Tiểu luận xã hội học tôn giáo ảnh hưởng của tôn giáo đối với đời sống tinh thần của sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền

BÀI TẬP LỚN

MÔN: XÃ HỘI HỌC TÔN GIÁO

ẢNH HƯỞNG CỦA TÔN GIÁO ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG
TINH THẦN CỦA SINH VIÊN HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ

TUYÊN TRUYỀN

DANH MỤC VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Nghĩa của chữ viết tắt
Tôn giáo
1 TG
Học viện Báo chí và Tuyên truyền
2 HVBCTT Sinh viên

3 SV Đời sống tinh thần

4 ĐSTT

MỤC LỤC

1. Tên đề tài nghiên cứu......................................................................1
2. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu...............................................1
3. Tổng quan tình hình nghiên cứu.....................................................2
3.1. Hướng nghiên cứu hoạt động của tổ chức TG tại Việt Nam........3
3.2. Hướng nghiên cứu ảnh hưởng của TG đến đời sống xã hội........4
3.3. Đóng góp của các nghiên cứu đối với đề tài................................7
4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu......................................................7
4.1. Mục đích nghiên cứu....................................................................7

4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................7
5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu.....................................8
5.1. Đối tượng nghiên cứu...................................................................8
5.2. Khách thể nghiên cứu...................................................................8
5.3. Phạm vi nghiên cứu......................................................................8
6. Giả thuyết nghiên cứu, khung lý thuyết..........................................8
6.1. Giả thuyết nghiên cứu..................................................................8
6.2. Khung lý thuyết.............................................................................8
7. Phương pháp thu thập thông tin......................................................9
8. Phương pháp chọn mẫu.................................................................10
9. Công cụ nghiên cứu......................................................................11
10. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài.......................................13
11. Dự kiến kết cấu đề tài, thời gian biểu.........................................13
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................16

1. Tên đề tài nghiên cứu

Ảnh hưởng của tôn giáo đối với đời sống tinh thần của sinh viên Học viện
Báo chí và Tuyên truyền

2. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Từ xa xưa, dựa trên những bằng chứng và tài liệu các nhà khoa học tìm
kiếm được, tơn giáo (TG) đã ln giữ vị trí vơ cùng quan trọng trong đời sống
xã hội nói chung và đời sống tinh thần (ĐSTT) của con người nói riêng. Trong
Phê phán triết học pháp quyền của Hegel, luận điểm của Karl Marx cho rằng:
TG là tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế giới khơng có
trái tim, cũng như nó là tinh thần của những trật tự khơng có tinh thần. TG là
thuốc phiện của nhân dân. Luận điểm này thể hiện nguồn gốc, chức năng, bản
chất của TG trên lập trường duy vật lịch sử. Tranh cãi trên thế giới xung quanh

vấn đề TG: TG là gì? Nguồn gốc của TG? Đối tượng tơn thờ của TG có tồn tại
hay khơng?

Khi bàn về nguồn gốc của TG, năm 1895, Émile Durkheim lần đầu tiên
đề cập tới nghiên cứu xã hội học về TG, ơng nghĩ rằng mình đã tìm thấy trong
TG có đồng thời đã cơ sở nền tảng, nguồn gốc tính xã hội và nguyên lý sự cố
kết xã hội. Hai năm sau, ông viết xong tác phẩm Khoa học xã hội và hành động
của mình rằng các nhà xã hội học và sử học có xu hướng xích lại gần nhau trong
sự khẳng định chung rằng TG là hiện tượng nguyên thủy nhất trong toàn bộ các
hiện tượng xã hội. Tất cả những biểu hiện trong hoạt động tập thể, khoa học,
đạo đức, luật pháp, nghệ thuật... đều xuất phát từ TG qua những biến đổi kế tiếp
nhau. Về nguyên tắc tất cả đều mang tính TG. Theo Émile Durkheim, sự đối lập
ở trạng thái động giữa cái thiêng liêng và cái phàm tục trong TG là yếu tố tạo
nên mối liên hệ xã hội, các hình thức và nghi lễ TG [5, tr.11].

