Tiết 110 các thành phần bl

Khởi động

1

2

4

5

3


Câu 1 : Xác định thành phần biệt lập trong các câu sau? Gọi
tên các thành phần biệt lập đó?
a, Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con người
là quan trọng nhất.
(Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)

Thành phần tình thái
b, Chao ôi! Ông lão nhớ
làng, nhớ cái làng qúa.
(Kim Lân, Làng)

Thành phần cảm thán


Kiểm tra bài cũ

Câu 2 : Thế nµo lµ thµnh phần biệt lập của câu? Có
nhng thành phần biệt lập nào đà học? Nêu khái niệm ng thành phần biệt lập nào đà học? Nêu khái niệm

các thành phần đó?


Câu
Câu 33 :: Câu
Câu văn
văn nào
nào sau
sau đây
đây có
có sử
sử dụng
dụng thành
thành phần
phần
biệt
biệt lập
lập tình
tình thái
thái ??

A

Trời ơi, chỉ cịn năm phút .

B

Ồ, sao mà độ ấy vui thế.

C

Có lẽ văn nghệ rất kị “trí thức hóa nữa”.

D

Ơi những cánh đồng quê chảy máu.


Câu
Câu 44 :Câu
:Câu nào
nào sau
sau đây
đây có
có sử
sử dụng
dụng thành
thành phần
phần
biệt
biệt lập
lập cảm
cảm thán
thán ??

A

Tơi khơng rõ, hình như họ là hai mẹ con.

B

Chao ơi, bơng hoa đẹp q.

C

Có lẽ ngày mai mình sẽ đi píc-níc.

D

Bạn An là học sinh giỏi.


Câu
Câu 55 :: Trong
Trong các
các từ
từ ngữ
ngữ sau
sau đây,
đây, từ
từ ngữ
ngữ nào
nào có
có độ
độ
tin
tin cậy
cậy cao
cao nhất
nhất ??

A

Chắc là

B

Chắc

C

Hình như

D

Chắc chắn


Tit 114. Ting Vit

thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp.
1. Vớ d
2. Nhn xột
Ny: Quan hệ ngang
hàng
Thưa ông: Quan hệ
trên dưới.
-Thành phần gọi đáp được
dùng để tạo lập hoặc để

duy trì quan hệ giao tiếp.

* Ghi nh:sgk

1.- Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà
nghe rát thế không?
2.- Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ?
Ông Hai đặt bát nớc xuống chõng hỏi. Một người đànớc xuống chõng hỏi. Một ngớc xuống chõng hỏi. Một người đànời đàn
bà mau miệng trả lời:
- Tha ônga ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
(Kim Lân, Làng)
c im

T ng l thành phần
biệt lập gọi đáp

Từ ngữ dùng để gọi

Nµy

Từ ngữ dùng để đáp

Thưa «nga «ng

Từ ngữ dùng để tạo lập cuc
thoi

Này

T ng dựng duy trỡ cuc

thoi.

Tha ônga ông


Này, đưa tay đây cho tôi .
Này -> Tạo lập quan hệ
giao tiếp
Quan hệ :Ngang hàng

Nhân viên
Thưa sếp, em đi ngay đây ạ.
Thưa sếp -> duy trì quan
hệ giao tiếp
Quan hệ :Trên - dưới

Dựa vào thành phần gọi- đáp cũng có thể xác định vai giao tiếp.


Này! Để
mẹ rửa
chân cho
con nhé!

Ừ.Mẹ
cảm
ơn
con.

Vâng ạ !

Con cảm
ơn mẹ.

Thưa mẹ !
Con rửa chân
cho mẹ nhé !.

Thái độ thân mật, cách ứng xử phù hợp với người giao tiếp.


* Lưu ý. Thành phần gọi - đáp còn thể
hiện thái độ, cách ứng xử trong giao tiếp
=> Cần sử dụng cho phù hợp.


Tìm thành phần gọi - đáp trong đoạn trích sau đây và cho biết từ nào
được dùng để gọi, từ nào được dùng để đáp. Quan hệ giữa người
gọi và người đáp là quan hệ gì (trên – dưới hay ngang hàng, thân
hay sơ)?
- Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa
họ vào thúc sưu, khơng có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề
như thế, nếu lại phải một trận địn, ni mấy tháng cho hồn hồn.
- Vâng , cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho
nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn sng từ sáng hơm qua tới giờ
cịn gì .

Đáp án :
- Thành phần gọi - đáp là :

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

dùng để gọi

dùng để đáp
- Quan hệ giữa người gọi và người đáp là quan hệ trên – dưới .


