Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán các trường trung học cơ sở huyện kiến xương tỉnh thái bình theo chuẩn giáo viê

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

VŨ ĐÌNH SƠN

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CỐT CÁN CÁC TRƢỜNG TRUNG CƠ SỞ
HUYỆN KIẾN XƢƠNG TỈNH THÁI BÌNH
THEO CHUẨN GIÁO VIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Mã số: 14 05

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

Tai ngay!!! Ban co the xoa dong chu nay!!!

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

VŨ ĐÌNH SƠN

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CỐT CÁN CÁC TRƢỜNG TRUNG CƠ SỞ
HUYỆN KIẾN XƢƠNG TỈNH THÁI BÌNH
THEO CHUẨN GIÁO VIÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Mã số: 14 05
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN ANH TUẤN

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ cơng trình
nào khác.
Tác giả luận văn

Vũ Đình Sơn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

i

/>

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lịng biết ơn và sự kính trọng tới
Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô
giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo

điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến
Tiến sĩ Trần Anh Tuấn, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ
em trong suốt q trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo UBND, Phòng GD&ĐT, Cán
bộ quản lý và giáo viên các trường THCS huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình
cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho
tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn, mặc dù bản
thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn khơng tránh khỏi những khiếm
khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cơ và các bạn
đồng nghiệp.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Thái Bình, ngày 20 tháng 8 năm 2014
Tác giả

Vũ Đình Sơn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

ii

/>

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ....................................................................... vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CỐT CÁN TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN ................................... 6
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .................................................................. 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 8
1.2.1. Giáo viên.................................................................................................... 8
1.2.2. Giáo viên cốt cán ....................................................................................... 8
1.2.3. Đội ngũ giáo viên cốt cán .......................................................................... 9
1.2.4. Quản lý..................................................................................................... 10
1.2.5. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ..................................................... 11
1.2.6. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ....................................................... 13
1.2.7. Chuẩn và chuẩn hóa trong phát triển đội ngũ .......................................... 13
1.3. Vai trò, chức năng của đội ngũ giáo viên trường Trung học cơ sở
trong giai đoạn hiện nay ........................................................................ 15
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iii

/>

1.3.1. Vai trò, chức năng của đội ngũ giáo viên trường Trung học cơ sở ......... 15
1.3.2. Vai trò, chức năng của giáo viên cốt cán trường THCS ......................... 15
1.4. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán theo quan điểm phát triển
nguồn nhân lực ...................................................................................... 16
1.4.1. Phát triển nguồn nhân lực ........................................................................ 16
1.4.2. Quản lý nguồn nhân lực........................................................................... 17
1.4.3. Nội dung chủ yếu của công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
cốt cán trường Trung học cơ sở theo quan điểm phát triển nguồn
nhân lực ................................................................................................. 19
1.4.4. Tạo điều kiện, môi trường phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán ............. 21
1.5. Nội dung cơ bản của phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán theo chuẩn
nghề nghiệp giáo viên trung học ........................................................... 21
1.5.1. Khái quát về Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học ............................ 21
1.5.2. Nội dung cơ bản của phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán theo chuẩn
nghề nghiệp giáo viên trung học ........................................................... 23
1.6. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến việc phát triển đội ngũ giáo viên cốt
cán Trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay ...................................... 24
1.6.1. Các yếu tố về kinh tế - xã hội .................................................................. 24
1.6.2. Các yêu cầu của đổi mới giáo dục Trung học cơ sở................................ 25
1.6.3. Các yếu tố về phát triển quy mô giáo dục, mạng lưới trường lớp........... 25
1.6.4. Các yếu tố về các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục ..................... 25
1.6.5. Các yếu tố về chính sách, về quản lý....................................................... 26
Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 27
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CỐT CÁN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ
SỞ HUYỆN KIẾN XƢƠNG - TỈNH THÁI BÌNH GIAI ĐOẠN
2010-2013 .............................................................................................. 28
2.1. Đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội và phát triển giáo dục huyện
Kiến Xương - tỉnh Thái Bình ............................................................... 28
2.1.1. Khái quát đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội huyện Kiến Xương ......... 28

