Luận văn thạc sĩ Luật học: Pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc và thực tiễn thực hiện tại tỉnh Hòa Bình

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.48 MB, 96 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

NGUYEN ĐÌNH LÝ

PHAP LUAT VE BAO HIỂM XÃ Hội BAT BUỘC VÀ THỰC TIEN THUG HIEN TAI TINH HOA BÌNH

LUẬN VAN THAC SĨ LUẬT HOC

HÀ NỘI - 2019

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

BO GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. BỘ TƯPHÁP. TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

NGUYEN BÌNH LÝ

PHAP LUAT VE BAO HIỂM XÃ Hội BAT BUỘC VÀ THỰC TIEN THUG HIEN TAI TINH HOA BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Chuyén ngành: : Luật kinh tế

Mi số :838 0107

Người lướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Hiền Phương.

HÀ NỘI - 2019

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Tô xin cam đoan diy là cơng tình ngên cửu khoa học độc lập cơn sng tôi

Các kết quả niu trong luận vin chưa được công bổ trong bit kỹ cổng hành

đăng theo quy định.

"Tôi xin chiu trách nhiệm về tinh chính xác và trùng thực của luận vin nay.

TÁC GIÁ LUẬN VĂN

Nguyễn Đình Lý

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

‘Khai niệm bảo hiểm xã hội vàpháp luật bao hiểm xd hội bắt buộc Các nguyên tắc của bao hiểm xã hội bat buộc

"Nội dung pháp luật vé bão hiểm x hội bắt buộc Vai trò của bao hiểm zã hội bat buộc

“Chương 2 THƯC TRANG PHÁP LUẠT VỀ BẢO HIỂM XÃ HÔI BÁT

"BUỘC VÀ THỰC TIỀN THỰC HIEN TẠI TĨNH HỊA BÌNH.

“Thực trạng quy định pháp luật vé bao hiểm xã hội bất buộc 'Thực tiễn thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội bat buộc tại

tình Hịa Bình

“Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIEN NGHI HOÀN THIEN

PHAPLUAT VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI BÁT BUỘC VÀ.

NANG CAOHIFU QUA THỰC HIEN TẠI TĨNH HÒÄNH

Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về bảo hi

hội bắt buộc

"Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về bão

hiểm xã hội bắt buộc tại tỉnh Hịa Bình.

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

DANH MỤC CÁC BANG

Số hiệu. Tên bảng Trang

Tỷ lệ NLĐ từ 15 tuổi trên tổng số dân cư tỉnh Hịa Bình. 47

2.2 Lye long lao đồng tir 15 tuổi trở lên phân theo thành thi 47

và nông thôn

23 Lao đôngtừ 15 tuổi trở lên đang làm việc 4T 24 —— Số liêu phat triển đổi tương va thu BHXH giai đoạn 49

25 __ S6ligu cấp s BHXH giai đoạn 2015-2018 51 26 — Sôngườihươtngười được hưởng BHXH bat buộc 52

37 Séliéu chi BHXH giai đoạn 2015-2018 532.8 — Séliéuvé cong tac Thanh tra -Kiém tra giai doan 2015-2018 58.

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu để

'Nỗi bật nhất trong các bộ phân an sinh zã hội của Việt Nam hiện đạiđó là bảo hiểm xã hội (BHXH). BHXH là trụ cột cơ bản nhất, có ý nghĩaquyết định nhất đổi với hệ thống an sinh xã hội của mỗi quốc gia, trong đó có

cả nước ta. Bang vả Nha nước ta đã xác đính trong hệ thống an sinh 2 hội thì hệ thống BHXH giữ vai trỏ trụ cột, bên vững nhất. Phát triển BHXH sẽ là tiên đề và điều kiện để thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, góp phan phát triển kinh tế - zã hội của đất nước. Luật BHXH năm 2014 được ban hành lả một bước phát triển quan trọng của pháp luật về BHXH nước ta. Trong đó,

BHXH bao gồm hai loại hình la BHXH bất buộc và BHXH tự nguyện với

những quy định mới tiến bộ hơn, góp phan quan trọng vao việc chăm lo đời

sống người lao động (NLD), thực hiên an sinh x8 hội. Trong thực tiễn, với

tính chất lả chế độ bão hiểm bat buộc ap dung với những đối tượng luật định.

ngày càng được mỡ rộng, BHXH bất buộc có anh hưởng lớn đến đời sống củaNLB, nhận được sự quan tâm của hau hết các bộ phận dân cư, NLB.

Hoa Bình lá một tinh 6 phía Tây Bắc nước ta, nên kinh tế dang chuyển.

dich theo cơ cầu mới tăng tỷ trong của ngành cơng nghiệp, dich vụ, đời sống,nhân dân có nhiễu khỏi sắc. Việc trién khai thực hiện Nghĩ quyết số 21-NQ/TW

vẻ “Tăng cường sự lãnh đạo của Bang đổi với công tác bao hiểm zã hội, bao hiém y tế giai đoạn 2012 - 2020" tai Hịa Bình đã tạo được sự chuyển biển rõ

nét từ nhân thức đến hành động của cấp ủy đảng, chính quyên các cấp, ding

thời có sức lan ta sâu rơng trong nhân dân về BHXH nói chung, trong đó có

BHXH bat buộc. Các quy định pháp luật về BHXH bắt buộc đi vào thực tiến,

đạt được những thành tựu đáng kể, đồng góp vào thực hiện an sinh xã hội diaphương song cũng đã bộc lộ những vướng mắc, tổn tại cin được nghiên cứu,

sửa đổi, hoàn thiện. Xuất phát từ lý do nay, tác gia đã chon dé tai "Pháp luật về bảo hiém xã hội bit buộc và thực tién thực hiện tai tink Hoa Bink" cho

Tuân văn thạc si của mình.

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

2. Tình hình nghiên cứu dé tài

Bảo hiểm sã hội không phải là một vẫn để mới nhưng luôn nhận được, sư quan têm của nhiều nha nghiên cửu. Theo tim hiểm của tác giã, ở pham vi

vả mức độ khác nhau, có một số cơng trinh nghiên citu, bai viết vé pháp luật ‘bao BHXH bất buộc:

- Vụ BHXH, B6 Lao động - Thương bình và Xã hội (2010), Cơ sở jÿ

Trận và thực tiễn hoàn thiện chỗ độ bảo idễm xã hội bắt buộc giat đoạn 2010 dén 2020, Dé tài nghiên cứu cấp Bộ.

- PGS.TS Nguyễn Hiền Phương (chủ biên) (2016), Binh luận khoa.

oc những nội dung cơ bản cha Luật Bảo hiễm xã hội.

~ Nguyễn Thi Thúy (2014), Báo hiểm xã hội bắt buộc trong Luật Báo hiém xã hội và thực tiễn thi hành trên dia bàn thành phd Hà Nội, Luân văn. thạc sf Luật học, Khoa Luất - Đại học Quốc gia Ha Nội

~ Nguyễn Thi La Giang (2015), Pháp iuật về báo iném xã hội bắt bude

và thuc tiễn ở Hà Nội, Luận văn thạc si Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc.gia Hà Nội

- Luong Thanh Huyén (2016), Pháp iuật về báo hiém xã hội bắt bude

và thực tiễn 6 Sơn La, Luận văn thạc si Luật học, Đại học Luật Hà Nội.

- Hồ Thi Kim Ngân (2014), "Một số vướng mắc khi thực hiện các chế đơ Bao hiém xã hội ngắn hạn", Tap chí Bão hiểm zã hội.

- Đăng Như Lợi (2014), "Cat cách bdo huễm xã hột đỗ mỡ rộng bảo Siễm inet trí đối với người cao tuổi", Tạp chi Lý luận chính trị

- PGS.TS Nguyễn Hữu Chí, ThS. Bùi Thi Kim Ngân (2015), "Sửa đổi Điều 60 Luật Bảo hiễm xã hội năm 2014 dưới góc nhìn quan lê ao động tập thé", Tap chi Dân chủ vả pháp luật.

- Bùi Sỹ Loi (2015), “Tinh tại việt của Luật bảo hiễm xã lội, Luật bảo

Tiễm y tế - thách thức trong triễn kat và giải pháp bảo đâm an sinh xã hơi",

Tap chí Cơng sin

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

triển bền vitng đất nước", Tap chí Cộng san.

- Nguyễn Văn Thanh (2018), "Một số van đề đặt ra đỗi với công tác

bdo hiểm xã hội hiên nay", Tap chỉ Công sin

"Những bai viết, cơng trình nghiên cửu nêu trên đã dé cập đến các vẫn.

để ly luận về BHXH, BHXH bat buộc, chỉ ra được một số van để thực tiễn va một số kiến nghĩ nhằm hoàn thiện pháp luật vé BHXH bất buộc. Mat số để tai nghiên cứu pháp luật vẻ BHXH bắt buộc gin với thực tiễn áp dung tại dia

phương tuy nhiên chưa có cổng trình nghiên cửu nao vẻ pháp luật BHXH bắt

‘budc gắn với thực tiễn thực hiện tại Hịa Binh. Do đó, đây van là một để tải

mới, có ý nghĩa lý luận va thực tiễn

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.

Mục đích nghiên cứu để tai là phân tích một số vẫn để lý luận về

BHXH bắt buộc, các quy định pháp luật liên quan va thực tin thực hiện tai tĩnh Hịa Binh, từ đó để suất một số giải pháp và kiến nghĩ nhằm góp phần hồn thiện pháp luật về BHXH bat buộc và nâng cao hiệu qua thực hiện tại

tĩnh Hịa Bình.

Với mục đích nghiên cửu như trên, nhiệm vụ nghiên cửu được ácđịnh trên những khia cạnh sau:

~ Phân tích làm rõ một số van dé lý luận về BHXH tắt buộc.

- Phân tích thực trang các quy đính pháp luật về BHXH bat buộc

- Đánh giá tinh hình thực hiện pháp luật về BHXH bắt buộc tại tỉnh

Hoa Binh

- Để xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về BHXH bat

‘bude và nâng cao hiệu quả thực hiện tại tinh Hịa Bình.

4. Đối trợng, phạm vi nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cửa - Luân văn nghiên cửu các quy định pháp luật hiện hanh về BHXH bắt buộc mà cụ thể la Luật BHXH năm 2014, các văn. ‘ban hướng dẫn và thực tiễn thực hiện tại tỉnh Hịa Bình.

