Môn học những quy định chung về luật dân sự, tài sản và thừa kế buổi thảo luận thứ năm (quy định chung về thừa kế)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (274.24 KB, 26 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINHKHOA LUẬT THƯƠNG MẠI

MƠN HỌC: NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG VỀ LUẬT DÂN SỰ, TÀI SẢN VÀTHỪA KẾ

BUỔI THẢO LUẬN THỨ NĂM(QUY ĐỊNH CHUNG VỀ THỪA KẾ)

GIẢNG VIÊN: ĐẶNG THÁI BÌNH

6 Dương Đặng Kim Châu 2353801011039

7 Đồn Thị Huyền Diệu 2353801011062

9 Trương Hồ Xuân Hằng 2353801011101

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

MỤC LỤC

VẤN ĐỀ 1: DI SẢN THỪA KẾ...4Tóm tắt Bản án số 08/2020/DSST ngày 28/8/2020 của TAND thành phố VĩnhYên tỉnh Vĩnh Phúc...41. Ở pháp luật nước ngoài, di sản có bao gồm cả nghĩa vụ của người q cốkhơng? Nêu ít nhất một hệ thống pháp luật mà anh/chị biết về chủ đề này....42. Ở Việt Nam, di sản là gì và có bao gồm cả nghĩa vụ của người quá cốkhông? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời...53. Khi tài sản do người quá cố để lại ở thời điểm mở thừa kế bị thay thế bởimột tài sản mới sau đó thì tài sản mới có là di sản khơng? Vì sao?...54. Để được coi là di sản, theo quy định pháp luật, quyền sử dụng đất củangười quá cố có cần phải đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đấtkhông? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời...65. Trong Bản án số 08, Tịa án có coi diện tích đất tăng 85,5m2 chưa đượccấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là di sản khơng? Đoạn nào của bánán có câu trả lời?...76. Suy nghĩ của anh/chị về hướng xử lý nêu trên của Tịa án trong Bản ánsố 08 về diện tích đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...8Tóm tắt Án lệ số 16/2017/AL của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao...87. Theo Án lệ trên, phần diện tích đất chuyển nhượng cho ơng Phùng VănK có được coi là di sản khơng? Vì sao?...98. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết trong Án lệ trên liên quan đếnphần diện tích đã chuyển nhượng cho ơng Phùng Văn K...99. Nếu bà Phùng Thị G bán đất trên không để lo cho cuộc sống của các conmà dùng tiền đó cho cá nhân bà Phùng Thị G thì số tiền đó có được coi là disản để chia khơng? Vì sao?...1010.Ở thời điểm bà Phùng Thị G chết đi, di sản của bà Phùng Thị G trongdiện tích đất là bao nhiêu?...1111.Việc Tòa án xác định phần còn lại của di sản bà Phùng Thị G là43,5m2 có thuyết phục khơng? Vì sao? Đây có là nội dung của Án lệ số 16khơng? Vì sao?...1112.Việc Tịa án quyết định “cịn lại 43,5m2, được chia cho 5 kỷ phần cịnlại” có thuyết phục khơng? Vì sao? Đây có là nội dung của Án lệ số 16khơng? Vì sao?...12VẤN ĐỀ 2: QUẢN LÝ DI SẢN...12

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

1. Trong Bản án số 11, Tòa án xác định ai là người có quyền quản lý di sản

của ông Đ và bà T; việc xác định như vậy có thuyết phục khơng, vì sao?...12

2. Trong Bản án số 11, ông Thiện trước khi đi chấp hành án có là ngườiquản lý di sản khơng? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời...13

3. Trong Bản án số 11, việc Tòa án giao cho anh Hiếu (Tiến H) quyền quảnlý di sản có thuyết phục khơng? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời...13

4. Khi là người quản lý di sản, người quản lý di sản có quyền tôn tạo, tu sửalại di sản như trong Bản án số 11 không? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời...14