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iv

/>

2.1.2. Vài nét về GD-ĐT của huyện Kiến Xương ............................................. 29
2.1.3. Một số định hướng phát triển giáo dục THCS của huyện Kiến Xương ....... 29
2.2. Thực trạng giáo dục trung học cơ sở huyện Kiến Xương .......................... 30
2.2.1. Quy mô trường lớp và cơ sở vật chất trường học.................................... 30
2.2.2. Chất lượng giáo dục của các trường ........................................................ 30
2.2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên ........................................................... 33
2.2.4. Thực trạng đội ngũ giáo viên cốt cán THCS huyện Kiến Xương ........... 34
2.3. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán của các
trường Trung học cơ sở huyện Kiến Xương giai đoạn 2010- 2013 ...... 36
2.3.1. Thực trạng xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ GVCC trường
THCS huyện Kiến Xương ..................................................................... 36
2.3.2. Thực trạng tuyển chọn đội ngũ GVCC.................................................... 37
2.3.3. Thực trạng về việc sử dụng đội ngũ giáo viên cốt cán ............................ 38
2.3.4. Thực trạng đào tạo bồi dưỡng phát triển đội ngũ GVCC trường
THCS huyện Kiến Xương ..................................................................... 41
2.3.5. Tác động của đội ngũ GVCC đến hoạt động chuyên môn của đội
ngũ giáo viên THCS huyện Kiến Xương .............................................. 42
2.4. Nguyên nhân của thực trạng ....................................................................... 43
2.4.1. Nhóm nguyên nhân thuộc về chủ thể quản lý ......................................... 43
2.4.2. Nhóm nguyên nhân thuộc về đối tượng quản lý ..................................... 44
2.4.3. Nhóm nguyên nhân thuộc về điều kiện, môi trường quản lý .................. 46
Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 48
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN CỐT CÁN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

HUYỆN KIẾN XƢƠNG THEO QUAN ĐIỂM CHUẨN HÓA
CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN ............................................ 49
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp các biện pháp ............................................. 49
3.2. Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán các trường
Trung học cơ sở huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình............................. 51
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho các đối tượng về vai trò và
phát triển đội ngũ GVCC THCS ........................................................... 51
3.2.2. Biện pháp 2: Quy hoạch đội ngũ giáo viên cốt cán THCS cho toàn
huyện đủ về số lượng, cơ cấu và bền vững về chất lượng chuyên mơn ..... 53
3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng quy trình và các tiêu chí tuyển chọn giáo
viên cốt cán THCS theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên ......................... 56
3.2.4. Biện pháp 4: Chăm lo công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng nâng cao
chất lượng cho đội ngũ giáo viên cốt cán theo chuẩn nghề nghiệp
giáo viên ................................................................................................ 58
3.2.5. Biện pháp 5: Tạo cơ chế chính sách ưu đãi, chế độ khen thưởng hợp
lý và tạo động lực phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán ........................ 65
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá, dự giờ đội
ngũ giáo viên cốt cán ............................................................................. 68
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 73
3.3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 73
3.3.2. Mối quan hệ giữa chủ thể và các cấp quản lý.......................................... 73
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp. ......................... 73
3.4.1. Mô tả cách thức khảo nghiệm.................................................................. 73
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm và phân tích .......................................................... 73

Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 77
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 78
1. Kết luận .......................................................................................................... 78
2. Khuyến nghị................................................................................................... 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 81
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

vi

/>

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

BDGV

Bồi dưỡng giáo viên

CĐSP

Cao đẳng sư phạm

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

ĐNGVCC

Đội ngũ giáo viên cốt cán

ĐDDH

Đồ dùng dạy học

GD - ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giáo viên

GVCC

Giáo viên cốt cán

GDPT

Giáo dục phổ thông

HS

Học sinh

QL

Quản lý

QLGD

Quản lý giáo dục

SKKN

Sáng kiến kinh nghiệm

THCS

Trung học cơ sở

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

iv

/>

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Chất lượng văn hoá của học sinh trường THCS Kiến Xương .......... 31
Bảng 2.2. Kết quả giáo dục đạo đức học sinh trường THCS Kiến Xương ....... 32
Bảng 2.3. Số lượng, chất lượng CBQLtrường THCS Kiến Xương .................. 33
Bảng 2.4. Số lượng, chất lượng giáo viêntrường THCS Kiến Xương .............. 33
Bảng 2.5. Cơ cấu đội ngũ GVCC các trường THCS Kiến Xương.................... 34
Bảng 2.6. Đánh giá năng lực và phẩm chất của đội ngũ GVCC ....................... 35
Bảng 2.7. Đánh giá về mức độ thực hiện các biện pháp ................................... 36
Bảng 2.8. Đánh giá về việc tuyển chọn đội ngũ GVCC bậc THCS huyện
Kiến Xương ..................................................................................... 37

