Bài tiểu luận Phan Loan

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
PHÂN VIỆN HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

KHU VỰC TÂY NGUYÊN
----------

TIỂU LUẬN

Môn: LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ CÔNG

Đề tài: Anh/chị hãy trình bày về những thuận lợi và khó khăn
trong xã hội hóa dịch vụ cơng trong lĩnh vực tư pháp tại thành phố
Buôn Ma Thuột và đề xuất những giải pháp tăng cường hoạt động
này trong thời gian tới

Họ và tên: Phan Thị Thanh Loan
Lớp: LH9.TN2 – Ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Giảng viên hướng dẫn: TS.GVC. Phùng Thị Phong Lan

Đắk Lắk, ngày 4 tháng 10 năm 2022

LỜI MỞ ĐẦU

Hiện nay, xã hội hóa dịch vụ cơng (XHHDVC) trở thành một xu hướng phổ
biến nhằm đa dạng hóa, tăng nguồn cung ứng và nâng cao chất lượng dịch vụ phục
vụ nhu cầu, lợi ích chung của tồn xã hội. Yêu cầu căn bản của quá trình XHHDVC
là Nhà nước trực tiếp thực hiện một số loại dịch vụ công quan trọng và thông qua
các cơ chế cụ thể để dần chuyển giao việc cung ứng dịch vụ công này cho các chủ
thể khác, đồng thời, chịu trách nhiệm kiểm soát chặt chẽ chất lượng của việc cung
ứng các dịch vụ công này.

XHHDVC là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, được triển khai
thực hiện trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội như y tế, giáo dục, văn hố, chăm
sóc,….và là một trong những trọng tâm trong thực hiện cải cách hành chính, đổi mới
tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Trong lĩnh vực tư pháp, XHHDVC được
xác định là nhiệm vụ chiến lược quan trọng trong thực hiện cải cách tư pháp, xây
dựng và hoàn thiện pháp luật. Các ngành nghề trong lĩnh vực tư pháp như Luật sư,
Công chứng viên, Giám định tư pháp, Trợ giúp pháp lý,... đang ngày càng khẳng
định xu hướng XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp như xác định luật sư là một nghề,
hoạt động chuyên nghiệp và hình thành Liên đồn luật sư là tổ chức tự quản của luật
sư trong tồn quốc; hệ thống Văn phịng cơng chứng được thành lập bên cạnh Phịng
cơng chứng của Nhà nước; từng bước hình thành Hội cơng chứng thực hiện chức
năng tự quản đối với những người hành nghề công chứng ở các địa phương; huy
động các nguồn lực xã hội tham gia vào hoạt động trợ giúp pháp lý; cho phép thành
lập các tổ chức Giám định tư pháp ngồi cơng lập đối với các lĩnh vực về tài chính,
xây dựng, di vật, cổ vật thực hiện trong phạm vi cả nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm nổi bật ấy XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp
còn nhiều bất cập, hạn chế cần được nghiên cứu, hoàn thiện so với yêu cầu
XHHDVC nói chung và trong bối cảnh thực hiện cải cách pháp luật, cải cách tư
pháp. Bởi các vấn đề phát sinh trong thực hiện xã hội hóa như bảo đảm tính xã hội,
khơng vì mục đích lợi nhuận của việc cung cấp dịch vụ cơng, chưa có các cơ chế,
chính sách khuyến khích phù hợp với đặc thù của các dịch vụ công trong lĩnh vực tư
pháp... Quy định về trách nhiệm của các chủ thể trong cung cấp dịch vụ cơng trong
điều kiện xã hội hóa cịn chưa đầy đủ, cụ thể, đặc biệt là trách nhiệm của Nhà nước
trong bảo đảm chất lượng dịch vụ công nên thực tế triển khai có lúng túng và chưa
đạt được kết quả như mong muốn.

Thành phố Buôn Ma Thuột là một trong những thành phố có nhiều tiềm năng
về nền kinh tế - xã hội, người dân nơi đây luôn mong muốn thụ hưởng các dịch vụ
công trong lĩnh vực tư pháp để bảo vệ các quyền và lợi ích của mình. Tuy nhiên bên

cạnh những thuận lợi, vẫn tồn tại những khó khăn và hạn chế địi hỏi Nhà nước phải
có giải pháp mới để bắt kịp xu hướng của hoạt động này.

