Luận án tiến sĩ quản lý giáo dục quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trường trung học cơ sở tỉnh hải dương hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

TRẦN MINH THÁI

QUẢN LÍ ỨNG DỤNG
CƠNG NGHỆ THƠNG TIN TRONG DẠY HỌC
TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TỈNH HẢI DƯƠNG HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2021

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

TRẦN MINH THÁI

QUẢN LÍ ỨNG DỤNG
CƠNG NGHỆ THƠNG TIN TRONG DẠY HỌC
TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TỈNH HẢI DƯƠNG HIỆN NAY
Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 9 14 01 14

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. PHẠM QUANG TRUNG

HÀ NỘI – 2021

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


i

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết
quả nghiên cứu trong luận án chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kì cơng trình nào
khác. Các thơng tin trích dẫn trong luận án đều đƣợc ghi rõ nguồn gốc.
Tác giả luận án

Trần Minh Thái

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Chữ viết đầy đủ

Chữ viết tắt

1

Ban giám hiệu

BGH

2

Cán bộ quản lí

cán bộ quản lí

3

Cơng nghệ thông tin

4

Công nghệ thông tin và truyền thông

5

Cơ sở vật chất

6

Giáo dục

7

Giáo dục và Đào tạo

8

Giáo viên trung học cơ sở

9

Học sinh

10

Khoa học và Công nghệ

KH&CN

11

Kinh tế xã hội

KT-XH

12

Nhà xuất bản

Nxb

13

Nhân viên

NV

14

Nghiên cứu sinh

NCS

15

Phƣơng pháp dạy học

16

Phần mềm dạy học

PMDH

17

Quản lí giáo dục

QLGD

18

Trung học cơ sở

THCS

CNTT
CNTT&TT
CSVC
GD
GD&ĐT
GV THCS
HS

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục

PP


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................................i
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................... ii
MỤC LỤC .................................................................................................................. iii
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ....................................................................................x
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài .....................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. 3
3. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 3
4. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu..............................................................................4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................. 4
6. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................ 4
7. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................7
8. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................ 7

9. Những luận điểm bảo vệ .........................................................................................8
10. Đóng góp mới của luận án .....................................................................................9
11. Cấu trúc luận án ....................................................................................................9
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CƠNG NGHỆ
THƠNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY ..............................................................................10
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..........................................................................10
1.1.1. Nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trƣờng phổ
thơng ...................................................................................................................10
1.1.2. Nghiên cứu về quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở
trƣờng phổ thông ..................................................................................................19
1.1.3. Nhận xét chung và những hƣớng nghiên cứu tiếp theo....................................25
1.2. Một số khái niệm cơ bản ..................................................................................27
1.2.1. Dạy học ......................................................................................................27
1.2.2. Công nghệ thông tin.....................................................................................29
1.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học .................................................30
1.2.4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở.....31
1.2.5. Quản lí dạy học ........................................................................................... 34

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


iv
1.2.6. Quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học tại các trƣờng trung
học cơ sở đáp ứng yêu cầu về đổi mới giáo dục.......................................................36
1.3. Bối cảnh hiện nay và sự tác động của nó tới dạy học, ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học và quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học
tại các trƣờng trung học cơ sở ................................................................................37
1.3.1. Cuộc cách mạng thông tin và truyền thông trong cách mạng công nghiệp
lần thứ tƣ và sự tác động của nó tới ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong giáo dục

và quản lí giáo dục nói chung ................................................................................37
1.3.2. Đổi mới căn bản tồn diện giáo dục Việt nam và sự tác động của nó tới u
cầu phải đổi mới q trình dạy học .........................................................................40
1.3.3. Một số nguyên tắc cơ bản khi ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy ở
trƣờng trung học cơ sở theo định hƣớng phát triển năng lực đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay ........................................................................................... 44
1.3.4. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trƣờng trung
học cơ sở .............................................................................................................45
1.4. Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng kế hoạch bài
dạy của giáo viên ..................................................................................................48
1.4.1. Quản lí ứng dụng cơng nghệ thông tin trong xây dựng kế hoạch bài dạy của
giáo viên ..............................................................................................................48
1.4.2. Quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong tổ chức dạy học ở trƣờng
trung học cơ sở ....................................................................................................49
1.4.3. Quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong hỗ trợ và khuyến khích học tập
cho học sinh trung học cơ sở..................................................................................51
1.4.4. Quản lí ứng dụng cơng nghệ thông tin ở trƣờng trung học cơ sở trong việc
khai thác các tiện ích trên mạng Internet .................................................................53
1.4.5. Quản lí cơ sở vật chất trong ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.........53
1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong
dạy học ở trƣờng trung học cơ sở ...........................................................................54
1.5.1. Sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đối với giáo dục Việt
Nam ....................................................................................................................54
1.5.2. Yếu tố con ngƣời, điều kiện cơ sở vật chất và chế độ chính sách tác động
đến quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học..........................................55
Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................................58