Bảng 2.9. Tiêu chuẩn để tuyển chọn đội ngũ giáo viên cốt cán ........................ 38
Bảng 2.10. Nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên cốt cán ......................................... 39
Bảng 2.11. Biện pháp xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán của Hiệu trưởng .......... 39
Bảng 2.12. Đánh giá về mức độ thực hiện các biện pháp ................................. 41
Bảng 2.13. Nhận thức của CBQL, GV về vai trò của giáo viên cốt cán ........... 42
Bảng 2.14. Mức độ ảnh hưởng của giáo viên cốt cán tới các hoạt động
chuyên môn của giáo viên các nhà trường ...................................... 42
Bảng 2.15. Mức độ ảnh hưởng của chủ thể quản lý .......................................... 43
Bảng 2.16. Mức độ ảnh hưởng của đối tượng QL............................................. 44
Bảng 2.17. Mức độ ảnh hưởng của điều kiện, môi trường QL ......................... 46
Bảng 3.1. Kết quả thăm dị tính cấp thiết của các biện pháp............................. 74
Bảng 3.2. Kết quả thăm dị tính khả thi của các biện pháp ............................... 75

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

v

/>

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Mức độ phẩm chất, năng lực của đội ngũ GVCC trường
THCS huyện Kiến Xương ............................................................. 36
Biểu đồ 3.2: Mối tương quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp đề xuất........................................................................... 76
Sơ đồ 1.1. Quản lý phát triển nguồn nhân lực ................................................... 17

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

vi

/>

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã chỉ rõ: “Đổi mới căn bản
và toàn diện giáo dục, đào tạo. Thực hiện đồng bộ các biện pháp phát triển và
nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Đổi mới chương trình, nội dung, phương
pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng cao chất
lượng giáo dục tồn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lí tưởng, giáo dục truyền
thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành,
tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội. Xây dựng đội ngũ giáo viên đủ
về số lượng, đáp ứng têu cầu về chất lượng. Đề cao trách nhiệm của gia đình và
xã hội phối hợp cặt chẽ với nhà trường trong giáo dục thế hệ trẻ. Tiếp tục phát
triển và nâng cơ sở vật chất-kỹ thuật cho các cơ sở giáo dục, đào tạo. Đầu tư hợp
lí, có hiệu quả xây dựng một số cơ sở giáo dục, đào tạo đạt trình độ quốc tế” [14].
Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 2011-2020 đã xác định Mục tiêu tổng
quát: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền
giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa
và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới quản lý cơ chế quản lý giáo dục, phát triển
đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất
lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo,
kỹ năng thực hành, khả năng năng lập nghiệp. Thực hiện kiểm định chất lượng
giáo dục, đào tạo ở tất cả các bậc học. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh,
kết hợp hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội.”
Chỉ thị 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư về việc “Xây dựng, nâng
cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục” chỉ rõ: “Số lượng
giáo viên còn thiếu nhiều, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc
thiểu số... Cơ cấu giáo viên đang mất cân đối giữa các môn học, bậc học, vùng
miền. Chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ nhà giáo có mặt chưa đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và phát triển kinh tế-xã hội...”. [11].

1


Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2005 của Thủ tướng Chính
phủ về việc phê duyệt Đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005- 2010”, với mục tiêu tổng quát: “Xây
dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hoá, nâng
cao chất lượng, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề
nghiệp và trình độ chun mơn của nhà giáo, đáp ứng địi hỏi ngày càng cao
của sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại
hố đất nước.”
Theo văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Thái Bình lần thứ XVIII:
“Giữ vững thành tích, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở tất cả các cấp học,
chú trọng công tác phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi. Xây dựng
môi trường giáo dục thân thiện... Nâng cao chất lượng và bố trí hợp lí đội ngũ giáo
viên và cán bộ quản lý giáo dục.”[15]
Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình lần
thứ XXIV (năm 2010) đã đặt ra mục tiêu “Xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên có
phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chun mơn vững vàng. Phấn đấu có đủ số lượng,
đồng bộ về chủng loại giáo viên; 100% giáo viên đạt chuẩn, trong đó 60% trên
chuẩn về trình độ, 60% trường THCS đạt chuẩn quốc gia.”[16]
Trong thời gian qua ngành GD-ĐT huyện Kiến Xương đã xây dựng đội ngũ
giáo viên nói chung, giáo viên cốt cán nói riêng đảo bảo về số lượng, đạt chuẩn về
bằng cấp, về cơ bản đảm bảo được việc giảng dạy, giáo dục trong các nhà trường
hiện nay. Tuy nhiên các trường THCS trên địa bàn một huyện nông nghiệp, nằm ở
xa trung tâm tỉnh, quy mô học sinh phát triển mạnh, truyền thống hiếu học, tạo ra
sức ép về việc học của học sinh ngày càng tăng. Thực tế này làm cho đội ngũ giáo

