Ôn tập môn ngữ văn: Luyện cho thí sinh kỹ năng phân tích đề ppt

Ôn tập môn ngữ văn: Luyện cho thí
sinh kỹ năng phân tích đề

Cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT môn
ngữ văn thường có 3 câu, trong đó câu 1 hỏi về tiểu sử và sự
nghiệp sáng tác của tác giả. Do đó, với câu hỏi này đòi hỏi thí
sinh phải thuộc bài, biết nêu những ý chính phần tiểu dẫn trong
SGK. Tuy nhiên, so với SGK cũ, nội dung SGK mới hiện nay có
phần nhẹ hơn, không nặng nề như các năm trước. Thí sinh cần
lưu ý đây không chỉ là câu hỏi về tác giả văn học nước ngoài mà
cả văn học Việt Nam nữa. Thế nhưng, một số giáo viên có thói
quen chỉ tập trung ôn tập vào phần văn học nước ngoài, như thế
là không được. Đây cũng là câu hỏi “tốn công” thí sinh nhiều
nhất vì phải nắm hết kiến thức tất cả tác giả được giới thiệu
trong chương trình. Nhiều khi đề bài cũng hỏi về một số chi tiết
trong tác phẩm. Ví dụ khi đề bài hỏi về: “Ý nghĩa hình tượng
rừng xà nu” thì các em phải xác định bên cạnh ý nghĩa tả thực
còn có ý nghĩa biểu trương của hình ảnh đó. Ngoài thao tác giải
thích phải có dẫn chứng tiêu biểu để chứng minh. Phân tích tác
phẩm văn xuôi đòi hỏi các em phải nhớ dẫn chứng và biết cách
cảm nhận nên khó hơn so với phân tích thơ. Chính vì vậy, nhiều
em hay bị sa vào diễn xuôi, kể lại cốt truyện từ đầu đến cuối.
Đây là điều cần tỉnh táo để tránh khỏi bị “vướng” vào. Tất nhiên
cách phân tích ở đây không giống như phân tích toàn bộ tác
phẩm ở bài văn nghị luận văn học như ở câu 3.
Câu 2, thuộc văn nghị luận xã hội, bàn về một vấn đề tư tưởng,
đạo lý hay hiện tượng xã hội trong cuộc sống. Mặc dù đáp án
được 3 điểm nhưng đa số thí sinh không trình bày đúng như đáp
án vì chưa có nhiều kiến thức xã hội nên tổng số điểm ít khi đạt

được tối đa mà chỉ dao động từ 1-1,5 điểm. Ở câu hỏi này các

em vừa trình bày thực trạng, vừa giải thích nguyên nhân, đồng
thời tìm được giải pháp khắc phục. Ví dụ đề thi yêu cầu: “Vai
trò của nhà trường đối với việc truyền thụ kiến thức văn hóa” thì
thí sinh phải trình bày được những biểu hiện của vấn đề và biết
liên hệ vào thực tế. Nên tìm những vấn đề gần gũi vì thông
thường thí sinh yếu về dẫn chứng thực tế. Thí sinh biết xác định
đề bài hỏi về vấn đề gì không phải là chuyện dễ. Muốn vậy thì
phải có kỹ năng phân tích đề. Khi luyện tập, giáo viên có thể
đưa ra hai câu thơ hoặc một ý kiến để các em phân tích, tập viết
thành một đoạn văn.
Ở phần nghị luận văn học, giáo viên yêu cầu phân tích chi tiết
truyện như hành động cởi trói A Phủ của nhân vật Mỵ, nhan đề
tác phẩm Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân, đôi bàn tay của Tnú
trong truyện ngắn Rừng xà nu… Khi luyện tập kỹ năng phân
tích nhân vật, giáo viên không yêu cầu các em phân tích toàn bộ
tác phẩm mà “nhặt” ra một ý nhỏ, một sự kiện đặc biệt trong
cuộc đời nhân vật để tập phân tích như: “Niềm hi vọng tương lai
ở nhân vật Tràng trong tác phẩm Vợ nhặt”.
Đặc biệt, để hệ thống hóa kiến thức, giáo viên nên lập bảng hệ
thống để các em tự soạn bao gồm các cột như tên tác phẩm, thể
loại, cuộc đời tác giả, hoàn cảnh sáng tác, giá trị nội dung và
nghệ thuật…