Báo cáo nghiên cứu khoa học " Cách mạng tháng Tám cho sự nghiệp đổi mới hôm nay" pptx

Cách mạng tháng Tám cho sự nghiệp đổi mới hôm nay
65 năm trước, bằng sức mạnh của 20 triệu dân, 5 nghìn đảng viên (một số còn bị
giam trong nhà tù đế quốc), một Đảng 15 tuổi chưa có nhiều kinh nghiệm đã đoàn
kết và lãnh đạo toàn dân, đưa cuộc tổng khởi nghĩa đến thành công, lập nên Nhà
nước Cộng hòa Dân chủ Việt Nam, mở ra một trang mới cho lịch sử Việt Nam,
đưa đất nước bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc, dân chủ và tạo tiền đề đi tới
chủ nghĩa xã hội. Lần đầu tiên trong lịch sử, một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh
thắng một nước thực dân hùng mạnh. Đó là thắng lợi to lớn của nhân dân Việt
Nam, đồng thời cũng là một thắng lợi của các lực lượng hòa bình, dân chủ và tiến
bộ trên thế giới, mà cũng là thắng lợi đầu tiên của chủ nghĩa Mác - Lêni
65 năm trước, bằng sức mạnh của 20 triệu dân, 5 nghìn đảng viên (một số
còn bị giam trong nhà tù đế quốc), một Đảng 15 tuổi chưa có nhiều kinh
nghiệm đã đoàn kết và lãnh đạo toàn dân, đưa cuộc tổng khởi nghĩa đến
thành công, lập nên Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Việt Nam, mở ra một trang
mới cho lịch sử Việt Nam, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc,
dân chủ và tạo tiền đề đi tới chủ nghĩa xã hội. Lần đầu tiên trong lịch sử, một
nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh thắng một nước thực dân hùng mạnh. Đó là
thắng lợi to lớn của nhân dân Việt Nam, đồng thời cũng là một thắng lợi của
các lực lượng hòa bình, dân chủ và tiến bộ trên thế giới, mà cũng là thắng lợi
đầu tiên của chủ nghĩa Mác - Lênin ở một nước thuộc địa.

Gần hai phần ba thế kỷ trôi qua, tinh thần của cuộc Cách mạng tháng Tám vẫn
còn nóng hổi tính thời sự trong bối cảnh hiện nay.
Trước hết, đây là cuộc cách mạng của lòng dân cùng với ý chí, quyết tâm, trí
tuệ, đạo đức và bản lĩnh của một Đảng chân chính cách mạng. Hồ Chí Minh đã
từng khẳng định: “Dân muốn gì, ta phải làm nấy”(1). Trước Cách mạng tháng
Tám, khát vọng của dân là xóa gông cùm nô lệ, giành độc lập dân tộc. Vì vậy, Hồ
Chí Minh đã nói: “Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải giành cho
được độc lập”. Khi nước đã có độc lập, dân khát vọng được hưởng hạnh phúc, tự
do, vì hạnh phúc, tự do là thước đo giá trị của độc lập dân tộc. Nếu dân không
được hưởng hạnh phúc, tự do thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì. Muốn có hạnh