Với những hiểu biết và học hỏi thực tế, học viên xin phép trình bày những

1

thuận lợi, khó khăn trong xã hội hố dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp tại thành
phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Qua đó đề xuất những giải pháp tăng cường hoạt
động này trong thời gian tới.

NỘI DUNG

1. Khái quát chung về dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp

Lĩnh vực tư pháp có thể hiểu là hoạt động bảo vệ pháp luật, trong đó hoạt
động xét xử của Tòa án là trung tâm và bao gồm các cơ quan tư pháp khác như Viện
kiểm sát nhân dân, Cơ quan điều tra Công an nhân dân, cơ quan Thi hành án dân sự,
đồng thời còn bao gồm các cơ quan tư pháp trong hệ thống hành pháp, cụ thể là Bộ
Tư pháp, Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp và các cấp xã đó là các cơng chức Tư pháp -
Hộ tịch,…Tuy nhiên, hoạt động tư pháp không chỉ là các hoạt động điều tra, truy tố,
xét xử, thi hành án mà còn là các hoạt động luật sư, công chứng, giám định, đấu giá,
trợ giúp pháp lý,….với tư cách là các hoạt động bổ trợ tư pháp quan trọng trong cải
cách tư pháp, nhằm tổ chức thực hiện và bảo vệ pháp luật, duy trì cơng lý, lẽ phải,
công bằng trong xã hội.

Cũng như các lĩnh vực khác trong đời sống xã hội, lĩnh vực tư pháp cũng
bao gồm dịch vụ công phục vụ cho nhu cầu cơ bản, thiết yếu của người dân, gắn với
trách nhiệm của Nhà nước trước cơng dân, vì lợi ích chung của xã hội. Những hoạt
động này không trực tiếp sử dụng quyền lực nhà nước - quyền tư pháp, do vậy có thể

do các cơ quan Nhà nước thực hiện hoặc ủy quyền cho các tổ chức, cá nhân trong xã
hội thực hiện theo các nguyên tắc, tiêu chuẩn được pháp luật quy định nhằm mục
đích đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân trong sử dụng dịch vụ để bảo vệ quyền
và lợi ích của mình. Dịch vụ cơng trong lĩnh vực tư pháp cũng mang đặc điểm cơ
bản của dịch vụ cơng nói chung như tính chất xã hội, việc cung ứng dịch vụ công
không thông qua quan hệ thị trường đầy đủ, Nhà nước chịu trách nhiệm trước xã hội,
bảo đảm tính cơng bằng, hiệu quả trong cung cấp dịch vụ công... Đồng thời, dịch vụ
công trong lĩnh vực tư pháp cũng có những đặc điểm riêng gắn với hoạt động xét xử,
thực hiện và bảo vệ pháp luật. Cụ thể như sau:

Thứ nhất, dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp là các dịch vụ phục vụ các
nhu cầu cơ bản, thiết yếu của người dân mà các nhu cầu, cơ bản thiết yếu này là cơ
sở cho việc bảo đảm thực hiện các quyền và lợi ích chính đáng của công dân. Thông
qua việc sử dụng các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp, người dân có thể bảo vệ
được lợi ích của mình bằng các cơ chế phịng ngừa hoặc đưa ra yêu cầu để các cơ
quan Nhà nước thực hiện nghĩa vụ nhằm bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của
cơng dân được thực hiện trên thực tế.

Thứ hai, lợi ích chung của xã hội mà dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp
hướng đến là bảo vệ pháp luật, duy trì cơng bằng, cơng lý, lẽ phải trong xã
hội. Quyền tư pháp là một trong ba nhánh quyền lực cơ bản (quyền lập pháp, hành
pháp và tư pháp) cấu thành nên quyền lực nhà nước. Chức năng của quyền tư pháp

2

là bảo vệ pháp luật với phương thức đặc thù thực hiện chức năng này tài phán cùng
với các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và các hoạt động bổ trợ khác
phục vụ cho hoạt động xét xử. Các hoạt động này hướng đến nhu cầu của người
dân trong thực hiện pháp luật, bảo vệ cũng như phịng ngừa các vi phạm có thể ảnh
hưởng quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Việc mỗi người dân bảo vệ được quyền

và lợi ích chính đáng của mình khơng chỉ có ý nghĩa đối với cá nhân đó, mà cịn tạo
được niềm tin chung của cộng đồng vào công lý, công bằng, tạo nên ý thức và hành
động ứng xử theo quy định của pháp luật, bảo đảm cho pháp luật được thực thi trên
thực tế.

