Nâng cao chất lượng phóng sự truyền hình tại trung tâm văn hoá thông tin và thể thao

1

PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. LÝ DO VIẾT SÁNG KIẾN
Truyền hình giữ vai trị vơ cùng quan trọng trong đời sống xã hội, khơng
chỉ giúp người dân giải trí lành mạnh, truyền hình với những chương trình tin
tức chính luận mà cịn là kênh thơng tin hữu hiệu giúp người dân cập nhật thơng
tin thời sự hàng ngày. Họ thích thú khi nắm bắt được những diễn biến của không
gian rộng hơn, toàn cảnh hơn. Các mặt của đời sống như chính trị, an ninh quốc
phịng, kinh tế, văn hóa, giải trí...đều được thơng tin rộng rãi qua những chương
trình thời sự, đặc biệt là các chuyên trang, chuyên mục. Thông qua truyền hình,
mọi người có thể tận mắt nhìn thấy, nghe và hiểu được phần nào về vùng đất,
con người và cả cuộc sống của những con người đó ở trên mọi miền Tổ quốc.
Kể từ khi truyền hình xuất hiện vào đầu thế kỉ thứ XX và phát triển với
tốc độ như vũ bão nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật và công nghệ, tạo ra một
kênh thông tin quan trọng trong đời sống xã hội. Ngày nay, truyền hình là
phương tiện thiết yếu cho mỗi gia đình, mỗi quốc gia, dân tộc. Truyền hình trở
thành cơng cụ sắc bén trên mặt trận tư tưởng văn hóa cũng như các lĩnh vực kinh
tế - xã hội, an ninh quốc phòng.
Ở thập kỉ 50 của thế kỉ XX, truyền hình chỉ được sử dụng như là cơng cụ
giải trí, rồi thêm chức năng thơng tin, Dần dần truyền hình đã trực tiếp tham gia
vào quá trình quản lý và giám sát xã hội, tạo lập và định hướng dư luận, giáo
dục và phổ biến kiến thức, phát triển văn hóa quảng cáo và các dịch vụ khác.
Trước thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, và cũng để đáp ứng nhu
cầu ngày càng cao của khán giả xem truyền hình, những người làm báo chí nói
chung, báo hình nói riêng phải khơng ngừng nâng cao năng lực chun mơn, tìm
tịi, sáng tạo trong cơng việc để có thể có những tác phẩm truyền hình đặc sắc,
thu hút và giữ chân khán giả.
Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hòa được thành
lập từ 01/12/2018 trên cơ sở hợp nhất hai cơ quan Đài Truyền thanh và Trung
tâm Văn hóa –Thể thao Hiệp Hịa theo Quyết định số: 646 /QĐ-UBND, ngày 19

tháng 10 năm 2018 của UBND tỉnh Bắc Giang.
Một trong những nhiệm vụ chun mơn của Trung tâm Văn hóa Thơng tin
và Thể thao Hiệp Hịa là thực hiện cơng tác thơng tin, tuyên truyền các chủ
trương, đường lối của Đảng, Chính sách pháp luật của Nhà nước, cũng như của
cấp ủy, chính quyền địa phương trên sóng phát thanh nhằm nâng cao nhận thức
của nhân dân, tạo sự ổn định về an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội và thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hóa, xã hội. Ngồi ra, Trung tâm Văn hóa
Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hòa còn phối hợp với Đài Phát thanh và
Truyền hình tỉnh Bắc Giang sản xuất các chương trình phát thanh, truyền hình
phát sóng trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Bắc Giang.


2

Với vai trò là cơ quan tuyên truyền của Đảng bộ, chính quyền huyện; là
cầu nối đưa những Chủ trương, đường lối của Đảng và Chính sách pháp luật của
Nhà nước tới mọi người dân trên địa bàn huyện. Đồng thời có nhiệm vụ tun
truyền, quảng bá các hình ảnh đẹp về vùng đất, con người, lịch sử, văn hoá, kinh
tế, chính trị … của huyện Hiệp Hồ đến với đơng đảo người dân trong và ngồi
huyện. Trong khi đó, Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp
Hồ lại chưa có hệ thống thu phát tín hiệu truyền hình, mà tất cả các tin tức, sự
kiện của huyện muốn được tuyên truyền đều phải nhờ qua sóng truyền hình của
Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Bắc Giang. Do đó đội ngũ những người làm
cơng tác phát thanh, truyền hình của Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao
huyện Hiệp Hồ lại càng phải nỗ lực cố gắng hơn gấp nhiều lần để có thể có
những tác phẩm truyền hình chất lượng truyền đến cơng chúng.
Hiện hàng tháng, Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp
Hoà vẫn đang thực hiện Trang Truyền hình địa phương phát trên sóng của Đài
Phát thanh và Truyền hình tỉnh Bắc Giang. Các tác phẩm phát trong trang truyền
hình địa phương hồn tồn là thể loại phóng sự. Do vậy, việc đầu tư nâng cao

chất lượng các phóng sự truyền hình chính là điều hết sức cần thiết để tạo ra
những tác phẩm truyền hình hay, ấn tượng, thu hút khán giả, đồng thời để lại ấn
tượng sâu sắc, khó quên về câu chuyện, sự kiện, sự việc mà chúng ta muốn
truyền tải tới công chúng, khán giả xem truyền hình. Điều đó đồng nghĩa với
việc nâng cao vị thế, tầm ảnh hưởng của quê hương Hiệp Hoà anh hùng tiến xa
hơn đến với mọi miền tổ quốc, qua đó góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho việc
phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của địa phương.
Với những lý do đó, tơi đã mạnh dạn chọn đề tài “ Nâng cao chất lượng
Phóng sự truyền hình tại Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện
Hiệp Hoà” làm đề tài xét duyệt chiến sỹ thi đua cấp cơ sở. Do thời gian có hạn,
kinh nghiệm làm việc thực tiễn cịn chưa nhiều nên bài viết khơng tránh khỏi
những thiếu sót, Tơi rất mong nhận được sự đóng góp của các đồng chí, đồng
nghiệp, của Hội đồng khoa học, Hội đồng thi đua khen thưởng huyện để Đề tài
sáng kiến kinh nghiệm của tơi được hồn thiện hơn.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Thực hiện nghiên cứu, tham khảo chất lượng phóng sự truyền hình của
Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao các huyện, thành phố và của Đài
Phát thanh và Truyền hình tỉnh Bắc Giang; so sánh, tìm ra những ngun nhân
cịn hạn chế, qua đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng Phóng
sự truyền hình mà Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hoà
đang làm.
III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thể loại Phóng sự truyền hình do
Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hồ đã và đang làm để
phát trong trang truyền hình địa phương của Đài Phát thanh, truyền hình tỉnh


3

Bắc Giang; các phóng sự truyền hình phục vụ các nhiệm vụ chính trị khác theo
yêu cầu của Huyện uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận
tổ quốc huyện cũng như theo yêu cầu của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể
trong huyện.
2. Phạm vi
Đề tài giới hạn phạm vi nghiên cứu là khảo sát phóng sự truyền hình được
sử dụng trong Trang Truyền hình địa phương của Đài Phát thanh và Truyền hình
tỉnh Bắc Giang; các Phóng sự truyền hình phục vụ các nhiệm vụ chính trị khác
theo yêu cầu của Huyện uỷ, Huyện uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân,
Uỷ ban Mặt trận tổ quốc huyện cũng như các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể
trong huyện.
Thời gian khảo sát được thực hiện từ tháng 10/2022 đến tháng 10/2023 và
còn tiếp tục nghiên cứu trong những năm tiếp theo.
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Để đạt được mục đích nghiên cứu, tơi đặt ra nhiệm vụ như sau:
Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về phóng sự truyền hình nói chung,
vai trị quan trọng của Phóng sự truyền hình trong các chương trình truyền hình
đối với các đài truyền hình; xu hướng phát triển của thể loại này trong môi
trường số hiện nay.
Phân tích thực trạng chất lượng Phóng sự truyền hình ở Trung tâm Văn
hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hồ trên các bình diện như: cách thức
chọn đề tài, cách biên tập nội dung, xử lý hình ảnh, âm thanh; quy trình sản
xuất; phương pháp, nội dung phỏng vấn nhân vật; kỹ thuật phóng viên dẫn hiện
trường; kỹ thuật đọc của phát thanh viên.
Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng Phóng sự truyền hình mà Trung
tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao Hiệp Hồ đang thực hiện để có thể thu hút
khán giả trong môi trường cạnh tranh như hiện nay. Các giải pháp vừa giúp
truyền hình sống chung với cơng nghệ, vận dụng những thế mạnh của công nghệ
để phát huy lợi thế, vừa giúp tận dụng triệt để nội lực mình có, để khẳng định ưu
thế của truyền hình nói chung và phóng sự truyền hình nói riêng.