TG là một trong những lực lượng có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất trong xã
hội lồi người. TG định hình các mối quan hệ giữa con người với con người,
ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống – xã hội, gia đình, cộng đồng, văn hóa, kinh

1

tế, chính trị... Các niềm tin và giá trị TG thúc đẩy hành động của con người một
cách đáng kinh ngạc. TG vô cùng quan trọng đối với nhiều cá nhân, các thực
hành TG là phần không thể thiếu trong ĐSTT của họ. Các giá trị TG ảnh hưởng
đến hành vi của con người và những ý nghĩa của TG giúp con người lý giải các
trải nghiệm của mình [1, tr.11-tr. 42]. Thực trạng những ảnh hưởng của TG đối
với đời sống xã hội nói chung và đặc biệt là ĐSTT của con người hiện nay đòi
hỏi một nghiên cứu tương quan giữa TG và ĐSTT xã hội.

Học viện Báo chí và Tuyên truyền (HVBCTT) là một trong những trường

đại học trọng điểm trong hệ thống giáo dục quốc dân. Thương hiệu và uy tín của
Học viện được khẳng định là cơ sở đào tạo lý luận chính trị, báo chí và truyền
thơng lớn nhất tại Việt Nam. Sinh viên (SV) đang theo học tại HVBCTT có
những ưu thế vượt trội, đặc thù hơn cả là SV được tiếp cận nhiều hơn các kiến
thức lý luận chính trị, những chun ngành có mục tiêu đào tạo sinh viên trở
thành những cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, những cá nhân này khi có
nhận thức, thái độ đúng đắn về ảnh hưởng của TG đến ĐSTT xã hội thì sẽ thực
hiện tốt những chiến lược quốc gia, mong muốn hướng đến tôn trọng tự do,
thực hành tốt tín ngưỡng, TG trong cuộc sống cũng như hệ thống chính trị.
Thực tiễn này đã cho thấy sự cấp thiết cần tiến hành nghiên cứu khách thể SV
HVBCTT.

Với tất cả những lý do trên, tác giả lựa chọn “Ảnh hưởng của tôn giáo
đối với đời sống tinh thần của sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền” làm
để tài nghiên cứu của mình. Với kỳ vọng sẽ phác thảo một “bức chân dung” về
thực trạng và ảnh hưởng của TG đối với ĐSTT của SV HVBCTT hiện nay.
Đồng thời đưa ra một số khuyến nghị tới SV và Học viện nhằm phát huy tích
cực, hạn chế tiêu cực của TG đến ĐSTT của SV hiện nay.

3. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Nghiên cứu TG và ảnh hưởng của TG là đề tài nghiên cứu được tiến hành
khá phổ biến ở các quốc gia trên thế giới, tuy nhiên những ảnh hưởng của TG

2

đến ĐSTT lại là vấn đề chưa được nghiên cứu phổ biến tại Việt Nam. Với mục
đích làm rõ những vấn đề đã được đề cập trong các nghiên cứu tại Việt Nam và
trên thế giới, đồng thời làm rõ tính cấp thiết của việc tiến hành những nghiên
cứu bổ sung về đề tài này tại Việt Nam, tổng quan tình hình nghiên cứu sẽ phân

tích những đóng góp của các nghiên cứu trước theo hai hướng có liên quan chặt
chẽ với hướng phân tích của nghiên cứu:

- Hoạt động của tổ chức TG tại Việt Nam
- Ảnh hưởng của TG đến đời sống xã hội
3.1. Hướng nghiên cứu hoạt động của tổ chức TG tại Việt Nam
Theo hướng nghiên cứu này, các tác giả hướng tới tìm hiểu thực trạng
hoạt động của các tổ chức TG tại Việt Nam. Những phát hiện từ các nghiên cứu
giúp tác giả xác định được thực trạng hoạt động và những vấn đề mang tính phổ
biến trong hoạt động của các tổ chức TG tại Việt Nam.