Thứ ba, chủ thể thực hiện dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp là các cơ quan
tư pháp được tiếp cận theo phạm vi rộng, khơng chỉ trực tiếp là Tịa án, Viện kiểm
sát, các cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống hành pháp (như Cơ quan điều tra, Thi hành
án hình sự, Cơ quan thi hành án dân sự, cơ quan tư pháp của ngành tư pháp) mà còn
bao gồm các tổ chức nghề nghiệp nằm ngoài quyền lực nhà nước được Nhà nước ủy
quyền hoặc cho phép thực hiện các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp như các tổ
chức hành nghề của luật sư, công chứng viên, giám định tư pháp, thừa phát
lại,….đây được gọi là các thiết chế bổ trợ tư pháp. Các thiết chế bổ trợ tư pháp này
có thể được vận hành bởi các tổ chức, cá nhân khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện do
pháp luật đặt ra.

Thứ tư, việc thực hiện các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp không chỉ
phải tuân thủ các quy trình, tiêu chuẩn chun mơn, nghiệp vụ chun ngành mà còn
phải bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc, quy định tố tụng, thực hiện quyền tư
pháp. Bởi dịch vụ công bắt nguồn từ chức năng phục vụ của Nhà nước, gắn với trách
nhiệm của Nhà nước nên việc cung ứng các dịch vụ công dù do chủ thể nào thực
hiện thì cần phải bảo đảm chất lượng theo những tiêu chuẩn nhất định.

Các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp được thực hiện gắn với quyền tư
pháp mà trung tâm là hoạt động xét xử, đưa ra phán quyết của Tòa án. Quy trình ra
phán quyết của Tịa án khá đặc biệt so với các quá trình ra quyết định của các cơ
quan lập pháp hoặc các cơ quan hành pháp, bởi quyết định của các Tịa án khơng chỉ
phụ thuộc vào năng lực chuyên môn của người ra quyết định (Thẩm phán, Hội thẩm)
mà còn phụ thuộc vào chất lượng thông tin và năng lực của các bên tham gia tố tụng
với các chức năng tố tụng khác nhau có các quyền và nghĩa vụ khác nhau, thậm chí

là đối ngược nhau. Nói cách khác, các bên tham gia khơng chỉ là đối tượng bị áp đặt
bởi các quyết định của Tòa án mà bản thân họ cũng là những người tham gia vào q
trình ra quyết định của Tịa án, thông qua việc cung cấp, kiểm tra chéo các thơng
tin, chứng cứ về tình tiết đã được mỗi bên thu thập được và trình bày, tranh luận tại
phiên tịa về quan điểm áp dụng các quy định pháp luật trong giải quyết các vụ việc
nhằm bảo đảm đây thực sự là quá trình tìm kiếm chân lý, đạt được cơng lý khi Tịa
án ra phán quyết.

Tuy nhiên, dịch vụ công ra đời từ yêu cầu của đông đảo dân chúng đối với

3

Nhà nước nên Nhà nước có trách nhiệm phải cung cấp các dịch vụ công theo những
nguyên tắc công bằng, ổn định. Khi Nhà nước không thể đáp ứng nhu cầu về dịch vụ
công cùng với nhu cầu của các tổ chức, cá nhân muốn tham gia thực hiện dịch vụ
cơng thì lúc đó mới xuất hiện nhu cầu chuyển giao trách nhiệm của Nhà nước cho
các tổ chức, cá nhân trong cung cấp dịch vụ công. Việc chuyển giao trách nhiệm của
Nhà nước cho các tổ chức, cá nhân trong cung cấp dịch vụ cơng có thể được thực
hiện theo phương thức chuyển giao toàn bộ hoặc một phần việc cung cấp dịch vụ
công cho khu vực phi Nhà nước hoặc huy động sự tham gia, đóng góp của các tổ
chức, cá nhân cho Nhà nước để thực hiện việc cung ứng dịch vụ công.