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục

v
Chƣơng 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY ..............................................................................60
2.1. Khái quát về giáo dục và đào tạo tỉnh Hải Dƣơng ............................................60
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên - kinh tế và văn hoá tỉnh Hải Dƣơng ...............60
2.1.2. Khái quát về giáo dục tỉnh Hải Dƣơng........................................................... 60
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng.............................................................................65
2.2.1. Mục đích khảo sát........................................................................................ 65
2.2.2. Nội dung khảo sát ........................................................................................ 65
2.2.3. Đối tƣợng, địa bàn, thời gian điều tra, khảo sát ...............................................66
2.2.4. Phƣơng thức xử lý số liệu .............................................................................66
2.3. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trƣờng
trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng .............................................................................67
2.3.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên trung học cơ sở về ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học.......................................................................................... 67
2.3.2. Thực trạng năng lực ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên các
trƣờng trung học cơ sở .......................................................................................... 68
2.3.3. Thực trạng ứng dụng công nghệ thơng tin trong các khâu q trình dạy học
của giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng......................................................... 72
2.3.4. Thực trạng về cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ thơng tin................................ 75
2.4. Thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ thông tin trong dạy học tại các
trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng hiện nay ...................................................79
2.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lí và giáo viên đối với ứng dụng cơng nghệ
thơng tin ..............................................................................................................79
2.4.2. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng kế hoạch bài
dạy của giáo viên trung học cơ sở...........................................................................80
2.4.3. Thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong quá trình dạy học
của giáo viên trƣờng trung học cơ sở ......................................................................83
2.4.4. Thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong việc hỗ trợ và

khuyến khích học tập cho học sinh trung học cơ sở .................................................86
2.4.5. Thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin của giáo viên trƣờng
trung học cơ sở trong việc khai thác các tiện ích trên mạng Internet........................... 91
2.4.6. Thực trạng quản lí cơ sở vật chất trong việc ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học .......................................................................................................93

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


vi
2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học ở trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ........................................99
2.6. Phân tích thời cơ thuận lợi, khó khăn và thách thức trong quản lí ứng
dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở .................102
2.7. Kinh nghiệm quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học ở
trƣờng trung học cơ sở hiện nay ...........................................................................105
2.7.1. Ở nƣớc ngoài ............................................................................................105
2.7.2. Ở trong nƣớc .............................................................................................106
Kết luận chƣơng 2 ....................................................................................................111
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CƠNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH HẢI
DƢƠNG HIỆN NAY ...............................................................................................113
3.1. Nguyên tắc đề xuất các giải pháp ...................................................................113
3.1.1. Đảm bảo khoa học sƣ phạm .......................................................................113
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học cơng nghệ ..............................................................113
3.1.3. Đảm bảo tính chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở và chuẩn kĩ
năng công nghệ thông tin cơ bản..........................................................................114
3.1.4. Đảm bảo tính liên thơng, liên ngành ............................................................115
3.1.5. Đảm bảo tính hiện đại và tính mở................................................................115
3.1.6. Đảm bảo tính hiệu quả ...............................................................................116

3.2. Các giải pháp quản lí ứng dụng cơng nghệ thông tin trong dạy học của
giáo viên các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng hiện nay.............................116
3.2.1. Giải pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí và giáo viên
về tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học hiện nay ...116
3.2.2. Giải pháp 2: Bồi dƣỡng nâng cao trình độ ứng dụng cơng nghệ thơng tin
cho giáo viên trung học cơ sở ..............................................................................119
3.2.3. Giải pháp 3: Chỉ đạo các tổ chuyên môn triển khai ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học........................................................................................124
3.2.4. Giải pháp 4: Đầu tƣ kinh phí mua sắm cơ sở vật chất, thiết bị Cơng nghệ
thông tin đạt chuẩn theo quy định để đảm bảo ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học .....................................................................................................130
3.2.5. Giải pháp 5: Chỉ đạo việc xây dựng môi trƣờng dạy học đa phƣơng tiện. .......135
3.2.6. Giải pháp 6: Đổi mới kiểm tra, đánh giá ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học, gắn liền với cải tiến việc thực hiện yêu cầu đảm bảo chất lƣợng ........138

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


vii
3.3. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và khả thi của các giải pháp quản lí ứng
dụng cơng nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên các trƣờng trung học cơ
sở tỉnh Hải Dƣơng ................................................................................................142
3.4. Thử nghiệm giải pháp quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học
của giáo viên các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ....................................147
3.4.1. Mục đích thử nghiệm .................................................................................147
3.4.2. Nội dung thử nghiệm .................................................................................147
3.4.3. Chọn mẫu và địa bàn thử nghiệm................................................................149
3.4.4. Tổ chức thử nghiệm ...................................................................................150
3.4.5. Phân tích kết quả thử nghiệm......................................................................156
Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................................161

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..........................................................................163
1. Kết luận .............................................................................................................163
2. Khuyến nghị ......................................................................................................164
DANH MỤC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ...............................168
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................169
PHỤ LỤC

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


viii

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1.

Thống kê quy mô các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ...................61

Bảng 2.2.

Thống kê số lƣợng cán bộ quản lí và giáo viên trung học cơ sở tỉnh
Hải Dƣơng ............................................................................................ 62

Bảng 2.3.

Thống kê trình độ chuyên môn của giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải
Dƣơng từ năm học 2017 - 2018 đến năm học 2019 - 2020......................... 63

Bảng 2.4.

Kết quả hai mặt giáo dục của học sinh trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng

năm học 2019 - 2020 ..............................................................................64

Bảng 2.5.

Thang mức độ đánh giá thực trạng........................................................... 66

Bảng 2.6.

Thực trạng nhận thức của giáo viên trung học cơ sở về việc ứng dụng
công nghệ thông tin trong dạy học ........................................................... 67

Bảng 2.7.

Nhận thức của giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin ........................ 69

Bảng 2.8.

Đánh giá năng lực ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.................70

Bảng 2.9.

Mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu quá trình dạy
học của giáo viên trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ....................................72

Bảng 2.10.

Thống kê máy tính, phịng máy ............................................................... 75

Bảng 2.11.

Đánh giá hạ tầng, thiết bị, sách, tài liệu phục vụ cho dạy học ứng dụng
công nghệ thông tin. ...............................................................................76

Bảng 2.12.

Tổng hợp ý kiến đánh giá nhận thức của cán bộ quản lí và giáo viên về
ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ............................................79

Bảng 2.13.