Năm 1995, PGS.PTS. Trịnh Quốc Tuấn đã có một nghiên cứu chuyên
sâu về TG tại Việt Nam dưới góc nhìn chủ nghĩa khoa học xã hội. Theo tác giả,
Phật giáo có lịch sử lâu đời hơn các TG tại Việt Nam hiện nay, được truyền vào
từ đầu Công nguyên đến thế kỷ II đã có vị trí đáng kể trong tín ngưỡng và sinh
hoạt tinh thần ở Thủ phủ Luy Lâu (Bắc Ninh ngày nay). Có giai đoạn, người
dân nào cũng tin theo đạo Phật như nửa sau thời kỳ Bắc thuộc, giai đoạn Lý -
Trần... Sau khi người Việt Nam chấp chấp nhận Phật giáo làm lẽ sống của mình
thì họ đã trở thành những chủ thể sáng tạo ra các cơng trình văn hóa của dân tộc
mang cốt cách đạo Phật như hệ thống chùa tháp, tượng Phật, kho tàng thơ văn,
phong tục tập quán trong dân gian... Lý luận của Phật giáo gồm một hệ thống về
thế giới quan và nhân sinh quan có kết cấu chặt chẽ. Mỗi bộ phận trong đó đều
có chức năng riêng nhưng chúng lại là tiền đề và hệ quả của nhau, chỉ được xem
là đầy đủ nếu xét cả thế giới quan và nhân sinh quan. Từ năm 1980, đường
hướng hoạt động của đạo Thiên Chúa ở Việt Nam thể hiện rõ tinh thần: Sống
phúc âm trong lòng dân tộc, đồng hành với dân tộc trên con đường xây dựng
Chủ nghĩa Xã hội trong thư chung của Hội đồng Giám mục Việt Nam. Tín điều

3

giáo lý của Thiên Chúa giáo đã góp phần củng cố, giữ gìn truyền thống đạo đức
của dân tộc như lòng thương người, đạo thủy chung vợ chồng, đức hiếu nghĩa
của con cái đối với cha mẹ... Đặc biệt, ở những vùng đồng bào chậm phát triển,
đạo Thiên Chúa đã có những đóng góp nhất định, nhằm thúc đẩy những tiến bộ
của đồng bào với sản xuất, từng bước tiếp cận với trình độ sản xuất mới của cả
nước, những tập tục lạc hậu dần dần được loại trừ khỏi đời sống sinh hoạt của
một số đồng bào dân tộc ít người [8, tr.73-tr.107].

Trong nghiên cứu Đạo đức Phật giáo và sự ảnh hưởng của nó đến đạo
đức con người Việt Nam hiện nay, tác giả Đào Tấn Thành đã trình bày khái quát
một số đặc điểm điều kiện tự nhiên, điều kiện lịch sử - xã hội Ấn Độ cổ đại và
nội dung cơ bản của đạo đức Phật giáo, các giá trị đạo đức truyền thống con
người Việt Nam, chỉ ra giá trị tư tưởng và ảnh hưởng của đạo đức Phật giáo đến
đạo đức con người Việt Nam hiện nay. Theo tác giả, những điểm tương đồng
trong đạo đức Phật giáo và đạo đức truyền thống Việt Nam là: tính nhân văn,
nhân bản, lấy con người làm trung tâm, đạo Phật ln đề cao vị trí và vai trị của
con người; tơn trọng lợi ích và nhân phẩm của người khác, được thể hiện qua
“Ngũ giới”; hướng đến nền hòa bình quốc gia và thế giới với tư tưởng từ bi hỷ
xả, vô ngã vị tha, luôn đề cao và tơn trọng sự sống của mọi lồi. Những ảnh
hưởng của Phật giáo đến đạo đức, lối sống của người Việt Nam: người Việt
trọng tình nghĩa, hiếu khách và phóng khống; người Việt có lối sống chất phác,
giản dị, tự do; người Việt tin hết lòng, làm hết sức; người Việt có tính năng
động, sáng tạo và thực tế rất cao. Hiểu được những giá trị đạo đức mà Phật giáo
mang lại cho dân tộc, Đảng và Nhà nước ta đã có những chính sách TG phù
hợp, chính sách phát triển kinh tế - xã hội đúng đắn nhằm hạn chế ảnh hưởng
tiêu cực, phát huy vai trị tích cực của đạo đức Phật giáo. Qua đó xây dựng lịng
nhân ái, bao dung, hướng thiện, nêu cao tinh thần dấn thân phụng sự của các
Tăng Ni và Phật tử đối với các vấn đề xã hội. Đồng thời nâng cao đời sống vật
chất và tinh thần cho nhân dân, tạo được sự tín nhiệm trong nhân dân, huy động
sức mạnh tồn dân, kiên quyết đấu tranh chống lại các thế lực thù địch lợi dụng

Phật giáo để chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần xây

4

dựng một xã hội tốt đời đẹp đạo, dân chủ, công bằng và văn minh [7, tr.17-
tr.23].

