Tiểu Luận Cuối Kì Llbctt.docx

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
--------------------

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN: LÝ LUẬN BÁO CHÍ TRUYỀN THƠNG
CHỦ ĐỀ: Từ thực tiễn hoạt động báo chí truyền thơng, hãy phân tích
những yếu tố tạo nên hiệu quả của báo chí

Giảng viên
Họ tên
MSV
Lớp

: Ths. Vũ Trà My
: Phùng Thị Thương
: 22030773
: K67 Quan hệ công chúng

Hà Nội, tháng 1 năm 2024

1


LỜI CẢM ƠN
Thưa cô Vũ Trà My - giảng viên bộ mơn Lý luận báo chí truyền thơng. Em
muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến cô về sự tận tâm và kiến thức sâu rộng mà cô đã
chia sẻ trong suốt mơn học Lý luận báo chí truyền thơng tại Trường Đại học Khoa Học
Xã Hội và Nhân Văn. Môn học đã giúp em hiểu rõ hơn về những vấn đề cơ bản về lý
luận và thực tiễn của hoạt động báo chí.
Những bài giảng của cơ khơng chỉ giúp chúng em nắm vững kiến thức cơ bản

mà còn mở rộng tầm nhìn về sự ảnh hưởng to lớn của báo chí truyền thơng đối với xã
hội, đồng thời giúp em có nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội của
nhà báo. Qua việc giảng dạy, cô đã thể hiện sự nhiệt huyết và sự đam mê với ngành
nghề mà cô đã lựa chọn, tạo động lực mạnh mẽ cho chúng em và các bạn học viên
khác.
Em hi vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm đã học được từ cô sẽ là nền
tảng vững chắc cho sự nghiệp học hỏi và phát triển sau này và em sẽ luôn ghi nhớ
những điều quý báu mà cô đã truyền đạt. Một lần nữa, xin cảm ơn cơ rất nhiều vì tất cả
những điều tuyệt vời mà cô đã mang đến cho chúng em.

2


MỤC LỤC
NỘI DUNG CHÍNH....................................................................................................4
1. Khái niệm hiệu quả và hiệu quả báo chí..............................................................4
1.1.

Hiệu quả.......................................................................................................4

1.2.

Hiệu quả báo chí...........................................................................................4

2. Yêu cầu về hiệu quả báo chí................................................................................5
2.1.

Về mặt nội dung...........................................................................................5

2.2.

Về hình thức.................................................................................................7

3. Thực tiễn hoạt động báo chí truyền thơng...........................................................8
4. Các yếu tố tạo nên hiệu quả của báo chí..............................................................9
4.1.

Yếu tố chiến lược thông tin..........................................................................9

4.2.

Yếu tố con người........................................................................................10

4.3.

Đối tượng phục vụ của báo chí...................................................................10

4.4.

Yếu tố phương tiện vật chất kĩ thuật...........................................................11

KẾT LUẬN................................................................................................................ 13
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................14

