TIỂU LUẬN
MƠN: CƠ SỞ VĂN HĨA VIỆT NAM
Đề tài:
ĐẶC TRƯNG VĂN HĨA GIAO THƠNG VIỆT NAM
1
MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Qua bộ môn cơ sở văn hóa Việt Nam, bộ mơn này đã giúp cho em hiểu
thêm rất nhiều nét văn hóa đặc sắc của dân tộc ta. Cho nên, em đã chọn đề tài
“ Đặc trưng văn hóa giao thơng của người Việt”. Để phần nào hiểu rõ hơn về
nét văn hóa này của dân tộc ta.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1 Mục đích :
+ trên đất nước hình chữ S thân thương này, có biết bao nhiêu thế hệ đã
và đang xây dựng một đất nước ngày càng phồn vinh. Điều đó đồng nghĩa với
việc sẽ có rất nhiều nét văn hóa được ra đời nhằm đáp ứng tình hình thực tế.
Trong đó nét văn hóa về giao thơng cũng chính là chủ đề khá thú vị khiến.
+ mục đích chúng em chọn đề tài “ đặc trưng văn hóa giao thông Việt
Nam” là để phần nào hiểu rõ hơn về văn hóa giao thơng ở mọi miền trên tổ
quốc thân thương này.
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu:
+ Nhiệm vụ của chúng em là nghiên tới vấn đề văn hóa giao thơng ở Việt
Nam
+ nghiên cứu trên nhiều phương diện cả về tích cực và chưa được tích
cực.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu :
3.1 Đối tượng :
+ Về đối tượng nghiên cứu thì chính là những vấn đề xoay quanh văn hóa
giao thơng ở Việt Nam
+ Những tác động trực tiếp , gián tiếp ảnh hưởng tới văn hóa giao thông
Việt Nam
3.2 Phạm vi nghiên cứu:
+ Nghiên cứu trong phạm vi văn hóa giao thơng trong nước.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu:
2
4.1 Cơ sở lý luận:
+ Dựa trên nền tảng kiến thức được trang bị bởi các thầy cô giảng viên bộ
môn
+ Dựa vào những quan sát thực tiễn cũng như những trải nghiệm đời
sống
4.2 Phương pháp nghiên cứu :
+ Quan sát và chắt lọc những kiến thức liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu
+ Tổng hợp và đưa ra những ý kiến chủ chốt và từ đó thêm những ý kiến
liên quan và ý kiến cá nhân giúp cho bài nghiên cứu trở nên thực tiễn và có
sức thuyết phục người đọc cao.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
5.1 Ý nghĩa lý luận :
+ Bài nghiên cứu sẽ giúp mỗi sinh viên chúng em hiểu thêm nhiều về nét
văn hóa đặc trưng của dân tộc.
+ Qua bài nghiên cứu sẽ giúp chúng em nâng cao khả năng viết bài và
cách sắp xếp tư duy logic.
5.2 Ý nghĩa thực tiễn:
+ Bài nghiên cứu là một hành trang, trang bị thêm cho chúng em nhiều
kiến thức về văn hóa giao thơng ở Việt Nam.
+ Giúp cho chúng em hiểu biết thêm về nét đẹp của dân tộc và sẽ làm
cho những trái tim người dân Việt thêm yêu đất nước mình hơn.
3
CHƯƠNG 1 : NHẬN DIỆN VĂN HĨA GIAO THƠNG
1.Khái niệm văn hóa giao thơng :
+ Văn hóa giao thơng là người tham gia giao thông mà chưa kể tới những
thành viên khác trong xã hội như cơ quan quy hoạch giao thơng, cơ quan quản
lý giao thơng...Văn hóa giao thơng cần được hiểu là sự ứng xử có ý thức và có
trách nghiệm của mọi thành viên trong xã hội khi tham gia giao thông hoặc
tham gia vào những hoạt động có liên quan đến giao thơng để tạo lập nên một
mơi trường giao thơng an tồn, văn minh, thân thiện và hiệu quả
+ Văn hóa giao thơng cịn là biểu hiện cụ thể của văn hóa trên lĩnh vực
giao thơng. Văn hóa giao thơng được biểu hiện bằng hành vi xử sự đúng pháp
luật, theo các chuẩn mực xã hội về lẽ phải, cái đẹp, cái thiện của người tham
gia giao thơng.
2. Nhận diện văn hóa giao thơng :
Xây dựng văn hóa giao thơng nhằm tạo nên thói quen cư xử có văn hóa,
đúng pháp luật, coi việc tự giác tuân thủ pháp luật về đảm bảo trật tự an tồn
giao thơng như một chuẩn mực đạo đức truyền thống và là biểu hiện văn minh
hiện đại của con người khi tham gia giao thơng.
Để nhận diện văn hóa giao thơng cần có ba tiêu chí cơ bản:
+ Về nhận thức và hành động , hiểu biết đầy đủ và tự giác chấp hành
đúng các quy định của pháp luật về đảm bảo trật tự an tồn giao thơng
+ Có trách nghiệm với bản thân và cộng đồng, tơn trọng, nhường nhịn
và giúp đỡ người khác
+ Có thái độ ứng xử văn minh lịch sự khi xảy ra va chạm giao thông và
tinh thần thượng tôn pháp luật
2.1 : về nhận thức và hành động :
Những năm qua, công tác tuyên truyền, phổ biến Luật giao thông đường
bộ là một trong những nội dung quan trọng luôn được cấp ủy, chính quyền
các cấp trên địa bàn tỉnh quan tâm chỉ đạo và đạt được kết quả đáng ghi nhận,
4
qua đó góp phần làm giảm các hành vi vi phạm pháp luật, giữ vững an ninh
trật tự trên địa bàn.