3.2. Hướng nghiên cứu ảnh hưởng của TG đến đời sống xã hội
Nhìn nhận những ảnh hưởng của TG dưới góc độ Xã hội học, nghiên cứu
về Ảnh hưởng của yếu tố tôn giáo đến mức sinh trong cộng đồng Thiên Chúa
Giáo của tác giả Phạm Văn Quyết đã chỉ ra và chứng minh yếu tố ảnh hưởng
của TG đến mức sinh trong cộng đồng Thiên Chúa Giáo ở xã Xuân Ngọc,
huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Qua xem xét kết quả nghiên cứu, tác giả
cho thấy xu hướng chung ở những xã có tỉ lệ đồng bào Cơng giáo càng cao thì
tổng tỷ suất sinh càng cao. Từ đó đi đến kết luận, giữa TG và mức sinh cao, q
trình giải sinh chậm có những mối liên hệ nhất định. Xem xét sự ảnh hưởng của
giáo lý, giáo luật của Thiên Chúa Giáo đến các yếu tố hành vi sinh sản của Giáo
dân, cho thấy mục đích quan hệ nam nữ trong hôn nhân là để sinh con chứ
không phải để tìm lạc thú, trách nhiệm của các gia đình là “sinh những đứa con
cho chúa”. Về các biện pháp tránh thai, giáo lý, giáo luật nhấn mạnh, nghiêm
cấm Giáo dân sử dụng các biện pháp tránh thai nhân tạo như: vòng tránh thai,
bao cao su, thắt ống dẫn tinh, triệt sản, xuất tinh ngoài... và đặc biệt cấm nạo
phá thai mà chỉ được phép sử dụng các biện pháp tự nhiên. Nghiên cứu của tác
giả về sự ảnh hưởng của niềm tin TG đến hành vi sinh sản của giáo dân cho
thấy, những người có niềm tin TG càng cao (được thể hiện qua chỉ báo thực
nghiệm về mức độ thường xuyên đi lễ, cầu nguyện ở nhà thờ của giáo dân) thì
cũng thường có đơng con hơn. Tỷ lệ phụ nữ có con thứ 3 trở lên cũng tăng theo
mức độ chăm chỉ đi lễ nhà thờ của giáo dân [6, tr.7-tr.17].
Với mục đích phân tích ảnh hưởng của đạo đức TG đối với đạo đức của
xã hội Việt Nam hiện nay và đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy mặt tích

cực, hạn chế mặt tiêu cực của đạo đức TG trong quá trình xây dựng nền tảng
đạo đức xã hội, nghiên cứu Ảnh hưởng của đạo đức tôn giáo đối với đạo đức
trong xã hội Việt Nam hiện nay của tác giả Hoàng Thị Lan cho thấy đạo đức TG
góp phần làm phong phú, ổn định các quan niệm, chuẩn mực đạo đức xã hội;

5

củng cố, duy trì, phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc... Bên cạnh đó,
TG cũng có một số ảnh hưởng tiêu cực đối với đạo đức xã hội hiện nay như:
làm hình thành những nhân cách khơng phù hợp với nhân cách con người mới;
một số chuẩn mực đạo đức TG khó hồ nhập với đạo đức xã hội; trong một số
trường hợp, đạo đức TG làm xói mịn, phá vỡ các chuẩn mực đạo đức truyền
thống của dân tộc. Tác giả đã khuyến nghị một số giải pháp nhằm phát tích cực,
hạn chế tiêu cực ảnh hưởng của đạo đức TG đối với đạo đức xã hội: nhận diện
những giá trị và những phản giá trị đạo đức; có cơ chế khuyến khích phát huy
những giá trị đạo đức tích cực của TG trong sự nghiệp xây dựng nền văn hoá
đạo đức mới Xã hội Chủ nghĩa; thường xuyên tuyên truyền giáo dục tư tưởng
chính trị, đạo đức, xây dựng nếp sống văn hoá mới trong các vùng đồng bào có
đạo; về phía TG, cần tự nhận thức, điều chỉnh hoạt động của mình cho phù hợp
với tôn chỉ hành đạo và luật pháp của Nhà nước [4, tr.11-tr.21].

