngũ cán bộ dự bị các cấp thích ứng với yêu cầu của
nhiệm vụ chiến lược trong thế kỷ mới, giai đoạn cách mạng mới đang là
một yêu cầu cấp bách đối với Đảng và Nhà nước ta.


-10-

Đảng và Nhà nước ta có chính sách thích hợp bảo đảm lợi ích vật
chất và động viên tinh thần cho cán bộ. Tinh giảm biên chế, nâng cao năng
suất, chất lượng, hiệu quả lao động, chống tham nhũng, lãng phí, mở rộng
bảo hiểm xã hội, tăng tỷ lệ động viên thu nhập quốc dân vào ngân sách nhà
nước, đổi mới cơ bản chính sách bảo đảm lợi ích vật chất cho từng loại cán
bộ, trước hết là chế độ tiền lương, nhà ở và phương tiện đi lại. Tiền lương
phải thật sự trở thành bộ phận cơ bản trong thu nhập của cán bộ, bảo đảm
tái sản xuất mở rộng sức lao động. Thực hiện tiếp việc tiền tệ hóa tiền
lương.
Nhà nước ta cũng đề ra nhiều chính sách, hình thức thích hợp để tơn
vinh những người có cơng với nước, những người có tài, có đóng góp lớn
cho sự nghiệp đổi mới. Biểu dương, khen thưởng kịp thời những cán bộ có
thành tích xuất sắc trong lãnh đạo sản xuất, trong phát minh sáng chế khoa
học và công nghệ, trong sáng tạo văn hóa nghệ thuật, trong quản lý và
cơng tác. Nghiên cứu đổi mới chính sách tặng thưởng hn chương. Đi đơi
với khuyến khích lợi ích vật chất, chú trọng giáo dục lý tưởng cách mạng

cho cán bộ. Mục tiêu, lý tưởng cách mạng là động lực lớn nhất để thúc đẩy
sự phấn đấu vươn lên của từng cán bộ.
Chính sách cải cách tiền lương và các chế độ, chính sách đãi ngộ
cán bộ, cơng chức của Đảng đang được thực hiện có hiệu quả. Cải cách
tiền lương theo quan điểm coi chính sách tiền lương là chính sách đầu tư
cho con người, cho phát triển kinh tế - xã hội, điều chỉnh tiền lương tương
ứng với nhịp độ tăng thu nhập xã hội.
Nâng mức lương tối thiểu để cán bộ, công chức đủ sống bằng lương.
Cải cách hệ thống thang lương trên cơ sở phân định rõ tính chất và đặc
điểm lao động của các loại cán bộ, công chức; điều chỉnh những bất hợp lý


-11-

về bội số và trong các thang, bảng lương. Thực hiện cải cách cơ bản chế độ
tiền lương đối với cán bộ, cơng chức, thực hiện tiền tệ hố đầy đủ tiền
lương, nhất là tiền tệ hoá tiền lương. Sửa đổi, bổ sung các quy định về chế
độ phụ cấp ngồi tiền lương theo ngạch, bậc theo cấp chun mơn, nghiệp
vụ cho cán bộ, công chức làm việc ở những nơi xa xôi, hải đảo, miền núi...
Ban hành và thực hiện chế độ tiền thưởng đối với cán bộ, công chức hoàn
thành xuất sắc nhiệm vụ và các chế độ đãi ngộ khác ngồi tiền lương đối
với cán bộ cơng chức.
2. Đánh giá công tác cán bộ trong thời gian qua
Tổng kết 20 năm đổi mới, Đảng ta đánh giá “Cơng tác cán bộ có đổi
mới một số nội dung và cách làm. Đã giữ vững và thực hiện quan điểm
Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, thực
hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, coi trọng hơn việc phát huy vai trò,
trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị và người đứng đầu các
tổ chức; bước đầu tổ chức để nhân dân tham gia ý kiến vào công tác cán
bộ, nhất là ở cơ sở. Trên thực tế, công tác cán bộ đã được triển khai một

