Tải bản đầy đủ (.pdf) (102 trang)

Sáng kiến kinh nghiệm toán THPT

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.72 MB, 102 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>BÁO CÁO SÁNG KI NI. ĐI U KI N HOÀN C NH T O RA SÁNG KI N</b>

M i môn h c tr ng ph thơng v i đ c tr ng c a mình đ u góp ph n th c hi n m c tiêu giáo d c trong đó có mơn Tốn. Mơn Tốn tr ng ph thơng khơng ch trang b cho h c sinh nh ng ki n th c c b n c a b mơn mà cịn b i d ng t t ng, tình c m đúng đ n đ ng th i giúp các em phát tri n toàn di n. Song đ th c hi n ch c năng đó c n thi t ph i đ i m i ph ng pháp d y h c theo tinh th n: phát huy tính tích c c, t giác, ch đ ng, t duy sáng t o c a h c sinh, b i d ng cho h c sinh năng l c t h c, lòng say mê h c t p và ý chí v n lên.

Quán tri t sâu s c quan đi m ch đ o c a B Giáo d c và Đào t o, S Giáo d c – Đào t o Nam Đ nh v đ i m i ph ng pháp d y h c, giáo viên tr ng THPT Giao Th y đã t ng b c tích c c áp d ng các ph ng pháp, hình th c d y h c theo h ng phát tri n ph m ch t, năng l c c a h c sinh.

D y h c theo đ nh h ng phát tri n ph m ch t, năng l c h c sinh là m t v n đ không đ n gi n đ i v i th y, cô giáo. Đ làm đ c đi u này, m i th y, cô giáo c n

<i>đ u t th i gian, ln tìm tịi và phát tri n nh ng v n đ m i l t đó h ng h c sinh khám phá nhng đi u thú v còn ti m n t bài toán ban đ u.</i>

Vi c rèn luy n các ph m ch t trí tu nh : Tính linh ho t, tính đ c l p, tính sáng t o cho HS là vô cùng quan tr ng nó có ý nghĩa to l n đ i v i vi c h c t p, công tác và trong đ i s ng. Theo Giáo s Nguy n C nh Tồn thì mu n h c tốn m t cách sáng t o thì ch t duy logic thôi ch a đ , t duy bi n ch ng r t quan tr ng nó giúp ta phát hi n v n đ , đ nh h ng tìm tịi cách gi i quy t v n đ , nó giúp ta có lịng tin r ng s có m t ngày thành cơng. Cũng theo Giáo s Nguy n C nh Toàn

<i>“Sáng t o là s v n đ ng c a t duy t nh ng hi u bi t đã có đ n nh ng hi u bi t m i</i>”.

Bài tốn "Hình h c khơng gian" là m t n i dung quan tr ng c a mơn hình h c l p 11, l p 12. N u h th ng bài t p đ c khai thác và s d ng h p lý thì s rèn luy n cho h c sinh kh năng phát tri n t duy bi u hi n các m t nh : kh năng tìm h ng đi m i (kh năng tìm nhi u l i gi i khác nhau cho m t bài toán), kh năng tìm ra k t qu m i (khai thác các k t qu c a m t bài toán, xem xét các khía

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

c nh khác nhau c a m t bài toán), kh năng sáng t o ra bài toán m i trên c s nh ng bài tốn quen thu c.

Xu t phát t lí do trên, qua kinh nghi m gi ng d y c a b n thân và d gi h c t p đ ng nghi p, tôi vi t sáng ki n kinh nghi m

<b>D Y H C PHÁT TRI N PH M CHT, NĂNG L C H C SINHTHÔNG QUA KHAI THÁC M T SNG D NG C A</b>

<b>KHO NG CÁCH TĐI M Đ N M T PH NG VÀ GÓC GI A HAI M T PH NG</b>

<b>VÀO GI I BÀI TỐN HÌNH H C KHƠNG GIAN</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>II. MƠ TGI I PHÁP</b>

<b>1. Mơ t gii pháp tr c khi t o ra sáng ki n</b>

Trong các kì thi, đ c bi t kì thi THPTQG và h c sinh gi i thì bài tốn v hình h c không gian làm cho nhi u h c sinh lúng túng vì nghĩ r ng nó tr u t ng và thi u tính th c t . Có th nói bài tốn v hình khơng gian có s phân lo i đ i t ng h c sinh r t cao.