Vai trò chủ đạo của Nhà nước được thực hiện thông qua việc tiếp tục tăng đầu
tư từ ngân sách hay phát huy các khả năng đầu tư, đóng góp kinh phí trong xã hội,
hồn thiện thể chế và đổi mới quản lý vĩ mô, tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm
tra, phát huy vai trò của các đoàn thể, tổ chức quần chúng, đặc biệt là các hội nghề
nghiệp trong việc giám sát hoạt động của các cơ sở cung ứng dịch vụ cơng được xã
hội hóa.

2. Những thuận lợi và khó khăn trong xã hội hóa dịch vụ cơng trong lĩnh

vực tư pháp tại Thành phố Buôn Ma Thuột

2.1. Những thuận lợi:

Thành phố Buôn Ma Thuột là một trong những thành phố có nhiều tiềm năng
về nền kinh tế - xã hội, người dân nơi đây luôn mong muốn thụ hưởng các dịch vụ
công trong lĩnh vực tư pháp để bảo vệ các quyền và lợi ích của mình, và mục đích
của các dịch vụ cơng trong lĩnh vực tư pháp là góp phần vào việc tuân thủ pháp luật,
bảo vệ pháp luật, bảo vệ công lý, lẽ phải trong xã hội thông qua những thuận lợi dưới
đây để đáp ứng nhu cầu của người dân trong việc bảo vệ cũng như phòng ngừa các vi
phạm có thể ảnh hưởng quyền, lợi ích chính đáng của mình.

Các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành từng lĩnh vực hoạt động tư pháp
về luật sư, công chứng, giám định tư pháp, trợ giúp pháp lý... được các cơ quan có thẩm
quyền ban hành theo nhiều loại văn bản, trong đó văn bản có giá trị pháp lý cao nhất là
Luật. Cho đến nay, các lĩnh vực hoạt động tư pháp hầu hết đã được điều chỉnh bởi các
Luật, cụ thể là Luật luật sư (sửa đổi, bổ sung năm 2012), Luật Giám định tư pháp năm
2012,Luật công chứng năm 2014, Luật Thi hành án dân sự năm 2013 và Nghị quyết về
thực hiện chế định thừa phát lại năm 2015, Luật đấu giá tài sản năm 2016 và mới đây
nhất là Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017. Điều này cho thấy, quy định bằng Luật trong
lĩnh vực tư pháp sẽ bảo đảm tính ổn định, điều chỉnh phù hợp với yêu cầu xã hội hóa,
thể hiện cam kết của nhà nước đối với việc bảo đảm quyền và lợi ích của các tổ
chức, cá nhân khi đầu tư, tham gia gánh vác nhiệm vụ cùng với Nhà nước trong
XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp cũng như thể hiện cam kết của nhà nước trước xã
hội trong việc cung cấp dịch vụ cơng có chất lượng dù trong điều kiện nhà nước
không trực tiếp tham gia vào việc cung cấp dịch vụ.

4

Tính đến thời điểm hiện tại, riêng thành phố Buôn Ma Thuột các hệ thống tổ chức

hành nghề chuyên nghiệp cung cấp dịch vụ cơng hình thành trên thực tế và khơng
ngừng phát triển mạnh mẽ, cụ thể: có 30 tổ chức hành nghề luật sư; 01 Trung tâm trợ
giúp pháp lý; 50 tổ chức hành nghề cơng chứng bao gồm Văn phịng cơng chứng và
Phịng cơng chứng; 10 Tổ chức bán đấu giá tài sản; 02 Văn phòng Thừa phát lại,….
Điều này cho thấy, kết quả thực hiện các hoạt động dịch vụ cơng đang phát triển đáng
kể. Ví dụ như cơng chứng trước đây luôn được gắn liền với chứng thực và là trách
nhiệm của Nhà nước trong xác nhận tính xác thực của các bản sao. Nhưng hiện nay,
công chứng lại được tách ra khỏi chứng thực và trở thành phạm trù của dịch vụ
thương mại.

