O
BỘGIÁODỤCVÀĐÀOTẠO
TRƯỜNGĐẠIHỌCKINHTẾ TP.HỒCHÍMINH
š&›
PHOMMASENBOUNMA
HOÀNTHIỆNQUẢNLÝVỐNĐẦUTƯXÂYDỰNGCƠ
BẢNTỪNGÂNSÁCHNHÀNƯỚCỞTỈNHXÊKÔNG
NƯỚCCHDCNDLÀO
CHUYÊNNGÀNH:KINHTẾ TÀICHÍNH NGÂNHÀNG
LUẬNVĂNTHẠCSỸKINHTẾ
TP.HỒCHÍMINH,NĂM2011
O
BỘGIÁODỤCVÀĐÀOTẠO
TRƯỜNGĐẠIHỌCKINHTẾ TP.HỒCHÍMINH
š&›
PHOMMASENBOUNMA
HOÀNTHIỆNQUẢNLÝVỐNĐẦUTƯXÂYDỰNGCƠ
BẢNTỪNGÂNSÁCHNHÀNƯỚCỞTỈNHXÊKÔNG
NƯỚCCHDCNDLÀO
CHUYÊNNGÀNH:KINHTẾ TÀICHÍNH NGÂNHÀNG
LUẬNVĂNTHẠCSỸKINHTẾ
Mãsố:60.31.12
NGƯỜIHƯỚNGDẪN KHOAHỌC:PGS.TSTrầnHoàngNgân
TP.HỒCHÍMINH,NĂM2011
O
LỜICẢMƠN
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn tới PGS.TS Trần H oàng Ngân đã
hướngdẫnluậnvăncủatôi,trongquátrìnhnghiêncứuluậnvănPGS.TS T rần
HoàngNgânđã tạođiềukiệnthuậnlợi đểgiúp tôihoànthànhtốt luận văn
này.Nhânđây,tôicũngxinchânthànhcảmơnthầycôtrongkhoaKinhtếTài
chínhNgânhàng.SựhiểubiếtsâusắcvềkhoahọccủaPGS.TSTrầnHoàng
Ngânvàthầycôlàtiềnđềgiúptôiđạtđượcnhữngkiếnthứcvàkinhnghiệm
quýbáutrongquátrìnhnghiêncứuhoànthànhluậnvănnóiriêng,cũngnhư
vậndụngkiếnthứctrongthựctiễncôngtácsaunày.
Xin cámơnPhòngsauđạihọc,TrườngĐạiHọcKinhTếThànhPhốHồ
ChíMinhvàcáchọcviênlớpthạcsỹkhóa18và giađìnhđãđộngviên,tạo
điềukiệnchotôivượtquakhókhănvàhoànthànhtốtluậnvănnày.
Xin chânthànhcảmơn!
PhomMaSenBounMa
O
LỜICAMĐOAN
Tôixincamđoanluậnvăntốtnghiệpnàylàcôngtrìnhnghiên cứuthực
sựcủacánhântôi,đượcthựchiệntrêncơsởnghiên cứulýthuyết,kiếnthức,
nghiêncứukhảosáttìnhhìnhthựctiễnvàdướisựhướngdẫnkhoahọccủa
PGS.TSTrầnHoàngNgân.
Cácsốliệuvànhữngkếtquả trongluậnvănlàtrungthực,chưatừng
đượccôngbố dướibấtcứhìnhthứcnào.
Mộtlầnnữa,tô ixinkhẳngđịnhvềsựtrungthựccủalờicamkếttrên.
Tp.H CM,ngày09tháng07năm2011
Tácgiảluậnvăn
PhomMaSenBounMa
O
DANHMỤCVIẾTTẮT
ADB :NgânhàngpháttriểnChâuÁ
CHDCNDLào :CộnghòaDânchủNhândânLào
DNNN :DoanhnghiệpNhànước
GDP :Tổngsảnphẩmquốcnội
KT XH :Kinhtế xãhội
NSNN :NgânsáchNhànước
NDCM :Nhândâncáchmạng
NGO :TổchứcphiChínhphủ
ODA :Việntrợpháttriểnchínhthức
SXKD :Sảnxuấtkinhdoanh
TW :Trungương
UBND :ủybannhândân
UB :Ủyban
XHCN :Xãhộichủnghĩa
XDCB :Xâydựngcơbản
WB :Ngânhàngthếgiới
O
DANHMỤCBẢNGBIỂU
Bảng biểu Nộidungbảng Trang
Bảng01
TốcđộtăngtrưởngGDPtrong5nămqua(2001
2005)
25
Bảng02
Tốcđộtăngtrưởngcơcấukinhtế củat ỉnhXêKông
trong5nămqua
25
Bảng03
Sốvốnđầutưxâydựngcơbảnt rongnhữngnăm
quaở tỉnhXêKông(20062010)
28
Bảng04
Nguồnvố nđầutưtừNSNNhàngnăm(20062010)
29
Bảng05
Tổngcấpphátvốnđầutưxâydựngcơbảnthuộc
NSNNởtỉnhXêKôngtrong5năm(20062010)
36
Bảng06
DựtínhGDPcủatỉnhxêkôngquacácthờikỳ
63
Bảng07
Tổnghợpc áchìnhthứcquảnlýdựánđầutư
72
O
DANHMỤCTÀILIỆUTHAMK HẢO
I. TàiliệuthamkhảocủaViệtNam:
1. LuậtđấuthầucủaQuốchộinướccộnghòaxãhộichủnghĩaViệtNam
số61/2005/QH11ngày29/11/2005.
2. Thông tư số 130/2007/TTBTC về sửa đổi bổ sung một số điểm của
thôngtư27/2007/TTBTCngày03/4/2007củaBộtàichínhhướngdẫn
vềquảnlý,thanhtoánvốnđầutưvàvốnsựnghiệpcótínhchấtđầutư
thuộcnguồnvốnNSNN.
