Vai trò của tuân thủ trong
điều trị HIV/AIDS
Tuân thủ là điều cốt lõi cho sự thành công c
ủa kế hoạch điều
trị HIV bằng thuốc kháng Retrovirus, và ngay cả khi chưa
có thuốc kháng virus thì việc tuân thủ chỉ định dùng thuốc
có vai trò hết sức quan trọng để đem lại hiệu quả cho điều
trị và điều trị dự phòng các nhiễm trùng cơ hội.
Thế nào là sự tuân thủ?
Tuân thủ trong y tế là sự phục tùng của ngư
ời bệnh với các
phương thức điều trị do người thày thuốc đưa ra như: li
ệu pháp
dùng thuốc, (thuốc kháng virus hoặc chống nhiễm trung cơ h
ội)
và liệu pháp thay đổi hành vi.
Tuân thủ dùng thuốc là uống thuốc đủ liều được chỉ định v
à
uống thuốc đúng giờ.
Tuân thủ là phương thức quan trọng và cốt yếu để đạt đư
ợc mục
đích là đem lại hiệu quả trong điều trị. Đặc biệt đối với ngư
ời
nhiễm HIV và bệnh nhân AIDS, việc chỉ định dùng thu
ốc nhiều
khi phải kéo dài suốt cả cuộc đời nên ch
ỉ có tuân thủ tốt mới có
thể ngăn chặn được virus, phòng tránh hiện tư
ợng kháng thuốc
và duy trì một cách toàn diện sức khoẻ cho người bệnh.
Bệnh nhân AIDS cần tuân thủ chặt chẽ
trong dùng thuốc. Ảnh: TH
Và việc tuân thủ điều trị của người bệnh
HIV là virus gây ra h
ội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải
ở người, chưa có thuốc điều trị khỏi hẳn nên đòi h
ỏi phải
theo dõi điều trị và chăm sóc suốt cả cuộc đời. Vì v
ậy, theo
dõi diễn biến bệnh và th
ực hiện đúng các chỉ định điều trị
của thày thu
ốc mới giúp bệnh nhân không hoặc ít bị mắc các
nhiễm trùng cơ hội, tránh bị thất bại trong điều trị và xu
ất
hiện hiện tượng kháng thuốc.
HIV có tỷ lệ nhân lên và đ
ột biến rất cao. Nếu không tuân
thủ (nghĩa là các liều thuốc không được dùng đ
ều đặn, đủ
liều và đúng gi
ờ) sẽ dẫn đến việc nồng độ thuốc trong máu
thấp, các đột biến của HIV s
ẽ xuất hiện sự kháng thuốc. Cả
các thuốc ức chế enzym protease (PI) lẫn thu
ốc ức chế
enzym sao mã ngư
ợc không phải nucleoside (NNRTI) đều có
hiện tượng kháng thuốc rộng theo nhóm: nghĩa l
à khi có
hiện tượng kháng một loại thuốc trong nhóm xảy ra th
ì
thông thư
ờng sẽ dẫn đến việc kháng tất cả thuốc của nhóm
đó. Vì thế việc không tuân th
ủ một phác đồ điều trị có thể
dẫn đến hiện tư
ợng virus kháng lại với nhiều loại thuốc
chống virus.
Vi
ệc tuân thủ điều trị sẽ đem lại những lợi ích sau đây cho
người bệnh:
- Sử dụng các thuốc dự phòng tiên phát đúng theo ch
ỉ dẫn sẽ
phòng ngừa được các nhiễm trùng cơ hội như: viêm ph
ổi do
PCP, viêm não do Toxoplasma, nhi
ễm nấm Cryptococus,
nhiễm MAC.
- Sử dụng các thuốc dự phòng th
ứ phát đúng theo chỉ dẫn sẽ
phòng ngừa các nhiễm trùng thứ phát, làm gi
ảm tần xuất
hoặc không xuất hiện các nhiễm trùng cơ h
ội sẽ cải thiện
được sức khoẻ cả về thể chất và tinh thần cho bệnh nhân.
- Khuyến khích “lối sống lành m
ạnh” thông qua những thay
đổi hành vi, nghĩa là ngừng ti
êm chích ma túy, có các hành
động phòng lây nhi
ễm, chế độ ăn hợp lý, vận động thân thể:
làm cho bệnh nhân lạc quan hơn, có niềm vui v
à lòng tin, có
sức khỏe thể chất tốt, từng bư
ớc tham gia các hoạt động
trong môi trường gia đình và xã h
ội góp phần đem lại sức
khoẻ cho chính mình và đảm bảo an toàn tránh lây nhi
ễm
HIV cho cộng đồng.
- Khi được điều trị bằng thuốc kháng virus, nếu dùng thu
ốc
đúng theo chỉ dẫn sẽ làm gi
ảm nồng độ virus, ngăn ngừa
kháng thuốc và làm chậm việc tiến triển của bệnh