phúc tự do thì phải tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa
xã hội.
Sự nghiệp đổi mới xuất phát từ khát vọng lòng dân và hơi thở của cuộc sống
thực tiễn, được Đảng ta khởi xướng là sự nâng cao chất lượng cuộc sống của sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Công cuộc đổi mới là cuộc đồng hành của lòng
dân với quyết tâm và sự lãnh đạo của Đảng. Thực tiễn những năm qua cho thấy
bất cứ việc gì đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân, được dân chúng đồng
lòng, ủng hộ thì nhất định thắng lợi. Ngược lại, dân chúng không ủng hộ, việc gì
làm cũng không xong. Bài học sáng giá ở đây là lòng dân phải được chiếu rọi bởi
ánh sáng của Đảng mới có chất lượng khoa học và cách mạng. Quyết tâm và ý
Đảng phải được sự ủng hộ của lòng dân thì mới trở thành hiện thực. Ngược lại,
nếu “dân oán, dù tạm thời may có chút thành công, nhưng về mặt chính trị, là thất
bại” (2). Thậm chí, nếu Đảng “cách xa dân chúng, không liên hệ chặt chẽ với dân
chúng, cũng như đứng lơ lửng giữa trời, nhất định thất bại” (3).
Thứ hai, trọng chất lượng hơn số lượng đảng viên. Ngay khi Đảng ta mới 30
tuổi, tức là sau khi Cách mạng tháng Tám thành công được 15 năm, Bác Hồ đã
tổng kết: “Hồi khởi nghĩa, Đảng ta chỉ non 5000 đảng viên mà lãnh đạo được
nhân dân cả nước làm Cách mạng tháng Tám thắng lợi. Ngày nay, hàng ngũ
Đảng ta đã tăng gần 100 lần, nghĩa là độ nửa triệu đảng viên. Chúng ta lại có hơn
60 vạn đoàn viên Đoàn Thanh niên Lao động. Chính quyền nhân dân ta vững chắc,
quân đội nhân dân hùng mạnh. Mặt trận dân tộc rộng rãi. Công nhân, nông dân
và trí thức ta được rèn luyện thử thách và tiến bộ không ngừng Dưới sự lãnh đạo
sáng suốt của Đảng, chúng ta nhất định thành công trong sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội” (4).
Hiện nay trong công cuộc đổi mới, hàng ngũ Đảng ta tăng gần 1000 lần so với
thời kỳ Cách mạng tháng Tám, nghĩa là độ non năm triệu đảng viên, dân số tăng
hơn 4 lần, nghĩa là khoảng 86 triệu dân Tuy nhiên, bài học quan trọng hàng đầu
không phải là số lượng mà là bài học về tư duy, nhận thức mang chất lượng khoa
học và cách mạng, đặc biệt trong điều kiện hội nhập quốc tế. Chủ tịch Hồ Chí
Minh nhấn mạnh: “Đảng ta không chỉ cần con số cho nhiều, tuy nhiều là tốt,

nhưng phải có cái chất của người đảng viên” (5). Cuộc vận động “Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” hôm nay chính là để nâng cao chất lượng
của người cán bộ, đảng viên “hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ cách
mạng, phục vụ nhân dân”. Cuộc vận động có tính cách mạng này sẽ góp phần loại
bỏ những kẻ chỉ biết “viết lên trán hai chữ cộng sản” mà không có chất cộng sản.
Chính cái chất của người đảng viên đem lại cho họ vinh dự và trách nhiệm là
những người ưu tú của dân tộc, để “đảng viên đi trước làng nước theo sau”. Mọi
việc thành hay bại đều do cán bộ, đảng viên tốt hay kém. Mặt khác cũng phải thấy
rằng, so với số nhân dân thì số đảng viên chỉ là tối thiểu. Vì vậy, nếu không có
nhân dân giúp sức thì đảng viên không làm được gì hết. Từ thắng lợi của Cách
mạng tháng Tám, Hồ Chí Minh chỉ ra rằng “sáng kiến và lực lượng của nhân dân
ta rất dồi dào và to lớn. Khi tư tưởng đã thông suốt thì khó khăn gì cũng vượt qua,
công việc to lớn mấy cũng làm được”.
Thứ ba, ý nghĩa về cuộc chiến chống lại những gì cũ kỹ, hư hỏng để tạo ra
những cái mới mẻ tốt tươi là một cuộc chiến đấu khổng lồ. Từ sau thắng lợi của
Cách mạng tháng Tám, chúng ta bắt tay vào công cuộc kháng chiến kiến quốc, xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh thống nhất nước nhà. Một nhận thức
hết sức quan trọng, có tính cơ bản xuyên suốt tiến trình cách mạng đi tới thắng lợi
cuối cùng là “thắng đế quốc và phong kiến là tương đối dễ; thắng bần cùng và lạc
hậu còn khó hơn nhiều” (6). Từ nhiệm vụ đập tan, xóa bỏ chính quyền thực dân
phong kiến, giành chính quyền về tay nhân dân đến nhiệm vụ xây dựng đất nước,
theo Hồ Chí Minh, đó là cả một cuộc chiến đấu khổng lồ. Tính chất khó khăn,
phức tạp của cuộc chiến đấu này không phải chỉ ở chỗ mang tính kinh tế hết sức
mới mẻ; ở chỗ Đảng, Nhà nước và nhân dân chưa có kinh nghiệm; ở chỗ các thế
lực thù địch chống phá , mà một điều hết sức quan trọng là ở lực cản của tư duy
cũ, cách làm cũ, quan liêu, mệnh lệnh, xa dân. Những vấn đề về Đảng cầm quyền
mà cốt lõi là đường lối đúng và gắn bó mật thiết với dân; Nhà nước pháp quyền
mà hạt nhân là tính tối thượng của pháp luật và quyền lực ở nơi dân; Chính phủ là
công bộc của dân mà quan trọng nhất là cán bộ thực hiện trách nhiệm chính trị
trước dân, chưa nằm trong mạch nguồn tư duy của chúng ta khi Đảng được