3. Thôngtư117/2008/TTBTCvềhướngdẫnquảnlýsửdụngchiphíquản
lýdựánđầutưcủacácdựánsửdụngvốnNSNN.
4. PGS.TSSửĐỉnhTàichínhcông –phântíchchínhsáchthuế,NXBLao
độngxãhội2009.
5. PGS.TSSửĐỉnh–TS.VũThịMinhHằng:TàichínhTiềntệ,NXB
Laođộngxãhội2008.
6. TS.NguyễnHồngThắng –Giáotrìnhthẩmđịnhdựánđầutưkhuvực
công,NXBThốngkê2010.
7. WebsiteBộtàichínhViệtnam:www.mof.gov.vn
8. WebsitebộkếhoạchvàđầutưVietnam:www.mpi.gov.vn
II.T àiliệuthamkhảocủaLào:
1. LuậtNSNNcủanướcCHDCNDLàosố02/QH,ngày 26/12/2006
2. BáocáotổnghợphàngnămcảutỉnhXêKôngthựchiệnquảnlývốnđầu
tưtrong5nămqua:
a. +Năm20052006
b. +Năm20062007
c. +Năm20072008
d. +Năm20082009
e. +Năm20092010
3. Chiếnlượcpháttriểnkinhtếxãhội5nămlầnthứVIIgiaiđoạnnăm
20112015củatỉnhXêKông.
O
4. Luậtkhuyếnkhíchđầutưtrongvàngoàinướcsố11/QHngày
22/10/2004.
5. Nghịđịnh03/TTgcủaThủtướngnướcCHDCNDLào,ngày9/1/2004
vềviệcđấuthầu,thuêmuatừvốnNSNN
6. Nghị địnhsố 64/TTg ngày 24/4/2006 về thẩmquyềnphê duyệt dựán
đầutư.
7. Nghịđịnhsố145/TTg,ngày31/07/2006củaThủtướngchínhPhủnước
CHDCNDLàovềviệcthựchiệnkếhoạchpháttriểnKTXHvàNSNN
năm20062007.
8. Nghịđịnhsố374/TTg,ngày22/10/2007củaThủtướngchínhPhủnước
CHDCNDLàovềtổchứcvàhoạtđộngcủacủaBộkếhoạchvàđầutư.
9. Nghịđịnhsố221/TTg,ngày17/08/2007củaThủtướngchínhPhủnước
CHDCNDLàovềviệcthựchiệnkếhoạchpháttriểnKTXHvàNSNN
năm20072008.
10.Nghịđịnhsố145/TTg,ngày22/10/2007củaThủtướngchínhPhủnước
CHDCNDLàovềviệcthựchiệnkếhoạchpháttriểnKTXHvàNSNN
năm20082009.
11.Thôngtư58/TCcủaBộtàichínhNướcCHDCNDLào,ngày22/5/2002
vềviệchướngdẫnquảnlý,cấpphátvốnđầutưtừNSNN.
12.WebsiteBộtàichínhLào: www.mof.gov.la
13.WebsiteBộkếhoạchvàđầutưLào: www.investlaos.gov.la
O
MỤCLỤC
Trang
DANHMỤCCÁCCHỮVIẾTTẮT
MỤCLỤCCÁCBẢNGBIỂU
LỜIMỞĐẦU
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY
DỰNGCƠBẢNTỪNSNN . 1
1.1ĐẦUTƯXÂYDỰNGCƠBẢNTỪ NSNN: 1
1.1.1Đầutư: 1
1.1.2Vốnđầutư: 5
1.2QUẢNLÝVỐNĐẦUTƯXÂYDỰNGCƠBẢNTỪNSNN 7
1.2.1VaitròcủavốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNN 7
1.2.3YêucầuquảnlývốnđầutưtừNSNN 12
1.2.4ƯuvànhượcđiểmkhisửdụngvốnđầutưXDCBtừNSNN 14
1.3 KINHNGHIỆM QUẢNLÝ VỐN ĐẦU TƯXÂY DỰNG CƠ BẢN
CỦAMỘTSỐN ƯỚCTRÊNTHẾGIỚI. 14
1.3.1KinhnghiệmquảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNNởCanada15
1.3.2KinhnghiệmcủaViệtNam 17
CHƯƠNG2 THỰC TRẠNGQUẢN LÝVỐNĐẦUTƯXÂY ỰNGCƠ
BẢNTỪNSNN Ở TỈNHXÊKÔNG –NƯỚCCHDCND LÀO 23
2.1ĐẶCĐIỂMKINHTẾXÃHỘITỈNHXÊKÔNG 23
2.1.1Đặcđiểmvềtựnhiên: 23
2.1.2Đặcđiểmvềkinhtếxãhội 24
2.1.3NhữngnhântốảnhhưởngđếnđầutưxâydựngcơbảntừvốnNSNN26
2.2THỰCTRẠNGĐẦUTƯVÀQUẢNLÝVỐNĐẦUTƯXÂYDỰNG
CƠB ẢNTỪNSNNỞTỈNH XÊKONG– CHDCNDLÀO 28
2.2.1TìnhhìnhđầutưxâydựngcơbảntừNSNNởTỉnhXêKông 28
2.2.2TìnhhìnhquảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNNchocácdựán31
O
2.2.3Tìnhhìnhquảnlýkhâulậpdựán: 32
2.2.4TìnhhìnhcấpphátvàđầutưtừNSNNchocáccôngtrình 33
2.2.5ViệcnghiệmthuvàbàngiaocáccôngtrìnhđầutưxâydựngdoNSNN
cấp: 36
2.2.6Tìnhhìnhquảnlýquyếttoán: 37
2.2.7Bộmáyquảnlývàcánbộquảnlý: 38