Tit 114. Ting Vit

thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
a ) Lúc đi đứa con gái đầu lòng của anh- v cng l a con duy

I- Thành phần gọi - ®¸p.
nhất của anh , chưa đầy một tuổi .
1. Ví dụ
2. Nhận xét
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
* Ghi nhớ: Sgk
b) Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy và tôi càng buồn lắm.

II. Thành phần phụ chú
1.Ví dụ
2. Nhận xét

-> a. Bổ sung chi tiết cho cụm
“đứaLão
conHạc)
gái đầu
(NamtừCao,
lòng của ạnh”

-> Giải thích cái ý nghĩ ấy chỉ diễn ra trong trí riêng
của Ơng Giáo.
=>Bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.


Cơ bé nhà bên (có ai ngờ)
Cũng vào du kích

Nêu thái độ : Ngạc
nhiên của người nói.

(Giang Nam,Q hương)

Giải thích xuất xứ: của
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con. văn bản về tác giả,nhà
(Chế Lan Viên, Con cò, Tuyển tập,
xuất bản, năm xuất bản.
tập I, NXB Văn học, Hà Nội,1985)


Tit 114. Ting Vit

thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp.
1. Vớ d
2. Nhn xột

II. Thnh phần gọi đáp
1.Ví dụ

2. Nhận xét
Thành phần phụ chú
được dùng để bổ sung một
số chi tiết cho nội dung
chính của câu.


*Dấu hiệu.
-Giữa một dấu gạch ngang với một
dấu phẩy
-Giữa hai dấu phẩy
-Giữa hai dấu ngoặc đơn
- Đặt sau dấu hai chấm
- Giữa hai dấu gạch ngang

a) Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh và cũng là đứa con duy nhất của anh,
chưa đầy một tuổi.
b) Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi
càng buồn lắm.
c) Cô bé nhà bên (có ai ngờ)
Cũng vào du kích
Hơm gặp tơi vẫn cười khúc khích
Mắt đen trịn (thương thương q đi thơi).
d) Rồi một ngày mưa rào. Mưa giăng giăng bốn
phía. Có quãng nắng xuyên xuống biển, óng ánh đủ
màu: xanh lá mạ, tím phớt, hồng, xanh biếc…
e) Vậy mày hỏi cô Thông- tên người đàn bà họ
nội xa kia- chỗ ở hiện nay của mợ mày, rồi
đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải
về.

Tit 114. Ting Vit

thành phần biệt lập ( Tiếp theo)
I- Thành phần gọi - đáp.
1. Vớ d
2. Nhn xột

II. Thnh phần gọi đáp
1.Ví dụ
2. Nhận xét
* Ghi nhớ: SGK

III.Luyện tập

* Thành phần phụ chú được dùng để bổ sung một số
chi tiết cho nội dung chính của câu.
*Dấu hiệu.
-Giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy
-Giữa hai dấu phẩy
-Giữa hai dấu ngoặc đơn
- Đặt sau dấu hai chấm
- Giữa hai dấu gạch ngang


2.Tìm thành phần gọi – đáp trong câu ca dao sau và cho biết lời
gọi – đáp đó hướng đến ai.
Bầu ơi thương lấy bí cùng,

Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn.
 Thành phần gọi – đáp: Bầu ơi
Ẩn dụ: kêu gọi tinh thần đoàn kết của những con người cùng chung
nòi giống, những người đồng bào- Hướng đến tất cả mọi người.


Bài 3+4 SGK
a) Chúng tôi, mọi người – kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng
n đó thơi
b) Giáo dục tức là giải phóng. Nó mở ra cánh cửa dẫn đến hồ bình,
cơng bằng và cơng lí. Những người nắm giữ chìa khố của cánh cửa
này – các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ
- gánh một trách nhiệm vô cùng quan trọng, bởi vì cái thế giới mà
chúng ta ………………….
c) Bước vào thế kỉ mới, muốn “sánh vai cùng các cường quốc năm
châu” thì chúng ta sẽ phải lấp đầy hành trang bằng những điểm
mạnh, vứt bỏ những điểm yếu. Muốn vậy thì khâu đầu tiên, có ý
nghĩa quyết định là hãy làm cho lớp trẻ - những người chủ thực sự
của đất nước trong thế kỉ tới – nhận ra điều đó, quen dần với
những thói quen tốt đẹp ngay từ những việc nhỏ nhất.


Bài tập 3+4 SGK
a) Chúng tôi, mọi người – kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ
đứng n đó thơi.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
Thành phần phụ chú

kể cả anh

Từ ngữ liên quan

mọi người