cách khá đồng bộ ở tất cả các khâu, được Đảng xác định rõ: đánh giá cán
bộ là tiền đề, quy hoạch cán bộ là nền tảng, luân chuyển cán bộ là khâu
đột phá và đào tạo, bồi dưỡng vừa là yêu cầu trước mắt vừa là nhiệm vụ
lâu dài.
Đánh giá cán bộ đã trở thành công việc thường xuyên của các cấp,
các ngành; được cụ thể hoá thành các nguyên tắc, các căn cứ, tiêu chuẩn,
có quy trình và phương pháp đánh giá đối với từng đối tượng cụ thể; từng
bước xác định cụ thể, rõ ràng hơn trách nhiệm, thẩm quyền và cách giải
quyết các mối quan hệ giữa tập thể và cá nhân trong quá trình đánh giá cán
bộ. Đánh giá cán bộ được tiến hành dân chủ, khách quan và toàn diện hơn


-12-

trước. Về quy hoạch, tạo nguồn cán bộ: Đổi mới về nội dung và cách làm,
thông qua quy hoạch, bước đầu xây dựng được một đội ngũ cán bộ hợp lý
hơn về cơ cấu và chất lượng được nâng lên trên nhiều mặt. Luân chuyển
cán bộ lãnh đạo, quản lý, khắc phục cơ bản những hạn chế, yếu kém của
công tác cán bộ như: Tình trạng cục bộ địa phương, khép kín, hẫng hụt, bị
động chắp vá trong cơng tác cán bộ; tâm lý bảo thủ, trì trệ, tình trạng suy
thoái và các biểu hiện tiêu cực trong một bộ phận cán bộ; góp phần kịp thời
bổ sung, điều chỉnh cơ cấu đội ngũ và bảo đảm cho việc bố trí, sử dụng cán
bộ hợp lý hơn, tăng cường được cán bộ cho những nơi có nhu cầu cấp
bách; tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để rèn luyện, bồi dưỡng, thử
thách cán bộ về nhiều mặt. Trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, các
cấp uỷ, tổ chức đảng đã chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo, chỉ đạo
sát hơn công tác này từng bước khắc phục tình trạng đào tạo khơng theo
quy hoạch; tăng cường các lớp đào tạo cán bộ nguồn, cán bộ nữ, cán bộ
dân tộc thiểu số, cán bộ trẻ, cán bộ xuất thân từ công nhân, bồi dưỡng kiến
thức mới đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý; đổi mới nội dung, chương trình,

phương pháp đào tạo. Nhờ đó, chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ đã từng bước được nâng lên. Trong bố trí, sử dụng cán bộ, đã chú ý kết
hợp giữa các độ tuổi, các loại, các lớp cán bộ, khơng trẻ hố đội ngũ một
cách hình thức, xem nhẹ tiêu chuẩn, lấy mục tiêu là bảo đảm thực hiện
nhiệm vụ chính trị. Chính sách bảo đảm vật chất, động viên tinh thần từng
bước được cải tiến phù hợp với tình hình mới.
Những thành cơng của cơng tác tổ chức, cán bộ đã góp phần quan
trọng vào thành tựu to lớn của 20 năm đổi mới: Đưa đất nước ra khỏi
khủng hoảng kinh tế-xã hội, kinh tế tăng trưởng nhanh, cơ sở vật chất - kỹ
thuật được tăng cường, đời sống của các tâng lớp nhân dân không ngừng
được cải thiện... Đội ngũ cán bộ sau 20 năm đổi mới ngày càng được củng


-13-

cố, phát triển và lớn mạnh cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Đã có sự
kế tiếp 3 độ tuổi; đã, đang xuất hiện nhiều cán bộ trẻ được đào tạo cơ bản,
năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm. Ngày càng có nhiều hơn cán bộ
nữ tham gia trong các cấp uỷ đảng và ở tất cả các vị trí lãnh đạo từ Trung
ương đến cơ sở. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ là người dân tộc thiểu số đã
đạt được nhiều kết quả quan trọng về số lượng và chất lượng; nhiều cán bộ
là người dân tộc thiểu số được tín nhiệm bầu vào những cương vị trọng yếu
trong các cơ quan đảng, chính quyền, đồn thể từ Trung ương đến địa
phương. Trình độ của đội ngũ cán bộ cũng ngày một nâng cao. Nếu khóa
IX có 138/150 (92%) số uỷ viên Trung ương có trình độ đại học trở lên thì
đến khố X là 174/181 (96,13%). Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý có trình
độ lý luận chính trị từ trung cấp đến cao cấp ngày càng tăng. Nếu khoá
VIII, số uỷ viên Trung ương có trình độ lý luận chính trị từ cao cấp trở lên
chiếm 88,23%, thì đến đầu Đại hội X là 97,23%. Nhiệm kỳ 2001-2005, số
uỷ viên ban chấp hành tỉnh (thành phố) uỷ có trình độ lý luận chính trị sơ