2.2.8Cáccơchếchínhsáchtrongquảnlývốnđầutưxâydựngcơbản 40
2.3ĐÁNHGIÁ . 42
2.3.1Kếtquảđạtđược: 42
2.3.2Nhữngtồntại: 44
2.3.3.Nguyênnhân: 46
CHƯƠNG3MỘTSỐGIẢIPHÁPCHỦYẾUHOÀNTHIỆNQUẢN LÝ
VỐNĐẦUTƯXÂY DỰNGCƠBẢNTỪNSNNỞ 50
TỈNHXÊKONGNƯỚCCHDCND LÀO 50
3.1ĐỊNHHƯỚNGPHÁTTRIỂNĐẦUTƯXÂYDỰNGCƠBẢNCỦA
TỈNHXÊKONG –CHDCNDLÀO. . 50
3.1.1Địnhhướngchung: 50
3.1.2Mụctiêuđầutưpháttriểncủatỉnhđếnnăm2015 52
3.2GIẢIPHÁPHOÀNTHIỆN QUẢNLÝVỐNĐẦUTƯXÂYDỰNG
CƠB ẢNTỪNSNN 56
3.2.1Giảiphápvềhuyđộngvốnđầutư 56
3.2.1.1Tạonguồnvốnvàtăngthungânsách 56
3.2.1.2Thuhútnguồnvốn đầutưtron gtỉnhvàtrongnước 57
3.2.1.3Thuhútnguồnvốn đầutưngoạiTỉnhvànướcngoài 57
3.2.2ĐổimớicơchếquảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNN: 58
3.2.2.1Đổimớikếhoạchđầutư 58
3.2.2.2Đổimớicôngtácxácđịnhnhucầuvềvốn: 60
3.2.2.3Hoànthiệncơchếquảnlý nguồnvốn 61
3.2.2.4Cảitiếnkhâuchuẩnbịvàquytrìnhquảnlývốnđầutư 62
3.2.2.5Cảitiếnquytrìnhcấpphátvốn 67
O
3.2.3Đổimớitổchứcquảnlývàcôngtáccánbộ 69
3.2.3.1Đổimớihìnhthứctổchứcquảnlýđầutư 69
3.2.3.2Đổimớicôngtáccánbộquảnlý 70
3.2.3.3Cảitiếncôngtácnghiệmthuvàbàngiaocôngtrình đưavàosửdụng71
3.3NHỮNGKIẾNNGHỊ: 72
3.3.1Kiếnnghịđốivớicácbộngànhcấptrungương: 72
3.3.2. Kiến nghị về quan hệ giữa các ngành ở TW và chính quyền địa
phương 74
3.3.3.Vềkhenthưởngvàxửphạt 75
3.3.4.Đàotạo,đàotạolạivà bốtríđúngngườiđúngviệcchoquátrìnhquản
lývốnđầutưvàhoạtđộngđầutư: 76
KẾTLUẬN 80
O
MỞĐẦU
1.Tínhcấpthiếtcủađềtài:
Những kết quả vàthành tựuxây dựngđất nước trong 30 nămqua đã
đượcthựctiễnghinhậnvàkhẳngđịnhtínhđúngđắnvềsựlãnhđạocủaĐảng
vàNhànướcLàođangchuyểnsangthờikỳpháttriểnmới,tậptrungsứclực
đẩymạnhcôngnghiệphoávàhiệnđạihoáxâydựngđấtnướcthànhmộtnước
cócơsởvậtchất,cókỹthuậthiệnđại.Đểđạtđượcmụctiêuđócôngviệcxây
dựngcơbảncótầmquantrọnghếtsứcđặcbiệt.
Trongquátrìnhxâydựngvừaqua,NhànướcLàođãchútrọnghuyđộng
cácnguồnvốnđầutưxâydựngmàtrongđóvốntừNSNNchiếmtỷtrọngrất
lớn.Đếnnaynhiềucôngtrìnhđãpháthuytácdụng,cóhiệuquảcaogópphần
làmchonềnkinhtếngàycàngpháttriểnmộtcáchbềnvững.
Mặtkhác,NhànướcLàođãvàđangcónhiềuchínhsáchđổimớivàtăng
cường quản lý vốnđầu tưxâydựng cơbản nóichungvà vốntừNSNNnói
riêng nhằmnângcaohiệuquảđầutư.Tuynhiên,vềquảnlývốnđầutưcòn
nhiềuvấnđềđangđượcđặtravàđòihỏiphảinghiêncứumộtcáchtoàndiện
nhằmkhôngngừnghoànthiệncơchếquảnlýtronglĩnhvựcnày.Chínhvìvậy,
tácgiảđãquantâmvàlựachọnnghiêncứuđềtài:"Hoànthiệnquảnlývốn
đầu tư xây dựng cơ bản từngân sáchNhà nước ởtỉnh Xê Kông, nước
Cônghòadânchủnhând ânLào" làmđềtàiluậnvăncaohọcchuyênngành
tàichính–ngânhàng.
2. Mụcđíchvànhiệmvụcủaluậnvăn:
a.Mụcđíchcủaluận văn :Hệthốnghóacơsởlýluậnphântích,thực
tiễnvềcơchếquảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntừnguồnvốnNSNN
quađóđềxuấtcácgiảipháphoànthiện.
O
b. Nhiệmvụcủaluậnvăn:
Thứnhất:hệthốnghoácơsởlýluậnvềđầutưvàquảnlývốnđầutư
từNSNN.
Thứhai:phântíchthựctrạng,quảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntừ
NSNNởtỉnhXêKông, nướcCHDCNDLào.
