Thực trạng và định hướng phát triển hệ thống điểm dân cư huyện hậu lộc tỉnh thanh hóa theo hướng nông thôn mới

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
-------

-------

NGUYỄN THẾ DƯƠNG

THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN HỆ
THỐNG ĐIỂM DÂN CƯ HUYỆN HẬU LỘC TỈNH THANH
HỐ THEO HƯỚNG NƠNG THƠN MỚI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

HÀ NỘI , 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
-------

-------

NGUYỄN THẾ DƯƠNG

THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN HỆ
THỐNG ĐIỂM DÂN CƯ HUYỆN HẬU LỘC TỈNH THANH
HỐ THEO HƯỚNG NƠNG THƠN MỚI

CHUN NGÀNH

: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

MÃ SỐ

: 60.85.01.03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN QUANG HỌC

HÀ NỘI , 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử dụng để
bảo vệ một học vị nào.
Tôi cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn
này đã được cảm ơn và các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ
nguồn gốc.
Hà nội, ngày…. tháng…. năm 2014
Tác giả luận văn

Nguyễn Thế Dương

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page i


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thiện luận văn tơi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình, sự đóng góp
q báu của nhiều cá nhân và tập thể.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Quang Học, là người
trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tơi hồn thành luận
văn này.
Tơi xin trân trọng cảm ơn sự góp ý chân thành của các Thầy, Cô giáo Khoa
Quản lý đất đai, Ban quản lý đào tạo - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tạo điều
kiện thuận lợi cho tôi thực hiện và hồn thành đề tài.
Tơi xin trân trọng cảm ơn Ủy ban nhân dân huyện Hậu Lộc, tập thể Phịng
Tài ngun và Mơi trường, Phịng Kinh tế, Phịng Thống kê, cấp ủy, chính quyền và
bà con nhân dân các xã, thị trấn trong huyện Hậu Lộc đã giúp đỡ tơi trong q trình
thực hiện đề tài trên địa bàn.
Cuối cùng, tôi xin trân trọng cám ơn các bạn học viên cùng lớp, những người
thân trong gia đình và bạn bè đã giúp đỡ và động viên tôi trong quá trình học tập,
nghiên cứu để hồn thành luận văn này.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thế Dương

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page ii

MỤC LỤC
Lời cam đoan

i

Lời cảm ơn

ii

Mục lục

iii

Danh mục các chữ viết tắt

vi

Danh mục bảng

vii

Danh mục hình

viii

MỞ ĐẦU

1

1.1

Tính cấp thiết của đề tài

1

1.2

Mục đích - yêu cầu

2

1.2.1

Mục đích

2

1.2.2

Yêu cầu

3

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

4

1.1

Cơ sở lý luận và pháp lý của hệ thống điểm dân cư

4

1.1.1

Một số khái niệm cơ bản về khu dân cư

4

1.1.2

Mục tiêu và xu hướng phát triển cư dân

5

1.1.3

Phân loại hệ thống điểm dân cư

7

1.2

Tình hình xây dựng và phát triển mạng lưới dân cư trong và
ngoài nước

1.2.1

9

Thực trạng và xu thế phát triển mạng lưới dân cư trong và
ngoài nước

1.2.2
1.2.3

9

Thực trạng và xu thế phát triển mạng lưới dân cư và xây dựng
nông thôn ở Việt Nam