5. Khi là người quản lý di sản, người quản lý di sản có quyền giao lại chongười khác quản lý di sản (như trong Bản án số 11 là ông Thiện giao lại chocon trai) không? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời...15

Tóm tắt quyết định số 147/2020/DS-GĐT ngày 09/7/2020:...15

6. Trong Quyết định số 147, Tòa án xác định người quản lý khơng có quyềntự thỏa thuận mở lối đi cho người khác qua di sản có thuyết phục không?Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời...16

VẤN ĐỀ 3: THỜI HIỆU TRONG LĨNH VỰC THỪA KẾ...17

Tóm tắt Án lệ 26/2018/AL về xác định thời điểm bắt đầu tính thời hiệu vàthời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế là bất động sản...17

1. Có hệ thống pháp luật nước ngoài nào áp dụng thời hiệu yêu cầu chia disản không?...17

2. Cho biết các loại thời hiệu trong lĩnh vực thừa kế Việt Nam:...17

3. Thời điểm mở thừa kế đối với di sản của cụ T là năm nào? Đoạn nào củaQuyết định tạo lập thành Án lệ số 26/2018/AL cho câu trả lời?...19

4. Việc Án lệ số 26/2018/AL áp dụng thời hiệu 30 năm của BLDS 2015 chodi sản của cụ T có cơ sở văn bản nào khơng? Có thuyết phục khơng? Vì sao? 20 5. Việc Án lệ số 26/2018/AL áp dụng thời hiệu 30 năm của BLDS 2015 chodi sản của cụ T với thời điểm bắt đầu từ thời điểm Pháp lệnh thừa kế năm1990 được cơng bố có cơ sở văn bản nào khơng? Có thuyết phục khơng? Vìsao?...20

6. Suy nghĩ của anh/chị về Án lệ số 26/2018/AL nêu trên:...20

VẤN ĐỀ 4: TÌM KIẾM TÀI LIỆU...21

Yêu cầu 1:...21

Yêu cầu 2:...22

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BLDS Bộ luật Dân sự TAND Tòa án nhân dân

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

VẤN ĐỀ 1: DI SẢN THỪA KẾ

Tóm tắt Bản án số 08/2020/DSST ngày 28/8/2020 của TAND thành phố VĩnhYên tỉnh Vĩnh Phúc

Nguyên đơn: ơng Trần Văn Hịa

Bị đơn: anh Trần Hồi Nam, chị Trần Thanh HươngVấn đề tranh chấp: tranh chấp thừa kế tài sản

Lý do tranh chấp: ơng Hịa và bà Mai kết hơn với nhau, có 2 người con là

anh Nam và chị Hương (khơng có con riêng, con ni). Tài sản chung của 2 vợ chồng ông bao gồm: 1 ngôi nhà 3 tầng, một lán bán hàng làm trên diện tích đất 169.5 m2 (diện tích được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 84 m2). Trong khoảng thời gian từ năm 2010 có cho anh Trinh thuê gian bán hàng, tháng 3/2018 có cho chị Thanh th tồn bộ sân phía trước nhà để bán quần áo. Ngày 31/01/2017 bà Mai chết không để lại di chúc. Tháng 5/2019 ơng Hịa kết hơn với bà Xinh, ơng đề nghị Tịa án phân chia di sản thừa kế của bà Mai để lại theo quy định của pháp luật, kỷ phần của ơng được ½ tài sản chung và được hưởng ⅓ tài sản của bà Mai đồng thời ơng có nguyện vọng được sở hữu và sử dụng bằng hiện vật toàn bộ nhà đất. Về phía anh Nam có đóng góp ½ trị giá ngơi nhà và chị Hương có nhận tiền th nhà của anh Trinh 6 tháng đầu năm 2017 là 30.000.000đ.