Phân tích những ảnh hưởng của TG đến đời sống xã hội, tác giả Trần Thị
Anh Hoàng đã thực hiện nghiên cứu về Ảnh hưởng tín ngưỡng, tơn giáo của
người Chăm với việc xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Ninh Thuận hiện nay trong
luận văn Thạc sĩ Chính trị học của mình. Những yếu tố ảnh hưởng tới việc phát
huy tích cực, khắc phục tiêu cực trong tín ngưỡng, TG của người Chăm theo
phân tích của tác giả bao gồm hoàn cảnh địa lý và điều kiện tự nhiên; điều kiện
văn hố – xã hội. Tác động của tín ngưỡng, TG của người Chăm với xây dựng
nông thôn mới vùng đồng bào Chăm ở Ninh Thuận trên cả hai mặt tích cực và
tiêu cực. Tác động tích cực vì hệ thống giáo lý, giáo luật của tín ngưỡng, TG

của người Chăm có tính nhân văn, chứa đựng những yếu tố đạo đức phù hợp
với tiêu chí xây dựng nơng thơn mới. Bên cạnh mặt tích cực, hệ thống tín
ngưỡng, TG rườm rà, phức tạp không phù hợp với xã hội nông thôn mới; lối
sống của người Chăm Bà-la-môn và Bà-ni tuân thủ khá nhiều giới luật rất phức
tạp, làm cho họ phần nào cách biệt với sự tiến bộ xã hội; yếu tố TG và dân tộc
gắn kết chặt chẽ trong cộng đồng người Chăm là yếu tố nhạy cảm, dễ bị kẻ xấu
lợi dụng [3, tr.36-tr.54].

6

Năm 2012, một nghiên cứu phân tích cụ thể ảnh hưởng của TG đến
ĐSTT Phật giáo ở Thanh Hoá và ảnh hưởng của nó đến đời sống tinh thần
nhân dân tỉnh hiện nay thực hiện bởi tác giả Nguyễn Thị Duyên. Theo tác giả,
xuyên suốt trong giáo lý của Phật giáo là những giá trị đạo đức và thực hành
đạo hạnh của con người, có tác động lớn và sâu sắc tới sự hình thành và phát
triển nhân cách sống của người Việt. Bên cạnh đó Phật giáo cũng ảnh hưởng
đến văn hố, nghệ thuật, những bài văn, bài kệ, cơng trình kiến trúc, nghệ thuật
của Phật giáo phản ánh tri thức và kỹ năng nghệ thuật tinh tế của trí tuệ, tâm
hồn, tình cảm của Việt Nam. Phật giáo ảnh hưởng đến tư tưởng chính trị khi
hiện nay, đại bộ phận Tăng Ni, Phật tử đứng về phía cách mạng, tham gia các
hoạt động xã hội ích nước, lợi dân [2, tr.43-tr.51].

3.3. Đóng góp của các nghiên cứu đối với đề tài
Phân tích tổng quan cho thấy tại Việt Nam, thực trạng hoạt động của tổ
chức TG nói chung và ảnh hưởng của TG đối với ĐSTT con người nói riêng
thực sự cần quan tâm nghiên cứu và giám sát thường xuyên. Trên thế giới,
nghiên cứu về TG và các yếu tố xã hội có liên quan đến TG được tiến hành khá
phổ biến ở các nước phát triển, tại Việt Nam, các nghiên cứu về chủ đề này đã
xuất hiện từ những năm cuối của thế kỷ trước nhưng chưa có nhiều nghiên cứu
chuyên sâu về vấn đề này dưới góc độ Xã hội học. Tuy nhiên, những số liệu và

vấn đề trong các nghiên cứu đi trước đã có đóng góp rất lớn về cơ sở lý luận và
thực tiễn giúp tác giả nhận định được thực trạng hoạt động của các tổ chức TG
tại Việt Nam và phát triển khung nghiên cứu về ảnh hưởng của TG đến ĐSTT
người dân nói chung và nhóm SV tại Việt Nam nói riêng.
4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

4.1. Mục đích nghiên cứu
- Nhận diện thực trạng kiến thức TG và ĐSTT của SV HVBCTT
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng của TG đối với ĐSTT của SV
HVBCTT

7

4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hoá những vấn đề lý luận liên quan đến đề tài
- Tổng quan những tài liệu liên quan đến đề tài
- Phân tích kiến thức TG và ĐSTT của SV HVBCTT
- Phân tích, tương quan các yếu tố ảnh hưởng của TG đối với ĐSTT của
SV HVBCTT
- Đề xuất một số khuyến nghị để SV và Học viện nhằm phát huy tích
cực, hạn chế tiêu cực của TG đến ĐSTT của SV
5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu

5.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu phân tích ảnh hưởng của TG đối với ĐSTT của SV hiện nay
5.2. Khách thể nghiên cứu
SV đang theo học hệ chính quy tập trung tại HVBCTT tại cả hai khối lý
luận và nghiệp vụ
5.3. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: HVBCTT

Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung tìm hiểu, phân tích thực trạng và ảnh
hưởng của TG đối với ĐSTT SV HVBCTT
Phạm vi thời gian: Từ tháng 02/2022 đến hết tháng 04/2022
6. Giả thuyết nghiên cứu, khung lý thuyết

6.1. Giả thuyết nghiên cứu
(1) Phần lớn SV HVBCTT chưa hiểu biết về giáo lý, giáo luật và tổ chức
chức của TG
(2) Hệ thống giáo lý, giáo luật, niềm tin TG và tổ chức của TG ảnh hưởng
đến ĐSTT của SV HVBCTT
(3) SV với những đặc điểm nhân khẩu học (địa bàn cư trú, giới tính, tuổi,
khối học) và đặc điểm gia đình khác nhau chịu ảnh hưởng của TG đối với
ĐSTT khác nhau

8

6.2. Khung lý thuyết

Mơi trường kinh tế - văn hố - xã hội
Các chính sách của Đảng và Nhà nước

Đặc điểm nhân khầu học Đời sống tinh
Địa bàn cư trú thần của sinh
Giới tính viên Học viện
Tuổi
Khối học Báo chí và
Tun truyền
Đặc điểm gia đình
Tình trạng hơn nhân
Điều kiện kinh tế

Gia đình có người theo tơn giáo

Truyền thơng về tín ngưỡng, tơn giáo
Hệ thống giáo lý, giáo luật, niềm tin tôn giáo
và tổ chức tôn giáo

7. Phương pháp thu thập thông tin
Để đảm bảo tính khách quan và thu thập đầy đủ thông tin như mục
nghiên cứu đã đề ra, nghiên cứu thực hiện kết hợp phương pháp thu thập thông
tin định lượng, định tính và phân tích tài liệu:

9

- Phương pháp định lượng: Thu thập thông tin thông qua bảng hỏi Anket
nhằm mô tả và làm rõ kết quả khảo sát về ảnh hưởng của TG đối với ĐSTT của
SV HVBCTT.

- Phương pháp định tính: Phỏng vấn sâu đối với SV, kết quả thu thập
được là minh chứng sâu sắc và bổ sung dữ liệu cho đề tài bên cạnh bảng hỏi
Anket.

- Phân tích tài liệu khoa học:
Tiến hành thu thập các tài liệu lý luận, các kết quả nghiên cứu thực tiễn
(sách, luận án, bài báo khoa học, tạp chí khoa học, cơng trình nghiên cứu trong
và ngồi nước,..) về các vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu. Các tài liệu
được nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa để xây dựng cơ sở lý luận
cho nghiên cứu. Nghiên cứu thu thập các thơng tin có sẵn từ các cơng trình
nghiên cứu khoa học của các tác giả, các bài báo, tạp chí khoa học… Dựa vào
đó sử dụng các thơng tin phù hợp để học tập, phân tích, so sánh với kết quả
khảo sát của đề tài này

8. Phương pháp chọn mẫu

Nghiên cứu tiến hành chọn mẫu theo chùm, cụ thể
Bước 1: Lập danh sách các lớp chia theo 2 chùm là lớp thuộc khối lý luận
và khối nghiệp vụ từ năm nhất đến năm tư, năm học 2020 – 2021 (tương đương
K41 đến K38)
Bước 2: Từ danh sách các lớp mỗi chùm, chọn ngẫu nhiên hệ thống 3 lớp
- 66 lớp khối lý luận: chọn ngẫu nhiên hệ thống 5 lớp theo bước nhảy
k=22. Cứ 22 lớp, chọn một lớp vào mẫu. Chọn lớp đầu tiên trong khoảng từ 1 –
66 theo danh sách quay vòng.
- 81 lớp khối nghiệp vụ: chọn ngẫu nhiên hệ thống 5 lớp theo bước nhảy
k=27. Cứ 27 lớp, chọn một lớp vào mẫu. Chọn lớp đầu tiên trong khoảng từ 1-
81 theo danh sách quay vòng.

10

Bước 3: Chọn ngẫu nhiên đơn giản 30 sinh viên mỗi lớp. Tổng số bảng
hỏi phát ra là 300 bảng hỏi.

11

9. Công cụ nghiên cứu

Mã số phiếu:...........

PHIẾU KHẢO SÁT ĐOÀN VIÊN SINH VIÊN ĐỒN

THANH NIÊN HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUN

TRUYỀN

Bạn thân mến!

Chúng tôi là Sinh viên khoa Xã hội học và Phát triển, Học viện Báo chí và

Tuyên truyền. Hiện nay chúng tôi đang tiến hành nghiên cứu Ảnh hưởng của

Tôn giáo đối với đời sống tinh thần của sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên

truyền hiện nay. Để hồn thành được nghiên cứu này, tơi cần sự ủng hộ và giúp

đỡ của bạn.

Các kết quả nghiên cứu sẽ là những căn cứ khoa học giúp Học viện Báo chí và

Tuyên truyền xây dựng những chiến lược phù hợp và hiệu quả nhằm nâng cao

chất lượng đời sống tinh thần của sinh viên.

Kết quả nghiên cứu chỉ được sử dụng vào mục đích nghiên cứu, ngồi ra sẽ

khơng sử dụng vào bất cứ mục đích nào khác.

Bạn được mời tham gia khảo sát nghiên cứu vì bạn nằm trong số những sinh

viên được lựa chọn ngẫu nhiên vào mẫu nghiên cứu. Việc tham gia khảo sát của

bạn là hoàn toàn tự nguyện và hãy liên hệ với chúng tơi nếu bạn có bất cứ câu

hỏi nào.

Để điền thơng tin vào bảng hỏi, hãy khoanh vào phương án bạn cho là

đúng/phù hợp nhất.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác giúp đỡ của bạn!

A. THƠNG TIN CHUNG

A1. Giới tính của bạn: 1. Nam 2. Nữ

A2. Tuổi của bạn:................................................................................

A3. Năm học của bạn:

1. Năm nhất 2. Năm hai 3. Năm ba 4. Năm tư

12

A4. Ngành học của bạn thuộc khối: 1. Lý luận 2. Nghiệp vụ

A5. Địa bàn cư trú của bạn trước khi học đại học thuộc khu vực:

1. Đô thị 2. Nơng thơn

A6. Bạn có tham gia vào mạng xã hội nào khơng?

1. Có 2. Không (chuyển sang câu A7)

A6a. Thời gian sử dụng mạng xã hội trung bình một ngày của bạn (trong

tuần vừa qua)?

1. Dưới 60 phút 2. Từ 1-2 tiếng 3. Từ 2-3 tiếng 4. Trên 3 tiếng

A7.1 Hiện tại bạn theo bất kỳ tơn giáo nào khơng?

1. Có 2. Không (chuyển sang câu A8)

A7.2: Tôn giáo của bạn là:

1. Phật giáo

2. Tin lành

3. Công giáo

4. Hồi giáo

5. Khác (ghi rõ).............................................................................................

A8. Từ tháng 1 năm 2021 đến nay, bạn đã từng tham gia hoạt động nào sau

đây (có thể chọn nhiều đáp án):

1. Tham gia hoạt động từ thiện, tình nguyện

2. Tham gia làm việc thêm

3. Tham gia câu lạc bộ

4. Không tham gia hoạt động nào

A9. Bạn đánh giá bản thân có những đặc điểm xã hội nào sau đây (điểm số

từ 1 đến 5)

Đặc điểm 5. Rất 3. Đúng 2. Không 1. Rất
đúng 4. Đúng không
1. Là người sống hướng nội, đúng
một phần đúng

nội tâm
2. Là người thích kết bạn,

13

giao lưu xã hội
3. Là người coi trọng định
hướng, giáo dục gia đình.
4. Là người lạc quan, tin vào
tương lai

10.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài

10.1. Ý nghĩa lý luận
Nghiên cứu góp phần bổ sung cơ sở lý luận phát triển chuyên ngành Xã
hội học TG tại Việt Nam, trên cơ sở vận dụng những lý thuyết xã hội học
kinh điển kết hợp với các lý thuyết và phương pháp nghiên cứu xã hội
học hiện đại.

10.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Kết quả nghiên cứu của đề tài giúp cho SV và Học viện nhận thức rõ
hơn về thực trạng kiến thức TG và ảnh hưởng của TG đối với ĐSTT
của SV hiện nay.
- Đóng góp cơ sở khoa học thực tiễn cho việc bổ sung, hoàn thiện cơ
chế, chính sách liên quan đến hoạt động của tổ chức TG tại Việt Nam
hiện nay.
- Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể là nguồn tài liệu tham khảo cho
Đảng, Nhà nước và các cán bộ quản lý trong công tác chỉ đạo, tổ chức
hoạt động của TG hiện nay.