15

Một số cơng trình nghiên cứu quy hoạch xây dựng khu dân cư

26

Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

28

2.1

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

28

2.2

Nội dung nghiên cứu

28

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page iii


2.2.1

Điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội huyện Hậu Lộc

2.2.2

Đánh giá thực trạng phát triển hệ thống điểm dân cư huyện Hậu

28

Lộc
2.2.3

28

Định hướng phát triển mạng lưới dân cư huyện Hậu Lộc đến năm
2020

29

2.2.4

Xây dựng mơ hình quy hoạch chi tiết khu trung tâm xã

29

2.2.5

Giải pháp thực hiện định hướng phát triển mạng lưới dân cư
huyện Hậu Lộc

29

2.3

Phương pháp nghiên cứu

29

2.3.1

Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu

29

2.3.2

Phương pháp xử lý số liệu

30

2.3.3

Phương pháp minh hoạ bản đồ

30

2.3.4

Phương pháp lựa chọn phương án

30

2.3.5

Phương pháp phân loại điểm dân cư nông thôn

30

Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

35

3.1

Đặc điểm về điều kiện tự nhiên - Kinh tế xã hội

35

3.1.1

Điều kiện tự nhiên

35

3.1.2

Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội

40

3.2

Thực trạng phát triển hệ thống điểm dân cư trên địa bàn huyện

52

3.2.1. Tình hình quản lý sử dụng đất khu dân cư

52

3.2.2

Phân loại hệ thống điểm dân cư

3.2.3

Thực trạng kiến trúc, cảnh quan trong xây dựng và phát triển

61

điểm dân cư

69

3.2.4. Phân bố không gian mạng lưới dân cư huyện Hậu Lộc

79

3.2.5

Thực trạng hệ thống điểm dân cư theo tiêu chí nơng thơn mới

3.3

Định hướng phát triển hệ thống điểm dân cư huyện Hậu Lộc đến
năm 2020

3.3.1. Các dự báo cho định hướng phát triển hệ thống điểm dân cư
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

80
84
84
Page iv


3.3.2. Định hướng phát triển hệ thống điểm dân cư

93

3.3.3. Giải pháp

99

3.4

Quy hoạch chi tiết khu trung tâm xã Phú Lộc

100

3.4.1. Tính cấp thiết và mục tiêu đồ án quy hoạch khu trung tâm xã

100

3.4.2. Khái quát điều kiện tự nhiên và hiện trạng khu trung tâm

100

3.4.3. Quy hoạch chi tiết khu trung tâm

105

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

114

1

Kết luận

114

2

Kiến nghị

115

TÀI LIỆU THAM KHẢO

116

PHỤ LỤC

118

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page v


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT

Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

1

CNH - HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

2

THPT

Trung học phổ thông

3

THCS

Trung học cơ sở

4

UBND

Ủy ban nhân dân

5

HĐND

Hội đồng nhân dân

6

CTCC

Công trình cơng cộng

7

CN

Cơng nghiệp

8

TTCN

Tiểu thủ cơng nghiệp

9

TNMT

Tài ngun mơi trường

10

KDC

Khu dân cư

11

DCNT

Dân cư nông thôn

12

GCNQSD

Giấy chứng nhận quyền sử dụng

13

NN &PTNT

Nơng nghiệp và phát triển nơng thơn

14

XDCTCC

Xây dựng cơng trình công cộng

15

GT

Giao thông

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page vi

DANH MỤC BẢNG
STT

Tên bảng

Trang

1.1

Định mức sử dụng đất trong khu dân cư

19

2.2

Phân cấp một số tiêu chí đánh giá điểm dân cư

31

2.2

Tổng hợp chỉ tiêu phân loại điểm dân cư

34

3.1

Tình hình kinh tế của huyện Hậu Lộc qua 3 năm

41

3.2

Một số chỉ tiêu về dân số huyện Hậu Lộc năm 2012

45

3.3

Tình hình lao động của huyện Hậu Lộc qua 3 năm

47

3.4

Diện tích các đơn vị xã, thị trấn huyện Hậu Lộc

55

3.5

Hiện trạng hệ thống điểm dân cư huyện Hậu Lộc năm 2013

57

3.6

Hiện trạng sử dụng đất khu dân cư năm 2013 huyện

58

3.7

Cơ cấu diện tích đất trong khu dân cư

59

3.8

So sánh hiện trạng mức độ sử dụng đất trong khu dân cư của huyện

61

3.9

Kết quả phân loại một số tiêu chí đánh giá điểm dân cư

62

3.10

Thực trạng hệ thống điểm dân cư nông thôn

66

3.11

Kết quả phân loại hệ thống điểm dân cư huyện Hậu Lộc năm 2013

67

3.11

Phân vùng phát triển huyện Hậu Lộc

86

3.12

Định hướng phát triển hệ thống điểm dân cư đến năm 2020
Huyện Hậu Lộc

96

3.13

Kết quả định hướng phát triển hệ thống điểm dân cư nông thôn

97

3.14

Hiện trạng sử dụng đất khu trung tâm xã Phú Lộc năm 2013

102

3.15

Hiện trạng các cơng trình khu trung tâm xã Phú Lộc

103

3.16

Quy hoạch sử dụng đất đai khu trung tâm xã Phú Lộc

111

3.17

So sánh cơ cấu sử dụng đất trước và sau quy hoạch

112

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page vii


DANH MỤC HÌNH
STT

Tên hình

Trang

3.1

Bản đồ hành chính

35

3.2

Kiến trúc nhà ở khu vực nông thôn

70

3.3

Kiến trúc nhà ở khu vực bán thành thị, trung tâm thương mại

71

3.4

Kiến trúc cảnh quan các cơng trình trong khu dân cư đơ thị

72

3.5

Cơng trình y tế huyện Hậu Lơc

73

3.6

Kiến trúc một số cơng trình giáo dục trên địa bàn huyện

74

3.7

Kiến trúc cơng trình bưu điện huyện, bưu điện văn hóa xã

76

3.8

Kiến trức cơng trình thể dục thể thao huyện, sân vận động xã

77

3.9

Hệ thống đường giao thông

78

3.10 Bản vẻ quy hoạch khu trung tâm xã Phú Lộc

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

109

Page viii

MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Nước ta đang hội nhập sâu rộng cùng thế giới với mục tiêu phấn đấu
đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp. Chủ trương của
Đảng và nhà nước ta là đẩy nhanh quá trình CNH - HĐH đất nước, áp dụng
những thành tựu khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Điều đó đã tác động mạnh
tới các hoạt động kinh tế xã hội của người dân đô thị và nông thôn, đặc biệt là
đối với người dân nông thôn đó là đời sống được cải thiện, cơ sở hạ tầng được
xây dựng khang trang, cuộc sống được tổ chức tốt hơn …
Tuy nhiên, ở nước ta trong những năm qua đã xảy ra một số vấn đề
trong việc đầu tư phát triển, đó là tập trung xây dựng các khu trung tâm phát
triển, các thành phố lớn, các vùng kinh tế trọng điểm, bên cạnh đó việc đầu tư
cho phát triển ở vùng nông thôn lại rất thấp và ít được trú trọng. Vì vậy muốn
thực hiện được mục tiêu phát triển đất nước theo xu hướng công nghiệp hố
thì phải hướng sự phát triển về vùng nơng thơn, nhằm khai thác hợp lý và có
hiệu quả các nguồn tài nguyên cho sự phát triển. Tạo nên sự phát triển cân
đối, hài hoà và thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị.
Để phát triển vùng nông thôn trước hết phải đầu tư cho phát triển khu
dân cư, khu ở, bố trí các cơng trình phúc lợi cơng cộng nhằm đáp ứng tốt nhất
cho cuộc sống của người dân vì “có an cư mới lạc nghiệp”. Từ thực tế hiện
nay cho thấy nhiều khu dân cư đang phải chịu những áp lực lớn về trật tự xây
dựng, mặt bằng sản xuất cơ sở hạ tầng, ô nhiễm môi trường, các khu ở bố trí
khơng hợp lý, manh mún nên rất khó cho việc đầu tư phát triển. Chính vì vậy
việc quy hoạch bố trí hệ thống điểm dân cư một cách khoa học, hợp lý là rất
cần thiết.
Hội nghị lần thứ V ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt
Nam khoá VII đã chủ trương: “Tiếp tục đổi mới và phát triển kinh tế xã hội
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 1