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Pham vi nghiên cia

Luận văn nghiên cứu những van dé lý lu ân chung về BHXH, BHXH ‘vat buộc, các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành về BHXH bat buộc, bao gồm Luật BHXH năm 2014 và các văn bản hướng din thí hành, nghiên cứu thực tiễn áp dụng pháp luật BHXH tắt buộc ở tinh Hỏa Binh, các văn ban hướng dẫn.

thí bảnh pháp luật về BHXH bắt buộc của địa phương, dé suất các kiến nghịhoán thiện pháp luật về BHXH bắt buộc và các giãi pháp nâng cao hiệu quả

thực hiện tại dia ban tỉnh Hòa Binh gắn với đặc điểm riêng của địa phương,

Luận văn khơng nghiên cửu vẻ trình tự, thủ tục thực hiện BHXH tắt

thuộc Trong giới han cho phép, luận văn để cập đến thực tiễn pháp luật

BHXH bit buộc nói chung, lam cơ sỡ cho những nbn xét, bình luận va kiếnnghị cho việc thực hiện tại tỉnh Hịa Bình.

5. Phương pháp nghiên cứu.

Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn sử dụng phương pháp luận.duy vật biển chứng, duy vật lich sử của chủ ngiĩa Mác - Lénin vả phương

pháp nghiên cứu khoa học cụ thé khác như. Phương pháp nghiên cứu lý luận, so sánh, phân tích, tổng hợp, thông kê, lịch sử cụ thể, khảo cứu thực tiễn

nhằm minh chứng cho những lập luân, những nhân xét đảnh giá, kết luên.khoa học của luôn văn

Các phương pháp được sử dụng xuyên suốt luận văn để lam rõ những.

quy định pháp luật hiện hành về BHXH bắt buộc, đối chiếu với thực tiễn ápdụng tại tinh Hịa Bình.

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Luận văn làm rõ va có hệ thơng những vẫn để lý ln pháp luật vẻBHXH bit buộc, các quy định pháp luật Việt Nam hiện hành về BHXH tắt

‘bude và thực tiễn áp dụng tai tỉnh Hịa Bình. Két quả nghiên cửu của luận văn

có gia trì tham khảo cho các cơ quan hữu quan trong q trình xây dựng chỉnh

sách, hồn thiện pháp luật vẻ BHXH bắt buộc. Những dé xuất, kiền nghị nâng, cao hiệu quả áp dụng pháp luật vẻ BHXH bat buộc tại tỉnh Hịa Bình có thé la

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

T. Kết cấu của luận văn

Ngoài phan mở. đấu, kết luân vả danh muc tài liêu tham khảo. nổi

3 chươngdụng của luận van

Cương 1: Một số vẫn đà lý luận vé pháp luật bao hiểm zã hội bat buộc. Cñương 2: Thực trang pháp luật vé bao hiểm xã hội bắt buộc va thực tiễn thực hiện tại tinh Hoa Bình.

Chuong 3: Một số giãi pháp và kiến nghị hoàn thiên pháp luật bảo

hiểm xã hội bất bude va nâng cao hiệu quả thực hiện tai tinh Hịa Bình

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Chương 1

MOT SỐ VAN DE LÝ LUẬN.

VE PHÁP LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC.

111. Khái niệm bảo hiểm xã Bi và pháp luậtbảo hiểm xã hội bắt buộc

LLL Định nghia bão hiém xã hội và bão hiém xã hội bắt buộcTrong qua trình tham gia lao động, sin xuất không phải lúc nảo conngười cũng được thuân lợi, suôn sẽ ma đôi khi ngoai chiu sự tác động của cácquy luật khách quan, các điều kiện tự nhiên va xã hội ma còn phải tuân theo

các quy luật của cuộc sống sinh - lão - bệnh - tử va gap những nguy cơ rũi ro, bất trắc không mong muốn Khi con người rơi vào những hồn cảnh khó khăn, họ ln cần được đâm bảo thu nhập để dn định đời sống và củng cổ tính.

thân. NLD lễ lực lượng sin xuất của cãi vat chất của zã hội, 1a tru cột kinh tế

trong mỗi gia đình do đó khi rũi ro xảy ra với NLD lảm giảm hoặc mắt thu

nhập không chỉ ảnh hưởng trực tiếp cuộc sing, sinh hoạt hàng ngày của NLB

mà cịn kéo theo cã gia đình họ, Những ri ro xảy ra với NLD cũng có thé ảnh. hưởng đến hoạt đông sin xuất kinh doanh cia các cơ quan, doanh nghiệp

ảnh hưởng đến kinh tế, xã hội đắt nước

“Xuất phát từ những nu cầu khách quan, đa dang va phức tạp của xã

hội mà BHXH ra đời như một nhu câu tất yêu. Mục tiêu của BHXH là nhằm.thöa mn những nhu cẩu thiết yếu của NLD trong trường hợp bi giảm hoặcmắt thu nhập, mắt việc làm Mục tiêu nảy đã được ILO cu thể hóa như sau:

+Bén bù cho NLD những khoăn thu nhập bị mắt để dm bao nhu câu.sinh sông thiết yêu của họ

+ Chăm sóc sức khỏe và chẳng bệnh tật

+ Xây dựng điều kiện sông đáp ứng các nhu cầu của dân cử và các

nhu cầu đặc biết của người giả, người tan tat và trẻ em’,

Khai niêm BHXH được xem xét dưới nhiễu gúc độ khác nhau.

m=——=ee=e=e..aẶ.Ặ...ạ.g HA,

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

giả yếu, bị tai nạn lao động... "2

- Dưới góc độ kinh tế, BHXH là phạm tri kinh tế tổng hợp, là sự đảm.

bảo thu nhập nhằm đảm bão cuộc sing cho NLD khi bị giãm hoặc mắt khảnăng lao đồng,

- Dưới góc độ pháp lý, chế đơ BHIXH a tổng hợp những quy định của Nha nước vé các hình thức đảm bảo điều kiên vật chất va tỉnh thân cho NLB

và trong một số trường hop lả thành viên gia đính họ khí bị giảm hoặc mắtkhả năng lao động

- Dưỡi góc độ chính sach xã hội, BHXH là một chính sách xã hội

nhằm dam bao đời sống vật chất cho NLD khi họ không may gặp phãi các rủi ro, nhằm góp phan đảm bão an toản xã hội.

Tir những nghiên cứu nêu trên, có thể hiểu BHXH lả sự dam bảo thay

thể hoặc bù dip mét phân thu nhập đổi với NLB khi ho gặp phải những biến cổ

lâm gidm hoặc mắt kha năng lao đồng, mắt việc làm và thu nhập trên cơ sở hình.

thành và sử dụng một quỹ tiên tê tập trung có sự bão hơ của Nhà nước nhắm.đâm bao đời sống cho NLD va gia đính họ, góp phan bao đảm an toàn xã hội.

Ở các quốc gia, BHXH thường được thực hiền đưới hai loại hình là

BHXH bắt buộc và BHXH tư nguyện. Đối với BHXH tự nguyên, người tham.gia được tự quyết định việc tham gia hay không tham gia BHXH, tự lựa chọn

mức đóng bao hiểm, phương thức déng bao hiểm... trên cơ sở nhu cầu của

chính ho. Trong khi đó, BHXH bat buộc được áp dụng đối với một số đổitương là NLD và người sử dụng lao động va họ phải tham gia BHXH theoquy đình của pháp luật khi tham gia quan hé lao đông, không phụ thuộc vào ychi chủ quan của cá nhân NLD hay người sử dụng lao động. Tắt cả những nội

dung có liên quan như đổi tương áp dụng BHXH, mức đóng bảo hiểm, phương thức đóng bảo hiểm, đối tượng hưởng, diéu kiện hưởng, thủ tục thực

2. ViênNgônngthọc (996), Tran dồn Pte, No Di Nẵng r 36

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

tiện, mức hưởng, thời gian hưởng... déu được quy định mang tinh bat buộc áp

dụng, người tham gia BHXH khơng có quyển lựa chon.

'Việc thực hiện BHXH bắt buộc là cân thiết không chỉ đổi với NLD ma

con vì lợi ich của cơng đồng. Loại hình BHXH bắt buộc bao giờ cũng do Nha

nước tổ chức thực hiện vả tủy thuộc điều kiện kinh tế xã hội mỗi quốc gia ma

có đối tương tham gia va các chế độ BHXH bắt buộc khác nhau. Chế độ

BHXH bat buộc là những quy định cu thể và chỉ tiết những chế định thực hiện

BHXH bat buộc đổi với NLD, người sử dung lao đơng. Nói cách khác, đó lamột hé thống các quy định được pháp luật hóa vẻ đối tượng và phạm wi; véquyển lợi và nghĩa vụ, vẻ diéu kiện và mức đóng góp cho từng trường hep

BHXH bat buộc cụ thể. Chế độ BHXH bắt buộc được cụ thể hóa dưới dạng. các văn bản pháp luật và dưới luật. Có thể hiéu BHXH bắt buộc là loại hình BHXH do Nhà nước 16 chức thực hién bắt buộc áp dung đối với một số NLD và người sit ding lao động theo qnp Anh cũa pháp luật. Pháp luật BHXH bắt bude là tổng thé nhữững quy định của pháp iuật về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, các chỗ độ BHXH bắt buộc, qỹ BHXH bắt buộc, xứ if vi phạm pháp luật và gidt quyét tranh chấp về BHXH bắt buộc

112. Đặc diém của báo hiém xã hội bắt buộc

Bảo hiểm xã hội bắt buộc được tổ chức thực hiện không nhằm mục. ém chung của BHXH

đích lợi nhuận ma vì NLB va cơng đẳng, có các đặc

và có đặc điểm riêng do tính chất "bat buộc" của minh:

“Thứ nhất, BHXH bat buộc đảm bảo thu nhập (bao hiểm) cả trong và

sau quá trinh lao động cho NLD. BHXH bat buộc bao gồm nhiều chế độ bảo

tiiểm khác nhau, các chế độ BHXH tắt buộc thường toản diện, giải quyết hậu. quả của hau hét các rũi ro có thể xay ra đổi với NLD trong suốt qua trình lao. đơng (chế đơ bao hiểm thai sản, ốm đau, tai nan lao động, bệnh nghề nghiệp

(INLD, BNN)..} cho đến khi không tham gia quan hệ lao đơng nữa hoặc

chết (chế đơ hưu trí, tử tuất). Do đỏ, có thể nói rằng sự bão vệ của BHXH bắt ‘bude đối với NLD 1a xuyên suốt cả trong q trình làm việc và sau đó.

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

phân thu nhập của NLD khí có sự kiện bão hiểm xy ra. BHXH bat buộc có

chúc năng dự phòng va bảo đảm điều kiện vat chất cho NLD va thành viên giainh ho trong những trường hợp do pháp luật quy định Đối tượng của BHXH láthu nhập của NLD bị biển động giảm hoặc mắt do NLD bi giãm hoặc mắt khả

năng lao đông, mắt việc lam Sự bảo dim cia BHXH bat buộc đổi với thu nhập của NLD có thể chỉ ở mức độ đáp ứng những điền kiện sống tôi thiểu song néu khơng có nó, cuộc sơng của NLD có thể gặp phải khó khăn, ting quan.