Tòa án giải quyết: trao cho anh Trần Hoài Nam được quyền sở hữu 01 nhà 3

tầng, sân tường bao loan, làm trên diện tích đất được quyền quản lý, sử dụng là 106.9 m2, tổng giá trị: 4.207.001.000đ. Ông Trần Văn Hòa được quyền sở hữu 1 lán bán hàng và sử dụng 62.6 m2, tổng giá trị là 2.220.664.000đ. Chị Trần Thanh Hương được quyền sở hữu số tiền cho thuê nhà 30.000.000đ. Anh Nam có trách nhiệm thanh tốn chênh lệch về tài sản cho ơng Hịa số tiền là 1.880.412.000đ, chị Hương với số tiền là 995.269.000đ

1. Ở pháp luật nước ngồi, di sản có bao gồm cả nghĩa vụ của người q cốkhơng? Nêu ít nhất một hệ thống pháp luật mà anh/chị biết về chủ đềnày.

Trong hệ thống pháp luật của đa số các quốc gia, di sản thường chỉ liên quan đến tài sản và quyền lợi của người đã qua đời, không bao gồm nghĩa vụ của họ. Tuy nhiên, một số các quốc gia có các quy định đặc biệt liên quan đến việc chuyển giao hoặc thừa kế các nghĩa vụ của người quá cố cho người thừa kế. Các quốc gia đó có các quy định liên quan đến truyền lại nghĩa vụ hoặc trách nhiệm pháp lý: các quy

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

định về truyền lại nghĩa vụ tài chính, trách nhiệm hợp đồng hoặc trách nhiệm pháp lý cho người thừa kế. Có thể lấy ví dụ các quốc gia quy định về điều này như: Nhật Bản, Pháp, Đức, Ý,...

Ở pháp luật Mỹ, di sản không bao gồm nghĩa vụ của người quá cố. Khi người chết cịn nợ nần thì pháp luật Mỹ sẽ ưu tiên giải quyết khoản nợ đó trước, phần cịn lại mới được chia theo di chúc hoặc khơng có di chúc theo tỷ lệ phần trăm. Quy định về di sản bao gồm nghĩa vụ của người quá cố trong hệ thống pháp luật của Nhật Bản: Điều 896 BLDS Nhật Bản, những Điều khoản có liên quan trong chương về Di sản của Bộ luật này và được quy định cụ thể hơn trong Luật Di sản Nhật Bản.

Hệ thống pháp luật Pháp chứa đựng những quy định về di sản bao gồm nghĩa vụ của người quá cố: Điều 720 - 809 chương Thừa kế của BLDS Pháp.

2. Ở Việt Nam, di sản là gì và có bao gồm cả nghĩa vụ của người quá cốkhông? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời.

CSPL: Điều 105, 612, 615 BLDS 2015

Ở Việt Nam, tại Điều 612 BLDS 2015 quy định: “Di sản bao gồm tài sảnriêng của người đã chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với ngườikhác.”.

Tại Điều 105 quy định:“1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tàisản. 2. Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thểlà tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.”

Theo Điều 612 BLDS 2015 thì di sản khơng bao gồm nghĩa vụ của người quá cố. Trong trường hợp người có tài sản để lại cịn có cả nghĩa vụ về tài sản, thì thơng thường phần nghĩa vụ này sẽ được thanh toán bằng tài sản của người chết rồi mới được phân chia. Người thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại (Điều 615). Việc thực hiện nghĩa vụ không phải với tư cách chủ thể của nghĩa vụ do họ xác lập mà thực hiện các nghĩa vụ của người chết để lại bằng chính tài sản của người chết.

3. Khi tài sản do người quá cố để lại ở thời điểm mở thừa kế bị thay thế bởimột tài sản mới sau đó thì tài sản mới có là di sản khơng? Vì sao?

Khi tài sản do người quá cố để lại ở thời điểm mở thừa kế bị thay thế bởi một

tài sản mới sau đó thì tài sản mới có thể được xem là di sản.

Căn cứ vào khoản 1 Điều 611 quy định về thời điểm, địa điểm mở thừa kế:

“1. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tịa án

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tạikhoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.”

Điều 612 BLDS 2015 quy định: “Di sản bao gồm tài sản riêng của người đãchết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”.

