Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

LÀM VĂN
LÀM VĂN
LUYỆN TẬP
LUYỆN TẬP
VẬN DỤNG KẾT HỢP CÁC THAO TÁC LẬP LUẬN
VẬN DỤNG KẾT HỢP CÁC THAO TÁC LẬP LUẬN


Ôn lại các thao tác lập luận:
1.Giải thích.
2.Chứng minh.
3.Phân tích.
4.So sánh.
5.Bác bỏ.
6.Bình luận.
7.Suy lí.
8.Diễn dịch.
9.Qui nạp.
10.Tổng- phân- hợp.



Ôn lại các thao tác lập luận
1.Giải thích: Giảng giải vấn đề để giúp hiểu đúng,
rõ, hiểu sâu vấn đề.
2.Chứng minh: Kết hợp với lí lẽ, dùng dẫn chứng
để thuyết phục người đọc và người nghe.

Người chân chính là người có nhiều phẩm chất:yêu
quê hương đất nước, đồng bào, …có kiến thức có

nghề nghiệp có ích cho xã hội,biết lao động mưu cầu
hạnh phúc.Và sự đồng cảm là yêu cầu sơ
đẳng và cơ bản của đạo làm người.



Ôn lại các thao tác lập luận
3.Phân tích: Chia tách vấn đề để tìm hiểu
để thấy được giá trị nhiều mặt của nó.
4.So sánh: Đối chiếu hai hay nhiều sự
vật…để thấy được nét tương đồng hoặc
đối lập của chúng.




Các cụ ưa màu đỏ choét, ta lại ưa màu
xanh nhạt. Các cụ bâng khuâng vì tiếng
trùng đêm khuya, ta nao nao vì tiếng gà lúc
đúng ngọ. Nhìn các cô gái xinh xắn ngây
thơ các cụ coi như là làm một việc tội lỗi,
ta thì xem như đang đứng trước một cách
đồng xanh.Cái tình của các cụ chỉ là hôn
nhân, còn cái tình của chúng ta thì muôn
hình vạn trạng: cái tình say đắm, cái tình
thoảng qua, cái tình gần gụi, cái tình xa
xôi, cái tình trong giây phút, cái tình ngàn
thu…

Học để đi làm bước này khó hơn. Làm việc để nuôi
sống mình chia sẻ với mọi người.Đó là bước thiết
thực trong quá trình học tập của con người. Lao
động là vận dụng tri thức của mình đã học nhằm
tạo ra của cải vật chất cho mình và cho xã hội. Lao
động làm ra của cải vật chất mới có thể khẳng
định vị trí của mình trong xã hội, đóng góp vào sự
phát triển xã hội.Con người ai cũng mong ước
những việc làm của mình bao giờ cũng là một
món quà tặng cho mọi người, cho cuộc đời.Đó là ý
nghĩa cao đẹp của việc học tập của con người.




Ôn lại các thao tác lập luận
5.Bác bỏ: Dùng lí lẽ và dẫn chứng để phủ nhận
một ý kiến nào đó.Lí lẽ và dẫn chứng phải đủ sức
thuyết phục.
6.Bình luận: Nhận xét vấn đề, từ đó mở rộng vấn
đề, nêu ý nghĩa hoặc tác hại của vấn đề.




Cần thấy được sức mạnh của tri thức trong mọi
lĩnh vực của cuộc sống kinh tế, quân sự, khoa
học…Cũng cần nói thêm muốn có tri thức thì phải
phát triển giáo dục không riêng bản thân ta mà
mọi người, mọi dân tộc, mọi đất nước, cũng cần ý

thức tầm quan trọng của nó mà đầu tư cho phù
hợp.Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho tri thức, đó
là một sự đầu tư đầy ý nghĩa và mang tính sống
còn của mỗi quốc gia, nhìn vào đất nước nhỏ bé
Singapo là thấy rõ nhất …


Ôn lại các thao tác lập luận
7.Suy lí: Từ một vấn đề đã được khẳng định, từ đó
rút ra vấn đề có ý nghĩa sâu sắc.
8.Diễn dịch: Từ vấn đề khái quát, triển khai thành
vấn đề cụ thể.