Thứ ba, quan hệ pháp luật BHXH bat buộc là loại quan hệ không thuần nhất ma gồm nhiều chủ thể khác nhau. Do la NLD vả người sử dụng lao

đông với từ cách là những người tham gia, đóng BHXH bất buộc, đơn vị thựchiện BHXH bất buộc, NLĐ, thân nhân của NLD di diéu kiện theo quy đính

của pháp luật với tư cách là bên thụ hưởng BHXH bất buộc. Mỗi bên có

những quyển va nghĩa vụ khác nhau trong quan hệ pháp luật BHXH bắt buộcsong các quyền va nghĩa vu ây déu xuất phát trên cơ sở quan hệ lao đông giữaNLD va người sử dụng lao đông thuộc đối tượng của BHXH bắt buộc,

Thứ te, theo quy định của pháp luật, đối tương thuộc diện tham giaBHXH bit buộc thi phải tham gia BHXH mà không phụ thuộc vao việc họ cómuốn tham gia hay khơng. Mức dong BHXH bắt buộc thường được pháp luậtấn đính cho c& NLD va người sử dung lao động, Thơng thường, mức đóngBHXH bat buộc được tinh tốn trên cơ sỡ tiến cơng, tiên lương mà NLD nhân.được khi tham gia quan hé lao đông NLD hay người sử dung lao động khôngđược tủy chọn tham gia hay không tham gia hay thỏa thuận với nhau về mite

đóng BHXH. Đây là đặc điểm riêng của BHXH bat buộc.

1.2. Các nguyên tắc của bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Tint nhất. nhà nước thẳng nhất quan if về BHXH bắt buộc.

Bao hiểm xã hội bắt buộc 1a một bô phận quan trọng của hệ thống an

sinh xã hội, có ảnh hưởng lớn đến đời sống NLD va dân cu. BHXH bat buộc

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

cần được quản ly thống nhất bởi nhả nước để dim bão các chính sach của BHXH phù hợp với thực tế tinh hình kinh tế, xã hội, lao đơng ở quy mô tổng. thể, thống nhất Nba nước ban hành chính sách, các quy đính pháp luật vẻ BHXH bit buộc, bảo trợ cho quỹ BHXH để dam bao sự duy trị, tổn tại quỹ

thơng qua các quy đính về quỹ BHXH và thêm chí đóng góp một phan từ

ngân sách nhà nước vào quỹ BHXH. Ngoài ra, chủ thé quản lý BHXH tắt buộc lả nhà nước để đầm bao duy tr sự tham gia của NLD, người sử dụng lao đông và duy tri được mỗi quan hệ giữa hai bên với nhau về BHXH, mỗi quan hệ giữa NLD và người sử dụng lao động với cơ quan tổ chức BHXH.

That hat, ngun tắc "có đơng có hưởng "và thực hiện "hưởng tìm theo

đồng gop", "lay đơng bit số ít".

Nguyên tắc này đất ra yêu cầu NLD tham gia đóng góp BHXH bấtbuộc thì mới được hưỡng BHXH bất buộc và nếu đã tham gia thi họ phảiđược hưởng khi đáp ứng các điều kiên đôi với từng chế đơ, Mức hưởng đượctính trên cơ sở mức dong, thời gian đóng BHXH và có chia sé giữa nhữngngười tham gia. Người đóng BHXH nhiều, thời gian đóng lâu hơn thi khí xây

ra sự kiện bão hiểm họ được hưởng trợ cấp với mức cao hơn va ngược lại Bảo hiểm xã hội còn la sự san sẽ của công động với những NLD va gia dinh ho khi gặp rủi ro, đó là sự phân phối lai thu nhập xã hội theo cả chiểu.

doc va chiêu ngang, Tham gia đóng BHXH bắt buộc khơng chỉ có NLB ma cịncó cả người sử dụng lao động va khơng phải NLD nao tham gia BHXH tất buộccũng sẽ hưởng trợ cấp BHXH bắt buộc. Chi những NLĐ tham gia BHXH va gặp

ni ro, xy ra sự kiên bảo hiểm thi mới hưởng trợ cấp và số lượng những NLD

hưởng trợ cấp bao gid cũng chiêm tỷ lệ thấp hơn số người tham gia, mức đóng

BHXH cũng phải được tinh tốn để dam bao "sé đơng bù số it". BHXH bat buộc

phân phối lại thụ nhập giữa những NLĐ có thu nhập cao va NLD có thu nhập

thấp, giữa những NLD có sức khưe đang lam việc với những người mat hoặc giảm sút sức khỏe để lao động, Nguyên tắc nay của BHXH bắt buộc được thể "hiển ở tit cả các chế độ, nhưng rổ nhất la ở chế đô ôm đau, thai sin, TNLĐ, BNN.

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Thứ ba, mức đóng BHXH bắt buộc được pháp luật ấn định cho cả NLD và người sử đụng iao động. đâm bảo 6 mức tối thiểu trở lên và bị khơng

hễ mức trần.

Mức đóng BHXH bắt buộc thường được pháp luật ấn định cho cảNLD va người sử dụng lao động, Các bên tham gia BHXH bất buộc khơng có

quyển thương lương, thỏa thuận về mức đóng BHXH mà pháp luật quy định cho mỗi bên. Thông thường, mức đóng BHXH bit buộc được tính tốn trên

cơ sở tiên công, tiên lương mà NLD nhận được khi tham gia quan hệ lao động

vả trong tương quan với rat nhiều yêu tổ nhằm đâm bảo công bằng va ngân. sách nhả nước không phải bảo trợ cho những mức bão hiểm quá cao. Việc xác định mức đóng hợp lý lả nguyên tắc quan trọng để đảm bảo tính hấp dẫn và.

tính bên vũng của BHXH bất buộc. Mức đóng q cao, ảnh hưởng đến tảichính cho cuộc sống hang ngay sẽ khiến cả NLD và người sử dụng lao độngtrên tránh tham gia BHXH bat buộc nhưng mức đóng q thấp sé khơng đủ

‘bi đấp chi phí gây nguy cơ mắt an toàn quỹ BHXH bat buộc.

Thứ te mức trợ cấp BHXH bắt buộc thấp hơn mức tiền lương lúc dang đi làm nhưng phải bảo đâm mức sống tối thiểu cho NLĐ.

Để đâm bão mục dich an sinh xã hội, thực sự có ý nghĩa hỗ trợ cho NLD duy tr được cuộc sơng thì mức trợ cấp BHXH bất buộc không thé quá thấp ma phải đảm bảo mức sống tôi thiểu, đủ để chi trả những chi phi sinh. hoạt tôi thiểu hang ngảy cho NLD. Song mức trợ cấp không được cao hơn. mức tién lương lúc dang di làm của NLD. Mức trợ cấp BHXH bắt buộc ma cao hơn mức tiên lương lúc đang di lam của NLD sé dan đến tâm ly NLD cổ. ý để xãy ra các sự kiện bao hiểm, đưa mình rơi vào hoan cảnh rủi ro dé hưởng. ‘bao hiểm Như vậy, chế độ BHXH bắt buộc lại khơng khuyến khích NLD làm.

việc, lao động tao ra của cdi vat chất.

Thứ năm, có sự liên thơng giữa BHXH bắt buộc và BHXH tee nguyên đỗ dain bảo quyền lợi cho NLD khi tính hưởng ché độ inat trí và từ hiắt.

Về phương điện pháp lý, dù NLD có tham gia BHXH bat buộc hay BHXH tự nguyện thi déu tao nến những quyền lợi về BHXH có giá tri ngang

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

nhau. Theo tính chất và đặc điểm của quan hệ lao động cụ thé ma NLD có thé

có thời gian tham gia BHXH với các hình thức khác nhau. Do đó, đăm bảo

cho người tham gia BHXH khi hết tuổi lao đơng có nhiều cơ hội được hưởng chế độ hưu trí va tử tuất thi thời gian đóng BHXH được tính bằng tổng thời gian đóng BHXH của hai loại hình mắc du trong cing một thời điểm, NLD

chi tham gia đóng BHXH bắt buộc hoặc BHXH tư nguyện.

ông nhất. dân chi, công

Thứ sản, quỹ BHXH bắt buộc được quấn ij

khai, minh bach được sit dung ding muc dich hạch toán độc lập theo các quhành ph

Bão hiểm zã hội bat buộc la chế độ ảnh hưởng đến nhiêu mặt của đời

sống xã hội, chứa đựng cả nội dung kinh tế, néi dung xế hội vả nội dung pháp

lý. Để dam bảo thực hiên hai hòa, đạt được muc tiêu mã BHXH đặt ra thi một

trong những van để cần được chú ý là việc quản lý, sử dụng quỹ BHXH. Xuấtphat từ ý ngiĩa zã hội của BHXH, việc quản ly, sử dung quỹ BHXH phải dimbảo tính dân chủ, cơng khai, minh bạch và sử dung đúng muc đích trên cơ sở

của cơ chế ba bên Có như vậy thì BHXH bắt buộc mới tao được sự tin tưởng,

‘ing hô của người tham gia, được thực hiện một cách bên vững và lâu dai.

Bao hiểm xã hội bắt buộc bao gồm nhiều chế độ khác nhau mà mức đóng gop vả thậm chí cơ cầu nguồn tai chỉnh cho mỗi chế độ có thể có sự

khác nhau. Quỹ BHXH bắt buộc cần được hạch toán theo các quỹ thánh phản.

để dim bão sự quan ly tai chính tương đối độc lập cho mỗi chế độ, có sự theo.

đối va điều chỉnh kip thời, phù hop đổi với mỗi chế đô

1.3. Nội dung pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc

13.1. Đối tượng tham gia bảo hiém xã hội bắt buộc

Bao hiểm xã hội là chính sách an sinh zã hội nhắm đăm bao an toàn,

‘bi đấp thu nhập cho NLD khi gặp phải ri ro lâm giảm hoặc mắt thu nhập. Vìthé đổi tượng tham gia BHXH bắt buộc trước hết phải là NLD. Song, đổitượng của BHXH bất buộc là thu nhập của NLD bị giãm hoặc bị mắt do NLD

‘bi giảm hoặc mắt khả năng lao động, mắt việc lam NLD là người làm công

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

ăn lương, xét về khia cạnh nhân văn, người sử dụng lao đông cẩn chia sé vớinhững NLD làm cơng cho mình, có trách nhiệm giúp đổ, dm bảo cuộc sống

của ho được duy trì. Họ trở thành đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Pháp luật mỗi nước quy định phạm vi đối tượng tham gia BHXH bắt ‘bude có thể lã tồn bộ NLD và người sử dụng lao động hoc chỉ một bộ phân.

những NLD, người sử dung lao đơng nhưng déu hướng tới những đổi tương

có quan hệ lao đông én định. Đối tương của BHXH bắt buộc cảng mỡ rơng

thì ý nghĩa, hiệu quả an sinh zã hội của BHXH cảng lan tỏa, xu thé chung củanhiêu nước là mỡ rộng đổi tượng áp dung BHXH bắt buộc. Thông thường,đổi tương đâu tiên lả công chức nha nước va người lêm trong quân đội, là lực

lượng lao động có quan hệ lao đơng én định vả phục vụ trước hết cho nha

nước Tiép theo BHXH bat buộc được mỡ réng ra các nhóm đổi tượng khácphụ thuộc vao vai tro của lực lương lao đông dé trong 3 hội, khả năng tham.gia và nhủ cầu của ho.