Để triển khai thực hiện có hiệu quả Luật Giao thông đường bộ trên địa bàn
tỉnh, công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật về trật tự an tồn
giao thơng ln được các cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương coi trọng
và xác định là nhiệm vụ hàng đầu trong công tác bảo đảm trật tự an tồn giao
thơng. Tồn tỉnh đã tăng cường cơng tác tuyên truyền giáo dục phổ biến pháp
luật về trật tự an tồn giao thơng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân
dân; tổ chức tuyên truyền ký cam kết thực hiện đảm bảo trật tự an tồn giao
thơng cho cán bộ, giáo viên học sinh trên toàn tỉnh, duy trì tun truyền Luật
giao thơng đường bộ trên hệ thống loa truyền thanh các xã, phường, thị trấn,
khu dân cư, duy trì thường xuyên các đoạn đường, các khu dân cư tự quản về
an tồn giao thơng.
Hằng năm, Ban An tồn giao thơng tỉnh chủ động phối hợp với các cấp,
các ngành, các tổ chức hội, đoàn thể tuyên truyền về an tồn giao thơng cho
cán bộ, hội viên, giúp hội viên các tổ chức đoàn thể nâng cao hiểu biết và
thực hiện nghiêm Luật giao thông đường bộ. Thực hiện Dự án RS10-VN do
Quỹ Bloomberg tài trợ, Ban An tồn giao thơng tỉnh Phối hợp với Văn phịng
UBATGTQG và Hiệp hội An tồn giao thơng đường bộ tồn cầu tổ chức các
khóa tập huấn cho cán bộ chiến sỹ Cảnh sát giao thông về “Tăng cường năng
lực cho lực lượng CSGT, TTGT về cưỡng chế vi phạm nồng độ cồn”; tập
huấn tăng cường năng lực tuyên truyền thực hiện quy định đội mũ bảo hiểm
đạt chuẩn đối với người đi xe mô-tô, xe gắn máy cho các đồng chí cán bộ làm
cơng tác tun truyền của các cơ quan, đồn thể, các tổ chức chính trị xã hội
trên địa bàn tỉnh…
Bên cạnh đó, Ban An tồn giao thơng tỉnh đã phối, kết hợp với các cơ
quan, ban, ngành xây dựng, duy trì và phát huy hiệu quả chương trình “Radio
Quảng Ninh – giờ cao điểm” với mục đích thơng báo kịp thời tình hình giao
thơng trên các tuyến đường phịng tránh ùn tắc giao thơng; triển khai tập
5
huấn, thực hành với cảnh sát giao thông theo quy trình quốc tế về kiểm tra xử
lý vi phạm nồng độ cồn của lái xe trên phương tiện; tổ chức 50 buổi tuyên
truyền Luật Giao thông đường bộ, đường thủy nội địa tại các huyện, thị xã,
thành phố và các trường học trong tỉnh qua các vở kịch “Sóng nước đời
người”; “Người tình nguyện”; triển khai thực hiện đề án “Cổng trường thanh
niên tự quản đảm bảo xanh – sạch – đẹp – trật tự an tồn giao thơng”.
Và để giúp cho người mọi người nhận thức sâu hơn về vấn đề giao
thơng thì cơng tác tun truyền đã có những khẩu hiệu rất hay : “Đã uống
rượu, bia - khơng lái xe”, “Phía trước tay lái là cuộc sống”, “Nhanh một phút,
chậm cả đời”, “An toàn là bạn, tai nạn là thù”… ln nhắc nhở chúng ta phải
có ý thức, trách nhiệm để bảo vệ chính mình và cho những người xung quanh.
2.2 Trách nghiệm của mỗi bản thân và cộng đồng:
+Để bảo đảm trật tự an toàn giao thơng, bên cạnh việc tiếp tục xây dựng,
hồn thiện pháp luật thì một vấn đề rất quan trọng là phải hình thành được
văn hóa giao thơng, mỗi người dân thực sự tự giác và nghiêm chỉnh chấp
hành các quy dịnh của pháp luật về an tồn giao thơng. Cùng với việc tuyên
truyền, phổ biến pháp luật về an toàn giao thơng, cơng tác xử lí vi phạm cũng
đóng vai trị khơng nhỏ trong việc hình thành ý thức tự giác của người tham
gia giao thơng. Q trình thực hiện Nghị định 100/2019/NĐ-CP của Chính
phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thơng đường
bộ và đường sắt, cho thấy, sự nghiêm minh, công bằng của pháp luật đã tác
động tích cực tới ý thức tự giác của người tham gia giao thơng. Nhằm góp
phần nâng cao ý thức của người dân chấp hành pháp luật về giao thông, hạn
chế, đẩy lùi các vi phạm về an tồn giao thơng trong cộng đồng và nâng cao
hiệu quả cơng tác bảo đảm trật tự an tồn giao thơng.
An tồn giao thơng là hạnh phúc cho mọi nhà” là câu khẩu hiệu, lời
nhắc nhở, cũng là lời cảnh báo với những người tham gia giao thông, hãy
chấp hành luật giao thơng để đem lại an tồn cho chính mình, cho gia đình và
xã hội. Trước tiên về tính pháp lý chúng ta cần xây dựng văn hóa giao thơng
6
theo đúng với quy định cũng như giao thông đường bộ. Đây là sự tự giác cũng
như nghiêm túc chấp hành theo đúng với quy định của pháp luật đề ra và nếu
thiếu đi yếu tố này nền văn hóa giao thơng sẽ khó có thể văn minh được.
