Chẩn đoán và điều trị thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi

Tài liệu dành cho cán bộ Y tế

HỘI THẢO Y HỌC LIÊN NGÀNH

Chẩn đốn và điều trị thối hóa khớp gối
ở người cao tuổi
TS. BS. Cao Thanh Ngọc
Trưởng khoa Nội cơ xương khớp - Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh
Giảng viên Bộ mơn Lão khoa – Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh

VN-CXB-110226


Nội dung trình bày
1. Đại cương thối hóa khớp gối
2. Các liệu pháp điều trị thuốc uống trong điều trị thối hóa khớp gối
3. Các phối hợp thuốc hiệu quả và an toàn
4. Kết luận

2


Đại cương thối hóa khớp
➢ Thối hóa khớp là một bệnh lý phổ biến,
ảnh hưởng đến một hoặc nhiều khớp:
khớp bàn tay, khớp gối, khớp háng,...
➢ Tần suất ở Việt Nam: 15 – 19%
➢ Phân loại:
➢ Nguyên phát,
➢ Thứ phát (chấn thương, phẫu thuật khớp,...)

1 Martel-Pelletier,

J., Barr, A., Cicuttini, F. et al (2016). Nat Rev Dis Primers 2, 16072.
D. J., & Bierma-Zeinstra, S. (2019). Lancet (London, England), 393(10182), 1745–1759.
3 Cui, A., Li, H., Wang, D., Zhong, J., Chen, Y., & Lu, H. (2020). EClinicalMedicine, 29-30, 100587.
2 Hunter,


Diễn tiến của thối hóa khớp gối

Thối hóa khớp gối có diễn tiến chậm, khoảng 10 – 15 năm kể từ khi có
chấn thương đầu tiên hoặc ở những nhóm có nguy cơ cao.

Roos, E. M., & Arden, N. K. (2016). Rheumatology, 12(2), 92–101.


Tiêu chuẩn chẩn đốn thối hóa khớp gối

TUỔI
ĐAU KHỚP GỐI
CỨNG KHỚP < 30 PHÚT/ KHÔNG CỨNG KHỚP
HẠN CHẾ CHỨC NĂNG
LẠO XẠO KHỚP
GIỚI HẠN BIÊN ĐỘ CỬ ĐỘNG KHỚP
PHÌ ĐẠI XƯƠNG
ẤN ĐAU TẠI RÌA XƯƠNG
KHƠNG SỜ NĨNG

Skou, S. T., Koes, B. W., Grønne, D. T., Young, J., & Roos, E. M. (2020). Osteoarthritis and cartilage, 28(2), 167–172.

Mục tiêu điều trị thối hóa khớp gối

Zhang, W., Moskowitz, R. W., Nuki, G., et al (2008). Osteoarthritis and cartilage, 16(2), 137–162.


Điều trị nội khoa thối hóa khớp gối


Hiệu quả của NSAIDs
trong điều trị thối hố khớp gối

• NSAIDs cho thấy hiệu quả
điều trị tốt hơn hẳn so với
Paracetamol và Placebo,
trong:
• Cải thiện chức năng
vận động thể chất.
• Cải thiện đau.

Da Costa, B. R., Reichenbach, S., Keller, N., et al (2017). The Lancet, 390(10090), e21–e33.


Khuyến cáo điều trị dùng thuốc thoái hoá khớp gối

Katz, J. N., Arant, K. R., & Loeser, R. F. (2021). JAMA, 325(6), 568–578


Người bệnh cao tuổi có đa bệnh lý:
- Bệnh lý tim mạch: tăng huyết áp, bệnh tim thiếu máu

cục bộ
- Bệnh lý tiêu hóa: viêm dạ dày, có tiền căn loét dạ dày
NSAIDs toàn thân chỉ giới hạn sử dụng "ngắn ngày"
với "liều thấp có hiệu quả"
Người bệnh có nhu cầu giảm đau, cải thiện vận động
khớp!!


Hiệu quả kháng viêm của NSAID tại chỗ
↓31%

↓ giảm sưng**
↓ giảm nồng độ PGE2**

Komatsu, T., & Sakurada, T. (2012). European Journal of Pharmaceutical Sciences, 47(5), 890–895.

↓70.6- 77.4%

**có

ý nghĩa thống kê


Hiệu quả của NSAID tại chỗ trong quản lý THK
ƯU ĐIỂM:
- Nồng độ trong máu 5 – 15% so với đường
dùng toàn thân.
- Nồng độ tại sụn khớp và sụn chêm cao
gấp 4 – 7 lần so với đường dùng toàn thân.

