Ô nhiễm môi trường thách thức đối với việc phát triển kinh tế ở thành phố Hồ Chí Minh (Phần 3) ppt

Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 24
Chương 2: THÁCH THỨC CỦA “Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG”
ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH CNH – HĐH VÀ PHÁT TRIỂN KINH
TẾ – XÃ HỘI TẠI TP. HỒ CHÍ MINH
Theo các mục tiêu quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội TP.HCM đến
năm 2010, diện tích sẽ được đô thò hóa gấp 4,2 lần hiện nay (685 km
2
so với 165
km
2
) và dân số khoảng 7,2 triệu người, gấp 1,5 lần năm 1995. Tốc độ tăng
trưởng kinh tế, dự kiến 15%/năm trong giai đoạn 1996 - 2000 và 14%/năm thời
kỳ 2001 - 2010, sẽ đưa mức GDP/người vào năm 2010 vào khoảng 4.600 USD.
Với vò trí vai trò của một trung tâm nhiều chức năng, thời gian qua
TP.HCM luôn luôn thể hiện là một đòa bàn có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao ở
nước ta.
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) và công cuộc phát
triển kinh tế - xã hội trong những năm vừa qua của TP.HCM đã đem lại những
thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế, nâng cao đáng kể đời sống nhân dân.
Tuy nhiên, những biến đổi nhiều mặt trong đời sống xã hội và tăng trưởng kinh
tế cũng nảy sinh nhiều vấn đề về môi trường thiên nhiên và môi trường sống của
cộng đồng. Sự suy thoái về môi trường là vấn đề đã được cảnh báo và đã giành
được sự quan tâm của toàn xã hội, song vẫn là điều đáng lo ngại trong quá trình
CNH-HĐH và phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM. Với sự mở rộng về quy
mô và tăng mật độ các khu công nghiệp, đồng thời với việc áp dụng nhiều công
nghệ mới và nhiều hóa chất trong sản xuất nông nghiệp đang phát sinh nhiều
thách thức mới trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Nhu cầu
phát triển kinh tế nhanh trên cơ sở đẩy mạnh CNH, HĐH và phát triển kinh tế -
xã hội , hội nhập quốc tế là điều cần thiết cấp bách đối với TP đang trên đà phát
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 25
triển, song những tác động tiêu cực của nó đến với môi trường là rất lớn và nếu
không xử lý tốt thì đó cũng là tác nhân gây ra cản trở sự phát triển của TP.
Các dự án đầu tư trong các khu công nghiệp, khu chế xuất của TP.HCM là
các dự án sản xuất hàng hóa, có tỷ lệ xuất khẩu cao, do đó đã góp phần quan
trọng trong việc chuyển dòch cơ cấu lao động theo hướng tích cực. Tuy nhiên,
việc thành lập quá nhiều khu công nghiệp ở một số vùng trong khu khả năng thu
hút đầu tư hạn chế nên chưa đảm bảo được kết cấu hạ tầng kỹ thuật và chưa tính
đên ảnh hưởng của tốc độ đô thò hóa nên hậu quả là vấn đề môi trường đã và
đang là vấn đề bức xúc đặt ra ở các đòa phương có khu công nghiệp và khu chế
xuất.
Yêu cầu CNH-HĐH và phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM đặt ra
nhiều vấn đề cấp thiết đối với môi trường. Chỉ tiêu tăng GDP với mức tăng
trưởng công nghiệp hằng năm sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng ô nhiễm ở các
