ĐỒNG CHÍ LÊ QUANG ĐẠO - TRỌN ĐỜI CỐNG HIẾN CHO SỰ NGHIỆP CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG VÀ DÂN TỘC - điểm cao

a'

ĐỔNG CHÍ LÊ QUANG ĐẠO
TRỌN ĐỜI CỐNG HIẾN CHO sự NGHIẸP CÁCH MẠNG

CỦA ĐẢNG VÀ DÂN TỘC VIỆT NAM

★ PGS, TS TRÀN THỊ THU HƯƠNG

• Tóm tắt: Sinh ra trong gia đình có truyền thống u nước, trên vùng q giàu truyền
thống văn hóa và cách mạng đồng chí Lê Quang Đạo sớm được giác ngộ cách mạng và
đứng vào hàng ngủ của Đảng. Đồng chí đã hồn thành xuất sắc nhiều trọng trách được
giao. Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Đồng chí (8/8/1921- 8/8/2021), bài viết góp phần
tri ân những đóng góp to lớn của một trong những lãnh đạo có uy tín lớn của Đảng Nhà
nước và nhân dân ta, người cộng sản mẫu mực, một nhà u nước chân chính, người học
trị xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

9Từ khóa: Đồng chí Lê Quang Đạo; lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước; lãnh đạo
cách mạng Việt Nam.

Đổng chí Lê Quang Đạo “là một nhà lãnh Bảng, Từ Sơn, Bác Ninh - vùng đất “địa linh,
đạo, chỉ huy ưu tú của Quân đội, một vị nhân kiệt".
tướng có đủ những đức tính trí, dũng, Ngay từ những ngày đang ngồi trên ghế nhà
nhân, tín, liêm, trung như Bác Hổ đã từngtrdưạờyn”g (Trường Trung học tư thục Thăng Long,
và là “một nhà hoạt động tư tưởng và văn hóa Hà Nội), Nguyễn Đức Nguyện đã tìm hiểu chính

xuất sác của Quân đội và của Đảng" như Đại trị; tham gia Đoàn Thanh niên dân chủ Hà Nội,

tướng Võ Nguyên Giáp đã nhận xét. rồi Thanh niên phản đế... Sớm được giác ngộ và

1. Từ thanh niên yêu nước, sớm trờ thành tích cực hoạt động cách mạng, 19 tuổi Anh đã

đảng viên và đảm đương trọng trách đứng được đứng vào hàng ngũ của Đảng Cộng sản

đầu cấp bộ Đảng ở các địa bàn “đầu sóng, Đơng Dương (8-1940); được làm việc vói các nhà

ngọn gió” trong thịi kỳ đấu tranh giải phóng hoạt động cách mạng như Trường Chinh, Hoàng

dân tộc Văn Thụ, Hồng Quốc Việt..., được dự lóp huấn

Nguyền Đức Nguyện (tên khai sinh của đồng luyện chính trị ngán ngày của Tổng Bí thư

chí Lê Quang Đạo) sinh ra trong một gia đình có Nguyễn Văn Cừ. Chỉ mấy tháng sau - cuối năm

truyền thống yêu nước, cách mạng, tại Đình 1940, Đồng chí được phân cơng là Bí thư Chi bộ

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số8/2021

114 NHÂN VẬT-sự KIỆN

Đông chi Lê Quang Đạo (đứng giữa) khi đang là Thiếu tướng ở chiến trường Quảng Trị _ Anh: TL

Đảng, ủy viên Ban Cán sự Đảng phủ Từ Sơn, trẻ Lê Quang Đạo can đảm xông pha, đảm nhận
tỉnh Bắc Ninh(1). trọng trách Đảng giao phó: Bí thư Ban cán sự
Đảng các tỉnh ở vị trí trọng yếu của phong trào
Đây là những năm tháng vô cùng cam go của cách mạng Bác Kỳ, như Bác Ninh, Phúc Yên, Hà
cách mạng Việt Nam. Thực dàn Pháp đã phát xít Nội; đảm đương nhiệm vụ là Xứ ủy viên, rồi
hóa bộ máy chiên tranh, thảng tay đàn áp phong Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ với nhiệm vụ chủ yếu lúc
trào cách mạng Việt Nam. Tổng Bí thư Nguyền này là xây dựng các cơ sở đảng, tuyên truyền, phát
Văn Cừ, đồng chí Lê Duẩn và một số ủy viên triển các tổ chức quần chúng vùng căn cứ an toàn
Trung ương Đảng bị địch bát. Trước tình hình trên địa bàn Bác Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nội.