viên nói chung, giáo viên cốt cán THCS huyện Kiến Xương nói riêng trở lên bất
cập, bộc lộ nhiều tồn tại hạn chế, đó là: Số lượng giáo viên còn thiếu nhiều so với
quy định; cơ cấu giáo viên còn mất cân đối giữa các bộ mơn, lứa tuổi, giới tính;

2


cịn một số giáo viên có trình độ đào tạo chưa đạt chuẩn; đánh giá giáo viên còn
hạn chế; năng lực sư phạm còn hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầu của việc đổi
mới giáo dục phổ thông hiện nay.
Từ thực tế này đặt ra yêu cầu nhất thiết phải xây dựng đội ngũ giáo viên cốt
cán đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, đáp ứng yêu cầu chuẩn hố về trình độ
theo Thơng tư 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo về việc Ban hành Quy định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, giáo
viên trung học phổ thơng, góp phần phát triển sự nghiệp GD-ĐT của tỉnh Thái
Bình nói chung và của huyện Kiến Xương nói riêng.
Chính vì vậy, chúng tơi lựa chọn đề tài: “Quản lý phát triển đội ngũ giáo
viên cốt cán các trường Trung học cơ sở huyện Kiến Xương - tỉnh Thái Bình
theo Chuẩn giáo viên”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu thực trạng đội ngũ giáo viên cốt cán các trường THCS
huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình trong những năm qua. Những thành công, hạn
chế và bài học kinh nghiệm để đưa ra các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ
giáo viên cốt cán các trường THCS huyện Kiến Xương theo quan điểm chuẩn hóa.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán ở các trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên cốt cán các trường THCS huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình.
4. Giả thuyết khoa học

Cơng tác phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán các trường THCS của tỉnh
Thái Bình nói chung, ở huyện Kiến Xương nói riêng trong thời gian qua tuy đã
đạt được những kết quả nhất định, song vẫn cịn có những bất cập. Nếu các
biện pháp quản lý phát triển đội ngũ GVCC được xây dựng trên cơ sở vận
dụng, cụ thể hóa các tiêu chuẩn của “chuẩn nghề nghiệp giáo viên” và được

3


triển khai đồng bộ thì sẽ góp phần phát triển đội ngũ GVCC đáp ứng yêu cầu là
đầu tầu trong các hoạt động giáo dục của các nhà trường THCS.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác định cơ sở lí luận về quản lý phát triển đội ngũ GVCC trường THCS
theo Chuẩn giáo viên.
- Đánh giá thực trạng đội ngũ GVCC và công tác quản lý đội ngũ GVCC
các trường THCS huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình giai đoạn 2010- 2013.
- Đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ GVCC các trường
THCS huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình theo Chuẩn giáo viên.
6. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn giới hạn việc đánh giá thực trạng công tác quản lý đội ngũ GVCC
các trường THCS huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình trong giai đoạn 2010-2013.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Sử dụng các phương pháp: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hố, khái qt
hố... trong quá trình khảo cứu các tài liệu nhằm xác định cơ sở lí luận cho giải
quyết vấn đề nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: nhằm tổng kết các kinh nghiệm quản
lý ĐNGVCC các trường THCS huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: thu thập thông tin từ đội ngũ cán

bộ quản lý và GV của các trường THCS về thực trạng quản lý ĐNGVCC của
các trường.
- Phương pháp chuyên gia được sử dụng xem xét thực trạng và các biện pháp
được đề xuất.

4


- Phương pháp khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện
pháp được đưa ra.
7.3. Phương pháp bổ trợ
Phương pháp xử lí số liệu thống kê tốn học.
8. Cấu trúc luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục
luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán
trường Trung học cơ sở theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên.
Chương 2: Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán các
trường Trung học cơ sở huyện Kiến Xương- tỉnh Thái Bình giai đoạn 2010-2013.
Chương 3: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán các trường
Trung học cơ sở THCS huyện Kiến Xương- tỉnh Thái Bình theo Chuẩn nghề
nghiệp giáo viên.

