Cập nhật chẩn đoán và điều trị viêm phổi cộng đồng ở trẻ em

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.77 MB, 46 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

CẬP NHẬT CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM

PGS. TS. BS. LÊ THỊ HỒNG HANH

Trung tâm Hô hấp – Bệnh viện Nhi Trung ương

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Viêm phổi là bệnh thường gặp, tỷ lệ mắc, tử vong cao, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi.

Theo thống kê từ năm 2000 đến 2015 trên toàn cầu trẻ < 5 tuổi: • Tỷ lệ mắc bệnh viêm phổi ở trẻ em giảm 30%

• Tỷ lệ tử vong giảm 51%, từ 1.8 triệu (2000) → 900.000 (2015)

• McAllister DA (2019). Global, regional, and national estimates of pneumonia morbidity

and mortality in children younger than 5 years between 2000 and 2015: a systematic analysis. Lancet Glob Health. 2019 Jan;7(1):47-57.

• UNICEF analysis based on the cause of death estimates from WHO and maternal (2016)

ĐẠI CƯƠNG

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

✔ Việt Nam: mỗi năm có trên 2,9 triệu trẻ em bị viêm phổi, nằm trong danh sách 15 nước có tỷ lệ viêm phổi cao nhất.

✔ Năm 2015, số trẻ dưới 5 tuổi tử vong do nhiễm khuẩn hô

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

ĐẠI CƯƠNG

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

CĂN NGUYÊN

Vi

Khác

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

CĂN NGUYÊN

Popovsky EY, Florin TA. Community-Acquired Pneumonia in Childhood. Encyclopedia of Respiratory Medicine, 2nd Edition. 2020;B978-0-08-102723-3.00013-5. doi:10.1016/B978-0-08-102723-3.00013-5

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

CĂN NGUYÊN

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Lê Thị Hồng Hanh và cs (2016): Nghiên cứu căn nguyên và tình trạng kháng kháng sinh của vi khuẩn ở trẻ viêm phổi từ 1 tháng đến 15 tuổi ở Bệnh viện Nhi trung

ương, Tạp chí y học thực hành.

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

CĂN NGUYÊN

Nguyễn Thị Thanh Bình và cs (2020): Đặc điểm lâm sàng và tính kháng kháng sinh

của vi khuẩn gây viêm phổi tập trung ở trẻ em, Tạp chí y học Việt Nam.

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Kết quả định danh vi khuẩn dịch đường thở

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

VI KHUẨN KHƠNG ĐIỂN HÌNH

• VK khơng điển hình gây nên 10%-30% số ca viêm phổi cộng đồng. Trong đó Mycoplasma là căn ngun chính.

• Mycoplasma thường gặp ở trẻ lớn.

American Academy of Pediatrics. Mycoplasma pneumoniae and other Mycoplasma species infections.

In: Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS, eds. Red Book: 2018 Report of the Committee on Infectious Diseases. 31st ed. Itasca, IL: American Academy of

Pediatrics; 2018:573–575

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

VI KHUẨN KHƠNG ĐIỂN HÌNH

• Hà Thị Thanh Vân, Nguyễn Thị Yến (2021), tại BV Nhi Trung ương, từ tháng 7/2020 đến tháng 8/2021, có 109 trẻ từ 1-15 tuổi mắc viêm

phổi có nhiễm M.pneumonia và Chlamydia Pneumonia. Trong đó, phần lớn (102/109) trẻ là VP có nhiễm M.pneumonia

Hà Thị Thanh Vân, Nguyễn Thị Yến (2021), Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng viêm phổi nhiễm Chlamydia pneumonia và Mycoplasma pneumonia ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Tạp chí Y học Việt Nam, tháng 9, số 1 (2021). ISN: 1859-1868

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Chlamydia trachomatis

Phạm Thu Hiền, Vũ Thị Tâm (2019): Nghiên cứu về đặc điểm dịch tễ học viêm phổi không điển hình

nhiễm Chlamydia trachomatis ở trẻ dưới 6 tháng tuổi tại Bệnh Viện Nhi Trung Ương,Tạp chí phịng

chống bệnh sốt rét và các bệnh ký sinh trùng.