Theo căn cứ trên thì tài sản do người quá cố để lại ở thời điểm mở thừa kế bị thay thế bởi một tài sản mới thì tài sản mới khơng được xem là di sản nhưng vẫn có thể trong các trường hợp cụ thể.

Thứ nhất, nếu việc di sản đó được thay thế bởi nguyên nhân khách quan

Nguyên nhân khách quan là những nguyên nhân con người không biết trước, không lường trước được hậu quả, nằm ngồi tầm kiểm sốt của con người. Ví dụ: hỏa hoạn, lũ lụt, động đất, bão tố hay các thảm họa tự nhiên khác… Những yếu tố này tác động vào di sản thừa kế làm cho nó bị hư hỏng và thay vào đó là di sản mới, di sản cũ khơng cịn giá trị hiện thực. Trường hợp này để đảm bảo quyền lợi của những người thừa kế, tài sản mới thay thế cho di sản thừa kế đó sẽ có hiệu lực pháp luật, phần tài sản mới này sẽ được chia theo pháp luật.

Thứ hai, nếu việc di sản đó được thay thế bởi nguyên nhân chủ quan

Nguyên nhân chủ quan được xác định có sự tác động bởi yếu tố con người. Trường hợp này xác định thay thế vì mục đích gì (chiếm đoạt tồn bộ di sản thừa kế cũ đó hay nhằm mục đích khác). Nếu nhằm mục đích chiếm đoạt tồn bộ di sản thừa kế ban đầu đồng thời thay thế bởi một tài sản khác thì tài sản mới này sẽ khơng được coi là di sản thừa kế. Tuy nhiên, nếu vì lý do chủ quan mà di sản thừa kế bị làm hư hỏng hoặc bị bán mà khơng có sự đồng ý của các đồng thừa kế thì giá trị phần di sản vẫn được coi là di sản thừa kế và người làm thất thốt di sản có trách nhiệm trả lại phần giá trị làm thất thoát để chia thừa kế.

4. Để được coi là di sản, theo quy định pháp luật, quyền sử dụng đất củangười quá cố có cần phải đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụngđất không? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời. (Nghị quyết số 02/2014)

CSPL: Điều 612 BLDS 2015, khoản 16 Điều 3 và Điều 188 Luật Đất đai 2018

Để được coi là di sản, theo quy định pháp luật, quyền sử dụng đất của người

quá cố cần phải đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Điều 612 BLDS 2015 quy định: “Di sản bao gồm tài sản riêng của người đãchết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”. Như vậy để

được xem là di sản, trước hết tài sản đó phải là tài sản của người chết lúc còn sống.

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 (sd, bs 2018): “Giấy chứng nhận quyềnsử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháplý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắnliền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở vàquyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất.”

Căn cứ theo Điều 188 quy định điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất

“1. Người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, chothuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằngquyền sử dụng đất khi có các điều kiện sau đây:

a) Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trườnghợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 của Luật này;

b) Đất không có tranh chấp;

c) Quyền sử dụng đất khơng bị kê biên để bảo đảm thi hành án;d) Trong thời hạn sử dụng đất.

2. Ngoài các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều này, người sử dụng đất khi thựchiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặngcho quyền sử dụng đất; quyền thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sửdụng đất cịn phải có đủ điều kiện theo quy định tại các điều 189, 190, 191, 192,193 và 194 của Luật này.

3. Việc chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thếchấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất phải đăng ký tại cơ quanđăng ký đất đai và có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký vào Sổ địa chính.”

Như vậy, điều kiện để thực hiện quyền thừa kế đối với quyền sử dụng đất phải đảm bảo các điều kiện cơ bản sau đây: (1) Có Giấy chứng nhận (trừ 02 trường hợp: nhận thừa kế quyền sử dụng đất mà quyền sử dụng đất đủ điều kiện để cấp Giấy chứng nhận; người nhận thừa kế là ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài không thuộc đối tượng được mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam); (2) Đất khơng có tranh chấp; (3) Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án; (4) Trong thời hạn sử dụng đất.