13.2. Các chế độ bảo hiém xã lội bit buộc

Năm 1952, Hội nghị toàn thể thành viên của ILO đã thông qua Công tước số 102 quy định về những tiêu chuẩn tối thiểu của hệ thông an sinh xã hội ‘bao gồm 9 chế độ trợ cấp Ja: chăm sóc y tế, trợ cấp dm dau, trợ cấp that nghiệp, trợ cấp tuổi gia, trợ cap TNLD, BNN, trợ cấp thai sản, trợ cấp tan tật,

trợ cấp tiên tut, trợ cấp gia đính. Đến nay, chính sách an sinh xã hội đã phát

triển thành hệ thông, với phạm vi va đổi tượng bao phủ mỡ rồng theo điều kiện, hoàn cảnh khác nhau của mỗi quốc gia. Hau hết các quốc gia quy định.

BHXH bat buộc gém 05 chế độ là chế độ ôm dau, thai sin, TNLD, BNN vàhưu trí, tử tuất

Chế độ ơm đau: Chế độ bao hiểm ôm đau là chế độ BHXH nhằm bao

đâm thu nhập cho NLD tham gia BHXH tam thời bi gián đoạn do phải nghỉ

việc vi ốm dau, chăm sóc con ốm theo quy định của pháp luật. Đây là sự trợ giúp ngắn han cho NLD và gia đính để NLD hồi phục sức khưe, duy trì cuộc

sống trong thời gian bi 6m đau hoặc NL phải chăm sóc con ôm đau.

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Chế độ thai sản. Chế độ bão hiểm thai sản là chế độ BHXH nhằm bao hiểm thu nhập va các chỉ phí y tế cho NLB khi mang thai, nuôi con nhỏ hoặc thực hiên các biên pháp tránh thai. Mặc đủ hiện nay một số nước quy định chế

đô thai sản được áp dụng cho cả lao động nam khi thực hiện các biển pháp

tránh thai hoặc nuôi con nuôi, vợ sinh con nhưng chế độ nảy vẫn được coi la

chủ yêu áp dụng cho lao đơng nữ và có ý nghĩa đổi với lao đông nữ nhiễu hơn1ä đối với lao động nam vi họ phải chiu ảnh hưởng do chức năng sinh để, ni

con đổi với q trình lao động nhiễu hơn. Chế độ bảo hiểm thai sẵn có ý nghĩa

tao điểu kiến cho lao đồng nữ thamgia quan hệ lao động va thực hiện thiên chức cia minh, bao vệ cho ba mẹ vatrế sơ sinh.

Chế độ TNLĐ, BNN: Chế độ bảo hiểm TNLD, BNN là chế độ BHXH: nhằm bù đắp các chi phí chữa tri, bù đắp hoặc thay thé thu nhập từ lao động.

của NLD bị giảm hoặc mat do gidm hoặc mắt khả năng lao động ma nguyênnhân lả TNL hoặc BNN. Chế độ trợ cấp nay gắn với rũi ro và điều kiện laođông có hại gây ra cho NLD, nó có thé là tam thời hoặc lâu dai, trợ cấp mộtlân hoặc hàng tháng tay thuộc rũi ro, hậu qua của rồi ro ma NLB gánh chịu.

Chế độ hưu trí: Chế độ bảo hiểm hưu trí nhằm bảo dim cuộc sống cho

đặc biệt quan trong đối với lao động

lao đồng hoặc khơng cịn tham gia quan hệ lao đồng nữa

é đô cơ bản nhất trong các chế độ BHXH bat buộc bối đổi tượng hưởng chế độ nay khá lớn, nó ảnh hưởng đến Gn định đời sống của một

bộ phận lớn dân cư. Nhìn chung, đối với bất cứ ai, bất cứ NLÐ nao thi sự kiệnBHXH hưu trí cũng xây ra đổi với họ, trừ trường hop NLD ngừng tham gia

quan hệ lao động do bị chết. Khi đó, nêu đủ điều kiên luật định thi họ được

hưởng chế đô hưu trí

Chế độ tir mat: Chế đơ tir tuất là chế đô BHXH đổi với thân nhân của

NLD dang hoặc đã tham gia quan hệ lao đông hay dang hưởng bảo hiểm, đang chờ hưởng bão hiểm ma bị chết. Chế độ nảy nhằm trợ giúp một phan tiển tang lễ va trợ giúp cho thân nhân của NLD khi mắt đi nguồn nuôi dưỡng,

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Chế độ bão hiểm nảy có đổi tượng hưởng tro cấp là nhân thân của NLD bi chết do do có thé nói day là chế độ bảo hiểm mang tinh nhân văn cao cả, thể

hiện trách nhiệm của công đồng đổi với NLD bi chết va chia sẽ những khókhăn của gia định họ

Đôi với mỗi chế độ BHXH bất bui , phap luật quy định đổi tượng

hưởng, điều kiện hưởng và mức hưởng tre cắp... phù hop với đặc điểm của từng loại rit ro, mức độ ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống của NLD và đảm.

‘bdo các nguyên tắc của BHXH như có đóng- có hưởng, mức hưởng phủ hop

với mức đóng... Trong đó, có chế độ bảo hiểm ngắn han như ơm đau, thai sin, có chế đơ bao hiểm dai hạn như hưu trí, tử tuất. Đây déu là các chế đô bảo hiểm quan trọng, liên quan đến các rủi ro về sức khỏe là rũi ro thường xảy ra

với đời sống con người ma có ảnh hưởng lớn đến khả năng làm việc, thu nhậpcủa NLD.

1.3.3. Quỹ: bảo hiểm xã hội bắt buộc

Quỹ BHXH là điều kiên, là cơ sở vật chất quan trong nhất đảm bảo,

cho hệ thông BHXH bat buộc được duy tri, Pháp luật quy định về quỹ BHXH

bất buộc bao gồm các quy định về nguôn thu của quỹ, quy định vé viée chỉ

quỹ BHXH bất buộc va quản ly quỹ BHXH bat buộc. Bam bao khả năng cân.

đổi thu chi, chi trả đẩy đũ trợ cấp cho các đổi tương đủ điểu kiện, pháp luật

quy định chất chế vé việc thu, chỉ và quản lý quỹ BHXH bất buộc. Việc quanlý, sử dung quỹ phải tuân thủ nguyên tắc tập trung, dân chủ và công khai trên

cơ sở đề cao trách nhiém của các bên có lién quan.

Quỹ BHXH bất buộc được hình thành bởi nhiêu ngụ ơn khác nhau ma

trước hết lả nguén do NLD và người sử dụng lao đông déng Đây là nguồn cơbản nhất của quỹ BHXH bắt buộc vì BHXH bat buộc có đổi tương tham gia lảNLD và người sử dụng lao động và trước hết là vi lợi ích của ho, Quỹ BHXH

‘vat buộc cịn có nguồn thu nữa lả sự hỗ trợ từ ngân sách nha nước. Nha nước. có vai trị bảo trợ cho BHXH bắt buôc, để bảo dim cho sự an toàn, duy tri quỹ: BHXH bắt buộc thi phải hố trợ một phân từ ngân sách nhà nước trong những

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

trường hợp cân thiết. Quỹ BHXH lá một quỹ tai chính, co đầu vao, dau ra va ln có độ trễ giữa thu- chi, nguồn tiển tạm thời nhản rỗi của quỹ cần phải được đâu tư sinh lời là điều tất yêu và đây cũng là một nguồn thu của quỹ

tùy thuộc đặc điểm của mỗi ché độ mà quỹ BHXH bat buộc được chia thành.

các quỹ thành phan khác nhau. Quỹ BHXH bất buộc được chi trả chủ yêu chocác khoăn trợ cấp theo các chế đ 6 BHXH bất buộc, khoản chi may chiếm ty

trọng lớn nhất. Ngồi ra, quỹ cịn được dùng để thanh toản các chi phí vân.

hành bộ máy thực hiện BHXH bắt buộc như tién lương cho người làm công

tác BHXH, đầu tư cơ sở vật chất cần thiết va chi phí quản lý khác.

Bao hiểm zã hơi bat buộc bao gom nhiều chế độ BHXH khác nhau, có. những chế độ bảo hiểm ngắn han, có những chế đô bao hiểm dai hạn. Do vậy, các quỹ thành phan của quỹ BHXH tất buộc có thể khác nhau vé chu kỹ hạch toán. Đối với các chế độ bão hiểm ngắn hạn, để thực hiện chỉ các chế độ bảo hiểm này, quỹ BHXH bắt buộc phải được hạch tốn theo chu kỳ năm và có thể thực hiên việc điều chỉnh, điều tiết khá linh hoạt. Đổi với các chế độ bảo hiểm dai han, day 1a các chế độ bảo hiểm được thực hiện trên cơ sỡ dồn tích tiên đóng BHXH của nhiều năm, thậm chí là vải chục năm để thực hiện chi ‘bao hiểm khi NLD hết tuổi lao động hoặc bi chết. Do đó, quỹ bảo hiểm hưu.

trí, từ tuất thường được hach toán và diéu chỉnh trong một chủ kỷ dai. Việchạch tốn quỹ BHXH bất buộc có ý nghĩa rất quan trọng béi căn cứ vào kết

quả hạch toán ma có thể có biện pháp điều chỉnh kịp thời để đảm bão cân đổi thu, chỉ, quyết định các hình thức, lựa chọn dau tư quỹ hiệu quả.

13.4. Tổ chức thực hiện bảo hiém xã hoi bắt buộc

Bao hiểm xã hội bat buộc là chế độ quan trong trong chính sách an

sinh 28 hội va có phạm vi đối tượng bao phủ rồng, do đó đa số các nước coihoạt đông BHXH bất buộc là hoạt đông dịch vụ cơng, có những chức năng

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

chung là quan ly đối tượng tham gia BHXH bat buộc, tỗ chức thu - chỉ trả các trợ cấp bao hiểm, quản lý hoạt đơng tai chính BHXH bat buộc.