Việc đào tạo, phát triển đội ngũ tổ chức hành nghề dịch vụ công chưa đáṕ ưng
được nhu cầu thực tế; do thiếu hiểu biết và lạm dụng sự trao quyền của Nhà nước để
đẫn đến nhiều sai phạm dẫn đến nhiều hệ luỵ như Hợp đồng chuyển nhượng quyền
sử dụng đất vô hiệu, …

Tuy nhiên, đứng trước những thuận lợi trên thì việc xã hội hố dịch vụ cơng
trong lĩnh vực tư pháp thì cịn gặp những khó khăn nhất định dưới đây.

2.2. Những khó khăn:

Tại thành phố Bn Ma Thuột nói riêng và các xã, thị xã trên địa bàn tỉnh Đắk
Lắk nói chung, tâm lý của người dân đa số chỉ tin vào Nhà nước hoặc quá tin vào cơ
quan tiến hành tố tụng nhà nước và bên cạnh đó có cả tâm lý ỷ lại, trơng chờ vào
Nhà nước. Vì vậy, XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp cũng chịu ảnh hưởng bởi niềm
tin hoặc định kiến của người dân đối với việc sử dụng các dịch vụ công do các tổ
chức, cá nhân ở khu vực phi Nhà nước cung cấp. Thêm vào đó, việc sử dụng các
dịch vụ cơng trên dẫn đến sự phân biệt đáng kể, ví dụ như muốn thuê luật sư để tham
gia tố tụng hoặc đứng ra bảo vệ quyền lợi cho thân chủ thì việc chi cho dịch vụ này
phải mất mức phí nhỏ tuỳ từng vụ việc khiến cho những người khơng có điều kiện
thì khơng thể hưởng dịch vụ này, hoặc công chứng chứng thực tại Uỷ ban nhân dân

cơ sở thì tâm lý người dân sẽ lựa chọn mức phí thấp hơn nhưng an tồn hơn so với
việc cơng chứng chứng thực của các tổ chức cá nhân sẽ có mức giá cả cao hơn,….

Các văn bản trong lĩnh vực tư pháp hiện nay chỉ bao gồm tập hợp các quy
định nằm trong các văn bản khác nhau, gắn với đặc thù của từng lĩnh vực, từng hoạt
động cụ thể, chưa có sự liên kết, kết nối giữa các lĩnh vực với nhau. Đồng thời, do
đặc thù của XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp là một quá trình chuyển đổi dần dần
nên dẫn đến việc các quy định thường được sửa đổi, bổ sung trong thời gian từ 03
đến 05 năm hoặc không kịp sửa đổi, bổ sung để điều chỉnh hoạt động của loại hình
dịch vụ cơng đó.

Tình trạng các tổ chức hành nghề dịch vụ công trên địa bàn thành phố Buôn.
Ma Thuột bắt đầu cạnh tranh không lành mạnh, khơng tn thủ đầy đủ quy trình thực
hiện cung cấp dịch vụ công dẫn đến sai phạm, ảnh hưởng quyền và lợi ích chính

5

đáng của khách hàng, chất lượng dịch vụ chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân,
trong nhiều trường hợp còn dẫn đến những thiệt hại cho Nhà nước.

Về thù lao và chi phí cho tổ chức hành nghề có sự chênh lệch, ví dụ như việc
cung cấp dịch vụ dựa trên thỏa thuận tự nguyện, đồng thuận giữa luật sư và khách
hàng, bao gồm cả về nội dung, phạm vi và giá cả của dịch vụ. Tuy vậy, trong một số
trường hợp theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự, luật sư sẽ được mời tham gia
để bảo vệ quyền và lợi ích cho những trường hợp bắt buộc phải có người bào chữa
hoặc tham gia trợ giúp trong các vụ việc trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật
về Trợ giúp pháp lý. Các luật sư trong trường hợp này sẽ được Nhà nước chi trả thù
lao theo quy định của pháp luật mà không trên cơ sở thỏa thuận giữa luật sư và
đương sự. Thực tế mức thù lao được chi trả theo định mức của Nhà nước chưa hấp
dẫn với các luật sư (khoảng 596.000 đồng/ngày), do vậy sự tham gia của luật sư

trong các trường hợp chỉ định theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng hay trong
trường hợp trợ giúp pháp lý còn hạn chế. Chất lượng dịch vụ chưa cao.

3. Đề xuất những giải pháp tăng cường hoạt động này trong thời gian tới

Đến nay, hầu hết các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp đã được xã hội hóa
với các mức độ phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực và theo yêu cầu cải cách tư
pháp. Dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp có nhiệm vụ góp phần bảo vệ pháp luật,
công bằng và công lý trong xã hội. Việc hài hịa giữa lợi ích chung và lợi ích của
từng cá nhân, tổ chức có ý nghĩa quan trọng, đặc biệt là khi có các chủ thể khác nhau
tham gia vào việc cung cấp dịch vụ công với các mục tiêu khác nhau. Do đó, những
giải pháp dưới đây góp phần phát triển và tăng cường dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp.

Trước tiên phải ngày càng hoàn thiện pháp luật về XHHDVC trong lĩnh vực tư
pháp, phải tạo ra không gian pháp lý cho việc xây dựng mơ hình cung cấp dịch vụ
công hợp lý. Sự tham gia của các tổ chức, cá nhân làm giảm sức ép về cung cấp dịch
vụ cơng lên các cơ quan nhà nước và qua đó giúp cho Nhà nước có thể tập trung
nguồn lực cho việc thực hiện các công việc thuộc chức năng của Nhà nước, tập trung
nguồn lực để mở rộng, nâng cao chất lượng dịch vụ tại những địa phương mà khu
vực phi Nhà nước chưa thu hút được sự tham gia của các tổ chức, cá nhân.

Về phía Nhà nước, việc tổ chức cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp
là một phần trách nhiệm của Nhà nước trước xã hội, vừa phục vụ nhu cầu của người
dân, vừa phục vụ các mục tiêu quản lý xã hội của Nhà nước. Nhiều chủ thể tham gia
cung cấp dịch vụ công sẽ tạo ra sự cạnh tranh, nâng cao chất lượng dịch vụ, phục vụ
tốt hơn nhu cầu của người dân. Tuy vậy, dù Nhà nước không trực tiếp cung cấp dịch
vụ nhưng Nhà nước vẫn là chủ thể chịu trách nhiệm trước xã hội về việc cung cấp
dịch vụ đó. Ví dụ như nếu quá chú trọng đến việc kiểm soát trực tiếp việc cung cấp
dịch vụ cơng thì sẽ hạn chế tính tích cực và làm nản lịng các chủ thể phi Nhà nước
muốn tham gia cung cấp các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp, không tạo thuận lợi

cho việc cung cấp dịch vụ công cũng như thụ hưởng của người dân.

6

Về phía các tổ chức, cá nhân tham gia cung cấp dịch vụ công, các chủ thể này
thường mong muốn đạt được những lợi ích nhất định, trong đó có những lợi ích vật
chất và phi vật chất. Những chủ thể tham gia vào việc cung cấp các dịch vụ công
chuyên nghiệp càng đứng trước yêu cầu của việc duy trì và phát triển tổ chức, tối đa
hóa lợi nhuận để có thể duy trì hoạt động kinh doanh, đầu tư. Tuy vậy, bản chất của
dịch vụ công là các dịch vụ thiết yếu phục vụ nhu cầu của người dân, vì lợi ích chung
của xã hội. Dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp càng phải đáp ứng yêu cầu phục vụ
mục tiêu bảo vệ pháp luật, công bằng, lẽ phải trong xã hội. Việc hình thành và vận
hành các tổ chức cung cấp dịch vụ công chuyên nghiệp cũng cần hướng tới mục tiêu
này vì đây cũng là lý do cho việc tồn tại và duy trì các dịch vụ cơng trong xã hội.

Về phía người dân là các tổ chức, cá nhân có nhu cầu và sử dụng dịch vụ công.
Trong bối cảnh xã hội hóa, có nhiều chủ thể tham gia vào việc cung ứng dịch vụ cơng
thì tổ chức, cá nhân là đối tượng thụ hưởng sẽ có điều kiện để lựa chọn các tổ chức
cung cấp dịch vụ công trên cơ sở nhu cầu và khả năng của mình. Nhưng người thụ
hưởng dịch vụ cơng cũng có thể bị hạn chế lợi ích và nhu cầu của mình nếu như
những u cầu đó ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước hoặc khơng phù hợp với lợi
ích của số đơng trong xã hội. Với dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp, pháp luật phải
bảo đảm sự tham gia cung cấp hay thụ hưởng dịch vụ công không chỉ thỏa mãn nhu
cầu của cá nhân mà còn phải hướng tới chức năng của dịch vụ công trong thực hiện
và bảo vệ pháp luật. Bảo đảm bình đẳng, cơng bằng giữa các cá nhân, tổ chức trong
việc yêu cầu, tiếp cận, thụ hưởng dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp

Pháp luật khơng có sự khác biệt hoặc phân biệt đối xử liên quan đến chi phí,
đặc điểm riêng về thể chế, điều kiện sống để cản trở sự thụ hưởng dịch vụ công của
người dân. Pháp luật còn cần thiết phải bao gồm các chính sách hỗ trợ, trợ giúp cho

những người có điều kiện khó khăn, đối tượng yếu thế trong xã hội trong việc tiếp
cận với dịch vụ cơng. Hay nói cách khác là cần có các biện pháp khuyến khích phát
triển dịch vụ công ở những nơi, những khu vực có điều kiện khó khăn hoặc thậm chí
Nhà nước vẫn sẽ phải trực tiếp thực hiện những dịch vụ công nhất định dù trong điều
kiện đã xã hội hóa.

Đồng thời, pháp luật cũng cần có quy định về bảo hiểm trách nhiệm nghề
nghiệp đối với những người hành nghề cung cấp các loại dịch vụ công trong lĩnh vực
tư pháp và coi đây là một trong những tiêu chuẩn, điều kiện hành nghề. Mặc dù pháp
luật đã có quy định rất cụ thể về quy trình, thủ tục thực hiện các dịch vụ cơng nhằm
kiểm sốt chất lượng, hạn chế các sai phạm nhưng trên thực tế dù khơng muốn nhưng
có thể những sai sót, rủi ro vẫn có thể xảy đến trong q trình thực hiện, cung cấp các
dịch vụ cơng. Theo đó, trong trường hợp có vi phạm xảy ra thì trước hết các cơ quan,
tổ chức nhà nước phải có trách nhiệm bồi thường cho người thụ hưởng. Điều này
cũng gây ra sự khơng bình đẳng về trách nhiệm của nhóm người thực hiện dịch vụ
cơng của tổ chức nhà nước và xã hội. Để góp phần tạo sự cơng bằng, bình đẳng giữa
khu vực cung cấp dịch vụ cơng của nhà nước và xã hội thì cần thiết phải thống nhất
quy định trách nhiệm bảo hiểm nghề nghiệp đối với những người hành nghề cung

7

cấp.
Dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp phục vụ cho việc bảo vệ các quyền và lợi

ích chính đáng của người dân. Quá trình XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp làm cho
việc cung cấp dịch vụ công phải vận hành theo cơ chế thị trường và tất yếu tạo ra sự
khác biệt khi tiếp cận và thu hưởng dịch vụ công của từng nhóm cá nhân, tổ chức trong
xã hội. Vì vậy, hoàn thiện pháp luật về XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp phải gắn liền
với nguyên tắc bình đẳng của mọi cá nhân, tổ chức trong thụ hưởng dịch vụ công.

KẾT LUẬN
XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp là nhiệm vụ chiến lược được triển khai thực
hiện theo yêu cầu của quá trình cải cách pháp luật, cải cách tư pháp. Có thể thấy rằng
XHHDVC đã và đang được thực hiện ở hầu hết mọi lĩnh vực. Tuy nhiên, so với yêu
cầu thực tiễn và trong bối cảnh đẩy mạnh cải cách tư pháp, cải cách hành chính, xây
dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo và phục vụ thì XHHDVC trong lĩnh vực tư
pháp cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập còn chưa phù hợp với thực tiễn, chưa thống
nhất giữa các lĩnh vực, chưa có nhiều chính sách khuyến khích thực hiện XHHDVC
trong lĩnh vực tư pháp. Nhưng Nhà nước vẫn nỗ lực hết mình để xã hội có một nền
dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp tân tiến, giảm bớt gánh nặng cho Nhà nước, đem
lại thuận lợi trong việc thụ hưởng các dịch vụ công cho người dân.

8