Tổng hợp ý kiến đánh giá về thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ
thơng tin để xây dựng kế hoạch bài dạy....................................................80

Bảng 2.14.

Thực trạng về quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong q trình dạy
học của giáo viên trung học cơ sở ............................................................ 83

Bảng 2.15.

Thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong việc hỗ trợ và
khuyến khích học tập cho học sinh trung học cơ sở ...................................87

Bảng 2.16.

Tổng hợp ý kiến đánh giá thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng
tin trong việc khai thác các tiện ích trên mạng Internet. .............................. 91

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục

ix
Bảng 2.17.

Thực trạng quản lí cơ sở vật chất trong việc ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học........................................................................94

Bảng 2.18.

Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng cơng nghệ thông tin trong
dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ...........................100

Bảng 3.1.

Các tiêu chí và chỉ số đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi .....................142

Bảng 3.2.

Kết quả khảo sát mức độ cấp thiết của các giải pháp quản lí ứng dụng
Cơng nghệ thơng tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở.............143

Bảng 3.3.

Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các giải pháp quản lí ứng dụng
cơng nghệ thơng tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở tỉnh
Hải Dƣơng ..........................................................................................145

Bảng 3.4.

Bảng so sánh năng lực ứng dụng cơng nghệ thơng tin của giáo viên

nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng trƣớc khi thử nghiệm ....................151

Bảng 3.5.

So sánh kết quả nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng............................157

Bảng 3.6.

Bảng so sánh trình độ ứng dụng cơng nghệ thơng tin của giáo viên
nhóm thử nghiệm và nhóm đối chứng sau thử nghiệm ............................157

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


x

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1.

Công nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo .........................................14

Sơ đồ 1.2.

Xu hƣớng ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học ........................... 15

Biểu đồ 2.1. Đánh giá năng lực ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các
trƣờng trung học cơ sở............................................................................71
Biểu đồ 2.2. Tổng hợp ý kiến về mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong các
khâu qquá trình dạy học của đội ngũ giáo viên trung học cơ sở ..................73
Biểu đồ 2.3. Đánh giá hạ tầng, thiết bị, sách, tài liệu, ... phục vụ cho dạy học ứng

dụng công nghệ thông tin. .......................................................................76
Biểu đồ 2.4. Tổng hợp ý kiến đánh giá về thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ
thông tin để xây dựng kế hoạch bài dạy....................................................81
Biểu đồ 2.5. Thực trạng về quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong q trình
dạy học của giáo viên trung học cơ sở ......................................................84
Biểu đồ 2.6. Thực trạng mức độ quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong việc hỗ
trợ và khuyến khích học tập cho học sinh trung học cơ sở. ......................... 88
Biểu đồ 2.7. Tổng hợp ý kiến đánh giá về thực trạng quản lí ứng dụng cơng nghệ
thơng tin trong việc khai thác các tiện ích trên mạng Internet......................92
Biểu đồ 2.8. Thực trạng quản lí cơ sở vật chất trong việc ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học ....................................................................................95
Biểu đồ 2.9. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí ứng dụng cơng nghệ thông tin trong
dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải Dƣơng ...........................101
Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cấp thiết của các giải pháp quản lí ứng dụng
Cơng nghệ thơng tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở.............144
Biểu đồ 3.2. Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các giải pháp quản lí ứng dụng
Cơng nghệ thơng tin trong dạy học của giáo viên trung học cơ sở.............146

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


1

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Cuộc cách mạng Cơng nghiệp lần thứ tƣ (CMCN 4.0) tác động mạnh mẽ đến
mọi lĩnh vực của xã hội trong đó có Giáo dục và Đào tạo. Trong giai đoạn chuyển đổi
số với sự phát triển của khoa học công nghệ gắn với các thành tựu nhƣ: Kết nối vạn
vật, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và thực tế ảo đã tác động mạnh mẽ đến cơng tác quản
lí của Giáo dục và Đào tạo. CNTT ngày càng đƣợc ứng dụng rộng rãi và làm thay đổi

cách quản lí, làm việc của con ngƣời. CNTT đã tác động mạnh mẽ đến quá trình giáo
dục. Đặc biệt, trong dạy học hiện nay, CNTT đã thay đổi cơ bản cách dạy của thầy và
cách học của trò.
Hàng năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo ra các văn bản chỉ đạo, hƣớng dẫn về việc
ứng dụng CNTT trong quản lí, điều hành [7], [9], [12], [13]. Ngành Giáo dục và Đào
tạo xây dựng cơ sở dữ liệu dữ liệu dùng chung làm nền tảng cho việc chuyển đổi số.
Cùng với đó là chủ trƣơng tăng cƣờng hợp tác với các doanh nghiệp trong việc triển
khai ứng dụng CNTT. Chính phủ phê duyệt Đề án 117

ng c ng ứng d ng c ng

ngh th ng tin trong qu n lí và hỗ trợ các hoạt động dạy và học, nghiên cứu khoa
học góp phần nâng cao chất l ợng giáo d c và đào tạo giai đoạn 2016 - 2020, định
h ớng đến n m 2025” [24]. Theo mục tiêu đề ra trong Đề án: "Phấn đấu 100% các
cơ quan qu n lí nhà n ớc về giáo d c và đào tạo, các cơ sở giáo d c và đào tạo thực
hi n qu n lí hành chính xử lí hồ sơ c ng vi c trên m i tr ng mạng; 70% cuộc họp
giữa các cơ quan qu n lí nhà n ớc và cơ sở giáo d c và đào tạo đ ợc áp d ng hình
thức trực tuyến; 70% lớp bồi d ỡng chuyên m n cho giáo viên và cán bộ qu n lí
giáo d c đ ợc thực hi n qua mạng theo ph ơng thức học tập kết hợp (blended
learning); 50% hồ sơ thủ t c hành chính đ ợc xử lí trực tuyến tối thiểu mức độ 3,
trong đó 30% đ ợc xử lí trực tuyến ở mức độ 4” [8].
Ngày 03/06/2020, Thủ tƣớng Chính phủ ban hành Quyết định 749/QĐ-TTg
về việc phê duyệt Chƣơng trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hƣớng
đến năm 2030; trong đó giáo dục và đào tạo là một trong 8 lĩnh vực đƣợc ƣu tiên