V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Trong q trình nghiên cứu, tơi sử dụng phối hợp các phương pháp sau để
giải quyết vấn đề:
Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: nhằm hệ thống lại các cơng
trình nghiên cứu trước đó, tạo cơ sở lý luận để triển khai nghiên cứu đề tài.
Phương pháp phân tích sản phẩm truyền thông: nhằm đánh giá nội dụng,
phương thức sản xuất, tính hấp dẫn của những phóng sự trong các chương trình
truyền hình của Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Bắc Giang. Hoạt động phân
tích được thực hiện trên cả hai phương diện nội dung và hình thức.


4

VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA SÁNG KIẾN
Ý nghĩa về lý luận: Kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung thêm lý luận về
các Chương trình truyền hình, trong đó nhấn mạnh vai trị, thế mạnh của thể loại
phóng sự, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt thông tin như hiện nay.
Ý nghĩa về thực tiễn: Đề tài là tài liệu tham khảo đối với Trung tâm Văn
hoá - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hịa nói riêng, các Trung tâm Văn hố Thơng tin và Thể thao của các huyện khác trong tỉnh Bắc Giang nói chung nhằm
nâng cao chất lượng các Trang Truyền hình địa phương phát trên Đài Phát thanh
và Truyền hình tỉnh Bắc Giang cũng như nâng cao chất lượng sản xuất các
Phóng sự phục vụ các nhiệm vụ chính trị, văn hố- xã hội, an ninh- quốc phịng
của huyện Hiệp Hồ.
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận.
Phóng sự truyền hình là thể loại báo chí quan trọng trên truyền hình, nó
cung cấp cho khán giả những thơng tin mà thể loại tin khơng chuyển tải hết
được. Ngồi ra, nó cịn gửi đến cơng chúng một góc nhìn riêng, mang dấu ấn tác
giả về một vấn đề, với sự thể hiện của nhà báo ít nhiều cảm xúc làm cho phóng

sự khơng cứng nhắc mà trở nên mềm mại, giàu hơi thở cuộc sống. Cái cốt yếu
làm nên giá trị của phóng sự ở chỗ thơng tin nhanh về sự kiện và sự hiện diện,
chứng kiến của phóng viên, của tác giả phóng sự ở sự kiện đó. Phóng sự có thể
viết bằng các bút pháp mang tính văn học. Trong phóng sự có nhân vật và có cái
tơi trần thuật. Phóng sự giúp bạn hiểu sâu hơn, rõ hơn sự việc và chia sẻ được
với tác giả những vấn đề được đặt ra trong tác phẩm.
Trong Phóng sự truyền hình thì âm thanh, hình ảnh là hai yếu tố quan
trọng nhất được sắp xếp theo trình tự logic khoa học, làm nổi bật thái độ, chính
kiến, quan điểm, cảm xúc của phóng viên. Tất cả nhằm mục tiêu chuyển tải
thông điệp một cách hiệu quả nhất đến khán giả.
Một phóng sự truyền hình có chất lượng khi đảm bảo được 2 yếu tố nội
dung và hình thức: Nội dung là phóng sự có vấn đề, hướng về số đơng và đấu
tranh cho những giá trị tốt đẹp của lẽ phải. Hình thức là phương pháp thể hiện,
từ hình ảnh, âm thanh, chọn lựa chi tiết đến xử lý tình huống, nghệ thuật kể
chuyện. Gia vị quan trọng làm nên sự thành cơng là góc nhìn riêng và cảm xúc
của phóng viên, nhà báo.
2. Cơ sở thực tiễn
Qua nghiên cứu, nhận thấy, trong điều kiện internet phát triển như hiện
nay, cơng chúng có nhiều lựa chọn để cập nhật tin tức. Họ có thể xem trên các
trang báo mạng, mạng xã hội. Bên cạnh đó, do cơng nghệ thơng tin phát triển
nên những tin tức mang tầm quốc gia, khu vực, thậm chí là quốc tế cũng rất dễ
cập nhật, cơng chúng sẽ ít quan tâm tới những tin tức nhỏ lẻ ở địa phương nhất
là với những trang truyền hình địa phương của các huyện. Và trong điều kiện đó,


5

chỉ có phóng sự mới giúp chương trình truyền hình thực sự giữ lại bản sắc riêng
có của chương trình. Người dân có thể khơng quan tâm đến những tin tức dạng
hội họp, nhưng những vấn đề mang tính xã hội, ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc

sống của họ thì họ sẽ quan tâm.
Ví dụ như đối với người dân vùng nơng thơn thì điều họ quan tâm nhất
chính là trồng loại giống cây gì, ni con gì để mang lại hiệu quả kinh tế cao;
các cá nhân, mơ hình tập thể tiêu biểu đã ứng dụng thành công các loại cây, con
giống đó... Với người dân thành thị thì họ lại quan tâm nhiều hơn tới thị trường
giá cả...
Thực tế tại Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hịa,
các phóng sự truyền hình làm ra được phát trên sóng truyền hình của Đài Phát
thanh và Truyền hình Bắc Giang đa phần mới chỉ dừng lại ở các Trang Truyền
hình địa phương thực hiện được do việc phải “mua” sóng trên đài tỉnh. Mặc dù
những năm qua, các đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên của Trung
tâm vẫn không ngừng trau dồi chun mơn nghiệp vụ, sáng tạo, đổi mới chất
lượng phóng sự, tuy nhiên vẫn rất khó để có thể được “chen chân’ vào các
chương trình thời sự chính luận phát vào các khung giờ “vàng” của Đài Phát
thanh - Truyền hình tỉnh Bắc Giang. Do đó, hiệu quả tun truyền chưa được
cao, chưa có sức lan tỏa mạnh đến đơng đảo khán giả trong và ngồi tỉnh.
Khơng những vậy, việc báo cáo bằng hình ảnh đang có xu thế phổ biến tại
Hiệp Hịa. Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hòa cũng
thường xuyên phải làm các phóng sự, clip phục vụ báo cáo tại hội nghị sơ kết,
tổng kết của các cơ quan, ban, ngành, đồn thể; phóng sự giữa nhiệm kỳ của
Đảng... mà phần lớn các phóng sự đều phải làm đi làm lại nhiều lần, rất khó
khăn, vất vả đối với những người được phân công làm công việc này.
Do vậy, với Đề tài “Nâng cao chất lượng phóng sự truyền hình tại Trung
tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hịa” hy vọng thời gian tới các
Phóng sự truyền hình của Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện
Hiệp Hịa sẽ thường xun được lên sóng của Đài Phát thanh và Truyền hình
tỉnh Bắc Giang, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền, quảng bá, tạo
sức lan toả mạnh mẽ đến cộng đồng trong và ngồi huyện về lịch sử truyền
thống, văn hóa, những thành tựu của cơng cuộc đổi mới cùng các hình ảnh đẹp
về vùng đất, con người Hiệp Hòa.