Thứba:đềxuấthệthốngcácgiảipháphoànthiệnđểtừngbướcthực
hiệncơchếquảnlývốnđầutưnhằmphụcvụchopháttriểnkinhtếxãhội
tronggiaiđoạnhiệnnayvàtươnglaiởtỉnhXêKông,nướcCHDCNDLào.
3.Đốitượngvàphạmvinghiêncứu:
a. Đốitượngnghiên cứu:
Luậnvăntậptrungnghiêncứucôngtácquảnlývốnđầutưxâydựngcơ
bản từ NSNN ở Tỉnh Xê Kông chủ yếu tập trung vào cơ chế, chính sách.
Khôngđivàocácnghiệpvụquảnlýcụthể.
b.Phạmvinghiêncứ u:
Chủyếulànghiêncứuvềhoạtđộngxâydựngcơbảntừnguồnvốnngân
sáchNhànướctrênđịabàntỉnhXêKông, nướcCHDCNDLào.
Thờigianchỉgiớihạntrong5nămtừ20062010.
4.Phươngphápnghiêncứu:
Luậnvănđượcápdụngcácphươngphápnghiêncứcơbảnsau:Phương
phápthốngkêsosánh,phântíchtổnghợptrêncơsởlýluậnquanđiểmđường
lốichínhsáchcủaĐảngvànhànướcLào,kếthừanhữngsángkiếntrongvà
ngoàinướccóliênquanđếnđềtài.Ngoàira,cònsửdụngphươngphápkhảo
sátthựctiễnđiềutrađểrútrakếtluậnvàápdụnggiảiquyếtluậnvăn.
5.Kếtcấucủaluậnvăn:
Ngoàiphầnmởđầu,kếtluậnvàdanhmụctàiliệuthamkhảoluậnvăn
đượckếtcấuthành3chương:
O
ChươngI:CơsởlýluậnvềquảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNN.
ChươngII:ThựctrạngquảnlývốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNNở
tỉnhXêKông,nướcCHDCNDLào.
ChươngIII:Một sốgiảiphápchủyếuhoàn thiệnquảnlývốnđầutư
xâydựngcơbảntừNSNNởtỉnhXêKông, nướcCHDCNDLào.
1
CHƯƠNG 1
CƠSỞLÝLUẬNVỀQUẢNLÝVỐNĐẦU
TƯXÂYDỰNGCƠBẢNTỪ NSNN
1.1ĐẦ UTƯXÂYDỰNGCƠBẢNTỪNSNN:
1.1.1Đầutư:
Kháiniệmđầutư:
Theonghĩarộng,đầutưcóthểhiểulàquátrìnhbỏvốnbaogồmcảtiền,
nguồnlực,côngnghệ…đểđạtđượcmộtmụctiêuhaynhiềumụctiêuđãđịnh
trướcmàcácmụctiêuđócóthểlàmụctiêuvềchínhtrị,kinhtế,vănhoá,xã
hộihaychỉlàmụctiêuvềnhânđạođơnthuần.
Theonghĩahẹp,đầutưđượchiểucụthểhơnvàmangbảnchấtkinhtế
hoạtđộngđầutưmangmụcđíchkiếmlời,tínhsinhlờilàđặctrưngcơbảnvà
chủyếucủahoạtđộngđầutưtronglĩnhvựckinhtế.Hoạtđộngđầutưkhácvới
muasắm,cấtgiữhaynhằmmụcđíchtiêudùng,cũngphânbiệthoạtđộngđầu
tưvớihoạtđộngbỏvốnnhằmduytrìsựhoạtđộngthườngxuyêncủacáctổ
chứchoặcđảmbảochoquátrìnhsảnxuấtđượcduytrì,màhoạtđộngđócóthể
gọilàhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh.
Trênquanđiểmcủaquátrìnhtáisảnxuấtmởrộng,kháiniệmđầutưcó
thểhiểulàquátrìnhchuyểnhoávốnthànhcácyếutốcầnthiếtchoviệctạora
nănglựcsảnphẩmmớivàcácyếutốcơbảnchoquátrìnhpháttriểnsảnxuất
kinhdoanh.Đấylàhoạtđộngmangtínhchấtthườngxuyêncủamọinềnkinh
tếvàlànềntảngcủasựpháttriểncủaxãhội.
Hoạtđộngđầutưnhằmtạoranănglựcsảnxuấtcaohơnvàthôngqua
nhiềunguồnvốnmàtrongđónguồnvốntíchluỹcủaquátrìnhpháttriểnkinh
tếxãhộilàđặcbiệthếtsứcquantrọng.
2
Vớicách hiểu trênđây,ngày nay nhiều nước đang đứng trước những
tháchthứcgaygắtchođầutưpháttriển,dochưacótíchluỹhoặctíchluỹcòn
quáthấp.ĐốivớinướcCHDCNDLàođangbướcvàothờikỳpháttriểnkinhtế
thịtrườngnhiềuthànhphầnnênđòihỏiphảicómộtkhốilượngvốnrấtlớn,
nhấtlàvốnđểđầutưxâydựngcơbản.Nhưngvớiđồngvốntrongnướccòn
quáhạnhẹpchonênrấtcầnsựhuyđộngvốntừbênngoàiđểđápứngchonhu
cầuđầutưpháttriển.VấnđềnàyđangđặtrachonướcCHDCNDLàocũng
nhưcácnướcđangpháttriểnđềulàtìmcáchdựavàocácnguồnvốntừbên
ngoàiđểđầutưvàpháttriểnnhằmmụcđíchđemlạitiềmlựcvàcơhộimớiđể
hoànhậpvớicáckhuvựcvàthếgiới,trênnguyêntắcđảmbảođượckinhtế
Nhànướcvàtrảđượcvốnvay.