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


2

hàng đầu trong triển khai thực hiện. Chuyển đổi số đƣợc ngành xác định là khâu đột
phá, nhiệm vụ quan trọng cần triển khai thực hiện những năm tới đây. Làm tốt
chuyển đổi số không chỉ giúp nâng cao chất lƣợng giáo dục mà quan trọng hơn là
góp phần nâng cao năng suất lao động, tạo cơ hội lớn để hội nhập quốc tế. Để thực
hiện thành công chuyển đổi số trong giáo dục thì việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin
và quản lí ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học thƣờng nhắc đến nhƣ hoạt
động tin học hóa các quy trình nghiệp vụ trong các nhà trƣờng. Với sự hỗ trợ của
CNTT, các phần mềm hiện đại, rất nhiều hoạt động giáo dục truyền thống sẽ dần dần
đƣợc thay bởi phần mềm, công nghệ mô phỏng .... Việt Nam muốn đi xa, đi một cách
chắc chắn trên con đƣờng phát triển trong thời đại công nghệ 4.0, thì phải trang bị tốt
kỹ năng về chuyển đổi số một cách căn cơ cho từng cấp bậc học.
Mặt khác cơng cuộc đổi mới căn bản tồn diện giáo dục Việt nam khởi đầu
bằng đổi mới cách tiếp cận trong xây dựng chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018,
trong đó thay vì “Truyền thụ kiến thức cho học sinh, sẽ là rèn luyện phẩm chất năng
lực ngƣời học” làm thay đổi tận gốc việc tổ chức quá trình dạy học, vai trị của thày,
của trị, của nhà quản lí và việc áp dụng công nghệ thông tin vào dạy học và quản lí
q trình này càng trở nên cấp thiết. Tuy nhiên hiệu quả của ứng dụng CNTT hoàn
toàn phụ thuộc vào các giải pháp quản lý của ngƣời đứng đầu nhà trƣờng. Trong bối
cảnh hiện nay có nhiều thay đổi thì việc ứng dụng CNTT trong dạy học ở các nhà
trƣờng là một trong những hình thức dạy học hữu hiệu đòi hỏi các nhà quản lý phải
thay đổi.
Việc ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng đã
sớm đƣợc quan tâm và đầu tƣ, bƣớc đầu góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục. Bên
cạnh những mặt ƣu điểm thì vẫn cịn bộ lộ những hạn chế. Đó là việc triển khai chƣa
đồng bộ giữa các trƣờng, một số giáo viên chƣa nắm đƣợc các quy trình ứng dụng
CNTT trong dạy học, hình thức làm việc cịn rời rạc và mang tính kinh nghiệm cá
nhân. Các cấp quản lí xây dựng đƣợc chiến lƣợc và lộ trình để tổ chức các hoạt động
hỗ trợ cho ứng dụng CNTT trong dạy học. Một số cán bộ quản lí chƣa tiếp cận hoặc

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục

3

chƣa thấy đƣợc sự cần thiết của việc ứng dụng CNTT trong dạy học, chƣa tiếp cận
khung lý luận và quy trình quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học.
Ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học có
vai trị to lớn đối với ngành giáo dục. Nhiều tác giả trong và ngoài nƣớc đã có các
cơng trình khoa học đề cập đến vai trò của CNTT trong dạy học. Tuy nhiên vấn đề
về: Quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải
Dƣơng trong bối cảnh hiện nay chƣa có cơng trình nào đi sâu vào nghiên cứu một
cách cơ bản, hệ thống và cụ thể.
Xuất phát từ những lí do trên, tơi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lí ứng dụng
cơng nghệ thơng tin trong dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở tỉnh Hải
Dƣơng hiện nay”
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng quản lí ứng dụng CNTT trong dạy
học tại các trƣờng THCS; phân tích nguyên nhân của thực trạng, từ đó đề xuất các
giải pháp quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải
Dƣơng, góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học ở các nhà trƣờng, đáp ứng yêu cầu về
đổi mới giáo dục THCS hiện nay.
3. Giả thuyết khoa học
Trong những năm qua, quản lí ứng dụng CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh Hải
Dƣơng đã có bƣớc phát triển, đạt đƣợc một số thành tựu; song vẫn còn nhiều hạn chế
và bất cập, nhất là trong bối cảnh đổi mới giáo dục và sự phát triển nhanh chóng của
cách mạng thông tin và truyền thông.
Nếu nghiên cứu yêu cầu của đổi mới giáo dục và sự tác động của nó tới q
trình dạy học, tới vị trí, tới vai trò của ngƣời thày, học trò và các nhà quản lí trong q
trình này; đồng thời nghiên cứu những thành tựu của cách mạng thông tin và truyền
thông trong bối cảnh mới có thể xác định đƣợc vị trí và vai trị của việc ứng dụng

CNTT trong q trình dạy học mới, từ đó sẽ tìm đƣợc các giải pháp quản lí, góp phần
nâng cao chất lƣợng, đáp ứng u cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