nông thôn” và chỉ đạo: “Nghiên cứu giải quyết các vấn đề quy hoạch xây
dựng nơng thơn mới, bố trí các điểm dân cư, kết cấu hạ tầng kiến trúc nông
thôn. Tổ chức cuộc sống, bảo vệ và cải tạo môi trường sống”.
Như vậy việc quy hoạch hệ thống điểm dân cư, tổ chức không gian kiến
trúc cảnh quan xây dựng các cơng trình phúc lợi cơng cộng là điều kiện cần
thiết cho phát triển vùng nông thôn.
Trong những năm tới cơ cấu nền kinh tế của huyện sẽ chuyển dịch theo
hướng cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp nơng thơn. Nghề nghiệp
chính của nhân dân trong huyện là sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng và đánh
bắt thuỷ hải sản, khai thác nhiều tiềm năng có sẵn của địa phương, nhiều dự
án quan trọng của tỉnh được đầu tư tại huyện Hậu Lộc nên công tác thu hồi
đất làm dự án thực hiện giải phóng mặt bằng xây dựng các khu tái định cư
cho nhân dân là hết sức quan trọng. Các điểm dân cư nông thôn trên địa bàn
huyện đều ở mức chưa hoàn chỉnh, hệ thống giao thơng, cấp nước, cấp điện
cịn hạn chế. Các cơng trình cơng cộng như: trường học, nhà văn hố, sân thể
thao...cịn nhỏ hẹp, chưa đủ diện tích, tiêu chuẩn, chất lượng cịn thấp, đất ở
nơng thơn chưa đáp ứng đầy đủ, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của toàn xã
hội nên huyện Hậu Lộc cần phải quy hoạch phát triển hệ thống điểm dân cư
đô thị, khu dân cư nông thôn hợp lý, huyện xác định xây dựng nông thôn mới
là nhiệm trọng yếu của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
Xuất phát từ những thực trạng trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứ đề
tài: “Thực trạng và định hướng phát triển hệ thống điểm dân cư huyện
Hậu Lộc - tỉnh Thanh Hố theo hướng nơng thơn mới”.
1.2. Mục đích - yêu cầu

1.2.1. Mục đích

- Nghiên cứu, đánh giá các điểm dân cư trên địa bàn huyện Hậu Lộc,
tỉnh Thanh Hố theo hướng nơng thơn mới, nhằm phát hiện những vấn đề bất
cập và khả năng cải tạo hệ thống điểm dân cư trên địa bàn huyện.
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 2


- Định hướng phát triển hệ thống khu dân cư đáp ứng yêu cầu phát triển
kinh tế xã hội, góp phần cải thiện môi trường dân sinh của huyện.
- Xây dựng mơ hình quy hoạch chi tiêt điểm khu trung tâm xã
1.2.2. Yêu cầu

- Các số liệu, tài liệu điều tra phải đảm bảo tính trung thực, chính xác,
phản ánh đúng hiện trạng.
- Phải tiến hành tổ chức điều tra, khảo sát và đề xuất được những định
hướng phát triển kinh tế xã hội bền vững.
- Định hướng quy hoạch phải dựa trên các cơ sở khoa học: tiềm năng
về đất đai, nguồn vốn đầu tư, lao động…, dựa trên các chính sách, chỉ tiêu
phát triển kinh tế xã hội của địa phương nhằm đem lại tính khả thi cao nhất,
tuân thủ các quy định theo tiêu chuẩn Việt Nam và pháp luật Nhà nước.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 3


Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở lý luận và pháp lý của hệ thống điểm dân cư

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về khu dân cư
Khi nghiên cứu về điểm dân cư ở nông thôn trước hết phải nói đến làng.
Làng là đơn vị nhỏ nhất trong cơ cấu cư dân nhưng làng lại có ý nghĩa vô cùng quan
trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội. Tùy vào từng thời kỳ khác nhau cũng như
tùy vào từng giai đoạn phát triển của xã hội mà cấu trúc làng xã cũng khác nhau.
Trong văn hóa tổ chức đời sống tập thể của một nền văn hóa gốc nông nghiệp như
Việt Nam làng được coi là đơn vị tụ cư nhỏ nhất nhưng ổn định nhất, là đơn vị phản
ánh rõ nhất những đặc điểm cơ bản của văn hóa Việt Nam. Làng phản ánh sức năng
động của lịch sử, ứng xử cộng đồng, tâm lý tập thể cùng những biểu hiện văn hóa
trong các ứng xử với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Như vậy, khi nói
đến “Làng” là đã chứa đựng một cách tương đối hoàn chỉnh một đơn vị cấu thành
cơ bản ở nông thôn. (Đỗ Đức Viên, 2005)
a. Đất khu dân cư nông thôn
Đất khu dân cư nông thôn là đất chủ yếu để xây dựng nhà ở, xây dựng các
cơng trình cơng cộng, đất nơng nghiệp gắn liền với nhà ở và các loại đất khác thuộc
phạm vi ranh giới khu dân cư nông thôn trong địa giới hành chính các xã.
Ranh giới của khu dân cư nơng thơn được xác định theo quy hoạch được cơ
quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt; trường hợp khu dân cư nơng thơn chưa có
quy hoạch được duyệt thì xác định theo ranh giới của thửa đất có nhà ở ngồi cùng
của thơn, làng, ấp, bản, bn, phum, sóc, các điểm dân cư tương tự hiện có.
Đối với trường hợp dân cư sinh sống dọc theo kênh, mương, đường giao
thông hoặc dân cư ở riêng lẻ thì chỉ thống kê diện tích thửa đất có nhà ở và vườn, ao
gắn liền với nhà ở; trường hợp dân cư sinh sống riêng lẻ mà không xác định được
phạm vi ranh giới thửa đất ở và vườn, ao gắn liền thì chỉ thống kê diện tích đất ở đã
được cơng nhận, trường hợp thửa đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất thì diện tích đất ở được xác định tạm thời bằng hạn mức giao đất ở mới do
Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định.
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 4