Đầutưxâydựngcơbảnphảituânthủtínhhiệuquảtheonhữngmụctiêu
kinhtếxãhộinhấtđịnh.Vậyhoạtđộngđầutưtrongcáclĩnhvựcđềuphải
xácđịnhđượcmụctiêucụthểvềthờigianvàkhônggiantrêncơsởphântích,
tínhtoánđểđảmbảohoạtđộngđầutưmanglạihiệuquảngàycàngcao.
Hai phương thức đầu tư chính: đ ầu tư trực tiếp và đầu tư
giántiếp
a Đầutưtrựctiếp:
Làloạihìnhthứchoạtđộngđầutưmàngườicóvốntrựctiếpthamgia
quảnlýthựchiệnđầutư.Nghĩalàngườibỏvốnvàngườisửdụngvốnlàcùng
mộtchủthể.Loạihoạtđộngđầutưnàyđượcngườiđầutưchủđộngquyếtđịnh
mụctiêucụthể.Cáchìnhthứchoạtđộngđầutưnàyđượcthểhiệnthôngqua
các loại hình như hợpđồng liên doanh, các công ty cổ phần, công ty trách
nhiệmhữuhạn…
Trongđầutưtrựctiếpcóthểchiathành2nhóm:đầutưchuyểndịchvà
đầutưpháttriển.
a
1
.Đầu tưchuyểndịch :
Là sự chuyểndịchvốntừ nguồn nàysang nguồn khácthôngquaviệc
muabáncổphiếu.Nhằmtăngtỷtrọngvốnđểnắmquyềnchiphốivàquảntrị
3
hoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủadoanhnghiệp.Việcchuyểndịchsởhữucác
cổ phần trong doanh nghiệp sẽ không làm thay đổi vốn của doanh nghiệp.
Nhưnglạicókhảnăngtạoranănglựcquảnlývànănglựcsảnxuấtkinhdoanh
nhằmtạorasảnphẩmcóchấtlượngcao.
Với hình thức đầu tư này người mua lại mong muốn hoạt động của
doanhnghiệpcóhiệuquảcaohơn.Dođó có thểtạoranhữngphươngthức
quảnlývàbướcpháttriểnmớichodoanhnghiệp.
a
2
.Đầu tưpháttriển:
Đâylàhìnhthứcđầutưquantrọngvàchủyếunhất,chủsởhữuvốnđầu
tưgắnliềnvớihoạtđộngkinhtếcủaquátrìnhđầutư.Hìnhthứcđầutưnày
nhằmnângcaonănglựcsảnxuấthiệncóđểtạoranănglựcsảnxuấtmớivề
chấtlượng.Đầutưpháttriểnchínhlàhìnhthứcđầutưtáisảnxuấtmởrộng.
Nghĩalàquyếtđịnhđemlạiviệcmớiđểtạorasảnphẩmmớivàthúcđẩytăng
trưởngkinhtế.
Xéttrênquanđiểmtổngthểnềnkinhtếcủakháiniệmđầutưthìđầutư
gián tiếphoặcđầu tưchuyểndịch không tựvậnđộng vàtồntại lâudài nếu
khôngcóđầutưpháttriển.Ngượclạiđầutưpháttriểncóthểđạtđượctrênquy
môlớnnếucósựđónggóptíchcựccủacácloạihìnhđầutưkhác.
Mộtsốtrườnghợpngườitaphânloạiđầutưthành2nhóm:đầutưmang
tínhcưỡngbứcvàđầutưtựchủ.
Đầutưmangtínhcưỡngbứclàloạiđầutưsảnxuấtnhậnđượcthông
tinchínhxácvềkhảnăng,nhucầutiêuthụsảnphẩmcủahọtrênthịtrường.Để
đápứngnhucầucủathịtrườngmộtcáchnhanhchóng,cácnhàsảnxuấtquyết
địnhtiếptụcđầutưđểtăngnănglựcsảnxuấtcủamìnhnhằmtăngkhốilượng
sảnphẩm.
Đầutưtựchủ:loạiđầutưnàythườngxảyrakhicácnhàsảnxuấtquyết
địnhđưaramộtdâychuyềncôngnghệsảnxuấtmớivàohoạtđộng,thaythế
chodâychuyềncũvớimụctiêulànhằmgiảmchiphísảnxuất,tăngchấtlượng
sảnphẩm,tạocơhộichosảnphẩmcủahọtrênthịtrườngvàtiếpcậnvớithị
4
trườngmới.Loạihoạtđộngđầutưnàythườnggắnliềnvớiviệcđổimớicông
nghệvàthườnglàđầutư theochiềusâu.
Nhànướcthườngthựchiệnnhữngbiệnphápcanthiệpđểđảmbảocho
thịtrườngvốnđầutưpháttriểnphùhợpvớisựtăngtrưởngkinhtế,cũngnhư
tỷlệđiềutiết,tỷlệlãisuấtvàxâydựngcácchínhsáchkhuyếnkhíchđầutư
vàocáclĩnhvựckhácnhauchophùhợpvớimụctiêutăngtrưởngvàổnđịnh
nềnkinhtế.
Đầu tưxâydựng cơbản làmộtlĩnh vực củahoạtđộng đầu tưcó tác
độngrấtquantrọngđốivớinềnkinhtếvàgópphầnhìnhthànhcơcấukinhtế
hợp lý trong từng giai đoạn phát triển của đất nước, đảm bảo tốc độ tăng
trưởngkinhtếnhanhvàổnđịnhđểnângcaosảnphẩmxãhộivàthunhậpquốc
dân.Mặtkhác,đầutưxâydựngcơbảnlàmộttrongnhữngnhântốcóvaitrò
tạonênlựclượngsảnxuấtngàycàngcaovàcótrìnhđộcaohơn.