cấp chỉ cịn 0,19%, trung cấp 1,96%; trình độ cao cấp, cử nhân chính trị
chiếm 97,72% (tăng 10,96% so với nhiệm kỳ trước).
Bên cạnh những thành tựu đạt được, Đảng ta cũng chỉ ra những
khuyết điểm, yếu kém trong công tác cán bộ chậm được khắc phục, nhất là
việc quản lý, giáo dục, rèn luyện cán bộ về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống, thực hành dân chủ và chế độ trách nhiệm trong công tác; chậm đổi
mới cơ chế, phương pháp và quy trình đánh giá, bổ nhiệm, miễn nhiệm, từ
chức đối với cán bộ; chưa kiên quyết và thiếu những quy chế có hiệu lực
để sắp xếp, bố trí lại đội ngũ cán bộ, chưa thay thế kịp thời những cán bộ
yếu kém về phẩm chất và năng lực, để cơng việc trì trệ (hầu như chỉ khi
cán bộ bị kỷ luật hoặc vi phạm pháp luật mới thay thế được); chưa có
chính sách đủ hiệu lực để khơi dậy tài năng và thu hút nhân tài vào các lĩnh


-14-

vực quan trọng; chậm khắc phục tình trạng cục bộ, khép kín, hẫng hụt cán
bộ ở các địa phương, ngành. Công tác đánh giá và quản lý cán bộ vẫn là
khâu yếu nhất: Cách đánh giá cán bộ còn chung chung, thiếu cụ thể, hình
thức, máy móc, thiếu khoa học… khơng ít tổ chức và người lãnh đạo nắm
khơng chắc, đánh giá không trúng, thiếu khách quan, thành kiến, hẹp hịi,
định kiến, vẫn cịn tình trạng phe cánh, bè phái, cục bộ, vụ lợi(2). Công tác
quy hoạch, tạo nguồn cán bộ cịn bộc lộ khơng ít những hạn chế, khuyết
điểm: Một số địa phương, bộ, ngành chưa thực hiện đúng theo tinh thần
của Trung ương; chưa có sự thống nhất, liên thơng giữa quy hoạch cán bộ
khối đảng, đồn thể và khối quản lý nhà nước, dẫn tới việc nắm các quan
điểm, nguyên tắc, tiêu chuẩn, phương pháp, quy trình chưa chắc, chưa
vững, chưa thông suốt trong đội ngũ cán bộ nói chung và cán bộ chủ chốt
nói riêng; nhầm lẫn giữa quy hoạch cán bộ với công tác nhân sự nên lúng
túng về cách làm; trong quy hoạch chưa thực hiện tốt một nội dung cơ bản

là phát hiện, bồi dưỡng và sử dụng người tài; nhận thức, cách làm và kết
quả quy hoạch rất khác nhau giữa các nơi. Hạn chế đáng quan tâm hiện nay
là còn để tình trạng lãng phí nguồn nhân lực tài năng. Khơng ít người tài,
có năng lực thực sự chưa được phát hiện, tiến cử và sử dụng đúng lúc,
đúng chỗ. Công tác luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý còn khơng ít tồn
tại, hạn chế: Một số cấp ủy và tổ chức đảng chưa tạo được sự thống nhất về
nhận thức và quyết tâm trong hành động; triển khai chậm và không đồng
đều giữa các vùng, ngành, địa phương, đơn vị; một số nơi chưa tích cực
xây dựng quy hoạch cán bộ nên chưa có cơ sở để luân chuyển hoặc ln
chuyển cán bộ khơng dựa trên quy hoạch; có sự lẫn lộn giữa luân chuyển
cán bộ với điều động, bố trí và sắp xếp cán bộ; giữa luân chuyển cán bộ
lãnh đạo, quản lý với bố trí cơng tác đối với cán bộ chuyên môn; một số
nơi, do tư tưởng cục bộ, bản vị, tâm lý khép kín nên kém nhiệt tình ủng hộ