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

5. Trong Bản án số 08, Tịa án có coi diện tích đất tăng 85,5 m2 chưa đượccấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là di sản không? Đoạn nào củabán án có câu trả lời?

Trong Bản án số 08, Tịa án coi diện tích đất tăng 85,5 m2 chưa được cấp

giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là di sản.

Trong Bản án số 08, phần nhận định của Tịa án có nêu: “Đối với diện tíchđất tăng 85.5 m2 chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Tại phiên tòađại diện Viện kiểm sát nhận định và lập luận cho rằng không được coi là di sảnthừa kế, cần tiếp tục tạm giao cho ơng Hịa có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tàichính … Gia đình ơng Hịa đã xây dựng ngôi nhà 3 tầng, sân và lán bán hàng trênmột phần diện tích chưa được cấp giấy chứng nhận, diện tích đất này hộ ơng Hịađã quản lý, sử dụng sử dụng ổn định nhiều năm nay, các hộ liền kề đã xây dựngmốc giới rõ ràng, khơng có tranh chấp, khơng thuộc diện tích đất quy hoạch … Dođó, đây vẫn là tài sản của ơng Hịa, bà Mai, chỉ có điều là đương sự phải thực hiệnnghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, nếu không xác định là di sản thừa kế và phân chiathì sẽ ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự. Phần đềnghị này của đại diện Viện kiểm sát không được hội đồng xét xử chấp nhận.”

6. Suy nghĩ của anh/chị về hướng xử lý nêu trên của Tịa án trong Bản ánsố 08 về diện tích đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụngđất.

Theo em, hướng xử lý nêu trên của Tòa án trong Bản án số 08 về diện tích đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là hợp lý và thuyết phục. Bởi vì:

Tịa án xem phần diện tích đất 85.5 m2 là di sản vì trong hồn cảnh phần đất đó đã được hộ ơng Hịa sử dụng ổn định, các hộ liền kề không tranh chấp, không thuộc diện tích đất quy hoạch thì việc xem phần đất trên là di sản thừa kế giúp bảo vệ quyền lợi của các bên được hưởng thừa kế.

Tóm tắt Án lệ số 16/2017/AL của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao.

Nguyên đơn: Phùng Thị H1, chị Phùng Thị N1, chị Phùng Thị H2, chị Phùng Thị P.

Bị đơn: anh Phùng Văn T.

Vấn đề tranh chấp: tranh chấp thừa kế tài sản.

Lý do tranh chấp: ông N và bà G có tài sản chung là 398 m2. Năm 1984 ông Phùng Văn N chết (trước khi chết không để lại di chúc) bà Phùng Thị G và anh

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Phùng Văn T quản lý và sử dụng nhà đất trên. Năm 1991 bà Phùng Thị G chuyển nhượng cho ơng Phùng Văn K một phần diện tích đất trên (131 m2), cịn lại diện tích 267 m2. Năm 1999 bà G có được cấp giấy quyền sử dụng đất (việc chuyển nhượng này các con bà G ai cũng biết và khơng có ý kiến hay phản đối gì). Bà G muốn cho con gái là chị Phùng thị H1 đất vì chị có hồn cảnh khó khăn hơn những chị em trong nhà, nhưng anh Phùng Văn T giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên bà Phùng Thị G không tách đất cho chị Phùng Thị H1 được. Vì vậy, chị H1 đi kiện anh T, buộc anh T trả lại giấy quyền sử dụng đất cho bà G. Năm 2010, bà G đã lập di chúc: “để lại diện tích đất 90 m2 cho chị H1,...”. Nay ông Phùng Văn K cũng đã được cơ quan nhà nước cấp quyền sử dụng đất. Vì vậy, có cơ sở để xác định các con của bà Phùng Thị G đã đồng ý để bà Phùng Thị G chuyển nhượng diện tích 131 m2 nêu trên cho ơng Phùng Văn K. Tịa án cấp phúc thẩm khơng đưa diện tích đất bà Phùng Thị G đã bán cho ông Phùng Văn K vào khối tài sản để chia là có căn cứ. Tịa án cấp sơ thẩm xác định di sản là 398 m2 (bao gồm phần đất đã bán cho ông Phùng Văn K) để chia là khơng đúng.