4

4. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Ứng dụng CNTT trong quá trình dạy học ở các trƣờng THCS nhằm đáp ứng
mục tiêu đổi mới giáo dục.
4.2. Đối tƣợng nghiên cứu
Quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lí luận về quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các
trƣờng THCS hiện nay;
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng ứng dụng CNTT và quản lí ứng dụng
CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng hiện nay;
5.3. Đề xuất các giải pháp quản lí ứng dụng CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh
Hải Dƣơng hiện nay;
5.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp quản lí; thử
nghiệm một giải pháp quản lí ứng dụng CNTT đã đề xuất.
6. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Cách tiếp cận
6.1.1. iếp cận công ngh thông tin và truyền thông thể hiện qua việc làm rõ
bản chất của quá trình dạy và học chính là q trình truyền thơng và thơng tin, thể
hiện q trình thu nhận thơng tin, xử lí thơng tin và ra quyết định chính xác và hiệu
quả nhất.
6.1.2. iếp cận h thống thể hiện là các giải pháp quản lí đƣợc đề xuất sẽ bao

gồm từ nâng cao nhận thức, nâng cao năng lực, chỉ đạo ứng dụng CNTT trong dạy
học, đảm bảo các điều kiện CSVC, thiết bị CNTT và tạo môi trƣờng dạy học đa
phƣơng tiện … Các giải pháp là một hệ thống bao gồm nhiều giải pháp quan hệ
tƣơng hỗ, vì vậy cần lƣu ý mối quan hệ chặt chẽ trong một hệ thống của các thành tố
tạo thành một thể thống nhất.

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


5

6.1.3. iếp cận qu n lí chất l ợng thể hiện trong nghiên cứu này là yêu cầu cụ
thể hoá các tiêu chí đánh giá chất lƣợng giờ dạy ứng dụng CNTT đánh giá và thƣờng
xuyên thu thập thông tin phản hồi để cải tiến quản lí nhằm đạt đƣợc các mục tiêu đã
đề ra. Đồng thời bảo đảm và kiểm soát chất lƣợng ứng dụng CNTT giao cho tổ
chuyên mơn và từng giáo viên trong q trình ứng dụng CNTT trong dạy học.
6.1.4. iếp cận quá trình dạy học: Dạy học là một quá trình bao gồm nhiều
khâu, nhiều yếu tố, trong đó bao gồm nhiều thành tố nhƣ: Mục tiêu dạy học; nội dung
dạy học; chƣơng trình dạy học; thầy với hoạt động dạy; trò với hoạt động học … Các
thành tố này có quan hệ mật thiết với nhau, trong đó muốn đạt kết quả dạy học thì
phải quản lí tất cả các khâu các thành tố quá trình dạy học ở các trƣờng THCS một
cách hiệu quả nhất. Đặc biệt ứng dụng CNTT trong dạy học bao gồm nhiều khâu, từ
khai thác thông tin đến ứng dụng CNTT trong quản lí kết quả học tập của học sinh.
6.1.5. iếp cận chức n ng qu n lí: Là những tác động có mục đích của chủ thể
quản lí đến hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh trong mơi trƣờng dạy học
có ứng dụng CNTT, đảm bảo cho các hoạt động dạy và học có chất lƣợng, hiệu quả
cao nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo, đạt đƣợc mục tiêu đề ra của nhà trƣờng.
6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.2.1. Nhóm ph ơng pháp nghiên cứu lí luận.
Luận án nghiên cứu sử dụng tổng thể các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp,

phân loại, hệ thống hố, khái qt hố... các nguồn tài liệu lí luận nhằm xây dựng
khung lí thuyết về hiệu trƣởng quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học ở trƣờng
THCS trong bối cảnh hiện nay.
6.2.2. Nhóm ph ơng pháp nghiên cứu thực tiễn.
- Ph ơng pháp quan sát
Tiến hành dự giờ dạy có ứng dụng CNTT của giáo viên THCS, tham gia các
buổi hội giảng, tổ chức chuyên đề, thi giáo viên dạy giỏi, dự các chuyên đề bồi dƣỡng
năng lực ứng dụng CNTT trong dạy học.

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


6

- Ph ơng pháp điều tra bằng b ng hỏi
Sử dụng phiếu hỏi nhằm khảo sát thực trạng nhận thức của hiệu trƣởng và
giáo viên, lãnh đạo cấp phòng và cấp sở về sự cần thiết của việc ứng dụng CNTT
trong dạy học; về nhận thức của các khách thể nghiên cứu về ứng dụng CNTT trong
dạy học của giáo viên THCS.
Khảo sát mức độ ứng dụng CNTT của giáo viên, khảo sát về cơ sở vật chất,
thiết bị CNTT ở các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng; đồng thời đánh giá thực trạng
cơng tác quản lí của hiệu trƣởng đối với việc ứng dụng CNTT trong dạy học nhằm
tìm ra những kết quả và những hạn chế trong thực tiễn; kết quả điều tra, khảo sát
đƣợc phân tích, so sánh, đối chiếu để tìm ra những thơng tin đảm bảo tính khách
quan, tin cậy.
- Ph ơng pháp nghiên cứu s n phẩm hoạt động th ng qua các kết qu gi ng
dạy và học tập của giáo viên và học sinh ở các tr ng THCS có ứng d ng CN
trong dạy học.
Nghiên cứu các sản phẩm của giáo viên nhƣ kế hoạch dạy học, giáo án, đặc
biệt là giáo án điện tử, đồ dùng dạy học, kế hoạch tự bồi dƣỡng để đánh giá trình độ,

năng lực ứng dụng CNTT của giáo viên.
Nghiên cứu các kế hoạch, quyết định, báo cáo của hiệu trƣởng để đánh giá
thực trạng công tác quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học ở trƣờng THCS.
Phân tích các báo cáo, kỷ yếu hội thảo về ứng dụng CNTT của giáo viên để
xác định thực trạng ứng dụng CNTT ở trƣờng THCS.
- Ph ơng pháp phỏng vấn
Tiến hành phỏng hiệu trƣởng và giáo viên để tìm hiểu, đánh giá nhận thức của
họ về ứng dụng CNTT trong dạy học ở trƣờng THCS hiện nay.
- Ph ơng pháp chuyên gia
Hỏi ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học về giáo dục học, tâm lí học, quản
lí giáo dục, về CNTT để xác định tên đề tài, xây dựng đề cƣơng nghiên cứu, thẩm
định đánh giá thực trạng và các giải pháp đề xuất …