5


Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN CỐT CÁN TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN

NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi bồi dưỡng giáo viên (BDGV)
là vấn đề cơ bản phát triển trong phát triển giáo dục. Việc tạo mọi điều kiện
thuận lợi để mọi người có cơ hội học tập suốt đời, học tập thường xuyên để
kịp thời bổ sung kiến thức và đổi mới phương pháp hoạt động phù hợp với sự
phát triển của kinh tế- xã hội là phương châm hành động của các cấp quản lý
giáo dục.
Tại Thái Lan, từ những năm 1998 việc BDGV phổ thông được tiến hành
ở các trung tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện giáo dục cơ bản, huấn luyện
kỹ năng nghề nghiệp và thông tin tư vấn cho mọi người dân trong xã hội [18]
Triều Tiên là một trong những nước có chính sách thiết thực về bồi
dưỡng và đào tạo lại đội ngũ giáo viên. Tất cả giáo viên đều phải tham gia học
tập đầy đủ các nội dung chương trình và nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên
môn theo quy định. Nhà nước đã đưa ra hai chương trình lớn được thực thi hiệu
quả trong thập kỷ vừa qua. Đó là "Chương trình bồi dưỡng giáo viên mới" để
bồi dưỡng giáo viên thực hiện trong 10 năm và "Chương trình trao đổi" để đưa
giáo viên đi tập huấn ở nước ngoài [18].
Ở Việt Nam, từ năm 1986, cả nước bước vào thời kỳ đổi mới toàn diện
để thực hiện mục tiêu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, Đảng và Nhà nước ta đã
hết sức coi trọng phát triển giáo dục nhằm tạo động lực phát triển kinh tế- xã
hội. Bắt đầu từ đây, việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên đã có những chuyển biến
tích cực nhằm dần dần chuẩn hóa đội ngũ, mặc dù nguồn ngân sách giáo dục
còn hạn hẹp.
6


Hai chu kỳ bồi dưỡng thường xuyên 1992-1996 và 1997-2000, bồi
dưỡng thay sách, các hội thi giáo viên dạy giỏi được tổ chức ở các địa
phương, cấp khu vực, quốc gia đã cho phép đúc rút được kinh nghiệm bổ ích

về hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên
phổ thơng nói chung và đội ngũ giáo viên THCS nói riêng; đồng thời bộc lộ
nhiều bất cập về nội dung bồi dưỡng, chương trình, hình thức tổ chức, cơ sở
vật chất tài liệu, thời gian,... đặc biệt cho thấy những hạn chế trong công tác
quản lý của các cấp, dẫn đến hiệu quả bồi dưỡng chưa cao, chưa đáp ứng sự
phát triển của giáo dục.
Những năm qua, các cấp QLGD và các nhà khoa học cũng đã có nhiều
nghiên cứu đã đề cập đến công tác xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL, GV
và GVCC ở trường phổ thông, đề xuất những giải pháp xây dựng và phát triển
đội ngũ nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển sự nghiệp giáo dục, trong đó có các
đề tài:
- Lê Thanh Đạm (2009) "Biện pháp phát triển cán bộ quản lý các trường
THCS huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục"...
- Vũ Ba Lê (2012) "Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên cốt cán ở các
trường THPT huyện Ba Vì- Tp. Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục".
- Nguyễn Văn Khung (2012) "Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên
Trung học cơ sở huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình trong giai đoạn hiện nay",...
Các cơng trình nghiên cứu trên đây, cơ bản giải quyết những vấn đề lý
luận cũng như thực tiễn về xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL, GV, GVCC
trường phổ thông ở một số địa phương. Tuy nhiên, vấn đề quản lý phát triển
đội ngũ GVCC theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên và quản lý phát triển đội ngũ