Đầutưxâydựngcơbảncóđặcđiểmlàmanglạihiệuquảchotươnglai
vàthểhiệntrên2mặtsau:
Mộtlà:Hiệuquảtrựctiếpđemlạilợiíchchongườibỏvốnđầutưcủa
nềnkinhtế,trongtừngngànhtừngvùng;
Hailà:Hiệuquảgiántiếpđượcđánhgiákhixemxétphạmvichung.
VớinềnkinhtếvậnđộngtheocơchếthịtrườngcósựquảnlýcủaNhà
nướctheođịnhhướngXHCN,vaitròcủađầutưxâydựngcơbảncàngcóý
nghĩarấtquantrọngtrongviệcthúcđẩysảnxuấthànghoá,pháttriểnvàtăng
sứccạnhtranhtrênthịtrường.Nhànướcthểhiệnvaitròquảnlýbằngviệcđiều
chỉnhcơcấuđầutưchophùhợpvớitừnggiaiđoạnpháttriểnvàmụctiêucần
đạtđượcvềkinhtế xãhội.
a.Đầutưgiántiếp:
Làhìnhthứcbỏvốnvàohoạtđộngkinhtếvàngườisửdụngvốnkhông
phải làmột chủ thểmà người bỏvốn đó không trực tiếp tham gia vàođiều
hành quảnlýquá trìnhthựchiện vàvậnhành cáckếtquả đầutư. Loạihình
thứcnàyngườibỏvốnkhôngcầnbiếtmụctiêucụthểcủahoạtđộngđầutưmà
5
họchỉcầnbiếtlàvốncủahọđượcsửdụngởđâu,sửdụngnhưthếnàovàmục
tiêuhoạtđộngđầutưrasao.
Loại hình thức hoạt động đầu tư nàyđược biểuhiện dưới nhiều hình
thức khác nhau như việc mua chứng chỉ, đơn giá, trái phiếu, tín phiếu, cổ
phiếu,…
Hiện nay, loạihìnhthức đầu tưgiántiếp làloạihình thứcđầu tưkhá
pháttriển,tuynhiêncóđặcđiểmlàdễdẫnđếnrủiro.Sựrủirođónằmngay
trongquátrìnhđầutưmànhàđầutưkhóđolườngmộtcáchchínhxácnênhọ
cảmthấyyêntâmkhiquyếtđịnhđầutư.
1.1.2Vốnđầutư:
Cácnguồnlực đượcsửdụngchohoạtđộngđầutưđượcgọilàvốnđầutư.
Nếuquy đổithànhtiềnthìvốnđầutưlàtoànbộchiphíhoạtđộngđầutư.
Vốnđầutưcóthểbiểuhiệndướinhiềuhìnhthứckhácnhau,căncứvào
tínhchấtvốnđầutưcóthểchiathànhcácloạisauđây:
Vốnđầutưtiềntệ:baogồmcácloạitiềntệtrongnướcvàngoạitệmà
chỉbiếnthànhvốnkhisửdụngvàomụcđíchđầutư.
Vốnđầutưvậtquý:nhưvàng,bạc,đáquý…đểđạidiệnchomộtloại
giátrịhoạtđộngdịchvụmàtrongtrườnghợplạmphátthìgiátrịnàykhông
xácđịnh,vốnđầutưcóthểgiảmhoặcthậmchíkhôngđầutư.
Vốnđầutưhữuhình:làloạivốnkhôngthểhiệnbằngtiềnmàcònthể
hiệndướidạngtiềmnăngvàlợithế,màcụthểhơnngườilàhìnhdungcócácloại
vốnnàynhưsau:vốntàichính,vốnnhânlực,vốntàinguyênthiênnhiên…
Vốnđầutưvôhình:loạivốnnàynóthểhiệnquacôngnghệnhưcác
phátminhkhoahọccôngnghệ,uytínnhãnhiệu,bíquyếtcôngnghệ…
Cơcấuvốnđầutưxâydựngcơbảnhiệnnaycóthểhìnhthànhtừcác
nguồnsau:
Vốntíndụngtrongnướcvànướcngoài:
6
Vốn tíndụng trong nướcbao gồm: tráiphiếu, kỳphiếu, tínphiếu, tiết
kiệm kỳ, tiết kiệm không kỳ hạn… nói chung vốn tín dụng trong nước và
nguồnvốncủatấtcảcácthànhphầnkinhtếđượchuyđộngdướinhiềuhình
thứckhácnhau.
Vốntíndụngđầutưxâydựngnướcngoài:lànguồnvốndotổchứccá
nhân ở nước ngoài cho Nhà nước vàcácdoanh nghiệp trong nước vay như
ngân hàngthếgiới (WB), ADB,…đầutưchopháttriểnkinhtếhoặcđầutư
chocácchươngtrìnhkhácnhưphụcvụvềmụctiêuytế,giáodục,vệsinhmôi
trường,phòngchốngthiêntai,xoáđóigiảmnghèo…Vốntíndụngnướcngoài
cónhiềuhìnhthứcchovaynhưchovaydàihạn,ngắnhạn,trunghạnhoặccho
vaykhoảngmộtthờigianmớitrảlãi.
VốnđầutưtừNSNNvàvốnviệntrợ:
VốnđầutưtừNSNNvàvốnviệntrợthườngđượctáchriêngchotừng
côngtrình,từngdựánđầutư.Nhưngtrongthựctếmộtdựáncũngcóthểcócả
phầnNSNNvàphầnvốnviệntrợmàphầnvốnviệntrợcũngđượcNhànước
quảnlýtheoluậtđịnhgiốngnhưvốnNSNN.
