GIÁO ÁN MÔN PHÁP LUẬT HỆ CAO ĐẲNG NGHỀ BÀI 3: PHÁP LUẬT DÂN SỰ

BÀI 3

PHÁP LUẬT DÂN SỰ

09/28/2023

1


1. Khái niệm và đối tượng
điều chỉnh của pháp luật Dân sự

09/28/2023

2


1.1. Khái niệm
 Là ngành luật trong hệ thống pháp luật
Việt Nam.
 Gồm những quy phạm pháp luật điều
chỉnh các quan hệ tài sản và các quan
hệ nhân thân.
 Trên cơ sở bình đẳng, thỏa thuận của
các chủ thể tham gia.
09/28/2023

3


1.2. Đối tượng điều chỉnh của pháp luật Dân sự

Quan hệ tài sản

Quan hệ tài sản
là quan hệ giữa
người với người
thông qua một
tài sản.

Các quan hệ liên quan
đến quyền sở hữu
Các quan hệ có tính chất đền
bù tài sản, nghĩa vụ tài sản,
trách nhiệm đền bù

Các quan hệ thừa kế tài
sản


1.2. Đối tượng điều chỉnh của pháp luật Dân sự
Quan hệ nhân
thân

Là quan hệ giữa người
với người về một giá
trị nhân thân của 1 cá
nhân hoặc 1 tổ chức
nhất định.

Quan hệ nhân thân gắn
với tài sản

Quan hệ nhân thân
không gắn với tài sản


2. Các nguyên tắc cơ bản của Luật dân sự
Nguyên tắc 1: Nguyên tắc
bình đẳng (quy định tại
khoản 1, điều 3).
Nguyên tắc 2: Nguyên tắc tự do, tự
nguyện cam kết, thoả thuận: (quy định
tại khoản 2, điều 3).

Nguyên tắc thiện chí,
trung thực (quy định
tại khoản 3, điều 3).
09/28/2023

6


Ngun tắc 4: Ngun tắc tơn
trọng lợi ích của Nhà nước, lợi
ích cơng cộng, quyền, lợi ích
hợp pháp của người khác (quy
định tại khoản 4, điều 3).

Nguyên tắc 5: Nguyên tắc
chịu trách nhiệm dân sự
(quy định tại khoản 5,

điều 3).
09/28/2023

7


3. Một số nội dung của Bộ luật Dân sự
3.1. Quyền sở hữu và quyền
khác đối với tài sản
3.1.2. Quyền sở hữu

09/28/2023

Quyền sở hữu là tổng hợp các
quy phạm pháp luật nhằm
điều chỉnh các quan hệ xã hội
phát sinh trong lĩnh vực chiếm
hữu, sử dụng và định đoạt các
tài sản theo quy định của
pháp luật.

8


Quyền sở hữu

Quyền
chiếm
hữu

Quyền
sử dụng

Quyền
định
đoạt


Quyền chiếm hữu
Quyền chiếm hữu là quyền năng của chủ sở hữu
trong việc nắm giữ, quản lý tài sản. Chủ sở hữu có
quyền kiểm sốt, làm chủ, chi phối tài sản mà khơng
bị hạn chế

Quyền
chiếm
hữu

+ Chiếm hữu có căn cứ pháp luật
+ Chiếm hữu khơng có căn cứ pháp luật nhưng ngay
tình
+ Quyền chiếm hữu của người được chủ sở hữu ủy
quyền quản lý tài sản
+ Quyền chiếm hữu tài sản bị đánh rơi, bị bỏ quên,
bị chôn giấu, bị chìm đắm, tài sản khơng xác định
được ai là chủ sở hữu.


- Quyền sử dụng:
Quyền sử dụng là quyền khai thác công

dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản.
- Quyền định đoạt:
Quyền định đoạt là quyền chuyển giao
quyền sở hữu tài sản, từ bỏ quyền sở hữu,
tiêu dùng hoặc tiêu hủy tài sản


3.1.2.Quyền khác đối với tài sản

- Quyền đối với bất động sản liền kề
(Điều 245, Bộ luật Dân sự 2015):
- Quyền hưởng dụng (Điều 257, Bộ
luật Dân sự 2015)
- Quyền bề mặt (Điều 267, Bộ luật
Dân sự 2015)


3.2. Hợp đồng
a. Khái niệm
Hợp đồng dân sự là sự thoả thuận
giữa các bên về việc xác lập, thay
đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa
vụ dân sự

* Hình thức của hợp đồng dân sự
Lời nói

Văn bản

Hành vi cụ thể

3.2.2. Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng dân sự

 Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành
vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;
 Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hồn tồn tự
nguyện;
 Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi
phạm điều cấm của luật, khơng trái đạo đức xã hội;
 Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu
lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có
quy định.


•
•
•
•
•

3.2.3. Chủ thể của hợp đồng dân
sự
Cá nhân
Pháp nhân
Hộ gia đình
Tổ hợp tác
Nhà nước với tư cách là chủ thể đặc biệt

3.2.4. Nội dung hợp đồng dân sự
Đối tượng của hợp đồng;
Số lượng, chất lượng;
 Giá, phương thức thanh toán;
 Thời hạn, địa điểm, phương thức thực hiện
hợp đồng;
 Quyền, nghĩa vụ của các bên;
 Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng;
 Phương thức giải quyết tranh chấp.


3.2.5. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại
ngoài hợp đồng
Khái niệm
“Trách nhiệm bồi thiệt hại ngoài hợp đồng là một loại
nghĩa vụ pháp lý mà chủ thể phải gánh chịu để khắc phục,
đền bù những thiệt hại gây ra do cố ý hoặc vơ ý xâm phạm
đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài
sản và các quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác”


Cơ sở phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt
hại ngoài hợp đồng

Có thiệt hại xảy ra

Trách nhiệm

Hành vi trái pháp
luật

Lỗi
Mối quan hệ nhân
quả

bồi thường
thiệt hại ngoài
hợp đồng


Các loại thiệt hại
• Thiệt hại về tài sản
• Thiệt hại về sức khỏe
• Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm
• Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị
xâm hại.