đó, Đình Bảng, Từ Sơn, Bác Ninh - quê hương
của Đồng chí là địa bàn được chọn để tổ chức Đó là những năm tháng khơng chỉ đã trui rèn
Hội nghị Trung ương tháng 11-1940, do đồng chí bản lĩnh của người cộng sản trẻ tuổi Lê Quang
Trường Chinh chủ trì. Sau khỏi nghĩa Nam Kỳ Đạo mà cịn là q trình vừa hoạt động cách
(23-11-1940), thực dân Pháp lùng ráp gát gao mạng, vừa học hỏi những tri thức từ thực tiễn, từ
đảng viên cộng sản, các đồng chí lãnh đạo của cơ sở để nám bát được yêu cầu của cách mạng,
Đảng: Nguyễn Văn Cừ, Hà Huy Tập, Võ Văn Tần, quán triệt đúng đán và vận dụng sáng tạo chủ
Phan Đăng Lưu, Nguyễn Thị Minh Khai... đã ngã trương của Trung ương, hoàn thành trọng trách
xuống trước mũi súng của quân thù. là người lãnh đạo đứng đầu tổ chức Đảng ở các
địa bàn quan trọng. Đặc biệt, đối với Đảng bộ Hà
Trong hồn cảnh lịch sử đó, người đảng viên

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Sơ8/2021

115

Nội - trung tâm cách mạng của Bác Kỳ trong - Hà Đơng. Cuối năm 1948, đồng chí là Khu ủy
những năm đầu thập niên 1940, tổ chức đảng viên, rồi ủy viên Thường vụ Liên khu khu III,
nhiều lần bị địch phá vỡ, Đồng chí đã góp phần phụ trách công tác tuyên huấn. Từ năm 1949
quan trọng trong việc khôi phục, xây dựng lại để đến tháng 8-1950, Đồng chí giữ chức Phó Ban
tiếp tục lãnh đạo phong trào cách mạng. Tuyên truyền Trung ương Đảng.

Với năng lực tổ chức, sự nhạy bén, uy tín và Là Bí thư Thành ủy Hà Nội trong thời điểm
tinh thần sản sàng xả thân vì độc lập của dân tộc tình hình vơ cùng căng thẳng, thực dân Pháp
trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, Đồng chuẩn bị gây hấn, quán triệt chủ trương của
chí đã góp phần tạo nên cơ sở quan trọng trong Trung ương Đảng, với sự sác bén và linh hoạt
toàn xứ Bác Kỳ tiến tới cuộc Tổng khỏi nghĩa trong tổ chức chỉ đạo, Đồng chí đã cùng cán bộ,
Tháng Tám năm 1945. Đồng chí được Xứ ủy chiến sĩ bảo vệ Trung ương rút khỏi Hà Nội an
phân công trực tiếp tham gia lãnh đạo khởi tồn, cùng Trung đồn Thủ đơ chiến đấu, cầm
nghĩa ở Bác Giang - một trong những địa chân địch trong nội thành suốt hai tháng và