Vốnviệntrợthườngrấtít,loạivốnnàychỉdànhchonhữngđầutưnhân
đạonhưrừngphònghộ,trườngđạihọc,trạmxáhoặcgiaothôngmiềnnúi.
Vốnđầutưtíchluỹcủadoanhnghiệp:
Đầutưdovốntíchluỹcủadoanhnghiệpởcácnướccónềnkinhtếthị
trườngpháttriểnthìdochủdựánđầutưđịnhđoạtmàNhànướcchỉquảnlý
bằnggiảiphápthuế.NhưngởtỉnhXêKôngthìloạivốnnàythìhầunhưchưa
cóhoặccórấtít.
Vốnđầutưtừnguồntiếtkiệmcủatầnglớpdâncư:
Vốnloạinàyđượchìnhthànhtừnhiềuhoạtđộngkhaithác khácnhau
nhưlàtiếtkiệmngắnhạn,dàihạn,trunghạn,tráiphiếuNhànước,tráiphiếu
doanhnghiệp…
Cácnguồnvốnhuyđộngngoàinước chođầutưxâydựngcơbản:
7
Cácnguồnvốn nàybao gồmcó nguồnvốn hỗtrợ phát triển ODAvà
nguồnvốncủacáctổchứcphiChínhphủNGO.Cácloạivốnnàyvềmặtkhối
lượngthìkhônglớn,songvớimụcđíchchủyếulàđầutưchocácdựánphúc
lợixãhội,cácdựántạoviệclàm,cácdựántăngcườngsứckhoẻcộngđồng,
loạinguồnvốnnàycóýnghĩatácdụngthúcđẩysựpháttriểnbềnvữngvàgóp
phầngiảiquyếtcácvấnđềxãhội.
Trongcácnguồnvốnđểphụcvụchođầutưxâydựngcơbảnthìnguồn
vốntừNSNNlàquantrọngnhất.VìlànguồnvốnđượcNhànướcquảnlýtheo
luậtphápmộtcáchchặtchẽvàcũnglànguồnvốncótỷtrọnglớnnhấthiệnnay
ởnướcCHDCNDLàonóichungvàtỉnhXêKôngnóiriêng.Tínhquantrọng
thể hiệnởchỗhiệnnayĐảngvàNhànướccóchủtrươngpháttriểnkinhtế
nhiềuthànhphầntheocơchếkinhtếthịtrườngcósựquảnlýcủaNhànước
theođịnhhướngXHCN….
1.2QUẢNLÝVỐNĐẦUTƯ XÂYDỰNGCƠBẢNTỪNSNN
1.2.1Vaitròcủavốnđầutưxâydựng cơbảntừNSNN
NguồnvốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNNlàvốncủaNhànướcđược
cânđốitrongdựtoánngânsáchhàngnăm,đểcấpphátvàchovayưuđãivề
đầutưxâydựngcơbản.VốnNSNNchitiêucấpphátcócácdựánđầutưtheo
quyđịnhcủaLuậtNSNNvàđiềulệquảnlýđầutưvàxâydựng.
VốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNNphụcvụcôngcuộccôngnghiệp
hoá,hiệnđạihoáđấtnướcthểhiệntrênnhữngmặtsauđây:
Thứnhất:Cânđốinềnkinhtế
TrongcânđốinềnkinhtếđấtnướcnóichungvàtỉnhXêKôngnóiriêng
thìvaitròcủavốnđầutưxâydựngcơbảntừNSNNcótầmquantrọnghếtsức
đặcbiệt.Mặtkhác,docạnhtranh,nênmộtsốngànhkinhtếsẽpháttriểnmấtcân
đốinhấtlàngànhsảnxuấtkinhdoanh(SXKD)phụcvụnhucầucủaquầnchúng
nhândân,nhữnglĩnhvựcnàyNSNNphảiđầutưchothoảđáng,vídụnhưđầu
tưquacácdoanhnghiệpcôngích.
8
Thứhai: Thựchiệncácchínhsáchxãhội
Trongtấtcảxãhộinàođềucósựphânhoávềmứcsốngvàđiềukiện
sinhhoạt,vậyđểgiámsátsựchênhlệchđóNSNNphảicóđầutưnhấtđịnh.Vì
trongviệcthựchiệncácchínhsáchxãhộithìvaitròvốnđầutưxâydựngcơ
bảntừNSNNgiữvaitròquantrọngbậcnhấtvàchủđộngnhấtđểxâydựng
côngtrìnhphúclợixãhội.
ĐểthựchiệntốtcácchínhsáchxãhộithìNSNNphảiđầutưvàocác
lĩnhvựcsau:
Đầutưchochươngtrìnhxoáđóigiảmnghèo,giảiquyếtviệclàmcho
cácđốitượngnghèođóihoặclàđốitượngchínhsáchxãhội.
Đầutưchocácchươngtrìnhkhácnhưchocácđốitượngchínhsáchxã
hội
Thứba:Địnhhướngpháttriểnnềnkinhtế
Trongviệcđịnhhướngpháttriểnnềnkinhtế,ngânsáchNhànướccóvai
tròhếtsứcquantrọng,NSNNlàquỹtiềntệtậptrunglớnnhấttrongnềnkinh
tế,cómốiquanhệchặtchẽvớitổngsảnphẩmxãhộithunhậpquốcdânvàcó
mốiquanhệvớitấtcảcáckhâutronghệthốngtàichính.NSNNkhôngthểtách
rờivớisựquảnlýcủaNhànước,sửdụngngânsáchđểthựchiệnchứcnăngvà
nhiệmvụcủamình.