Chính vì thể để xây dựng được nền văn hóa giao thơng đúng nghĩa, các
bạn cũng cần tuân thủ luật an toàn giao thông cũng như tự ý thức và tự giác
chấp hành đầy đủ các quy định khi tham gia giao thông. Tránh được tất cả
những hành vi không đúng pháp luật hay vi phạm chuẩn mực người lái xe.
Các lỗi cơ bản cần lưu ý đối với người tham gia giao thơng đó là, vượt đèn
đỏ, khơng đội mũ bảo hiểm, chen lấn, đánh võng, đi không đúng phần đường,
uống rượu bia khi tham gia giao thông...
Khi tham gia giao thơng cũng cần có tính cộng đồng, vì đây cũng thể
hiện được mối quan hệ cũng như cách xử sự với những tình huống khi tham
gia giao thơng. Tùy thuộc từng trường hợp chúng ta cần thể hiện tình cộng
đồng và sự cảm thơng, tình thương để thể hiện được văn hóa tốt nhất khi tham
gia giao thơng.
7
CHƯƠNG 2:
NHỮNG YẾU TỐ CƠ BẢN TẠO LẬP NÊN VĂN HĨA GIAO THƠNG
Các yếu tố cơ bản tạo lập nên văn hóa giao thơng gồm có :
+ Hệ thống pháp luật : hoàn chỉnh, phù hợp với thực tiễn và hệ thống các
bộ, nghành, địa phương có năng lực quản lý, điều hành giao thông một cách
nghiêm minh, hiệu quả. Luật pháp phải rõ ràng nghiêm minh, dân chủ.
+ Cơ sở hạ tầng giao thông : đồng bộ và hiện đại bao gồm các hệ thống
đường sá các cấp, cầu cống, cầu vượt, dải phân cách, hệ thống đèn tín hiệu
giao thơng.
+ Chương trình giáo dục đào tạo: phải có nội dung về an tồn giao thơng,
phải tăng cường nội dung đạo đức của con người tham gia giao thông
+ Phương tiện giao thơng : phải có chất lượng tốt, đảm bảo hệ số an toàn
cho người tham gia giao thông
+ Ý thức người tham gia giao thông : ý thức tự giác và tinh thần trách
nghiệm, ứng xử có văn hóa của người tham gia giao thơng.
Nói đến văn hóa giao thơng trước hết là nói đến các phương tiện giao
thông và cách con người sử dụng các phương tiện đó để đi lại, để dịch chuyển
giữa những vùng văn hóa khác nhau. Ban đầu khi người Việt sống ở văn hóa
núi hay văn hóa biển thì cách thức di chuyển của con người dựa vào chính
bản thân. Họ đi lại trên đôi chân trần và in dấu trên mặt đất tạo thành những
con đường.
Khi xã hội sống của con người được tổ chức cao, con người bắt đầu biết
thuần hóa súc vật, chó để giữ nhà, trâu bị là sức kéo. Con người cũng đồng
thời sử dụng súc vật đã được thuần hóa làm phương tiện giao thơng: con
người đi lại bằng voi, bằng ngựa... Từ văn hóa núi xuống văn hóa đồng bằng,
con người dựa vào sức nước và phương tiện đi lại ở vùng văn hóa sơng nước
chủ yếu là bằng thuyền. Có thể đó là con thuyền thúng, có thể là thuyền độc
mộc được tạo dựng từ một thân cây,có thể đó là bè nứa bắt đầu từ thượng
8
nguồn xuôi về vùng hạ lưu. Đa dạng và phong phú của các phương tiện giao
thông sông nước cho ta thấy tính năng động linh hoạt của người Việt khi phải
ứng phó với mơi trường tự nhiên để sinh tồn.
Người Việt sống trong mơi trường nước, cho nên hình thức giao thông
dầu tiên là đi lại bằng thuyền, bè, ghe, mảng, với các dụng cụ hỗ trợ như: mái
chèo, con sào, dây kéo,cánh buồm, với cả một không gian sông nước quen
thuộc như bến, đơi bờ, triền đê, con sơng...hình ảnh chiếc thuyền cịn được thể
hiện trên văn hóa trống đồng Đơng Sơn. Điều đó đã chứng tỏ người Việt đã
biết dùng thuyền từ rất sớm. Người Việt còn biết làm cầu, thô sơ nhất là cầu
khỉ, rồi đến cầu đá. Có loại cầu di động linh hoạt như cầu phao, cầu thuyền.
Cầu là hình ảnh thường gặp và quen thuộc trong cuộc sống người Việt.
Một điểm rất đáng chú ý xét trên phương diện văn hóa là tất cả những
dụng cụ, phương tiện, khơng gian sơng nước đều có khả năng trở thành những
biểu tượng tinh thần sống động chứa nhiều hàm lượng văn hóa, thể hiện nét
văn hóa đặc thù của dân tộc Việt Nam : thuyền-bến, non-nước, con sào cắm
đợi, song bờ, thuyền lành bến rách, cánh bèo trôi dạt, lên nguồn xuống bể, lên
thác xuống ghềnh... Do sống trên không gian sông nước, đi lại bằng phương
tiện thô sơ như vậy, cho nên cách cảm thụ về khơng gian, thời gian có những
nét đặc thù, thời gian tính bằng con nước rịng, con nước cạn, mùa nước
nổi,...Không gian sông nước là không gian cách trở, ngàn trùng, bất trắc. Mặt
nước, chân mây, cánh bèo trôi dạt, lên thác xuống ghềnh... giao thông đường
thủy của Việt Nam có ý nghĩa vơ cùng quan trọng bởi Việt Nam có mật độ
sơng, hồ, kênh rạch vào loại lớn nhất thế giới.