- Nồng độ tại bao gân và dây chằng cao
gấp ~ 12 lần so với đường dùng toàn thân.
- Kết hợp NSAID tại chỗ + toàn thân
→ tăng hiệu quả giảm đau trong các đợt
đau cấp.
Leppert, W., Malec–Milewska, M., Zajaczkowska, R., & Wordliczek, J. (2018). Transdermal and Topical Drug Administration in the Treatment of Pain. Molecules, 23(3), 681.


Ketoprofen gel đạt nồng độ tại chỗ rất cao
Hoạt dịch

Mô mỡ

1.31 mcg/g

4.70 mcg/g

2.35 mcg/g

Ketoprofen thâm nhập vào mô khớp với
nồng độ cao hơn trong máu > 100 lần →
giảm tác dụng phụ toàn thân
0.0182 mcg/ml

Màng bao

Nồng độ đỉnh trong huyết tương

Nghiên cứu Ballerini
Thiết kế: Nghiên cứu mở

Phương pháp: thoa 70-80mg ketoprofen, 1 lần/ngày, trong 3 ngày, tại đầu gối
Bệnh nhân: 6 bệnh nhân được lên lịch mổ đầu gối 12h sau lần cuối thoa ketoprofen
Ballerini, Int. J. Clin. Pharm., 1986


Tính an tồn của NSAID tại chỗ

Khơng có sự khác biệt có ý nghĩa về các tác dụng phụ tồn thân

Honvo, G., Leclercq, V., et al (2019). Safety of Topical Non-steroidal Anti-Inflammatory Drugs in Osteoarthritis: Outcomes of a Systematic Review and Meta-Analysis. Drugs & Aging, 36(S1), 45–64.


Điều trị nội khoa thối hóa khớp gối


GLUCOSAMINE trong điều trị thối hóa khớp gối

Cơ chế tác dụng góp phần cải
thiện tình trạng THK đã được
làm rõ:

- Tái tạo mơ sụn
- Kháng viêm
- Chống oxy hóa
- Tự thực bào các tế bào tổn
thương
16

Al-Saadi, Pang, Ima-Nirwana, & Chin. (2019). Scientia Pharmaceutica, 87(4), 34.

Hiệu quả của Glucosamine trong điều trị THKG

Glucosamine giúp cải thiện điểm đau dựa theo thang VAS nhiều hơn so với
placebo khi theo dõi sau sử dụng từ 6 -12 tuần, có ý nghĩa thống kê
17

Ogata, T., Ideno, Y., Akai, M., et al (2018). Clinical Rheumatology, 37(9), 2479–2487.


ASU trong điều trị thối hóa khớp
BẢO VỆ

TÁI TẠO

GIẢM

TĂNG

IL-1, IL-6,
IL-8, PGE2,
TNF-, MMPs

TGF-ß, IGF-1,
TIMPs

ASU có cơ chế tác động kép giúp bảo vệ và kích thích sự tổng hợp
sụn khớp, giảm q trình thối hố của sụn khớp.
18

Simental-Mendía, M., Sánchez-García, A., Vilchez-Cavazos, F., et al (2018). Rheumatology International, 38(8), 1413–1428.


ASU trong điều trị thối hóa khớp gối/ háng

Phân tích tổng hợp cho thấy ASU 300mg/ngày có hiệu quả cải thiện đau dựa theo
VAS ở bệnh nhân THK khi theo dõi 3 tháng – 3 năm cao hơn có ý nghĩa so với
placebo
19

Simental‐Mendía, M., Sánchez‐García, A., Acosta‐Olivo, et al (2019). International Journal of Rheumatic Diseases. doi:10.1111/1756-185x.13658


IL-1𝞫 trong bệnh sinh thối hố khớp

• IL-1β đóng vai trị trung tâm trong
bệnh sinh thối hố khớp:
• Phá huỷ sụn khớp
• Viêm màng hoạt dịch
• Xương dưới sụn xơ hố
• Tế bào chết theo chương trình

Jenei-Lanzl, Z., Meurer, A., & Zaucke, F. (2018). Interleukin-1β signaling in osteoarthritis – chondrocytes in focus. Cellular Signalling. doi:10.1016/j.cellsig.2018.10.005