phương giành chính quyền sớm nhất cả nước. cũng là một trong những người cuối cùng rút
khỏi Hà Nội.
Sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành cơng,
trước tình thế “ngàn cân treo sọi tóc”, từ tháng Từ cuối năm 1947 đến đầu năm 1948, sau
10-1945 đến tháng 6-1946, là Xứ ủy viên Xứ ủy chiến tháng Việt Bác, khi cơ quan của Thành ủy
Bác Kỳ, đổng chí Lê Quang Đạo được giao trọng Hà Nội đóng ở Chương Mỹ, Đồng chí đã trực tiếp
trách tái lập Thành ủy Hải Phòng và trở thành đi đến nhiều địa bàn để nắm tình hình, chỉ đạo
Bí thư Thành ủy Hải Phịng - thành phố lớn thứ xây dựng và khôi phục cơ sở, tổ chức lực lượng
hai miền Bác và cũng là địa bàn đầy khó khăn, du kích, đào hầm bí mật, kiên cường chiến đấu,
phức tạp vào thời điểm đó. Sau này, Đại tướng gây cho địch nhiều khó khăn, tổn thất. Trong giai
Võ Nguyên Giáp đã hồi tưởng “Gặp anh Lê đoạn toàn quốc kháng chiến chổng thực dân
Quang Đạo giữa một Hải Phòng còn khét mùi Pháp, nhất là những thời điểm địch đánh phá ác
thuốc súng và dự cuộc mít tinh đầy khí thế của liệt, Đồng chí đã sâu sát cơ sở, bám sát những
đồng bào và công nhân thành phố cảng do chuyển biến của phong trào kháng chiến, đưa
Thành bộ Việt Minh Hải Phịng tổ chức. Tơi có chủ trương của Đảng vào phong trào quần
cảm nghĩ là người học sinh Thăng Long năm chúng, góp phần tạo nên thế và lực, đưa cuộc
xưa, nay đã trưởng thành vững chác qua phong kháng chiến bước sang giai đoạn mói.
trào chuẩn bị khởi nghĩa và tổng khỏi nghĩa
giành chính quyền. Sau này, mỗi lần Lê Quang 2. Vị chỉ huy đầy bản lĩnh, ln có mặt
Đạo được Qn ủy Trung ương cử ra mặt trận, trong các chiến dịch quan trọng, nhà chính
tơi nghĩ ràng: từ Hải Phịng năm 1946, anh đã trị, “Anh cả của ngành Tuyên huấn Quân
được chuẩn bị và rèn luyện để trụ vững nơi đầu đội”, góp phần quan trọng duy trì “linh hồn,
sóng, ngọn gió”(2). mạch sống” cua Quân đội

Sau đó, từ tháng 5-1946 đến cuối năm 1948, Tháng 9-1950, Đồng chí được điều động vào
Đồng chí lần lượt được giao đảm trách các cương Quân đội. Vói 28 năm qn ngủ, Đồng chí đã thể
vị cơng tác: Xứ ủy viên Xứ ủy Bác Kỳ, Bí thư hiện phẩm chất và nhiệt huyết của “Bộ đội Cụ
Thành ủy Hà Nội, rồi Bí thư Liên tỉnh ủy Hà Nội Hồ”. Trung tướng, TS Nguyễn Tiến Quốc,
nguyên Giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Sơ8/2021

116 NHÂN VẬT-sự KIỆN

phòng đã viết “Gần 30 năm trong quân ngũ, Chính ủy Chiến dịch Khe Sanh (1968), Bộ Tư
đồng chí Lê Quang Đạo đã đem hết tài năng và lệnh 500 (1968-1969)(4), Chiến dịch phản công
năng lực, tâm hồn và trí tuệ xây dựng quân đội quy mô lớn Đường 9 - Nam Lào (1971), Chiến
về chính trị nói chung, xây dựng và chỉ đạo dịch Trị Thiên, giải phóng Quảng Trị. Nâm 1974-
ngành Tuyên huấn quân đội nói riêng", Đồng 1975, đồng chí tiếp tục là ủy viên Trung ương
chí là người đã “duy trì “linh hồn, mạch sống" Đảng, ủy viên Thường trực Quân ủy Trung
của quân đội”(3). ưong, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị kiêm
Giám đốc Học viện Chính trị Quân đội. Năm
Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, với 1974, Đồng chí được thăng qn hàm Trung
các trọng trách: Phó Chủ nhiệm Chính trị Bộ Chỉ tướng. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy
huy Chiến dịch Biên giới; Cục trưởng Cục Tuyên mùa Xuân năm 1975, Đồng chí ln có mặt ở
huấn, Tổng Cục Chính trị Qn đội nhân dân Tổng hành dinh, tham gia chỉ đạo từ Chiến dịch
Việt Nam; trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là mở màn Buôn Ma Thuột đến Chiến dịch Hồ Chí
Phó Chủ nhiệm Chính trị Bộ Chỉ huy Chiến dịch, Minh lịch sử, giải phóng hồn tồn miền Nam,
quyền Chính ủy Sư đồn 308 tham gia suốt thống nhất đất nước.
Chiến dịch. Cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp kết thúc tháng lợi, Đồng chí được trao Trên cươngvịCục trưởng Cục Tuyên huấn (10-
trọng trách là Phó Trưởng đồn Qn đội Nhân 1950), đến Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị
dân Việt Nam trong ủy ban Liên hiệp đình chiến kiêm Giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc
(7-1954). phịng, Đồng chí ln nám bát được những yêu
cáu quan trọng đặt ra đối vói cơng tác lãnh đạo
Với sự nỗ lực phấn đấu trên mọi cưong vị chính trị, chủ động đề xuất những nội dung quan
trong 8 năm quân ngũ, năm 1958, đồng chí Lê trọng của cơng tác giáo dục chính trị trong bộ đội.
Quang Đạo được phong quân hàm Thiếu tướng. Đồng chí đã tham gia biên soạn, viết nhiều tài liệu
Hai năm sau, tại Đại hội III của Đảng (9-1960), vể cơng tác chính trị, tư tưởng, xây dựng Đảng,
Đồng chí được bầu làm ủy viên dự khuyết Ban đặc biệt là các tài liệu chỉnh huấn, chỉnh quân.