Văn hóa giao thơng đường thủy trở thành đặc trưng của văn hóa giao
thơng Việt Nam, được hiểu là giao thông trên nước, ban đầu là đường thủy
nội địa, về sau phát triển mở rộng thêm hệ thống đường thủy quốc tế. Hiện
nay, giao thơng đường thủy có đóng góp rất lớn đối với nền kinh tế Việt Nam,
vận tải đường thủy nội địa đảm nhiệm khoảng 70% tổng khối lượng vận tải
hàng hóa trong khu vực, vận chuyển than cho các nhà máy,vận chuyển hàng
9
hóa đến các vùng sâu vùng xa... Đường thủy nội địa vì thế có vai trị rất lớn
trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa nơng nghiệp nơng thơn Việt
Nam hiện nay. Giao thơng đường thủy quốc tế góp phần tạo ra sự giao lưu
văn hóa và các nước trong khu vực nói riêng, trên thế giới nói chung. Loại
hình giao thơng này khơng chỉ tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam phát triển
kinh tế mà cịn góp phần quan trọng để văn hóa Việt Nam vươn lên hội nhập
với thế giới, thực hiện hiệu quẩ các chính sách hợp tác quốc tế.
Văn hóa ngày càng phát triển, kéo theo sự phát triển của văn hóa giao
thơng, những cỗ xe xuất hiện : xe tay kéo, xe ngựa với tiếng kéo đều đều vang
trên con phố. Xe đạp xuất hiện, cùng với nó là xe xích lơ. Ban đầu cịn bỡ ngỡ
nhưng đã rất nhanh chóng trở thành quen thuộc trong đời sống người Việt.
Bởi bên cạnh văn hóa nơng thơn là văn hóa đơ thị và sự giao lưu giữa những
vùng văn hóa diễn ra tự nhiên, nên sự tồn tại song song của các phương tiện
giao thông sông nước và giao thông đô thị là điểm tất yếu. Sự vận hành của
cuộc sống làm xuất hiện ngày càng nhiều những loại hình, các phương tiện
hiện đại. Bên cạnh những cầu tre lắt léo, cầu khỉ chênh vênh là những chiếc
cầu xi măng cốt thép vươn dài trên dịng sơng.
Trên những chiếc cầu hiện đại ấy, khơng chỉ có đơi chân trần hay
những chiếc xe kéo, mà cịn lưu hành những phương tiện giao thơng của văn
hóa phương Tây: oto, tàu hỏa... Cùng với phương tiện giao thông là sự phát
triển của các tuyến đường ngày càng hiện đại với bê tơng cốt thép. Cũng phải
nói thêm một yếu tố nữa của văn hóa giao thơng đó chính là ý thức chấp hành
luật lệ tham gia giao thông của người tham gia giao thông. Dân số Việt Nam
ngày càng đông, phương tiện giao thông ngày càng nhiều. Nhịp điệu của đời
sống ngày càng trở nên gấp gáp, hối hả, những tác nhân đó đã tạo nên sự thay
đổi trong giao thông đường bộ-thủy- đường sắt- đường hàng khơng hiện nay.
Người tham gia giao thơng thì đơng mà đa số những người tham gia ấy vẫn
hình xử theo thói quen, sống theo lệ mà ít theo luật cho nên nội hàm văn hóa
10
giao thơng – tức là văn hóa giao tiếp ứng xử với nhau khi tham gia vào hoạt
động- là vấn đề đáng quan tâm của xã hội hôm nay.
Chúng ta có thể kể đến một số thành tựu văn hóa giao thơng như:
+ Về giao thơng đường thủy : Tính đến tháng 9/2011, Việt Nam có trên
1.689 tàu biển, trong đó có khoảng 450 tàu biển hoạt động tuyến quốc tế với
tổng dung tích gần 2 triệu tấn đăng ký (GT). Hiện tại, về trọng tải đội tàu biển
Việt Nam xếp vị trí 60/152 quốc gia có tàu mang cờ quốc tịch và xếp thứ 4
trong 10 nước ASEAN và ASEAN là một trong 4 đối tác thương mại hàng
đầu của Việt Nam (ngày 17/5/2010, Hiệp định Thương mại ASEAN bắt đầu
có hiệu lực).