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

CHẨN ĐOÁN

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Theo WHO 2013: CHẨN ĐOÁN LÂM SÀNG

❖ Viêm phổi: trẻ ho, sốt kèm theo ít nhất 1 trong

các dấu hiệu sau đây: ▪ Thở nhanh

▪ Rút lõm lồng ngực nhẹ (phần dưới lồng ngực lõm vào ở thì hít vào)

▪ Khám phổi thấy bất thường: giảm thơng khí, có tiếng rale ẩm, rale nổ, rale PQ

CHẨN ĐOÁN VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

❖Viêm phổi nặng

▪ Chẩn đốn viêm phổi nặng khi trẻ có dấu hiệu của viêm phổi kèm theo ít nhất 1 trong các dấu hiệu sau:

- Dấu hiệu toàn thân nặng:

+ Bỏ bú hoặc không uống được

+ Rối loạn tri giác : lơ mơ hoặc hôn mê

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

PHÂN LOẠI VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG - WHO 2005

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Chẩn đoán mức độ nặng của Viêm Phổi theo tiêu chuẩn của Hiệp hội truyền nhiễm nhi khoa Mỹ (2018)

20

.

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

21

Khi có 1 dấu hiệu chính trở lên:Hoặc khi có 2 trong các dấu hiệu:

Hỗ trợ thở máy không xâm nhập với áp lực dương

Thở nhanh theo tuổi

Suy hô hấp cần tăng Fi02 hoặc Vt để đạt đích

Thâm nhiễm nhiều thùy phổi

Bradley J.S. (2011) The management of community-acquired pneumonia in infants and children older than 3 months of age: Clinical practice guidelines by the pediatric infectious diseases society and the infectious diseases society of America. Clinical Infectious Diseases, 53, 617–630.

Viêm phổi nặng:

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Chẩn đoán xác định Viêm Phổi do M.pneumoniae

(Hiệp hội Nhi khoa Mỹ 2020)

22

Mycoplasma Pneumonia in Children and Adolescents

Catherine Krafft, Cynthia Christy

Pediatrics in Review Jan 2020, 41 (1) 12-19; DOI: 10.1542/pir.2018-0016

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Chẩn đoán xác định viêm phổi do M.pneumoniae

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Chẩn đoán xác định Viêm Phổi do M.pneumoniae

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

Viêm phổi do C.trachomatis

Trẻ 12 ngày tuổi, có quá trình sưng nề mi mắt tiến triển và chảy mủ - điển hình của viêm kết mạc do C. Trachomatis

American Academy of Pediatrics. Chlamydia trachomatis. In: Red Book: 2018 Report of the Committee on Infectious Diseases, 31st ed, Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS (Eds), American

Academy of Pediatrics, Itasca, IL 2018. p.276.

Hay bị bỏ sót, 1 - 6 tháng, thường 1-3 tháng, đẻ thường

Viêm kết mạc sơ sinh muộn

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Viêm phổi do C.trachomatis

• Bệnh cảnh viêm phổi : Ho, khó thở ± suy hô hấp, ran ẩm, không sốt, không đáp ứng betalactam

• BC ái toan tăng trên 300 TB/mm3

• Xquang phổi: tổn thương phổi kẽ, đơng đặc nhỏ • PCR, IgG, IgM C.Trachomatis

• Có thể phổi hợp căn nguyên khác

American Academy of Pediatrics. Chlamydia trachomatis. In: Red Book: 2018

Report of the Committee on Infectious Diseases, 31st ed, Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS (Eds), American Academy of Pediatrics, Itasca, IL 2018. p.276.

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

• Trẻ thiếu oxy (Sp02 < 95% thở khí trời)

• Mất nước, hoặc khơng uống được, khơng bú được • Thở nhanh theo lứa tuổi

• Thở gắng sức

• Có dấu hiệu nhiễm độc (li bì, kích thích, nhợt nhạt, nhịp tim nhanh) • Có bệnh nền (bệnh tim phổi mạn tính, đẻ non, di căn)

• Có biến chứng (tràn dịch/ tràn mủ màng phổi) • Thất bại với điều trị ngoại trú (trong 24-72 giờ)

TIÊU CHUẨN NHẬP VIỆN

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

LỰA CHỌN KHÁNG SINH

WHO khuyến cáo:

-Trên thực tế rất khó phân biệt virus hay vi khuẩn hoặc có sự kết hợp giữa vi khuẩn và virus.

-Cấy vi khuẩn âm tính cũng khó có thể loại trừ được viêm phổi do vi khuẩn.

Harris M, Clark J, Coote N, Fletcher P, Harnden A, McKean M, Thomson A; British

Thoracic Society Standards of Care Committee. British Thoracic Society guidelines for the management of community acquired pneumonia in children: update 2011.

Thorax. 2011 Oct;66 Suppl 2:ii1-23. doi: 10.1136/thoraxjnl-2011-200598. PMID: 21903691.

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

ĐIỀU TRỊ

Lựa chọn kháng sinh gì ban đầu và thay thế?

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ

William J Barson (2021): Community-acquired pneumonia in children: Out patient treatment. www.uptodate.com 2021

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ

Nhóm tuổiNghi ngờ vi khuẩnDị ứng với Penicillin hoặc nghi ngờ do VK

Lựa chọn thứ 2: Amoxicillin clavulanate:

Amoxicillin 90mg/kg/ngày chia 2 lần

- Dị ứng Penicilin không phải type 1:>5 tuổi Lựa chọn 1: Amoxicillin 90mg/kg/ngày chia

2 lần (tối đa 4g/ngày)

Lựa chọn thứ 2:

Amoxicillin clavulanate: Amoxicillin 90mg/kg/ngày chia 2 lần

Nghi ngờ VK khơng điển hình

Azithromycin 10mg/kg ngày đầu, 5mg/kg trong 4 ngày tiếp theo

Clarithromycin: 15mg/kg chia 2 lần Erythromycin: 40-50mg/kg chia 3 – 4 lần

William J Barson (2021): Community-acquired pneumonia in children: Out patient treatment. www.uptodate.com 2021

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

 Nghiên cứu 501 trẻ viêm phổi do vi khuẩn điều trị bằng ampicillin/sulbactam tiêm tĩnh mạch

KẾT LUẬN

điều trị trẻ viêm phổi nhập viện. Tuy nhiên thất bại điều trị gặp ở bệnh nhân có tràn dịch màng phổi

Tapısız A, et al. Ampicillin/sulbactam for children hospitalized with community-acquired

pneumonia. J Infect Chemother. 2011 Aug;17(4):504-9

KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Pediatric pulmonology 48:52-58 (2013)

KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

Pediatric pulmonology 48:52-58 (2013)

KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

KS THEO KINH NGHIỆM ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ

▪ Ceftriaxon hoặc Cefotaxim

▪ Kết hợp Vancomycin khi nghĩ tới tụ cầu kháng methicillin

Thêm Azithromycin

Thuốc thay thế:

• Clarithromycin, Erythromycin, Doxycyclin cho trẻ > 7 tuổi

• Levofloxacin cho trẻ lớn hoặc khơng dung nạp Azithromycin

• Chưa được tiêm phịng đủ vaccin phịng HI và phế cầu

• Nơi có tỉ lệ kháng với phế cầu cao

• Ceftriaxon hoặc Cefotaxim

• Kết hợp Vancomycin khi nghĩ tới tụ Doxycyclin cho trẻ > 7 tuổi

• Levofloxacin cho trẻ lớn hoặc không dung nạp Azithromycin

William J Barson (2021) Up to date: Pneumonia in children: Inpatient treatment

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI DO VI KHUẨN KHÔNG ĐIỂN HÌNH

– M.pneumoniae khơng có vách nên kháng tự nhiên với tất cả các kháng sinh tác động

lên sự tổng hợp vách TB như ß-lactam, Aminoglycosid, Glycopeptid

– Các thuốc muốn tác động lên M.pneumoniae phải tác động lên quá trình tổng hợp

protein ở ribosom và phiên mã ADN của vi khuẩn:nhóm macrolide, doxycyclin và quinolon.

– Nhóm macrolide là lựa chọn điều trị đầu tay vì ít tác dụng phụ và khơng có chống chỉ

định ở TE

</div>Trang 41<div class="page_container" data-page="41">

ĐIỀU TRỊ VP do Mycoplasma pneumonia

41

Azithromycin 10mg/kg trong 1 liều (tối đa 500 mg) vào ngày đầu tiên, và 5 mg/kg trong 1 liều (tối đa 250 mg) vào 4 ngày tiếp theo

Clarithromycin 15 mg/kg/ngày chia 2 lần (tối đa 1g) trong 10 ngày.Erythromycin 40 mg/kg/ngày chia 4 lần (tối đa 2g) trong 10 ngày

Các lựa chọn thay thế cho trẻ ≥ 8 tuổi, gồm

Doxycycline2-4 mg/kg/ngày chia 1-2 lần (tối đa 200 mg) trong 10 ngàyTetracycline20 -50 mg/kg/ngày chia 4lần (tối đa 2 g) trong 10 ngày

Shah SS. (2019) Mycoplasma pneumoniae as a Cause of Community-Acquired Pneumonia in Children. Clin Infect Dis 2019; 68:13.

</div>Trang 42<div class="page_container" data-page="42">

M.pneumonia kháng macrolid

•Tình trạng Mycoplasma pneumonia kháng Macrolide được ghi nhận tại châu Á, Pháp, Ý, Israel, Mỹ,..

•Tại Mỹ theo nghiên cứu từ năm 2010 đến 2019, tỉ lệ kháng dao động từ 3,5 đến 13,2%. Tại Trung Quốc tỉ lệ này rất cao từ 80 – 90%. Tại Hàn Quốc là 14%.

Antimicrobial therapy of macrolide-resistant Mycoplasma pneumoniae pneumonia in children. Expert Review of Anti-infective Therapy

</div>Trang 43<div class="page_container" data-page="43">

THEO DÕI ĐIỀU TRỊ

Trong VP nặng do Mp, sau khi sử dụng liều đầu macrolid từ 48-72h, trẻ còn sốt hoặc tổn thương phổi trên XQ nặng lên → cân nhắc đổi Doxycyline, Quinolone

</div>Trang 44<div class="page_container" data-page="44">

THEO DÕI ĐIỀU TRỊ

kháng sinh đầu tay

tới MP kháng macrolid → cân nhắc đổi Doxycylin, Quinolon

</div>Trang 45<div class="page_container" data-page="45">

Kết luận

• Căn nguyên VP cộng đồng thay đổi theo tuổi • Chẩn đốn VP CĐ chủ yếu dựa vào lâm sàng

• Lựa chọn kháng sinh theo kinh nghiệm bao phủ căn ngun gây bệnh thường gặp

• 2 nhóm kháng sinh hay dùng: Betalactam, Macrolid

</div>Trang 46<div class="page_container" data-page="46">

Xin chân thành cám ơn!

</div>

Cập nhật chẩn đoán và điều trị viêm phổi cộng đồng ở trẻ em

<b>CẬP NHẬT CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM </b>

<b>ĐẠI CƯƠNG </b>

<b>ĐẠI CƯƠNG </b>

<b>CĂN NGUYÊN </b>

Vi

Khác

<b>CĂN NGUYÊN </b>

<b>CĂN NGUYÊN </b>

<b>CĂN NGUYÊN </b>

<b>Kết quả định danh vi khuẩn dịch đường thở </b>

<b> VI KHUẨN KHƠNG ĐIỂN HÌNH </b>

<b> VI KHUẨN KHƠNG ĐIỂN HÌNH </b>

<b>Chlamydia trachomatis </b>

<b>CHẨN ĐOÁN </b>

<b>Theo WHO 2013: CHẨN ĐOÁN LÂM SÀNG </b>

<i><b>❖ Viêm phổi: trẻ ho, sốt kèm theo ít nhất 1 trong </b></i>

các dấu hiệu sau đây: ▪ Thở nhanh

▪ Rút lõm lồng ngực nhẹ (phần dưới lồng ngực lõm vào ở thì hít vào)

▪ Khám phổi thấy bất thường: giảm thơng khí, có tiếng rale ẩm, rale nổ, rale PQ

<b>CHẨN ĐOÁN VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG</b>

<b>PHÂN LOẠI VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG - WHO 2005 </b>

<b>Chẩn đoán mức độ nặng của Viêm Phổi theo tiêu chuẩn của Hiệp hội truyền nhiễm nhi khoa Mỹ (2018) </b>

<b>Viêm phổi nặng: </b>

<i><b>Chẩn đoán xác định Viêm Phổi do M.pneumoniae </b></i>

<b>(Hiệp hội Nhi khoa Mỹ 2020) </b>

<i><b>Chẩn đoán xác định viêm phổi do M.pneumoniae </b></i>

<i><b>Chẩn đoán xác định Viêm Phổi do M.pneumoniae</b></i>

<b>Viêm phổi do C.trachomatis </b>

<b>Viêm phổi do C.trachomatis </b>

<b>TIÊU CHUẨN NHẬP VIỆN</b>

<b>LỰA CHỌN KHÁNG SINH </b>

<b>WHO khuyến cáo: </b>

-Trên thực tế rất khó phân biệt virus hay vi khuẩn hoặc có sự kết hợp giữa vi khuẩn và virus.

-Cấy vi khuẩn âm tính cũng khó có thể loại trừ được viêm phổi do vi khuẩn.

<b>ĐIỀU TRỊ </b>

<b>KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ</b>

<b>KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ</b>

<b>KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ </b>

<b>KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ</b>

<b>KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ</b>

<b>KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ</b>

<b>KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ</b>

<b>KS THEO KINH NGHIỆM ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ </b>

<i><b>ĐIỀU TRỊ VP do Mycoplasma pneumonia</b></i>

<i><b> M.pneumonia kháng macrolid </b></i>

<b>THEO DÕI ĐIỀU TRỊ </b>

<b>THEO DÕI ĐIỀU TRỊ </b>

<b>Kết luận </b>

• Căn nguyên VP cộng đồng thay đổi theo tuổi • Chẩn đốn VP CĐ chủ yếu dựa vào lâm sàng

• Lựa chọn kháng sinh theo kinh nghiệm bao phủ căn ngun gây bệnh thường gặp

• 2 nhóm kháng sinh hay dùng: Betalactam, Macrolid

Xin chân thành cám ơn!

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về