b. Khu dân cư (điểm dân cư)
- Điểm dân cư đô thị là điểm dân cư tập trung phần lớn những người dân phi
nông nghiệp , họ sống và làm việc theo kiểu thành thị (Vũ Thị Bình, 2006).
- Điểm dân cư nông thôn là nơi cư trú tập trung của nhiều hộ gia đình gắn kết
với nhau trong sản xuất, sinh hoạt và các hoạt động xã hội khác trong phạm vi một
khu vực nhất định bao gồm trung tâm xã, thơn, làng, ấp, bản, bn, phum, sóc (sau
đây gọi chung là thơn) được hình thành do điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã
hội, văn hóa, phong tục, tập quán và các yếu tố khác (Vũ Thị Bình, 2006).
c. Cơ cấu cư dân
- Cơ cấu cư dân là toàn bộ các điểm dân cư một nước, một tỉnh trong một
vùng kinh tế, phân bố trong không gian có phân cơng liên kết chức năng và hài hoà
cân đối trong mỗi điểm và giữa các điểm dân cư trong một đơn vị lãnh thổ. (Vũ Thị
Bình, 2006).
- Cơ cấu dân cư là một cấu trúc tổng hợp và tương đối bền vững, là một hình
thái tổ chức của cơ cấu lãnh thổ, cơ cấu vùng. Trong cơ cấu cư dân, các mặt cơ bản
của các cơ cấu thành phần cũng được biểu hiện như: cơ cấu dân cư, cơ cấu tài
nguyên, cơ cấu hạ tầng.

1.1.2. Mục tiêu và xu hướng phát triển cư dân
* Mục tiêu
Mục tiêu phát triển cơ cấu cư dân trên toàn bộ lãnh thổ hay vùng là hình
thành một mạng lưới các điểm dân cư hài hoà thống nhất với nhau, tương xứng tỷ lệ
trong quy mô và cân bằng trong phát triển, nhằm giải quyết các vấn đề sau đây:
- Đáp ứng yêu cầu tổ chức và phát triển sản xuất các ngành nghề kinh tế.
- Thoả mãn tốt nhu cầu của nhân dân về việc làm, nhà ở, giao tiếp cũng như
các nhu cầu về vật chất, văn hoá tinh thần và nghỉ ngơi giải trí...
- Đáp ứng những yêu cầu tạo lập hài hoà và phong phú, đa dạng cảnh quan

và bảo vệ môi trường.
- Đáp ứng yêu cầu về phịng hộ, an tồn và an ninh xã hội.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 5


- Tiết kiệm đất đai xây dựng, hạn chế sử dụng đất nông nghiệp.
* Xu hướng phát triển cơ cấu dân cư
Nhìn chung có hai xu hướng chính trong phát triển cơ cấu cư dân là tập trung
hoá các điểm dân cư và trung tâm hoá các cụm, các tổ hợp dân cư.
- Tập trung hoá cơ cấu điểm dân cư: Là giảm bớt số lượng các điểm dân cư
quá nhỏ, để tăng quy mô các điểm dân cư, tạo thuận lợi cho tổ chức phát triển sản
xuất, tổ chức mạng lưới cơ sở hạ tầng và có điều kiện nâng cao điều kiện sống và
lao động của nhân dân (Vũ Thị Bình, 2006).
- Trung tâm hố cơ cấu điểm dân cư: Là hình thành và phát triển một mạng
lưới trung tâm cụm dân cư. Đó là mạng lưới các đơ thị: đơ thị lớn, trung bình trên
các vùng lớn, các đô thị vừa và nhỏ ở các vùng nông thôn. Phân bố và phát triển
mạng lưới các trung tâm cụm dân cư (trung tâm vùng và tiểu vùng, trung tâm cụm
xã) sẽ góp phần xố bỏ dần những khác biệt cơ bản về điều kiện sống và lao động
của nhân dân giữa nông thôn và đô thị, giữa các vùng lãnh thổ khác nhau của đất
nước thông qua một mạng lưới giao thông thuận lợi nối liền các trung tâm này với
nhau và vùng ngoại thành với trung tâm (Vũ Thị Bình, 2006).
- Mạng lưới các điểm dân cư của các vùng, các đô thị và nông thôn hiện nay
tuy có khác nhau song trong tương lai cần phải được bố cục và phát triển theo
hướng sau:
+ Các đô thị lớn và trung bình đều có ý nghiã nổi trội trong mạng lưới dân cư
của trung tâm quốc gia hay vùng. Vùng ảnh hưởng của các đô thị này khá rộng lớn
chúng cần phải đảm bảo cho nhân dân trong vùng có điều kiện sống tốt. Trong

tương lai cần phải phát triển mở rộng sản xuất công nghiệp trong phạm vi có thể
tăng dần về lao động.
+ Các đơ thị vừa và nhỏ trong tương lai cần được phát triển cả về chất lượng
và số lượng. Các đô thị này cần được tăng cường phát triển sản xuất công nghiệp dịch vụ, hoàn thiện và mở rộng hệ thống cơ sở hạ tầng, phát triển dân số và lao
động thu hút từ nông thôn để chúng không những là các trung tâm chính trị mà cịn
là các trung tâm kinh tế - xã hội, văn hoá, tinh thần cuộc sống cộng đồng của dân
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 6