Năm 2011, đội tàu biển Việt Nam tiếp tục được bổ sung thêm cả về số
lượng, tổng trọng tải nhưng thấp so với so với cùng kỳ năm 2010. Sản lượng
vận chuyển hàng hóa đạt trên 44 triệu tấn - tăng gần 16,8 % và trên 83 tỷ tấn
hàng hoá luân chuyển - tăng trên 13,0 %; trong đó vận tải quốc tế đạt trên 30
triệu tấn - tăng trên 13,7 %, với 73,3 tỷ Tkm - tăng trên 16,1 % và vận tải
trong nước đạt 14,5 triệu tấn - tăng 24,9 %, với gần 10 tỷ Tkm - tăng gần
20%. Như vậy, mức tăng trưởng về vận tải biển trong sáu tháng đầu năm đạt
khá cao và điều này khẳng định hoạt động vận tải biển của thế giới và Việt
Nam nói riêng từng bước đã được phục hồi
Tháng 7/2015, lần đầu tiên cảng Cửa Lò đón tàu trọng tải hơn 2,3 vạn
tấn cập cảng sau khi hoàn thành giai đoạn 1 dự án nâng cấp luồng cho tàu
biển 10 vạn DWT đầy tải. Đây là sự kiện nổi bật trong quá trình xây dựng và
vận hành cảng Cửa Lò, đánh dấu một bước tiến mới trong khai thác và sử
dụng tiềm năng biển dồi dào của tỉnh Nghệ An.
11
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VĂN HĨA GIAO THƠNG HIỆN NAY:
Thực trạng văn hóa giao thơng ở Việt Nam hiện nay là vấn đề thu hút sự
quan tâm của toàn thể xã hội. Người Việt Nam sử dụng các loại hình giao
thông đan xen cùng lúc như giao thông đường thủy, giao thông đường bộ,
đường hàng không. Các phương tiện giao thông cũng trở nên đa dạng và
phong phú: xe đạp, xe máy, oto, tàu thủy, tàu hỏa, máy bay... Cơ sở hạ tầng
và phương tiện giao thông do nhiều hạn chế mang tính lịch sử chưa đáp ứng
được nhu cầu phát triển của giao thông hiện đại, thiếu đồng bộ, xuống cấp,
khơng đảm bảo hệ số an tồn kĩ thuật. Các phương tiện giao thông hiện đại
như xe máy, oto lại ngày càng bùng nổ mạnh mẽ, phương tiện vận tải hành
khách công cộng là xe buýt chưa được đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Trên cả
nước có hơn hàng chục triệu xe máy,khoảng trăm nghìn oto các loại,chưa kể
các phương tiện giao thông khác. Người tham gia giao thơng chưa thực sự có
ý thức tự giác khi tham gia giao thông và đây là nhân tố quan trọng dẫn đến
các thực trạng đáng buồn về an toàn giao thông của Việt Nam. Vấn đề ùn tắc
giao thông và tai nạn giao thông thường xuyên xảy ra. Xây dựng văn hóa giao
thơng trước hết phải bắt nguồn từ việc nâng cao nhận thức con người tham gia
giao thông, đây là vấn đề có ý nghĩa chiến lược quốc gia. Người tham gia giao
thông hoặc là thiếu ý thức, hoặc là thiếu hiểu biết về luật an tồn giao thơng là
căn ngun dẫn đến mất an tồn giao thơng, dù ai cũng biết văn hóa giao
thơng có ý nghĩa trọng đại không chỉ đối với vận mệnh người tham gia giao
thơng, mà cịn liên quan đến ổn định chính trị và phát triển bền vững của đất
nước.
Xây dựng văn hóa giao thơng cũng chính là xây dựng mơi trường sống
bình an, văn minh cho mỗi người và cho cộng đồng xã hội, dù đó là giao
thơng đường bộ, đường thủy, đường sắt,hay đường hàng không. Việc điều
hành quản lý giao thông cũng là vấn đề nổi cộm. Các nhà quản lý và điều
hành giao thông nhiều khi lúng túng trong giải quyết thực trạng văn hóa giao
12
thông. Trong công tác quy hoạch, điều hành giao thông có nhiều điều bất hợp
lý. Các trung tâm đào tạo, sát hạch và giấy phép lái xe còn quá nhiều bất cập.
Đầu tư cho cơ sở hạ tầng giao thông, phát triển đồng bộ các hoạt động
tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức của con người tham gia giao thông, nâng
cao hơn nữa các công tác lãnh đạo quản lý hoạt động của giao thông, tăng
cường công tác kiểm tra và xử lý nghiêm những người vi phạm trật tự an tồn
giao thơng là những giải pháp hữu hiệu đê xây dựng văn hóa giao thơng Việt
Nam
Xây dựng văn hóa giao thơng là nội dung mang tính đạo lý và nhân văn
sâu sắc. Khi văn hóa giao thơng của mỗi người được nâng lên thì văn hóa của
cả cộng đồng sẽ được hồn thiện, giao thơng vận tải với tư cách là một bộ
phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân sẽ có những đóng góp lớn trong
cơng cuộc xây dựng đất nước. Xây dựng một hành lang an tồn giao thơng
với các chính sách dự án khoa học và hợp lý. Nâng cao cơ sở hạ tầng một
cách đồng bộ phù hợp với tình hình kinh tế xã hội là một yêu cầu cấp bách,
làm sao để năm an tồn giao thơng khơng chỉ là một năm cụ thể mà sẽ là
những năm an tồn giao thơng trên phạm vi cả nước. Thiết lập kỉ cương, trật
tự an tồn giao thơng và xây dựng văn hóa giao thơng ở Việt Nam phải xuất
phát từ đặc điểm tính chất của từng loại hình, phương tiện, khơng gian, thời
gian cụ thể. Từ đó có cơ sở đưa ra những giải pháp mang tính khả thi nhằm
nâng cao hiệu quả văn hóa giao thơng phù hợp với văn hóa vùng miền, với
các loại hình và phương tiện. Khi ấy, văn hóa giao thông là nền tảng ổn định
và phát triển bền vững của xã hội, góp phần đưa Việt Nam tiến lên tầm cao
trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay.