II. THỰC TRẠNG CỦA SÁNG KIẾN
Để có cái nhìn chính xác về thực trạng các phóng sự truyền hình mà
Trung tâm Văn hố - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hịa đang sản xuất,
trước tiên, chúng ta cần biết về khái niệm phóng sự truyền hình; các loại
phóng sự truyền hình, cũng như các đặc điểm, yêu cầu và điều kiện để sản
xuất một phóng sự truyền hình.
Khái niệm phóng sự truyền hình:


6

Phóng sự truyền hình là một thể loại báo truyền hình thuộc nhóm chính
luận nghệ thuật, phản ánh các sự kiện, con người, tình huống, hồn cảnh điển
hình trong q trình phát sinh, phát triển, đồng thời thẩm định hiện thực đó qua
cái tơi trần thuật vừa tỉnh táo lý trí, vừa cảm xúc với bút pháp giàu chất văn học
bằng phương tiện kỹ thuật truyền hình.
Phóng sự truyền hình cũng như các thể ký truyền hình khác, đều thơng tin
về người thật, việc thật trong một quá trình phát sinh và phát triển. Không chỉ
dừng lại ở việc thông tin, phóng sự cịn cố gắng thẩm định hiện thực, trả lời
những câu hỏi mà hiện thực đặt ra. Phóng sự có đầy đủ khả năng nêu rõ những
mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình diễn biến, bối cảnh của sự kiện và cách giải
quyết các mâu thuẫn để làm cho người xem có khả năng hình dung khá đầy đủ
những biến cố xảy ra như chính họ chứng kiến.
Trong phóng sự truyền hình dấu ấn chủ quan của tác giả thể hiện rõ nét,
đó là “cái tơi” vừa lơgic, lý trí giàu lý lẽ và ở một chừng mực nào đó và sử dụng
sức mạnh của cảm xúc. Trong nhiều trường hợp, cảm xúc thẩm mỹ trở thành
một động lực đưa tác phẩm đạt tới những phẩm chất khác lạ. Cái tôi nhân chứng
khách quan khiến cho công chúng luôn tin tưởng rằng họ đang tiếp xúc với sự
thật hồn tồn. Ở khía khác, cái tơi cịn góp phần tạo ra giọng điệu và thể hiện
khuynh hướng của tác phẩm. Đối tượng phản ánh của phóng sự truyền hình là

những “hồn cảnh có vấn đề” đang được đơng đảo công chúng quan tâm. Cuộc
sống vô vàn những sự kiện, tình huống mới nảy sinh, nhưng phóng sự truyền
hình chỉ lựa chọn những cái tiêu biểu nhất nằm trong dòng thời sự chủ lưu.
Ngơn ngữ trong phóng sự truyền hình gần gũi với ngơn ngữ văn học. Nó cho
phép tác giả sử dụng khả năng miêu tả, tự thuật, nghị luận, trữ tình….
Các loại phóng sự truyền hình
Căn cứ vào đối tượng phản ánh có thể chia thành các loại phóng sự:
- Phóng sự sự kiện;
- Phóng sự vấn đề;
- Phóng sự chân dung;
- Phóng sự điều tra;
Phóng sự sự kiện: Là loại phóng sự được phát đi khi đang xảy ra hoặc nó
đã kết thúc hồn tồn. Loại phóng sự này có yêu cầu là phải hết sức nóng hổi,
sinh động, đề cập đến những sự kiện thu hút sự chú ý của nhiều người. Việc thu
thập và xử lý thông tin tuỳ thuộc vào năng lực và cách nhìn nhận của phóng
viên. Người thực hiện phải lựa chọn các chi tiết để làm rõ chủ đề sau khi đã xác
định được góc độ xử lý. Nhóm làm phim phải có mặt ngay tại hiện trường khi sự
kiện xảy ra, đây là công việc quan trọng nhất trong quá trình thực hiện loại
phóng sự này. Sau khi ghi hình, người thực hiện cần khẩn trương làm hậu kỳ để
chuyển nhanh đến cơng chúng. Điều cần lưu ý, phóng sự sự kiện được thực
hiện một cách thường xuyên trong các chương trình truyền hình cũng giống như
tin tức, nó cung cấp cho khán giả những thơng tin nóng hổi, tỷ mỷ, có đánh giá,


7

phân tích và bình luận của phóng viên về ảnh hưởng của những xu hướng vận
động của sự kiện
Phóng sự vấn đề: Đối tượng của loại phóng sự này là những vấn đề sự
kiện có ý nghĩa quan trọng được xã hội quan tâm. Những vấn đề về chủ trương

đường lối của Đảng được thể hiện qua loại phóng sự này giúp quần chúng hiểu
rõ hơn đây là loại phóng sự có tính chính luận cao. Những vấn đề mà phóng sự
đề cập thường có nội dung phong phú, được thực hiện khi sự kiện hoặc vài sự
kiện có cùng tính chất đã kết thúc, dư luận xã hội địi hỏi có một sự hiểu biết cặn
kẽ, tỷ mỷ. Loại phóng sự này là một bức tranh tồn cảnh về vấn đề mà nhà báo
truyền hình cần đề cập tới, ví dụ: vấn đề mơi trường, an tồn thực phẩm, cải
cách hành chính, dịch cúm gia cầm, tăng học phí… Có thể nói rằng, loại phóng
sự vấn đề giải quyết tốt những vấn đề bức xúc dư luận đang đòi hỏi được xã hội
quan tâm, từ sự phát sinh, xu thế vận động đến cách giải quyết vấn đề đó.
Phóng sự chân dung: Loại phóng sự này thường đi sâu vào khắc họa hình
ảnh, chân dung một con người với những tính cách, vị trí, vai trị khác nhau
trong xã hội. Như chân dung một anh hùng, bác sĩ, một nhà khoa học, một
doanh nhân,… Phóng sự chân dung cũng đề cập đến cuộc đời của những người
hoặc một nhóm người mà vai trị của họ có ảnh hưởng lớn đối với xã hội. Đặc
điểm ngoại hình, tính cách nhân vật, tâm lý, tiểu sử, những cống hiến của nhân
vật hoặc nhóm nhân vật được tập trung chú ý khai thác. Những chi tiết đó phải
chân thực, cụ thể, đặc sắc và có sức gợi cảm để tăng tính thuyết phục cho người
xem. Phóng sự chân dung có thể đề cập đến cuộc đời của một con người nhưng
cũng có thể đề cập đến khoảng khắc đời thường của họ. Điều quan trọng trong
phóng sự chân dung là cần có sự sinh động, không được sử dụng thủ pháp nhân
cách hố, điển hình hố của nghệ thuật điện ảnh. Khi thực hiện phóng sự chân
dung có thể có dàn cảnh nhưng phải dựa trên cơ sở của sự thật, phản ánh những
chi tiết có thật, chính xác, khách quan để làm bộc lộ tính cách của đối tượng
phản ánh.
Phóng sự điều tra: Loại phóng sự này được thực hiện khi trong xã hội nảy
sinh những vấn đề, trong đó có những mâu thuẫn gay gắt hay vấn đề đang gây
nhiều tranh cãi, nhằm lý giải, phân tích để đưa ra những phương pháp giải quyết
những mâu thuẫn đó. Phóng sự điều tra thường bắt đầu từ một kết quả tốt hoặc
xấu. Để làm rõ nguyên nhân, phóng viên phải xuống hiện trường để thu thập tài
liệu từ nhiều nguồn khác nhau, từ đó có đủ căn cứ, lý lẽ để phân tích và chứng

minh các vấn đề mà mình đưa ra. Trong q trình thực hiện phóng sự điều tra,
nhà báo phải coi đó là vấn đề lương tâm, trách nhiệm của mình. Khơng được
chủ quan hoặc coi đây là nói để khoe trí tuệ, ngơn từ, để lên gân hoặc để khẳng
định mình. Đây là loại phóng sự khó thực hiện, vì thế phải có những phương án
để vượt qua các trở ngại trong việc thu thập tài liệu, phỏng vấn nhân chứng cũng
như về tâm lý. Phóng sự điều tra truyền hình là thể loại tác phẩm mang lại sức
nặng đối với dư luận, đồng thời cũng là nơi để phóng viên thể hiện bản lĩnh, đạo
đức nghề nghiệp, trình độ, năng lực của mình.
Đặc điểm, yêu cầu và điều kiện sản xuất phóng sự truyền hình