1.2.2 NộidungquảnlývốnđầutưtừNSNN
SựvậnhànhcủavốnNSNNtrongquátrìnhđầutưđượcthểhiệnthông
quasơđồsau:
9
QuasơđồnàychothấyvốnđầutưtừNSNNphảivậnđộngquacácgiai
đoạn:
Giaiđoạnthứnhất:NhànướcquyếtđịnhvàcấpphátvốnNSNNcho
cácdựánđầutưvàthựchiệnquảnlýtheo2khâu:
Khâuthẩmđịnh,xétduyệtvàquyếtđịnhđầutư:
VốnđầutưtừNSNNchỉcấpchocácdựán,côngtrìnhphụcvụmụctiêu
pháttriểnkinhtếxãhộimàNhànướcquyếtđịnhchocácdựánthuộccác
nhóm:
+Cácdựánthuộckếtcấuhạtầngkinhtếxãhộinhư:dựángiaothông,
thủy lợi, trồng rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ, vườn quốc gia, trại thú y,
nghiêncứugiốngmới,cáccôngtrìnhvănhoá,xãhội,thểdụcthểthao,dựán
vềkhoahọckỹthuật,bảovệmôitrườngsinhthái,dựánanninhquốcphòng…
+DựáncủacácdoanhnghiệpNhànướchoạtđộngcôngích.
+Dựánquyhoạchngànhvàlãnhthổ,quyhoạchxâydựngđôthịnôngthôn.
Nhữngdựánđóphảithểhiệntrongkếhoạchhàngnămđểđượcduyệt
vàNhànướccấpvốn.
ĐiềukiệnđểdựánđượccấpvốnNSNN:
+Cóđủcácthủtụcvềđầutưxâydựng.
+Đượcghikếhoạchvốnđầutưxâydựngcơbảntheoquyđịnh.
Nhànước
Cơquancấpphátvốn
Chủđầutư
Cơquanthụhưởngvốn
đầutư(chủdựánđầutư)
Đơnvịthicông
Đơnvịthựchiệnđầutư
(Thựchiệncácdựánđầutư)
Đơnvịtiếpnhậnquản
lýkhaithácdựán
10
+Quyếtđịnhthànhlậpbanquảnlýdựán,bổnhiệmtrưởngban,kếtoán
trưởng,chủđầutưphảimởtàikhoảncấpphátvốntạiTổngcụcĐầutưphát
triển.
+Tổchứcđấuthầu,tuyểnchọntưvấn,muasắmvậttư,thiếtbịtheoquy
định.
+Cókhốilượngxâydựngcơbảnhoànthànhđủđiềukiệnđượccấpvốn
vàthanhtoán.
Cơchếcấpphátvốn:
Nhànướcquyđịnhchitiếtviệccấpphátvốnkhitiếnhànhthựchiện:
+Quyđịnhđốitượngnhưđiềukiệnđược cấppháttạmứng,mứctạm
ứng,thuhồitạmứng.
+Quyđịnhcấppháttheokhốilượngcôngviệc.
+Quyđịnhchếđộbáocáo,quyếttoán,kiểmtra…
Quytrìnhcấpphátđượcthựchiện
+TheokếhoạchNhànướccấpphátchochủđầutư
+Cơquanquảnlýcăncứvàobáocáocủađơnvịthicôngđượcchủđầu
tưxácnhậnđểchuyểnsốvốnchođơnvịthicông.Đâylàsựphốihợpgiữacơ
quanquảnlývàchủđầutưtrongviệccấpphátvốnđểnhằmđảmbảochotiến
độthicôngliêntục,khôngthiếuvốn.
Giaiđ oạnthứhai: Quátrìnhđấuthầuđểchọnđơnvịthicông
(1)
.
Trong đấu thầu điều quan trọng là có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ
chốngcáctiêucực,gianlậntrongđấuthầu,hậuquả sẽdẫnđếnthamnhũng
tiêucựcvềtàichính,gâythấtthoáttàisản,nguồnvốnNhànước.
(1):Nghịđịnh03/TTgcủaThủtướng nướcCHDCNDLào,ngày9/1/
2004vềviệcđấuthầu,thuêmuatừvốn NSNN
11
Giaiđ oạnthứba:Côngtáckiểmtraquátrìnhsửdụngvốnđầutư.
Đâylàcôngviệcrấtquantrọngđếnbảođảmchấtlượngcôngtrình,hiệu
quảvàhiệulựcvốnđầutư,tronggiaiđoạnnàycầnthựchiệnviệcgiámsát,
kiểmtraquátrìnhthicôngvàđánhgiáchấtlượngcôngtrình,hiệuquảvốnđầu
tư.
Giaiđ oạnthứtư :TổchứcquảnlývốnđầutưtừNSNN
(2)
Bộmáythực hiệnquảnlývốnđầutưtừNSNNbaogồm:
CơquanquảnlýNhànướccócácBộ,UBNDcáccấp.
CơquanquảnlýđầutưcóBộtàichính,khobạcNhànước.
Chủđầutư.
Tráchnhiệmcủacáccơquannàynhưsau:
Mộtlà:Chủđầutưcótráchnhiệmsauđây:
+Thựchiệnđầutưxâydựngtheođúngnhiệmvụ,đảmbảođúngtiếnđộ
vàđảmbảochấtlượngtheoquyđịnh.
+Cungcấphồsơ, tàiliệunhằmphụcvụchoviệcquảnlývàcấpphátvốn.
+Sửdụngvốnđúngmụcđích,đúngđốitượng,chấphànhquyđịnhcủa
phápluật.
+Báocáoquyếttoántheoquyđịnh.
+Yêucầucấpvốn,thanhtoánvàyêucầucơquanđầutưpháttriểngiải
thíchnhữngđiểmchưathoảđángtrongviệcthanhtoán.
(2):Thông tư58/TCcủaBộtàichínhNướcCHDCNDLào,ngày22/5/2002về
việchướngdẫnquảnlý,cấpphátvốnđầutưtừNSNN.