Chấp hành Trung ưong Đảng. Năm 1961, Đồng Từ những ngày trên các chiến trường ác liệt
chí kiêm chức vụ Viện trưởng Viện Kiểm sát đối mặt vói quân thù, trên cưong vị chỉ huy cấp
quân sựTrungương. Tháng3-1972, tại Hội nghị tướng đầy bản lĩnh, đến khi đảm trách là Giám
lần thứ 20 Ban Chấp hành Trung ưong Đảng đốc Học viện Chính trị, Đồng chí đã quan tâm
khóa III, Đồng chí được bầu vào ủy viên chính đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tuyên huấn các cấp,
thức Ban Chấp hành Trung ưong Đảng. các đơn vị, góp phần xây dựng ngành Tuyên
huấn quân đội ngày càng hoàn thiện về tổ chức
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Đồng chí và giỏi vể nghiệp vụ.
đảm đưong các trọng trách: ủy viên Thường trực
Quân ủy Trung ưong, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Qua 6 năm là Giám đốc, Bí thư Đảng ủy Học
Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, đồng viện Chính trị Bộ Quốc phịng (1973-1978), Đồng
thời, trực tiếp làm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy chí đã “đề ra được nhiều chủ trương, có nhiều
nhiều chiến dịch có ý nghĩa chiến lược dưới sự quyết định quan trọng trong định hướng giáo
lãnh đạo trực tiếp của Bộ Chính trị và Bộ Tổng dục, nghiên cứu khoa học và xây dựng Nhà
tư lệnh. Đồng chí đã từng có mặt ở những chiến trường chính quy, hiện đại, tiên tiến, mâu mực,
trường nóng bỏng, đã từng là Bí thư Đảng ủy,

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Sơ 8/2021

117

định hướng cho sự phát triển vững chác của Học Trong bối cảnh đầy thách thức đó, đồng chí
viện những giai đoạn sau này”(5). Lê Quang Đạo đảm đương nhiệm vụ Trưởng
Ban Khoa giáo Trung ương. Là người được
Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhận xét: “Suốt 28 trưởng thành từ thực tiễn, trước khó khăn của
năm trong quân ngũ, Lê Quang Đạo đã đem hết đất nước, Đồng chí khơng chỉ nỗ lực tìm tịi,
tài năng và sức lực, tâm hồn và trí tuệ xây dựng nghiên cứu lý luận mà còn đi khảo sát, chăm
và chỉ đạo ngành Tuyên huấn quân đội. Anh là chú láng nghe những ý kiến từ cơ sở, tâm tư
một nhà hoạt động tư tưởng và văn hóa xuất sác nguyện vọng của nhân dân. Đặc biệt là tổ chức