8

* Đặc điểm
- Đặc điểm về thời lượng:
Thời lượng của phóng sự tùy thuộc vào thể loại phóng sự và nội dung, tuy
nhiên thơng thường phóng sự thường có thời lượng từ 3 phút trở lên.
- Đặc điểm về nội dung:
+ Đề tài
Phóng sự được xác định là thể loại quan trọng, cơ động, có tính chiến đấu
cao cho nên trong những chương trình thời sự của các đài truyền hình, phóng sự
ln chiếm một vị trí quan trọng. Do đó, những đề tài được chọn để thực hiện
phóng sự cũng được cân nhắc kỹ lưỡng và góp phần mang đến thành công bước
đầu cho thể loại này, dù là ở đài Trung ương hay đài địa phương.
Phóng sự thường có thời lượng dài cần có sự đầu tư về thời gian, thơng tin
cũng tồn diện hơn từ diễn biến, kết quả tới giải pháp.
Đề tài của phóng sự là những khía cạnh của đời sống dân sinh ln được
quan tâm, theo dõi sát sao. Đó thường là những vấn đề nóng hổi, ảnh hưởng trực
tiếp đến người dân. Đương nhiên, để hài hòa về nội dung và cả cảm xúc cho
người xem truyền hình, những vấn đề về kinh tế, văn hóa, xã hội được phóng

viên tiếp cận ở những góc nhìn tích cực, thú vị về du lịch, gương người tốt,
những cá nhân, tổ chức có những hành động tử tế cũng có sức lan tỏa mạnh khi
đi qua lăng kính phóng sự truyền hình.
+ Góc tiếp cận
Phóng sự khơng giải thích tồn bộ sự việc, hay hiện tượng mà chỉ chọn
một góc nhìn phù hợp, một khía cạnh nhỏ của vấn đề để khai thác sâu hơn.
Phóng sự cũng không nhất thiết phải nêu lên hướng giải quyết cho vấn đề, mà
đơn giản chỉ đặt ra vấn đề trong bối cảnh nhất định để mỗi khán giả sẽ tự tìm
cho mình một giải pháp, một câu trả lời phù hợp.
+ Nội dung lời bình
Lời bình trong phóng sự cần sự chắt lọc nghiêm khắc. Không thể viết lời
bình cho một phóng sự truyền hình bằng văn phong của một phóng sự trên báo
in. Theo các nhà nghiên cứu, "lời bình là sự bổ sung cho những gì mà người
xem nhìn thấy trên màn hình, giúp người xem tổng hợp, khái quát được ý nghĩa
của sự kiện được phản ảnh”. Khán giả truyền hình phải được thấy và nhìn, lắng
nghe và nghe được, đồng thời cũng hiểu được. "Lời bình khơng được làm cho
câu chuyện thêm phức tạp. Do đó nhà báo phải cung cấp thơng tin "sẵn sàng tiêu
thụ được" trong những gói đã chuẩn bị sẵn cho khán giả"
+ Chi tiết
Phóng sự truyền hình phản ánh sự kiện, vấn đề trong quá trình vận động
phát sinh, phát triển của đối tượng. Diễn biến của quá trình ấy được camera ghi
nhận lại. Hình ảnh do camera ghi lại khơng chỉ có khả năng mơ tả chi tiết toàn


9

bộ sự kiện vấn đề mà cịn có khả năng phân tích, lý giải sự kiện, vấn đề, chuyển
tải thái độ, tình cảm của phóng viên đến khán giả. Tuy nhiên, đặc điểm của
phóng sự, nhất là với những phóng sự có thời lượng ngắn thì các chi tiết phải
được chắt lọc, lựa chọn thật kỹ càng, không dư không thiếu. Điều này cịn lệ

thuộc vào kỹ năng và trình độ của phóng viên quay phim và biên tập viên. Chi
tiết được lựa chọn càng hay, càng độc đáo, sẽ giúp cho phóng sự nâng cao chất
lượng đáng kể.
- Đặc điểm về phương pháp thể hiện:
Cũng như những thể loại báo chí khác, cần thiết nhất là nội dung, là thơng
điệp gửi đến cơng chúng. Tuy nhiên, phóng sự truyền hình có những thế mạnh
để nổi bật hơn trong số "anh em thể loại" báo chí nói chung, truyền hình nói
riêng. Đó là việc kết hợp giữa hình ảnh, âm thanh, chi tiết, sự xuất hiện của
phóng viên ở hiện trường, kỹ xảo để hồn chỉnh một thơng điệp.
+ Hình ảnh
Hình ảnh là yếu tố đầu tiên khi nói đến việc thể hiện một phóng sự. Nếu
như ở phóng sự trên báo in, hình ảnh được bạn đọc tưởng tượng qua văn phong
mơ tả của nhà báo, thì trên phóng sự truyền hình, hình ảnh thay cho những ngơn
ngữ mơ tả đó. Hình ảnh mang giá trị nội dung thơng tin. Hình ảnh càng chân
thực bao nhiêu, thì sức thuyết phục càng cao bấy nhiêu. Hình ảnh trong phóng
sự truyền hình vừa là phương tiện vừa là nội dung thể hiện ý đồ của tác giả.
Khơng chỉ vậy, hình ảnh cịn phải mang tính thời sự và tính xác thực, nó khơng
chỉ giúp mơ tả họat động của con người hay diễn biến của sự kiện, nó cịn giúp
khán giả nhìn vào sự kiện, hoạt động đó với một thái độ nhất định.
Cảnh then chốt là yếu tốt đắc địa giúp phóng sự thành cơng. Có thể từ một
cảnh then chốt, phóng viên phát triển thành phóng sự được khán giả quan tâm.
+ Thông tin đồ họa
Đồ họa xuất hiện khi cơng nghệ phát triển. Nếu như trước đây, phóng sự
chỉ sử dụng hình ảnh do phóng viên quay được, thì giờ đây, các nhà báo cịn sử
dụng cả đồ họa thay hình ảnh mơ tả trong phóng sự. Đây là yếu tố mới nâng cao
giá trị cũng như sự hấp dẫn của phóng sự hiện nay, làm cho phóng sự chuyển tải
được nhiều thông tin hơn, một số thông tin dễ tiếp nhận hơn và tạo ra dáng vẻ
hiện đại cho tác phẩm.
Đồ họa thay thế cho hình ảnh ở những phân đoạn mà hình ảnh khơng thể
diễn tả được. Chẳng hạn như những hình ảnh về các vụ đột kích tụ điểm phạm

tội, truy bắt tội phạm... đồ họa trong trường hợp này sẽ là sự mô tả bằng kỹ thuật
có tính liên tưởng hình ảnh rất cao, giúp khán giả hình dung ra vấn đề một cách
rõ ràng nhất, dễ nắm bắt nhất.
Đồ họa thể hiện hình ảnh về người yếu thế trong xã hội. Trong rất nhiều
phóng sự, đề tài đời sống xã hội, trong đó hình ảnh đời thường cùng với những
nhân vật yếu thế được nhiều khán giả quan tâm. Trong một chừng mực nhất
định, những hình ảnh người yếu thế xuất hiện với tần suất nhiều trong phóng sự


10

sẽ tạo nên sự thương cảm quá mức, nó ảnh hưởng đến tính khách quan của
thơng tin báo chí. Do đó, trong một số trường hợp khi nói về người yếu thế,
phóng viên sử dụng đồ họa thay cho hình ảnh, nó giúp thơng tin được điều chỉnh
phù hợp và cũng dễ tiếp nhận đối với công chúng.
+ Âm thanh
Âm thanh trong truyền hình nói chung có yếu tố kế thừa loại hình báo nói
(phát thanh). Phóng sự cũng khơng ngoại lệ. Âm thanh được chọn sử dụng trong
phóng sự, bản thân nó mang giá trị thơng tin có chủ đích, song lại là âm thanh
khách quan từ sự kiện, khơng phải là âm thanh dàn dựng. Âm thanh có tính xác
thực cao cùng với hình ảnh có chọn lọc giúp phóng sự gửi đi thơng điệp hiệu
quả nhất. Âm thanh của phóng sự cũng mang hơi thở cuộc sống, là hoạt động
của con người và có giá trị thời sự cao.
+ Phóng viên dẫn hiện trường
Đây là yếu tố có sự thuyết phục cao trong phóng sự hiện nay. Trước hết
nó khẳng định khán giả đang được xem một bối cảnh có thật, nhân vật có thật và
sự việc, sự kiện ấy đang, hoặc vừa mới diễn ra và phóng viên nhà đài có mặt ở
hiện trường để ghi nhận nó.
Nội dung mà phóng viên dẫn hiện trường cung cấp đến khán giả cũng là
yếu tố để đề tài phân tích. Nhiều phóng viên đã tiếp cận thơng tin của sự kiện