thành lập và nhà nước vừa ra đời năm 1945. Cấu trúc của hệ thống quyền lực đó
chủ yếu nhằm thực hiện mục tiêu giành và giữ chính quyền, kháng chiến chống
xâm lược.
Bước vào thời kỳ xây dựng xã hội mới, chúng ta phải thiết kế lại bộ máy chính
quyền. Đó chính là những điều Bác nói về “chưa có kinh nghiệm”. Trong Thư gửi
các đồng chí tỉnh nhà ngày 17-9-1945, Người viết: “Công việc phá hoại xong rồi.
Nay bước đầu công việc dọn dẹp, sắp đặt, giữ gìn, kiến thiết. À! Việc này mới khó
chứ! Trong việc phá hoại chống kẻ thù đòi độc lập thì dễ dàng kéo cả toàn dân.
Trong việc kiến thiết thì khó kéo hơn, vì nó đụng chạm đến quyền lợi riêng của
một đôi giai từng trong nước. Vả lại, chúng ta phải thật thà thừa nhận rằng kinh
nghiệm chúng ta còn ít, mà công việc thì nhiều” (7). Trong Di chúc, Hồ Chí Minh
nhấn mạnh “cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra
những cái mới mẻ tốt tươi là cuộc chiến đấu khổng lồ”. Những gì đã cũ kỹ theo
quan niệm của Hồ Chí Minh gồm cả con người, tư duy, nhận thức, tư tưởng, thiết
kế tổ chức. Vì vậy, “việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng” và “đầu
tiên là công việc đối với con người”. Chúng ta cần phải không ngừng đổi mới tư
duy, phát huy dân chủ, nâng cao phẩm chất đạo đức, năng lực trí tuệ, bản lĩnh cách
mạng và phong cách lãnh đạo của Đảng cầm quyền, đẩy mạnh toàn diện công
cuộc đổi mới vì hạnh phúc, tự do của nhân dân.
Thứ tư, Cách mạng tháng Tám đã khơi dậy lòng yêu nước và sức mạnh đại
đoàn kết toàn dân tộc. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là thắng lợi của sức
mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Trong khó khăn, đội tiên phong của giai cấp và
dân tộc bình tĩnh, không dao động, biết tìm thấy sức mạnh từ dân, coi chủ nghĩa
dân tộc mà hạt nhân là chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính là một
động lực lớn của đất nước. Hồ Chí Minh và Đảng ta đã quy tụ mọi con dân nước
Việt, con Lạc cháu Hồng, con Rồng cháu Tiên vào các tổ chức cứu quốc của Mặt
trận Việt Minh. Sức mạnh đó đã cuốn phăng đi lũ bán nước và lũ cướp nước. Đến
trước lúc đi xa, trong Di chúc, Hồ Chí Minh dặn lại chúng ta: “Để giành lấy thắng
lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ này cần phải động viên toàn dân, tổ chức và
giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân”.