cư. Các đơ thị này sẽ góp phần giảm bớt sự tăng dân số quá tải của các đô thị lớn
đồng thời kích thích sự phát triển của cơng nghiệp hố và đơ thị hố.
+ Các làng lớn sẽ phát triển thành các điểm sản xuất công nông nghiệp (thị
tứ) chúng là các trung tâm của xã hoặc liên xã và là các điểm tập trung các giải pháp
và đầu tư và nâng cao điều kiện sống và lao động của người dân nơng thơn, giảm
bớt sự cách biệt cịn tồn tại giữa nông thôn và thành thị.
+ Các làng nhỏ trong tương vẫn còn là nơi ở, nơi sản xuất, nghỉ ngơi của
người dân nông thôn và là một thành viên của cơ cấu dân cư. Việc quy hoạch và
nâng cao hiệu quả các điều kiện sống và lao động cho nhân nhân trong các làng nhỏ
này chỉ có thể thực hiện được và đảm bảo trong phạm vi của các đơn vị lãnh thổ lớn
hơn như cụm điểm dân cư (xã, liên xã).
+ Các xóm, ấp...là các điểm dân cư có quy mơ q nhỏ. Điều kiện sống và
lao động thấp kém, không đáp ứng được nhu cầu của người dân, phân bố tản mạn,
manh mún và không có cơ hội phát triển. Các điểm dân cư này trong q trình cơng
nghiệp hố và đơ thị hố cần phải xoá bỏ, sát nhập vào các điểm dân cư lớn hơn
(Vũ Thị Bình, 2006).

1.1.3. Phân loại hệ thống điểm dân cư
* Căn cứ phân loại điểm dân cư

Khi phân loại điểm dân cư cần căn cứ vào những đặc điểm cơ bản sau:
- Điều kiện sống và lao động của dân cư
- Chức năng của điểm dân cư
- Quy mô dân số, quy mô đất đai trong điểm dân cư
- Vị trí điểm dân cư trong cơ cấu cư dân
- Cơ cấu lao động theo các ngành kinh tế
Trên cơ sở các tiêu chí phân loại trên, hệ thống mạng lưới dân cư nước ta
được phân ra thành các loại sau:
a. Đô thị rất lớn: Là thủ đô, thủ phủ của một miền lãnh thổ. Các đô thị này
là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hố xã hội, khoa học kỹ thuật, dịch vụ du lịch,
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 7


giao thơng, giao dịch quốc tế... của quốc gia, có vai trị thúc đẩy sự phát triển của
cả nước.
b. Đơ thị lớn: Là loại trung tâm chính trị, kinh tế, văn hố, xã hội, sản xuất
cơng nghiệp, dịch vụ, du lịch, giao thông, giao dịch quốc tế... của nhiều tỉnh hay
một tỉnh, có vai trị thúc đẩy sự phát triển của một vùng lãnh thổ.
c. Đơ thị trung bình: Là các trung tâm chính trị, kinh tế, xã hội, văn hố, sản
xuất cơng nghiệp, dịch vụ, du lịch của một tỉnh hay nhiều huyện, có vai trị thúc đẩy
sự phát triển của tỉnh hay một vùng lãnh thổ của tỉnh.
d. Đơ thị nhỏ: Là các trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, sản xuất...
của một huyện hay liên xã, có vai trị thúc đẩy sự phát triển của một huyện hay một
vùng trong huyện.
e. Làng lớn: Là trung tâm hành chính - chính trị, văn hố, xã hội, dịch vụ kinh
tế của một xã, có vai trị thúc đẩy sự phát triển của một xã hay nhiều điểm dân cư.

f. Làng nhỏ: Là nơi ở, nơi sản xuất tiểu thủ công nghiệp, nông lâm

nghiệp... của nhân dân trong một xã.
g. Các xóm, ấp, trại: Là các điểm dân cư nhỏ nhất, với các điều kiện sống rất
thấp kém. Trong tương lai các điểm dân cư này cần xoá bỏ, sát nhập thành các điểm
dân cư lớn hơn (Vũ Thị Bình, 2006).
Trong Nghị định số 42/2009/NĐ-CP ngày 7 tháng 5 năm 2009 của Chính phủ
quy định cụ thể về việc phân loại đô thị. Đô thị được phân thành 6 loại:
- Đô thị loại đặc biệt là thành phố trực thuộc Trung ương có các quận nội
thành, huyện ngoại thành và các đô thị trực thuộc.
- Đô thị loại I, loại II là thành phố trực thuộc Trung ương có các quận nội
thành, huyện ngoại thành và có thể có các đơ thị trực thuộc; đơ thị loại I, loại II là
thành phố thuộc tỉnh có các phường nội thành và các xã ngoại thành.
- Đô thị loại III là thành phố hoặc thị xã thuộc tỉnh có các phường nội thành,
nội thị và các xã ngoại thành, ngoại thị.
- Đô thị loại IV là thị xã thuộc tỉnh có các phường nội thị và các xã ngoại thị.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 8


- Đô thị loại V là thị trấn thuộc huyện có các khu phố xây dựng tập trung và
có thể có các điểm dân cư nơng thơn (Bộ kế hoạch và Đầu tư, Rural development).
1.2. Tình hình xây dựng và phát triển mạng lưới dân cư trong và ngoài nước