-15-

hoặc ủng hộ nhưng nửa vời, không chủ động tạo điều kiện thuận lợi để
người cán bộ được luân chuyển đến địa phương, cơ quan, đơn vị mình
hồn thành tốt nhiệm vụ; còn trường hợp người đứng đầu địa phương,
ngành, đơn vị... đã lợi dụng việc luân chuyển cán bộ để “đẩy” những người
không hợp gu, không thuộc phe cánh của mình đi nơi khác, hoặc lợi dụng
việc luân chuyển để hợp thức hóa sự đề bạt, thăng cấp cho những cán bộ
thuộc “cánh hẩu” của mình... Cơng tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chưa
thật gắn chặt với quy hoạch cán bộ; nội dung, chương trình tuy có đổi mới
nhưng còn chậm, thiếu nhiều loại tri thức hiện đại và kỹ năng cần thiết đối
với từng chức danh cán bộ; cơ cấu và thời lượng của các môn học chưa
hợp lý; phương thức đào tạo, phương pháp giảng dạy chưa kết hợp nhuần
nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giữa nâng cao tri thức với rèn luyện đạo
đức và phương pháp cơng tác; chưa phát huy được tính chủ động, tích cực,

sáng tạo của người học; sự phối hợp giữa cơ sở đào tạo và các cấp ủy cử
cán bộ đi học và cơ quan quản lý cán bộ trong việc theo dõi, quản lý học
tập và bố trí cơng tác cho cán bộ sau khi ra trường cịn nhiều hạn chế.
Chính sách đối với cán bộ, nhất là chính sách về tiền lương, nhà ở, phương
tiện đi lại, điều kiện làm việc... còn nhiều bất hợp lý, thiếu công bằng, thực
hiện chưa thống nhất và đồng bộ; chưa tạo được động lực và phát huy tài
năng, chưa khuyến khích những cán bộ cơng tác ở cơ sở, ở những vùng
khó khăn; chưa đánh giá và sử dụng đúng mức đội ngũ cán bộ trí thức, các
nhà khoa học đầu đàn...
Những hạn chế, yếu kém trên của công tác cán bộ là một nguyên nhân
dẫn tới một bộ phận cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp
quyền, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Tuổi trung bình của
đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp vẫn còn cao. Tỷ lệ
cán bộ nữ trong các cấp uỷ đảng tăng chưa bền vững. Trình độ ngoại ngữ,


-16-

tin học của cán bộ nhìn chung là cịn hạn chế; trình độ chun mơn, nghiệp
vụ của cán bộ khơng đồng đều giữa các vùng, các địa phương. Đáng chú ý
là, trước những mặt trái của cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế, một bộ
phận cán bộ đã tha hóa, biến chất, tham nhũng, quan liêu...
3. Những bài học kinh nghiệm về công tác quản lý cán bộ của
Đảng
Từ những thành tựu đã đạt được cũng như các mặt hạn chế trong
công tác cán bộ 80 năm qua, có thể rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý.
Một là, phải luôn nắm vững và kiên định đường lối đổi mới toàn
diện, vận dụng sáng tạo chủ trương đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng, phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị trong cơng tác quản lý cán
bộ. Nắm vững quan điểm cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của

cách mạng, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng, gắn đổi mới
công tác cán bộ với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Phải có tầm
nhìn chiến lược trong xây dựng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ.
Hai là, thực hiện nghiêm nguyên tắc: Đảng thống nhất lãnh đạo công
tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đi đôi với phát huy trách nhiệm của
các tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị, giữ
vững nguyên tắc tập trung dân chủ. Công tác cán bộ phải kết hợp chặt chẽ
với công tác tổ chức và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, phục vụ
mục tiêu nâng cao vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
Ba là, coi trọng việc thể chế hóa, cụ thể hóa để tổ chức thực hiện các
chủ trương, nghị quyết của Đảng về công tác cán bộ, thực hiện phân công,
phân cấp quản lý, đồng thời thường xuyên kiểm tra việc thực hiện công tác
này của các cấp, các ngành. Việc đổi mới công tác quản lý cán bộ và xây
dựng đội ngũ cán bộ phải được tiến hành thường xuyên, đồng thời trong cả