của quân đội và của Đảng... Anh là một nhà lãnh các buổi tọa đàm, hội thảo với khơng khí dân
đạo, chỉ huy ưu tú của quân đội, một vị tướng có chủ, cởi mở, láng nghe các nhà khoa học, các
đủ những đức tính trí, dũng, nhân, tín, liêm, nhân sĩ để tìm ra giải pháp tháo gỡ, đưa đất
trung như Bác Hổ đã từng dạy...”(6). nước thoát khỏi khủng hoảng. Những ý kiến đó
đã được tổng họp và báo cáo trực tiếp ủy viên
3. Trên mọi lĩnh vực, đồng chí Lê Quang Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước
Đạo đều the hiện sự nỗ lực phấn đấu, năng Trường - Chinh(7). Sau này, những nội dung đó
đã được phản ánh trong Dự thảo Báo cáo Chính
động, sáng tạo, tồn tâm, tồn ý vì sự phát trị mà Ban Chấp hành Trung ương khóa V
triển đất nước chuẩn bị để trình Đại hội VI của Đảng. Tại Đại
hội VI của Đảng (12-1986), Đồng chí tiếp tục
Tại Đại hội IV của Đảng (12-1976), Đồng chí được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
tiếp tục được bầu vào Ban Chấp hành Trung Từ tháng 6-1987, tại Kỳ họp thứ nhất Quốc hội
ương, và được bầu vào Ban Bí thư. Tháng 12- khóa VIII, Đồng chí được bầu giữ chức vụ Chủ
1978, Đồng chí rời Qn đội và được phân cơng tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước.
là Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội. Tại
Đại hội V của Đảng (3-1982), Đồng chí tiếp tục Nhiệm kỳ Quốc hội khóa VIII là nhiệm kỳ đầu
được bầu vào ủy viên Trung ương Đảng và Bí tiên đưa Nghị quyết Đại hội VI của Đảng vào
thư Trung ương Đảng, trực tiếp làm Trưởng cuộc sống. Với tư cách là ngưòi đứng đầu cơ
Ban Khoa giáo Trung ương. Năm 1983, phụ quan lập pháp, Đồng chí đã nâng cao trình độ
trách cơng tác Dân vận của Trung ương và tham về lý luận, nhất là tìm hiểu về luật pháp. Sự nỗ
gia ủy viên Đoàn Chủ tịch ủy ban Trung ương lực của Chủ tịch Quốc hội nhiệm kỳ này phải kể
đến sự thông qua Luật Đất đai và Luật Đầu tư
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. nước ngoài tại kỳ họp thứhai (29-12-1987).
Đây là thời điểm đất nước đang phải đối mật
Luật Đất đai năm 1987 là vân bản luật đầu tiên
vói vơ vàn khó khăn thách thức cả trong nước và điều chỉnh quan hệ đất đai, bảo vệ quyền sở hữu
tình hình quốc tế. Hậu quả nặng nề của 30 năm của Nhà nước, giao đất ổn định lâu dài, tuy một
chiến tranh, cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền số mặt còn hạn chế do được soạn thảo trong bối
ngày càng phức tạp. Các thế lực thù địch bao vây cảnh bát đầu đổi mới, vừa xóa bỏ cơ chế quan

cấm vận, tìm mọi thủ đoạn để phá hoại cơng liêu bao cấp. Vói sự ra đời của Luật Đất đai năm
cuộc xây dựng đất nước của nhân dân ta. Tư duy 1987, công tác quản lý đất đai đã bát đầu đi vào
lãnh đạo kinh tế của Đảng, Nhà nước chưa nền nếp và đặc biệt chú ý tói việc xác định, lập,
chuyển biến kịp vói tình hình đã thay đổi sau
chiến tranh. Do vậy, đời sống nhân dân ngày
càng khó khăn, từ nãm 1979 đất nước từng bước
lâm vào khủng khoảng kinh tế - xã hội.