7


GVCC các trường THCS huyện Kiến Xương - tỉnh Thái Bình thì chưa có tác
giả nào đề cập nghiên cứu.
Do đó, vấn đề quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cốt cán các
trường THCS huyện Kiến Xương theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên nhằm nâng
cao chất lượng cho đội ngũ giáo viên cốt cán cần phải nghiên cứu để đề ra

những biện pháp hữu hiệu và có tính khả thi đáp ứng yêu cầu về nâng cao số
lượng, chất lượng đội ngũ giáo viên cốt cán, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao
của giáo dục trong giai đoạn mới.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Giáo viên
1.2.1.1. Giáo viên
Theo Điều 70, Luật Giáo dục (2005), “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ
giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy
ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là
giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên” [23]. Do vậy giáo viên
được hiểu là “nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ
thông và giáo dục nghề nghiệp”. Giáo viên trong các cơ sở giáo dục có nhiệm
vụ, quyền lợi, vai trò và trách nhiệm được qui định tại Luật Giáo dục, Điều lệ
và quy chế trường học.
1.2.1.2. Giáo viên trường trung học cơ sở:
Giáo viên trường trung học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục
trong nhà trường, gồm: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên bộ mơn, giáo
viên làm cơng tác Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, giáo viên làm tổng
phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.
Trình độ đạt chuẩn của giáo viên THCS: có bằng tốt nghiệp CĐSP trở lên.
1.2.2. Giáo viên cốt cán

8


Theo Từ điển Tiếng Việt, cốt cán là “Người hoặc bộ phận nòng cốt tạo
nên sức mạnh, sự vững chắc trong một tổ chức, một phong trào xã hội, chính
trị, văn hóa...” [28].
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Trong bất cứ một tổ chức nào cũng cần
những con người nòng cốt, biết thắp lửa, biết dấn thân, biết canh tân các hoạt

động của tổ chức. Ở nhà trường, lớp người này gọi là giáo viên cốt cán... Người
giáo viên cốt cán là người thầy thực hiện hài hòa 3 sứ mệnh sau đây: Người
truyền đạo; Người thụ nghiệp; Người giải hoặc. Đó là những người miệt mài
đi quảng bá một hệ giá trị sư phạm tiên tiến, biết hiện thực giá trị này vào
thực tiễn qua việc góp sức ươm trồng cho hệ giá trị này mỗi ngày một nảy
nở tốt tươi trong phạm vi nhà trường, địa phương và có khả năng hóa giải
cho học trị, cho đồng nghiệp những điều vướng mắc về kiến thức về chuyên
môn mà mình phụ trách” [1].
Như vậy có thể hiểu: Giáo viên cốt cán là những người có trình độ, năng
lực sư phạm cao, phẩm chất chính trị tốt và làm nịng cốt về chuyên môn trong
một cơ sở giáo dục.
1.2.3. Đội ngũ giáo viên cốt cán
Khái niệm “cốt cán” được sử dụng để chỉ người, hoặc bộ phận nòng cốt
tạo nên sự vững mạnh của một tổ chức, một phong trào. Thông thường hơn,
được sử dụng để chỉ một bộ phận người có vai trị chính, quan trọng trong một
đội ngũ nhiều người cùng chung chức năng, nhiệm vụ. Các giáo viên được tổ
chức, tập hợp thành một “đội ngũ giáo viên”.
Theo đó, đội ngũ giáo viên là tập hợp những nhà giáo giảng dạy ở cơ sở
giáo dục mầm non, giáo dục phổ thơng, giáo dục nghề nghiệp có chung nhiệm
vụ, vai trò và trách nhiệm nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đã được quy định
tại Luật giáo dục, Điều lệ và Quy chế trường học.
Với cách hiểu nêu trên, có thể khẳng định:

9


Đội ngũ giáo viên cốt cán là tập hợp những nhà giáo - những người có
vai trị nịng cốt trong đội ngũ giáo viên để tạo nên sức mạnh, sự vững chắc
của đội ngũ giáo viên góp phần thực hiện tốt vai trò giảng dạy trong cơ sở giáo
dục và hỗ trợ đồng nghiệp trưởng thành hơn về chuyên môn và nghiệp vụ nhằm

thực hiện mục tiêu giáo dục đã được quy định tại Luật giáo dục, Điều lệ và
Quy chế trường học.
Đội ngũ giáo viên cốt cá
triển nghề

trong
.