NỘI DUNG CHÍNH
3


1. Khái niệm hiệu quả và hiệu quả báo chí
1.1. Hiệu quả

Hiệu quả là khả năng tạo ra kết quả mong muốn hoặc khả năng sản xuất ra sản
lượng mong muốn. Khi cái gì đó được coi là có hiệu quả, nó có nghĩa là nó có một kết
quả mong muốn hoặc mong đợi, hoặc tạo ra một ấn tượng sâu sắc, sinh động.
Đây là một phạm trù khoa học đồng thời cũng là mục đích mà con người phải tính
đến trong bất kỳ hoạt động nào đó của mình. Đặc trưng khác biệt chủ yếu giữa lao
động và con người và các lồi vật khác là ở tính mục đích của hành động. Con người
hoạt động có mục đích, tất phải tính đến hiệu quả và tác dụng của cơng việc mình làm.
Ph. Ăng ghen đã khẳng định: “Trong lịch sử xã hội, nhân tố hoạt động hoàn toàn chỉ là
những người có ý thức, hành động và có suy nghĩ hay có nhiệt tình và theo đuổi những
mục đích nhất định, thì khơng có gì xảy ra lại khơng có ý định tự giác, khơng có mục
đích mong muốn”.
1.2. Hiệu quả báo chí
Hoạt động báo chí là hoạt động có ý thức và mục đích của con người. Bởi vậy,
cũng phải tính đến hiệu quả của nó. Chúng ta biết, hoạt động báo chí là hoạt động
mang tính chính trị xã hội và dù ở bất cứ chế độ xã hội nào thì báo chí vẫn là cơng cụ
của một giai cấp nhất định trong cuộc đấu tranh xác lập hình thái kinh tế - xã hội. Hiểu
theo nghĩa hẹp, hoạt động báo chí nhằm mục đích góp phần làm cho hệ tư tưởng của
giai cấp đang đóng vai trò quyết định chiều hướng phát triển của lịch sử trở thành hệ
tư tưởng chủ đạo trong xã hội.
Hiệu quả báo chí là việc vận dụng các quy luật, các ngun tắc, hình thức, phương
thức hoạt động báo chí giúp cho nó thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình nhằm
đạt mục đích đặt ra. Để báo chí hoạt động hiệu quả, trước hết nội dung phải hay, phải
súc tích và hình thức thể hiện phải hấp dẫn.
Với hiệu quả của lao động sản xuất có thể đánh giá lượng hàng hoá bằng cách cân,
đo, đong, đếm... qua số lượng và chất lượng sản phẩm, qua chi phí sản xuất, hiệu quả
của lao động báo chí - một hoạt động mang tính sáng tạo - ít khi thể hiện dưới những
hình thức cụ thể, rất khó đo lường và không phải lúc nào cũng tác động trực tiếp. Có
những bài báo, chương trình phát thanh, truyền hình có tác động tức thời tới công
chúng nhưng thông thường, hiệu quả báo chí phải đi theo đường vịng. qua nhiều khâu
trung gian vừa đa dạng (cùng một lúc nhằm vào nhiều mục tiêu) vừa tổng hợp (cuối

cùng quy về mục đích cơ bản).
Đánh giá hiệu quả của hoạt động báo chí là phải đánh giá kết quả đạt được so
với những mục tiêu mà nhà báo đặt ra cho mình. Nhưng mục tiêu nhà báo đặt ra lại là
những yếu tố chủ quan. Để xác định mức độ khách quan của những mục tiêu ấy cần
phải xem xét những cơ sở để xác định mục tiêu. Nhà báo có thể đặt ra cho mình mục
tiêu dễ dàng đạt được (ví dụ: thu hút sự chú ý của công chúng vào một sự kiện văn hóa
hay thể thao nào đó); hoặc có thể đặt ra mục tiêu phức tạp và lâu dài (ví dụ: giáo dục
thế giới quan cách mạng cho thanh thiếu niên; phòng chống tham nhũng hay cải cách
giáo dục ...) - một cơng việc địi hỏi thời gian dài, phức tạp, khơng thể có kết quả ngay
được. Bởi vậy, vấn đề hiệu quả thực tế của hoạt động báo chí chính là vấn đề phải đặt
ra và thực hiện cho kỳ được những mục tiêu quan trọng đối với xã hội một cách khách
quan. Cơ sở để xác định mục tiêu một cách khách quan như vậy là nhu cầu thông tin
khách quan của công chúng, của xã hội
Đối với hoạt động báo chí, xác định nhu cầu thơng tin của cơng chúng có nghĩa
là phải xác định được những loại thông tin nào: thông tin trong nước hay quốc tế;
thơng tin chính trị hay kinh tế; biểu dương hay phê phán; văn nghệ hay khoa học
4


thường thức ... cần phải đưa đến công chúng, và cần phải chuyển tải dưới hình thức
nào để thu được kết quả là có sự thay đổi trong ý thức, trong quan hệ với thực tiễn ...
của họ ở mức cao nhất nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho họ trong quá trình thực hiện
những nhiệm vụ của thực tiễn.
Nghiên cứu khái niệm thơng tin báo chí được đặt trong mối quan hệ trực tiếp với
vấn đề hiệu quả báo chí, tức là ảnh hưởng trực tiếp của thơng tin đối với cơng chúng,
hướng dẫn nhận thức để họ có hành động đúng đắn. Nâng cao chất lượng báo chí trong
đời sống xã hội, mục tiêu cuối cùng là quan tâm tới tính hiệu quả của thơng tin. Hiệu
quả của thơng tin báo chí khi được phát huy sẽ trở thành một sức mạnh to lớn, góp
phần hình thành dư luận xã hội, xây dựng hệ tư tưởng chủ đạo của xã hội, biến nhận
thức thành hành động theo chiều hướng tích cực để góp phần cải tạo và xây dựng một