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số 8/2021

118 NHÃN VẬT-sự KIỆN

quản lý hồ sơ địa giới hành chính các cấp địa quốc tế, đối với cách mạng Việt Nam, sau “cơn
phương và quan trọng là “Người sử dụng đất... chấn động chính trị” các nước XHCN ở Đơng Âu
sử dụng lâu dài”ìần đầu xuất hiện trong Luật và Liên Xơ sụp đổ, đại đồn kết toàn dân tộc là
Đất đai, đã tạo sự yên tâm và động lực cho ngưòi một nhiệm vụ chiến lược quan trọng của Đảng,
sử dụng đất phát triển sản xuất, kinh doanh. Đó Nhà nước Việt Nam. Do vậy, Đồng chí đã dành
cũng là cơ sở quan trọng để năm 1993, Luật Đất nhiều tâm huyết, nghiên cứu sự biến đổi của các
đai được sửa đổi hoàn chỉnh hơn. giai tầng trong xã hội, nám bát tâm tư, nguyện
vọng cơ bản chính đáng của đại đa số nhân dân.
Sự thông qua Luật đầu tư nước ngồi được coi Vói Đảng đồn Mặt trận, Đồng chí đã góp phần
là bước ngoặt lịch sử, là văn bản pháp lý quan quan ừọng trong việc xây dựng và ban hành Nghị
trọng chính thức hóa việc tiếp nhận đầu tư nước quyết 07 của Bộ Chính trị khóa VII về “Đại đoàn
ngoài, tạo điều kiện mời gọi các doanh nghiệp kết toàn dân tộc và tăng cường Mặt trận dân tộc
nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, tạo đà cho sự thống nhất trong tình hình mói" (17-11-1993).
phát triển của kinh tế trong các giai đoạn tiếp Đây là Nghị quyết quan trọng, có ý nghĩa lịch sử,
theo(8). Sau khi Luật Đầu tư nước ngoài được thể hiện tư duy đổi mói sâu sác của Đảng về cơng
thơng qua, nhiều nước trên thế giới bình luận đó tác mặt trận ừong thời kỳ mới, mang tính định
là một trong những đạo luật về đầu tư hấp dẫn hướng cho Quốc hội trong việc xây dựng Luật
nhất trong khu vực vào thịi điểm đó. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sau này. Đồng chí đã

cùng Đoàn Chủ tịch ủy ban Trung ương Mặt ưận
Với cương vị là Chủ tịch Quốc hội, Đồng chí Tổ quốc Việt Nam, ủy ban Thường vụ Quốc hội
đã có nhiều đóng góp vào việc soạn thảo Hiến xây dựng Luật Quốc tịch và Luật Mặt trận Tổ
pháp năm 1992 phù họp vói Cương lỉnh xây quốc Việt Nam những văn bản mang tính định
dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ hướng để tiếp tục nâng cao vai trò của Mặt trận
nghĩa xã hội được thông qua tại Đại hội VII của Tổ quốc Việt Nam và là một căn cứ pháp lý quan
Đảng - phù họp với tình hình trong nước và xu trọng cho việc thực hiện chiến lược đại đoàn kết
thế phát triển của thế giới. Quốc hội khóa VIII tồn dân tộc và phát huy quyền làm chủ của
dưới sự điều hành của đồng chí Lê Quang Đạo nhân dân, tăng cường mối liên hệ mật thiết giữa
và Hội đổng Nhà nước đã thông qua nhiều luật Đảng, Nhà nước và nhân dân. Là ngưòi khởi
và pháp lệnh quan trọng, đáp ứng đòi hỏi cấp xướng và hoàn thành xây dựng Luật Mặt trận,
thiết của thực tiễn đổi mói đất nước. Đồng chí muốn “thực hiện quyền làm chủ của
ngưịi dân thơng qua luật".
Đầu năm 1993, Đồng chí thơi giữ chức Chủ
tịch Quốc hội để chuyên trách về công tác mặt Từ thực tiễn q trình hoạt động, Đồng chí đã
trận, vói cương vị Bí thư Đảng ủy, ủy viên Đồn thấy rõ mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân:
Chủ tịch ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc. “Sức mạnh vĩ đại của Đảng là ở sự gán bó mật
Tháng 8-1994, Đại hội Mặt trận Tổ quốc lần thứ thiết với nhân dân. Tách rời khỏi nhân dân,
IV đã bầu đồng chí làm Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Đảng khơng cịn sức mạnh nào hết”(9).
ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
và Đồng chí hoạt động trên cương vị này cho đến Những vấn đề về phát huy đầy đủ quyền làm
khi từ trần năm 1999. chủ của nhân dân, về xây dựng Nhà nước trong
sạch, vững mạnh, về xây dựng và hoàn thiện nội
Trong bối cảnh thế giới có những biến chuyển
bất lợi cho phong trào cộng sản và cơng nhân