1.2.1. Thực trạng và xu thế phát triển mạng lưới dân cư trong và ngoài nước
1.2.1.1. Các nước Tây Âu
Các nước Tây Âu có đặc điểm chung là những nước cơng nghiệp phát triển
từ lâu, nền nông nghiệp được cơ giới hố, năng suất lao động trong nơng nghiệp
nâng cao. Do đó số lượng lao động nơng nghiệp chỉ chiếm phần nhỏ so với lao động
trong công nghiệp và các loại ngành nghề khác. Cuộc sống ở nông thôn nhiều khi

lại là sự ao ước của người dân đô thị. Vương Quốc Anh là một ví dụ.
1.2.1.2. Liên Xơ (cũ) và các nước Đông Âu
Khác với các nước Tây Âu, Liên Xô và các nước Đông Âu xây dựng nông
thôn theo mơ hình phát triển nơng thơn XHCN.
a. Liên Xơ cũ
Mục tiêu của nhà nước Xô Viết là xây dựng nông thôn tiến lên sản xuất nông
nghiệp theo quy mô lớn, hiện đại xố bỏ sự khác biệt giữa nơng thơn và thành thị.
Đặc trưng của các điểm dân cư nông thơn ở tồn liên bang là hợp nhất từng bước
các nông trang tập thể thành một đơn vị sản xuất lớn hơn, các điểm dân cư rải rác
cũng được tập trung lại tạo điều kiện xây dựng các nông trang tập thể, năng suất lao
động được nâng lên, tỷ trọng lao động nông nghiệp giảm xuống.
Từ sau năm 1960 các điểm dân cư nông thôn được quy hoạch khu ở theo dạng
bàn cờ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng công trình. Giải pháp mặt bằng được chú ý để
bảo vệ địa hình và phong cảnh. Nhà ở được tập trung trong các nhà cao 3 - 4 tầng, các
cơng trình hạ tầng kỹ thuật được xây dựng tập trung. Các khu vực nông thôn truyền
thống được giữ lại và nâng cấp dần theo sự phát triển sản xuất của mỗi khu vực.
b. Ba Lan
- Trước năm 1960 việc xây dựng nông thôn ở Ba Lan chịu ảnh hưởng cách
làm của Liên Xơ rõ rêt như: Đất xây dựng, diện tích xây dựng quá rộng, nhà ở một,
hai tầng thường bố trí dọc theo đường ơ tơ.
Học viện Nơng nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 9


- Giai đoạn sau 1960, Ba Lan đã tiến hành phân loại điểm dân cư gắn với
việc phân bố sản xuất lớn của nơng nghiệp, được chia thành 3 nhóm dân cư:
+ Trang ấp (khu ở).
+ Hợp tác xã.
+ Các điểm dân cư thị trấn (huyện).

Đến năm 1963 lại phân nhỏ ra thành nhiều ấp hơn bao gồm:
+ Điền trại và khu ở tại chỗ.
+ Trang ấp và khu ở.
+ Hợp tác xã với khu ở tập trung.
+ Hợp tác xã với điểm dân cư tập trung hoặc thị trấn huyện.
- Các điểm dân cư trung tâm có ít nhất 2000 người tham gia sản xuất nông
nghiệp. Theo kinh nghiệm của Ba Lan, những điểm dân cư dưới 1400 người muốn
thoả mãn yêu cầu nâng cao mức sống của nông dân thì đầu tư xây dựng cơ sở hạ
tầng sẽ tốn kém không đạt hiệu quả kinh tế.
- Trong phương án quy hoạch khơng gian tồn quốc của Ba Lan, người ta cũng
đã xác định hướng phát triển tương lai của đô thị theo hệ thống dải và cụm dựa trên các
đơ thị hiện có và dọc các trục giao thơng chính trong tồn quốc.
1.2.1.3. Các nước châu á
a. Ấn Độ
Ấn Độ là một quốc gia đất rộng người đông, đứng thứ 2 ở Châu Á (sau
Trung Quốc). Theo các chuyên gia phát triển nông thôn Ấn Độ cho rằng muốn cải
thiện điều kiện sống ở các làng xóm cần phát triển các trung tâm nông thôn, các điểm
trung tâm này là những điểm cung cấp tối ưu hạ tầng kỹ thuật cần thiết, hỗ trợ các hoạt
động kinh tế, dịch vụ xã hội cho khu vực và là một trong những mục tiêu điều hoà cần
phải đạt được khi xây dựng nơng thơn mới. Có 3 hệ thống trung tâm nông thôn được
phân cấp và hoạch định như sau:
- Hệ thống trung tâm thứ nhất được gọi là làng trung tâm, có chức năng đảm bảo
các dịch vụ cơ bản cho dân cư trong làng cũng như các khu vực xung quanh.
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 10


- Hệ thống trung tâm thứ hai được gọi là trung tâm dịch vụ có nhiệm vụ cung
cấp các hoạt động dịch vụ ở mức trung bình.

- Hệ thống trung tâm thứ ba - trung tâm phát triển - đáp ứng các nhu cầu dịch
vụ ở mức cao.
Các trung tâm trên khơng chỉ đơn thuần là nơi có hạ tầng kỹ thuật thích đáng
mà cịn là các điểm nút để tổ chức toàn bộ hoạt động phát triển cho từng vùng địa
phương. Đây là xu hướng thịnh hành trong những năm 1960, 1970.
b. Trung Quốc
Trung Quốc là nước nông nghiệp lâu đời, đất rộng, người đông. Dân số trên
1 tỷ người, trong đó nơng dân chiếm xấp xỉ 80%. Đơn vị cơ sở ở nông thôn Trung
Quốc là làng hành chính (traditional village). Làng truyền thống chia thành hai hay
nhiều làng hành chính. Tồn quốc có trên 800.000 làng hành chính, mỗi làng có 800
– 900 dân. Trong chiến lược hiện đại hoá đất nước, việc phát triển các cộng đồng
nơng thơn có ý nghĩa quan trọng.
Hiện nay, xây dựng nông thôn mới xã hội chủ nghĩa là một công trình có hệ
thống mang lại lợi ích cho hàng trăm triệu nơng dân, đồng thời cũng là một q
trình lâu dài. Nguyên tắc của Trung Quốc là quy hoạch đi trước, định ra các biện
pháp thích hợp cho từng nơi, đột phá trọng điểm, làm mẫu dẫn đường, Chính phủ
hỗ trợ, nông dân xây dựng. Giải quyết trước mắt vấn đề nước sinh hoạt cho hàng
trăm triệu nông dân; cải tạo và xây dựng mới 1,2 triệu km đường giao thơng ở nơng
thơn; hồn thiện hệ thống dịch vụ y tế khám, chữa bệnh ở nông thôn và chuyển dịch
việc làm cho lao động dư thừa ở nông thôn. Đồng thời với những công việc trên,
trong việc xây dựng nông thơn mới, Trung Quốc cịn áp dụng các biện pháp thúc
đẩy phát triển sự nghiệp giáo dục và y tế khám, chữa bệnh ở khu vực nông thôn
(UBND Huyện Hậu Lộc, 2010).
c. Cộng hoà nhân dân Nam Triều Tiên
- Hàn Quốc là nước có diện tích tự nhiên chủ yếu là đồi núi, địa hình chia cắt
mạnh, chỉ có khoảng 22% tổng diện tích đất có thể canh tác. Trong quá khứ, làng
truyền thống ở Hàn Quốc chủ yếu nằm dọc theo các con sông suối, các thung lũng
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 11