11. Dự kiến kết cấu đề tài, thời gian biểu

11.1. Kết cấu dự kiến của đề tài
Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu
4. Câu hỏi nghiên cứu và giả thiết nghiên cứu

14

5. Khung lý thuyết
6. Phương pháp nghiên cứu
7. Tổng quan tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu
8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của nghiên cứu
Chương I: Cơ sở lý luận của đề tài
1.Thao tác hoá khái niệm
1.1. Ảnh hưởng

1.2. Tôn giáo
1.3. Đời sống tinh thần
1.4. Sinh viên
1.5. Học viện Báo chí và Tuyên truyền
2. Lý thuyết xã hội học áp dụng trong nghiên cứu
2.1. Lý thuyết cấu trúc – chức năng
2.2. Lý thuyết tương tác biểu trưng
3. Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng Sản Việt Nam về
tín ngưỡng, tơn giáo và công tác tôn giáo
Chương II: Thực trạng kiến thức tơn giáo của sinh viên Học viện Báo
chí và Tun truyền hiện nay
1.Sơ lược về địa bàn nghiên cứu
2.Sơ lược về khách thể nghiên cứu
3.Thực trạng kiến thức tôn giáo của sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên
truyền hiện nay
Chương III: Ảnh hưởng của tôn giáo đến đời sống tinh thần của
sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay
1. Yếu tố nhân khẩu học của sinh viên
2. Đặc điểm gia đình của sinh viên
3. Niềm tin tơn giáo và kiến thức tôn giáo của sinh viên
Kết luận và Khuyến nghị
Phụ lục

15

11.1. - Bảng khảo sát sinh viên
- Gợi ý câu hỏi phỏng vấn sâu sinh viên
Thời gian biểu dự kiến của đề tài
- Từ 25/11/2021 đến 28/12/2021: Thiết kế đề cương nghiên cứu
- 29/12/2021: Trình thiết kế nghiên cứu lên giảng viên hướng dẫn

- Từ 30/12/2021 đến 31/01/2022: Hoàn thiện đề cương, bảng hỏi và

xác định mẫu nghiên cứu
- Từ 01/02/2022 đến 15/03/2022: Thu thập thông tin
- Từ 16/03/2022 đến 15/04/2022: Phân tích số liệu và viết báo cáo
- Từ 16/04/2022 đến 30/4/2022: Trình báo cáo nghiên cứu và trao đổi

với giảng viên hướng dẫn
- 02/05/2022: Trình bày báo cáo nghiên cứu hồn thiện./.

16

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Dương Ngọc Dũng (2016), Tôn giáo nhìn từ viễn cảnh xã hội học, Nhà xuất
bản Hồng Đức
[2] Nguyễn Thị Duyên (2012), Ảnh hưởng tín ngưỡng, tôn giáo của người
Chăm với việc xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Ninh Thuận hiện nay, Luận văn
Thạc sĩ Chủ nghĩa Xã hội Khoa học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền
[3] Trần Thị Anh Hoàng (2012), Ảnh hưởng tín ngưỡng, tơn giáo của người
Chăm với việc xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Ninh Thuận hiện nay, Luận văn
Thạc sĩ Chính trị học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền
[4] Hoàng Thị Lan (2005), Ảnh hưởng của đạo đức tôn giáo đối với đạo đức
trong xã hội Việt Nam hiện nay, Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Triết học, Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn
[5] Olivier Bobineau, Sébastien Tank-Storper (2012), Xã hội học Tôn giáo, Nhà
xuất bản Thế Giới
[6] Phạm Văn Quyết (2001), Ảnh hưởng của yếu tố tôn giáo đến mức sinh trong
cộng đồng Thiên Chúa Giáo (nghiên cứu trường hợp xã Xuân Ngọc, huyện
Xuân Trường, tỉnh Nam Định), Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Xã hội học, Đại học

Khoa học Xã hội và Nhân văn
[7] Đào Tấn Thành (2020), Đạo đức Phật giáo và sự ảnh hưởng của nó đến đạo
đức con người Việt Nam hiện nay, Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Triết học, Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn
[8] Trịnh Quốc Tuấn chủ nhiệm đề tài (1995), Tôn giáo ở Việt Nam – Mấy vấn
đề lý luận và thực tiễn cấp thiết, Đề tài khoa học cấp Bộ, Học viện Chính trị
Quốc gia Hồ Chí Minh

17