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


7

- Ph ơng pháp tổng kết kinh nghi m
Tiến hành nghiên cứu, tổng kết các kinh nghiệm của giáo viên, hiệu trƣởng
các trƣờng THCS có kinh nghiệm tốt trong việc ứng dụng CNTT trong dạy học để có
thêm cơ sở xác định các giải pháp quản lí.
6.2.3. Nhóm ph ơng pháp thống kê toán học
Dùng thống kê toán học để xử lí kết quả nghiên cứu nhƣ: Tính điểm trung
bình, độ lệch chuẩn; dùng tiện ích Excel để vẽ sơ đồ, đồ thị.
7. Câu hỏi nghiên cứu
Luận án tập trung giải quyết các câu hỏi nghiên cứu sau:
7.1. Ứng dụng CNTT trong dạy học đây là yêu cầu bắt buộc trong dạy học
hiện nay. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục thì ứng dụng CNTT trong dạy học phải
đảm bảo những yêu cầu nào?

7.2. Nội dung quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS
bao gồm những nội dung gì?
7.3. Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS
tỉnh Hải Dƣơng có những ƣu điểm, những hạn chế và những nguyên nhân nào?
7.4. Những yếu tố nào ảnh hƣởng đến quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học
tại các trƣờng THCS trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay? Áp dụng thực trạng
đối với các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng?
7.5. Có các giải pháp nào đề xuất để khắc phục những hạn chế về quản lý ứng
dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng hiện nay?
8. Phạm vi nghiên cứu
8.1. Phạm vi về nội dung nghiên cứu.
Đề tài tập trung nghiên cứu quản lí của hiệu trƣởng đối với việc ứng dụng
CNTT trong dạy học của giáo viên ở các trƣờng THCS công lập trên địa bàn tỉnh Hải
Dƣơng trong bối cảnh hiện nay.

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


8

8.2. Phạm vi về chủ thể quản lí.
Trong đề tài đề cập đến một số chủ thể gián tiếp nhƣ: Sở Giáo dục và Đào tạo,
phòng Giáo dục và Đào tạo … nhƣng các giải pháp quản lí ứng dụng CNTT trong
dạy học dành cho chủ thể trực tiếp là hiệu trƣởng các trƣờng THCS.
8.3. Phạm vi về khách thể khảo sát.
Hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng, cán bộ giáo viên ở các trƣờng THCS trên địa
bàn tỉnh Hải Dƣơng; lãnh đạo và chuyên viên các phòng Giáo dục và Đào tạo huyện;
lãnh đạo Sở giáo dục và Đào tạo.
8.4. Phạm vi về thời gian nghiên cứu.
- Thực trạng nghiên cứu: Từ tháng 10 năm 2017 đến tháng 12 năm 2019

- Thử nghiệm: Từ tháng 1 năm 2020 đến tháng 4 năm 2020
- Toàn bộ luận án: Từ tháng 10 năm 2017 đến tháng 9 năm 2020.
9. Những luận điểm bảo vệ
9.1. Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục theo hƣớng “Chuyển từ nền giáo dục
chủ yếu truyền đạt kiến thức sang nền giáo dục chủ yếu rèn luyện phẩm chất, năng
lực học sinh” tất yếu dẫn đến sự thay đổi trong quá trình dạy học, sự thay đổi trong
vai trò của học sinh, vai trò của giáo viên và đặc biệt là nhà quản lí nói chung của
hiệu trƣởng nói riêng. Từ đó dẫn đến thay đổi cách thức quản lí ứng dụng thơng tin
trong dạy học.
9.2. Việc ứng dụng CNTT trong dạy học ở bối cảnh hiện nay địi hỏi phải
nghiên cứu những u cầu của chƣơng trình giáo dục phổ thơng 2018 đối với q
trình dạy học ở trƣờng THCS, từ đó xác định đƣợc những nội dung có thể ứng dụng
và cũng là cơ sở để quản lí q trình này.
9.3. Những giải pháp quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là
xu thế tất yếu, là những phƣơng thức hiệu quả đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục,
buộc các trƣờng phổ thơng nói chung, các trƣờng THCS nói riêng phải triển khai
thực hiện đồng bộ nhằm đạt mục tiêu giáo dục.

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


9

10. Đóng góp mới của luận án
Xây dựng đƣợc khung cơ sở lý luận về ứng dụng CNTT và quản lí ứng dụng
CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ
thông; xác định đƣợc những yêu cầu về ứng dụng CNTT trong dạy học chƣơng trình
phổ thơng năm 2018.
Phân tích thực trạng ứng dụng CNTT và quản lí ứng dụng CNTT trong dạy
học ở các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng, cung cấp luận cứ và những minh chứng

thực tiễn để quản lí, giáo viên có cơ sở đánh giá việc ứng dụng CNTT và quản lí ứng
dụng CNTT trong dạy học tại các trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng, từ đó đánh giá ƣu
điểm và những hạn chế cũng nhƣ phân tích nguyên nhân của thực trạng để làm căn
cứ đề xuất các giải pháp khắc phục những hạn chế đó.
Xây dựng các giải pháp quản lí ứng dụng trong dạy học ở các trƣờng THCS.
Khẳng định tính hiệu quả của các giải pháp trong quản lí dạy học, góp phần nâng cao
chất lƣợng giáo dục, góp phần thực hiện thành cơng Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày
4/11/2013 Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo.
11. Cấu trúc luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận án gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học tại các
trƣờng trung học cơ sở hiện nay.
Chƣơng 2: Cơ sở thực tiễn về quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học ở các
trƣờng THCS tỉnh Hải Dƣơng hiện nay.
Chƣơng 3: Giải pháp quản lí ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trƣờng
THCS tỉnh Hải Dƣơng hiện nay.