Do điều kiên kinh tế - 2 hội va chính tri của mỗi nước khác nhau nên. hệ thông BHXH bất buộc của các nước được zây dựng khác nhau, khơng có mơ hình tổ chức BHXH bắt buộc chung cho tat cả các nước. Có một số nước

giao cho một bộ nảo đó dim nhận cả chức năng quản lý nha nước vẻ BHXH

‘vat buộc va tổ chức thực hiện các nghiệp vụ của BHXH bắt buộc. Mơ hình. nay có đặc điểm là quản lý được đối tượng trong thi trường lao đơng di có thuộc thánh phan kinh tế não, thuộc khu vực có quan hệ lao động hay khơng

thuộc khu vực có quan hệ lao động, phãi có quỹ BHXH bat buộc lớn, đủ khả

năng chi trả các trợ cấp bảo hiểm trong mọi trường hop. Đa số các nước lại giao việc tổ chức, thực hiện BHXH bắt buộc cho một cơ quan BHXH độc lập

thực hiện, chịu trách nhiệm quản lý đổi tương tham gia, thụ hưởng và quân lýquỹ BHXH bất buộc. Nha nước thực hiện chức năng, vai trị ban hành chínhsách va quản lý hành chính đơi với BHXH bat buộc.

‘Voi mơ hình tổ chức BHXH bắt buộc nao thi cơ quan BHXH bắt buộc

cũng có những chức năng chủ yêu là quản lý thu- chi BHXH bắt buộc, quảnlý đối tương tham gia BHXH bắt buộc và đối tượng hưởng các chế độ của

BHXH tất buộc, quản lý quỹ BHXH bất buộc va thanh tra, kiểm tra vẻ

BHXH bắt buộc nhằm đảm bảo các hoạt động BHXH bat buộc đúng với cácquy định pháp luật.

13.5. Xie lý vi pham pháp luật và giải quyét tranh chấp về bio hiểm

xã hội bắt buộc

* Xit Ij vi phạm pháp luật về BHXH bắt buộc

Căn cứ vio tính chất của hoạt động BHXH, có thể chia hành vi vi

pham pháp luật BHXH bat buộc thành ba nhóm chính.

"Nhóm hành vi vi pham nghĩa vụ đóng BHXH bất buộc, gồm các hành.vĩ khơng đóng BHXH bất buộc cho người thuộc đối tượng tham gia BHXH

bat buộc, dong BHXH bat buộc châm, qua thời gian quy định, đóng BHXH.

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

bất buộc khơng đũ cho sé lao động phải tham gia BHXH bắt buộc của đơn

vi... Đây là nhóm hành vi vi phạm thường xảy ra 6 các nước ma nên kinh té

chưa phát triển, NLD có đời sống kinh tế kho khăn, nhân thức chưa đẩy đủ về

BHXH bit buộc. Thông thường pháp luật quy định cả NLD và người sử dung

lao động đều phải đóng gdp vào quỹ BHXH bắt buộc theo những tỷ lê nhất định nhưng người sử dung lao động sẽ thực hiện trực tiếp việc nộp vào quỹ

BHXH bắt buộc. Vi thé, hành vi vi phạm vé ngiĩa vu đóng BHXH bắt buộc

chủ yếu là đổi với người sử dung lao động song cũng có những trường hợp là

có sự đồng thuận, thống nhất của NLD.

Nhóm hành vi vi pham quy định về hưởng BHXH bắt buộc, gồm.

những hành vi làm sai lệch, lam gia giấy tờ, hé sơ dé hưởng các chế độ

BHXH bắt buộc trái pháp luật. Hanh vi gian lân để hưỡng BHXH bắt buộc có

thể do một cá nhân thực hiện độc lập thực hiện để cho chính minh được

hưởng BHXH bat buộc hoặc được hưởng ở mức cao hơn mức quy định hoặcdo một nhóm người thực biện nhằm chiếm đoạt tiên của quỹ BHXH bat buộc.

Hanh vi này trực tiếp ảnh hưỡng đền quỹ BHXH bắt buộc, qua đó ảnh hưởng

đến quyên lợi cia NLD tham gia BHXH bắt buộc. Do vay nó có tinh nguy

‘hiém, ở mức độ lớn, nó có thé ảnh hưởng đến swan tồn của quỹ.

Nhóm hảnh vi vi phạm liên quan đến quản lý, tổ chức thực hiện. BHXH bắt buộc: Hanh vi vi phạm các quy định về quản lý, tổ chức thực.

hiện BHXH bat buộc có thể dẫn đến thất thoát vé mất tai sản của quỹ BHXHbất buộc, anh hưởng gián tiếp dén quyển lợi cia NLD. Do đó pháp luật cũngquy định vẻ xử lý các hanh vi vi phạm quy định về quan lý, thực hiện BHXH

bắt buộc.

Các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH bắt buộc, dù ở mức độ nào

cũng có tính nguy hiểm cho xã hội, cần bi xử lý bằng chế tai phù hợp. Các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH bắt buộc có thé bi xử lý hanh chính hoặc. tình sự. Pháp luật nhiều nước quy định các hành vi vi phạm co thể bị truy tổ như gian lận để hưởng BHXH hay khơng nộp tiễn đóng BHXH đúng han

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

* Giải quyết tranh chấp về BHXH bắt buộc

Tranh chấp BHXH bắt buộc nhỉn chungr at đa dạng nhưng đều t ap

trung ở những vẫn đề liên quan dén việc thực hiện hoc thực hiên không đúng

các quy định của nha nước về việc đóng BHXH hoặc giấi quyết các quyền lợiBHXH bất buộc cho NLD va cic d i tượng thụ hưởng khác. Khi phát hiện

quyên về BHXH bat buộc bị xâm hai, hành vi vi phạm quy định pháp luật vẻBHXH bắt buộc, 1a hảnh vi hành chính, hảnh vi của cơ quan BHXH, người có

thấm quyển có thé khiêu nại, t6 cáo theo quy định của pháp luật. Trường hợp tranh chap giữa các bên không thể giải quyết bằng thương lượng, co thể giải

quyết theo cơ ché tai phần theo quy định của pháp luật.

1.4. Vai trò của bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Tai trò cita BHXH bắt buộc đối với NLD và gia đinh ho

Bao hiểm xã hội bắt buộc có vai tro quan trọng đối với NLD va gia định họ. Ở bắt kỷ hoản cảnh, thời điểm nao, rủi ro luôn luôn rinh rập, đe dọa. cuộc sống của mỗi người Rủi ro phát sinh hoản toản ngẫu nhiên bắt ngờ.

không lường trước được nhưng xét trên bình diện xã hội, rũ ro là một tat yêu

không thể tránh được. Để phỏng ngừa va hạn chế những tác động tiêu cực của

rủi ro đổi với con người và xẽ hội là nhiệm vụ, mục tiêu hoạt động của BHXH

nói chung và BHXH bất buộc nói riêng, Đơi với NLD và gia đính họ, BHXH

bất buộc khơng chỉ có ý nghĩa là sự trợ giúp vé vật chất ma cịn có ý nghĩa vềtỉnh thân to lớn

Vệ kanh tế, BHXH bắt buộc có vai trò Gn định thu nhập cho NLD vả

gia dinh họ. Khi tham gia BHXH bắt buộc, NLD phải trích một khoản phí nộpvào quỹ BHXH bất buộc, khí gặp rủi ro, bat hạnh như ôm dau, thai sản, tai

nan lao động phải ngừng hoặc ngừng lâm việc tam thời lâm mắt hoặc giảm.

thu nhập, đời sống kinh tế lâm vào tinh cảnh khó khăn, có những gia đình mangn tích cóp cịn hạn chế thi chi phí chữa bệnh, sinh hoạt trong thời gian đó

có thể khiển ho rơi vao túng quan. Nhờ có BHXH bắt buộc, họ được nhân

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

một khoản tiên trợ cấp bù dap lại phan thu nhập bị mắt hoặc bị giảm để đảm. ‘bao dn định thu nhập, dn định đời sông ít nhất là ở mức tơi thiểu để duy trì

'Ngồi việc dim bão đời sống kinh tế cho NLD va gia định khi rơi vào

hồn cảnh khó khẩn do rồi ro làm mất hoặc giảm thu nhập, BHXH bắt buộc

tạo được tâm lý an têm cho NLD khi làm việc. Nhờ có BHXH bất buộc, cuộcsống của những thảnh viên trong gia đình NLD, nhất là trẻ em, những ngườitản tật cũng được đấm bao an tồn. Họ có thé tập trung vào công viếc dang

lâm mà không phải lo lắng néu có rũi ro xảy ra thi cuộc sống của ban thân và

gia đình sẽ được dim bao bằng cái gì, như thé nào.

Vai trị của BHXH bắt buộc đối với người sit dung lao động

Trong qué trình NLD làm việc, trường hợp ho gặp phải rồi ro thi nhờ

có BHXH bất buộc má rủi ro ấy đã được chuyển giao, san sé một phẩn Nha vây tình hình tai chính cia các doanh nghiệp được én định hon, Nêu khơng có BHXH tắt buộc, khi NLD ốm đau, tai nan khơng có nguồn thu nhập, khơng có chi phí thuốc men... đới sống của họ bị ảnh hưởng thi quan hệ lao động,

chất lượng, hiện quả lao động trong doanh nghiệp sẽ bi anh hướng theo.

Khi tham gia BHXH bắt buộc cho NLD sé phát huy tinh than trách

nhiệm, gin bó tân tỉnh của họ trong các doanh nghiệp gop phản én định

nguồn nhân lực cho doanh nghiệp, duy tri va nâng cao năng suất lao độngQuan hệ giữa người sử dụng lao đông va NLD được trở nên lành mạnh hơn,

có kế hoạch phát triển chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cẩu phát triển. của các doanh nghiệp và nên kinh tế thị trường.

"Pháp luật quy định trách nhiệm của người sử dụng lao động đổi với NLBvề BHXH bất buộc, qua đó xy dựng được mỗi quan hệ gắn bó, tỉnh cảm honvới NLD, hình thành được những nét văn hóa đẹp của doanh nghiệp. BHXH bất‘bude tao điều kiện cho sử dung lao động có trách nhiệm với NLD, khơng chỉtrong q trình lao động, làm việc ma cho đến khi gia yêu, làm cho quan hệ laođộng có tính nhân văn sâu sắc, nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

Vai trò của BHXH bắt buộc đối với xã lôi

Bao hiểm xã hội bat buộc thể hiện chủ nghĩa nhân đạo cao đẹp, tao cho những người bat hạnh có thêm những điều kiện, những lực đẩy can thiết để khắc phục những biển cô xã hôi, hỏa nhập vảo cộng đồng, kích thích tinh tích cực của xã hội trong mỗi con người. BHXH bất buộc tạo ra cơ chế chia sẽ

ủi ro, nâng cao tính cơng đồng xã hội, cũng cổ tinh đồn kết, gắn bỏ giữa các

thành viên trong sã hội. Sự đoàn kết, giúp đỡ lấn nhau trong cộng đồng là

nhân tô quan trọng cộng đồng, giúp đỡ những người bắt hạnh là nhằm hoàn.thiện những giá trị nhân bản của con người, tao diéu kiên cho một xã hội pháttriển lãnh mạnh va béa vững

Trong cơ chế thi trường, sự phân tang giữa các lớp trong xã hội tra

niên rõ rệt. Đông thời tao ra sự bắt bình đẳng vẻ thu nhập giữa các ngành nghề

khác nhau trong xã hội. Nhưng rũi ro xảy ra trong cuộc sống không loại trừmột ai, néu rơi vào những người có hồn cảnh kinh tế khó khăn thì cuộc sốngcủa ho trở nên bản cùng Trên giác độ kinh tế, BHXH là một công cụ phân

phối lại thu nhập giữa các thành viên trong công đồng. BHXH bat buộc la sự

phân phối lại thu nhập giữa người sử dụng lao động và NLD, phân phối lạithu nhập giữa những NLD có mức thu nhập cao và những NLD có thu nhậpthấp hơn thơng qua mức đóng được tính trên căn cứ mức thu nhập. Nhỡ sự

điểu tiết nay NLD được thực hiện bình đẳng khơng phân biết các ting lớp

trong zã hội

Mặc dù BHXH bất buộc được thực hiện khơng nhằm mục đích kinh.

doanh, lợi nhuên nhưng quỹ BHXH do các bên tham gia đóng gop được tích

tu tập trung rat lớn, phan quỹ nhàn rỗi được đem đâu tư cho nên kinh tế tạo ra su tăng trưởng, phát triển kinh tế va tao công ăn việc làm cho NLD. BHXH

bất buộc lả công cụ phân phối, sử dụng nguồn quỹ dự phòng hiệu quả nhất

cho việc giảm hậu quả rủi ro, tao động lực phát triển kinh té, xã hôi. Hoạt đông BHXH bắt buộc cũng gop phần vao việc huy đông vốn đâu tư, lâm cho thị trường tải chính phong phú và kinh tế x4 hội phát triển. Đặc biệt, với bao

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

‘hiém hưu trí, nguén von tích lũy trong thời gian dài, kết dư tương đốt lớn, có thể đầu từ vào các doanh nghiệp, các dự án cẩn huy động vốn, mang lại lợi

ích cho tất cả các bên. người tham gia BHXH bất bude, cơ quan BHXH vànên kinh té nói chung

Bão hiểm xã hội bắt buộc cảng hoạt động tốt, quỹ BHXH cảng phát triển sẽ gop phan rat to lớn vao việc én định đời sông của NLD và gia định. ho, đồng thời sẽ tao ra sự vững mạnh cia nén tai chính quốc gia. Xét vé tổng thể, quỹ BHXH bất buộc tao ra nguồn cung déi dao và én định cho thi trường

tải chính. Khi tham gia vào dịng tai chỉnh quốc gia, quỹ BHXH gop phan taora những cơ sở sản xuất kinh doanh mới, việc làm mới, góp phén quan trongtrong việc tao ra công ăn viếc làm cho NLD, tir đó góp phần giải quyết tinh

trạng thất nghiệp của đất nước, góp phan tăng thu nhập cá nhân cho NLD nói

iêng va tăng thu quốc dân nói chung

Bao hiểm zã hội bất buộc là chính sách an sinh zã hội quan trọng của một quốc gia, BHXH tắt buộc cịn phản ánh trình độ phát triển kinh tế, xã hội của quốc gia. Kinh tế châm phát triển, x8 hồi lac hấu, đời sống nhân dân thấp

kém thì hệ thơng BHXH bat buộc cũng chậm phát tri

Kinh tế cảng phát triển, đời sống của NLD được nâng cao thi nhu câu tham. gia BHXH tắt buộc của họ càng lớn. Thơng qua hệ thơng BHXH, trình độ tổ.

ở mức tương ứng

chức, quản lý rủi ro xã hội của nha nước cũng ngày cảng được nâng cao thể hiện bằng việc mở rộng đối tượng tham gia, quản lý được nhiều trường hợp rủi rõ trên cơ sở phát triển các chế độ BHXH bất buộc.

Kết luận Chương 1

Trên thể giới, BHXH ra đời khả sém và trở thảnh một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hơi ở mỗi quốc gia, 1a một chính sách xã hội không, thể thiểu ở các nước. BHXH bất buộc la loại hình BHXH do nha nước tổ chức. thực biên và bất buộc áp dụng đối với một số NLD và người sử dụng lao đông theo quy định của pháp luật. BHXH bắt buộc trở thành nhu cầu vả quyền lợi

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

của NLD và được thừa nhân là nh cẩu khách quan, một trong những quyển.cơ ban của con người

Pháp luật về BHXH bắt buộc có nhiễu nội dung, quy đính về đổitương tham gia BHXH bat buộc, các chế đô BHXH bắt buộc... Việc thực

hiện các chế độ BHXH bat buộc khác nhau tùy thuộc vào điều kiện, tinh hình. kinh tế, chính trị, xã hội cụ thé của mỗi nước, xu hướng chung la các quốc gia ngày cảng thực hiện đây đủ hơn các chế độ BHXH bất buộc, coi đây là giải pháp

bảo đâm tốt hơn quyển lợi, trách nhiệm của NLD và sâu xa hơn là chính sich

Gn định xã hội trên cơ sở bao dam nguyên tắc công bằng, bình đẳng, tạo điều. kiện thuận lợi để moi NLD đu có thé tiếp cận, tham gia và hưởng lợi từ chính.

sách BHXH bắt buộc; tuân thủ nguyên tắc đóng - hưởng, bão đầm tính cân

đối, bên vững giữa mức đóng góp vả mức hưởng thụ, có sự chia sé, hỗ trợ, bổ.

sung cho nhau giữa các thảnh viền, giữa các chính sách trong hệ thống BHXH,

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

Chương 2

THUC TRANG PHAP LUAT VE BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC. 'VÀ THỰC TIỀN THỰC HIỆN TẠI TINH HỊA BÌNH

2.1. Thực trạng quy định pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc

2.1.1. Quy định về đôi tượng tham gia bão hiểm xã hội bắt buộc Theo quy định của Luật BHXH va các văn bản hướng din, đổi tương

tham gia BHXH bất buộc là NLD và người sử dụng lao đông như sau:

Về NLD tham gia BHXH bắt buộc, gồm có 02 nhóm

* Người lao động la công dân Việt Nam, bao gồm: (1) Người lâm việc. theo hợp đồng lao đông (HĐLĐ) không sắc định thời hạn, HĐLĐ sác định

thời hạn, HĐLĐ theo mùa vu hoặc theo một cơng việc nhất định có thời hantừ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, (2) Người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn.

từ đủ D1 tháng đến dưới 03 tháng, (3) Cán bô, công chức, viên chức; (4) Cơng nhân quốc phịng, cơng nhân cơng an, người lam công tác khác trong tổ chức

cơ yêu; (5) Si quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đôi nhân dân, sĩ quan, hasi quan nghiệp vu, si quan, hạ si quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân,

người lam công tác cơ yêu hưởng lương như đối với quân nhân, (6) Hạ sĩ

quan, chiến si quân đội nhân dân, ha si quan, chiến # cơng an nhân dân phục‘vu có thời han; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng,sinh hoạt phi; (7) Người di lam việc ở nước ngoải theo hop đồng quy đính tat

Luật NLD Việt Nam đi lam việc ở nước ngoải theo hợp đồng, (8) Người quản.lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiễn lương,(8) Người hoat động không chuyên trách ở xã, phường, thi trần.

* Người lao đồng là cơng dân nước ngồi làm việc tại Việt Nam có

giấy phép lao đơng hoặc chứng chỉ hành nghé hoặc giầy phép hanh nghé do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia BHXH bắt buộc

Theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, từ

ngày 01/01/2022, NLD là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

đổi tượng tham gia BHXH bắt buộc khi có giấy phép lao đồng hoặc chứng chi

hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyển của Việt

Nam cấp và có HĐLĐ khơng sác định thời bạn, HĐLĐ xác định thời han từđũ 01 năm trở lên với người sử dụng lao đông tại Việt Nam

Người sử dung lao đông tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: (1) Cơ quan nha nước, (2) Đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức chính. trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác, (3) Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Viet Nam; (4) Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ lanh doanh cá thé, tổ hợp tác, tổ chức khác va ca nhân có thuê mướn, sử

dụng lao động theo HĐLP.

Có thể thấy hiện nay BHXH đã bao phủ tat ca các đổi tượng tham gia

quan hệ lao động có HĐLĐ từ 01 thang trở lên, thuộc moi thành phân kinh tế,quy mô lao đông BHXH bất buộc áp dụng đổi với cả NLD là căn bộ, côngchức, viên chức, lực lượng vũ trang, NLD nước ngoài lam việc ở Việt Nam.theo quy đính của Chính phủ. Người sử dung lao đồng của những NLD nàycũng là chủ thể phải tham gia BHXH bat buộc.

Thực hiện các quy định của Luật BHXH năm 2014 về BHXH bat buộc,

tính đến hết năm 2017 ở nước ta van còn khodng 380.000 doanh nghiệp, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ va siếu nhỏ (chiếm 63,5% số doanh nghiệp dang

hoạt động) chưa tham gia, còn khoảng 3,41 triệu người thuộc diện nhưng

chưa tham gia BHXH bất buộc”, Đến hết 2018, số người tham gia BHXH.

trong cả nước đã đạt trên 14,7 triệu người, chiếm khoảng 30,4% lực lượng lao

động trong độ tuổi". Nhiéu NLD chưa có thói quen tham gia BHXH lúc còn. trẻ để hưởng lương hưu khi vé giả. Như vậy, để đạt được mục tiêu ma Nghị quyết Nghĩ quyết số 125/NQ-CP, Nghĩ quyết số 28-NQ/TW để ra thi cơn cần rất nhiều nỗ lực nếu như khơng nói rằng rat khó để đạt được.

——

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

2.1.2. Quy định về các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc.

* Chế ñ ấm đan

Đối tượng áp đụng chế độ dm dau: Theo quy định tại Điều 24 Luật

BHXH năm 2014, "đối tương áp dụng chế đô ốm đau la NLD quy định tai các

điểm, b, c, d, ñ và h khoăn 1 Điễu 2 của Luật nay"

Điền kiện hưỡng chỗ đô ốm dan: Theo quy định tại Điều 25 Luật

BHXH năm 2014, đổi tương tham gia BHXH bắt buộc được hướng chế độôm đau trong các trường hợp (1) NLD bi ốm đau, tai nạn ma không phải làTNLD, phải nghĩ việc và có xác nhãn của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có

thấm quyền theo quy định của Bộ Y tế, (2) NLD phải nghĩ việc để chăm sóc con dưới 07 tuổi bị ơm dau và có ác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thấm quyền. Luật cũng quy định trường hợp 6m đau, tai nạn phải nghỉ việc do

tự hủy hoại sức khöe, do say rượu hoặc sử dụng chất ma túy, tién chất ma túy,theo danh mục do Chính phủ quy định thi không được hưỡng chế đô ôm đau.

‘Nhu vây, đối với chế đô ốm đau, luật không đặt ra các điều kiện về

thời gian đóng BHXH mà chỉ quy đính điều kiện về sự kiện rũi ro được bão

hiểm, đó là khi NLD bị ốm đau hoặc có con đưới 07 tuổi bi ốm đau ma NLB phải nghỉ việc để chăm sóc nêu trên.

Thời gian hưởng chỗ độ dm dem: Thời gian hường chê độ ôm đau

trong trường hợp NLD bi ốm đau:

Y Người lao động làm việc trong diéu kiên bình thường thi được

hưởng 30 ngày nêu đã đóng BHXH dưới 15 năm, 40 ngày nêu đã đóng từ đủ15 năm đến đưới 30 năm, 60 ngày nêu đã đóng từ đủ 30 năm trở lên.

. Người lao đông làm nghề hoặc công việc năng nhọc, độc hai, nguy.

tiểm hoặc đặc biệt năng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao

đơng - Thương bình vả Xã hội, Bộ Y tế ban hành hoặc lâm việc ở nơi có phụcấp khu vực hệ số từ 0,7 trở lên thi được hưởng 40 ngày nêu đã đóng BHXHdưới 15 năm; 50 ngày nếu đã dong từ di 15 năm đến dưới 30 năm, 70 ngàynến đã đồng từ đủ 30 năm trở lên

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

¥ Người lao động nghĩ việc do mắc bệnh thuộc Danh mục bệnh cần

chữa tri dai ngày do Bộ Y tế ban hảnh thì được hưỡng tối da 180 ngày, tính cả

ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hang tuần Hit thời hạn hưởng chế độ ôm. đau ma van tiếp tục điều trị thì được hưởng tiếp chế độ ôm đau với mức thấp. hơn nhưng thời gian hưởng tối da bằng thời gian đã đồng BHXH.

Y Người lao động là si quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân

dân, si quan, hạ si quan nghiệp vụ,

công an nhân dân, người làm công tác cơ yêu hưởng lương như đổi với quânquan, ha si quan chuyên môn kỹ thudt

nhân, thời gian hường chế độ ôm đau căn cứ vào thời gian điểu tri tại cơ sở

khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền.

Thời gian hưởng chế đơ ém đau trong trường hợp con ốm đau được

tính trong pham vi một năm và xác định theo độ tuổi của con Thời gian hưởng chế đô ôm đau trong một năm cho mỗi con được tính theo số ngày chăm sóc con tôi da là 20 ngày làm việc nêu con dưới 03 tuổi, tối đa là 15 ngày lâm việc néu con từ đủ 03 tuổi đến dưới 07 tuổi Trường hợp cả cha vả mẹ cing tham gia BHXH thủ thời gian hưỡng chế độ khi con ôm đau của mỗi

người cha hoặc người me theo quy định.

“Mức lưỡng chỗ độ ốm daw: Trong thời gian nghỉ việc hưởng chế độ

ôm đau, NLD được trợ cấp ôm đau với mức hưởng tính theo tháng va bằng75% mức tiên lương đồng BHXH của tháng liền kể trước khi nghỉ việc

Trường hợp NLD mới bất đầu làm việc hoặc NLD trước đó đã có thời gian

đóng BHXH, sau đó bi gián đoạn thời gian làm việc mà phải nghĩ việc hưởngchế 46 ốm đau ngay trong tháng đâu tiên trở lại làm việc thì mức hưởng bing75% mức tiên lương đóng BHXH của tháng đó.

Đơi với NLD ốm dau mắc bệnh cân diéu trị dai ngày, tức là hết 180 ngày (tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hang tuân), NLD tiếp tục

hưởng trợ cấp với các mức khác nhau tủy thuộc thời gian đã đóng BHXH:

Bang 65% mức tiễn lương đóng BHXH của thang liễn kể trước khi nghĩ việc nến đã đóng BHXH tir đủ 30 năm trở lên, Bằng 55% mức tién lương đóng

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

BHXH của thing liên kể trước khi nghỉ việc néu đã đóng BHXH tir đủ 15 nam đến dưới 30 năm, Bang 50% mức tién lương đóng BHXH của tháng liên.

kể trước khi nghĩ việc nên đã đóng BHXH dưới 15 năm.

Đối với NLD làm việc trong lực lượng vũ trang thi mức hưởng bằng,

100% mức tiên lương đóng BHXH của tháng liên kể trước khí nghĩ việc. Đây

14 một quy định ưu đãi cho NLD làm việc trong lực lượng vũ trang so vớinhững NLD binh thường khác.

Dưỡng sức, phục hỗi sức Rhöe san Riủ ốm ẩm: Theo Điều 26 Luật

BHXH 2014, NLD đã nghĩ việc hưởng chế đô dm dau đũ thời gian trong một

năm theo quy định, trong khoảng thời gian 30 ngày đầu trở lại lam việc mã

sức khöe chưa phục hỗi thi được nghĩ dưỡng sức, phục hồi sức khöe từ 05 ngày

đến 10 ngày trong một năm. * Chế độ thai sin

Déi tượng áp dung và điều kện hưởng chế độ thai sản: Theo quy định

tai Điều 30, Điều 31 Luật BHXH năm 2014, NLD tham gia BHXH bắt buộc.được hưởng trợ cấp thai sản trừ hạ si quan, chiến i công an, hạ sĩ quan, bìnhsf qn đội phục vụ có thời han trong lực lượng vũ trang nhân dân vả NLD

'Việt Nam di làm việc có thời hạn ở nước ngồi theo hợp đẳng khi thuộc một

trong các trưởng hợp: Lao đông nữ mang thai, Lao đồng nữ sinh con, Laođông nữ mang thai hồ và người me nhờ mang thai hô, NLD nhân nuôi con

muối đưới 06 tháng tuổi, lao động nữ đặt vòng tránh thai, NLD thực hiện biển.

pháp triệt sản, Lao đơng nam đang đóng BHXH có vợ sinh con

Trong đó, NLB nữ sinh con, lao động nữ mang thai hộ và người menhờ mang thai hộ; NLD nhân ni con ni dưới 06 thang tuổi phải đóngBHXH từ di 06 tháng tré lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặcnhận nuối con nuôi. NLD nữ sinh con đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lênmà khi mang thai phải nghĩ việc để dưỡng thai theo chỉ đính của cơ sỡ khám

bệnh, chữa bệnh có thẩm quyển thi phải đóng BHXH từ đủ 03 thang trở lên

trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

"Người lao đông đủ điều kiên quy định trên má cham dứt HĐLĐ, hop đẳng lam việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhân con ni đưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại các.

Điều 34, 36, 38 va khoăn 1 Điều 39 của Luật BHXH năm 2014

Thời gian hưởng chỗ độ thai sản: Thời gian hưỡng ché độ thai sẵn được. quy đình khác nhau cho các trưởng hợp nghỉ khám thai, nghỉ khi say thai, nao,

"hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bênh lý, nghĩ khi sinh con, nghĩ khi nhân.

nuôi con nuôi đưới 06 tháng tuổi, nghĩ khi thực hiện các biên pháp tránh thai. Trong thời gian mang thai, lao đồng nữ được nghỉ việc dé đi khám.

thai 05 lẫn, mỗi lẫn O1 ngày, trường hợp ở xa cơ sở khám bệnh, chữa bệnhhoặc người mang thai có bệnh lý hoặc thai khơng bình thường thi được nghỉ

02 ngày cho mỗi lần khám thai,

Khi say thai, nao, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý thì lao

đơng nữ được nghĩ việc hướng ché độ thai săn theo chỉ định của cơ sở khám

bệnh, chữa bệnh có thẩm quyển. Thời gian nghỉ việc tối đa lả 10 ngày cho đến 50 ngày tủy thuộc tuổi thai,

Lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và

sau khi sinh con là 06 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đơi trở lên thì tinh

từ con thứ hai trở di, cứ mỗi con, người mẹ được nghĩ thêm 01 tháng, Thời

gian nghĩ hưởng chế độ thai sản trước khi sinh tôi đa không quá 02 thángLao động nam đang đóng BHXH khi vợ sinh con được nghĩ việchưởng chế đô thai sản là 05 ngày lam việc, 07 ngày lam việc Khi vo sinh conphải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi, trường hợp vợ sinh đôi thì được

nghỉ 10 ngày lêm việc, từ sinh ba trở lên thi cứ thêm mỗi con được nghĩ thêm 03 ngay làm việc, trường hợp vợ sinh đôi trở lên ma phải phẫu thuật thi được

nghĩ 14 ngày lâm việc

Trường hợp sau khi sinh con, nêu con đưới 02 thang tuổi bi chết thì mẹ được nghĩ việc 04 thang tính từ ngày sinh con, nêu con từ 02 tháng tuổi

trở lên bị chết thì me được nghĩ việc 02 tháng tinh từ ngày con chết nhưng

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

thời gian nghĩ việc hưởng chế đô thai sản không vượt q thời gian quy định,thời gian này khơng tính vào thời gian nghỉ việc riêng theo quy định của phápuất về lao động.

Trường hop chỉ có mẹ tham gia BHXH hoặc cả cha và me đều tham

gia BHXH ma mẹ chết sau Khi sinh con thi cha hoặc người trực tiếp nuôi

dưỡng được nghĩ việc hưởng chế độ thai sản đổi với thời gian còn lại củangười me. Trường hợp mẹ tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện về thời

gian đóng BHXH để hưởng chế đơ thai sản khí sinh con, nhân ni con ni dưới 06 tháng tuổi mà chết thi cha hoặc người trực tiệp nuôi dưỡng được nghĩ

việc hưỡng chế độ thai sản cho đền khi con đủ D6 thing tuổi. Trường hợp chahoặc người trực tiếp nuôi dưỡng tham gia BHXH mà không nghĩ việc hưởng

chế đô thai sản cho đến khi con di 06 tháng tuổi thi ngồi tiên lương cịn

được hưởng chế độ thai sẵn đổi với thời gian còn lại của me khí sinh con.Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con

hoặc gấp rủi ro sau khi sinh mà khơng cịn đủ sức khưe dé chăm sóc con theo ác nhận của cơ sở khám bênh, chữa bệnh có thẩm qun thì cha được nghĩ việc hưởng chế đô thai sản cho đến khi con dit 06 tháng tuổi

Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 thang tuổi thi được nghĩ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi. Trường hợp cả cha va mẹ cùng tham gia BHXH di điển kiện hường chế độ thai sản quy

định tại khoăn 2 Điều 31 của Luật BHXH năm 2014 thì chi cha hoặc mẹ đượcnghĩ việc hưởng chế độ

'Người lao đồng thực hiện các biện pháp tránh thai thi được hưởng chế

đô thai sin theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thấm quyền.