khu công nghiệp và vùng đô thò vốn đã bò ô nhiễm ở mức báo động. Chiến lược
phát triển công nghiệp với quy mô lớn đang được coi trọng và chắc chắn sẽ được
thông qua, sớm được triển khai. Việc tập trung CNH các ngành công nghiệp
nặng và ô nhiễm trầm trọng như Dệt may, hóa chất… sẽ có những ảnh hưởng
không thể bỏ qua đối với môi trường.
Hơn thế nữa, năng lực kỹ thuật yếu kém, công nghệ lạc hậu, thiết bò lỗi
thời và sự thô sơ của quá trình phát triển công nghiệp, thiếu khuôn khổ pháp lý
và thể chế có hiệu lực, cộng với việc thi hành các quy đònh về môi trường của
TP.HCM còn hạn chế có thể gây ra vô số mối nguy hại đối với môi trường trong
tương lai khi các ngành tiếp tục phát triển. Mặt khác, sự tập trung thái quá vào
phát triển công nghiệp xung quanh các tam giác tăng trưởng sẽ khiến cho vấn đề
môi trường càng trở nên tồi tệ và thách thức đối với tăng trưởng hiện tại, mức độ
ô nhiễm môi trường sẽ tăng nhiều lần trong các năm tới, tương đương với mức
tăng 14%/năm nếu không có một số biện pháp ngăn ngừa hữu hiệu.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 26
Ô nhiễm xuyên biên giới liên quan đến hệ thống thương mại và đầu tư
ngày càng mở rộng giữa Việt Nam và các quốc gia khác là một vấn đề hoàn
toàn mới và cũng là một thách thức lớn trong những năm tới của TP.HCM. Vấn
đề này ngày càng trở nên phức tạp hơn bởi việc sử dụng nguồn nước chung,
nguy cơ ô nhiễm công nghiệp độc hại như mưa axit, đổ rác thải và ô nhiễm
xuyên biên giới do việc nhập khẩu các công nghiệp lạc hậu và gây ô nhiễm.
Việc Việt Nam gia nhập WTO, ký kết các hiệp đònh và công ước khu vực và
quốc tế phần nào giúp Việt Nam, TP.HCM trong việc đối phó với những vấn đề
môi trường chung, nhưng đồng thời các cam kết đó cũng buộc chúng ta phải thực
hiện những nghóa vụ của mình khi tham gia các công ước đó. Cùng với quá trình
hội nhập tổ chức thương mại thế giới, Việt Nam và TP.HCM phải sẵn sàng đối
phó với những tình huống mang lại bất lợi cho môi trường thông qua việc nhập
khẩu chuyển giao công nghệ. Nếu không tỉnh táo và thiếu các biện pháp quản lý
chặt chẽ thì TP.HCM rất dễ trở thành nơi chứa chất thải và các thiết bò công
nghệ lạc hậu từ những nước phát triển nhanh hơn.
Cùng với tốc độ CNH-HĐH và phát triển kinh tế - xã hội qúa trình đô thò
hóa của TP.HCM cũng diễn ra với nhòp độ cao và có thể có những hậu quả đối
với môi trường. Hơn thế nữa, theo dự kiến, quá trình đô thò hóa sẽ tiếp tục được
đẩy nhanh trong những năm sắp tới. Tình hình này tạo ra một áp lực lớn đối với
vấn đề quản lý đô thò, như vấn đề giao thông, rác thải, cung cấp nước sạch, hệ
thống thoát nước và các dòch vụ công cộng khác. Đây thật sự là một sức ép lớn
vì tình trạng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thò hiện rất yếu kém. Thêm vào đó,
luồng di dân từ nông thôn ra thành thò sẽ tạo thêm gánh nặng lớn hơn đối với
vấn đề quản lý đô thò. Dân số đô thò tăng, tất yếu dẫn đến những thách thức lớn
về môi trường. Đây là bài toán chung khó giải đối với quốc gia và các tỉnh
thành.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM

Qua điều tra khảo sát được biết ở tất cả các đô thò nước ta không có hệ
thống thoát nước nào đúng tiêu chuẩn quy đònh. Tỷ lệ dân số được sử dụng các
hệ thống thoát nước còn thấp, chỉ vào khoảng 50% tại thành phố Hồ Chí Minh .
Nước thải trực tiếp chảy vào các hệ thống thoát nước chung là sông hoặc hồ gần
đó. Ở các khu công nghiệp mới đã có khu nào xây dựng xong trạm xử lý nước
tập trung, các nhà máy vẫn thải trực tiếp vào nguồn nước. Đây chính là một
trong những tác nhân quan trọng làm cho tình hình nước sử dụng trở nên trầm
trọng.
Các vấn đề đã được trình bày trên cho thấy, quá trình CNH-HĐH và phát
triển kinh tế - xã hội của TP.HCM bền vững xét trên bình diện rộng còn là mối
quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Để đạt được sự phát triển lâu bền, đòi
hỏi người lao động phải có sự hiểu biết và trách nhiệm cao trong việc bảo vệ,
cải thiện môi trường sống, hay nói cách khác là phải có văn hóa sinh thái. Đây
là vấn đề cấp bách, sống còn.

Sơ đồ 1: nguyên tắc các mối quan hệ trong hệ thống quản lí môi trường KCN
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 27
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 28
Chương 3: KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI VẤN
ĐỀ“Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG” TẠI TP. HỒ CHÍ MINH
1.
2.
Kiến nghò
TP. HCM nên nhanh chóng tiến hành các biện pháp tích cực để vừa đảm
bảo đi lên trên con đường công nghiệp hoá mà đô thò hoá là người bạn song
hành của nó, vừa đảm bảo cho môi trương TP. HCM được phục hồi và bảo vệ.
Giải pháp
2.1. Giải pháp trước mắt

Cần nhanh chóng di dời các cơ sở sản xuất ô nhiễm ra khỏi các khu dân
cư, khu vực nội thành và cần kết hợp các biện pháp bắt buộc các cơ sở phải có
hệ thống xử lý nước và khí thải trước khi thải ra môi trường, thực hiện theo
nguyên tắc “Người gây ô nhiễm phải trả tiền”.
Có biện pháp khuyến khích giao thông công cộng giảm lưu thông bằng xe máy.
Tuy nhiên không nên hạn chế khắt khe xe máy ngay lậïp tức khi chưa có một hạ
tầng GTCC hoàn chỉnh, bởi nếu làm như thế sẽ dẫn đến việc gia tăng lượng xe ô
tô trong lưu thông mà với hệ thống đường giao thông ở TP. HCM hiện nay việc
đó chắc hẳn sẽ làm xấu thêm tình trạng kẹt xe hiện nay. Nên thực hiện theo
hướng đầu tư vào GTCC, đặc biệt là GTCC thân thiện môi trường, song song là
tuyên truyền ý thức nhân dân, càng về sau khi đã có một cơ sở hạ tầng GTCC
hoàn chỉnh thì tăng cường các biện pháp nhằm hạn chế phương tiện lưu thông cơ
giới cá nhân. Việc thực hiện kiểm đònh và thu phí ô nhiễm môi trường với xe
gắn máy có thể thực hiện nhưng phải thận trọng, phải đặt mục tiêu của việc làm
này là “hạn chế các xe gắn máy gây ô nhiễm” chứ không phải là “hạn chế việc
sử dụng xe gắn máy”.
Nhanh chóng tiến hành giải quyết tình trạng lấn chiếm kênh rạch kết hợp
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 29
khai thông nạo vét để phục hồi các con kênh ở TP. HCM hệ thống kênh được
phục hồi thì mới có thể tính đến phục hồi hệ thống sông ngòi. Nhanh chóng tiến
hành nghiên cứu và xây dựng các điểm xử lý nước thải theo công nghệ mới chứ
không dừng ở việc “pha loãng” như hiện nay. Với chất thải rắn, việc trước mắt
là tiến hành đại trà phân loại rác tại nguồn để thuận tiệc cho việc tái sinh, tái
chế giảm áp lực cho các bãi chôn lấp rác hiện nay của TP. HCM. Sau đó nhanh
chóng tiến hành tìm các phương pháp mới để xử lý rác thải thay cho phương
pháp chôn lấp như phương pháp vi sinh, … Hướng đến một đô thò bền vững về
môi trường
2.2. Giải pháp bền vững, lâu dài

Phải tăng cường giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người dân ở
mọi lứa tuổi. Việc này có thể triển khai trong trường học với nhiều hình thức đa
dạng, từ chính khóa đến ngoại khóa, từ việc có chương trình riêng độc lập đến
việc lồng ghép tích hợp vào một số môn học như Sinh học, Đòa lý, Hóa học …
Ngoài ra là một số giải pháp mang tính tổng thể như sau:
- Lồng ghép BVMT với quy hoạch phát triển KT-XH của đô thò - Lồng
ghép BVMT với qui hoạch phát triển công nghiệp ở các thành phố - Xem xét
môi trường đối với qui hoạch phát triển giao thông đô thò - Phát triển cây xanh
và bảo tồn mặt nước trong các đô thò - Có chính sách đầu tư, ưu tiên trong phát
triển đô thò
- Xem xét thành phố trên quan điểm như một “môi trường” với đầy đủ
chức năng và một giới hạn chòu tải nhất đònh. Từ đó quy mô phát triển dân số và
phát triển kinh tế - xã hội của thành phố phải phù hợp với "chức năng môi
trường" phù hợp với "khả năng chòu tải" của môi trường thành phố.
- Mọi hoạt động thải ra ít chất thải nhất. Các chất thải được quay vòng sử dụng,
tái sử dụng, được thu gom và xử lý hoàn toàn đúng kỹ thuật vệ sinh môi trøng.
Sao cho nồng độ các chất ô nhiễm môi trường xung quanh đều đạt tiêu
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
chuẩn môi trường, sức khoẻ cộng đồng được bảo vệ tốt.
- Bảo đảm các hệ sinh thái phát triển hài hoà và cân bằng. Khuyến khích phát
triển các mảng xanh đô thò, tăng cường cac biện pháp giữ gìn và phát triển
những mảng xanh này. Đặc biệt ở TP. HCM bảo tồn hệ sinh thái rừng ngập mặn
Cần Giờ là một trong những yếu tố cần đảm bảo đặc biệt.
- Thành phố phải có hạ tầng
kỹ thuật và hạ tầng xã hội tốt,
nhất là cơ sở hạ tầng phục vụ
cho giáo dục, y tế, quản lý xử
lý và tái sinh chất thải. Giải
quyết cơ bản vấn đề nhà ở,