Trong bản tuyên ngôn của người Mĩ năm 1776 và
bản tuyên ngôn Dân quyền và Nhân quyền của
Pháp 1791 khẳng định: “Con người sinh ra có
quyền được sống, quyền được tự do, và quyền
được mưu cầu hạnh phúc”.Suy rộng ra câu ấy có
ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới điều
sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền
sống, quyền sung sướng và quyền tự do.


Ôn lại các thao tác lập luận
9.Qui nạp: Từ những vấn đề cụ thể rút ra kết luận
có tính khái quát, bao trùm.
10.Tổng- phân- hợp: Từ vấn đề lớn phân tích ra
thành những vấn đề nhỏ, sau đó khái quát lại có

nâng cao.
11.Ngoài ra còn một số thao tác lập luận khác như:
Phân tích nhân quả, nêu phản đề, vấn đáp…


Đoạn văn trình bày theo trình tự các ý sau, thì thao
tác lập luận là gì?
-Ý 1: Nhà thơ Quang Dũng đã tạc nên bức tượng
đài về người lính Tây Tiến.Bức tượng đài ấy
không chỉ được tạc nên dáng vẻ bề ngoài mà cả
về tâm hồn khí phách bên trong: “Tây
Tiến….dáng kiều thơm
-Ý 2: Phân tích
+ Ngoại hình.
+Tâm hồn.
+ Khí phách.
- Ý 3:Chốt lại giá trị nội dung và nghệ thuật của
đoạn thơ.


*Lưu ý:
- Trong bài nghị luận xã hội các thao tác lập luận
thường sử dụng là: giải thích, phân tích chứng
minh, bình luận….
- Trong bài nghị luận văn học các thao tác lập luận
thường dùng là:diễn dịch, qui nạp, tổng phân hợp,
so sánh, suy lí, bình luận…


II.Luyện tập trên lớp:

1.Bài tập 2 SGK:
Các thao tác được sử dụng trong đoạn văn :
-Thao tác bác bỏ: Thế mà…hành động của
chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa. bác
bỏ luận điệu xảo trá của Pháp về chính sách khai
hóa và bảo hộ Đông Dương thực chất là lợi dụng
tự do… để xâm lược và bóc lột.




- Để làm rõ ý đã bác bỏ, người viết đã dùng dẫn
chứng để chứng minh: Tác giả đưa ra những bằng
chứng về tội ác của Pháp:
+ Về chính trị:….
+ Về kinh tế:…
(Khi trình bày dẫn chứng thì dùng thao tác diễn
dịch)  Tăng cường lời tố cáo tội ác.


*Hiệu quả:
+ Dùng thao tác bác bỏ mà bác bỏ dứt khoát
luận điệu xảo trá của Pháp.
+ Dùng thao tác chứng minh để đưa ra những
chứng cứ cụ thể rõ ràng.
 Nhằm làm tăng tính thuyết phục cho vấn đề.


2. Bài tập 3: Hướng dẫn HS tự làm
Đề bài: “Quyển sách hay là người bạn tốt”.Bình

luận bằng cách dùng nhiều thao tác lập luận.
Yêu cầu: Cần thực hiện các thao tác sau:
+ Giải thích ý kiến của câu nói.
+ Phân tích thế nào một quyển sách hay.
+ Bác bỏ những loại sách không tốt.
+ Chứng minh sách tốt là một người bạn tốt.





3.Ghi chú:
Trong bài văn, đoạn văn nghị luận nếu kết hợp
sử dụng nhiều các thao tác lập luận giúp cho bài
viết sinh động, sâu sắc, tăng sức thuyết phục.
III.Luyện tập ở nhà: HS tự viết và phân tích theo
HD của GV.