<b>2. Mô t gi i pháp sau khi có sáng ki n</b>

Trong q trình h c t p, tơi khuy n khích HS s d ng b t c n i l c nào, b t c ph ng pháp nào, b t c ki n th c nào có th , mi n sao phát hi n và gi i quy t đ c v n đ . SKKN h ng đ n vi c phát tri n ph m ch t, năng l c h c sinh , rèn luy n tính linh ho t c <i>a t duy, th hi n kh năng chuy n h ng quá trình tduy. Tr c h t c n rèn luy n cho HS kh năng đ o ng c q trình t duy, l y </i>

đích c a m t quá trình đã bi t làm đi m xu t phát cho m t q trình m i, cịn đi m xu t phát c a quá trình đã bi t l i tr thành đích c a quá trình m i. Vi c chuy n h ng q trình t duy khơng ch là đ o ng c q trình này mà cịn có th là chuy n t h ng này sang h ng khác không nh t thi t là ng c v i h ng ban đ u. Rèn luy n cho h c sinh tính đ c l p: Tính đ c l p c a t duy th hi n kh năng t mình phát hi n v n đ , t xác đ nh ph ng h ng và tìm ra cách gi i quy t, t ki m tra và hoàn thi n k t qu đ t đ c. Tính đ c l p liên h m t thi t v i tính phê phán c a t duy nó th hi n kh năng đánh giá nghiêm túc ý nghĩ và t t ng c a ng i khác và b n thân mình, có tinh th n hồi nghi khoa h c, bi t đ t nh ng câu h i “t i sao?”, “nh th nào?” đúng ch , đúng lúc. Nh v y qua vi c nghiên c u sâu bài tốn có th giúp HS sáng t o ra đ c bài toán m i th hi n tính sáng t o c a t duy.

Sau đây tơi trình bày nh ng n i dung c th c a gi i pháp trong sáng ki n.

<b>D Y H C PHÁT TRI N PH M CHT, NĂNG L C H C SINHTHÔNG QUA KHAI THÁC M T SNG D NG C A</b>

<b>KHO NG CÁCH TĐI M Đ N M T PH NG VÀ GÓC GI A HAI M T PH NG</b>

<b>VÀO GI I BÀI TỐN HÌNH H C KHƠNG GIAN</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<i><b>Nhng đi m m i mà sáng ki n c a tôi đ c p đ n bao g m:</b></i>

<b>- Ph n 1 S d ng kho ng cách tđi m đ n m t ph ng đ</b>

1.1) Ch ng minh đ ng th ng song song v i m t ph ng (Trang 5) (Ph ng

<b>pháp m i)</b>

1.2) Ch ng minh hai m t ph ng song song (Trang 13)<b>(Ph ng pháp m i)</b>

1.3) Tính kho ng cách gi a hai đ ng th ng chéo nhau (Trang 16)

1.4) Tính góc gi a đ ng th ng và m t ph ng (Trang 23) (Ph ng pháp

<b>m i)</b>

1.5) Tính góc gi a hai m t ph ng (Trang 34) <b>(Ph ng pháp m i)</b>

1.6) Ch ng minh 2 m t ph ng vng góc (Trang 50)(Đ o ng c t duy)

<b>1.7) ng d ng vào gi i bài toán HHKG (Trang 53) (Khai thác, sáng t o)</b>

<b>- Ph n 2 S d ng góc gi a hai m t ph ng</b>đ

2.1) Tính kho ng cách t đi m đ n m t ph ng (Trang 64) (Đ o ng c t

2.2) Tính góc gi a hai đ ng th ng (Trang 68) (Đ o ng c t duy) 2.3) <b>ng d ng vào gi i bài toán HHKG (Trang 70) (Khai thác, sáng t o)</b>

<b>- Ph n 3 Sáng t o bài toán v n d ng cao v Ta đ không gian t bài toánHHKG (Trang 87) (Khai thác, sáng t o)</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>Bài 1: Cho hai hình bình hành </b> và n m trong hai m t ph ng khác

Mà <i>d A DEF</i>; =<i>d B DEF</i>; <i>d M</i><sub>1</sub>; <i>DEF</i> =<i>d N</i><sub>1</sub>; <i>DEF</i> .