-17-

hệ thống chính trị; phải xuất phát từ chiến lược phát triển kinh tế - xã hội
và yêu cầu nhiệm vụ của thời kỳ mới.
Bốn là, chiến lược cán bộ phải được cụ thể hóa, thể chế hóa thành
các văn bản quy phạm pháp luật, tạo cơ sở pháp lý thống nhất cho việc tổ
chức thực hiện. Có cơ sở cụ thể để cán bộ và đảng viên, nhân dân tích cực
tham gia vào cơng tác cán bộ và giám sát cán bộ.
Năm là, tăng cường vai trò lãnh đạo tập thể của cấp ủy và tổ chức
đảng, đồng thời xác định rõ quyền hạn, nêu cao tinh thần trách nhiệm của
người đứng đầu cấp ủy và cơ quan tham mưu trong công tác cán bộ. Đặc
biệt coi trọng việc bố trí người đứng đầu tổ chức, cơ quan có đủ đức, có
tính đảng cao, tinh thần trách nhiệm cao, gương mẫu thực hiện nhiệm vụ
chính trị, rèn luyện đạo đức, lối sống, đấu tranh chống tiêu cực, tham

nhũng, lãng phí, nói đi đơi với làm...
4. Nhiệm vụ, giải pháp lớn trong thời gian tới
Công cuộc đổi mới đất nước 25 năm qua đã đạt được những thành
tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi là cơ
bản vẫn cịn khơng ít khó khăn, thách thức đan xen. Để tiếp tục đẩy mạnh
sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và tích cực, chủ động hội
nhập quốc tế, công tác cán bộ của Đảng cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ
trọng tâm sau:
Trước hết, tăng cường cơ sở khoa học trong công tác tổ chức, cán bộ.
Vừa tuân theo những nguyên tắc, quy luật chung, vừa đạt đến độ có cái
riêng, địi hỏi người lãnh đạo, quản lý, phải có tài nghệ dùng người.
Hai là, tiếp tục có biện pháp mạnh mẽ kiện tồn hệ thống các cơ
quan làm cơng tác tổ chức, cán bộ. Cần có các cơ chế, chính sách, biện


-18-

pháp cụ thể xây dựng đội ngũ cán bộ làm cơng tác tổ chức cán bộ vừa có
tâm, vừa đủ tầm.
Ba là, xây dựng, bổ sung và hoàn thiện các quy chế, quy định nhằm mở
rộng và phát huy dân chủ, thực hiện công khai trong công tác cán bộ, nhằm
làm cho công tác cán bộ đi vào nền nếp, thực sự có tính khoa học, tránh được
tình trạng tuỳ tiện, áp đặt chủ quan, duy tình trong cơng tác cán bộ.
Xây dựng và hoàn thiện chế độ bầu cử, cơ chế bổ nhiệm và miễn
nhiệm cán bộ, mở rộng quyền đề cử và tự ứng cử; giới thiệu nhiều phương
án nhân sự để lựa chọn; xây dựng cơ chế để Mặt trận, các đoàn thể, nhân
dân và các cơ quan thơng tin đại chúng thực hiện tốt vai trị giám sát và
phản biện xã hội về công tác tổ chức, cán bộ.
Bốn là, đổi mới đồng bộ công tác cán bộ ở tất cả các khâu đánh giá,
quy hoạch, tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng và chính sách

cán bộ.
- Đổi mới quan điểm, phương pháp, quy trình đánh giá cán bộ; bảo
đảm đánh giá cơng khai, minh bạch, trung thực, khách quan, toàn diện; lấy
hiệu quả hoàn thành nhiệm vụ làm thước đo chủ yếu.
- Đổi mới công tác quy hoạch, tạo nguồn cán bộ. Đối với cán bộ diện
quy hoạch đào tạo lâu dài, cần xem xét lựa chọn nguồn cán bộ đưa vào quy
hoạch là những người ưu tú trong công nhân trẻ, công chức trẻ, trong sinh
viên xuất sắc đã tốt nghiệp, trong lực lượng vũ trang. Định kỳ lựa chọn bổ
sung cán bộ đủ tiêu chuẩn, có triển vọng đưa vào diện quy hoạch. Xây
dựng và hoàn thiện cơ chế, bộ máy phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng và sử
dụng nhân tài; xây dựng, cụ thể hoá tiêu chuẩn các chức danh cán bộ lãnh
đạo, quản lý các cấp, các ngành làm cơ sở cho công tác phát hiện, tuyển
chọn, quy hoạch, đào tạo và bố trí, sử dụng cán bộ.