"Thời gian nghĩ việc tdi đa là I7 ngày đổi với lao đơng nữ đất vịng tránh thai,15 ngày đối với NLD thực hiện biên pháp triệt sản

Mức hướng chỗ độ that sản: Ché đô tro cấp thai sin bao gém tro cấp một lẫn khi sinh con hoặc nuôi con nuôi đưới 06 tháng tudi va trợ cấp thay lương cho thời gian nghĩ việc để hưởng các chế đồ thai sản.

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Trợ cấp một lẫn: Lao động nữ sinh con hoặc NLP nhận nuôi con nuôi đưới 06 thang tuổi thì được trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 02 lần mức.

lương cơ sỡ tại tháng lao động nữ sinh con hoặc tháng NLD nhận nuôi con

nuôi”. Luật BHXH năm 2014 cũng mỡ rông, quy định trường hợp sinh con

nhưng chỉ có cha tham gia BHXH thi cha được trợ cấp một lén bằng 02 lần

mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con, không áp dung trong trường.

hợp nhận nuôi con nuôi

Trợ cấp thay lương. Mức hưởng chế độ thai sẵn một tháng bằng 100%"mức bình qn tiến lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi nghĩ việchưởng chế độ thai sản. Trường hợp NLD đóng BHXH chưa đủ 06 thang thimức hưởng chế độ thai sản 14 mức bình quân tiên lương tháng của các thángđã đóng BHXH. Mức hưỡng một ngày được tính bằng mức hưởng chế đơ thaisản theo tháng chia cho 24 ngày. Mức hưởng chế độ khi sinh con hoặc nhậnmuối con ni được tính theo mức trợ cấp tháng, trường hop có ngày lẽ hoặc

trường hợp hưởng ché độ khi sẩy thai, nao, hút thai, thai chết lưu hoặc phá

thai bệnh lý, thực hiện các biện pháp tránh thai thi mức hưởng một ngày được

tính bang mức tro cấp theo tháng chia cho 30 ngày.

"Ngoài ra, theo khoản 2 Điểu 30 Luật BHXH năm 2014, thời gian nghĩviệc hưởng chế độ thai sin từ 14 ngày lãm việc trở lên trong thang được tinh làthời gian đóng BHXH, NLD và người sử dụng lao đơng khơng phải đóng BHXH.

Dưỡng sức, phuc hồi sức khưe sam thai sản: Lao động nữ ngay sau

thời gian hưởng chế độ thai sin trong khoảng thời gian 30 ngáy dau lam việcma sức khde chưa phục hỏi thì được nghỉ đưỡng sức, phục hỏi sức khöe từ 05ngày đến 10 ngày. Mức hưởng chế đơ dưỡng sức, phục hồi sức khưe sau thai

sản một ngày bằng 30% mức lương cơ sở”

Lao đồng nit di làm trước kit lết thời ham nghĩ sinh con: Nhằm tao

điểu kiện tối da cho lao động nữ: vẻ việc lam, thu nhập và các cơ hội khác,

5 Đậu 3T LuặtBEOBinim 2014,Điện 38 Luật BEDGinấe 20141. Đần 41 Lait BEDfEnie 2014

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

pháp luật quy định lao đơng nữ có thể di làm trước khi hết thời han nghĩ sinh

con sau khi đã nghĩ hưởng chế đơ ít nhất được 04 tháng và phải bao trước,được người sử dụng lao động đồng ý. Ngoài tiên lương của những ngày lâm

việc, lao đông nữ đi lâm trước khi hết thời hạn nghĩ sinh con vẫn được hưởng

chế độ thai sản cho đền khí hết thời han quy din?

* Ché d6 tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệt

Đối tương áp dung chế a6 INLD, BNN. Đối tượng áp dụng chế độ bio hiểm TNLD, BNN là NLD tham gia BHXH bắt buộc theo quy định tại các điểma, b, c, d, đ, e vả h khoăn 1 Điều 2 vả người sử dung lao động quy định

tại khoản 3 Điểu 2 cia Luật BHXH. Trường hop NLD giao kết HĐLĐ với

nhiều người sử dụng lao động thì người sử dung lao động phải đóng bao hiểm.

TNLD, BNN theo từng HĐLĐ đã giao kết nếu NLD thuộc đối tương phải

tham gia BHXH bắt buộc”.

Điền Riện hưởng chỗ độ tat nạn tao đông: NLD tham gia BHXH tắt

‘bude được hưởng chế độ tai nạn lao đơng khi có đũ 02 điều kiện sau đây,_Một là, bi tai nan thuộc một trong các trường hợp:

Y Tại nơi lam việc vả trong giờ lam việc, kể cả khi đang thực hiện.

các nhụ cầu sinh hoạt cén thiết tại nơi làm việc hoặc trong gid làm việc ma BO

luật lao đông và nội quy cia cơ sở sản xuất, kinh doanh cho phép, bao gồm

nghỉ giải lao, ăn giữa ca, ăn bồi dưỡng hiện vat, lim vệ sinh kinh nguyệt, tắ

rửa, cho con bú, đi về sinh,

Y Ngoôi nơi lam việc hoặc ngồi giờ làm việc khi thực hiện cơng

việc theo u câu của người sử dụng lao động hoặc người được người sử

dụng lao động ủy quyên bang văn bản trực tiếp quản lý lao động,

Y Trên tuyến đường di từ nơi ở đến nơi lâm việc hoặc từ nơi lam việc

về nơi ở trong khoảng thời gian vả tuyến đường hợp lý,

Hat là, suy giãm khả năng lao đông từ 5% trở lên do bi tai nạn trong,các trưởng hợp nêu trên.

3. Điện 40 Luật BEDBiniex 2014

9. Đi 13 Lut ntoan, vt sh họ động năm 2015,

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

Điều lận hướng ché độ bệnh nghề nghiệp: NLD tham gia BHXH tắt ‘bude được hưởng chế độ BNN khi cĩ đủ các điều kiện la bi bênh nghề nghiệp

thuộc Danh mục bênh nghề nghiệp do Bộ trưỡng Bộ Y tế ban hành theo quyđịnh va suy gidm khả năng lao động từ 5% trở lên do bi bệnh thuộc danh mụcnêu trên

Người lao đơng khi đã nghĩ hưu hoặc khơng cịn làm việc trong cácnghê, cơng việc cĩ nguy cơ bi BNN thuộc Danh mục bệnh nghề nghiệp do Bộtrường Bộ Y tế ban hành mà phát hiện bị BNN trong thời gian quy định thi

được giảm định dé xem xét, giải quyết chế độ theo quy định cia Chính phi”

‘Nhu vay, một trong các điều kiện để NLĐ được hưởng chế độ tai nạn

lao đồng hay chế đơ bệnh nghề nghiệp đều là bị suy giảm dưới 5% khả năng

lao động, Nêu bi TNLD hoặc BNN nhưng khơng bị suy giảm khả năng lao

đơng hoặc bị suy giảm dưới 5% khả năng lao động thi khơng được hưởng vì

"mức nay được cho là ảnh hưởng khơng đảng ké đến kha năng lao đơng, Chỗ độ hướng đối với NLD bị TNLĐ, BNN:

- Giám định mức suy giảm khả năng lao đơng: NLD bi TNLĐ, BNN.được giám đính hoặc giám đính lại mức suy giảm khã năng lao động khi thuộcmột trong các trường hop: Sau khi bị thương tất, bênh tật lần du đã được điều.

tri dn định cịn di chứng ảnh hưởng tới sức khỏe, Sau khi thương tật, bệnh tật tải phat đã được điều trì én định, Đối với trường hợp thương tật hoặc bệnh nghề nghiệp khơng cĩ khả năng diéu trị Gn định theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế

thì NLD được lâm thủ tục giám định trước hộc ngay trong quy trình điều trị

Người lao động được giám định ting hợp mức suy giảm kha năng lao.

đơng khi thuộc một trong các trường hop sau đây: Vita bị tai nan lao động vừa bí

‘bénh nghề nghiệp, Bi tai nạn lao động nhiêu lẫn, Bi nhiêu bệnh nghề nghiệp Người lao đơng cĩ thương tật, bệnh tật tải phát đã được điểu trị én định được giám định lại TNLĐ, BNN sau 24 tháng, kể từ ngày NLD được Hội đồng giám định y khoa kết luận tỷ lệ suy giảm kha năng lao động liên kể

1H. Đền I6 Lait atoin, về sao đồng năm 2015,

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

trước đó, trường hợp do tính chất của bệnh nghề nghiệp khiển NLD suy giảm.

sức khơe nhanh thì thời gian giám định được thực hiện sớm hơn theo quy định

của Bộ trưởng Bộ Y tế!

-Trợ cấp TNLĐ, BNN. Trợ cấp một lần được áp dụng cho NLD bi

suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 3%, gồm hai khoăn là khoăn tínhtheo mức độ suy giêm khả năng lao đồng và khoăn tính theo thối gian đóng

BHXH. Nếu suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng 05 lần mức

lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% khả năng lao động thi được hưởngthêm 0,5 lan mức lương cơ sỡ. Trợ cấp tính theo số năm đã đóng BHXH là từ

một năm trở xng thì được tính bằng 0,5 tháng, sau đó cứ thêm mỗi năm

đóng BHXH được tinh thêm 0,3 tháng tiên lương đóng BHXH của tháng lién

kê trước khi nghỉ việc để điều tn.

Trợ cấp hing tháng được áp dung cho NLD bi suy gidm khả năng lao

động từ 31% trở lên” va cũng gồm hai khoản la trợ cấp theo mức đô suy giảm

khả năng lao đồng va trợ cấp theo thời gian đã đóng BHXH. Suy giãm 31% khả

năng lao động thì được mung bằng 30% mức lương cơ sỡ, sau đó cứ suy giảm. thêm 1% thì được hưỡng thêm 2% mức lương cơ sở. Trợ cấp tinh theo số năm đã đóng BHXH la từ một năm trở xuống được tính bằng 0,5%, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tinh thêm 0,3% mức tiên lương đóng BHXH của

thăng liên kẻ trước khi nghĩ việc để điều trí. Thời điểm hung tro cấp được tínhtừ tháng NLD điểu tri song, ra viên. Trường hợp thương tật hoặc bệnh tật tải

phat, NLD được i giám định lại mức suy giảm khả năng lao động thi thời điểm

hưởng trợ cấp mới được tính từ thing có kết luận của Hội đồng giảm đính y khoa.

"Ngồi ra, NLD bị TNLD, BNN mà bị tổn thương các chức năng hoạt động của cơ thể thì được cấp phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh. ‘hinh theo niên han căn cir vào tinh trạng thương tật, bệnh tật.