Xây dựng văn hóa giao thơng cịn là vấn đề trọng đại bởi giao thông vận
tải không chỉ là một yếu tố trong cấu trúc văn hóa tổng thể, mà đó chính là
một bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Trong những năm gần đây,
tình hình trật tự an tồn giao thơng diễn biến khó lường. Tai nạn giao thông ,
ùn tắc giao thông ngày càng gia tăng, mức độ ngày càng nghiêm trọng. Nhiều
13
biện pháp kiềm chế tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông được áp dụng nhưng
chưa mang lại hiệu quả rõ rệt. Việc xây dựng văn hóa giao thơng trở thành
một vấn đề đặc biệt cấp thiết hiện nay.
Để thay đổi nhận thức con người cần phải có thời gian. Cần phải thay đổi
thái độ và hành vi ứng xử của con người trong cách thức tham gia giao thông.
Mỗi người tham gia giao thông cần phải học tập và hiểu rõ luật giao thông.
Khi đã biết, đã hiểu luật giao thơng rồi thì phải học cách ứng xử khi tham gia
giao thông. Giữa những người tham gia giao thông với nhau cũng cần có sự
trao đổi, tuyên truyền, vận động, góp ý kịp thời... Đối với những hành vi ứng
xử chưa hợp lý khi có va chạm, xơ xát xảy ra. Ngồi ra cịn phải ln ủng hộ,
giúp đỡ các lực lượng làm cơng tác quản lý. An tồn giao thơng đơ thị. Chúng
ta phải nâng cao vai trị của nhà nước trong vấn đề quản lý giao thông. Phải rà
sốt lại tồn bộ văn bản pháp luật liên quan đến vấn đề giao thông để kịp thời
bổ sung, chỉnh sửa sao cho hợp với thực tế. Luật pháp ban hành phải phù hợp
với thực tế thì dân chúng mới nghe theo mà thực hiện. Không chỉ đưa ra luật
pháp mà còn phải kiểm tra, giám sát việc thực hiện những luật pháp đó trong
đời sống.
14
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT NHỮNG THỰC TRẠNG:
Xây dựng nếp sống văn hố giao thơng là một việc làm mang tính cấp
bách nhất là trong điều kiện đất nước ta đang hội nhập ngày càng sâu rộng với
thế giới. Nhìn vào bức tranh giao thơng sẽ thấy được một phần rất quan trọng
hình ảnh của con người và đất nước Việt Nam. Chính vì vậy chúng ta phải
nhanh chóng thực hiện các giải pháp sau vừa để bảo vệ tài sản, tính mạng của
nhân dân vừa để nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
- Một là, nâng cao ý thức của người dân, người tham gia giao thơng về
trật tự an tồn giao thơng. Đất nước ta đang trên đường phát triển kinh tế nên
không thể một sớm một chiều có thể giải quyết tốt các vấn đề về kết cấu hạ
tầng giao thông, về phương thức quản lý xã hội...Hơn nữa nếu chờ phát triển
hạ tầng xong mới chuyển biến ý thức, mói xác lập các chuẩn mực giá trị của
Văn hố giao thơng là quá muộn. Do vậy, xây dựng hiểu biết luật ATGT, tự
giác giữ gìn kỷ cương và tuân thủ đạo đức xã hội trong tham gia giao thông
của mỗi con người và cộng đồng là việc làm rất cần thiết trong tình hình hiện
nay, góp phần quan trọng trong việc kiềm chế và giảm thiểu TNGT, ùn tắc
giao thông, tạo mơi trường Văn hố giao thơng lành mạnh.
Để nâng cao ý thức người dân thì cơng tác tun truyền, giáo dục ý
thức Văn hố giao thơng cần phải được mở rộng, thực hiện một cách đồng bộ
từ cơ quan nhà nước, các đơn vị, doanh nghiệp đến các khu dân cư, tổ dân
phố, mỗi gia đình và từng thành viên trong xã hội. Cần hình thành chương
trình giảng dạy chính khoá trong các cấp học của nhà trường, trở thành tiêu
chí để xã hội nhìn nhận, đánh giá về cá nhân, tập thể. Phải xã hội hố cơng tác
giáo dục ATGT, thông qua việc tạo dư luận trên địa bàn khu dân cư, cơ quan,
đơn vị nơi người vi phạm cơng tác, có sự giám sát lẫn nhau trong việc giáo
dục vi phạm, ví dụ như tình trạng đua xe trái phép phải được kiểm điểm công
khai trước tổ dân phố, đồng thời đưa lên phương tiện thông tin đại chúng để
phê phán nnhững hành vi vi phạm, trường hợp nghiêm trọng phải truy tố
15
trước pháp luật; đồng thời các hành vi đẹp về Văn hố giao thơng phải được
biểu dương, khen thưởng và giới thiệu.
Nói đến an tồn giao thơng, có 3 ú tố cơ bản liên quan với nhau là: kết
cấu hạ tầng, phương tiện giao thông vận tải và con người. Trong đó yếu tố
con người là chính yếu nhất, chủ đạo nhất trong đảm bảo an tồn giao thơng.