có địa hình bằng phẳng và các tuyến giao thơng chính. Điểm dân cư thường nhỏ và
nằm rải rác, nhà ở bố trí phân tán khơng có định hướng từ ban đầu khi mới hình
thành điểm dân cư.
- Hiện nay, việc quy hoạch phát triển làng trực tiếp do cộng đồng dân cư
trong làng cùng bàn bạc và xây dựng dưới sự giúp đỡ về kỹ thuật của các nhà
chuyên mơn do chính quyền cử đến. Quan điểm quy hoạch phát triển làng là hiện
đại, tiện ích cho sinh hoạt và phát triển sản xuất của người dân nhưng phải đảm bảo
duy trì phát triển cảnh quan mơi trường và bản sắc văn hóa. Các yếu tố cơ bản để
đạt mục đích trên là:
+ Cải tạo cấu trúc khơng gian của các điểm dân cư trên cơ sở kinh tế xã hội
hiện tại, đảm bảo điều kiện vệ sinh môi trường.
+ Cải tạo tổ chức và nâng cao mức độ phục vụ văn hoá và đời sống.
+ Nâng cao tiêu chuẩn nhà ở.
+ Cải thiện cơ sở hạ tầng (giao thơng, điện, nước, cơng trình phúc lợi,…).
+ Giữ gìn ưu thế cơ bản của các điểm dân cư nông thôn là mối quan hệ trực
tiếp của chúng với thiên nhiên.
- Giữ nguyên hiện trạng, cải tạo từng phần là hình thức đặc trưng của q
trình xây dựng nơng thơn mới ở Hàn Quốc. Khi dự kiến cải tạo một làng người ta
cân nhắc sử dụng một cách hợp lý nhất các cơng trình hiện có và các nhà ở có giá
trị, tìm ra và phát triển mối quan hệ mật thiết giữa cấu trúc hình thái của làng với
mơi trường tự nhiên xung quanh nó. Thành phần cơ bản của một làng cải tạo là
trung tâm công cộng, đảm bảo mối liên hệ trực tiếp với các khu nhà ở, khu sản xuất
với khu nghỉ ngơi giải trí. Giao thơng trong làng cũng được lưu ý, đường vận
chuyển hàng hoá thường được đặt bên ngồi làng. Đường trục chính của làng dẫn
tới các đầu mối giao thông khu vực, nối các khu chức năng với nhau và với các khu
trung tâm công cộng.
d. Khu vực Đông Nam á
Theo Colins Free stone, trong cơng trình nghiên cứu các yếu tố về kinh tế

chính trị làng xóm vùng Đơng Nam Á. (Phịng thống kê huyện Hậu Lộc) đã tổng kết
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 12


những vấn đề chung nhất trong việc quy hoạch xây dựng làng của một số nước
thuộc vùng này theo xu hướng:
- Dân cư bố trí dọc theo kênh rạch hoặc theo đường giao thơng và đó cũng là
đường giao thơng chính liên hệ giữa các điểm dân cư.
- Nhà ở bố trí phân tán, khơng có định hướng từ ban đầu khi mới hình thành
điểm dân cư.
- Khu ở của điểm dân cư thường rất gần với khu sản xuất.
- Các cơng trình hạ tầng kỹ thuật, các cơng trình phục vụ cơng cộng ít được
quan tâm trong từng điểm dân cư mà chỉ được bố trí cho từng cụm gồm nhiều điển
dân cư, làng nào cũng có một trung tâm cơng cộng nhỏ, gồm các cơng trình sinh
hoạt văn hố, hành chính hoặc tín ngưỡng chung như đình chùa, chợ…
- Quy mơ làng xóm thường nhỏ, nằm rải rác trong hệ thống đồng ruộng canh tác.
Trong thời gian gần đây các nước Đơng Nam Á đã có nhiều cố gắng đưa ra
các chương trình phát triển kinh tế vùng nông thôn để ổn định phát triển kinh tế và ổn
định xã hội.
Thái Lan là một nước lớn trong vùng Đơng Nam Á, là nước có khối lượng
nơng sản xuất khẩu khá lớn. Cả nước có khoảng 53000 làng xóm, với kế hoạch định
hướng phát triển 5 năm một lần, Chính phủ đã xây dựng được 32 dự án phát triển các
vùng nông thôn với sự tham gia của nhiều Bộ, ngành, nhờ đó mà đới sống của nhân
dân được cải thiện đáng kể.
Chính sách kinh tế của Thái Lan là ưu tiên phát triển giao thông, đặc biệt là
giao thông đường bộ, xác định giao thông là huyết mạch, là cầu nối để phát triển, giao
lưu kinh tế giữa thành thị và nơng thơn, bên cạnh đó cũng ln chú trọng đến việc
đầu tư các cơng trình các cơng trình cơ sở hạ tầng khác cho vùng nơng thơn. Tuy vậy,

việc phân hố giàu nghèo giữa nơng thơn và thành thị vẫn cịn lớn. Đó cũng là đặc
trưng cơ bản trong việc phát triển kinh tế tại các điểm dân cư tại các nước vùng Đông
Nam Á.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 13


