Quan điểm của đảng cộng sản việt nam về quốc phòng an ninh thời kỳ đổi mới

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TPHCM KHOA CHÍNH TRỊ VÀ LUẬT

---oOo---QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VỀ QUỐC PHÒNG AN NINH THỜI KỲ

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

1.4. Vai trò và tầm quan trọng của Quốc phòng – An ninh...5

CHƯƠNG 2: QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VỀ QUỐC PHÒNG – AN NINH KHI THỜI KỲ ĐỔI MỚI...7

2.1. Bối cảnh lịch sử thời kỳ đổi mới...7

2.1.1. Đối với thế giới...7

2.1.2. Đối với Việt Nam...7

2.2. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quốc phòng an ninh...8

CHƯƠNG 3: VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VỀ CHIẾN LƯỢC BẢO VỆ TỔ QUỐC TRONG THỜI KỲ ĐỒI MỚI...13

3.1. Góc nhìn của sinh viên về quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quốc phòng an ninh của Việt Nam...13

3.2. Ưu điểm và hạn chế của sinh viên trong quốc phòng an ninh...14

3.2.1. Ưu điểm...14

3.2.2. Hạn chế...15

PHẦN KẾT LUẬN...16

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài

Lý do chọn đề tài này là bởi quốc phòng an ninh là vấn đề sống còn, là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng và Nhà nước ta. Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến nhanh, phức tạp, việc nghiên cứu sâu các quan điểm của Đảng về lĩnh vực then chốt này là cần thiết để hiểu rõ và vận dụng đúng, có hiệu quả trong hoạt động thực tiễn. Bên cạnh đó, đề tài tạo cơ hội để vận dụng kiến thức chuyên ngành đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn, nâng cao năng lực phân tích, tư duy biện chứng của người nghiên cứu. Đồng thời giúp rèn luyện thái độ trách nhiệm với vấn đề đặc biệt quan trọng của đất nước.. Thời kỳ đổi mới đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử của đất nước, mở ra cánh cửa cho sự thay đổi to lớn trong cả kinh tế và xã hội. Trong bối cảnh này, quốc phịng và an ninh khơng chỉ đơn thuần là vấn đề bảo vệ lãnh thổ và an tồn quốc gia, mà cịn đóng vai trị quan trọng trong việc duy trì ổn định, sự phát triển và thịnh vượng của quốc gia. Việc nắm vững quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quốc phịng và an ninh trong thời kỳ đổi mới khơng chỉ giúp ta hiểu rõ hơn về chiến lược của quốc gia mà còn là bước đầu tiên để đề xuất những giải pháp, chính sách phù hợp với thực tế hiện tại và tương lai của Việt Nam.

2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu này nhằm mục đích nâng cao kiến thức, rèn luyện kỹ năng và hình thành thái độ tích cực đối với lĩnh vực quan trọng này. Bằng cách tập trung vào quan điểm này, nghiên cứu phân tích nguyên nhân đưa ra các quan điểm đó, đánh giá tính đúng đắn và hiệu quả thực tiễn của các quan điểm, chỉ ra những thay đổi, điều chỉnh quan trọng trong quan điểm quốc phòng an ninh của Đảng. Thứ nhất, nghiên cứu giúp người thực hiện tìm hiểu sâu hơn các quan điểm của Đảng về chiến lược quốc phòng, an ninh quốc gia. Thứ hai, quá trình nghiên cứu rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá và vận dụng các chủ trương của Đảng vào

<small>1</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

thực tiễn. Cuối cùng, nghiên cứu hình thành thái độ trách nhiệm cao hơn trong việc góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Qua đó, nghiên cứu giúp làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của quan điểm Đảng về quốc phịng an ninh thời kỳ đổi mới; phân tích các yếu tố thuận lợi, khó khăn tác động; đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hồn thiện chính sách quốc phịng an ninh trong tình hình mới. Việc duy trì an ninh khơng chỉ đơn thuần là việc bảo vệ lãnh thổ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định và tiến bộ của đất nước. Do đó, nghiên cứu này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân nhắc kỹ lưỡng giữa an ninh quốc gia và các yếu tố phát triển khác nhau để tạo ra một chiến lược toàn diện và bền vững hơn cho tương lai của Việt Nam.

3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu

Việc nghiên cứu quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quốc phòng an ninh thời kỳ đổi mới có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn:

Về lý luận: Nghiên cứu giúp làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn để Đảng xác định các quan điểm Quốc phòng An ninh phù hợp với tình hình mới sau đổi mới. Đồng thời, tổng kết thực tiễn để vận dụng, phát triển lý luận về Quốc phòng An ninh trong thời kỳ mới.

Về thực tiễn: Nghiên cứu giúp đánh giá đúng đắn quan điểm quốc phòng an ninh của Đảng để bổ sung, hồn thiện chính sách, pháp luật cho phù hợp với thực tiễn đất nước và tình hình quốc tế. Đồng thời, chỉ ra những mâu thuẫn, bất cập trong thực hiện để có cơ sở điều chỉnh, hồn thiện chính sách quốc phịng an ninh.

Như vậy, nghiên cứu này góp phần quan trọng trong việc phát triển lý luận về quốc phịng an ninh, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả thực tiễn cơng tác quốc phịng an ninh của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn đổi mới đất nước.

4. Những nội dung chính

Thứ nhất, làm rõ cơ sở, quá trình hình thành và phát triển quan điểm của Đảng ta về quốc phòng, an ninh qua các thời kỳ.

<small>2</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

Thứ hai, phân tích, đánh giá quan điểm của Đảng về chiến lược bảo vệ Tổ quốc; xây dựng nền quốc phịng tồn dân, thế trận chiến tranh nhân dân; phòng chống tội phạm, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự xã hội.

Thứ ba, vận dụng quan điểm của Đảng vào thực tiễn cơng tác quốc phịng, an ninh trong tình hình hiện nay, nhất là tình hình biển Đơng diễn biến phức tạp.

<small>3</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Quốc phịng là cơng cuộc giữ nước bằng sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng, lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt. Là công việc giữ nước của một quốc gia, gồm tổng thể hoạt động đối nội, đối ngoại của Nhà nước và nhân dân để tạo nên sức mạnh toàn diện, cân đối, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng, nhằm giữ gìn hồ bình, đẩy lùi, ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù và sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược dưới mọi hình thức, quy mơ.

1.2. An ninh

An ninh là trạng thái bình yên của xã hội, của nhà nước, sự ổn định vững chắc của chế độ chính trị xã hội. An ninh quốc gia bao gồm an ninh đối nội, an ninh đối ngoại, an ninh về tất cả các lĩnh vực chính trị kinh tế, quốc phịng, văn hóa, xã hội,… trong đó chủ yếu có an ninh chủ quyền độc lập, an ninh lãnh thổ, … Các hành vi xâm phạm an ninh quốc gia được quy định là các tội nguy hiểm nhất trong các tội hình sự và có khung hình phạt cao nhất.

1.3. Quốc phịng – An ninh

Quốc phòng an ninh là tổng hợp các hoạt động của toàn dân, toàn Đảng, toàn quân nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong đó, quốc phịng là tổng hợp các hoạt động của toàn dân, toàn Đảng, toàn quân nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. An ninh là tổng hợp các hoạt động của toàn dân, toàn Đảng, toàn quân nhằm giữ vững

<small>4</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân.

1.4. Vai trò và tầm quan trọng của Quốc phòng – An ninh

Trong thời đại ngày nay việc giữ vững bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc trước mọi âm mưu xâm lược của các thế lực thù địch. Đây là nhiệm vụ then chốt, tối thượng của lực lượng vũ trang. Song với đó giữ vững an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an tồn của xã hội, ổn định chính trị, cũng là một vấn đề hết sức cần lưu tâm và tạo môi trường thuận lời cho phát triển kinh tế - xã hội. Chủ động ngăn chặn vơ hiệu hóa các nguy cơ đe dọa an ninh từ sớm, từ xa như khủng bố, chiến tranh mạng, diễn biến hịa bình, … Nâng cao uy tín, vị thế của đất nước trên trường quốc tế thơng qua việc tham gia gìn giữ hịa bình khu vực và thế giới.

Với vị trí, vai trị là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân, tồn qn, quốc phịng an ninh có vai trị và tầm quan trọng đặc biệt đối với sự tồn vong và phát triển của đất nước. Cụ thể:

Quốc phòng an ninh đại diện cho sức mạnh của quốc gia xã hội chủ nghĩa với mục đích chính là đánh bại mọi thù địch, bảo vệ chủ quyền khỏi nguy cơ bên ngồi, duy trì sự ổn định chính trị và một mơi trường hịa bình để thúc đẩy q trình xây dựng và phát triển đất nước. Độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ là những giá trị thiêng liêng, cao quý của dân tộc Việt Nam. Để bảo vệ những giá trị đó, cần có một lực lượng quốc phòng mạnh mẽ, đủ khả năng đánh bại mọi kẻ thù xâm lược. Bên cạnh đó, an ninh quốc gia cũng là yếu tố quan trọng để bảo vệ Tổ quốc. An ninh quốc gia được bảo đảm sẽ tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của đất nước, hạn chế những tác động tiêu cực từ bên ngồi.

Quốc phịng an ninh là yếu tố quyết định sự phát triển của đất nước. Trong bối cảnh tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế, quốc phịng an ninh có vai trị quan trọng trong việc tạo lập mơi trường hịa bình, ổn định để phát triển kinh tế -xã hội. Một đất nước có quốc phịng an ninh vững mạnh sẽ tạo được uy tín, vị <small>5</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

thế trên trường quốc tế, thu hút được nguồn lực đầu tư từ bên ngồi, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển..

Nhất là trong bối cảnh thế giới và khu vực đang chứng kiến nhiều biến động phức tạp, việc xây dựng và bảo vệ một hệ thống quốc phòng - an ninh vững chắc là nhiệm vụ quan trọng của Đảng, Nhà nước và toàn bộ cộng đồng. Mỗi cá nhân cần có ý thức trách nhiệm và tích cực tham gia vào cơng cuộc xây dựng và bảo vệ quốc phịng - an ninh, từng phần góp phần vào việc bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

<small>6</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

CHƯƠNG 2: QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VỀ QUỐC PHÒNG – AN NINH KHI THỜI KỲ ĐỔI MỚI

2.1. Bối cảnh lịch sử thời kỳ đổi mới 2.1.1. Đối với thế giới

Bối cảnh lịch sử thế giới sau thời kỳ đổi mới của nền quốc phòng an ninh được xác định bởi nhiều diễn biến sau. Sự kết thúc Chiến tranh Lạnh và sự tan rã của Liên Xô đã dẫn đến sự thay đổi căn bản về cục diện thế giới, từ thế giới hai cực sang thế giới đa cực cùng với đó là sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, nhất là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã tác động sâu sắc đến lĩnh vực quốc phòng an ninh, làm thay đổi căn bản phương thức, công cụ, phương tiện chiến tranh. Mỹ vẫn tiếp tục duy trì vị thế siêu cường số 1, trong khi các cường quốc mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ đang gia tăng sức mạnh. Trật tự thế giới dần đa cực hóa, cạnh tranh chiến lược quốc tế đang ngày càng diễn ra phức tạp hơn. Trong khi đó sự gia tăng các thách thức an ninh phi truyền thống, như an ninh phi truyền thống, an ninh con người, an ninh mạng, biến đổi khí hậu,... đã đặt ra những yêu cầu mới đối với nền quốc phòng an ninh thế giới. 2.1.2. Đối với Việt Nam

Sau chiến tranh Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới về quốc phòng và an ninh cùng. Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường, tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định, an ninh, trật tự, Việt Nam đã chủ động triển khai các giải pháp nhằm tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc với một số bối cảnh lịch sử chính như là:

Về quốc phòng, Việt Nam đã xây dựng được lực lượng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Lực lượng qn đội ln được Đảng, Nhà nước quan tâm chăm lo, xây dựng, củng cố và phát triển, ngày càng có sức mạnh tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

<small>7</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Về an ninh, Việt Nam đã giữ vững ổn định chính trị - xã hội, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Nền an ninh quốc gia được giữ vững, khơng có nguy cơ bị đe dọa nghiêm trọng. Các loại tội phạm được kiềm chế, giảm cả về số lượng và tính chất nghiêm trọng. Tình hình an ninh, trật tự ở khu vực biên giới, biển đảo được giữ vững. Cơng tác phịng, chống khủng bố, phịng ngừa, ứng phó với các thảm họa, thiên tai được triển khai đồng bộ, hiệu quả.

Những thành tựu trên đã góp phần quan trọng bảo vệ vững chắc Tổ quốc, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của đất nước.

2.2. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quốc phòng an ninh

Chính vì những thành phần chống phá vẫn cịn đang lởn vởn ngoài xã hội kia Đảng ta đã làm rõ về những quan điểm về an ninh quốc phòng bao gồm 5 quan điểm:

Một là, quốc phòng, an ninh là vấn đề trọng yếu, thường xuyên của cách mạng Việt Nam

Đây là quan điểm nhất quán, xuyên suốt quá trình Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam ln xác định quốc phịng, an ninh là lĩnh vực trọng yếu trong đời sống xã hội, từ khi chưa có chính quyền đến khi đã giành được chính quyền và trở thành đảng cầm quyền. Quan điểm này ln được cụ thể hóa cho phù hợp với đặc điểm tình hình, nhiệm vụ của cách mạng ở từng giai đoạn cụ thể. Điều này được thể hiện đầy đủ, sinh động trong các nghị quyết của Đảng ta ở các thời kỳ cũng như trong thực tiễn quá trình lãnh đạo cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Hai là, nền quốc phịng và an ninh mang tính chất của dân, do dân, vì dân phát triển theo hướng tồn dân, toàn diện, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường và ngày càng hiện đại.

Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về quốc phòng, an ninh xuất phát từ bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa, truyền thống u chuộng hịa bình của dân tộc Việt Nam và yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ quá độ lên chủ <small>8</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

nghĩa xã hội. Quan điểm này xác định quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, toàn dân và toàn quân..

Ba là, sức mạnh quốc phòng, an ninh là sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị kết hợp với sức mạnh dân tộc, sức mạnh thời đại, sức mạnh của thế trận quốc phịng tồn dân và gắn với thế trận an ninh nhân dân.

Quan điểm này chỉ rõ sức mạnh tổng hợp của nền quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Đây là sự thể hiện sự đồn kết, trí tuệ và ý chí mạnh mẽ của tồn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Sức mạnh quốc phịng và an ninh bắt nguồn từ sự đồn kết thống nhất của tồn dân, sự tập hợp trí tuệ và nỗ lực phấn đấu không mệt mỏi của con người Việt Nam. Điều này có cơ sở từ truyền thống yêu nước, độc lập và chiến đấu bất khuất của dân tộc. Tất cả được tập trung, phát huy trong hệ thống chính trị và được sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành của nhà nước. Lịch sử chứng minh đoàn kết toàn dân là nền tảng cho sức mạnh quốc phòng và an ninh. Đây cũng chính là cơ sở cho ý chí tự lực, tự cường của Việt Nam trong việc bảo vệ tổ quốc.

Bốn là, tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của toàn dân; trong đó, Qn đội nhân dân và Cơng an nhân dân là lực lượng nòng cốt.

Nhà nước tăng cường hệ thống quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân bằng cách tập trung vào lực lượng vũ trang nhân dân và sử dụng sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ Tổ quốc Quản lý quốc phòng và an ninh là trách nhiệm của Nhà nước. Vai trò quản lý của Nhà nước trong lĩnh vực này được thể hiện qua việc Nhà nước là người đại diện cho nhân dân, được ủy quyền và có quyền lực quản lý quốc phòng và an ninh theo cơ chế: Đảng điều hành, Nhà nước quản lý và nhân dân là chủ thể. Các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, xã hội và công dân phải nhận thức và thực hiện đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ của mình trong lĩnh vực quốc phịng và an ninh. Trong sự nghiệp quốc phòng và an ninh, vai trò đặc biệt quan trọng, nòng cốt là các lực lượng vũ trang nhân <small>9</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

dân. Lực lượng vũ trang nhân dân phải tuyệt đối trung thành với Tổ quốc và nhân dân, có nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, an ninh quốc gia, trật tự, an tồn xã hội. Tăng cường quốc phịng, giữ vững an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ gắn với việc xây dựng Quân đội nhân dân và Cơng an nhân dân cách mạng, chính quy tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng; trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng và nhân dân. Cách mạng là nhiệm vụ của toàn dân. Tính tồn dân của quốc phịng và an ninh yêu cầu sự tham gia tích cực và sáng tạo của nhân dân trong việc thực hiện chính sách và pháp luật về quốc phòng, an ninh và bảo vệ Tổ quốc. Đảng chỉ rõ rằng để phát huy sức mạnh và trí tuệ của nhân dân trong việc xây dựng nền quốc phịng tồn dân, thế trận an ninh nhân dân cần chú trọng vào việc giáo dục và nâng cao trình độ chính trị, sự tích cực của nhân dân trong việc thực hiện pháp luật và chính sách về quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội.

Năm là, Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quốc phòng và an ninh.

Đây là quan điểm nhất quán của Đảng, định rõ nguyên tắc lãnh đạo của Đảng đối với lĩnh vực quốc phịng và an ninh. Đồng thời, nó chỉ ra rằng sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố quyết định cho cơng việc quốc phịng và an ninh ở nước ta. Trên quan điểm lịch sử của cách mạng Việt Nam, Đảng đã thể hiện rõ ràng rằng sự lãnh đạo của mình là yếu tố quyết định cho thành cơng của cách mạng Việt Nam nói chung và cho cơng cuộc quốc phịng, an ninh nói riêng. Hiến pháp 1992 (đã sửa đổi) cũng đã khẳng định rằng Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức lãnh đạo của Nhà nước và xã hội. Đảng chịu trách nhiệm lãnh đạo việc xây dựng nền quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân để bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chỉ có Đảng mới có khả năng tổ chức, động viên, và tập hợp đầy đủ tất cả khả năng của đất nước và sức mạnh của nhân dân vào việc củng cố nền quốc phịng tồn dân và thế trận an ninh nhân dân, nhằm ngăn chặn và đẩy lùi mọi âm mưu, hành động của các thế lực và kẻ xâm lược. Đảng đề ra chiến lược <small>10</small>

</div>