một cách chính xác, đầy đủ, họ xuất hiện và nói trước khán giả giống như thơng
tin trong lời bình, có sức nặng đáng kể. Song bên cạnh đó, cũng có trường hợp
phóng viên chưa nắm rõ, hoặc nắm không chắc về thông tin nên sự xuất hiện
trong phóng sự, phần lớn là "thay lời giới thiệu". Có một ngun tắc mà nhiều
phóng viên truyền hình kỳ cựu hướng dẫn, đó là sự xuất hiện của phóng viên sẽ
làm tăng tính hấp dẫn cho phóng sự, nhưng phải đúng lúc và đúng thời điểm.
Ngồi ra, chỗ nào khó xử lý về mặt hình ảnh, phóng viên xuất hiện nói về thơng
tin như là một phương pháp làm cho phóng sự trơn tru hơn, khán giả dễ tiếp
nhận hơn.
+ Phỏng vấn


11

Một số hình ảnh Phóng viên Trung tâm Văn hóa-TT và TT huyện Hiệp Hòa phỏng vấn
nhân vật khi làm phóng sự truyền hình

Phỏng vấn có rất nhiều ưu thế được phóng viên sử dụng trong các phóng
sự. Nhiều người cho rằng phóng sự khác với tin tức ở chỗ nó có phỏng vấn nhân
vật. Điều này khơng sai, nhưng chưa đủ. Trong tin cũng có thể có phỏng vấn, ở
dạng tin sâu. Riêng đối với phóng sự, phỏng vấn phải là nhân vật xuất hiện lên
màn hình, có thơng điệp muốn nói, có đầy đủ các yếu tố như họ tên, địa chỉ hoặc
chức danh công việc. Phỏng vấn là một phần của phóng sự, nên nếu khơng có
phỏng vấn, tất nhiên sản phẩm báo chí đó sẽ khơng thể được gọi là phóng sự.
Nhưng phỏng vấn ai, khai thác như thế nào, sử dụng ra sao đòi hỏi rất
nhiều vào tay nghề, độ nhạy cảm và cả khía cạnh thẩm mỹ của nhà báo. Có
nhiều phỏng vấn rất dài, nhưng giá trị thơng tin khơng cao, vơ tình làm giảm
chất lượng của phóng sự. Nhưng có những trường hợp nhân vật chỉ nói một câu,
nhưng nó chứa đựng thơng tin cần kíp nhất của phóng sự. Do đó có thể nói, giá
trị của phỏng vấn nằm ở chỗ nội dung thơng tin mà bằng nghiệp vụ của mình,

nhà báo khai thác được từ nhân vật để công chúng có thể thỏa mãn bởi tính chân
thật khách quan của vấn đề. Bên cạnh đó nó cũng yêu cầu cầu phải ngắn gọn và
đi vào trọng tâm.
+ Cảm xúc của phóng viên
Phóng sự là thể loại báo chí có tính đặc trưng riêng mà ở đó, cái tơi của
tác giả, quan điểm, góc nhìn được thể hiện qua sản phẩm do mình cùng ê kíp
thực hiện. Do đó, yếu tố cảm xúc cũng xuất hiện trong phóng sự, ít hay nhiều
mà thôi. Yếu tố cảm xúc này cũng lan tỏa đến cơng chúng, người xem, nó tạo sự
đồng cảm, quan tâm về vấn đề, sự kiện mà phóng viên đang thực hiện. Trong
phóng sự truyền hình, dấu ấn chủ quan của tác giả thể hiện rõ nét, đó là ‘cái tơi’
vừa lơgic, lý trí giàu lý lẽ ở một chừng mực nào đó, và sử dụng sức mạnh của


12

cảm xúc. Trong nhiều trường hợp, cảm xúc thẩm mỹ trở thành một động lực đưa
tác phẩm đạt tới những phẩm chất khác lạ.
* Yêu cầu:
- Yêu cầu về tính thời sự
Tính thời sự là yêu cầu quan trọng nhất của phóng sự. Nếu như tin tức
cung cấp đến cơng chúng những thông tin về sự kiện, hiện tượng bước đầu thì
phóng sự cung cấp đến cơng chúng một cái nhìn tổng thể về sự kiện, hiện tượng
đó, có giải thích, có thể hiện quan điểm, có nhân vật chứng kiến hoặc ý kiến của
người liên quan. Tác giả phóng sự phải cập nhật thông tin từ nhiều nguồn khác
nhau để nội dung thông tin được khách quan, đầy đủ nhất.
Thơng tin giữ vị trí quan trọng trong cuộc sống, do đó, trong mơi trường
cạnh tranh thơng tin như hiện nay, phóng sự càng được cập nhật nhanh càng thu
hút được nhiều người quan tâm, theo dõi.
- Yêu cầu về sự chính xác và hấp dẫn của thơng tin
Đúng và trúng là hai yêu cầu có thể nói là bất biến của thơng tin, kể cả

trong tin tức hay phóng sự.
Đúng, hiểu đơn giản là không đăng phát thông tin sai sự thật, tôn trọng sự
thật một cách khách quan, khơng làm méo mó thơng tin để nhằm một mục đích
nào khác. Phóng sự khi chọn phát sóng cũng phải đúng mục đích để thơng tin đó
phát huy giá trị cao nhất của nó.
Trúng là trúng thời điểm, trúng vấn đề. Phóng sự tuy mang tính cập nhật
nhưng nó phải được chọn lựa thời điểm phát sóng cho trúng, và vấn đề cũng
phải đảm bảo đang được dư luận quan tâm, như vậy mới phát huy hết giá trị của
phóng sự cũng như những thơng tin mà nó mang đến cho công chúng.
- Yêu cầu độ hấp dẫn của thông tin
Hấp dẫn là một yêu cầu đối với tất cả các sản phẩm báo chí, khơng
riêng phóng sự. Nếu sản phẩm khơng hấp dẫn thì cơng chúng khơng quan
tâm. Tuy nhiên, ở mỗi loại sản phẩm hay thể loại báo chí sẽ có một lượng
cơng chúng riêng, do đó, tính hấp dẫn của nó cũng được thể hiện ở quan niệm
khác nhau.
Phóng sự sẽ hấp dẫn đối với người có nhu cầu cao về thông tin được lý
giải cặn kẽ và kịp thời. Thời gian gần đây, các đài truyền hình có sự linh hoạt
trong việc chọn đề tài thực hiện phóng sự, tăng hàm lượng những đề tài gần gũi
với đời sống dân sinh. Bức tranh về đời sống dân sinh được phóng viên khai
thác rất phong phú. Những tấm gương điển hình vượt khó, gương tử tế giúp đỡ
cộng đồng cũng được khai thác để những phóng sự trong chương trình thời sự
mang đầy đủ hơi thở cuộc sống.
Người dân - lượng công chúng lớn nhất theo dõi truyền hình có thể nhìn
thấy hình ảnh của mình trong đó. Kết hợp với tay nghề, kỹ năng của phóng viên,


13

biên tập viên, những giá trị hấp dẫn được nâng cao trong từng phóng sự được
phát trên sóng truyền hình.