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


10

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TỈNH HẢI DƢƠNG HIỆN NAY
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường
phổ thông

1.1.1.1. Nghiên cứu ở n ớc ngoài
Hiện nay, các nƣớc trên thế giới đều khẳng định vai trò to lớn của CNTT trong
GD&ĐT nói chung và trong quản lí dạy học nói riêng. Tác giả Christ Abbott đã
khẳng định: “ICT is changing the face of education - CN

và truyền th ng đang

thay đổi bộ mặt của Giáo d c” [113, tr.1]. Hiệu trƣởng Saverius Kaka, trƣờng SMA
Tarsissius nói Các nhà qu n lí giáo d c cần ph i kh n ngoan trong vi c thực hi n
các chiến l ợc để ứng d ng CN
rằng: “Ngày nay CN

vào trong gi ng dạy và học tập”; Ông cũng cho

đã và đang phát triển rất nhanh chóng; vì thế tồn bộ h

thống giáo d c cần đ ợc c i cách và CN

nên đ ợc tích hợp vào các hoạt động

giáo d c” [132, tr.28]. Tác giả David Mousund, thuộc bộ phận quản lí và chính sách
đào tạo trƣờng đại học Oregon Australia đã đƣa ra nhận xét: “Lĩnh vực CN

đang

thay đổi nhanh chóng đến mức nó v ợt quá kh n ng cập nhật của đa số nhà lãnh
đạo khiến họ ngần ngại” [115]. Với nhận định đó, chúng ta thấy rằng, một trong
những trở ngại lớn của việc ứng dụng CNTT là kiến thức về CNTT của các nhà quản
lí thƣờng đi sau sự phát triển của công nghệ. John Mcbeath and Kate Myer cũng
khẳng định: “Những t t ởng chủ đạo cơ b n về vi c sử d ng CN

trong giáo d c

tuy đã thay đổi nh ng thay đổi rất chậm” [118, tr.9]. Đây có thể coi là hệ quả của
chính sự ngần ngại của các nhà lãnh đạo khi ứng dụng CNTT.
Hai tác giả Marjolein Drent, Martina Meelissen University of Twente, P.O.
Box 217, 7500 AE Enschede, The Netherlands đã có đề tài: Which factors obstruct or

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


11

stimulate teacher educators to use ICT innovatively [122] (Những nhân tố cản trở
hoặc kích thích giảng viên sử dụng CNTT sáng tạo). Đề tài đề cập về các yếu tố
kích thích cũng nhƣ những hạn chế trong việc sử dụng CNTT của các nhà giáo
dục Hà Lan.
Tác giả Andrew Jones thuộc British Educational Communications and
Technology Agency (Beca), có đề tài: A Review Of The Research Literature On
Barriers To The Uptake Of ICT By Teachers [111] (Một đánh giá về tổng quan
nghiên cứu vào các rào cản về sự tiếp thu CNTT của giáo viên). Đề tài đã đƣa ra dẫn
chứng từ các nguồn nói về những rào cản trong nhận thức của các giáo viên về việc
ứng dụng CNTT. Đó là: Thiếu tự tin và lo lắng của giáo viên về máy tính; thiếu năng
lực về CNTT; thiếu phƣơng pháp sƣ phạm trong việc ứng dụng CNTT; cơng tác
quản lí, tổ chức yếu kém; chƣa có phần mềm phù hợp; thiếu nguồn lực về CNTT;
khơng có điều kiện truy cập Internet.
Xu hƣớng chung của các nƣớc trên thế giới là: Tin học, ứng dụng CNTT đã
đƣợc hầu hết các nƣớc trên thế giới quan tâm đƣa vào trong các trƣờng học và đã trở
nên một vấn đề mang tính tồn cầu. CNTT mang đến sự đổi mới về cách dạy, cách
học cho mọi cấp học. CNTT tạo điều kiện trong việc liên kết nghiên cứu khoa học.

CNTT trong giáo dục sẽ là giải pháp chiến lƣợc nhằm đáp ứng nhu cầu của nền kinh
tế tri thức.
Về chƣơng trình giảng dạy: CNTT đƣợc tích hợp trong các mơn học trên
phạm vi tồn quốc. Ở Hàn Quốc, CNTT đƣợc tích hợp từ 10% đến 20% trong các
môn học, nhằm nâng cao kĩ năng tƣ cho học sinh. Ở Australia, CNTT tại các trƣờng
tiểu học đã đƣợc tích hợp hồn tồn trong việc giảng dạy vào các mơn học nhƣ Tiếng
Anh, Tốn, Khoa học, Nghệ thuật, Y tế và Giáo dục thể chất, Ngôn ngữ, Xã hội và
môi trƣờng. Trong các trƣờng THCS, CNTT đƣợc đƣợc tích hợp vào các mơn học
hoặc dạy nhƣ là một chủ đề riêng biệt. Triển khai học E-Learning, dạy học online
ngày càng đƣợc sử dụng nhiều và đã phát huy hiệu quả. Các nƣớc trên đã dùng các