Tịa án giải quyết: hủy toàn bộ Bản án dân sự phúc thẩm số 06/2012/DSPT

ngày 23/02/2012 của TAND tỉnh Vĩnh Phúc và Bản án dân sự sơ thẩm 11/2011/DS-ST ngày 04/10/2011 của TAND thành phố Vĩnh yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Giao lại hồ sơ và xét xử sơ thẩm lại theo quy định của pháp luật. Lý do, bà Phùng Thị G đã đưa luôn phần đã chuyển nhượng cho ông Phùng Văn K vào di chúc.

7. Theo Án lệ trên, phần diện tích đất chuyển nhượng cho ơng Phùng VănK có được coi là di sản khơng? Vì sao?

Theo án lệ trên thì phần diện tích đất chuyển nhượng có ơng Phùng Văn K

không được coi là di sản, được nêu trong án lệ như sau:

“Tịa án cấp phúc thẩm khơng đưa diện tích đất bà Phùng Thị G bán chng Phùng Văn K vào khối tài sản để chia là có căn cứ. Tòa án cấp sơ thẩm xácđịnh di sản là tổng diện tích đất 398 m2 (bao gồm cả phần đất đã bán cho ôngPhùng Văn K) là không đúng.”

“Việc bà Phùng Thị G chuyển nhượng đất cho ông Phùng Văn K các concủa bà biết, nhưng khơng ai có ý kiến phản đối gì, các con của bà Phùng Thị G cólời khai bà Phùng Thị G bán đất để lo cho cuộc sống của bà và các con. Nay ôngPhùng Văn K cũng đã được cơ quan nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụngđất. Vì vậy, có cơ sở để xác định các con của bà Phùng Thị G đã đồng ý để bàPhùng Thị G chuyển nhượng diện tích 131 m2 nêu trên cho ông Phùng Văn K.”

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

8. Suy nghĩ của anh/chị về hướng giải quyết trong Án lệ trên liên quan đếnphần diện tích đã chuyển nhượng cho ông Phùng Văn K.

Hướng giải quyết trong Án lệ là hợp lý. Dựa trên hai lý do chính:

Thứ nhất, năm 1984, ông Phùng Văn N mất (trước khi mất khơng để lại di

chúc) thì phần di sản của ông phải được chia theo pháp luật căn cứ theo khoản 1

Điều 650 BLDS 2015 quy định: “Những trường hợp thừa kế theo quy định củapháp luật.

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:a. Khơng có di chúc;

b. Di chúc khơng hợp pháp;

c. Những người thừa kế theo di chúc chết hoặc chết cùng thời điểm vớingười lập di chúc; cơ quan; tổ chức được thừa hưởng thừa kế theo di chúc khơngcịn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

d. Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà khơng cóquyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Dựa theo điểm a khoản 1 Điều 650 BLDS 2015 thì vợ và con chung của ơng N đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất và có quyền thừa hưởng phần di sản mà ông để lại. Cụ thể, phần di sản này là khối tài sản chung vợ chồng ông N 133,5 m2 (ban đầu 398 m2 đã chuyển nhượng cho ông K 131 m2). Do đó, việc Tịa xác định như trên là hợp lý.

Thứ hai, sau khi ơng N mất thì bà G đã bán cho ông K 131 m2 đất trên tổng số 398 m2 đất (là tài sản chung của hai vợ chồng) để cho cuộc sống của bà và các con. Hơn nữa, các con của bà đều biết vụ này nhưng khơng ai có ý kiến gì thì xem như đã đồng ý với việc chuyển nhượng này.

Hướng giải quyết của Tịa án là thỏa đáng, Tịa án khơng chỉ bảo vệ quyền lợi của các đồng thừa kế mà cịn bảo vệ người mua như ơng ơng K. Di sản của ông N là 398 m2 đất nhưng đã bán 131 m2 cho ông K, đây là tài sản được hình thành trên nền tảng di sản cũ và được sử dụng cho các đồng thừa kế nên có thể xem là di sản chia cho các người thừa kế (các đồng thừa kế đều được hưởng lợi từ khoản tiền trên nên có thể được xem như đã chia thừa kế ứng với phần di sản).

9. Nếu bà Phùng Thị G bán đất trên không để lo cho cuộc sống của các conmà dùng tiền đó cho cá nhân bà Phùng Thị G thì số tiền đó có được coilà di sản để chia khơng? Vì sao?

Nếu bà Phùng Thị G bán đất trên không để lo cho cuộc sống của các con mà

dùng tiền đó cho cá nhân thì số tiền đó khơng được coi là di sản để chia.

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Thứ nhất, xét về phần tài sản chung của hai vợ chồng ông N và bà G là 398

m2 đất, sau khi ông N mất ông không để lại di chúc hay thỏa thuận nào khác thì tài chung của hai vợ cơng sẽ được chia đôi là 196 m2 đất theo quy định của Điều 33 và Điều 66 Luật hôn nhân và Gia đình năm 2014. Vì vậy, bà G và các con đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 651 BLDS 2015 nên họ sẽ được chia thừa kế là như nhau.

Thứ hai, nếu bà G tự ý bán 131 m2 đất cho ơng Phùng Văn K mà khơng có sự đồng ý của các con và sử dụng phần tiền đó cho riêng mình vì mục đích cá nhân thì có thể xem bà G đã bán một phần đất thuộc về mình trong khối tài sản chung thuộc hai vợ chồng (196 m2). Việc mua bán này không ảnh hưởng đến phần tài sản mà các đồng thừa kế khác được hưởng và di sản ông N để lại sẽ được chia đều cho bà G và các con.

Điều này là hồn tồn hợp lý do bà G có quyền định đoạt phần tài sản trong khối tài sản chung. Hơn nữa, phần tiền thu được từ giao dịch khơng được sử dụng vì lợi ích của các đồng thừa kế khác nên không thể xem như đã chia thừa kế ứng với phần di sản này.

10. Ở thời điểm bà Phùng Thị G chết đi, di sản của bà Phùng Thị G trongdiện tích đất là bao nhiêu?

Ở thời điểm bà G chết, di sản của bà G trong diện tích đất ½ diện tích đất cịn lại của hai vợ chồng sau khi bà G bán cho ông K 131 m2, tức là di sản của bà G trong diện tích đất 133,5 m2. Điều này được ghi nhận trong Bản án: “Do đó, phầndi sản của bà Phùng Thị G để lại là ½ khối tài sản (133,5 m2) được chia theo dichúc…”

11. Việc Tòa án xác định phần còn lại của di sản bà Phùng Thị G là 43,5 m2

có thuyết phục khơng? Vì sao? Đây có là nội dung của Án lệ số 16khơng? Vì sao?

Việc Tịa án quyết định phần cịn lại của di sản bà G là 43,5 m2 để chia thừa

kế theo pháp luật là thuyết phục.

Thứ nhất, bà G trước khi mất có để lại di chúc định đoạt phần 90 m2 trong khối tài sản 133,5 m2 cho chị Phùng Thị H1 và di chúc này đã được xem là hợp pháp theo Điều 630 BLDS 2015 nên đương nhiên phải tơn trọng ý chí của bà.

Thứ hai, bà G chỉ định đoạt một phần tài sản của mình nên áp dụng điểm a

khoản 2 Điều 650 BLDS 2015, thì phần cịn lại của đất bà G (43,5 m2) sẽ được chia thừa kế theo pháp luật.

</div>

Môn học những quy định chung về luật dân sự, tài sản và thừa kế buổi thảo luận thứ năm (quy định chung về thừa kế)

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về