- u cầu về tính tương tác
Tương tác trong truyền hình thời đại công nghệ số là một yêu cầu cao đối
với tất cả các chương trình truyền hình.
Đối với truyền hình truyền thống thì tương tác chủ yếu qua hịm thư bạn
đọc, qua thư tay hay thư điện tử; còn hiện đại, tương tác trực tiếp là yếu tố tăng
tính hấp dẫn của những bản tin.
Hiện tại, đa số các đài truyền hình đều có trang web riêng, hoặc trang
Fanpage để giới thiệu, quảng bá về đài và phát sóng những chương trình, bản tin
của đài. Đây là yếu tố giúp cho các phóng sự khi được phát sóng có mơi trường
tương tác tốt hơn. Đề tài của phóng sự thường gắn với vấn đề nóng của xã hội,
được nhiều người quan tâm nên khi phát sóng trên nền tảng công nghệ số, nhu
cầu tương tác cũng cao hơn và được khai thác sâu hơn. Người dân có thể nhắn
tin, comment trong hoặc ngay sau khi phóng sự được phát sóng.
Tương tác giúp đánh giá được giá trị, sự quan tâm của cơng chúng đối
với vấn đề mà phóng sự đề cập. Tất nhiên, sẽ có những luồng ý kiến khác nhau,
thậm chí là trái ngược nhau bắt buộc phóng viên phải nắm bắt, xử lý. Ngồi ra,
tương tác cịn giúp cho tác giả bổ sung thêm nhiều thông tin cho phóng sự, có
thể mở rộng vấn đề để khai thác tiếp đề tài, góp phần đẩy câu chuyện đi đến cao
trào và giải quyết nó theo chiều hướng hồn chỉnh nhất.
* Điều kiện sản xuất phóng sự ngắn
- Điều kiện về nguồn nhân lực
Sản xuất bất cứ một sản phẩm báo chí nào, địi hỏi trước hết là nguồn
nhân lực. Biên tập nội dung và quay phim là hai nhân tố quan trọng nhất giúp
sản xuất ra một phóng sự hoàn chỉnh. Biên tập viết cứng tay, cảm xúc tốt, có khả
năng phát hiện đề tài; kết hợp với quay phim yêu nghề, sử dụng thành thạo
phương tiện quay hình, có khả năng cảm nhận hình ảnh, chọn góc quay thích
hợp, bắt kịp cảm xúc của nhân vật... sẽ cho ra một phóng sự có chất lượng.
Những yếu tố nhân lực phụ giúp hồn chỉnh phóng sự nằm ở khâu hậu kỳ,
đó là phát thanh viên thể hiện lời bình và kỹ thuật viên hồn chỉnh sản phẩm.
Phát thanh viên khi thể hiện lời bình cũng địi hỏi có độ cảm để thể hiện

đạt hiệu quả cao nhất; kỹ thuật viên đòi hỏi sử dụng hiệu quả những kỹ năng cần
thiết của phầm mềm dựng hình, và có độ cảm thụ đối với hình ảnh thì mới cho
ra một sản phẩm như ý.
- Điều kiện về trang thiết bị
Trang thiết bị có ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng sản xuất các phóng sự
truyền hình. Máy quay hiện đại sẽ cho ra hình ảnh đẹp, sắc nét.


14

Điện thoại thông minh cũng là sản phẩm công nghệ hỗ trợ rất nhiều cho
quá trình tác nghiệp của ê kíp. Tận dụng thiết bị thơng minh nhỏ gọn, tính cơ
động cao có thể giúp phóng viên bắt trọn những khoảnh khắc cảm xúc, hay quay
được những cảnh rộng, cao như thiết bị bay. Điều này giúp quá trình di chuyển,
tác nghiệp của phóng viên cũng thuận tiện hơn.
- Điều kiện về chủ trương, định hướng và quy trình sản xuất
Hiện tại, thông tin về các vấn đề của xã hội được phản ảnh rộng rãi khơng
chỉ trên sóng truyền hình, mà nhanh hơn là trên các báo điện tử hoặc các trang
mạng xã hội. Do đó, ở địa phương này có thể nắm rõ tình hình đời sống sản xuất
của người dân ở các địa phương khác. Nhờ vậy mà đề tài của phóng sự cũng
được mở rộng hơn.
Lãnh đạo tạo điều kiện thuận lợi nhất để phóng viên tác nghiệp, từ điều
kiện về vật chất đến tinh thần, ví như chế độ thù lao, nhuận bút trả cho những
phóng sự chất lượng cao, kịp thời khen thưởng cho những tác phẩm "nóng", đề
tài mới, cách thể hiện hay và tạo hiệu ứng xã hội tốt, cơ quan có cơ chế để
khuyến khích phóng viên thực hiện phóng sự chất lượng, cụ thể như thang điểm
nhuận bút trả cho phóng viên thì điểm của phóng sự bao giờ cũng cao hơn điểm
của bài phản ảnh. Bên cạnh đó cịn có cơ chế khen thưởng đột xuất đối với
những phóng sự chất lượng cao sẽ là động lực rất lớn giúp ê kíp sản xuất được
những phóng sự chất lượng cao.

THỰC TRẠNG PHĨNG SỰ TRUYỀN HÌNH CỦA TRUNG TÂM
VĂN HỐ THƠNG TIN VÀ THỂ THAO HIỆP HỒ
Trước u cầu ngày càng cao của thời đại bùng nổ công nghệ thông tin
như hiện nay, để có thể thu hút sự quan tâm của khán giả xem truyền hình, thời
gian qua, đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên của Trung tâm Văn
hóa Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa cũng không ngừng đổi mới, nâng cao chất
lượng các chương trình phát thanh, truyền hình, đặc biệt là chất lượng các phóng
sự truyền hình. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay, các phóng sự truyền hình của
Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao Hiệp Hòa vẫn chưa được cơ quan
chuyên môn cấp trên ghi nhận và đánh giá cao; chưa để lại dấu ấn nhiều cho
khán giả xem truyền hình. Kể cả các phóng sự đánh giá giữa nhiệm kỳ của
Đảng, phóng sự phục vụ các Hội nghị sơ kết, tổng kết của các cơ quan, ban,
ngành đoàn thể huyện cũng chưa thật sự chất lượng từ nội dung, hình ảnh…
* Thực trạng về chất lượng nội dung
- Đề tài:
Yếu tố quyết định thành cơng đầu tiên của phóng sự nằm ở khâu chọn đề
tài. Các phóng viên cần phải thâm nhập thực tế để khai thác đề tài từ cuộc sống,
phản ảnh hơi thở đời sống để thấy được sự đa dạng, phong phú của đời sống dân
sinh, bên cạnh đó cũng để cho khán giả nhìn thấy được những vận động thường
ngày của địa phương mình.


15

Ý thức được điều này, phóng viên Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể
thao Hiệp Hịa cũng đã thâm nhập thực tế để có nhiều bài phóng sự có đề tài
hay. Tuy nhiên, có những phóng sự mặc dù có đề tài hay nhưng khía cạnh khai
thác, hướng tiếp cận của phóng viên cịn hạn chế.
- Thơng tin
Thơng tin là thước đo chất lượng phóng sự. Hàm lượng thơng tin được thể

hiện qua chi tiết, diễn biến vụ việc được phóng viên khai thác để đưa vào trong
bài. Hàm lượng thơng tin nhiều, nhưng phóng viên biết chắt lọc, chọn lựa và thể
hiện phù hợp để phóng sự chứa đựng nhiều thơng tin sẽ có giá trị hơn. Đa số
phóng sự được chọn lựa phát sóng đảm bảo hàm lượng thông tin, nội dung
phong phú, cung cấp đến khán giả cái nhìn đa chiều về vấn đề, sự kiện. Nhiều
phóng sự phản ảnh trọn vẹn vấn đề, hoặc những góc tiếp cận độc đáo của phóng
viên giúp đưa đến cho khán giả cái nhìn đầy đủ về vấn đề, sự kiện.
Thực trạng một số phóng sự truyền hình của Trung tâm Văn hóa Thơng
tin và Thể thao Hiệp Hịa vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu này.
- Lời bình:
Lời bình là yếu tố quan trọng trong phóng sự truyền hình. Lời bình chứa
đựng nội dung thơng tin phù hợp với chủ đề tác phẩm. Lời bình ln gắn với nội
dung thơng tin hình ảnh và gợi mở, làm tăng giá trị thơng tin, hình ảnh. Ở một
khía cạnh khác, có thể hiểu, lời bình của phóng sự chính là cách tác giả kể câu
chuyện cho khán giả nghe. Do đó, nếu cách kể hấp dẫn thì phóng sự sẽ có giá trị
và được cơng chúng nhớ lâu, cịn ngược lại thì nghe xong cơng chúng sẽ qn
ngay sau đó. Lời bình của phóng sự phải xúc tích, thường là câu chủ động,
không hoặc hạn chế tối đa dùng từ ngữ miêu tả. Lời bình cũng là yếu tố được
khán giả đặc biệt quan tâm.
Qua khảo sát thực tế lời bình trong các phóng sự truyền hình tại Trung
tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa chưa được thể hiện tốt, nhiều
phóng sự phóng viên gần như khơng thể hiện lời bình, mà mơ tả hình ảnh.
- Phỏng vấn nhân vật:
Phỏng vấn nhân vật trong phóng sự có tính đặc thù riêng, nó khơng phải
là thể loại báo chí mà là một cách để nhà báo khai thác thơng tin nhân vật để đưa
vào phóng sự. Phỏng vấn nhân vật ở đây nhằm khai thác thông tin, nhưng thơng
tin ấy có thể được biểu thị qua nhận định, phản ánh, hoặc tâm tư, tình cảm và có
khi là cả cảm xúc. Thường thì đa số phát biểu của nhân vật trong phóng sự được
phóng viên cắt gọt rất ngắn, nhân vật nói rõ ý và tập trung vào nội dung chính, ít
lan man. Phát biểu thường chỉ từ 15 đến 25 giây. Tuy nhiên, thực tế vấn đề tồn