-19-

- Tiếp tục thực hiện có kết quả chủ trương luân chuyển cán bộ, tạo sự
thống nhất cao về mặt nhận thức và quyết tâm hành động của các cấp, các
ngành và nhân dân về ý nghĩa, mục đích, yêu cầu của luân chuyển cán bộ;
thực hiện luân chuyển trên cơ sở quy hoạch; giải quyết tốt mối quan hệ
giữa luân chuyển, điều động và tăng cường cán bộ; kết hợp hài hòa giữa
luân chuyển với ổn định đội ngũ cán bộ; nghiên cứu, hồn thiện cơ chế,
chính sách đối với cán bộ được luân chuyển, tạo điều kiện để cán bộ luân
chuyển hoàn thành tốt nhiệm vụ.
- Tăng cường quản lý, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ theo hướng: Đổi mới, cập nhật kiến thức trong giảng dạy; đổi mới cách
dạy, cách học, phát huy tính tích cực của học viên, vận dụng kiến thức vào
giải quyết những vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn; đẩy mạnh công tác
nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn của các giảng viên và học viên, đóng

góp vào việc tổng kết, xây dựng chủ trương, đường lối, chính sách của
Đảng; đổi mới mạnh mẽ nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
(chú trọng về phẩm chất đạo đức và kiến thức, lý luận và thực tiễn, kỹ năng
và thực hành); thực hiện đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo các tiêu chuẩn
chức danh; lấy tiêu chuẩn cán bộ làm căn cứ xây dựng chương trình đào
tạo phù hợp với từng loại cán bộ; nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
và tăng cường cơ sở vật chất, kinh phí cho hệ thống các trường chính trị,
trường hành chính, trường đồn thể.
- Các cấp uỷ đảng căn cứ vào tiêu chuẩn, sự tín nhiệm, xem xét giới
thiệu để bầu cử hoặc bổ nhiệm những người thực sự có đức, có tài, tâm
huyết với đất nước, năng động, sáng tạo, có ý tưởng mới vào các chức vụ
trong cơ quan nhà nước các cấp, không phân biệt người ngoài Đảng hay
trong Đảng.


-20-

- Đổi mới và hồn thiện chính sách bảo đảm lợi ích vật chất và động
viên tinh thần cho từng loại cán bộ, trước hết là chế độ tiền lương, nhà ở và
phương tiện đi lại, bảo đảm để cán bộ, công chức an tâm công tác, tận tâm
với công việc; có chính sách, quy chế tơn vinh những người có đức, có tài,
có tâm huyết; phát huy, sử dụng tốt tiềm năng trí tuệ của đội ngũ trí thức
và tầng lớp doanh nhân không phân biệt là đảng viên hay người ngồi
Đảng. Đi đơi với khuyến khích lợi ích vật chất, cần quan tâm giáo dục mục
tiêu, lý tưởng cách mạng cho cán bộ, tạo động lực để cán bộ luôn luôn
muốn phấn đấu vươn lên.
Năm là, sớm xây dựng chiến lược tiến cử, trọng dụng nhân tài. Cần
quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị đối với việc
tiến cử, trọng dụng và khéo sử dụng nhân tài; có cơ chế để nhân dân tiến
cử hiền tài; có chế độ thưởng phạt cơng tâm và khách quan. Từng bước

hình thành chế độ cạnh tranh nhân tài; có chế độ thi tuyển khách quan,
bình đẳng nhằm lựa chọn được những người thật sự có đủ đức, đủ tài ra
phục vụ Tổ quốc và nhân dân.
Sáu là, tiếp tục cụ thể hoá, thể chế hoá nguyên tắc Đảng thống nhất
lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ đi đôi với phát huy
trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu tổ chức trong hệ thống
chính trị về cơng tác cán bộ.

C- KẾT LUẬN