<b>Thêm 3 cách gi i Bài 1.a) h c sinh trình bày trên b ng.</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>L i gi i Bài 1.a) h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Cách 3: S d ng kho ng cách t đi m đ n m t ph ng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>b) Cách 1: S d ng kho ng cách t</b> đi m đ n m t ph ng.

<b>Cách 2: S d</b> ng Ta let đ o.

<b>Cách 3: S d ng 2 m t ph ng song song.</b>

<b>Cách 4: Ta ch ng minh </b><i><small>MN</small></i> song song v i m t đ ng th ng n m trong <i>DEF</i> . Phân tích: T gi thi t ta có <i><small>M N</small></i><small>,</small> l n l t là tr ng tâm tam giác D<i>ABD</i>,D<i>ABE</i>.

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>Bài 2:</b> Cho hình lăng tr tam giác . G i <i><small>H</small></i> là trung đi m c a c nh <i><small>A B</small></i><small>' '</small>.

<b>Cách 1: S d ng kho ng cách t</b> đi m đ n m t ph ng.

<b>Cách 2: S d ng 2 m t ph ng song song.</b>

<b>Cách 3: Ta ch ng minh </b> song song v i m t đ ng th ng n m trong <i><small>AHC</small></i><small>'</small> .

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Bài 3: Cho hình h p </b> .Đi m <i><small>M</small></i> n m gi a <i><small>A</small></i> và <i><small>D</small></i>, đi m <i><small>N</small></i> n m gi a <i><small>C</small></i> và <i><small>C</small></i><small>'</small> sao cho

<small>'</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>Cách 1: S d ng kho ng cách t</b> đi m đ n m t ph ng.

<b>Cách 2: S d</b> ng Ta let đ o.

<b>Cách 3: S d ng 2 m t ph ng song song.</b>

<b>Cách 4: Ta ch ng minh </b><i><small>MN</small></i> song song v i m t đ ng th ng n m trong <i><small>AB C</small></i><small>'</small> .

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>1.2) Sd ng kho ng cách tđi m đ n m t ph ng đ ch ng minh hai m t </b>

<b>ph ng song song.</b>

Cho m t ph ng <i>P</i> và bađi m <i>A B C</i>, , không n m trong <i>P</i> .

N u <i>A B C</i>, , n m cùng phía m t ph ng <i>P</i> và <i>d A P</i>; =<i>d B P</i>; =<i>d C P</i>; thì

<b>Bài 1: Cho hình h p </b> <i>ABCD A B C D</i>. có <i><small>I</small></i> th a mãn . G i <i>E</i> là giao đi m c a <i>CD</i> và <i>C D</i>; <i>G G</i>, l <i>n l t là tr ng tâm t di n MBB A và </i>D<i>EIA</i>; <i>M</i> là trung

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Suy ra <i>GGABCD</i> .

<b>Bình lu n: Bài 1 nói trên là m t bài toán r t hay, vi c ch ng minh tr c ti</b> p đ ng

<b>Ý t ng m i: Do đã có đ ng th ng song song m t ph ng; hai m t ph ng song song, ta </b>

toán m i v i nhi u ý t ng đ gi i quy t.

<b>Sáng t o -Đ xu t bài toán m i: B sung thêm gi thi t</b>

<b>Bài 2: Cho hình h p </b> . Trên ba c nh <i>AB DD B C</i>, ', ' ' l n l t l y ba

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>1.3) S d ng kho ng cách tđi m đ n m t ph ng đ tính kho ng cách gi a hai đ ng th ng chéo nhau.</b>

<b>Bài 1: Cho hình h p </b> <i>ABCD A B C D</i>. có <i><small>I</small></i> th a mãn . G i <i>E</i> là giao đi m c a <i>CD</i> và <i>C D</i>; <i>G G</i>, l <i>n l t là tr ng tâm t di n MBB A và </i>D<i>EIA</i>; <i>M</i> là trung

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<i><b>Bài 2: Cho hình chóp S.ABCD</b>, đáy là hình vng c nh a, SA</i><small>^</small> <i>ABCD, SA=a. </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

T <i>(1), (2) suy ra BF^(SAE) (vì BF vng </i>

<i>(SAE)).Trong (AGIC) d ng IJ//AG, </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<i><b>Chú ý: V</b>i ph ng pháp trên, h c sinh không c n xác đ nh góc mà có th tính ngay đ c góc gi a đ ng th ng và m t ph ng thông qua kho ng cách, và cách tính kho ng </i>

<i>cách có thđ n gi n h n nhi u so v i cách xác đ nh góc và tính góc.</i>

<b>ph ng khơng phi lúc nào cũng thu n l i. Kh c ph c khó khăn đó b ng cách l y hai đi m phân bi t thu c đ ng th ng và xem v trí t ng đ i c a hai đi m đó v i m t </b>

<b>ph ng</b>

Cho <i>đ ng th ng d đi qua hai đi m A, M.</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<b>Sd ng dãy t s b ng nhau c a kho ng cách (KHƠNG CN TÌM GIAO ĐI M </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<b>H c sinh L i Xuân Di n l p 11A2</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<b>Bài 4: Câu 4.c Đ thi ch n h c sinh gi i năm h c 2021-2022 c a SGD&ĐT NamĐ nh</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<b>Đáp án c a s Câu 4.c </b>

<b>L i gi i: KHƠNG C Ntìm giao đi m c a và m t ph ng </b> <i><small>SAC</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<b>Bài 5: </b>Cho hình lăng tr đ u có t t c các c nh b ng <i>a</i>. Đi m <i><small>M</small></i> và

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>1.5) Sd ng kho ng cách tđi m đ n m t ph ng đ tính góc gi a hai m t </b>

<b>ph ng.</b>

G i <i><small>H</small></i> là hình chi u c a <i>S</i> trên <i>ADE</i> suy ra <i><small>H</small></i> là trung đi m <i><small>AE</small></i>.

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<b>Bài 2: Cho hình chóp </b> <i>S ABCD</i>. đáy <i>ABCD</i> là hình ch nh t. <i>AB</i>=<i>a</i>, <i>AD</i>=2<i>a</i>. C nh bên <i>SA</i>vng góc v i đáy <i>ABCD</i>, <i>SA</i>=2<i>a</i>. Tính tang góc gi a hai m t ph ng

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<b>Bài 3: Cho hình chóp </b><i>S ABCD</i>. có đáy là n a l c giác đ u n i ti p đ ng tròn đ ng kính ; <i>AB</i>=2<i>a</i>; <i><small>I</small></i> là trung đi m ; <i>SI</i> =<i>SB</i>=<i>SC</i>=<i>a</i> 3. Tính sinc a góc gi a hai

</div><span class="text_page_counter">Trang 41</span><div class="page_container" data-page="41">

<b>Bài 4: Ch</b>o hình lăng tr <i>ABC A B C</i>. ' ' '.Tam giác <i>ABCvuông cân t i A,</i>

<i>là trung đi m H c a AK. Tính góc gi a (BCC’B’) và (ABC).</i>

<b>Bài 5: </b>Cho hình chóp có<small>đáy</small> <i>ABCD là hình vuông c nh <small>a</small>, SAB là tam giác </i>

<small>đ</small> <i>u và SAB</i> <small>^</small> <i>ABCD</i> . Tính <small>sinj</small> v i <small>j</small> <i>là góc t o b i SAC và <small>SCD</small></i> .

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 43</span><div class="page_container" data-page="43">

<b>Bài 6: </b>Cho hình chóp có<small>đáy</small> là hình vng c nh <i><small>a</small></i>, <i><small>H</small></i> là tr<small>ung đi</small> m

<i><small>AB</small>, SH</i> <small>^</small> <i>ABCD</i> , <i>. Tính góc gi a hai m t ph ng SAC và SBC .</i>

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 44</span><div class="page_container" data-page="44">

<b>Bài 7: Cho hình chóp </b> có <i>SA</i><small>^</small> <i>ABCD</i> , đáy là hình ch nh t, bi t

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 49</span><div class="page_container" data-page="49">

<b>Chú ý: Khai thác các ng d ng c a Bài 7đ c trình bày Ph n 2.3) ng d ng vào </b>

<b>gi i bài toán HHKG.</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 50</span><div class="page_container" data-page="50">

<b>1.6) S d ng kho ng cách tđi m đ n m t ph ng đ ch ng minh 2 m t ph ng </b>

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 51</span><div class="page_container" data-page="51">

<b>Bài 2: Cho hình chóp </b> có đáy là hình vng c nh . G i <i><small>H</small></i> là trung

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 53</span><div class="page_container" data-page="53">

<b>1.7) ng d ng vào gi i bài tốn HHKG.</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 54</span><div class="page_container" data-page="54">

<b>Bài 3: SGK Hình H c 11 Nâng cao Bài 17 Trang 103</b>

<b>Khai thác bài tốn trên vào gi i tốn</b>

<b>Bài 3.1: Cho hình l</b> <i>p ph ng ABCDA’B’C’D’ c nh b ng 1. L y M trên c nh CC’sao cho đ dài MC = . Trên c nh A’D’ l y N sao cho đ dài A’N = . O là tâm hình l p ph ng. Tính kho ng cách t D đ n (MNO)?</i>

<b>Phân tích: Khi g p bài tốn này h c sinh s th</b> <i>y khó khăn khi tìm hình chi u c a Dtrên (MNO</i>). Khi đó giáo viên g i ý đ h c sinh tìm cách đ a v bài toán ban đ u.

<i>g c c t 3 c nh c a góc tam di n A, B, Cvà đ dài OA, OB, OC đã bi t.</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 55</span><div class="page_container" data-page="55">

<b>Tc3. Ch ng minh tam giác </b> nh n.

<b>Tc4. Ch ng minh r ng hình chi u </b> <i>H</i> c a đi m <i><small>O</small></i> trên <i>ABC</i> trùng v i tr c tâm tam

<b>Áp d ng tính ch t 7 ta có:</b>

<b>Bài tốn 1/ (Bài tốn t ng t - cách h i khác)</b>

<b>Bài toán 2/ (Bài toán t ng quát) Cho </b><i>T</i> là m t đi m trong mi n tam giác <i>ABC</i>, <i>OT</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 56</span><div class="page_container" data-page="56">

<b>Tc13. Ch ng minh </b> v i <i>A B C</i>, , là ba góc c a tam giác <i>ABC</i>.

<b>Tc14. G i </b><i>G</i> là tr ng tâm tam giác <i>ABC</i>, là tâm m t c u ngo i ti p t di n. Ch ng minh <i>O G I</i>, , th ng hàng và <i>OG</i>=2<i>GI</i>. Tính <i>OH OI OG OJ</i>, , , v i <i>J</i> là tâm đ ng tròn ngo i ti p tam giác <i>ABC</i>.

<b>Tc15. G i </b> <i>R<sub>ABC</sub></i> là bán kính đ ng tròn ngo i ti p tam giác <i>ABC. Ch ng minh </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 57</span><div class="page_container" data-page="57">

<b>Bài toán 3/ Cho </b><i>OABC</i> là t di n vuông, là tr c tâm c a tam giác <i>ABC</i>. G i

<b>H ng d n: Áp d ng BĐT Bunhiacopski ta có</b>

.

</div><span class="text_page_counter">Trang 58</span><div class="page_container" data-page="58">

<b>Bài tốn 5/ Cho </b><i>OABC</i> là t di n vng, là tr c tâm c a tam giác <i>ABC</i>. G i

</div><span class="text_page_counter">Trang 60</span><div class="page_container" data-page="60">

<i><b>Bài toán t ng quát Cho </b>OABC</i> là t di n vuông, <i>T</i> là m t đi m trong mi n tam giác

<b>Bài tốn 9/ Cho hình t di n </b> có vng góc v i nhau t ng đơi m t và . G i <i>O</i><sub>1</sub> là đi m n m trong tam giác <i>ABC</i>. Kho ng cách t <i>O</i><sub>1</sub> đ n ba m t ph ng <i>OBC, OCA,OAB</i> l n l t là <i>a</i><small>1</small>, <i>b</i><sub>1</sub>, <i>c</i><sub>1</sub>. Tính <i>a b c</i>, , theo <i>a</i><sub>1</sub>, <i>b</i><sub>1</sub>, <i>c</i><sub>1</sub> sao cho

<b>a/ Th tích kh i t di n </b> nh nh t.

<b>b/ T ng </b><i>a</i>+<i>b</i>+<i>c</i> nh nh t.

<b>H ng d n:</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 61</span><div class="page_container" data-page="61">

<b>a/ Ch n h tr c t</b> a đ <i>Oxyz</i> v i <i><small>O</small></i> là g c t a đ , tia <i><small>Ox</small></i> trùng tia <i><small>OA</small></i>, tia <i>Oy</i> trùng tia

</div><span class="text_page_counter">Trang 64</span><div class="page_container" data-page="64">

<b>gi a hai m t phng đ tính kho ng cách t đi m đ n m t ph ng</b>

<b>Bài toán: Cho t</b> di n có <small>D</small><i><small>ABC</small></i> vng cân t i <i><small>A</small></i>, <i><small>AB</small></i><small>=</small><i><small>a</small></i>, đ u, góc

<i><small>ABD</small></i> .

<b>L i gi i h c sinh l p tôi d y</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 65</span><div class="page_container" data-page="65">

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 68</span><div class="page_container" data-page="68">

<b>2.2) S d ng góc gi a hai m t phng đ tính góc gi a hai đ ng th ng.</b>

<b>Bài tốn: </b>Cho hình lăng tr tam giác đ u có t t c các c nh b ng . G i <i><small>D I</small></i><small>,</small> l n l t là tâm đ ng tròn ngo i ti p <small>D</small><i><small>ABC</small></i><small>'</small> và . Tính góc gi a hai đ ng th ng <i><small>CD</small></i> và <i><small>AI</small></i>.

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

<b>Cách 1</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 69</span><div class="page_container" data-page="69">

<b>Cách 2</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 70</span><div class="page_container" data-page="70">

<b>2.3) ng d ng vào gi i bài toán HHKG.</b>

<b>Bài tốn: Cho hình chóp </b> có <i>SA</i><small>^</small> <i>ABCD</i> , đáy là hình ch nh t,

</div><span class="text_page_counter">Trang 71</span><div class="page_container" data-page="71">

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 72</span><div class="page_container" data-page="72">

<b>Bài 2: Cho hình chóp </b> <i><small>S ABC</small></i><small>.</small> có đáy <i><small>ABC</small></i> là tam giác vng cân t i <i><small>B</small></i>, <i><small>AB</small></i><small>=5</small><i><small>a</small></i>,

</div><span class="text_page_counter">Trang 74</span><div class="page_container" data-page="74">

<b>Bài 3: Cho hình chóp </b><i><small>S ABC</small></i><small>.</small> có = = =90<small>o</small>

<i>SABABCSCB</i> , <i>AB</i>= 10<i>a</i>, <i>BC</i>= 3<i>a</i> và góc gi a hai m t ph ng <i><small>SAB</small></i> và <i>SBC</i> b ng <small>45o</small>. Tính th tích kh i chóp <i><small>S ABC</small></i><small>.</small> .