tại cần khắc phục trong các phỏng vấn của Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể
thao Hiệp Hịa là để nhân vật nói dài, nói khơng tập trung vào nội dung chính
(thường phải từ 45-55 giây).
Ví như trong phóng sự “Xn Cẩm tích cực hiến đất làm đường giao
thơng”, tác giả đã sử dụng 3 phỏng vấn là: Một người dân có đất hiến của thơn


16

Cẩm Hồng, Trưởng thơn Cẩm Hồng và đồng chí Phó chủ tịch xã Xuân Cẩm.
Tuy nhiên, trong phỏng vấn về người dân có đất hiến ở thơn Cẩm Hồng, thay vì
để một người nói nhiều, thì tác giả có thể phỏng vấn nhiều người dân cùng có
đất hiến (mỗi người dân chỉ cần trả lời rất ngắn), như vậy sẽ khách quan và có
sức thuyết phục cao hơn rất nhiều.
* Thực trạng Phóng viên dẫn hiện trường
Phóng viên xuất hiện trước ống kính khi ghi hình phóng sự, dẫn dắt câu
chuyện ngay tại hiện trường được xem là thế mạnh của truyền hình. Sự xuất
hiện của phóng viên trước ống kính máy quay tại bối cảnh của sự kiện sẽ làm
tăng tính thuyết phục của thơng tin được phóng sự đưa ra, làm tăng cảm giác
nóng hổi, thời sự của sự kiện và thể hiện sự nhanh nhạy của phóng viên. Tuy
nhiên trên thực tế, hầu hết các phóng sự truyền hình của Trung tâm Văn hóa
Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa đều chưa có phóng viên dẫn hiện trường.
Ví như Phóng sự “Xn Cẩm tích cực hiến đất làm đường giao thơng” sẽ
có sức lơi cuốn, gây ấn tượng mạnh với khán giả nếu khi mở đầu phóng sự là
hình ảnh phóng viên đang đứng ngay tại hiện trường cùng một số người dân
đang tháo dỡ cơng trình và sau đó, phóng viên sẽ dẫn đến phỏng vấn người dân
thì phóng sự sẽ thật sự hấp dẫn người xem hơn, tạo sự tin tưởng mạnh mẽ từ
khán giả. Qua đó cũng có giá trị lan tỏa mạnh mẽ về những con người với những
hành động đẹp, việc làm đẹp, có ích cho xã hội.
* Thực trạng về hình thức thể hiện

- Thời lượng:
Các phóng sự truyền hình của Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao
huyện Hiệp Hịa thường có thời gian khá dài.
- Hình ảnh:

Hình ảnh là một trong những yếu tố quan trọng quyết định chất lượng
của phóng sự truyền hình


17

Đối với phóng sự, hình ảnh là yếu tố rất quan trọng. Nếu như ở phóng sự
trên báo in, hình ảnh được bạn đọc tưởng tượng qua văn phong mô tả của nhà
báo, thì trên phóng sự truyền hình, hình ảnh thay cho những ngơn ngữ mơ tả đó.
Hình ảnh cũng là tiêu chí được khán giả quan tâm nhiều nhất khi xem phóng sự.
Hình ảnh được xem là thế mạnh của phóng sự vì đơi khi khơng cần lời bình
người xem cũng có thể hiểu được nội dung.
Lý thuyết là như vậy, tuy nhiên thực tế các phóng sự của Trung tâm Văn
hóa Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hịa cho thấy, sự đầu tư về hình ảnh chỉ
ở mức tương đối. Thường thì phóng viên mở đầu câu chuyện bằng một hình ảnh
chung chung, tồn cảnh, tiếp theo là một vài động tác máy để đưa hình ảnh theo
lời bình. Ít có cảnh đinh xuất hiện.
Ví như phóng sự “ Xn Cẩm tích cực hiến đất làm đường giao thơng”
của Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa được phát trên trang
truyền hình địa phương Đài Phát thanh Truyền hình Bắc Giang ngày 12/5 vừa
qua chẳng hạn. Phóng sự ca ngợi người dân Cẩm Hồng nói riêng, người dân
Xn Cẩm nói chung hăng hái tình nguyện tháo dỡ nhiều cơng trình phụ trợ như
cổng, tường bao, thậm chí là nhiều nhà dân cịn phá cả những ngơi nhà ngói 5
gian cũng chỉ mới được xây dựng vài năm nay để hiến đất cho nhà nước mở
rộng đường đê. Nhưng rất tiếc lại khơng có hình ảnh về người dân đang trực tiếp

tháo dỡ các cơng trình đó mà chỉ là các hình ảnh đã tháo dỡ xong. Thậm chí
trong phóng sự có kể một vài gương điển hình trong phong trào hiến đất ở thơn
Xn Biều, Cẩm Bào nhưng lại khơng có hình ảnh nào về hiến đất ở hai thơn đó.
Có thể nói, đây là một đề tài hay, và sẽ có hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ nếu phóng
sự có chiều sâu, có sức thuyết phục, lột tả được một cách chi tiết, tồn diện về
phong trào tình nguyện hiến đất của người dân. Tuy nhiên ở đây, mặc dù đề tài
hay, phóng viên cũng có hướng đi đúng, đi từ chi tiết (từ một thơn) đến tổng thể
(đến tồn xã), nhưng trong phóng sự vẫn thiếu sức thuyết phục bởi thiếu những
hình ảnh “đinh”.
- Âm thanh
Sau hình ảnh và lời bình, âm thanh là yếu tố cũng rất quan trọng trong phóng sự.
Âm thanh giúp khán giả cảm nhận được hiện trường, diễn biến vụ việc. Điều
này các phóng sự của Trung tâm Văn hóa- Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp
Hoà đang thực hiện khá tốt.
* Thực trạng điều kiện sản xuất phóng sự
Việc nâng cao chất lượng phóng sự truyền hình tại Trung tâm Văn hóa
Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa chính là nâng cao chất lượng tun truyền,
quảng bá hình ảnh về vùng đất, con người Hiệp Hịa, qua đó góp phần phát triển
kinh tế, văn hóa, du lịch Hiệp Hịa trong tương lai. Do đó, việc đào tạo tay nghề
cho lực lượng phóng viên, chế độ thù lao, nhuận bút cũng được tính đến. Quy
trình sản xuất phóng sự cũng cần được quan tâm và cải tiến để phóng sự vừa
nâng cao chất lượng, vừa kịp thời, nhanh chóng đến với khán giả truyền hình.