nghiệp vụ dạy học, giáo dục; đồng thời họ còn nguồn trợ giúp tích cực đối với
các đồng nghiệp của mình trong việc phát triển nghề nghiệp.
1.2.4. Quản lý
- Theo các nhà lý luận quản lý quốc tế như Frederick Winslow Taylor
(Mỹ - 1856 - 1915), Henri Fayol (Pháp - 1841- 1925), Max Weber (Đức- 1864
- 1920), Mary Parker Follett (Mỹ - 1868 - 1933) đều đã khẳng định: Quản lý là
khoa học và đồng thời là nghệ thuật thúc đẩy sự phát triển xã hội.
- Theo những định nghĩa kinh điển nhất, hoạt động quản lý là các tác
động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý (người quản lý) đến
khách thể quản lý (người bị quản lý - trong một tổ chức - nhằm làm cho tổ chức
vận hành và đạt được mục đích của tổ chức. Hiện nay, hoạt động quản lý
thường được nhiều nhà nghiên cứu định nghĩa rõ hơn:
- Tác giả Nguyễn Ngọc Quang lại định nghĩa: “Quản lý là tác động có
mục đích, kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động nói
chung là khách thể quản lý nhằm thực hiện mục tiêu dự kiến” [25].

10


Như vậy, từ các định nghĩa trên về quản lý có thể rút ra nhận xét như sau:
- Về bản chất của hoạt động quản lý gồm hai bộ phận đó là chủ thể quản
lý và khách thể quản lý. Hai bộ phận này có quan hệ thống nhất với nhau.

- Chủ thể quản lý có thể là một cá nhân hay nhóm người có chức năng
quản lý, điều hành tổ chức, làm cho tổ chức thực hiện để đạt được mục tiêu đề
ra. Khách thể quản lý là những người thực hiện nhiệm vụ trong tổ chức, chịu sự
tác động, chỉ đạo của chủ thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu chung.
Chủ thể quản lý làm nảy sinh tác động quản lý, còn khách thể quản lý
sản sinh ra các sản phẩm vật chất hoặc tinh thần có giá trị sử dụng, đáp ứng nhu
cầu con người, đáp ứng mục đích chủ thể quản lý.
1.2.5. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.5.1. Khái niệm quản lý giáo dục
Cho đến nay có nhiều định nghĩa khác nhau, nhưng cơ bản đều thống
nhất với nhau về nội dung và bản chất:
- Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “QLGD là hệ thống những tác
động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm
cho hệ vận hành theo đường lối giáo dục của Đảng, thực hiện được các tính
chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà tiêu điểm hội tụ là quá
trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ thống giáo dục đến mục tiêu dự
kiến tiến lên trạng thái về chất” [25].
- Theo tác giả Trần Kiểm “QLGD là những tác động có hệ thống, có kế
hoạch, có ý thức và hướng đích của chủ thể quản lý ở mọi cấp khác nhau đến
tất cả các mắt xích của tồn bộ hệ thống nhằm mục đích đảm bảo sự hình thành
nhân cách cho thế hệ trẻ trên cơ sở quy luật của quá trình giáo dục về sự phát
triển thể lực, trí lực và tâm lực trẻ em” [21].

11


- Từ những định nghĩa trên cho ta thấy: QLGD là q trình tác động có
định hướng của chủ thể quản lý lên các thành tố tham gia vào quá trình hoạt
động GD nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu giáo dục đề ra. Trong đó:
+ Chủ thể QL: Đội ngũ cán bộ quản lý của các cấp.

+ Khách thể QL: Các trường học trong hệ thống giáo dục quốc dân.
+ Quan hệ QL: Đó là những mối quan hệ giữa người học và người dạy,
quan hệ giữa người quản lý và người dạy, người học; quan hệ giữa nhà trường,
gia đình và xã hội.
+ Các thành tố đó là: Mục tiêu giáo dục; nội dung giáo dục; phương pháp
giáo dục; lực lượng giáo dục (người dạy); đối tượng giáo dục (người học),
phương tiện giáo dục (điều kiện).
1.2.5.2. Quản lý nhà trường
Nhà trường (trường học) là cơ sở giáo dục, là hạt nhân của hệ thống giáo
dục quốc dân, nơi tổ chức thực hiện mục tiêu giáo dục.
- Theo tác giả Phạm Viết Vượng: “Quản lý trường học là hoạt động của
các cơ quan quản lý nhằm tập hợp và tổ chức các hoạt động của giáo viên, học
sinh và các lực lượng giáo dục khác cũng như huy động tối ưu các ngồn lực
giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục và đạo tạo trong nhà trường”[30].
- Tác giả Trần Kiểm thì cho rằng: “Quản lý trường học có thể hiểu là
một hệ thống những tác động sư phạm hợp lý và có hướng đích của chủ thể
quản lý đến tập thể GV, HS và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà
trường nhằm huy động và phối hợp sức lực, trí tuệ của họ vào mọi mặt hoạt
động của nhà trường hướng vào việc hoàn thành có chất lượng và hiệu quả
mục tiêu dự kiến” [21].
- Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối
giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường

12


vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào
tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh”[19].
Từ những khái niệm ta có thể hiểu: : Quản lý nhà trường là một hệ thống
những tác động sư phạm hợp lý và có hướng đích của chủ thể quản lý đến tập thể

giáo viên, nhân viên, học sinh và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường
nhằm được sự đồng thuận, ủng hộ, huy động của họ vào hoạt động giáo dục của
nhà trường góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả mục tiêu đã vạch ra.
1.2.6. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
1.2.6.1. Khái niệm “Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên”
Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên là một nội dung quan trọng hàng
đầu của quản lý giáo dục nói chung và của quản lý nhà trường nói riêng, đó là
cách tổ chức thực hiện, chỉ đạo điều hành của chủ thể quản lý đối với các hoạt
động của đội ngũ giáo viên nhằm đạt được mục tiêu phát triển giáo dục.
1.2.6.2. Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
- Biện pháp quản lý là cách tác động của chủ thể quản lý lên khách thể, đối
tượng quản lý, bằng cách vận dụng các chức năng quản lý để giải quyết một vấn
đề thực tiễn quản lý nhằm đạt được các mục tiêu quản lý đã đề ra.
- Biện pháp quản lý ĐNGV của nhà trường là những cách tiến hành của nhà
trường để tác động đến ĐNGV nhằm đạt được mục tiêu của hoạt động này.
- Trong phân cấp quản lý, Hiệu trưởng nhà trường là chủ thể của các biện
pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên của trường. Tuy nhiên, vấn đề quản lý
đội ngũ GVCC các trường THCS là chức năng của Phòng GD&ĐT. Do đó, chủ
thể của các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ GVCC là sự phối hợp giữa hai
chủ thể, một là Hiệu trưởng trường THCS và chủ thể thứ 2 là Trưởng phòng
GD&ĐT địa bàn quản lý các trường THCS.
1.2.7. Chuẩn và chuẩn hóa trong phát triển đội ngũ

13


1.2.7.1. Chuẩn
Chuẩn được đặt ra bằng quyền lực hành chính hoặc chun mơn, bao gồm
những u cầu, tiêu chí, quy định kết hợp lôgic với nhau, được làm công cụ xác
minh sản phẩm, nội dung công việc... trong lĩnh vực nào đó và có khuynh hướng

điều chỉnh nó theo nhu cầu, mục tiêu mong muốn của chủ thể quản.
Chuẩn chứa đựng các yêu cầu, các quy định và những tiêu chí nhằm đạt
được nội dung về mức độ giá trị, chất lượng của nội dung này và hiệu quả, cách
thức của quá trình đạt tới các giá trị, chất lượng của nội dung đó như thế nào. Các
yêu cầu, tiêu chí quy định xác định rõ nội dung được gọi là chuẩn nội dung; Hệ
thống các yêu cầu, tiêu chí và quy định còn lại được gọi là chuẩn thực hiện. Như
vậy, mỗi chuẩn đều có hai mặt, đó là chuẩn về nội dung và chuẩn về thực hiện.
1.2.7.2. Chuẩn hóa
Chuẩn hóa là những q trình làm cho các sự vật, đối tượng thuộc phạm
trù nhất định đáp ứng được các chuẩn đã ban hành. Theo đó, chuẩn hóa tổ chức
là tổ hợp các quá trình làm cho các bộ phận, cá nhân trong tổ chức và hoạt động
của chúng đáp ứng được các chuẩn đã ban.
Chức năng của chuẩn hóa là định hướng hoạt động quản lý, làm cho việc
thực hiện các chức năng, biện pháp quản lý được thống nhất theo những
nguyên tắc xác định; quy chuẩn các sản phẩm, các q trình tạo ra sản phẩm;
khuyến khích và tạo mơi trường chính thức ngày càng thích hợp cho sự phát
triển, đồng thời hạn chế những nhân tố tự phát, phi chính thức trong phát triển
hoặc những nhân tố phản phát triển.
1.2.7.3. Chuẩn hóa trong quản lý phát triển đội ngũ giáo viên
Chuẩn hóa trong quản lý phát triển đội ngũ giáo viên là cách tổ chức thực
hiện, chỉ đạo điều hành của chủ thể quản lý nhằm phát triển đội ngũ giáo viên
đáp ứng các yêu cầu của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên đã qui định.

14