1.2.1.4. Nhận xét chung về thực trạng và xu thế phát triển mạng lưới dân cư các nước
trên thế giới
Qua nghiên cứu tình hình phát triển khu dân cư trên thế giới từ Âu sang Á, từ
các nước phát triển cao đến các nước đang phát triển. Mỗi nước có chế độ chính trị
khác nhau nhưng chúng ta thấy rằng muốn phát triển nông thôn nhất định phải xây
dựng cơ sở hạ tầng và trên hết phải có một mạng lưới đường giao thông phát triển
hợp lý, nhất định phải quy hoạch hệ thống làng xã một cách hợp lý cùng với việc
xây dựng trung tâm làng xã trở thành hạt nhân phát triển kinh tế - xã hội - văn hố
và là mơi trường thuận lợi cho việc tiếp thu văn minh đô thị vào nông thôn. Mặt
khác muốn quản lý sự di dân hàng loạt từ vùng nông thơn vào đơ thị, ngăn cản sự
phình to q cỡ của các thành phố lớn nhất thiết phải “công nghiệp hố, hiện đại
hố nơng nghiệp nơng thơn”. Cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng thơn mang lại sự
thay đổi lối sống nông thôn truyền thống sang lối sống văn minh đơ thị - thành thị
hố nơng thơn. Để đạt được điều đó, việc phát triển hạ tầng kỹ thuật ln ln giữ
vai trị hàng đầu, đặc biệt hệ thống giao thông phải được đầu tư đúng mức mới đem
lại sự phát triển kinh tế - xã hội nông thôn.
Việc xây dựng phát triển các điểm dân cư nông thôn tại các nước trên thế
giới gắn chặt với nhu cầu thực tại của người dân địa phương về giáo dục, giao
thông, điện, nước sạch, bưu chính viễn thơng.. trên cơ sở phát triển tổng thể kinh tế
- xã hội của địa phương. Do đó tại các nước phát triển sự tham gia của cộng đồng
những người dân địa phương vào công tác lập quy hoạch, kế hoạch phát triển ngày

càng được khuyến khích và chú trọng.
Ở Châu Âu nổ bật hơn cả là mơ hình làng xóm ở Anh đã đem lại cho con người
một cuộc sống thoải mái, khá hiện đại và khơng khí trong lành. Chính điều đó đã thu
hút được những người dân đô thị chán cảnh sống ngột ngạt của khói bụi và đơng đúc
của đơ thị để đến với làng quê yên bình và thanh thản. Đây là một quốc gia đã thành
công trong việc quy hoạch lại mạng lưới dân cư nông thôn của nước mình.
Thời gian gần đây, các nước Đơng Nam Á có rất nhiều cố gắng đưa ra các
chương trình phát triển nông thôn để phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Các vùng
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 14


nông thôn được đầu tư cơ sở hạ tầng, mạng lưới đường giao thông phát triển, dịch
vụ công cộng được nâng cao, đời sống nhân dân được cải thiện. Tuy vậy, chưa có
nước nào đạt được mục tiêu cuối cùng là xố bỏ đói nghèo, nâng chất lượng sống ở
vùng nông thôn ngang với đô thị. Do vậy mỗi nước cần phải tìm ra một mơ hình
phát triển nơng thơn phù hợp với điều kiện cụ thể của mình.

1.2.2. Thực trạng và xu thế phát triển mạng lưới dân cư và xây dựng nông thôn ở
Việt Nam
1.2.2.1. Thực trạng kiến trúc cảnh quan khu dân cư nông thôn
Hầu hết các cơng trình kiến trúc có giá trị tiêu biểu cho kiến trúc cổ Việt
Nam đều nằm ở các làng xã. Đó là những ngơi đình làng, ngơi chùa và gần đây là
những nhà thờ nằm sau luỹ tre làng, là trung tâm chứa đựng mọi sinh hoạt văn hoá
của cộng đồng dân cư sống trong làng xã (Đỗ Đức Viên, 2005).
Đời sống ngày càng được cải thiện dẫn đến sự thay đổi trong bộ mặt nhà ở,
đến trang trí nội thất của người dân vùng nông thôn. Tỷ lệ nhà ngói, nhà kiên cố rất
cao, ước khoảng trên 80%, số hộ nơng dân đã có nhà riêng lợp ngói, nơi có tỷ lệ cao
có thể tới 95%, tại nơng thơn hiện có các nhà mái bằng 2-3 tầng kiên cố, có kiến

trúc gần gũi với thành thị.
Hiện nay bên cạnh các loại nhà ở dân gian, truyền thống như đã nêu trên;
Kiến trúc nơng thơn các vùng có các dạng nhà hình ống, thường ở những trục
đường chính, những khu đất giãn dân, những khu ven đô thị. Nhà ở có xu hướng
chuyển dịch ra gần các trục đường chính thuận tiện cho giao thông và kinh doanh
dịch vụ. Bố cục không gian nhà theo chiều dọc, ảnh hưởng nhiều phố thị. Loại nhà
trên góp phần cải thiện điều kiện ở, phục vụ hoạt động kinh doanh dịch vụ của một
bộ phận dân cư, song nó làm mất đi nét dân gian. Đây là một giải pháp tình thế phát
sinh do q trình phát triển khơng có kiểm sốt của một bộ phận dân cư nông thôn
để tiếp ứng với nền kinh tế thị trường (Đỗ Đức Viên, 2005).
* Các tiêu chí phân loại nhà:
- Nhà kiên cố: Gồm các loại nhà biệt thự, nhà xây nhiều tầng hoặc các căn
hộ trong nhà xây nhiều tầng, nhà lắp ghép cấu kiện bê tông cốt thép nhiều tầng, nhà
xây mái bằng.
Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp

Page 15