Cùng với các hành vi chấp hành luật giao thơng thì thái độ ứng xử của người
tham gia giao thơng đóng vai trị khơng nhỏ trong việc giữ gìn trật tự ATGT,
Chính vì vậy việc chúng ta xây dựng nếp sống Văn hố giao thơng, văn minh
đơ thị là kết quả của quá trình đi từ nhận thức( bao gồm cả đạo đức, tư cách)
đến hành vi ứng xử của người tham gia giao thông, tạo ra chuyển biến mạnh
mẽ trong nhân dân, góp phần trong việc kiềm chế và giảm thiể
- Hai là cải tạo, mở rộng và xây dựng mới cơ sở hạ tầng giao thông.
Bên cạnh việc nâng cấp, sửa chữa hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông cũ nát,
xuống cấp thì chúng ta phải nhanh chóng mở rộng, xây dựng mới các đường
trục chính, hồn thành các tuyến vành đai, cải tạo các nút giao thông và làm
cầu vượt tại các nút giao thông trọng yếu, mở các tuyến cửa ngõ ra vào thành
phố; nâng cấp và mở thêm đường ở các khu vực có tỷ lệ đất dành cho đường
sá còn quá thấp, huy động vốn đầu tư để đền bù giải phóng mặt bằng làm mới
các tuyến đường khu vực phía sau của các trục phố chính...Phải thực hiện một
cách khẩn trương, nhanh chóng cơng việc này để giải thốt lưu lượng giao
thơng, đồng thời tạo các làn đường bố trí cho xe buýt hoạt động.u TNGT, ùn
tắc giao thơng.
- Ba là, nhanh chóng rà sốt lại tồn bộ các văn bản luật pháp liên quan
đến an tồn giao thơng để kịp thời bổ sung, chỉnh sửa, hồn thiện cho phù hợp
với tình hình thực tế. Những điều đã cũ, khơng cịn phù hợp cần được thay thế
bằng những nội dung mới. Yêu cầu các văn bản quy định phải được biên soạn
ngắn gọn dễ hiểu, khơng chồng chéo, hình thức thưởng phạt nghiêm minh, rõ
ràng, đủ sức răn đe, giáo dục tạo điều kiện cho người dân thực hiện thuận lợi.
16
- Bốn là, nâng cao hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ
Đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan, đơn vị trong lĩnh
vực đảm bảo trật tự ATGT, quán triệt trong mọi tầng lớp nhân dân ra sức thực
hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự ATGT. Hiện nay vẫn còn nhiều cơ quan, doanh
nghiệp, trường học, địa phương ít quan tâm trong việc giáo dục ý thức chấp
hành luật về trật tự ATGT. Mặt khác, cần tăng cường hơn nữa sự phối hợp
giữa các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trong cơng tác đảm bảo trật tự ATGT, cần
xố bỏ tâm lý coi giáo dục ATGT là của cơ quan công an hay Giao thông vận
tải.
- Năm là, cần nghiên cứu xây dựng giải pháp Văn hố giao thơng phù
hợp, cụ thể với từng địa phương, địa bàn. Có nội dung , chủ đề rõ ràng và có
lộ trình thực hiện, có giải pháp trước mắt và lâu dài. Ví dụ, các giải pháp
trước mắt là: phân luồng giao thông, phân làn đường dành riêng cho môtô,
ôtô, tăng thêm các tuyến đường một chiều, lắp đặt thêm các cụm đèn tín hiệu
giao thơng, xây thêm các cầu vượt cho người đi bộ, di chuyển nhà ga, bến xe
ra ngoại thành, giảm thiểu phương tiện cá nhân, tăng thêm phương tiện giao
thông công cộng, tổ chức nhiều tuyến phố cho người đi bộ, tăng cường công
tác truyền thông giáo dục pháp luật ATGT đi đôi với công tác cưỡng chế các
hành vi vi phạm về trật tự ATGT...Về lâu dài, trên cơ sở quy hoạch, đầu tư
xây dựng hệ thống hạ tầng giao thơng hiện đại, hợp lý khoa học, có cơ sở tính
tốn rõ ràng, đầu tư phương tiện giao thông công cộng hiện đại như tàu điện
ngầm, hệ thống xe buýt cao cấp...
- Sáu là, cần tăng cường công tác kiểm tra, tuần tra, kiểm soát, xử lý
nghiêm người vi phạm trật tự ATGT. Việc chấn chỉnh vi phạm bắt đầu từ các
hành vi là nguyên nhân dẫn đến TNGT như phóng nhanh, vượt ẩu, chạy quá
tốc độ, chở quá số người quy định... Đổi mới các biện pháp trong việc bảo
đảm trật tự ATGT, nhất là công tác tuần tra kiểm soát, giám sát vi phạm về
trật tự ATGT bằng các công nghệ hiện đại và thông minh như camera, hộp
đen giám sát hành trình phương tiện đường dài, xây dựng thêm các trạm dừng
17
chân phù hợp, có nơi kiểm tra phương tiện, nhà nghỉ cho lái xe...Thu tiền phạt
tự động qua thẻ, tài khoản ngân hàng...Bổ sung các biện pháp chế tài đối với
các hành vi vi phạm về trật tự ATGT mang tính nghiêm trọng như thu hồi
vĩnh viễn giấy phép lái xe, tạm giữ phương tiện, truy tố trước pháp luật, xét
xử công khai nơi công cộng để răn đe, giáo dục các đối tượng khác...
- Bảy là, tích cực và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, đấu tranh
chống những biểu hiện tiêu cực, thoái hoá của một bộ phận công chức, viên
chức tham gia điều hành, quản lý hệ thống giao thơng để tạo ra mơi trường
văn hố giao thơng trong sạch, an tồn.
