Một số hóa chất sử dụng trong nuôi trồng thủy sản pptx

Một số hóa chất sử dụng trong nuôi trồng
thủy sản
Bài viết cung cấp thông tin về các loại hóa chất
sử dụng phổ biến trong nuôi trồng thủy sản như
vôi, zeolite, chlorine, formaldehyde, BKC, Iod,
thuốc tím, rotenon, saponin, các chế phẩm sinh
học probiotic, men vi sinh, vitamin C và sắc tố carotenoid…
1. Vôi (CaCO
3
, CaO)
Vôi là một tác nhân chính được dùng trong xử lý đất và nước ao
nuôi, cũng được xem như chất diệt tạp và khử trùng, dùng để xử
lý, cải tạo ao trước khi thả giống nuôi; ngoài ra còn có tác dụng
giảm độ chua (độ acid) trong đất, tăng độ kiềm, hòa tan các vật
chất hữu cơ, kích thích tảo phát triển. Các loại sau đây thường
được sử dụng trong nuôi trồng thủy sản: Vôi nông nghiệp (vôi
đá) (CaCO
3
); Vôi nung (CaO) và Vôi Dolomite (CaMg(CO
3
)
2
).
Mỗi loại vôi có tính năng riêng, được sử dụng tùy theo mục
đích. Khi cải tạo ao, với pH đất bình thường có thể sử dụng 0,5
– 1 tấn CaO/ha khi cải tạo ao. Vôi Dolomite chính là dạng vôi
nông nghiệp có chứa Magnesium, được dùng khi cần kích thích
tảo phát triển và ổn định độ kiềm. Khi pH trong ao < 5 lượng
dùng 100 – 300kg/ha/lần.
2. Zeolite
Zeolite được sử dụng trong ao nuôi để khử H

2
S, CO
2
và
Ammonia; trong ao nuôi được dùng để làm sạch đáy ao, do
trong các hạt Zeolite có nhiều xoang rỗng nên dễ dàng hấp thu
các khí độc, đây chính là sự trao đổi giữa các ion có trên Zeolite
với các ion có trong môi trường. Liều đề nghị sử dụng từ 180 –
350 kg/ha.
3. Chlorine
Có 02 dạng là Ca(OCl)
2
(Calci hypochloride) và NaOCl (Natri
hypochloride). Chlorine là hợp chất oxy hóa mạnh, có tính độc
đối với tất cả các sinh vật, được sử dụng để khử trùng nước, ao
nuôi, bể ương và dụng cụ. Chlorine có thể diệt tất cả các vi
khuẩn, virút, tảo, phiêu sinh động vật trong môi trường nước.
Trong môi trường nước mặn, lợ Chlorine hiện diện dưới hai
dạng HOCl và OCl
-
; HOCl độc đối với sinh vật gấp một trăm
lần hơn OCl
-
. Khi pH môi trường thấp, dạng HOCl chiếm ưu
thế, ngược lại khi pH môi trường cao OCl
-
chiếm ưu thế. Vì thế,
trong môi trường có pH thấp Chlorine có hiệu quả cao hơn môi
trường có pH cao.
Liều lượng Calci hypochloride sử dụng tùy thuộc vào hàm

lượng Chlorine có trong Calci hypochloride và pH môi trường,
hàm lượng chất hữu cơ, độ trong của nước, ammonia,… Với
hàm lượng Chlorine 60% (hiện diện trong Calci hypochloride),
có thể sử dụng 50 –100ppm để khử trùng đáy ao và 20 –30 ppm
để khử trùng nước ao. Trong ao đang nuôi cá có thể dùng với
hàm lượng 0,1 - 0,2 ppm.
Dư lượng Chlorine trong nước được khử bằng Na
2
S
2
O
3

(Thiosulphat Natri) với tỷ lệ tối đa 1/7 (Boyd, 1992).
4. Formaldehyde (Formalin, Formol)
Formalin có thể sử dụng như chất khử trùng, được sử dụng
trong trại giống và ngoài ao nuôi. Formalin diệt được các sinh
vật trong môi trường bao gồm nấm, vi khuẩn, ngoại ký sinh
trùng trên tôm và cá. Ngoài ao nuôi Formalin được sử dụng từ
10-25 ppm, đặc biệt khi bệnh bùng nổ Formalin được dùng như
thuốc chữa bách bệnh. Tuy nhiên khi sử dụng Formalin phải có
nước dự phòng để thay đổi nước nhằm loại bỏ chất hữu cơ và nó
cũng là nguyên nhân làm giảm hàm lượng Oxygen trong ao
nuôi. Lưu ý trong thời gian sử dụng Formalin trong ao nuôi thì
ngưng cho tôm, cá ăn và sau 24 giờ phải thay đổi nước.
5. Benzalkonium Chloride (BKC)
BKC là chất độc đối với vi khuẩn, virút và nấm, và một số ngoại
ký sinh trúng, hiệu quả nhanh hơn Formaldehide. Liều sử dụng
khi cải tạo ao 3- 5 ppm (mực nước trong ao khoảng 10-30 cm);
kiểm soát mầm bệnh có thể dùng 0,3 –1,0 ppm (mực nước trong

ao khoảng 1,0 m). BKC diệt các mầm bệnh trong ao nuôi, đồng
thời cũng diệt luôn các sinh vật khác nên sẽ đưa đến mất cân
bằng hệ sinh thái trong ao nuôi; BKC cũng có thể diệt được các
bào tử.
6. Iodine (Povidone – Iodine, Polyvinyl Pyrrolidone Iodide)
Iodine giống Chlorine là một chất oxy hóa mạnh có thể diệt các
sinh vật, vi khuẩn, virút. Tuy nhiên, dung dịch Polyvinyl
Pyrrolidone Iodide 10% vẫn có tác dụng diệt khuẩn khi trong
môi trường có nhiều chất hữu cơ (không bị bất hoạt). Iodine
được sử dụng như chất khử trùng ở trại giống và ngoài ao nuôi
với liều lượng 1 – 5 g/m
3
nước