kiến trúc công trình trong đô
thò được thiết kế hài hoà với
môi trường thiên nhiên, tiết
kiệm vật liệu trong quá trình xây dựng và tiết kiệm năng lượng trong quá trình
sử dụng.
Các đại biểu tham dự hội thảo khoa học "Nghiên cứu các giải pháp
tổng hợp quản lý mơi trường trên địa bàn Tp.HCM" ngày 20/8/2008.
- Hài hoà môi trường ở nội thành và môi trường ở ngoại thành, các
nguồn ô nhiễm ở nội thành không gây ra áp lực đối với môi trường ở ngoại thành
và ngược lại. Mọi người dân đô thò đều có phong cách sống "thân thiện" với môi
trường, tự giác giữ gìn vệ sinh đô thò, tự giác tham gia tích cực vào mọi hoạt
động bảo vệ môi trường của đô thò, thực hiện xã hội hoá công tác bảo vệ môi
trường.
Năm 1989, Ủy ban Môi trường Liên hợp quốc đã nhấn mạnh: “Sự tăng
trưởng dân số nhanh chóng sẽ là áp lực đối với nguồn tài nguyên thiên nhiên và
làm chậm lại tiến trình nâng cao mức sống. Sự phát triển bền vững chỉ có thể đạt
được nếu như kích cỡ dân số và sự gia tăng hòa nhập với những bước tiến của
tiềm lực sản xuất trong kinh tế - xã hội” (UNCED, 1987).
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 30
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
PHỤ LỤC

Bảng 6 : Ước tính tổng lượng nước thải từ các khu công nghiệp thuộc các tỉnh của 4
vùng kinh tế trọng điểm năm 2009
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 31
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 32

Hậu quả do Công ty Vedan VN gây ô nhiễm môi trường đến nay vẫn chưa khắc phục
được. Đôi cánh tay của cán bộ môi trường bò bám đầy "hóa chất" sau khi thò xuống
sông Thò Vải, đoạn sau lưng nhà máy Vedan, để lấy mẫu nước.

Giải thương Thương hiệu Xanh đựơc trao cho 100 thương hiệu bảo vệ tốt môi trường
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Ô nhiễm môi trường – thách thức đối với việc phát triển KT-XH ở Tp HCM
Tài liệu tham khảo
 Trên sách báo và các tài liệu in ấn khác
1. Chính phủ, 2004, Đònh hướng chiến lược phát triển bền vững Việt Nam
(Chương trình nghò sự 21 của Việt Nam), Hà Nội.
2. Th.s Nguyễn Tấn Viện, 2000, Phương Pháp Nghiên Cứu Đòa Lí Đòa Phương,
Giáo trình khoa Đòa Lí trường đại học Sư Phạm thành phố Hồ Chí Minh,
thành phố Hồ Chí Minh.
3. GS.TSKH Phạm Ngọc Đăng, 2004, Phát triển đô thò bền vững về môi trường
ở Việt Nam, Hà Nội.
4. Th.S Trần Văn Thành, 2006, Đòa sinh thái cảnh quan, Giáo trình khoa Đòa
Lí trường đại học Sư Phạm thành phố Hồ Chí Minh, Tp. Hồ Chí Minh.
5. SV. Trương Thanh Huyền, 2006, Ô nhiễm môi trường và hướng đến đô thò
bền vững về môi trường ở Tp. HCM, kỷ yếu hội thảo khoa học, khoa Đòa Líù
trường đại học Sư Phạm thành phố Hồ Chí Minh (lưu hành nội bộ), 5, 80 –
91, thành phố Hồ Chí Minh.
Thông tin trên¡ Internet
Một số Website và đường Link đã sử dụng
- www.cpv.org.vn
-
-
-
-
-

Ngoài ra, tài liệu và hình ảnh minh họa được tìm kiếm tại
Wikimedia Commons, www.google.com.vn và một số đòa chỉ, đường dẫn
khác trên internet.

Bài được Post với link download free ở mediafile.com để tham khảo
tại đòa chỉ , mọi thông tin góp ý
xin vui lòng liên hệ với nhóm. Chúng tôi rất vui khi tiếp nhận sự quan
tâm đ ! ó
Dương Quang Phú – Lý Thò Nương Trang 33
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -