văn hóa ẩm thực miền nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.66 MB, 34 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>VĂN HÓA ẨM THỰC MIỀN NAMGiảng viên hướng dẫn: TS.GVC Đỗ Thùy Trang</b>

<b>Nhóm sinh viên thực hiện: </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA VIẾT TIỂULUẬN</b>

<i>HỌC KỲ 1 NĂM HỌC 2019 – 2020</i>

<i><b>(Lớp thứ 4 – Tiết 1 – 2)</b></i>

<i>Tên đề tài: VĂN HÓA ẨM THỰC MIỀN NAM</i>

- Tỷ lệ % = 100%: Mức độ phần trăm của từng sinh viên tham gia. - Trưởng nhóm: Đái Triệu Phi SĐT: 076 885 8981

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>MỤC LỤC</b>

1. Lý do chọn đề tài...1

2. Lịch sử vấn đề...1

3. Phương pháp nghiên cứu...2

4. Đối tượng nghiên cứu...2

<b>CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG...3</b>

1.1.1. Đặc điểm mơi trường tự nhiên và xã hội văn hóa Nam Bộ...3

1.1.2. Đặc điểm của vùng văn hóa Nam Bộ...6

1.2.1. Ẩm thực...10

1.2.2. Vài nét về văn hóa ẩm thực Nam Bộ...11

<b>1.3 Lịch sử hình thành văn hóa ẩm thực Nam Bộ...11</b>

1.3.1. Sự hình thành và phát triển...11

1.3.2. Tính sáng tạo trong cách chế biến món ăn...12

<b>CHƯƠNG 2: NÉT ĐẶC TRƯNG TRONG VĂN HÓA ẨM THỰC NAM BỘ...14</b>

<b>2.1. Những đặc trưng truyền thống về ẩm thực Nam Bộ...14</b>

2.1.1. Thiên nhiên trù phú...14

2.1.2. Văn hóa ẩm thực mang đậm nét phóng khống và hoang dã...14

2.1.3. Sự độc đáo trong kết hợp gia vị và nguyên liệu của ẩm thực nam bộ...15

2.1.4. Hương vị món ăn đậm đà, khác biệt...15

2.1.5. Giản dị trong cách thưởng thức...15

<b>2.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa ẩm thực Nam Bộ...16</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

3.1.4. Lẩu riêu cua đồng...22

3.1.5. Lẩu mắm miền tây...22

3.1.6. Bánh xèo...23

<b>3.2. Thực trạng văn hóa ẩm thực Nam bộ...23</b>

3.2.2. Tính giao lưu trong văn hóa ẩm thực Nam bộ...23

3.2.3. Tính kết hợp trong văn hóa ẩm thực Nam bộ với các vùng miền khác...24

3.2.4. Biến tấu dựa trên cơng thức truyền thống...24

3.2.5. Chú trọng hơn trong cách trình bày...25

3.2.6. Đề cao các thành phần dinh dưỡng...25

<b> </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>A. MỞ ĐẦU</b>

“Ẩm thực là một thuật ngữ chung để chỉ việc ăn uống. Văn hóa ẩm thực bao gồm cách thức chế biến, trình bày và thưởng thức mỗi món ăn và thức uống, từ sự đơn giản, thanh đạm đến tinh tế.” [Nguyễn Hữu Hiệp 2004]. Văn hóa ẩm thực của mỗi vùng miền, quốc gia đều có những nét đặc trưng riêng. Về mặt này, mơi trường tự nhiên đã góp phần quan trọng vào việc tạo ra các đặc điểm này.

Và mỗi vùng miền của Việt Nam, ngồi những nét chung cịn có những nét ẩm thực riêng mang sắc thái và đặc sản địa phương. Đó là phong tục tập quán, khí hậu và văn hóa của từng vùng. Cái chung và cái riêng kết hợp với nhau làm cho ẩm thực Việt Nam rất phong phú. Người Việt Nam nổi tiếng với các món ăn bốn phương, mỗi vùng miền lại có một cách chế biến, một cách thưởng thức khác nhau và mang nét đặc trưng riêng biệt. Trong đó khi nhắc đến nền văn hóa ẩm thực Nam bộ thì chúng ta sẽ nghĩ ngay đến các dịng sông chằng chịt tạo cho Nam Bộ một vùng sinh thái đa dạng phong phú về hải sản: tôm, cua, ba ba, rắn, nghêu, sò, ốc, hến, cá, lươn ... Người ta chế biến các món ăn khác nhau. Theo thời gian, con người ngày càng phát hiện ra nhiều cách phối các món ăn khác nhau, làm phong phú thêm kho tàng văn hóa ẩm thực các dân tộc.

Bởi vậy khi nghiên cứu văn hóa Nam Bộ nói chung, văn hóa ẩm thực nói riêng, yếu tố sơng nước ln đóng một vai trị quan trọng, tạo nên nét đặc sắc, phong phú, đa dạng và sáng tạo cho nền ẩm thực của Nam Bộ, vì vậy đã giúp chúng em tăng thêm khả năng hiểu biết về văn hóa ẩm thực vùng miền nói riêng và Việt Nam nói chung, bên cạnh đó cịn nêu lên phần nào tập tục, lối sống của người dân Nam Bộ thông qua ẩm thực. Vì những lý do trên, nhóm chúng em đã quyết định chọn đề tài : “ Văn hóa ẩm thực Nam Bộ “.

Với đặc trưng sông nước và thiên nhiên phong phú, ẩm thực Miền Nam có phong cách đơn giản, mộc mạc, phóng khống với các món ăn dân dã của miền sông nước như

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

các món gỏi, nhiều loại mắm cá nổi tiếng và các món lẩu trứ danh,... đã góp một phần khơng nhỏ vào sự đa dạng, tinh tế nét ẩm thực nước nhà.

Chính vì thế mà đề tài nghiên cứu về văn hóa ẩm thực của người Việt ở miền Nam sẽ giúp hiểu thêm về tính tính độc đáo và sắc thái của văn hóa miền Nam nói riêng và của Việt Nam nói chung.

<b>3. Phương pháp nghiên cứu</b>

Tra cứu tài liệu, tổng hợp và phân tích thơng tin, nghiên cứu và đưa ra những nhận xét, đánh giá. Vận dụng toàn diện quan điểm và hệ thống, kết hợp khái

qt và mơ tả, phân tích và tổng hợp, các phương pháp liên ngành xã hội và nhân văn.

<b>4. Đối tượng nghiên cứu </b>

Đối tượng nghiên cứu: Văn hóa ẩm thực Nam Bộ Phạm vi nghiên cứu:

+ Không gian: ở Nam bộ + Thời gian: hiện nay + Chủ thể: người Việt Nam

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>B. NỘI DUNG </b>

<b>CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG1.1 Khái qt về vùng văn hóa Nam Bộ</b>

<b>1.1.1. Đặc điểm mơi trường tự nhiên và xã hội văn hóa Nam Bộ</b>

Nam Bộ ngày nay là vùng đất thuộc địa bàn của các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu thuộc miền Đông Nam Bộ và các tỉnh Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Đồng Tháp, Cần Thơ, Sóc Trăng, An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu và Cà Mau ở miền Tây Nam Bộ và thành phố Hồ Chí Minh. Phần đất được cho là Đơng Nam Bộ có diện tích khoảng 26000 km2 với phần đất đồi núi thấp (phần rìa của cao nguyên đất đỏ) và phần thêm phù sa cổ thuộc lưu vực sơng Đồng Nai.

Nói tới Nam Bộ là người ta liên tưởng về một cánh đồng tít tắp tận chân trời, một khung cảnh thiên nhiên khoáng đạt và vùng đất với chằng chịt kênh rạch.

Tiến trình lịch sử của Nam Bộ có nhiều điểm khác biệt so với những vùng đất khác. Nếu như Trung Bộ và Bắc Bộ là những vùng đất lịch sử phát triển liên tục thì Nam Bộ trong quá trình phát triển lịch sử, đã từng trải qua sự đứt gãy. Sau sự biến mất của nền văn hoá Óc Eo từ cuối thế kỉ VI, vùng Nam Bộ rơi vào tình trạng hoang vu cách trở. Vào thế kỉ thứ XIII, Châu Đạt Quan, sứ giả của nhà Nguyên Mông đi ngang qua vùng Nam Bộ để giao thương với Vương quốc Ăngco đã viết trong Chân Lạp phong thổ ký của ông về vùng này như sau: "Bắt đầu từ vùng Chân Bồ (tức vùng Vũng Tàu đến Gị Cơng ngày nay) khắp nơi rậm rạp các dải rừng thấp xen kẽ với những dịng sơng chảy dài hàng tràm dặm, các loại cây cổ thụ um tùm đan kết với các loại dây mây chằng chịt... Khắp nơi vang tiếng chim hót, tiếng thú kêu... Trên các dải đồng hoang, hàng trăm ngàn trâu rừng tụ họp thành bầy, đàn..."

Cuối thế kỉ XVIII, khi mô tả vùng đồng bằng sông Cửu Long, Lê Quý Đôn đã viết trong Phủ hiên tập tục như sau: " Ở phủ Gia Định, đất Đồng Nai, từ các cửa biển Cần Giờ, Lôi Lạp, cửa Đại, cửa Tiểu trở vào, đều là đồi núi dài ngàn dặm ". Chính vì thế, khi cư

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

dân Việt đến đây khai khẩn, họ đứng trước sự hoang vu cách trở của vùng đất khơng có dấu chân con người qua lời kể ở một bài ca dao Nam Bộ:

Đấy là sự thực và thái độ của cư dân Nam Bộ đối với cọp cũng là một bằng có. Cọp có thật giữa vùng châu thổ, chứ khơng là sáng tạo dân gian. Trịnh Hoài Đức trong Gia Định thành thông chi viết: "Xứ này nhiều cá sấu và cọp dữ". Người Việt đến khai phá vùng đất Nam Bộ từ thế kỉ XVI. Nói cách khác, với người Việt, Nam Bộ là vùng đất mới. Năm 1679, hai võ tướng của nhà Minh là Trần Thượng Xuyên và Dương Ngạn Dịch, khi nhà Minh suy yếu, đã mang vợ con, gia đình trốn qua Đàng Trong và được chúa Nguyễn đưa đến khai khẩn đất Biên Hoà và Mỹ Tho ngày nay.

Cuối thế kỉ XVII, Mạc Cửu đem người Trung Quốc sang định cư ở đất Hà Tiên hiện tại, họ theo chúa Nguyễn, Người Khơ Me, tuy đến vùng này có sớm hơn, nhưng " sớm nhất cũng phải là khoảng thế kỉ XIII, tức sau khi vương quốc Ăngco sụp đổ, vì nếu đúng như vậy thì người Khmer vào khai thác vùng này cũng đã sớm hơn người Việt 2-3 thế kỉ ". Trong số các dân tộc mới ở vùng đồng bằng sông Cửu Long có cả người Chăm. Người Chăm đến vùng An Giang và Tây Ninh muộn hơn những dân tộc trước đó, phải vào đầu thế kỉ XIX, họ mới có mặt tại Việt Nam.

Tại các vùng ven đồng bằng ở Đông Nam Bộ và đoạn cuối của dãy Trường Sơn về phía Nam, một số tộc người như Mạ, Xtiêng, Chơro, M'nông cư trú ở các vùng đồi núi ở đây cũng là cư dân bản địa.

Như vậy, đồng bằng Nam Bộ về mặt dân cư có các tộc người Việt, Khơ Me, Chăm, Hoa, Ma, Xtiêng, Chơro, Mnơng. Nhìn diện mạo tộc người ở Nam Bộ, chúng ta có thể nhận ra được chí ít cũng là những khía cạnh sau:

+ Các tộc người khai phá Nam Bộ như Chăm, Hoa, Khơme, Việt đều là lưu dân khai phá đất mới. Họ đã xa vùng đất cội nguồn cả về không gian lẫn thời gian.

+ Sống cùng một địa bàn cư trú, nhưng trên nét lớn các tộc người này sống với nhau một cách hịa hợp, thân ái, khơng có chiến tranh giữa các sắc tộc trong lịch sử.

+ Tộc người chủ thể có vai trò quyết định sự phát triển của vùng đất là người Việt. Với người Việt, như đã trình bày ở trên, họ là những lớp cư dân từ miền Bắc, miền Trung vốn có những nguồn gốc xã hội khác nhau. Một số người là các tù nhân, tội đồ, bị nhà

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

nước phong kiến đưa vào khai hoang ở các đồn điền tại đây. Một số người lại là những người giang hồ, dân nghèo đi biệt xứ tha phương, tìm đến đây, như tìm một chân trời yên ả, dễ thở hơn so với vùng đất họ từng cư trú.

Một số người lại là những quan lại, binh lính được đưa vào đây để khai phá vùng đất mới, rồi họ ở lại. Dù khởi nguyên, gốc gác của họ từ nguồn nào, hành trang mà họ đem theo khơng phải chỉ có vật dụng, tư liệu sản xuất, vợ con v v..., mà cịn là văn văn hóa ẩn trong tiềm thức. Vốn văn hóa này của vùng châu thổ Bắc Bộ, được làm giàu ở "Khu năm dằng dặc khúc ruột miền Trung", và được đem vào châu thổ sông Cửu Long. Nét đáng lưu ý khi xem xét môi trường xã hội ở đây là làng Việt Nam Bộ có những nét khu biệt, khi đặt trong tương quan với làng Việt Bắc Bộ. Có thể thấy một cách sơ khởi những nét đặc thù ấy như sau: Trước hết tuổi đời làng Việt Nam Bộ còn ngắn, chừng 400 năm là cùng. Khác với làng Việt Bắc Bộ vốn cộ gốc gác là các công xã nông thôn, làng Việt Nam Bộ là làng khai phá. Dân cư từ nhiều nguồn, nhiều phương trời tụ họp lại, vì thế làng Việt Nam Bộ sẽ, khơng có chất kết dính chặt chẽ, quan hệ dịng họ sẽ khác với chính nó ở đồng bằng Bắc Bộ. Mặt khác, sự cư trú cúa cư dân Nam Bộ không thành một đơn vị biệt lập với rặng tre quanh làng như ở đồng bằng Bắc Bộ, mà cư trú theo truyền, theo kiểu tỏa tia dọc hai bên bờ kinh rạch, trục lộ giao thông.

Cuối cùng, quan hệ sở hữu ruộng đất trong làng Việt Nam Bộ lại có sự phân cực rất cao. Tỉ lệ giữa một số người có trong tay nhiều đất với đa số rất nhiều người có trong tay ít đất khá chênh lệch.

Tiến trình lịch sử Nam Bộ, cũng có đặc trưng riêng biệt. Q trình khai phá nơi Nam Bộ kéo dài từ cuối thế kỉ XVI cho đến năm 1862, nếu so với lịch sử không khác là bao. Làng xã, cũng như các lĩnh vực khác vẫn còn chưa ổn định từ năm 1862 Nam Bộ đã là nơi bắt đầu chịu sự cai trị của người Pháp và với vai trò là vùng đất thuộc địa của thực dân Pháp cuộc giao lưu giữa hai nền văn hoá Việt - Pháp xảy ra ở Nam Bộ có tính chất quan trọng. Nền văn hố Pháp, Mỹ có những điểm khác biệt nhất định với nền văn hoá Việt, cũng như của nhiều dân tộc khác ở đây Nam Bộ trở thành thuộc địa của người Pháp cho đến năm 1945. Từ năm 1945 đến năm 1975, Nam Bộ bước vào cuộc chiến tranh chống xâm lược, hết Pháp rồi lại Hoa Kỳ.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Sau năm 1975, đất nước thống nhất, Nam Bộ trở thành nơi đi trước về sau, như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh nói, trong cơng cuộc giải phóng dân tộc là như thế. Với tất cả những đặc điểm có tính chất tiêu hiếu về tự nhiên, lịch sử, xã hội và con người, văn hố Nam Bộ tất sẽ có những đặc điểm riêng biệt.

Nói đến nền văn hóa Nam Bộ là nói đến văn hóa của các tộc người ở đây. Ngoại trừ các tộc người sống ở văn đồng bằng miền Đông, như đã nói ở trên, các tộc người Việt, Khơ Me, Chăm, Hoa đều không phải là cư dân bản địa ở đây. Vì thế, văn hóa của họ là văn hóa ở vùng đất mới. Gần như là một quy luật, văn hóa của lưu dân ở vùng đất mới dù là của tộc người nào, cũng đều là sự kết hợp giữa truyền thống văn hóa trong tiềm thức, trong dòng máu và điều kiện tự nhiên, lịch sử của vùng đất mới, nó phát triển trong điều kiện cách xa vùng đất cội nguồn cả về không gian và thời gian. Nói khác đi là, những lồi cây quen thuộc của vùng đất cũ, được đem cây trồng nơi đất mới.

Cho nên, nền văn hóa này, vừa có nét giống, lại vừa có nét khác với nền văn hóa ở vùng đất cội nguồn, của cùng một tộc người. Xin đơn cử người Hoa, cùng là tục thờ bà Thiên Hậu, nhưng người Hoa Nam Bộ đã có những nét mới so với cư dân Hoa tại lục địa Trung Hoa hoặc dù kể của người Khmer Nam Bộ lại khác dù kể ở Campuchia. Rõ nhất là người Việt, vẫn là tục thờ Thành hoàng quen thuộc với cư dân trồng lúa nước. Nhưng ở Nam Bộ, tục thờ này có những đặc điểm khác biệt cả về nghi lễ thờ cúng lẫn lễ hội, lẫn kiến trúc của nơi thờ cúng.

Đặc điểm thứ hai của vùng văn hóa Nam Bộ là q trình giao lưu văn hóa diễn ra với một tốc độ mau lẹ. Thực ra, nếu xét một cách nghiêm ngặt về lịch sử, vùng đất này mới có tuổi đời chừng hơn 300 năm. Thể nhưng trong một khoảng thời gian rất ngắn ấy, văn hóa Nam Bộ đã định hình rồ những đặc trưng vùng của mình. Nhiều nhân tố tạo ra điều này, nhưng không thể không thừa nhận tác động của q trình tiếp biến văn hóa. Sự tiếp biến xảy ra trước hết giữa các tộc người cùng sinh sống trong một địa bàn.

Xin đơn cử người Việt, cùng chung sống với người Khơme; người Việt đã tiếp thu chiếc bếp cả dùng cho việc nấu ăn trên đất ẩm, dùng nồi gốm rằng để kho cá, nấu cơm, dùng cá om để đựng nước uống, nước mắm. Hoặc, nhiều món ăn của người Việt hiện tại, thực ra

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

là người Việt tiếp thu của người Khơme món canh chua, món bún Bạc Liêu .v.v... Rõ nhất của quá trình tiếp biến nãy là hiện tượng sử dụng song ngữ, đa ngữ trong vùng. Vốn từ của các tộc người được vay mượn, như người Việt vay mượn vốn từ của người Hoa, Khơme và ngược lại. Thậm chí, những câu nói, câu hát bình dân có sự pha tạp giữa các ngôn ngữ khác nhau.

Chẳng hạn, nếu ở nửa cuối thế kỉ XIX, bằng tấm lòng yêu nước, nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã từ chối khơng cho con mình học chữ tân trào - chữ Quốc ngữ, thì ở nửa đầu thế kỉ XX, con gái nhà thơ, nữ sĩ Sương Nguyệt Anh, cũng như nhiều trí thức Nam Bộ, đã nhận ra giá trị của chữ Quốc ngữ và báo chí bằng chữ Quốc ngữ, nên đã làm chủ bút tờ báo Nữ giới chung, dùng nó làm tiếng chng thức tỉnh nữ giới. Chính vì sớm tiếp nhận văn hóa phương Tây, văn hóa Mỹ, nền văn hóa Nam Bộ sẽ có những đặc điểm mà vùng khác khơng có. Nói cách khác, q trình tiếp biến văn hóa diễn ra ở Nam Bộ vài một tốc độ mau lẹ đã khiến cho vùng Nam Bộ có đặc điểm này.

Mặt khác, Nam Bộ là vùng văn hóa có nhiều tơn giáo tín ngưỡng cùng đan xen tồn tại, Nói cách khác đi là diện mạo tơn giáo tín ngưỡng Nam Bộ khá đa dạng và phức tạp. Ngồi các tơn giáo lớn ở ngồi du nhập vào như Phật giáo, (Cơng giáo, Tin lãnh, Hồi giáo, Nam Bộ còn là quê hương của tơn giáo tín ngưỡng địa phương như Cao đài, Hịa hảo, như các ơng đạo, các tín ngưỡng dân gian như thờ Tổ tiên, Thổ thần, thờ Thành hoàng, thờ Mẫu, thờ Neak Tà, Arăk.

Bản thân từng tôn giáo ở Nam Bộ cũng khá đa dạng Bên cạnh Phật giáo Tiểu thừa lại có Phật giáo Đại thừa. Với các tín ngưỡng dân gian, điều kiện tự nhiên lịch sử của vùng đất mới đã khiến nó có những nét khác biệt, tuy rằng, chúng đi ra từ một nguồn cội là đồng bằng Bắc Bộ. Xin đơn cử, nói tín ngưỡng thờ Mẫu ở Nam Bộ, tín ngưỡng này đã có những nét khác biệt, điện thần phong phú hơn, nghi lễ thờ cúng cũng có sự khác biệt. Hiện tượng các ông đạo như đạo Ngồi, đạo Nằm, đạo đi Chậm, đạo Câm, đạo Dừa v.v.,., có thể coi như một hình tượng riêng biệt của tơn giáo tín ngưỡng Nam Bộ.

Trong ứng xử với thiên nhiên, các tộc người ở Nam Bộ cũng có những nét khác biệt so với các vùng văn hóa khác. Dù là người Việt hay người Khmer, người Chăm, người Hoa v.v... Khi tới vùng này sinh sống, họ đêu đứng trước một thiên nhiên vừa có phần lạ lẫm,

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

cách… Trong danh mục này, có thứ dùng để ăn sống, có thứ dùng để nấu canh, có thứ luộc lên chấm với cá kho, thịt kho, hay nước chấm.

“Hồi ấy, chưa đủ thời giờ để nuôi gà, vịt, heo. Việc chăn ni địi hỏi nhà cửa ổn định, cũng như ta chưa nghĩ đến việc trồng rau tươi, hoặc chăng là vài cây ớt, bụi sả. Bởi vậy, người đồng bằng và Sài Gòn ăn đủ thứ rau. “không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc” gọi cho gọn là “rau rừng”. Ăn cho vui miệng, miễn là khơng chết. Nào đọt bần, trái bần chín, đọt chùm ruột, bông súng, bông điên điển, bồn bồn, rau dừa, rau ngổ, kèo nèo, lục bình, đọt xồi, trái xoài non, đọt ổi, đọt cơm nguội, đọt chiếc (chiếc là loại cây nhỏ vùng nước lợ, gần Sài Gòn hãy cịn tên cầu Rạch Chiếc), ổi chua, thậm chí trái dừa non cũng xắt ra làm rau. Đối với các lồi thủy hải sản, ngồi các loại cá, tơm bắt ở ao, đìa, người ta cịn ăn cả các lồi mang tính hoang dã, như: con cịng, con cua, ba khía, chuột, cóc, nhái, ếch, rùa, rắn, lươn, le le, dơi… và thậm chí người ta cịn ăn cả một số lồi cơn trùng như: cào cào, dế… nữa. Nhưng nổi bật hơn hết trong tính hoang dã này chính là mơi trường của việc ăn uống. Người Nam Bộ thường có thói quen chế biến món ăn và ăn ngay tại chỗ, nên tính hoang dã ở đây thể hiện ở việc các món ăn gắn với khơng gian của một khoảnh vườn, đám ruộng, bờ ao. Món cá lóc nướng trui là một minh chứng cho điều này, hoặc một nồi canh chua cá lóc được nấu ngay sau buổi tát đìa cũng thể hiện điều đó. Bởi vì, mọi thứ đều là cây nhà lá vườn. Tát đìa xong, người ta lựa những con cá lóc to, đem nấu canh chua. Mọi thứ rau, như: bạc hà, ngị om, cà chua, ớt… đều có sẵn ở miếng vườn kế bên, không phải ra chợ mua. Khi chín, chỉ việc chặt lá chuối tươi để xuống lót nồi và đựng cá, đâm thêm một chén muối ớt để chấm cá là đã có được một món canh chua cá lóc khối khẩu giữa đồng ruộng mênh mơng. Mọi người gom lại, đưa cay vài xị đế, hát với nhau vài câu vọng cổ, cuộc đời chưa hẳn ai đã sướng hơn ai. Hay món cào cào rang chẳng hạn, người ta chỉ việc ra ruộng bắt cào cào, đem về lặt chân, móc ruột…cho vào chảo rang, nêm chút gia vị là đã có một món ăn rồi. Nhưng cũng có một số món ăn hoang dã ở Nam Bộ dù chưa hẳn là ngon, nhưng cũng có phần do lạ mà hấp dẫn.

<b>1.3.2. Tính sáng tạo trong cách chế biến món ăn</b>

Cuộc sống con người giờ đã ổn định, người ta không phải vất vả với cái ăn, cái mặc nữa. Do đó, từ chỗ ăn để tồn tại, người ta đã nghĩ đến ăn làm sao cho ngon, và tính

</div>