<b>L i gi i</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 75</span><div class="page_container" data-page="75">

G i <i><small>D</small></i> là hình chi u c a <i><small>S</small></i> trên m t ph ng <i><small>ABC</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 77</span><div class="page_container" data-page="77">

<b>Bài 4: Cho hình chóp </b><i><small>S ABC</small></i><small>.</small> cóđáy <i><small>ABC</small></i> là tam giác cân t i <i><small>B</small></i>, <i>AC</i>=<i>a</i> 3,

</div><span class="text_page_counter">Trang 79</span><div class="page_container" data-page="79">

<b>Bài 5: Cho hình chóp </b><i><small>S ABC</small></i><small>.</small> ,đáy <i><small>ABC</small></i> là tam giác có <i><small>AB</small></i><small>=4</small><i><small>a</small></i>, , <i>BAC</i>=60<small>o</small> , <i>SBA</i>=<i>SCA</i>=90<small>o</small>, góc gi a <i><small>SAB</small></i> và <i>SAC</i> b ng <small>60o</small>. Tính th tích kh i chóp đã cho.

<b>L i gi i h c sinh trình bày trong v .</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 81</span><div class="page_container" data-page="81">

<b>Bài 6: Cho hình chóp </b> , đáy là hình thang cân có <i>ADBC</i>,

</div><span class="text_page_counter">Trang 82</span><div class="page_container" data-page="82">

<b>Bài 7: Cho hình chóp </b> có đáy là hình thang <i>ABCD</i>, <i><small>AB</small></i><small>=2</small><i><small>a</small></i>,

</div><span class="text_page_counter">Trang 83</span><div class="page_container" data-page="83">

T gi thi t suy ra <i>ADB</i>=<i>ACB</i>=90<small>o</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 84</span><div class="page_container" data-page="84">

<b>Bài 8: Cho hình chóp </b><i><small>S ABC</small></i><small>.</small> có , <i>SAB</i>=<i>ABC</i>=90<small>o</small>. Bi t góc gi a hai

<b>L i gi i</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 85</span><div class="page_container" data-page="85">

G i <i><small>E</small></i> là trung đi m <i><small>BC</small></i>. Suy ra <i>SEB</i>=90<small>o</small> G i <i><small>D</small></i> là hình chi u c a <i><small>S</small></i> trên m t ph ng <i><small>ABC</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 87</span><div class="page_container" data-page="87">

<b>Ph n 3 Sáng t o bài toán v n d ng cao v Ta đ khơng gian t bài tốn HHKG</b>

<b>Bài 1: Trong không gian h t</b> a đ <i>Oxyz</i>, cho <i>A</i> -2;0;0 , <i>B</i> 0; 4; 2 , <i>C</i> 2; 2; 2- . G i

<i>SA.S ' A</i> . <b>C. </b><i>SA.S' A</i>=12. <b>D. </b><i>SA.S' A</i>=6.

<b>Ý t ng Bài 1 xu t phát t bài toán HHKG sau</b>

<i>A. G i M là mt đi m trên đ ng th ng d, H là tr c tâm tam giác ABC, O là tr c tâm tam </i>

<i>AM AN</i> không đ i.

<b>Bài 2:(HSG Nam Đ nh 2017 - 2018) Trong không gian v i h t a đ</b> <i>Oxyz</i>, cho hai đi m <i>A</i> 5;0;0 và <i>B</i> 3; 4; 0 . V i <i>C</i> là đi m n m trên tr c <i>Oz</i>, g i <i>H</i> là tr c tâm c a

</div><span class="text_page_counter">Trang 88</span><div class="page_container" data-page="88">

Ta có <i>C</i> 0; 0;<i>c</i> . D th y tam giác <i>ABC</i> cân t i <i>C</i>. G i <i>E</i>= 4; 2; 0 là trung đi m c a

<b>Ý t ng Bài 2 xu t phát t bài toán HHKG sau</b>

<i>A. G i M là mt đi m trên đ ng th ng d, H là tr c tâm tam giác ABC, O là tr c tâm tam giác BCM. Tìm quĩ tích c a O khi M di chuy n trên d.</i>

<b>Bài 3: (Tng t ) Trong không gian </b><i>Oxyz</i>, cho 2 đi m <i>A</i> 1; 3; 0 ,<i>B</i> -1; 3; 0 và đi m <i>C</i> di đ ng trên tr c <i>Oz</i>. G i <i>H</i> là tr c tâm c a tam giác <i>ABC</i>. Bi t r ng khi <i>C</i> di

</div><span class="text_page_counter">Trang 89</span><div class="page_container" data-page="89">

Ta th y <i>A B</i>, thu c <i>mp OxyOC</i>^ <i>OAB</i> .

Do <i>mp MOz</i> ch a đ ng kính c a m t c u nên giao tuy n c a m t c u v i

</div><span class="text_page_counter">Trang 90</span><div class="page_container" data-page="90">

G i <i>H</i> là hình chi u vng góc c a <i>O</i> trên m t ph ng <i>ABC</i>

<b>Bài 5: Trong không gian </b><i>Oxyz</i>, cho haiđi m <i>A</i> 6;8;0 ,<i>S</i> 0;0;10 . G i <i><small>M</small></i> là đi m di

đ ng trịn đó.

<b>L i gi i</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 91</span><div class="page_container" data-page="91">

<b>L i gi i</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 92</span><div class="page_container" data-page="92">

G i <i>G</i>=<i>PQABCG</i> là tr ng tâm D<i>ABC</i> và <i>PQ</i>r=3<i>PG</i>r

</div><span class="text_page_counter">Trang 93</span><div class="page_container" data-page="93">

Ta th y hai tam giác <i>ONK</i> và <i>OHN</i> đ ng d ng D<i>ONK</i> vuông t i <i>NN</i> thu c m t

</div><span class="text_page_counter">Trang 94</span><div class="page_container" data-page="94">

Suy ra <i><small>M</small></i> thu c đ ng tròn <i>C</i> là giao tuy n c a <i>S</i> và <i>P</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 96</span><div class="page_container" data-page="96">

G i <i><small>K</small></i> là hình chi u vng góc c a <i>O</i> trên <i>PK</i> 2; 2;1

</div><span class="text_page_counter">Trang 98</span><div class="page_container" data-page="98">

<b>Ý t ng Bài 13 xu t phát t bài toán HHKG sau</b>

<i>Cho đ ng th ng d h p v i mp (P) m t góc . G i A là giao đi m c a d và (P). Trên d</i>

<i>ABM. Tìm vtrí đi m M đ<sup>p</sup></i>

<i><small>BM</small></i> đ t giá tr l n nh t.

</div><span class="text_page_counter">Trang 99</span><div class="page_container" data-page="99">

<b>III. HI U QUDO SÁNG KIN ĐEM L I1. Hi u qu kinh t</b>

D a vào các k t qu đã đ t đ c. Trong b i c nh c i cách tri t đ n n giáo d c n c nhà. D y cho h c sinh bi t tìm tịi l i gi i, t c là h ng vào ng i h c, rèn luy n và phát tri n kh năng suy nghĩ, kh năng gi i quy t v n đ m t cách năng đ ng, đ c l p, sáng t o.

D y h c theo đ nh h ng phát tri n ph m ch t, năng l c h c sinh s giúp t o ra nh ng con ng i toàn di n, phát huy đ c các đi m m nh, các năng l c c n thi t: năng l c làm vi c sáng t o, khoa h c, năng l c gi i quy t v n đ , năng l c giao ti p, năng l c h p tác,... giúp t o ra m t ngu n nhân l c ch t l ng cao, phát huy t i đa s c sáng t o c a con ng i trong công cu c xây d ng và b o v T qu c. Đó là l i ích gián ti p đ i v i hi u qu v m t kinh t .

Sáng ki n kinh nghi m đã t o ra đ ng l c thúc đ y h c sinh tích c c h c t p góp ph n nâng cao ch t l ng gi ng d y c a b n thân nói riêng và k t qu giáo d c c a nhà tr ng nói chung.

Sáng ki n kinh nghi m là m t tài li u b ích dùng cho giáo viên gi ng d y mơn Tốn b c THPT, cho b i d ng HSG, cho h c sinh kh i 11, 12 ôn thi THPTQG, giúp các em không ph i mua nhi u quy n sách tham kh o ho c gi m b t th i gian

</div>

×