xã hội tốt đẹp.
2. Yêu cầu về hiệu quả báo chí
Báo chí (báo in, phát thanh, truyền hình, báo trực tuyến,…) là một lĩnh vực hoạt động
của truyền thông đại chúng và là lĩnh vực chủ yếu nhất. Theo quan điểm của báo chí
cách mạng, hoạt động báo chí là hoạt động được đánh giá dự trên mức độ báo chí thực
hiện các nhiệm vụ, chức năng của mình như thế nào. Mỗi loại hình báo chí lại có
những đặc trưng riêng, những đối tượng phục vụ khác nhau. Nhưng xét về tổng thể,
những yêu cầu về nội dung và hình thức để báo chí Việt Nam hoạt động có hiệu quả
trong giai đoạn hiện nay là:
2.1.

Về mặt nội dung

Góp phần thực hiện cơng tác tư tưởng và các lĩnh vực khác theo đường lối của
Đảng, Nhà nước. Nội dung thông tin phải theo cả hai chiều từ Đảng, Nhà nước, các tổ
chức xã hội đến nhân dân và ngược lại từ nhân dân tới các cấp lãnh đạo.
-

Trong nhiều văn kiện, nghị quyết, Đảng ta đặc biệt nhấn mạnh nhiệm vụ của
báo chí là bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
quan điểm, đường lối của Đảng; làm cho hệ tư tưởng của Đảng, của giai cấp
công nhân, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc
thấm sâu vào quần chúng nhân dân; đồng thời tích cực đấu tranh, góp phần
ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, quan liêu, các tiêu cực và
tệ nạn xã hội; phản bác có hiệu quả những thông tin, quan điểm sai trái, phản
động, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng.
- Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018, của Bộ Chính trị khóa XII “Về
tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan
điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” đặc biệt nhấn mạnh đến vai trị quan
trọng của báo chí trong cơng tác xây dựng, bảo vệ Đảng. Đó là, phát huy sức

mạnh tổng hợp của các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thơng; vận dụng tổng
hợp các hình thức tun truyền, kết hợp chặt chẽ với đổi mới, nâng cao chất
lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền miệng, tuyên truyền đối ngoại, tuyên
truyền trên internet, các mạng xã hội và các kênh truyền thơng khác, góp phần
bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả
các quan điểm sai trái, thù địch.
Các sự kiện, hiện tượng, q trình, nhân vật... mà báo chí thông tin đến công chúng
phải thực sự là thông tin cần thiết, có chọn lọc, với số lượng và chất lượng thoả đáng,
5


qua đó hướng dẫn dư luận, thúc đẩy hành động cách mạng của quần chúng, đáp ứng
những yêu cầu theo từng giai đoạn của cơng tác tư tưởng của Đảng.
Góp phần nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn của mỗi đối tượng tiếp nhận nhằm
thực hiện tốt những nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ xây dựng và phát triển đất
nước.
Giáo dục ý thức xã hội, quan điểm cách mạng theo tỉnh thần đổi mới của Đảng,
nâng cao tính tự giác, tích cực trong việc xây dựng và cải tạo xã hội, tơn trọng pháp
luật và có lối sống lành mạnh.
Đẩy lùi hạn chế tiêu cực, tệ nạn xã hội... đấu tranh chống các thế lực thù địch trong
và ngồi nước.
-

Hiện nay, báo chí có nhiều hình thức, cách thức tham gia công tác tuyên truyền,
vận động nhân dân tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng: (1) xuất bản
các tác phẩm báo chí về phịng, chống tham nhũng, tiêu cực; (2) đưa tin về
những vụ việc tham nhũng, tiêu cực; (3) xuất bản các báo lý luận và thực tiễn
về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; (4) sản xuất, phát hành những phim ảnh
có nội dung về phịng, chống tham nhũng;...
- Các cơ quan báo chí đã tập trung tuyên truyền quan điểm, chủ trương của Đảng,

chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng; các nội dung
về xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng
viên, công chức, viên chức, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý phải thực hiện
nghiêm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham
nhũng, tiêu cực; thực hiện nghiêm quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp, trọng
liêm sỉ, danh dự; phê phán, lên án, đấu tranh với các hành vi tham nhũng, tiêu
cực. Tuyên truyền các nội dung liên quan đến việc hoàn thiện thể chế phịng
ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhất là cơ chế kiểm soát quyền lực trong
các lĩnh vực, hoạt động dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực; trách nhiệm người
đứng đầu, trách nhiệm giải trình, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch.
Tuyên truyền các quy định và chế tài xử lý đối với tổ chức đảng, cán bộ, đảng
viên, cơng chức, viên chức suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; cơ
chế bảo vệ, khuyến khích người dân phản ánh, tố giác cán bộ, đảng viên tham
nhũng, tiêu cực; cơ chế kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền
hạn, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý...
Làm cho nhân dân thế giới hiểu biết về Việt Nam và ngược lại, thúc đẩy quá trình
hợp tác quốc tế theo xu hướng độc lập dân tộc, dân chủ, hồ bình ổn định, hợp tác
cùng có lợi và tiến bộ xã hội.
VD: Nhiều tờ báo lớn trên thế giới đã đưa tin và đăng tải các bài viết về chuyến thăm
Việt Nam của Tổng thống Mỹ Joe Biden, trong đó nhấn mạnh sự coi trọng của Mỹ
dành cho mối quan hệ với Việt Nam, cũng như vai trò của Việt Nam tại Ấn Độ DươngThái Bình Dương.
Hãng tin AP trích dẫn phát biểu của Tổng thống Joe Biden tại cuộc gặp với
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng làm nhan đề bài viết: “Quan hệ Mỹ- Việt phát triển từ
quá khứ cay đắng của chiến tranh”. Theo bài viết, Tổng thống Joe Biden đã mở màn
chuyến thăm đầu tiên tới Việt Nam với tuyên bố hai nước đang đứng trước cơ hội định
hình khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương trong nhiều thập kỷ tới. Đây là bằng
6


chứng cho thấy mối quan hệ hai nước đã phát triển như thế nào so với cách đây gần

nửa thế kỷ.
Thời báo New York gắn chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Joe Biden với
sứ mệnh thắt chặt quan hệ sâu sắc hơn giữa hai nước. Việc nâng cấp quan hệ từ “Đối
tác Toàn diện” lên “Đối tác chiến lược tồn diện vì hồ bình, hợp tác, phát triển bền
vững” là bước đi có ý nghĩa biểu tượng cao và là điều mà Mỹ mong muốn thực hiện từ
lâu.
Theo Aljazeera, chuyến thăm là một bước đáng chú ý trong việc tăng cường quan
hệ ngoại giao giữa Mỹ và Việt Nam. Hai nước đã vượt qua “di sản chung đau đớn”
của những năm chiến tranh để trở thành “đối tác chiến lược toàn diện”, thể hiện bước
đột phá đáng chú ý trong quan hệ song phương

2.2.
Về hình thức
Các tờ báo tạp chí, chương trình phát thanh, truyền hình phải hấp dẫn, thoả mãn
nhu cầu thẩm mỹ, tác động sâu sắc đến tình cảm và suy nghĩ của đối tượng. Tác phẩm
báo chí phải được trình bày với sức thuyết phục, khơng chỉ làm cho quần chúng hứng
thú mà còn khơi gợi sự suy nghĩ đúng đắn và thúc đẩy hành động tích cực của họ.
Truyền thơng đại chúng vừa tác động vào tình cảm, vừa tác động vào lý trí của đối
tượng; vừa có tác dụng trước mắt, vừa phải để lại ấn tượng lâu dài trong tư duy và ý
thức của cơng chúng, hình thức của truyền thơng đại chúng phải đáp ứng theo các yêu
cầu sau:
Khuôn khổ của tờ báo, tạp chí (đối với báo in), thời lượng phát (đối với phát thanh,
truyền hình) phải có tính ổn định tương đối. Báo ra khuôn khổ nào, số trang bao nhiêu,
thời lượng một chương trình phát thanh truyền hình dài hay ngắn là tuỳ thuộc vào điều
kiện phát hành, ấn lốt, phát sóng và thị hiếu của cơng chúng tiếp nhận. Nhưng mỗi cơ
quan truyền thông đại chúng cần tạo ra cho mình một phong cách riêng, một bản sắc
khu biệt với các cơ quan báo chí khác.
Yếu tố hình thức bên ngồi như trình bày báo, kết cấu và cách sử dụng ngơn ngữ,
âm thanh trong chương trình phát thanh; sử dụng hình ảnh âm thanh mầu sắc trong
chương trình truyền hình chính là yếu tố điều kiện cần để tạo bản sắc và tính hấp dẫn

của tờ báo hay chương trình phát thanh, truyền hình. Yếu tố hình thức này phải được
vận dụng trên cơ sở nội dung thông tin phù hợp với nội dung thông tin.

7


Việc sử dụng các yếu tố đồ hoạ: tranh, ảnh, màu sắc, bảng, biểu đồ... trong báo in;
cách phối cảnh, dựng băng, lồng tiếng động, âm nhạc trong chương trình phát thanh,
truyền hình cũng tạo được sự hấp dẫn cho báo chí.
Sử dụng nhiều chuyên mục, thể loại khác nhau để tạo sự phong phú. Các chuyên
mục phải được duy trì đều đặn, nội dung phong phú, thiết thực.
Kỹ thuật in ấn và phát sóng, trang thiết bị cần hiện đại và đồng bộ. Khâu phát hành
phải đảm bảo nhanh, kịp thời và đúng đối tượng phục vụ.

Cách trình bày gọn gàng, ngơn ngữ gần gũi, có hình minh hoạ
3. Thực tiễn hoạt động báo chí truyền thơng
Hiện nay cả nước có 845 cơ quan báo chí với 1.118 ấn phẩm, 1 hãng thông tấn
quốc gia, 67 đài phát thanh - truyền hình, số lượng các kênh chương trình PTTH quảng
bá là 179 kênh, số lượng đơn vị cung cấp truyền hình cáp là 33 đơn vị, 98 cơ quan báo
chí điện tử và 1.525 trang thơng tin điện tử tổng hợp; 420 mạng xã hội được phép hoạt
động với lượng truy cập rất cao, ảnh hưởng ngày càng lớn về thơng tin, có một lực
lượng báo chí hùng hậu với hơn 18.000 nhà báo được cấp thẻ đang làm việc tại gần
900 cơ quan báo chí thuộc các loại hình: báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử.
Lực lượng này đang hằng ngày, hằng giờ chuyển tải một lượng thông tin khổng lồ đến
với hơn 94 triệu người dân. Nhìn chung, nhân dân đặt niềm tin vào báo chí, nhất là
trước những sự kiện có ảnh hưởng lớn đối với đời sống chính trị - xã hội của đất
nước.. Với sự phát triển về nhân lực, các cơ quan báo chí và sự đa dạng các loại hình
truyền thông đa phương tiện đã tạo nên mạng lưới thông tin rộng khắp, góp phần tuyên
truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước
một cách nhanh chóng, chính xác, kịp thời, sinh động đến với mọi tầng lớp nhân dân.

Cùng với đó là sự bùng nổ của Internet đã tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến sự
phát triển của ngành báo chí truyền thơng. Sự ra đời của báo điện tử (cịn gọi là báo
mạng) giống như thay đổi hoàn toàn bộ mặt của ngành báo chí. Thơng tin được đưa
đưa đến với cơng chúng một cách nhanh nhất có thể thơng qua các phượng tiện điện tử
hiện đại, hình thức cũng sinh động và hấp dẫn hơn.
4. Các yếu tố tạo nên hiệu quả của báo chí
4.1. Yếu tố chiến lược thông tin
8


Để hoạt động báo chí có hiệu quả, trước hết cần có một đường lối, quan điểm, cơ
chế đúng đăn, khoa học và tiến bộ của Đảng và Nhà nước. Nền tảng chính trị ổn định
cùng với hệ tư tưởng chính thống và kinh tế, văn hố xã hội phát triển sẽ tạo điều kiện
cho báo chí phát huy được thế mạnh của mình.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hệ thống báo chí nước ta phát triển nhanh về cả số
lượng và chất lượng trên các phương diện: đội ngũ, trình độ, loại hình, quy mơ,
phương tiện, kỹ thuật - công nghệ; khả năng tác động và ảnh hưởng xã hội. Báo chí đã
và đang giữ vai trị, chức năng quan trọng trong đời sống xã hội như: chức năng thông
tin; chức năng tư tưởng; chức năng khai sáng - giải trí; chức năng tổ chức - quản lý;
giám sát và phản biện xã hội; chức năng kinh tế - dịch vụ. Các văn bản quy phạm pháp
luật trong lĩnh vực báo chí khơng ngừng được hồn thiện, đảm bảo cơ sở pháp lý cho
hoạt động báo chí; bảo vệ quyền lợi và điều kiện tiếp cận thông tin của Nhân dân.
Trong thời kỳ đổi mới, báo chí cách mạng Việt Nam đã tích cực tuyên truyền
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần tạo sự đồng thuận
trong xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước; là
công cụ, phương tiện và cũng là phương thức đẩy nhanh tiến trình dân chủ hóa đời
sống xã hội, phục vụ sự nghiệp đổi mới đất nước; tích cực tham gia phịng, chống
tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; phát hiện, cổ vũ,
động viên nhân rộng các điển hình, nhân tố mới, tạo nên các phong trào hành động
cách mạng trên mọi lĩnh vực; là cầu nối quan trọng trong thông tin đối ngoại; là diễn

đàn tin cậy của các tầng lớp nhân dân tham gia góp ý kiến xây dựng và thực hiện
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Báo chí cách
mạng Việt Nam là kênh thông tin, tuyên truyền làm nổi bật các sự kiện chính trị trọng
đại của đất nước.

4.2.

Yếu tố con người

9


Cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng để những người làm báo nhận thức được vinh dự
và trách nhiệm lớn lao của nghề làm báo - một nghề cao quý, vẻ vang, nhất là trong
giai đoạn cách mạng mới của đất nước, để không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao
nhận thức chính trị, trình độ chun mơn, nghiệp vụ, đặc biệt là đạo đức nhà báo.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định, báo chí là lực lượng xung kích trên mặt trận
tư tưởng văn hóa: “Để làm trịn nhiệm vụ vẻ vang của mình, cán bộ báo chí cần phải tu
dưỡng đạo đức cách mạng, cố gắng trau dồi tư tưởng, nghiệp vụ và văn hóa; chú trọng
học tập chính trị để nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ; đi sâu
vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động”. Người luôn căn dặn, người làm báo phải
có cái tâm trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng để ngịi bút khơng bị bẻ cong trước
những cám dỗ. Trong việc phê phán cái xấu, cái sai, cái lạc hậu phải góp phần mang
tới cơng chúng niềm tin ở sự thật, sự nghiêm minh của pháp luật, tin tưởng vào sự lãnh
đạo đúng đắn của Đảng và Nhà nước, biết quý trọng những giá trị truyền thống tốt
đẹp, nhân văn của dân tộc ta.
Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, sự phát triển của kinh tế thị trường, hội
nhập quốc tế, nhà báo cách mạng càng phải nêu cao tính tiên phong trên mặt trận tư
tưởng, tiếp thu các giá trị văn hóa tiên tiến của nhân loại. Những người làm báo phải
giữ vững bản lĩnh cách mạng, vai trị định hướng thơng tin, đáp ứng tốt nhất quyền tiếp

cận thông tin của các tầng lớp nhân dân. Nhà báo cách mạng phải có tinh thần cách
mạng, đó là tinh thần tiến cơng, đấu tranh loại bỏ cái xấu, bảo vệ cái tốt, vì sự nghiệp
chung của đất nước, của nhân dân; là tinh thần tự đổi mới, tự rèn luyện, tu dưỡng để
hồn thiện bản thân.
4.3.

Đối tượng phục vụ của báo chí

Đối tượng phục vụ của báo chí là cơng chúng, tức là những người có nhu cầu, quan
tâm, ảnh hưởng hoặc bị ảnh hưởng bởi thơng tin báo chí. Cơng chúng bao gồm nhiều
nhóm người khác nhau, có thể phân theo đặc điểm địa lý, dân tộc, tuổi tác, giới tính,
nghề nghiệp, học vấn, sở thích, v.v.
Báo chí có nhiệm vụ phục vụ công chúng bằng cách cung cấp thông tin chính xác,
khách quan, đa dạng và kịp thời về các sự kiện, vấn đề xã hội, kinh tế, văn hóa, giáo
dục, khoa học, cơng nghệ, v.v. Báo chí cũng có chức năng là cơ quan ngôn luận của cơ
quan Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; là diễn đàn của Nhân dân.
Báo chí cịn có vai trị kiểm tra, giám sát, phản biện báo chí, tạo dư luận xã hội.
Do đối tượng của báo chí bao gồm nhiều giai tầng và các thành phần trong xã hội
và có nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống nên họ khơng dễ dàng tin bất cứ điều gì mà
ai đó muốn làm họ tin. Và cũng ít nơi nào mà công chúng lại tác động trực tiếp vào
truyền thông đại chúng bằng sự phê bình, bằng những nhận xét xác đáng các nguồn tin
nhận được. Họ sẵn sàng phân biệt và bác bỏ những nguồn tin bịa đặt, khơng chính xác.
Do vậy, những người làm báo cần nắm vững nghiệp vụ, đưa tin chính xác, đúng định
hướng để tăng cường và phát huy hiệu quả báo chí.
Xem xét hiệu quả báo chí, ngồi những u cầu nói trên con phải chú ý đến bối
cảnh xã hội trong nước và quan hệ quốc tế. Vì bối cảnh xã hội biến đổi sẽ kéo theo sự
biến đổi về tâm lý, nhận thức và hiểu biết của quần chúng về các lĩnh vực. Bối cảnh xã
10

hội thay đổi sẽ hình thành những quan hệ mới, tạo ra những bước chuyển đổi từ lương
đến chất theo trình tự logic khoa học. Trong đó cơng chúng mới của báo chí cũng gia
tăng theo một định hướng rõ rệt.
Ở nước ta, hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và q trình xây dựng đất
nước hồn cảnh lịch sử đã tạo điều kiện cho sự ra đời những loại công chúng mới. Nhờ
chú trọng phát triển giáo dục, nhân dân ta được học hành, trình độ dân trí ngày một
nâng cao. Do vậy, nhu cầu cần được đáp ứng thông tin cũng ngày một lớn.
Ngày nay sinh hoạt văn hoá và tinh thần của nhân dân ngày một phong phú, đa
dạng. Tâm lý xã hội đang có sự thay đổi theo chiều hướng ngày càng phù hợp với
quan hệ sản xuất theo cơ chế chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, báo chí ngày
càng có thêm cơng chúng mới.
4.4.

Yếu tố phương tiện vật chất kĩ thuật

Trong lịch sử hình thành và phát triển của mình, các loại hình báo chí truyền thống
như báo in, phát thanh, truyền hình ln có sự độc lập tương đối với nhau với những
đặc thù và thế mạnh riêng. Sự bùng nổ của internet đã tác động mạnh mẽ đến đời sống
xã hội và ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của hệ thống báo chí thế giới nói chung.
Trong một xã hội hiện đại với sự bùng nổ thông tin, cơng chúng ngày càng có
những nhu cầu cao hơn đối với nội dung cũng như chất lượng thông tin. Phương thức
truyền thông đa phương tiện cho phép công chúng thu nhận thơng tin bằng cả hình
ảnh, âm thanh, văn bản làm thay đổi cách tiếp cận thông tin của công chúng, nhất là
đối với thế hệ trẻ, thế hệ nhạy bén nhất đổi với khoa học và công nghệ tạo ra sự phát
triển của một lớp công chúng mới của truyền thơng.
Sau 25 năm thực hiện chính sách đổi mới, cùng với sự phát triển mạnh mẽ kinh tế –
xã hội của đất nước, hệ thống báo chí truyền thơng của nước ta cũng đã có bước phát
triển chưa từng thấy. Tính đến hết tháng 3/2011, cả nước ta đã có 46 báo điện tử,
287/745 cơ quan báo chí có trang tin điện tử (tỷ lệ gần 40. Bên cạnh đó, đã có 67 đài
phát thanh - truyền hình ở Trung ương và địa phương với 200 kênh chương trình sản

xuất trong nước và 67 kênh nước ngoài được phát trên hệ thống truyền hình trả tiền.
Nhiều cơ quan báo đã tích hợp lên trang tin điện tử cả nội dung báo in, phát thanh và
truyền hình, tiêu biểu như các Vov.com.vn; dantri.com.vn, tuoitreonline.com.vn,
thanhnien.com.vn…
Phương hướng chính là đa dạng hóa về loại hình và phương tiện ở các cơ quan báo
chí lớn. Hầu như tất cả các cơ quan báo chí đáng kể đều có trang website song hành
với loại hình báo chí truyền thống. Một số tờ báo đơn nhất đã thực sự trở thành những
cơ quan báo chí đa phương tiện với việc xuất bản đồng thời nhiều loại hình sản phẩm
báo chí khác nhau như: nhật báo, tuần báo, nguyệt san, chuyên san, báo buổi chiều,
báo mạng điện tử. Việc ứng dụng các tiến bộ của công nghệ thông tin đã gắn liền với
việc phát triển và tích hợp tốt các loại hình sản phẩm báo chí, tạo ra hiệu ứng tốt cơ
chế truyền thông và hiệu quả thơng tin, góp phần “chú trọng và nâng cao tính tư tưởng,
phát huy mạnh mẽ chức năng thơng tin, giáo dục, tổ chức và phản biên xã hội của các
phương tiện thông tin đại chúng

11


KẾT LUẬN
Nói tóm lại, hiệu quả của báo chí phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng có thể tóm
tắt thành ba nhóm chính: nội dung, hình thức và tác động. Các yếu tố này có mối quan
hệ tương hỗ, tương tác và tương phản với nhau, tạo nên sức hấp dẫn và uy tín của báo
chí.Nội dung là yếu tố quan trọng nhất, quyết định mức độ hấp dẫn và thuyết phục của
báo chí. Hình thức là yếu tố ảnh hưởng đến mức độ thu hút và truyền tải của báo chí.
Hình thức cũng phải phù hợp với nội dung, mục đích và phương tiện truyền thơng.
Hình thức tốt sẽ tạo nên sự chú ý và thích thú của độc giả đối với báo chí. Tác động là
yếu tố đánh giá kết quả và hiệu quả của báo chí. Tác động cũng phải phù hợp với mục
tiêu và chiến lược của báo chí. Tác động tốt sẽ tạo nên sự thành cơng và phát triển của
báo chí.
Các yếu tố nội dung, hình thức và tác động có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

Nội dung tốt sẽ tạo nên hình thức tốt, hình thức tốt sẽ tạo nên tác động tốt, và ngược
lại. Tuy nhiên, cũng có thể có những trường hợp mâu thuẫn, khi nội dung không phù
hợp với hình thức, hoặc hình thức khơng phù hợp với tác động, hoặc tác động khơng
phù hợp với nội dung. Ví dụ, có thể có những bài báo có nội dung chính xác và khách
quan, nhưng hình thức q khơ khan và nhàm chán, khiến độc giả khơng quan tâm.
Hoặc có thể có những bài báo có hình thức rất đẹp mắt và hấp dẫn, nhưng nội dung
quá thiếu thực tế và mang tính chất đạo đức giả, khiến độc giả khơng tin tưởng. Hoặc
có thể có những bài báo có tác động rất lớn và sâu sắc, nhưng nội dung quá tiêu cực và
gây hại, khiến độc giả không hài lịng.
Vì vậy, để tạo nên hiệu quả của báo chí, cần phải cân bằng và hài hòa giữa các
yếu tố nội dung, hình thức và tác động. Đó là cách để báo chí thực hiện tốt vai trị là
cầu nối giữa nhà nước, xã hội và công dân, là người bảo vệ lợi ích của nhân dân, là
người giáo dục và giải trí cho độc giả.

12


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dương Văn Thắng (2010) “Nâng cao chất lượng thơng tin báo chí trong tình
hình hiện nay”. Truy cập ngày 2/1/2024
2. Dương Xuân Sơn (2005) “Giáo trình cơ sở lý luận báo chí truyền thông”, NXB
Đại Học Quốc Gia Hà Nội
3. Lê Huy Tuấn (2023) “Báo chí tham gia đấu tranh phịng, chống tham nhũng,
tiêu cực”. Truy cập ngày
31/12/2023
4. Lê Nguyễn (2022) “Chuyển đổi số báo chí, truyền thơng hiện đại - sự tổng hòa
của các yếu tố”. Truy cập
ngày 2/1/2024
5. Nguyễn Bùi Khiêm (2018) “Internet và truyển thông đa phương tiện trong xu
hướng phát triển của báo chí Việt Nam”.

Truy cập ngày 2/1/2024
6. Nguyễn Tiến Vụ (2018) “Công chúng báo chí - Lực lượng quan trọng quyết
định vai trị, vị thế xã hội của cơ quan báo chí”. Truy cập ngày 1/1/2024
7. Nguyễn Thị Phương Hoa (2021) “Nâng cao chất lượng cơng tác báo chí trong
thơng tin, tun truyền đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật
của Nhà nước” Truy cập ngày 31/12/2023
8. Phan Văn Kiến (2016) “Một số xu hướng mới của báo chí truyền thông hiện
đại”, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông
9. Phong Ngun (2021) “Báo chí với cơng tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
hiện nay”, />dDocName=MOFUCM203341 Truy cập ngày 30/12/2023
10. Thanh Giang (2023) “Báo chí Cách mạng đồng hành cùng đất nước, dân tộc, là
vũ khí sắc bén bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”. Truy cập ngày 31/12/2023
11. Trương Minh Tuấn (2015) “4 nhóm vấn đề của báo chí truyền thơng hiện nay”.
Truy cập ngày 30/12/2023

13