Ngày nay, bên cạnh những thuận lợi của công cuộc đổi mới, tình hình thế giới
và trong nước vẫn còn nhiều khó khăn, phức tạp. Vấn đề đặt ra là phải nâng cao
chất lượng của lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết. Yêu nước ngày nay phải xuất
phát từ suy nghĩ về lòng tự trọng của một dân tộc trước đây đã đánh thắng nhiều
đế quốc to mà nay không thể sánh vai với các cường quốc năm châu, không thể
bước tới đài vinh quang chỉ vì nghèo nàn, lạc hậu. Chất lượng của sức mạnh đại
đoàn kết hôm nay phải xuất phát từ việc khai thác điểm tương đồng là giữ vững
độc lập, thống nhất của Tổ quốc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân
chủ, văn minh để gắn bó đồng bào các dân tộc, các tôn giáo, các tầng lớp nhân dân
ở trong nước và ngoài nước; xóa bỏ mọi mặc cảm, định kiến, phân biệt đối xử về
quá khứ thành phần giai cấp; tôn trọng những ý kiến khác nhau không trái với lợi
ích của dân tộc.
Thứ năm, đạo đức cách mạng là gốc của người cách mạng. Mọi sự thành bại
của cách mạng liên quan tới việc cán bộ, đảng viên có giữ được đạo đức cách
mạng hay là không. Trong thời kỳ Cách mạng tháng Tám, phẩm chất đạo đức nổi
bật của cán bộ, đảng viên là trung với nước, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy
sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc. Trong bài nói tại lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành
lập Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh ca ngợi “trong 15 năm đấu tranh trước Cách
mạng tháng Tám và trong tám, chín năm kháng chiến, biết bao đảng viên ưu tú và
quần chúng cách mạng đã vì dân vì Đảng mà hy sinh một cách cực kỳ oanh liệt.
Máu đào của các liệt sĩ ấy đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói. Sự hy sinh
anh dũng của các liệt sĩ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự
do”. Như vậy, trong cuộc trường kỳ chống giặc ngoại xâm trước đây, đạo đức
cách mạng đòi hỏi đổ máu và hy sinh tính mạng. Ngày nay, trong sự nghiệp xây
dựng đất nước, đòi hỏi của đạo đức cách mạng là có bản lĩnh chống giặc nội xâm,
tất cả vì lợi ích của nhân dân. Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh đòi hỏi xây dựng phẩm chất cần kiệm liêm chính, chí công vô
tư; xây ý thức trách nhiệm, hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Đồng thời, chống tham ô, tham nhũng, lãng phí, quan liêu; chống thiếu tinh thần
trách nhiệm, vô cảm trước đời sống và ý kiến, nguyện vọng của quần chúng nhân

dân.
Từ cuối năm 2007 đến nay, chúng ta đang chịu tác động xấu của khủng hoảng,
suy thoái kinh tế thế giới, cuộc khủng hoảng này còn kéo dài trong một vài năm
tới. Trong nước, thiên tai dịch bệnh liên tiếp xảy ra. Các khó khăn do các vấn đề
xã hội và các thế lực thù địch can thiệp chống phá không giảm. Tuy nhiên, kỷ
niệm 65 năm Cách mạng tháng Tám, bức tranh toàn cảnh về kinh tế - xã hội đã
xuất hiện nhiều gam màu sáng. GDP ước đạt 6 đến 6,5 %. Bài học lớn từ tinh thần
của Cách mạng tháng Tám là cùng với việc chủ động kiềm chế lạm phát, ổn định
kinh tế vĩ mô, ngăn chặn suy giảm kinh tế, đồng thời có những biện pháp tích cực
ngăn chặn suy giảm các vấn đề xã hội, bảo đảm an sinh xã hội. Đảng ta nhận thức
sâu xa và hoàn toàn đúng đắn rằng sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, thực dụng, thoái hóa biến chất, quan liêu,
tham nhũng, lãng phí, thiếu trách nhiệm, nếu không được ngăn chặn, đẩy lùi có
hiệu quả sẽ “giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, với chế độ”8.
Dưới sự lãnh đạo của một Đảng đạo đức và văn minh, vận dụng và phát triển
sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; dựa vào sức mạnh của
toàn dân tộc; cán bộ, đảng viên là tấm gương sáng, dám nghĩ, dám nói, dám làm,
dám chịu trách nhiệm; đổi mới và sáng tạo, nhìn thấy cơ hội trong thách thức, biến
thách thức thành cơ hội, nhận thức và hành động theo quy luật trong xu thế của
thời đại là những bài học quý mà Cách mạng tháng Tám truyền lại cho hôm nay
như là một động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự nghiệp đổi mới giành những thắng lợi
mới, to lớn hơnn

Tài liệu tham khảo:
1. Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1995, tập 4, tr.148.
2. Hồ Chí Minh toàn tập (Sđd), tập 5, tr.293.
3. Hồ Chí Minh toàn tập (Sđd), tập 5, tr.286.
4. Hồ Chí Minh toàn tập (Sđd), tập 10, tr.5.
5. Hồ Chí Minh toàn tập (Sđd), tập 12, tr.222.
6. Hồ Chí Minh toàn tập (Sđd), tập 10, tr.4.

7. Hồ Chí Minh toàn tập (Sđd), tập 4, tr.20.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành
Trung ương khóa X, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2009, tr.200.