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Sơ 8/2021

119

dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với dân, đặc biệt là thế hệ trẻ nhầm “khơi dậy mạnh
Nhà nước... là những điều Đồng chí ln ln mẽ tinh thần yêu nước, niềm tự hào, ý chí tự
suy ngẫm, trăn trở, thể hiện trong Thư gửi Bộ cường, lòng nhân ái, tinh thần đồn kết, đồng
Chính trị (1997)... Đồng chí Lê Quang Đạo đã thuận xã hội và khát vọng phát triển đất nước
làm việc và cống hiến đến hơi thở cuối cùng. của toàn dân tộc”1(11) theo tinh thần Nghị quyết
Những ngày cuối ở bệnh viện, nhiều lúc phải thở Đại hội XIII của Đảng, đưa đất nước đến phồn
bàng ôxy, Đồng chí vẫn khơng ngừng hỏi về vinh, hạnh phúc □
cơng việc, vẫn nghe và góp ý vào báo cáo chính
trị của Đại hội V của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. (1) Từ giữa năm 1941, đồng chí lấy tên là Lê Quang Đạo.
Đầu giường bệnh của Đồng chí, cuốn sách: "Tư (2) , (3), (5) Dẫn theo: Đồng chí Lê Quang Đạo với
tưởng Hồ Chí Minh và con đường thắng lợi của cách mạng Việt Nam - Kỷ yếu hội thảo khoa học
cách mạng Việt Nam" do Đại tướng Võ Nguyên Kỷ niệm 90 năm Ngày sinh đồng chí Lê Quang
Giáp chủ biên, vẫn đang mở... Đạo, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2011,
tr.39, 83-87, 86.
Hơn 60 năm hoạt động cách mạng, từ một (4) Tháng 3-1968, địch tập trung đánh phá ác liệt
đảng viên trẻ, đến khi giữ các cương vị lãnh đạo tuyến giao thơng vùng “cán xoong” phía Nam
chủ chốt của Đảng, Nhà nước, Mặt trận, đồng Quàn khu 4, đặc biệt tại Ngã ba Đồng Lộc, Ngã ba
chí Lê Quang Đạo đã trọn đời phấn đấu và cống Khe Ve... sự tiếp tế bị gián đoạn, xăng dầu, lương
hiến hết mình cho sự nghiệp cách mạng của thực thiếu nghiêm trọng. Trước tình hình đó, Bộ
Đảng và dân tộc. Đồng chí đã vinh dự được nhận Tư lệnh 500 được thành lập để giải quyết vấn đề
những phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà ách tác trong giao thơng ở phía Nam Quân khu 4.
nước: Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Đồng chí đảm đương trọng trách là Chính ủy kiêm
Chí Minh, Huân chương Quân công hạng Nhất, Bí thư Đảng ủy Bộ Tư lệnh 500.
Huân chương Chiến tháng hạng Nhất, Huân (6) , (10) Lê Quang Đạo (1921-1999), Nxb Quân đội
chương Đại đoàn kết dân tộc và nhiều Huân, nhân dân, Hà Nội, 2000, tr. 184-187,564.
Huy chương cao quý khác. “Đồng chí Lê Quang (7) Ngày 14-7-1986, đồng chí Trường Chinh được
Đạo là nhà lãnh đạo có uy tín lớn của Đảng, Nhà bầu làm Tổng Bí thư của Đảng Cộng sản Việt Nam.
nước và nhân dán ta. Đồng chí đã đi trọn cuộc (8) Chỉ trong hơn 2 năm luật đi vào cuộc sống, từ
đời một cách vẻ vang và để lại cho chúng ta tấm 1988 đến tháng 5-1990, đã có 213 giấy phép đầu tư
gương về cuộc đời cao đẹp của một người cộng được cấp, với tổng vốn đăng ký gần 1,8 tỷ USD. Dần

sản mẫu mực, một nhà yêu nước chân chính, theo: 30 năm luật đầu tư nước ngồi đồng hành
người học trị xuất sác của Chủ tịch Hồ Chí cùng đất nước, .
Minh, một con người đầy lòng vị tha, ham học (9) Lê Quang Đạo Tuyển tập, Nxb Chính trị quốc
hỏi, giàu trí tuệ, rất mực khiêm tốn, sống giản dị, gia, Hà Nội, 2009, tr.715.
trong sáng và chu đáo, chân thành và thủy (11) ĐCSVN: Vãn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
chung, gần gũi và đồn kết vói mọi ngưịi"(10). lân thứ XIII, t.I, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2021,tr.47.
Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Lê Quang
Đạo là tấm gương sáng về truyền thống yêu nước
và cách mạng. Kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của
Đồng chí, qua đó giáo dục các tầng lóp nhân

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số 8/2021