18

Tuy nhiên, khách quan thì thực trạng điều kiện sản xuất phóng sự của Trung tâm
cịn nhiều khó khăn, tồn tại.
- Nhân lực
Trong thực tế, Trung tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa chỉ có

04 phóng viên, 02 kỹ thuật viên. Trong đó chỉ có 01 phóng viên là nam vừa chịu
trách nhiệm quay hình vừa làm kỹ thuật dựng, cịn lại các phóng viên đều phải
kiêm thêm công tác biên tập, phát thanh viên. Chuyên mơn của các phóng viên,
kỹ thuật viên của trung tâm chủ yếu là về phát thanh. Công việc phải làm nhiều,
mà để làm được một phóng sự truyền hình cần đầu tư rất nhiều thời gian, công
sức. Từ việc đi thực tế thu thập thơng tin, quay hình, liên hệ phỏng vấn, viết lời
bình, đọc và dựng…Trong khi đó chế độ thù lao, bồi dưỡng cho việc làm phóng
sự lại khơng có.

Kỹ thuật viên của Trung tâm Văn hóa – Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa
đang thực hiện kỹ thuật dựng phóng sự truyền hình
Ngồi ra, việc xử lý hậu kỳ là vấn đề khá quan trọng, nó gắn với vai trò
của kỹ thuật dựng của Trung tâm. Tuy nhiên không phải kỹ thuật viên nào cũng
giỏi tay nghề. Ngồi ra, vấn đề cịn nằm ở khâu phối hợp, vấn đề nằm ở chỗ
quay phim, biên tập và kỹ thuật dựng chưa có sự tương tác nhất định. Kỹ thuật
dựng được ví như người đầu bếp, hồn thành món ăn dựa trên nguồn ngun
liệu khơng phải mình tự mua mà do người khác mang về. Do đó cũng gặp khơng
ít khó khăn.
- Về trang thiết bị:
Trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật, máy móc là những u cầu khơng thể
thiếu đối với phóng viên nói chung, trong đó có phóng viên sản xuất phóng sự.
Mặc dù Trung tâm có đầu tư phương tiện máy quay hiện đại thay thế hệ thống
băng từ ngày xưa. Tuy nhiên vẫn chưa có sự đồng bộ trang thiết bị, thiếu thiết bị
quay ban đêm, thiết bị bay khơng người lái, để có thể quay những hình ảnh rộng
từ trên cao.


19

Hình ảnh từ Fly cam

* Thực trạng về quy trình sản xuất:
Các phóng sự của Trung tâm Văn hóa- Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp
Hoà hiện nay chưa hợp lý. Theo quy định, trước khi sản xuất phóng sự, phóng
viên phải xây dựng đề tài sau đó gửi lãnh đạo duyệt. Khi đề tài được duyệt,
phóng viên và quay phim sẽ phối hợp, đi cùng nhau để thu thập thơng tin dữ
liệu, sau đó biên tập hồn chỉnh kịch bản lời bình, phát thanh viên đọc off và
sau cùng là kỹ thuật viên sẽ hậu kỳ cho ra sản phẩm hồn chỉnh.
Nhưng trên thực tế Quy trình thực hiện phóng sự của phóng viên Trung
tâm hiện nay là quy trình ngược, tức là phóng viên viết lời bình trước, sau đó
dựng hình vào, cho nên hình ảnh chỉ mang tính minh họa cho lời bình.
Những hạn chế trong phóng sự truyền hình tại Trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hịa
Nhiều phóng sự thực chất chỉ là những ghi nhận, bài phản ảnh hay những
tin sâu có phát biểu. Lời bình trong phóng sự chưa sắc bén. Phóng viên phần lớn
mơ tả hình ảnh, chứ chưa có sự kết hợp, bổ trợ giữa hình ảnh và lời bình, chi
tiết, khiến cho phóng sự thừa nhưng lại thiếu. Thừa một kênh thơng tin (vì hình
ảnh nói rồi, lời bình nói lại), thiếu chi tiết đặt tả, thơng tin cần thiết, hữu ích.
Hình ảnh chưa trau chuốt. Và đặc biệt là gần như khơng có phóng sự nào có
cảnh đinh, hình đắc dùng để mở đầu cho phóng sự.
Đề tài mà phóng viên chọn làm phóng sự phần lớn là đề tài tuyên truyền
về chủ trương chính sách, trong khi đó, những vấn đề của xã hội, bức xúc trong
dự luận gần như chưa có. Do đó, chưa có sức “nóng” để lơi cuốn khán giả.
Phỏng vấn nhân vật chưa đi vào trọng tâm, lời phỏng vấn cịn dài trong khi số
lượng phỏng vấn lại ít. Ngồi ra, hầu hết các phóng sự truyền hình của Trung
tâm Văn hóa - Thơng tin và Thể thao Hiệp Hịa đều chưa có phóng viên dẫn
hiện trường, đây là điểm yếu của trung tâm.
Nguyên nhân hạn chế


20

Mặc dù các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên của Trung tâm Văn
hóa Thơng tin và Thể thao Hiệp Hòa đã cố gắng rất nhiều trong việc nâng cao
nghiệp vụ chuyên môn, đặc biệt là việc sản xuất phóng sự truyền hình. Và cũng
khơng thể phủ nhận, Trung tâm cũng đã có nhiều phóng sự có chất lượng. Tuy
nhiên thời gian qua còn biểu hiện nhiều hạn chế nhất định.
Nguyên nhân là:
Việc đầu tư cho phóng sự mất nhiều thời gian và cơng sức, trong khi đó,
các phóng viên của trung tâm thì ít trong khi cơng việc lại ngày càng nhiều.
Phóng viên thường xuyên phải đi hội nghị, đi cơ sở và còn phải bắt buộc phải
chạy chỉ tiêu tin bài hàng tuần, hàng tháng nên phần nào ít chú ý đến việc đầu tư
nâng cao chất lượng phóng sự truyền hình.
Lời bình và hình ảnh của nhiều phóng sự chưa được “ăn khớp”, lời bình
chưa sắc bén, hình ảnh cũng chưa thật “đắt”, cũng một phần do phóng viên
Trung tâm đã quen với hành văn viết cho phát thanh và phóng viên Trung tâm
cũng khơng được đào tạo đúng chun ngành quay phim.
Phóng sự thiếu hình ảnh phóng viên dẫn hiện trường vì thực chất phạm vi
đề tài hẹp, một phần do tính chuyên nghiệp của phóng viên chưa cao.
III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
Phóng sự truyền hình là thể loại xung kích có ý nghĩa hết sức quan trọng,
khơng thể thiếu trong chương trình truyền hình. Phóng sự giúp khán giả có cái
nhìn sâu sắc hơn, đầy đủ hơn về một vấn đề, sự kiện mà phóng viên phản ánh.
Trong bối cảnh cạnh tranh thơng tin thì thể loại phóng sự càng cần được chú
trọng, đầu tư để qua đó nâng cao hơn nữa chất lượng các chương trình truyền
hình của các Trung tâm Văn hố -Thơng tin và Thể thao huyện cũng như của
các Đài truyền hình. Từ đó sẽ hấp dẫn khán giả quan tâm, theo dõi chương trình
mà mình làm ra.
Từ thực tế những hạn chế đã nêu ở trên, tôi mạnh dạn đưa ra một số giải
pháp cơ bản để giúp nâng cao chất lượng Phóng sự truyền hình tại Trung tâm
Văn hóa - Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hịa như sau.
* Giải pháp về nhân sự

Phóng sự là một thể loại báo chí truyền hình thuộc loại khó. Do vậy, khi
thực hiện địi hỏi phóng viên phải có năng lực trình độ nhất định. Yếu tố quan
trọng để làm ra một phóng sự hay, vẫn là con người. Muốn nâng cao chất lượng
phóng sự truyền hình, thì con người đóng vai trị quan trọng nhất. Con người,
mà cụ thể ở đây là lực lượng phóng viên, biên tập viên, quay phim, kỹ thuật viên
và cả những cán bộ quản lý trực tiếp của phịng Thơng tin Tun truyền của
trung tâm Văn hóa Thơng tin và Thể thao huyện Hiệp Hòa. Mỗi người giữ một
vai trò khác nhau trong quy trình sản xuất phóng sự. Do đó, để phóng sự nâng
cao chất lượng, trước tiên phải nâng cao trình độ nghiệp vụ của đội ngũ trực tiếp
làm nghề, cần loại bỏ những tư duy sản xuất phóng sự theo lỗi mòn cũ kỹ.
Thay đổi tư duy cán bộ quản lý