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


12

cơng nghệ hiện đại, đó là: cơng nghệ truyền thơng đa phƣơng tiện (Multimedia);
công nghệ mạng (Network) và Internet.
Về việc bồi dƣỡng giáo viên, đây là một khâu quan trọng trong chƣơng trình
CNTT. Giống nhƣ dạy E-Learning, việc bồi dƣỡng giáo viên đã áp dụng dƣới hình
thức online, tập huấn các kĩ năng sử dụng máy tính, hỗ trợ tốt nhất việc tích hợp
CNTT trong các tài liệu và trong giảng dạy của các môn học. Ở Úc, giáo viên đƣợc
đào tạo về CNTT thƣờng xuyên và mỗi giáo viên đƣợc trang bị một máy tính xách
tay để sử dụng. Việc đào tạo cho giáo viên về CNTT ở Hàn Quốc là một hoạt động
thƣờng xuyên. Hàng năm, giáo viên đƣợc đào tạo và đƣợc cấp chứng nhận về CNTT
chiếm 33%.
Tại Thái Lan, Philippines, Malaysia, Trung Quốc, Nhật Bản, và Ấn Độ: chính
sách phát triển CNTT trong giáo dục gắn với chính sách, kế hoạch tổng thể về CNTT
của quốc gia. Đầu tƣ cơ sở hạ tầng CNTT, đào tạo giáo viên, đẩy mạnh các hoạt động
ứng dụng CNTT trong dạy học học tập nhƣng khơng hồn tồn tích hợp CNTT trong

một hoạt động giáo dục cụ thể nào đó.
Việc dạy học trực tuyến (online) vẫn còn đang trong giai đoạn khởi đầu.
Malaysia tiến hành xây dựng nhiều dự án thúc đẩy việc học trực tuyến. Ở Thái Lan
và Indonesia, trƣờng học điện tử đang trở thành phổ biến nhƣng chỉ tập trung chủ yếu
về số lƣợng, mà chƣa coi trọng chất lƣợng.
Hai tác giả Christa S.C. Asterhan, Edith Bouton trƣờng Giáo dục, Đại học
Hebrew ở Jerusalem, Israel (2017) với nghiên cứu: Chia sẻ kiến thức qua mạng xã
hội trong các tr ng trung học. Bài viết phân tích về cách thức giáo viên và học sinh
đã sử dụng các cơng cụ CNTT cho các mục đích liên quan đến trƣờng học. Các tác
giả nêu rõ: “Các kết quả kết hợp từ các nghiên cứu này cho thấy cùng với việc giáo
viên sử dụng thông tin mạng xã hội với học sinh của mình cho các mục đích xã hội
và tâm lí học sƣ phạm, mà cịn để hỗ trợ các hoạt động dạy học”. Việc giới thiệu
phần mềm dạy tốn học trên cơ sở máy tính (The learning Equation Mathematics) tại

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


13

Canada đã đem lại kết quả nổi bật so với việc sử dụng sách giáo khoa truyền thống.
Tuy nhiên các phần mềm mới chỉ đƣa vào dạy học bộ môn toán.
Một trong các nguyên nhân mà nền giáo dục của các nƣớc ở khu vực Châu Á
- Thái Bình Dƣơng có trình độ tƣơng đƣơng với các nƣớc có nền giáo dục tiên tiến
trên thế giới, đó chiến lƣợc ứng dụng CNTT trong giáo dục, đặc biệt là việc triển khai
ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lí. Ở các nƣớc này, đã và đang xuất hiện một
xã hội thơng tin đƣợc nối mạng. Ở đó việc học tập đƣợc tổ chức trên cơ sở một hệ
thống thông tin cƣờng độ cao, mơi trƣờng mạng máy tính kết nối đến từng giáo viên,
từng học sinh. Khả năng học tập của học sinh đƣợc tăng cƣờng với những mơ hình
dạy học rất mới và hiện đại.
Qua thực tiễn ở các nƣớc này, rút ra bài học kinh nghiệm để việc ứng dụng

CNTT trong dạy học ở nhà trƣờng đạt hiệu quả cao là:
- Phải có cơ sở hạ tầng CNTT đảm bảo việc triển khai ứng dụng CNTT trong
dạy học và trong quản lí. Trƣờng học đƣợc kết nối Internet tốc độ cao, phịng học
phải đƣợc trang bị máy tính, Projector và các thiết bị CNTT khác, nhất là phòng đa
phƣơng tiện (Multimedia).
- Việc đào tạo, bồi dƣỡng những kiến thức và kĩ năng về CNTT cho giáo viên,
cán bộ quản lí là một hoạt động liên tục và thƣờng xuyên. Triển khai ứng dụng hình
thức trực tuyến trong đào tạo, bồi dƣỡng, tập huấn cho đội ngũ về sự hiểu biết, kĩ
năng sử dụng máy tính, tích hợp CNTT trong giáo án và trong giảng dạy của các môn
học khác nhau;
- Tăng cƣờng sử dụng hình thức dạy học trực tuyến (online), dạy học điện tử
(E-Learning); tăng cƣờng dùng mạng trƣờng học để trao đổi, hợp tác, chia sẻ giữa
các trƣờng trong các hoạt động ứng dụng CNTT.
Nhƣ vậy các nghiên cứu ở nƣớc ngồi đã có những cơng trình khoa học bàn
về ứng dụng CNTT trong dạy học, ứng dụng CNTT trong quản lí giáo dục. Các cơng
trình nghiên cứu đều xác định: Trong dạy học hiện đại, vai trò của CNTT và ứng
dụng CNTT trong dạy học là xu hƣớng tất yếu. Chính vì vậy ở các nƣớc tiên tiến trên

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục