Quản lý hoạt động dạy học môn lịch sử địa lí ở trường thcs thành phố kon tum

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (21.56 MB, 151 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>TRANG THÔNG TIN LUẬN VĂN THẠC SĨ ... ii </b>

1. Lý do ch n đ tài ... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ... 2

3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu ... 2

3.1. Khách thể nghiên cứu ... 2

3 2 Đối tượng nghiên cứu ... 2

4. Ph m vi và giới h n nghiên cứu ... 2

4.1. Ph m vi nghiên cứu ... 2

4.2. Giới h n nghiên cứu ... 2

5. Giả thiết khoa h c ... 2

6. Nhiệm vụ nghiên cứu ... 3

7 Phư ng ph p luận và phư ng ph p nghiên cứu ... 3

7 1 Phư ng ph p nghiên cứu lí thuyết ... 3

7 2 Phư ng ph p nghiên cứu thực tiễn ... 3

7 3 Phư ng ph p hỗ trợ ... 3

8 Ý nghĩa của đ tài ... 4

9. Cấu trúc của luận văn ... 4

<b>CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN LỊCH SỬ-ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ KON TUM ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY ... 5 </b>

1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đ ... 5

1.1.1. Nghiên cứu ngước ngoài ... 5

1.1.2. Nghiên cứu Việt Nam ... 5

1.2. Các khái niệm ch nh của đ tài ... 6

1.2.6. D y h c mơn Lịch sử - Địa lí ở trường trung h c c sở ... 11 1.2.7. Quản lí ho t động d y h c mơn Lịch sử - Địa lí ở trường trung h c c sở 11

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

1.3. Lý luận v ho t động d y h c mơn Lịch Sử - Địa lí ở trường trung h c c sở... 11

1 3 1 Đặc điểm d y h c môn Lịch Sử - Địa lí ở trường trung h c c sở ... 11

1 3 2 Đặc điểm h c sinh trường trung h c c sở ... 12

1.3.3. Mục tiêu d y h c môn Lịch sử - Địa lí ... 13

1.3.4. Nội dung d y h c mơn Lịch sử - Địa lí trung h c c sở ... 13

1 3 5 Phư ng ph p d y h c môn Lịch sử - Địa lí trung h c c sở ... 14

1.3.6. Hình thức d y h c mơn Lịch sử - Địa lí trung h c c sở ... 15

1 3 7 Đi u kiện tổ chức d y h c môn Lịch sử - Địa lí trung h c c sở ... 16

1.3.8. Kiểm tra đ nh gi môn Lịch sử - Địa lí trung h c c sở ... 17

1.4. Lí luận v quản lí ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí t i c c trường trung h c c sở ... 19

1.4.1. Quản lí ho t động d y của giáo viên ... 19

1.4.2. Quản l môi trường d y h c mơn Lịch sử - Địa lí ... 27

1.4.3. Quản lí ho t động kiểm tra đ nh gi d y h c môn Lịch sử - Địa lí ... 28

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng quản lí ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí t i các trường trung h c c sở ... 29

1.5.1. Các yếu tố khách quan ... 29

1.5.2. Các yếu tố chủ quan ... 29

Tiểu kết chư ng 1 ... 31

<b>CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ - ĐỊA LÍ VÀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ - ĐỊA LÍ TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ KON TUM ... 32 </b>

2.1. Khái quát v khảo sát thực tr ng ... 32

2.1.1. Mục tiêu khảo sát ... 32

2.1.2 Đối tượng khảo sát ... 32

2.1.3. Nội dung khảo sát ... 32

2.1.4 Phư ng ph p khảo sát ... 32

2.1.5. Tổ chức khảo sát ... 32

2.1.6. Xử lý kết quả khảo sát ... 32

2.2. Khái qt tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, giáo dục của thành phố Kon Tum .. 33

2.2.1. Vị tr địa lí, dân số của thành phố Kon Tum, Tỉnh Kon Tum ... 33

2.2.2. Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, giáo dục thành phố Kon Tum, Tỉnh Kon Tum ... 33

2.3. Thực tr ng ho t động d y h c mơn Lịch sử - Địa lí t i c c trường trung h c c sở thành phố Kon Tum ... 35

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

2.3.1. Thực tr ng nhận thức của giáo viên d y mơn Lịch sử - Địa lí trung h c c

sở ... 35

2.3.2. Thực tr ng mục tiêu d y h c môn Lịch sử- Địa lí ... 36

2.3.3. Thực tr ng nội dung d y h c Lịch sử - Địa lí ... 37

2.3.4. Thực tr ng hình thức phư ng ph p d y h c Lịch sử - Địa lí ... 40

2.3.5. Thực tr ng mơi trường đi u kiện d y h c Lịch sử - Địa lí ... 41

2.3.6. Thực tr ng ho t động kiểm tra đ nh gi môn Lịch sử - Địa lí ... 43

2.4. Thực tr ng quản lí ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí t i c c trường trung

<b>CHƯƠNG 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MƠN LỊCH SỬ - ĐỊA LÍ Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ KON TUM ... 54 </b>

3.1. Các nguyên tắc xây dựng các biện pháp ... 54

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ... 54

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ... 54

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ... 55

3.1.4 Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển ... 56

3.2. Các biện pháp quản lí ho t động ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí ở các trường trung h c c sở thành phố Kon Tum ... 56

3.2.1. Nhóm biện pháp tổ chức nâng cao nhận thức cho tổ trưởng chuyên môn, giáo viên d y bộ mơn Lịch sử - Địa lí ... 56

3.2.2. Nhóm biện pháp quản lí ho t động d y mơn Lịch sử - Địa lí của giáo viên ... 58

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

3.2.3. Nhóm biện pháp quản lí ho t động h c mơn Lịch sử - Địa lí của h c sinh68

3.2.4. Nhóm biện pháp quản l mơi trường d y h c mơn Lịch sử - Địa lí... 71

3.3. Khảo nghiệm nhận thức v tính cấp thiết và tính khả thi của các biện ph p đ xuất ... 75

3.4.1. Mơ tả q trình khảo nghiệm ... 75

3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ... 76

2 1 Đối với Bộ Giáo dục và đào t o ... 80

2 2 Đối với Sở Giáo dục và đào t o thành phố Kon Tum ... 81

2 2 Đối với Phòng Giáo dục và đào t o thành phố Kon Tum ... 81

2 3 Đối với c c trường trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum ... 81

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Bảng 2.1. Nhận thức của giáo viên d y môn Lịch sử - Địa lí ... 36

Bảng 2.2. Thực tr ng mục tiêu d y h c môn Lịch sử- Địa lí ... 36

Bảng 2.3. Thực tr ng nội dung d y h c Lịch sử - Địa lí ... 37

Bảng 2.4. Thực tr ng hình thức phư ng ph p d y h c Lịch sử - Địa lí ... 40

Bảng 2.5. Thực tr ng môi trường đi u kiện d y h c Lịch sử - Địa lí ... 41

Bảng 2.6. Thực tr ng ho t động kiểm tra đ nh gi mơn Lịch sử - Địa lí ... 43

Bảng 2.7. Thực tr ng quản lí ho t động d y mơn Lịch sử - Địa lí ... 44

Bảng 2.8. Thực tr ng quản lí ho t động h c mơn Lịch sử - Địa lí ... 46

Bảng 2.9. Thực tr ng quản l môi trường đi u kiện d y h c môn Lịch sử - Địa lí ... 48

Bảng 2.10. Thực tr ng quản lí ho t động kiểm tra đ nh gi mơn Lịch sử - Địa lí ... 49

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các nhóm biện pháp ... 76

Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các nhóm biện pháp ... 77

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Đ i hội Đảng toàn quốc l n thứ VII x c định giáo dục là quốc s ch hàng đ u và Đ i hội Đảng toàn quốc l n thứ VIII l i quyết định lấy Giáo dục - Đào t o và khoa h c công nghệ là khâu đột ph để đẩy m nh sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đ i h a đất nước. Hội nghị TW 8 kh a XI đ an hành nghị quyết 29 "v đổi mới căn ản toàn diện giáo dục và đào t o đ p ứng yêu c u công nghiệp hóa, hiện đ i h a trong đi u kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" Nh ng chủ trư ng định hướng mục tiêu giáo dục như trên đ d n d n được trở thành hiện thực. Thời gian g n đây khi cả nước chung tay thực hiện đổi mới căn ản toàn diện giáo dục đào t o.

Chiến lược phát triển giáo dục giai đo n 2011-2020 ban hành kèm theo quyết định711/ Đ-TTg ngày 13/06/2012 của thủ tướng chính phủ chỉ rõ "Tiếp tục đổi mới phư ng ph p d y h c và đ nh gi kết quả h c tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng t o và năng lực tự h c của người h c". Nh ng quan điểm định hướng nêu trên là c sở thực tiễn và mơi trường pháp lí thuận lợi cho việc đổi mới giáo dục phổ thông n i chung đổi mới phư ng ph p d y h c theo quan điểm phát triển năng lực khơng chỉ chú ý tích cực hóa h c sinh v mặt trí tuệ mà cịn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đ gắn với nh ng tình huống của cuộc sống và ngh nghiệp đồng thời gắn ho t động trí tuệ với ho t động thực hành, thực tiễn Tăng cường việc h c tập trong nh m đổi mới quan hệ giáo viên- h c sinh theo hướng cộng t c c nghĩa quan tr ng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên c nh việc h c tập nh ng tri thức và kĩ năng riêng lẻ của các môn h c chuyên môn c n bổ sung các chủ đ h c tập tích hợp nhằm giải quyết các vấn đ tích hợp.

Thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum một trong nh ng địa phư ng c n nghèo kinh tế - xã hội còn nhi u h n chế so với cả nước. Là một gi o viên đ gắn lâu năm với ngành giáo dục thành phố, bản thân tơi ln có nhi u suy nghĩ trăn trở, làm sao và làm thế nào để nâng cao chất lượng giáo dục của mơn Lịch Sử -Địa lí, góp ph n nâng cao chất lượng của nhà trường, của ngành Giáo dục thành phố.

Trong thực tế giảng d y môm Lịch Sử -Địa l (phân mơn Địa ) tồn cấp, tơi nhận thấy mặc dù trong nh ng năm qua toàn thành phố cũng như nhà trường đ c nhi u có gắng trong đổi mới giáo dục nhưng chất lượng bộ mơn cịn nhi u h n chế Để góp ph n nâng cao chất lượng d y h c nh ng phư ng ph p kỹ thuật d y h c tích cực tơi

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

nhận thấy chất lượng h c tập của các em có nhi u tiến bộ, các em thuộc bài nhanh h n hiểu và nắm v ng nh ng kiến thức c ản lâu h n Bằng nh ng việc làm cụ thể

<i><b>đ tôi m nh d n ch n đ tài “Quản lý hoạt động dạy học mơn Lịch Sử - Địa lí ở các trường THCS thành phố Kon Tum” </b></i>

<b>2. Mục tiêu nghiên cứu </b>

Trên c sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn quản lí ho t động d y h c Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum-Tỉnh Kon Tum. Đ tài đ xuất các biện pháp quản lý ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí ở các trường trung h c c sở h c sinh thành phố Kon Tum-Tỉnh Kon Tum.

<b>3. Khách thể nghiên cứu và đối tƣợng nghiên cứu </b>

<i><b>3.1. Khách thể nghiên cứu </b></i>

Ho t động d y h c Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở.

<i><b>3.2. Đối tượng nghiên cứu </b></i>

Quản lý ho t động d y h c môn Lịch Sử - Địa lí ở c c trường THCS thành phố

<i><b>4.2. Giới hạn nghiên cứu </b></i>

<i>4.2.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu: Đ tài tập trung nghiên cứu v quản lý d y </i>

h c môn Lịch Sử- Địa lí ở trường THCS.

<i>4.2.2. Giới hạn khách thể nghiên cứu: Đ tài nghiên cứu trên mẫu gồm 19 trường </i>

trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum.

<i>4.2.3. Giới hạn thời gian nghiên cứu: Thời gian đ nh gi thực tr ng: 03 năm từ </i>

năm 2019 đến năm 2021 và đ xuất cho giai đo n 2022 - 2026.

<b>5. Giả thiết khoa học </b>

Cơng tác quản lí ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum đ đ t được nh ng kết quả nhất định, song bên c nh đ c n c nhi u kh khăn ất cập, h n chế chưa ph t triển tốt phẩm chất và năng lực h c sinh. Chất lượng d y h c mơn Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

sở trên địa bàn thành phố Kon Tum sẽ được nâng cao nếu áp dụng các biện pháp quản lí ho t động d y h c mơn Lịch sử- Địa lí một cách hợp lí, khả thi, tập trung khắc phục nh ng bất cập.

<b>6. Nhiệm vụ nghiên cứu </b>

6.1. Nghiên cứu c sở lí luận v quản lí ho t động d y h c mơn Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở.

6.2. Khảo s t đ nh gi thực tr ng cơng tác quản lí ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum.

6 3 Đ xuất các biện pháp nâng cao công tác quản lí ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum.

6.4. Khảo nghiệm các biện ph p đ xuất nhằm x c định tính khả thi, tính cấp thiết của các biện ph p đ đ xuất.

<b>7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu </b>

<i><b>7.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết </b></i>

Đ tài sử dụng c c phư ng ph p phân t ch tổng hợp, hệ thống hố lí thuyết. Các phư ng ph p này được sử dụng để xây dựng c sở lí luận v quản lí ho t động d y h c mơn Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở.

<i><b>7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn </b></i>

- Phư ng ph p đi u tra bằng bảng hỏi: Phiếu trưng c u gồm các câu hỏi đ ng câu hỏi mở v ho t động h c môn Lịch sử - Địa lí ở c c trường trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum.

- Phư ng ph p quan s t sư ph m: Thu thập thông tin qua việc quan sát quản lí ho t động d y h c của giáo viên và h c sinh ở các trường trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum.

- Phư ng ph p chuyên gia: được sử dụng trong xây dựng các biện pháp quản lí và khảo nghiệm các biện pháp quản l đ xuất.

<i><b>7.3. Phương pháp hỗ trợ </b></i>

Phư ng ph p thống kê toán h c: Phư ng ph p thống kê toán h c là phư ng ph p sử dụng toán h c thống kê để xử lí các d liệu thu thập được.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>8. Ý nghĩa của đề tài </b>

Kết quả nghiên cứu của đ tài góp ph n làm phong phú thêm lý luận v quản lý đổi mới PPDH mơn Lịch Sử - Địa lí ở trường THCS; cung cấp c sở khoa h c cho Đảng ủy, Ban giám hiệu c c trường Trung h c c sở trên địa bàn thành phố Kon Tum x c định các biện ph p để quản l đổi mới PPDH Đ tài có thể làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng d y ở trong c c nhà trường THC trên địa bàn.

Ngoài ph n mở đ u, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm c a chư ng như sau:

Chư ng 1: C sở lý luận v d y h c môn Lịch Sử-Địa l đ p ứng yêu c u đổi mới giáo dục hiện nay.

Chư ng 2: Thực tr ng d y h c môn Lịch Sử-Địa lí ở trường THCS thành phố Kon Tum đ p ứng yêu c u đổi mới giáo dục hiện nay.

Chư ng 3: C c iện pháp d y h c môn Lịch Sử-Địa l đ p ứng yêu c u đổi mới giáo dục hiện nay.

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MƠN LỊCH SỬ-ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ KON TUM ĐÁP ỨNG YÊU CẦU </b>

<b>ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY 1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề </b>

<i><b>1.1.1. Nghiên cứu ngước ngoài </b></i>

James M. Banner, JR and Harold. Cannon (1997) trong cuốn The Elements of Teaching (Nh ng yếu tố c ản của ngh d y h c - Nguyễn Phúc Thành dịch, 2009) đ nghiên cứu v d y h c và cho rằng d y h c là một ngh , một nghệ thuật nên ph n lớn cơng trình nghiên cứu của hai ông đ cập đến phẩm chất của c c nhà gi o như: uy quy n; nguyên tắc đ o đức; tr tưởng tượng; lòng trắc ẩn; sự kiên nhẫn; tính cách; ni m vui…Theo c c t c giả thì “d y h c là một ngh đặc biệt với nh ng yêu c u và trách nhiệm đặc biệt” [19]. Trong tác phẩm “Tools for Teaching 2012” của tác giả Fred Jones đ trình ày nh ng kinh nghiệm của cá nhân v cách thức quản lý lớp h c, t o động lực để HS h c tập một c ch độc lập, t o hứng thú h c tập cho HS qua các trò ch i và c c công cụ d y h c, rèn luyện kỹ năng hợp tác cho HS và tinh th n trách nhiệm của GV trong giảng d y [18].

Nghiên cứu v ho t động quản lý d y h c môn lịch sử, trong bài báo “Developing concepts and tools useful to electronic games from and for history” của tác giả Corbeil.P xuất bản năm 2012 đăng trên t p ch “The computer games journal” cũng đưa ra c c phư ng ph p d y và h c lịch sử thông qua các tr ch i từ đ xây dựng th i độ tự h c, t o động lực h c tập cho HS và GV biết tổ chức lớp h c một cách hiệu quả Cũng trong t p chí này, bài viết “Teaching History With Digital Historical Games 2016” t c giả Jeremiah Mc Call đ giới thiệu cho các nhà giáo dục lịch sử v việc sử dụng c c tr ch i lịch sử dựa trên máy tính, tác giả cũng trình ày v lý thuyết và thực tiễn của việc sử dụng c c tr ch i video theo chủ đ lịch sử trong lớp h c, bài o cũng nêu lên nh ng điểm m nh và h n chế của c c tr ch i lịch sử trên máy tính [4], [20].

<i><b>1.1.2. Nghiên cứu Việt Nam </b></i>

Ho t động d y h c và quản lý ho t động d y h c nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường là vấn đ rất được quan tâm vì đây là ho t động tr ng tâm của nhà trường. Có nhi u luận văn nghiên cứu v quản lý ho t động d y h c như:

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

Nghiên cứu v công tác quản lý ho t động d y h c, tác giả Nguyễn Thị Bích Yến khẳng định: Công tác quản lý ho t động d y h c gi vị trí quan tr ng trong công tác quản l nhà trường người hiệu trưởng phải nhận thức đúng vị trí quan tr ng và tính đặc thù của ho t động d y h c để có nh ng biện pháp quản lý khoa h c, sáng t o nhằm nâng cao chất lượng đào t o của nhà trường [12].

Đối với môn lịch sử, tác giả Mai Thị Th m đ nghiên cứu đ tài “Một số biện pháp quản lý nâng cao chất lượng d y h c môn Lịch sử ở c c trường THPT huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Ho ” (2011) , Tác giả đ nghiên cứu lý luận v ho t động d y h c, công tác quản lý chất lượng môn lịch sử, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chất lượng d y h c môn lịch sử. Tác giả cũng khảo sát chất lượng d y h c môn lịch sử và thực tr ng quản lý d y h c môn lịch sử ở c c trường THPT huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh H a Trên c sở đ t c giả đ đ xuất các biện pháp quản lý nâng cao chất lượng d y h c môn lịch sử t i c c trường THPT huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa [11].

Như vậy điểm qua tình hình nghiên cứu, chúng tơi thấy các nghiên cứu đ đ cập nhi u khía c nh khác nhau của ho t động d y h c và quản lý ho t động d y h c. Các nghiên cứu đ g p ph n hoàn thiện lý luận và đ xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý ho t động d y h c Tuy nhiên đến nay chưa c đ tài nào khảo sát thực tr ng quản lý ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lý ở c c trường THCS công lập trên địa bàn thành phố Kon Tum Đây là vấn đ c nghĩa thực tiễn trong quản lý chuyên môn ở c c trường THC trên địa bàn thành phố Kon Tum. Từ đ đ xuất một số biện pháp quản lý ho t động d y h c môn lịch sử nhằm nâng cao chất lượng ho t động d y h c mơn lịch sử, góp ph n nâng cao chất lượng đào t o của nhà trường.

Tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: “Định nghĩa quản lý một c ch kinh điển nhất là: t c động c định hướng, có chủ đ ch của chủ thể quản lý (người quản l ) đến khách thể quản l (người bị quản lý ) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đ t được mục đ ch của tổ chức” [4].

Tác giả Nguyễn Ng c Quang quan niệm: “ uản l là t c động có mục đ ch c kế ho ch của chủ thể quản l đến tập thể nh ng người lao động (khách thể quản lý) nhằm thực hiện nh ng mục tiêu dự kiến” [10, tr.34].

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

Vậy, Quản lý là sự t c động của chủ thể quản l đến đối tượng và khách thể quản lý có mục đ ch nhằm thay đổi tr ng thái của đối tượng quản lý bằng một hệ thống các biện ph p để đ t hiệu quả cao.

Từ khái niệm này cho thấy một số điểm c n chú ý sau:

- Thứ nhất, quản lý là ho t động có mục đ nh c định hướng của con người. - Hai là, hệ thống quản lý gồm có hai phân hệ: chủ thể và khách thể quản lý. - Ba là t c động quản l thường mang tính tổng hợp bao gồm nhi u giải pháp khác nhau.

Giáo dục là một lĩnh vực ho t động xã hội rộng lớn được thực hiện qua sự truy n thụ kinh nghiệm, tri thức của loài người, của thế hệ đi trước truy n l i cho thế hệ sau. Cũng như c c ho t động xã hội khác, ho t động giáo dục c n được tổ chức và QL nhằm thực hiện có hiệu quả các mục tiêu giáo dục sao cho phù hợp với từng thời kỳ và từng cấp độ khác nhau.

Khái niệm “quản lý giáo dục” cũng c nhi u quan niệm khác nhau, song có thể tiếp cận ở hai cấp độ: QLGD cấp vĩ mô và LGD cấp vi mô.

QLGD cấp vĩ mô tư ng ứng với việc quản lý một hoặc một lo t đối tượng có quy mơ lớn, bao quát toàn bộ hệ thống. Trong hệ thống này l i có nhi u hệ thống con, và tư ng ứng với hệ thống con này có ho t động quản l đ là quản lý vi mô. Do vậy, việc phân chia quản l vĩ mô và quản lý vi mô chỉ là tư ng đối. Ví dụ: quản lý cấp Sở GD&ĐT nếu đặt trong ph m vi một tỉnh hay một thành phố thì nó là cấp vĩ mơ so với quản lý của Phòng GD&ĐT nhưng nếu đặt trong ph m vi tồn quốc thì chỉ là cấp vi mô so với Bộ GD&ĐT.

Tr n Kiểm (2011) cho rằng: “quản lý giáo dục cấp vĩ mô là sự t c động liên tục, có tổ chức c hướng đ ch của chủ thể quản lý lên hệ thống giáo dục nhằm t o ra tính vượt trội của hệ thống; sử dụng một cách tối ưu c c ti m năng c c c hội của hệ thống nhằm đưa hệ thống đến mục tiêu một cách tốt nhất trong đi u kiện đảm bảo sự cân bằng với môi trường bên ngồi và ln ln biến động” [8].

QLGD cấp vi mô là quản lý hệ thống con của QLGD cấp vĩ mô C nhi u ý kiến cho rằng QLGD cấp vi mô là quản l trường h c. Tr n Kiểm (2011) cho rằng: QLGD cấp vi mô được hiểu là hệ thống nh ng t c động (có ý thức, có mục đ ch c kế ho ch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản l đến tập thể GV, công nhân viên, tập thể

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

HS, cha mẹ HS và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trường [8].

Tóm l i, QLGD có nhi u cấp độ khác nhau từ vi mô đến vĩ mô và theo đ chủ thể LGD c đối tượng và ph m vi quản l kh c nhau nhưng đ u cùng nhằm thực hiện mục tiêu chung của hệ thống giáo dục. Từ nh ng phân tích trên, có thể định nghĩa: uản lý giáo dục là qu trình t c động c định hướng, có mục đ ch của chủ thể quản lý giáo dục đến c c đối tượng quản lý trong hệ thống giáo dục nhằm thực hiện được mục tiêu chung của hệ thống giáo dục”

<i><b>1.2.3. Quản lí nhà trường </b></i>

Trường h c là tổ chức giáo dục c sở mang t nh nhà nước – xã hội – sư ph m, trực tiếp làm công t c đào t o, thực hiện việc giáo dục xã hội chủ nghĩa cho thế hệ đang lớn lên Do đ nó thể hiện bản chất giai cấp, bản chất xã hội và bản chất sư ph m. Có nhi u quan niệm v quản l nhà trường:

Tác giả Ph m Minh H c cho rằng: “quản l nhà trường, quản lý giáo dục là tổ chức các ho t động d y h c…c tổ chức được ho t động d y h c, thực hiện được các tính chất của nhà trường phổ thơng Việt Nam xã hội chủ nghĩa mới quản l được giáo dục, tức là cụ thể h a đường lối giáo dục của Đảng và biến đường lối đ thành hiện thực đ p ứng yêu c u của nhân dân, của đất nước”[5].

Tác giả Ph m Viết Vượng định nghĩa: quản l trường h c là ho t động của các c quan quản lý nhằm tập hợp và tổ chức các ho t động của giáo viên, h c sinh và các lực lượng giáo dục kh c cũng như huy động tối đa c c nguồn lực giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục và đào t o trong nhà trường [16].

Tác giả Bùi Minh Hi n quan niệm: “quản l nhà trường là qu trình t c động có mục đ ch c định hướng, có tính kế ho ch của các chủ thể quản l (đứng đ u là hiệu trưởng nhà trường) đến c c đối tượng quản lý (giáo viên, cán bộ nhân viên, người h c, c c ên liên quan…) và huy động, sử dụng đúng mục đ ch c hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện sứ mệnh của nhà trường đối với hệ thống giáo dục và đào t o, với cộng đồng và xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đ x c định trong một môi trường luôn luôn biến động” [7].

Tác giả Tr n Kiểm cho rằng: quản lý vi mô là quản lý ho t động giáo dục trong nhà trường bao gồm nh ng t c động c hướng đ ch của hiệu trưởng đến các ho t động giáo dục đến con người (giáo viên, cán bộ nhân viên, h c sinh) đến các nguồn lực (c

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

sở vật chất tài ch nh thông tin…) đến các ảnh hưởng ngoài nhà trường một cách hợp quy luật (quy luật quản lý, quy luật giáo dục, quy luật tâm lý, quy luật xã hội…) nhằm đ t mục tiêu giáo dục Đối với cấp vi mô, trong ph m vi nhà trường, ho t động quản lý bao gồm nhi u lo i như quản lý các ho t động giáo dục bao gồm ho t động d y h c, ho t động giáo dục, ho t động hướng nghiệp, ho t động ngo i kh a…; quản lý giáo viên, nhân viên, h c sinh và các lực lượng giáo dục; quản lý tài chính; quản l c sở vất chất và c c đi u kiện [8].

Từ các khái niệm và sự phân tích trên, có thể định nghĩa: uản l nhà trường là qu trình t c động c định hướng, có mục đ ch của chủ thể quản l nhà trường đến các đối tượng quản l trong nhà trường nhằm thực hiện được mục tiêu giáo dục của nhà trường” uản l nhà trường có nhi u nội dung như quản lý ho t động d y h c; quản lý tài chính; quản l c sở vật chất; quản l cơng t c văn thư-hành chính; quản l đội ngũ c n ộ, giáo viên; quản lý h c sinh;…trong đ quản lý ho t động d y h c là nội dung quản lý tr ng tâm.

Trong nhà trường ho t động d y h c gi vị tr trung tâm do đ công t c quản lý ho t động d y h c gi vị trí quan tr ng trong cơng tác quản l nhà trường.

Theo Nguyễn Thị Bích Yến (2010): Quản lý ho t động d y h c thực chất là nh ng t c động của chủ thể quản lý vào quá trình d y h c (được tiến hành bởi tập thể GV và HS, với sự hỗ trợ đắc lực của các lực lượng xã hội) nhằm góp ph n hình thành và phát triển tồn diện nhân cách HS theo mục tiêu đào t o của nhà trường [12].

Quản lý ho t động d y h c là nhiệm vụ tr ng tâm, do vậy người HT phải dành nhi u thời gian công sức cho công tác quản lý ho t động d y h c và để nâng cao chất lượng quản lý ho t động này thì đ i hỏi người hiệu trưởng phải thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:

- Gắn ho t động d y h c với việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

- T o môi trường và đi u kiện thuận lợi cho đội ngũ CB-GV thực hiện đổi mới PPDH Trong đ quan tr ng nhất là t o động lực và kích thích tinh th n lao động sáng t o của đội ngũ GV

- Kết hợp ph t huy cao độ tính chủ động sáng t o của mỗi thành viên trong tập thể với sự quản lý thống nhất của đội ngũ CB L nhà trường.

- Đảm bảo chất lượng d y h c một cách b n v ng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

- Xây dựng môi trường h c tập thân thiện, an tồn, phát huy tính chủ động sáng t o của H để mỗi H đ u thấy được “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”

- Xây dựng c chế và có chính sách phù hợp để phát huy tối đa nội lực đi đôi với sự tranh thủ ti m lực của các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường [12].

Từ khái niệm và sự phân tích trên có thể hiểu: Quản lý ho t động d y h c là nh ng t c động c định hướng, có mục đ ch của chủ thể quản lý vào quá trình d y h c (được tiến hành bởi GV và HS) nhằm phát triển toàn diện nhân cách HS theo mục tiêu giáo dục của nhà trường.

Tác giả Ph m Minh H c (1988) quan niệm: “Năng lực là một tổ hợp phức t p nh ng thuộc tính tâm lý của mỗi người, phù hợp với nh ng yêu c u của một ho t động nhất định đảm bảo cho ho t động đ diễn ra có kết quả” [5].

Theo Chư ng trình gi o dục phổ thơng tổng thể: “Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và q trình h c tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ năng và c c thuộc tính cá nhân kh c như hứng thú, ni m tin, ý chí,... thực hiện thành cơng một lo i ho t động nhất định đ t kết quả mong muốn trong nh ng đi u kiện cụ thể” [3].

Tác giả Thái Duy Tuyên cho rằng: “Năng lực là nh ng đặc điểm tâm lý của nhân c ch là đi u kiện chủ quan để thực hiện có kết quả một d ng ho t động nhất định. Năng lực có liên quan với kiến thức, kỹ năng kỹ xảo Năng lực thể hiện ở tốc độ, chi u sâu, tính b n v ng và ph m vi ảnh hưởng của kết quả ho t động, ở tính sáng t o, t nh độc đ o của phư ng pháp ho t động” [14].

Từ nh ng cách hiểu trên, tác giả luận văn quan niệm: Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và q trình h c tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ năng và c c thuộc tính cá nhân kh c như hứng thú, ni m tin, ý chí,... thực hiện thành cơng một lo i ho t động nhất định đ t kết quả mong muốn trong nh ng đi u kiện cụ thể.

Từ khái niệm năng lực, ta có thể x c định: “Năng lực h c sinh khả năng làm chủ nh ng hệ thống kiến thức, kỹ năng th i độ,... phù hợp với lứa tuổi h c sinh và vận dụng chúng một cách hợp lý vào việc thực hiện thành công các nhiệm vụ h c tập, giải quyết được các yêu c u thực tế đặt ra trong cuộc sống”

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<i><b>1.2.6. Dạy học mơn Lịch sử - Địa lí ở trường trung học cơ sở </b></i>

Môn Lịch sử - Địa lý có vai trị quan tr ng trong chư ng trình gi o dục THCS, giúp hình thành kiến thức khoa h c và phát triển c c năng lực h c tập của HS. Môn Lịch sử - Địa lý có vai trị giáo dục tình u q hư ng đất nước và ni m tự hào v truy n thống dân tộc cho thế hệ sau Đối với môn Lịch sử c đặc trưng riêng như t nh không lặp l i, tính quá khứ, tính hệ thống, tính cụ thể, và thống nhất gi a lý luận và thực tiễn. Vì vậy trong HĐDH mơn Lịch sử c n phải sinh động, cụ thể tường minh, hấp dẫn để t o hứng thú và hình thành xúc cảm, tình cảm từ đ gi o dục phẩm chất và nhân cách cho HS.

Tổ chức HĐDH mơn Lịch sử - Địa lý góp ph n cụ thể hoá, làm sâu sắc, phong phú sinh động kiến thức môn h c; là c hội để HS rèn luyện kĩ năng ộ môn Đồng thời, bồi dưỡng cho HS tinh th n chủ động, ý thức tự giác, trách nhiệm trong h c tập và cuộc sống, say mê, hứng thú h c tập bộ môn ua đ g p ph n phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực HS.

Ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lý ở trường THCS có ý nghĩa hỗ trợ cho giáo dục, cùng với các bài h c ở trên lớp sẽ góp ph n thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ bộ mơn, có tác dụng tích cực tới việc gi o dưỡng, giáo dục và phát triển tồn diện HS.

<i><b>1.2.7. Quản lí hoạt động dạy học mơn Lịch sử - Địa lí ở trường trung học cơ sở </b></i>

Từ khái niệm quản lý và khái niệm d y h c môn Lịch sử - Địa lý ở trường THCS thì, quản lý ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lý ở trường THCS là nh ng biện ph p t c động có mục đ ch c kế ho ch của chủ thể quản l đến quá trình tổ chức ho t động ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lý cho h c sinh THCS thơng qua q trình lập kế ho ch d y h c, tổ chức thực hiện ho t động d y h c, chỉ đ o thực hiện và kiểm tra đ nh gi HĐDH nhằm hình thành kiến thức, kỹ năng th i độ cho h c sinh qua đ phát triển nhân cách toàn diện cho h c sinh.

<b>1.3. Lý luận về hoạt động dạy học mơn Lịch Sử - Địa lí ở trường trung học cơ sở </b>

<i><b>1.3.1. Đặc điểm dạy học môn Lịch Sử - Địa lí ở trường trung học cơ sở </b></i>

Lịch sử và Địa lí cấp trung h c c sở là mơn h c có vai trò quan tr ng đối với việc hình thành, phát triển cho h c sinh các phẩm chất chủ yếu c c năng lực chung và năng lực khoa h c với biểu hiện đặc thù là năng lực lịch sử năng lực địa lí; t o ti n đ

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

h c sinh tiếp tục h c lên trung h c phổ thông, h c ngh hoặc tham gia đời sống lao động, trở thành nh ng cơng dân có ích.

Lịch sử và Địa lí là môn h c bắt buộc được d y h c từ lớp 6 đến lớp 9. Môn h c gồm các nội dung giáo dục lịch sử địa lí và một số chủ đ liên môn đồng thời lồng ghép, tích hợp kiến thức ở mức độ đ n giản v kinh tế văn ho khoa h c, tôn giáo,... Các m ch kiến thức lịch sử và địa l được kết nối với nhau nhằm soi sáng và hỗ trợ lẫn nhau. Ngồi ra, mơn h c có thêm một số chủ đ mang tính tích hợp như: ảo vệ chủ quy n, các quy n và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông; đô thị - lịch sử và hiện t i; văn minh châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long; các cuộc đ i phát kiến địa lí,...

<i><b>1.3.2. Đặc điểm học sinh trường trung học cơ sở </b></i>

H c sinh THCS trong độ tuổi từ 11 – 15 tuổi được coi là tuổi thiếu niên Đây là thời kỳ qu độ từ trẻ con sang người lớn Độ tuổi này diễn ra sự hình thành cấu t o mới v vật chất, xuất hiện nh ng yếu tố mới của sự trưởng thành do kết quả biến đổi của c thể, của sự tự ý thức với nh ng quan hệ với người lớn và b n bè, h c sinh THCS ý thức được mình khơng cịn là trẻ con, ý muốn tách khỏi sự quản lý, kiểm sốt của gia đình ph t triển m nh mẽ cá tính và muốn tìm kiếm nh ng mối quan hệ b n bè cùng lứa. Nhu c u v tình b n ngày càng trở nên quan tr ng và dễ chịu ảnh hưởng của nhóm b n đ đặc biệt h c sinh THC đ chú đến b n khác giới, dễ nh m lẫn tình b n với tình yêu Tư duy trừu tượng phát triển m nh, tình cảm thường thay đổi một các dễ dàng, khi vui, khi buồn. khi mong muốn đi u gì, các em muốn được thỏa mãn nhu c u ngay và có thể hành động bất chấp hậu quả, trong khi v mặt tư duy c c em chưa phát triển đ y đủ khả năng phê và tự phê.

Độ tuổi h c sonh THC là giai đo n t o nên sự khác biệt đặc thù v m i thứ: Phát triển thể chất, trí lực đ o đức văn h a x hội … Yếu tố đ u tiên của sự phát triển nhân cách tuổi h c sinh THCS là tính tích cực xã hội nhằm lĩnh hội nh ng chuẩn mực, giá trị nhất định để xây dựng nh ng mối quan hệ thỏa đ ng với m i người xung quanh, với b n bè và cuối cùng là hướng vào bản thân mình. Quá trình hình thành cái mới thường kéo dài và phụ thuộc vào nhi u đi u kiện do đ n c thể diễn ra không đồng đ u v m i mặt Ch nh đi u này quyết định sự tồn t i song song vừa tính trẻ con vừa t nh người lớn ở lứa tuổi THCS.

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

Mơn Lịch sử và Địa lí cấp trung h c c sở góp ph n cùng các mơn h c và ho t động giáo dục khác hình thành, phát triển ở h c sinh các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung.

Môn Lịch sử và Địa lí cấp trung h c c sở hình thành, phát triển ở h c sinh năng lực lịch sử và năng lực địa lí trên n n tảng kiến thức c ản, có ch n l c v lịch sử địa lí thế giới, quốc gia và địa phư ng; c c qu trình tự nhiên, kinh tế - xã hội và văn ho diễn ra trong không gian và thời gian; sự tư ng t c gi a xã hội loài người với môi trường tự nhiên; giúp h c sinh biết cách sử dụng các công cụ của khoa h c lịch sử, khoa h c địa l để h c tập và vận dụng vào thực tiễn; đồng thời góp ph n cùng các môn h c và ho t động giáo dục khác hình thành, phát triển ở h c sinh các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung đặc biệt là tình yêu quê hư ng đất nước, ni m tự hào v truy n thống dân tộc th i độ tôn tr ng sự đa d ng của lịch sử thế giới và văn ho nhân lo i kh i dậy ở h c sinh ước muốn khám phá thế giới xung quanh, vận dụng nh ng đi u đ h c vào thực tế.

<i><b>1.3.4. Nội dung dạy học mơn Lịch sử - Địa lí trung học cơ sở </b></i>

Mơn Lịch sử và Địa lí cấp trung h c c sở gồm phân môn Lịch sử và phân mơn Địa lí, mỗi phân mơn được thiết kế theo m ch nội dung riêng. Mức độ tích hợp được thể hiện ở ba cấp độ: tích hợp nội mơn (trong từng nội dung giáo dục lịch sử và giáo dục địa lí); tích hợp nội dung lịch sử trong nh ng ph n phù hợp của ài Địa lí và tích hợp nội dung địa lí trong nh ng ph n phù hợp của bài Lịch sử; tích hợp theo các chủ đ chung.

M ch nội dung của phân môn Lịch sử được sắp xếp theo logic thời gian lịch sử từ thời nguyên thuỷ, qua cổ đ i trung đ i đến cận đ i và hiện đ i. Trong từng thời kì, khơng gian lịch sử được tái hiện từ lịch sử thế giới, khu vực đến Việt Nam để đối chiếu, lí giải, làm sáng rõ nh ng vấn đ lịch sử.

M ch nội dung của phân môn Địa l được sắp xếp theo logic không gian là chủ đ o đi từ địa lí tự nhiên đ i cư ng đến địa lí các châu lục sau đ tập trung vào các nội dung của địa lí tự nhiên Việt Nam địa l dân cư và địa lí kinh tế Việt Nam.

Mặc dù hai m ch nội dung được sắp xếp theo logic kh c nhau nhưng nhi u nội dung d y h c liên quan được bố trí g n nhau để hỗ trợ nhau. Bốn chủ đ chung mang tính tích hợp cao được phân phối phù hợp với m ch nội dung chính của mỗi lớp.

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<i><b>1.3.5. Phương pháp dạy học mơn Lịch sử - Địa lí trung học cơ sở </b></i>

+ Phư ng ph p d y h c nh m c n được g i bằng nh ng tên g i kh c như: D y h c hợp tác, d y h c theo nhóm nhỏ trong đ h c sinh của mỗi lớp h c được chia thành các nhóm nhỏ, trong khoảng thời gian giới h n, mỗi nhóm tự lực hồn thành các nhiệm vụ h c tập trên c sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nh m sau đ được trình ày và đ nh gi trước toàn lớp.

+ Phư ng ph p nghiên cứu trường hợp điển hình: Là phư ng ph p sử dụng một câu chuyện có thật hoặc chuyện được viết dựa trên nh ng trường hợp thường xảy ra trong cuộc sống thực tiễn để minh chứng cho một vấn đ hay một số vấn đ .

+ Phư ng ph p giải quyết vấn đ : D y h c phát hiện và giải quyết vấn đ là phư ng ph p d y h c đặt ra trước h c sinh các vấn đ nhận thức có chứa đựng mâu thuẫn gi a c i đ iết và c i chưa iết, chuyển h c sinh vào tình huống có vấn đ kích thích h c sinh tự lực chủ động và có nhu c u mong muốn giải quyết vấn đ .

+ Phư ng ph p đ ng vai: Là phư ng pháp tổ chức cho h c sinh thực hành “làm thử” một số cách ứng xử nào đ trong một tình huống giả định Đây là phư ng ph p giúp h c sinh suy nghĩ sâu sắc v một vấn đ bằng cách tập trung vào một sự việc cụ thể mà các em vừa thực hiện hoặc quan s t được.

+ Phư ng ph p tr ch i: Là phư ng ph p tổ chức cho h c sinh tìm hiểu một vấn đ hay thể nghiệm nh ng hành động, nh ng th i độ, nh ng việc làm thông qua một trò ch i nào đ

+ Phư ng ph p d y h c theo dự n: Là phư ng ph p d y h c trong đ h c sinh thực hiện một số nhiệm vụ h c tập phức hợp, gắn với thực tiễn, kết hợp lý thuyết với thực hành.

+ Phư ng ph p thuyết trình: Là phư ng ph p dùng lời để trình bày.

+ Phư ng ph p giảng giải minh h a: Là phư ng ph p dùng lời ể giải thích nội dung kết hợp với dùng tài liệu trực quan để hỗ trợ cho việc giải thích.

+ Phư ng ph p gợi mở vấn đ p: Là phư ng ph p không trực tiếp đưa ra nh ng kiến thức hoàn chỉnh mà hướng dẫn h c tư duy từng ước để các em tự tìm ra kiến thức mới.

+ Phư ng ph p trực quan: Là phư ng ph p d y h c giáo viên tổ chức hướng dẫn h c sinh ho t động trực tiếp trên các sự vật cụ thể thông qua đ nắm được nh ng kiến thức và kỹ năng tư ng ứng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

+ Phư ng ph p thực hành luyện tập: Là phư ng ph p gi o viên tổ chức cho h c sinh luyện tập các kiến thức kỹ năng của h c sinh thông qua các ho t động luyện tập, thực hành.

Trong quá trình d y h c, giáo viên c n vận dụng c c phư ng ph p d y h c một cách linh ho t, sáng t o, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục đối tượng h c sinh và đi u kiện cụ thể; phối hợp sử dụng c c phư ng ph p d y h c theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của h c sinh đ cao vai trò chủ thể h c tập của h c sinh. Khuyến khích ứng dụng cơng nghệ thơng tin và truy n thông, sử dụng hợp lý và hiệu quả các thiết bị d y h c như mơ hình hiện vật, tranh lịch sử, ảnh ăng ghi âm lời nói các nhân vật lịch sử,...; bản đồ s đồ, các bản thống kê, so sánh,...; phim video; các phiếu h c tập các nguồn sử liệu; ph n m m d y h c... nhằm minh h a bài giảng của giáo viên và hỗ trợ các ho t động h c tập của sinh.

<i><b>1.3.6. Hình thức dạy học mơn Lịch sử - Địa lí trung học cơ sở </b></i>

Thông qua ho t động tham quan, dã ngo i hướng đến mục đ ch giúp c c em sử dụng các kiến thức được h c áp dụng vào thực tế, từ đ rút ra ài h c kinh nghiệm thực tế và áp dụng vào cuộc sống của chính các em.

Nội dung của ho t động tham quan, dã ngo i rất đa d ng: Đối với môn Lịch sử, h c t i các di tích lịch sử địa phư ng là hình thức thích hợp để HS có kiến thức v lịch sử địa phư ng hình thành tr ch nhiệm bảo vệ, gìn gi di tích lịch sử.

Tác dụng của ho t động tr ch i giúp h c sinh có thể phát huy tính sáng t o của mình đồng thời giúp h c sinh tiếp thu kiến thức mới một cách dễ dàng; giúp cho giáo viên có thể đưa vào c c tri thức của nhi u lĩnh vực khác nhau vào bài h c và xây dựng được b u khơng khí thân thiện.

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

Tổ chức sự kiện là một ho t động t o c hội cho H được thể hiện nh ng ý tưởng, khả năng s ng t o của mình, thể hiện năng lực tổ chức ho t động, thực hiện và kiểm tra giám sát ho t động. Thông qua ho t động tổ chức sự kiện H được rèn luyện tính tỉ mỉ, chi tiết đ u óc tổ chức t nh năng động, nhanh nhẹn, kiên nhẫn, có khả năng thiết lập mối quan hệ tốt, có khả năng làm việc theo nhóm, có sức khỏe và ni m đam mê Nhà trường THCS có thể tổ chức các sự kiện sau: tổ chức triển lãm tranh v các di tích lịch sử, tổ chức triển lãm sách lịch sử địa l …c c sự kiện này t o c hội cho HS sinh được thể hiện năng lực tổ chức ho t động, phát huy tính sáng t o của H đồng thời rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho HS. Tổ chức sự kiện đ i hỏi HS phải làm việc theo nhóm, cá nhân trong nhóm phải thể hiện ở việc tổ chức các cá nhân làm việc hiệu quả thể hiện ở tính nhanh nhẹn, tỉ mỉ và không thể thiếu sự năng động. Vì vậy, khi tham gia vào hình thức d y h c tổ chức sự kiện, HS rèn luyện cho bản thân mình tính kiên nhẫn, chịu được áp lực công việc, biết ứng phó giải quyết các tình huống nảy sinh.

Câu l c bộ là một hình thức ho t động theo lứa tuổi trong nhà trường phổ thông, được tổ chức và quản l dưới sự cố vấn của giáo viên, chịu sự chỉ đ o của Ban Giám hiệu, t o cho h c sinh quy n nghỉ ng i giải trí tích cực, giáo dục động viên các em nâng cao hiểu biết, t o môi trường để các em phát triển, rèn luyện đ o đức, phát triển kỹ năng sống.

Câu l c bộ ho t động dựa trên nguyên tắc tự nguyện của các thành viên tham gia. Câu l c bộ có thể tổ chức định kỳ và được tổ chức dưới nhi u hình thức câu l c bộ lịch sử, câu l c bộ địa lý.

Hình thức sinh ho t CLB có thể là hội vui h c tập, hái hoa dân chủ, giải ô ch , t a đàm hội thảo, thảo luận, hội thảo v một đ tài được lựa ch n. Nội dung sinh ho t câu l c bộ có thể là tham quan, dã ngo i h c tập c c địa danh du lịch, làng ngh của địa phư ng …Mỗi nhà trường có thể tùy vào đi u kiện của mình để tổ chức các hình thức câu l c bộ và xây dựng kế ho ch cụ thể cho các câu l c bộ.

<i><b>1.3.7. Điều kiện tổ chức dạy học mơn Lịch sử - Địa lí trung học cơ sở </b></i>

V c sở vật chất phải đảm bảo theo quy định v : Phòng h c, bảng, bàn ghế giáo viên, h c sinh v diện tích, số lượng quy c ch k ch thước, vật liệu, kết cấu, kiểu dáng,

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

màu sắc phù hợp với lứa tuổi h c sinh.... ngoài ra mỗi đ n vị trường h c căn cứ vào thực tế phải bố trí, sắp xếp khuôn viên, sân ch i i tập để h c sinh được h c tập hiệu quả.

V thiết bị giáo dục phải đảm bảo thiết bị d y h c tối thiểu đặc biệt đối với môn h c Lịch sử - Địa lý phải có mơ hình hiện vật, tranh lịch sử, ảnh ăng ghi âm lời nói các nhân vật lịch sử,...; bản đồ s đồ, các bản thống kê, so sánh,...; phim video, atlat, biểu đồ, các tài liệu tư liệu tham khảo và các máy móc c n thiết khác....

Thực hiện theo chư ng trình gi o dục nhà trường đặc biệt với môn Lịch sử - Địa lý, c n thu thập và tài liệu ho để đưa vào chư ng trình gi o dục mơn Lịch sử - Địa lý các thông tin v lịch sử địa lý của địa phư ng; khuyến khích giáo viên xây dựng các chủ đ d y h c tìm hiểu v văn ho lịch sử, danh lam thắng cảnh và địa hình địa lý của phư ng lồng ghép vào trong môn Lịch sử - Địa lý.

<i><b>1.3.8. Kiểm tra, đánh giá mơn Lịch sử - Địa lí trung học cơ sở </b></i>

Cũng như c c môn h c khác, kiểm tra đ nh gi kết quả h c tập của HS có ý nghĩa quan tr ng quá trình d y h c Lịch sử - Địa lí. Việc kiểm tra đ nh gi phải là việc xem xét một cách tổng hợp nhận thức phát triển và kết quả giáo dục của việc d y h c theo đúng yêu c u và chức năng của bộ môn. Chất lượng của việc d y h c Lịch sử - Địa lí khơng chỉ thể hiện ở chỗ HS nắm được khối lượng tri thức Lịch sử - Địa lí mà chính là việc các em biết vận dụng nh ng đi u đ h c vào việc tiếp thu kiến thức mới, vào hành động thực tiễn và rèn luyện phẩm chất đ o đức tư tưởng chính trị. Xuất phát từ quan điểm trên và nh ng yêu c u của chư ng trình thể hiện qua chuẩn kiến thức, kỹ năng qua ài h c Lịch sử - Địa l quy định nội dung và hình thức kiểm tra đ nh gi kết quả h c tập lịch sử của H như sau:

V nội dung kiểm tra đ nh gi : ao gồm yêu c u v gi o dưỡng (nhận thức), giáo dục và phát triển, cụ thể:

- Phải xem xét HS biết đến mức độ nào việc t o biểu tượng, hình thành khái niệm. Do vậy, khi kiểm tra GV không chỉ chú đến nội dung kiến thức mà cả phư ng

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

V hình thức: bao gồm kiểm tra miệng và kiểm tra viết

- Kiểm tra miệng: được sử dụng để kiểm tra tài liệu đ h c trước khi bắt đ u bài h c mới hay trong qúa trình h c để xem HS theo dõi, nắm bắt kiến thức như thế nào. Kiểm tra miệng giúp GV nhanh chóng hiểu được tình hình h c tập trình độ của HS, thúc đẩy các em tích cực h c tập, biết suy nghĩ diễn đ t khả năng ằng lời nói, có thể mời HS lên bảng hoặc đứng t i chỗ. Khi thực hiện kiểm tra miệng giáo viên c n lưu :

+ T o khơng khí thân thiện, vui vẻ để thu hút các em làm việc chủ động, tích cực, thu hút sự chú ý của cả lớp vào câu hỏi được đặt ra.

+ Đặt câu hỏi rõ ràng và vừa sức với HS.

+ Nội dung câu hỏi không chỉ giới h n ở việc ghi nhớ mà làm cho HS nắm v ng kiến thức c ản của bài h c, biết phân tích, khái quát tài liệu để rút ra bài h c, kết luận.

+ Bên c nh việc đ nh gi nội dung câu trả lời c n phải chú tr ng phư ng ph p hình thức trả lời để HS thấy rõ đặc trưng của môn h c.

+ Nhận xét đ nh gi công bằng, khách quan, công khai và phải tôn tr ng HS. - Kiểm tra viết: được tiến hành sau khi h c một ph n, một khóa trình lịch sử và H được chuẩn bị trước ở nhà. Kiểm tra viết có kiểm tra 15 phút, 45 phút, kiểm tra cuối kỳ, cuối năm h c. Bài kiểm tra viết của HS là sự phản ánh khách quan v sự lĩnh hội kiến thức phư ng ph p và kỹ năng của các em trong ph m vi trình bày nội dung câu hỏi thơng qua đ GV nắm được tình hình h c tập chung của cả lớp và hiệu quả giảng d y của mình. Do vậy, khi xây dựng đ kiểm tra GV c n lưu :

+ Các câu hỏi đ ra được lựa ch n đúng nội dung c ản của việc h c tập và đ t dược yêu c u, mục đ ch của việc kiểm tra.

+ Câu hỏi phải phù hợp với trình độ ph t huy tư duy độc lập và sáng t o của HS. + Khi đặt câu hỏi phải dự đo n được ph n trả lời của H định ra tiêu chuẩn để cho điểm đ nh gi ph n trả lời của HS.

+ C n thay đổi các d ng câu hỏi kiểm tra để gây hứng thú và phát huy tính tích cực h c tập của HS.

+ Kịp thời, công bằng, công khai trong KT- ĐG kết quả h c tập của HS.

Ngồi hình thức kiểm tra được tiến hành thường xuyên trong giờ h c cịn hình thức kiểm tra đ nh gi kết quả h c tập lịch sử của HS hiện nay chưa được quan tâm

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

nhi u đ là kiểm tra ngoài giờ h c như kiểm tra việc tự h c ở nhà; kiểm tra trong các ho t động ngo i kh a trong và ngoài nhà trường.

<b>1.4. Lí luận về quản lí hoạt động dạy học mơn Lịch sử - Địa lí tại các trường trung học cơ sở </b>

Trong nhà trường, HT có thể trực tiếp chỉ đ o ho t động giảng d y của GV hoặc chỉ đ o thơng qua phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn thực hiệc các nhiệm vụ, quy chế chuyên môn trong giảng d y bộ môn Lịch sử - Địa lý. Nội dung quản lý ho t động d y môn Lịch sử - Địa lý của GV bao gồm: quản lý mục tiêu chư ng trình kế ho ch giảng d y; phân công giảng d y; quản lý công tác chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên; quản lý giờ d y của GV; quản lý việc đổi mới PPDH; quản lý ho t động KT- ĐG kết quả h c tập của HS; quản lý việc sinh ho t tổ chuyên môn; quản lý hồ s chuyên môn của GV; quản l phư ng tiện đi u kiện hỗ trợ ho t động d y h c; quản lý công tác bồi dưỡng GV.

<i>Quản lý mục tiêu, chương trình, kế hoạch giảng dạy </i>

Chư ng trình d y h c là văn kiện c t nh ph p quy do Nhà nước ban hành, trong đ quy định một cách cụ thể môn Lịch sử - Địa lý là môn h c bắt buộc trong chư ng d y h c; quy định mục tiêu môn h c (v tri thức, kỹ năng kỹ xảo th i độ, hành vi); quy định v nội dung môn h c (các ph n c c chư ng c c ài); quy định v kế ho ch thời gian (số tiết dành cho từng khối lớp, từng ph n, từng chư ng từng ài cũng như số tiết dành cho ôn tập, kiểm tra, thực hành…) Do đ trong qu trình quản lý mục tiêu chư ng trình kế ho ch d y h c môn Lịch sử - Địa lý của HT c n đảm bảo các yêu c u sau:

- Phân tích rõ việc thực hiện chư ng trình d y h c mơn Lịch sử - Địa lý là thực hiện pháp lệnh của Nhà nước do Bộ GD&ĐT ban hành, là thực hiện kế ho ch đào t o theo mục tiêu đào t o chung của nhà trường.

- Yêu c u GV phải nghiên cứu, nắm v ng chư ng trình mơn lịch sử trong toàn cấp chư ng trình mơn Lịch sử - Địa lý ở khối lớp mình được phân công giảng d y. Đồng thời cũng nghiên cứu chư ng trình c c mơn c liên quan để thiết lập mối quan hệ liên mơn trong q trình d y h c ua đ giúp H dễ dàng có bức tranh chung v thế giới c quan điểm phức hợp hệ thống và c tư duy linh ho t khi h c Lịch sử - Địa lý và các môn h c khác.

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

- Đảm bảo việc thực hiện nội dung chư ng trình mơn Lịch sử - Địa lý của GV phải bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng Đảm bảo giảng d y theo phân phối chư ng trình: số tiết h c, số bài h c, trình tự thực hiện với quy định v ơn tập, tổng kết, kiểm tra, thi...

- Thực hiện giảng d y theo thời khóa biểu của nhà trường.

- Dự kiến nh ng vấn đ nảy sinh trong việc thực hiện chư ng trình mơn Lịch sử - Địa lý và nh ng giải pháp có thể thực thi, nh ng đi u kiện CSVC kỹ thuật c n cung cấp để việc thực hiện chư ng trình mơn h c khơng bị trở ng i.

- Hướng dẫn GV nh ng vấn đ kh trong chư ng trình giải đ p nh ng thắc mắc, giúp đỡ GV bổ sung đồ dùng d y h c, sách vở, tài liệu c n thiết cho việc thực hiện đúng và đủ chư ng trình ộ mơn.

- Xây dựng các công cụ để theo dõi việc thực hiện chư ng trình như: lịch báo giảng hàng tu n của tổ chuyên môn và GV; sổ đ u bài các lớp; lịch kiểm tra hàng tháng; sổ dự giờ thăm lớp...Các biểu mẫu o c o hàng th ng s kết, tổng kết tình hình thực hiện chư ng trình ộ mơn lịch sử cho tổ chuyên môn và GV.

<i>Phân công giảng dạy cho giáo viên </i>

Phân công giảng d y cho GV là một việc quan tr ng, HT c n hiểu rõ điểm m nh, điểm yếu, sở trường, hoàn cảnh của từng GV để sử dụng và t o ni m tin trong ngh nghiệp cho h để mỗi GV cố gắng khẳng định mình trong tập thể.

Phân cơng giảng d y nói chung và phân công giảng d y bộ môn Lịch sử - Địa lý nói riêng phải xuất phát từ yêu c u của việc giảng d y và quy n lợi h c tập của HS. Phân cơng GV trước hết phải vì sự tiến bộ của cả tập thể sư ph m, t o đi u kiện cho người giỏi kèm cặp người chưa c kinh nghiệm đồng thời chú đến khả năng tiếp thu kiến thức của HS. HT có thể phân công cho GV chuyên d y một khối lớp thay đổi mỗi năm một khối lớp hay mỗi năm d y nhi u khối lớp hoặc có thể kết hợp cả ba hình thức trên.

Phân công giảng d y cho GV một cách hợp lý, phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường sẽ quyết định góp ph n nâng cao chất lượng giảng d y do đ trong qu trình phân cơng phải đảm bảo đúng quy trình và nguyên tắc tập trung dân chủ trong toàn bộ việc phân công

HT thống nhất với phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn v yêu c u của việc phân công, chuẩn phân công như: yêu c u của việc d y; năng lực sở trường của GV;

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

thâm niên ngh nghiệp công tác; nguồn đào t o GV; hồn cảnh gia đình và nguyện v ng cá nhân để phân công sao cho phù hợp với thực lực đội ngũ của trường mình, phù hợp với trình độ HS nhằm nâng cao chất lượng h c tập của HS.

Phân công và theo dõi việc d y thay, d y bù của GV.

au th ng đ u tiên của năm h c c n xem xét l i để kịp thời đi u chỉnh cho phù hợp nếu c n.

<i>Quản lý công tác chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên </i>

Mỗi tiết h c Lịch sử - Địa lý có rất nhi u nh ng sự kiện, dẫn chứng, nh ng nội dung c n phải liên hệ, tích hợp các mơn h c kh c để làm sáng tỏ vấn đ , lựa ch n phư ng ph p giảng d y, cách tổ chức lớp h c đồ dùng d y h c…tất cả nh ng yếu tố đ chỉ có thể thực hiện được hiệu quả khi GV chuẩn bị thật tốt. Do vậy, việc chuẩn bị giờ lên lớp của GV là việc quan tr ng nhất trong quy trình lao động sư ph m, nó quyết định đến chất lượng giờ lên lớp cũng như chất lượng quá trình d y h c. GV có thể thực hiện việc này ở trường hay ở nhà vì đây là khâu lao động tr c độc lập. Nếu GV có tinh th n trách nhiệm, có chế độ làm việc rõ ràng, chuẩn bị chu đ o cho c c giờ lên lớp thì hiệu quả cơng việc sẽ cao ngược l i công việc sẽ hời hợt và mang tính hình thức.

Quản lý việc chuẩn bị giờ lên lớp của GV nói chung và GV d y mơn Lịch sử - Địa lý nói riêng là một ho t động quản lý c n thiết để nâng cao hiệu quả của việc d y và h c nhưng do đặc thù của lao động sư ph m nên công tác chuẩn bị giờ lên lớp của GV h u hết đ u thực hiện ở nhà và gắn với thời gian rảnh rỗi của h nên đây là khâu khó quản l đối với HT. Chính vì vậy, HT phải có quan niệm đúng đắn v giáo án, biết GV so n ài như thế nào, hiểu rõ trong hàng lo t công việc chuẩn bị cho giờ lên lớp, có nh ng việc phải chuẩn bị ngay từ đ u năm h c như: kế ho ch giảng d y, chuẩn bị đồ dùng d y h c…nhưng cũng c nh ng việc phải làm thường xuyên trong năm h c như sưu t m tài liệu, nghiên cứu PPDH mới. HT c n thực hiện tốt các công việc sau:

- Hướng dẫn GV lập kế ho ch so n bài;

- Phổ biến nh ng yêu c u của việc chuẩn bị bài giảng; - uy định chất lượng một bài so n đối với từng lo i bài;

- Tổ chức bồi dưỡng GV để đổi mới PPDH và ứng dụng CNTT trong d y h c;

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

- Có kế ho ch mua sắm đồ dùng d y h c, tài liệu tham khảo c c phư ng tiện kỹ thuật phục vụ giảng d y cho GV;

- Thường xuyên kiểm tra công tác chuẩn bị bài của GV.

Việc hiệu trưởng thực hiện tốt các biện pháp quản lý khâu chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên sẽ góp ph n quan tr ng đến chất lượng giờ d y trên lớp.

Ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lý ở trường THCS hiện nay được thể hiện chủ yếu bằng hình thức d y h c trên lớp với nh ng giờ lên lớp và hệ thống bài h c. Giờ lên lớp của GV phản ánh toàn bộ nh ng gì h đ t ch lũy được đ nghi n ngẫm, luyện tập đồng thời cũng thể hiện tinh th n trách nhiệm n i h Do đ giờ d y trên lớp là yếu tố quan tr ng c ản có tính chất quyết định đến chất lượng bộ môn Lịch sử - Địa lý và kết quả đào t o giáo dục của nhà trường.

GV là người trực tiếp quyết định kết quả giờ lên lớp, còn quản lý thế nào để các giờ lên lớp của GV đ t kết quả tốt là việc làm của HT Để nâng cao hiệu quả của giờ d y trên lớp, một mặt HT phải có nh ng biện pháp t o đi u kiện cho GV lên lớp hiệu quả, mặt khác phải có nh ng biện ph p t c động trực tiếp đến giờ lên lớp của GV một cách cụ thể và linh ho t như: chỉ đ o sắp xếp thời khóa biểu cho giờ lên lớp thật khoa h c; xây dựng tiêu chuẩn giờ lên lớp; xây dựng kế ho ch dự giờ thăm lớp định kỳ đột xuất; phân tích, rút kinh nghiệm cho giờ d y của GV. Thông qua việc dự giờ thăm lớp, HT sẽ đ nh gi được trình độ chun mơn năng lực sư ph m của GV; từ đ phân t ch hướng dẫn GV khắc phục nh ng h n chế trong giảng d y của h Trên c sở đ có kế ho ch đào t o bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho GV, kế ho ch bổ sung các trang thiết bị phục vụ tốt h n cho việc d y h c trên lớp và nắm bắt được thực tế việc h c tập môn lịch sử của HS [12].

<i>Quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học </i>

PPDH môn lịch sử luôn được đặt trong mối quan hệ chặt chẽ với các thành tố khác của quá trình d y h c đ là mục tiêu, nội dung phư ng ph p phư ng tiện, kết quả và mối quan hệ gi a th y và trò.

Đổi mới PPDH theo hướng phát huy tính tích cực h c tập của H là xu hướng chung của ho t động d y h c ngày nay, môn Lịch sử - Địa lý cũng nằm trong quỹ đ o chung đ Đổi mới PPDH Lịch sử - Địa lý ở trường THCS là quá trình chuyển từ phư ng ph p d y h c “th y n i tr nghe” “th y đ c tr chép” sang PPDH mới, trong

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

đ GV là người tổ chức hướng dẫn, HS h c tập, còn HS phải chủ động tham gia vào quá trình ho t động h c tập được t o đi u kiện ở mức cao nhất ho t động tự phát hiện, tự khám phá, tự tìm kiếm kiến thức hình thành năng lực sáng t o, rèn khả năng tự h c. Do đ muốn HS trở thành người h c tích cực, sáng t o thì GV cũng phải trở thành người th y tích cực, sáng t o.

QL việc đổi mới phư ng ph p giảng d y môn Lịch sử - Địa lý là quá trình tác động có tổ chức, có mục đ ch của HT đến đội ngũ sư ph m nhằm t o được động lực d y tốt, GV tích cực giảng d y theo hướng tích cực hố ho t động h c tập của HS.

Để thực hiện tốt việc quản l đổi mới PPDH môn Lịch sử - Địa lý, HT c n:

- Ph t động phong trào thi đua d y tốt trong đ nhấn m nh tiêu ch đổi mới PPDH;

- Tổ chức cho GV nghiên cứu, thảo luận để nhận thức sâu sắc v yêu c u đổi mới PPDH môn Lịch sử - Địa lý, nắm v ng PPDH mơn Lịch sử - Địa lý theo hướng tích cực hoá ho t động của H để thực hiện nhằm nâng cao chất lượng d y h c bộ môn;

- Đẩy m nh việc ứng dụng CNTT trong d y h c Lịch sử - Địa lý, hỗ trợ tối đa c c phư ng tiện d y h c phục vụ việc đổi mới PPDH bộ môn.

- Động viên khuyến khích GV tìm tịi, lựa ch n và sử dụng c c PPDH hướng đến việc nâng cao tính tích cực, chủ động h c tập của HS.

- Chỉ đ o và kiểm tra việc đổi mới cách thức kiểm tra đ nh gi H vì đây là một khâu quan tr ng trong đổi mới cách d y, cách h c, nhằm giúp HS phát triển tồn diện.

- Có kế ho ch đào t o, bồi dưỡng cả v chuyên môn nghiệp vụ tư tưởng chính trị và cả v tinh th n trách nhiệm trong giảng d y nhằm nâng cao trình độ và trách nhiệm của GV trong quá trình thực hiện nhiệm vụ [12].

KT- ĐG kết quả h c tập của HS là một khâu quan tr ng trong quá trình d y h c. KT- ĐG kết quả h c tập môn Lịch sử - Địa lý của HS khơng chỉ có tác dụng thúc đẩy q trình h c tập phát triển khơng ngừng mà cịn có tác dụng hình thành nhu c u động c đúng đắn trong h c tập, có thói quen tự giác, tích cực, trung thực, trách nhiệm với nhiệm vụ h c tập của mình. Thơng qua việc tiến hành các hình thức kiểm tra kết quả h c tập của HS, GV kịp thời phát hiện trình độ năng lực của HS, từ đ c nh ng nhận xét đ nh gi x c định kết quả đ t được của HS, khẳng định được nh ng ưu điểm, h n chế, tìm ra nh ng nguyên nhân ảnh hưởng tới ho t động h c tập của các em. Mặt khác,

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

từ việc kiểm tra kết quả h c tập của HS, GV và nhà QL thu thập được nh ng “thông tin ngược” phản ánh qua kết quả KT- ĐG từ đ c nh ng biện ph p đi u chỉnh phù hợp, kịp thời, h n chế sai sót trong q trình giảng d y và tổ chức d y h c.

Việc KT- ĐG kết quả h c tập của HS thể hiện sự thống nhất gi a d y h c với giáo dục phẩm chất nhân cách cho HS, sự thống nhất gi a kiểm tra và tự kiểm tra, gi a d y h c và tự h c. Do vậy, QL ho t động KT- ĐG kết quả h c tập môn Lịch sử - Địa lý của HS phải thực hiện được nh ng yêu c u c ản sau:

- Nâng cao nhận thức của GV v nghĩa và t m quan tr ng, chức năng và c c yêu c u của việc KT- ĐG kết quả h c tập bộ môn;

- Tổ chức cho GV h c tập nắm v ng quy chế chuyên môn quy định v KT-BĐG kết quả h c tập của H theo đúng theo c c văn ản hướng dẫn v đ nh gi xếp lo i h c sinh: quy định v việc chấm bài, trả ài ghi điểm, lời phê cho từng bài kiểm tra, hướng dẫn HS sửa lỗi trong bài kiểm tra;

- Chỉ đ o GV đ nh gi xếp lo i HS một cách công bằng, chính xác, khách quan. Trong q trình thực hiện, c n yêu c u GV lập kế ho ch KT- ĐG kết quả h c tập của HS một c ch đ y đủ công khai đ nh gi đúng đối tượng HS theo yêu c u của chư ng trình Đồng thời thường xuyên kiểm tra, xem xét việc thực hiện nhiệm vụ của GV để đảm bảo mục tiêu đ đ ra nhằm từng ước nâng cao chất lượng d y h c môn Lịch sử - Địa lý trong nhà trường.

<i>Quản lý hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn </i>

Tổ chuyên môn là đ n vị c sở trực tiếp nhất với các ho t động của GV, là một tổ chức tập hợp các GV có cùng chun mơn giúp h ho t động theo mục tiêu thống nhất và t o đi u kiện cho GV hoàn thành nhiệm vụ của mình trong quá trình d y h c và giáo dục. Thông qua tổ chuyên môn, HT sẽ nắm được sâu sát các ho t động của GV ph t huy cao độ sự thống nhất gi a HT với các thành viên trong tập thể sư ph m. Vì vậy, trong quá trình QL ho t động d y h c nói chung và quản lý ho t động d y h c mơn Lịch sử - Địa lý nói riêng của HT phải luôn gắn chặt với việc chỉ đ o ho t động của tổ chun mơn

Trong q trình quản lý ho t động tổ chuyên môn Lịch sử - Địa lý, HT c n thực hiện một số biện pháp sau:

- uy định chế độ sinh ho t chuyên môn hàng tháng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

- Chỉ đ o tổ trưởng chuyên môn xây dựng và thực hiện kế ho ch ho t động tổ chuyên môn căn cứ theo kế ho ch năm h c và kế ho ch chuyên môn của nhà trường. Hướng dẫn GV trong tổ xây dựng, thực hiện kế ho ch giảng d y môn lịch sử của cá nhân theo đúng quy định và quản lý việc thực hiện giảng d y theo kế ho ch của tổ viên.

- Hướng dẫn nội dung sinh ho t tổ chuyên môn tập trung vào các ho t động chủ yếu trong quá trình thực hiện chư ng trình d y h c như thống nhất nh ng vấn đ tr ng tâm, thảo luận nh ng vấn đ kh trong chư ng trình đổi mới PPDH theo hướng phân tích bài h c ph t huy năng lực h c tập của HS, việc ứng dụng CNTT trong giảng d y, sử dụng đồ dùng d y h c, KT ĐG kết quả h c tập của HS, bồi dưỡng HS giỏi và phụ đ o HS yếu kém.

- Chỉ đ o và hướng dẫn tổ chuyên môn tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho tổ viên nh ng kiến thức v đổi mới PPDH, v tin h c c ch đ nh gi kết quả h c tập của HS... thông qua các hình thức hội thảo, hội giảng, dự giờ, tự h c,...

- Hướng dẫn tổ chuyên môn lập hồ s lưu tr thông tin và các ho t động của tổ. - Có kế ho ch và thường xuyên kiểm tra các ho t động của tổ chun mơn để có biện ph p thúc đẩy hoặc đi u chỉnh (nếu c n) các ho t động của tổ sao cho thật hiệu quả.

<i>Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên </i>

Quản lý cơng tác bồi dưỡng GV là q trình chỉ đ o, tổ chức động viên, t o đi u kiện v tinh th n lẫn vật chất để GV được nghiên cứu, h c tập nâng cao trình độ v m i mặt đ p ứng yêu c u ngày càng cao của công tác giảng d y đồng thời kiểm tra việc GV thực hiện các yêu c u của cấp trên v chuẩn hoá và nâng chuẩn trình độ chun mơn, xây dựng đội ngũ ngày càng v ng m nh v chuyên môn nghiệp vụ.

Để thực hiện công tác bồi dưỡng GV có hiệu quả HT nhà trường c n thực hiện tốt các nguyên tắc bồi dưỡng nhân sự, lựa ch n nội dung phư ng ph p và các hình thức tổ chức bồi dưỡng phù hợp với đi u kiện của nhà trường để đ t hiệu quả cao nhất. Trên c sở đ chủ động xây dựng kế ho ch bồi dưỡng, tổ chức, chỉ đ o GV tham gia bồi dưỡng và tự bồi dưỡng; t o đi u kiện thuận lợi v vật chất và tinh th n để GV tham gia bồi dưỡng nâng cao trình độ chun mơn và nghiệp vụ.

Quản lý ho t động h c môn của HS luôn song song với quản lý ho t động d y của GV và thông qua ho t động d y của GV, HT thực hiện sự quản lý ho t động h c

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

tập của HS. Quản lý ho t động h c của HS là khâu quan tr ng góp ph n nâng cao chất lượng d y h c môn Lịch sử - Địa lý trong nhà trường. Vì vậy HT nhà trường c n chú ý các nội dung sau:

H c tập là một ho t động nhận thức, chỉ khi có nhu c u hiểu biết HS mới tích cực h c tập. Nhu c u hiểu biết đ ch nh là động c nhận thức mà ho t động h c tập phải t o ra cho HS. Vì thế, phải t o cho H c động c và th i độ đúng đắn trong h c tập, tự giác tìm tịi, chủ động và sáng t o lĩnh hội kiến thức x c định rõ mục đ ch h c tập môn Lịch sử - Địa lý cho HS

Nội dung h c tập môn Lịch sử - Địa lý của H trường THC được quy định trong Chư ng trình gi o dục phổ thông cấp THCS. Nội dung h c tập cụ thể của từng khối lớp được thể hiện trong sách giáo khoa 6,7,8,9 do Bộ GD&ĐT ban hành, sách lịch sử địa phư ng do ở GD&ĐT ph t hành để h c tập trong các tiết h c được quy định trong chư ng trình Ngồi ra c n c c c lo i s ch o tư c t i thư viện nhà trường tư liệu trên m ng internet hoặc HS tự sưu t m Để HS nắm v ng nội dung h c tập bộ môn, HT c n chỉ đ o GV bộ môn:

- Giới thiệu nội dung chư ng trình mơn Lịch sử - Địa lý cụ thể cho từng khối lớp. - C đ y đủ sách giáo khoa môn Lịch sử - Địa lý các khối lớp t i thư viện nhà trường và trang bị cho HS sách nếu HS thiếu.

- Hướng dẫn H c ch đ c, tìm thơng tin, kiến thức lịch sử trong sách giáo khoa, sách bài tập trên lớp, ở nhà.

- Hướng dẫn HS cách tiếp cận nh ng nguồn sử liệu, sách, báo viết... để kích thích sự tìm tịi tư duy của các em.

- Chỉ đ o thư viện cập nhật s ch o tư liệu tham khảo và có kế ho ch giới thiệu sách cho GV và HS.

<i>Quản lý phương pháp học tập </i>

Để quản l phư ng pháp h c tập môn lịch sử, thông qua GV bộ môn HT nhà trường c n chỉ đ o ho t động h c tập của H đảm bảo cho HS:

- Nắm v ng kiến thức c ản, có biểu tượng, hình ảnh v quá khứ một cách chính xác.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

- Hình thành được khái niệm, tìm ra quy luật, vận dụng vào thực tiễn. - Biết đặt vấn đ và giải quyết vấn đ .

Để thực hiện tốt các yêu c u trên HS phải chủ động tiếp xúc với các nguồn sử liệu đ là s ch gi o khoa s ch tư liệu,… dưới sự đi u khiển hướng dẫn của GV.

Thông qua GV bộ môn HT quản lý việc h c tập trên lớp, ngoài giờ lên lớp của H trong nhà trường, việc chuẩn bị bài vở ở nhà Dưới sự hướng dẫn của GV, HS tự tìm hiểu bài h c qua sách giáo khoa, tài liệu tham khảo để trả lời câu hỏi, hoàn thành các bài tập ngay t i lớp hoặc giao bài v nhà, nghiên cứu một số vấn đ Lịch sử - Địa lý phù hợp với trình độ của các em.

<i>Quản lý các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động học của học sinh </i>

Để hỗ trợ cho việc h c tập môn Lịch sử - Địa lý được tốt, HT c n tổ chức bố trí phịng h c khoa h c c đ y đủ lược đồ, bản đồ c n thiết phù hợp với bài h c, bộ môn, có trang bị máy vi tính kết nối m ng internet để h c sinh có thể ứng dụng CNTT trong h c tập Thư viện c đ y đủ sách giáo khoa, trang bị nhi u lo i sách, báo, tài liệu để HS h c tập, tìm hiểu.

<i><b>1.4.2. Quản lí mơi trường dạy học mơn Lịch sử - Địa lí </b></i>

Trong q trình d y h c mơi trường d y h c như c c phư ng tiện đi u kiện hỗ trợ có vai trị quan tr ng góp ph n nâng cao chất lượng d y và h c bộ môn. Việc đổi mới PPDH môn lịch sử không thể đ t hiệu quả cao khi khơng có nh ng phư ng tiện, đi u kiện hỗ trợ C c phư ng tiện, đi u kiện hỗ trợ ho t động d y h c môn lịch sử gồm:

- Các yếu tố đảm bảo v chính trị, xã hội, tâm lý và tổ chức nhằm giúp đội ngũ GV quán triệt, chấp hành tốt chủ trư ng đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; xây dựng môi trường làm việc thân thiện, dân chủ t o động lực cho GV làm việc tích cực, hiệu quả [11].

- Các yếu tố đảm bảo v phư ng tiện c sở vật chất, thiết bị d y h c: cung cấp đ y đủ các trang thiết bị d y h c c n thiết nhằm giúp cho GV tổ chức điểu khiển các ho t động nhận thức của HS h c tập lịch sử hiệu quả như: ản đồ lược đồ, máy vi tính có kết nối m ng internet, máy prorecter, tài liệu tham khảo, sách giáo khoa, ...

Để quản lý tốt phư ng tiện, thiết bị phục vụ cho d y h c trong nhà trường, HT c n lập kế ho ch trang bị đủ thiết bị d y h c theo danh mục tối thiểu do Bộ GD&ĐT

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

quy định hàng năm mua ổ sung tài liệu tham khảo cho GV và HS nghiên cứu, h c tập. Quán triệt cho GV nhận thức sâu sắc t m quan tr ng của việc sử dụng thiết bị trong quá trình d y h c nhằm đổi mới phư ng ph p nâng cao chất lượng giảng d y bộ môn Đồng thời thường xuyên kiểm tra việc sử dụng, bảo quản các trang thiết bị của GV, có kế ho ch sửa ch a, phục hồi các thiết bị xuống cấp.

Bên c nh đ c n có kế ho ch hướng dẫn tổ trưởng chuyên môn và GV d y Lịch sử - Địa lý tổ chức các buổi sinh ho t ngo i khóa, dã ngo i, tiết h c thực tế để t o hứng thú, phát huy tính tích cực h c tập cho HS.

Trong ho t động quản lý, kiểm tra là một chức năng rất quan tr ng. Kiểm tra, đ nh gi là qu trình thu thập và trao đổi thông tin nhằm xem xét các ho t động có diễn ra theo đúng kế ho ch v tiến độ, kết quả và chất lượng dự kiến hay không Đồng thời giúp chủ thể quản lý kịp thời đi u chỉnh nh ng lệch l c, sai sót trong quá trình thực hiện kế ho ch từ đ cải thiện chất lượng ho t động d y h c môn Lịch sử và Địa lý cho H c c trường THCS. Mặt khác, kiểm tra đ nh gi là t o lập kênh thông tin ngược, nhờ đ người quản l c được thông tin để đ nh gi được thành tựu của ho t động, từ đ uốn nắn đi u chỉnh ho t động một c ch đúng đắn nhằm đ t được mục tiêu.

CBQL thiết lập tiêu ch đ nh gi rõ ràng dựa trên mục tiêu đ x c định và kế ho ch đ được lập.

CBQL lựa ch n và sử dụng các hình thức kiểm tra hợp lý và dễ dàng đo được mức độ hoàn thành so với tiêu ch đặt ra.

CB L thường xuyên kiểm tra để thu thập các thông tin, minh chứng đ y đủ, xác thực v ho t động d y h c và đưa ra c ch đ nh gi ch nh x c v ho t động này.

Đ nh gi v tinh th n th i độ, ý thức tham gia ho t động h c tập của h c sinh và mức độ đ t được v kiến thức, kỹ năng hành vi của h c sinh sau giờ h c. Sử dụng kết quả đ nh gi một cách tích cực để đi u chỉnh nội dung, hình thức d y h c môn Lịch sử và Địa lý ở trường THCS.

Kiểm tra ho t động h c tập, tự rèn luyện của h c sinh v các nội dung ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa l để biết được mức độ thu nhận và vận dụng kiến thức cũng như c c kiến thức mà c c em lĩnh hội được từ các ho t động d y h c đồng thời

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

cung cấp cho các em nh ng thông tin tích cực giúp cho c c em đi u chỉnh ho t động của mình.

Kiểm tra ho t động giáo dục của gi o viên đối với việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của tổ chức ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lý ở trường THCS. Hiệu trưởng cũng nên kiểm tra, xem xét việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (thông qua việc kiểm tra bài so n của giáo viên, dự giờ giảng của gi o viên …) để đảm bảo hiệu quả công việc từng ước nâng cao chất lượng ho t động d y h c môn Lịch sử - Địa lý trong nhà trường.

<b>1.5. Các yếu tố ảnh hưởng quản lí hoạt động dạy học mơn Lịch sử - Địa lí tại các trường trung học cơ sở </b>

<i><b>1.5.1. Các yếu tố khách quan </b></i>

- Đi u kiện kinh tế văn h a x hội ở địa phư ng đang được đơ thị hóa m nh mẽ, nhi u nhà m y công ty được xây dựng … dẫn đến việc lựa ch n môn h c đi u đ c ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng d y và h c môn Lịch sử - Địa lý của nhà trường.

- Nhận thức của phụ huynh và xã hội hiện nay v vai trị vị trí môn Lịch sử - Địa lý, tự bao giờ môn Lịch sử - Địa lý bị coi là môn phụ sau nh ng mơn tốn, lý, hóa, văn…quan niệm đ dẫn đến việc GV d y sử cũng không được coi tr ng đ cao.

- Đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước như chế độ đ i ngộ còn h n chế. Đời sống vật chất và tinh th n của GV d y mơn Lịch sử - Địa lý cịn nhi u kh khăn

- Các quy định của ngành GD&ĐT v mục tiêu, nội dung chư ng trình phư ng ph p phư ng tiện, cách KT ĐG chưa thực sự đổi mới và đồng bộ Đi u kiện d y và h c môn Lịch sử - Địa l đ y đủ và chất lượng mới góp ph n nâng cao chất lượng d y h c bộ môn.

- Sự phối hợp nhịp nhàng gi a các thành viên và tổ chức giáo dục trong và ngoài nhà trường t o nên sức m nh giúp nhà quản l đ t được tối đa mục tiêu giáo dục của nhà trường.

- Định hướng đổi mới chư ng trình gi o dục phổ thông và đổi mới mục tiêu giáo dục HS phổ thông.

- Bản thân nhà QL phải là người có phẩm chất chính trị v ng vàng c đ o đức, lối sống, tác phong mẫu mực, là tấm gư ng s ng cho tập thể sư ph m nhà trường và HS noi theo.

</div>

Quản lý hoạt động dạy học môn lịch sử địa lí ở trường thcs thành phố kon tum

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về