18
CHƯƠNG 5: HỌC SINH SINH VIÊN VỚI VĂN HÓA GIAO THÔNG
Học sinh, sinnh viên, thanh niên là một lực lượng đơng đảo có một vai
trị quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã từng nói: “ Thanh niên là người chủ tương lai của đất nước,
nước nhà thịnh hay suy, mạnh hay yếu, một phần là do thanh niên”. Học sinh,
sinh viên, thanh niên đã đóng một vai trị to lớn trong việc xây dựng Văn hố
giao thơng ở nước ta. Cụ thể như:
+ Họ đã góp phần xây dựng nhiều tuyến phố, nhiều con đường xanh –
sach - đẹp; xây dựng nhiều con đường giao thông nông thôn; bảo vệ, giữ gìn
và xây dựng nhiều cơng trình giao thông công cộng...
+ Họ là đội ngũ tuyên truyền viên tích cực về văn hố giao thơng. Ngồi
nhiều đợt ra qn, diễu hành xây dựng Văn hố giao thơng, có rất nhiều hình
thức tuyên truyền mà lực lượng thannh niên đã và đang tham gia như: tổ chức
tuyên truyền qua hệ thống bảng tin, website; biên tập, in ấn và phát tờ rơi,
panơ, áp phích và băng, đĩa, cờ, khẩu hiệu, các tài liệu tun truyền về Văn
hố giao thơng; tổ chức các diễn đàn, toạ đàm trao đổi về Văn hố giao
thơng...Lực lượng học sinh, sinh viên, thanh niên đã dương cao khẩu hiệu: “
Văn hố giao thơng, đồng hành tuổi trẻ”, “ Văn hố giao thơng là khơng tai
nạn”, “ Một ý thức giao thông, triệu nụ cười hạnh phúc”, “ Xây dựng xã hội
giao thông văn minh, đầy tình người và khơng tai nạn”...
+ Học sinh, sinh viên, thanh niên cũng là lực lượng xung kích, lực lượng
chủ chốt tham gia vào cơng tác giữ gìn trật tự an tồn giao thơng, tiêu biểu
như sinh viên, thanh niên tình nguyện phối hợp với lực lượng cảnh sát giao
thông điều khiển giao thông trên các tuyến đường hay xảy ra ùn tắc. Thanh
nien, sinh viên với màu áo xanh và lá cờ đỏ cầm tay trên các đường phố chính
là một hình ảnh đẹp của đất nước. Họ cũng đã tích cực tham gia xây dựng
nhiều mơ hình Văn hố giao thơng như “Đội thanh niên tình nguyện”, “Đội
thanh niên xung kích đảm bảo an tồn giao thơng”, “ Cổng trường sạch, đẹp,
an tồn”, “ Chương trình phát thanh học đường về an tồn giao thơng”...Các
19
hoạt động khác như Hội diễn văn hoá văn nghệ; hội thi về an tồn giao thơng,
Văn hố giao thơng, lực lượng học sinh, sinh viên, thanh niên tham gia rất
đơng đảo...
- Với vai trị quan trọng như đã nói trên đây, lực lượng học sinh, sinh viên,
thanh niên có một trách nhiệm lớn lao trong công cuộc xây dựng đất nước
giàu mạnh, hiện đại, văn minh nói chung và xây dựng Văn hố giao thơng nói
riêng. Trước hết bản thân họ phải là những người gương mẫu, đi đầu trong
việc giữ gìn trật tự an tồn giao thơng trong việc xây dựng Văn hố giao
thơng. Thứ hai, họ phải tích cực tham gia vào các hoạt động tuyên truyền, cổ
động về Văn hố giao thơng trên mọi miền đất nước, kể cả những vùng xa,
vùng sâu. Thứ ba, thanh niên, học sinh, sinh viên phải khơng ngừng đóng góp
tài, sức vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng giao thơng, xây dựng nếp sống văn
hố giao thơng. Thứ tư, họ phải đấu tranh mạnh mẽ với những biểu hiện tiêu
cực, với những hành vi vi phạm trật tự an tồn giao thơng mà trong số đó
khơng ít người là thanh niên, học sinh, sinh viên...Thanh niên, học sinh, sinh
viên phải sống và làm việc đúng như câu nói “Đâu cần thanh niên có, đâu
khó có thanh niên”.
- Một số hoạt động sôi nổi của thanh niên, học sinh, sinh viên với Văn hố
giao thơng:
+ Tại Hà Nội, ngày hội “ Tuổi trẻ Thủ đơ với Văn hố giao thơng” đã
được tổ chức. Ngày hội “ Tuổi trẻ Thủ đô với Văn hố giao thơng” năm nay
được thành đồn Hà Nội tổ chức với các hoạt động chính: tổ chức triển lãm
ảnh “ Văn hố giao thơng dưới góc nhìn người trẻ” với hơn 150 bức ảnh
được chia thành 3 chủ đề khác nhau: “ Những hình ảnh thanh niên Thủ đơ
chung tay xây dựng Văn hố giao thơng” , “ Những hình ảnh vi phạm giao
thơng” và “ Những hình ảnh tai nạn thảm khốc do hành vi vi phạm Luật giao
thơng đường bộ”; ra mắt 20 đội hình “ Giao thơng xanh” với sự tham gia của
200 tình nguyện viên đến từ các trường Đại học sẽ phối hợp với các lực lượng
cảnh sát giao thông hướng dẫn, phân luồng giao thông tại 20 nút giao thông
20