(Luận án tiến sĩ) Hành Vi Tự Phục Vụ Của Trẻ Mẫu Giáo 5- 6 Tuổi Ở Trường Mầm Non

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.55 MB, 225 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

VIàN HÀN LÂM

KHOA HàC XÃ HàI VIàT NAM

<b>HâC VIâN KHOA HâC XÃ HàI </b>

<b>PHÙNG DUY HỒNG Y¾N </b>

<b>HÀNH VI TĀ PHĀC VĀ CĂA TRÀ MÈU GIÁO </b>

<b>LUÊN ÁN TI¾N S) TÂM LÝ HâC </b>

<b>Hà Nái, nm 2023</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

VIàN HÀN LÂM

KHOA HàC XÃ HàI VIàT NAM

<b>HâC VIâN KHOA HâC XÃ HàI </b>

<b>PHÙNG DUY HỒNG Y¾N </b>

<b>HÀNH VI TĀ PHĀC VĀ CĂA TRÀ MÈU GIÁO </b>

<b> Ngành: Tâm lý hãc Mó sỗ: 9.31.04.01 </b>

<b>LUấN N TIắN S) TÂM LÝ HâC </b>

<i><b>Người hướng dẫn khoa học: </b></i><b>PGS.TS. M¾C VN TRANG </b>

<b>Hà Nái, nm 2023</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LàI CAM ĐOAN </b>

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cąu căa riêng tôi. Nhÿng sá liáu và kÁt quÁ nghiên cąu trong luận án đÁm bÁo tính chính xác, trung thāc và ch°a đ°ÿc cơng bá trong b¿t kỳ cơng trình nào khác.

<b> Phùng Duy Hoàng Y¿n </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>MĀC LĀC </b>

<b>Ch°¢ng 1: TêNG QUAN NGHIÊN CĄU VÂN ĐÀ HÀNH VI TĀ PHĀC VĀ CĂA TRÀ MÈU GIÁO 5-6 TUêI â TR¯àNG MÄM NON ... 11 </b>

1.1.Táng quan tình hình nghiên cąu về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo ... 11

1.2.Táng quan tình hình nghiên cąu về các yÁu tá Ánh h°ãng tßi hành vi tā phc v ca tr mu giỏo ... 26

<b>Tiòu kt chÂng 1:... 31 </b>

2.1. TrÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non và đÁc điểm phát triển tâm lý căa trÁ mẫu giáo 5 -6 tuái ã tr°áng mÁm non liên quan tßi hành vi tā phāc vā ... 32

2.2. Hành vi tā phāc vā ... 37

2.3. Hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non ... 45

2.4. Các giai đo¿n thāc hián hành vi và tiêu chí đánh giá hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non ... 59

2.5.Các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mm non ... 69

<b>Tiòu kt chÂng 2 ... 74 </b>

<b>ChÂng 3: Tê CHĄC VÀ PH¯¡NG PHÁP NGHIÊN CĄU ... 75 </b>

3.1. Khách thể, đßa bàn nghiên cąu ... 75

3.2. Tá chąc nghiên cąu ... 81

3.3. Các ph°¢ng pháp nghiên cąu ... 83

<b>Tiòu kt chÂng 3 ... 97 </b>

<b>ChÂng 4: KắT QUÀ NGHIÊN CĄU THĀC TIàN HÀNH VI TĀ PHĀC VĀ CĂA TRÀ MÈU GIÁO 5-6 TUêI â TR¯àNG MÄM NON T¾I THÀNH PHỉ Hè CHÍ MINH ... 98 </b>

4.1.Thāc tr¿ng hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non t¿i thành phá Hß Chí Minh ... 98

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

4.2. So sánh sā khác biát về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5- 6 tuái theo các biÁn sá ... 114 4.3. Các yÁu tá Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non t¿i thành phá Hß Chí Minh ... 130 4.4. Đề xu¿t bián pháp và thā nghiám bián pháp cÁi thián hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non ... 154

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>DANH MĀC BÀNG </b>

BÁng 3.1: ĐÁc điểm mẫu khách thể khÁo sát thāc tr¿ng ... 79 BÁng 3.2. ĐÁc điểm mẫu nghiên cąu cha m¿ trÁ mẫu giáo 5-6 tuái đang hác t¿i

tr°áng mÁm non... 80 BÁng 3.3. ĐÁc điểm trÁ 5-6 tuái đang hác t¿i tr°áng mÁm non do cha m¿ trÁ tā

báo cáo ... 80 BÁng 3.4.Đá tin cậy căa thang đo ... 87 BÁng 4.1. Mąc đá chă đáng thāc hián các hành vi tā phāc vā căa trÁ 5-6 tuái t¿i

tr°áng mÁm non... 98 BÁng 4.2. Mąc đá thuÁn thāc trong thāc hián các hành vi tā phāc căa trÁ 5-6 tuái ... 104 BÁng 4.3: Thông sá tháng kê mąc đá thẩm mỹ/đ¿p trong viác thāc hián các

hành vi tā phāc căa trÁ 5-6 tuái ... 109 BÁng 4.4.: Đánh giá chung thāc tr¿ng hành vi tā phāc vā căa trÁ 5-6 tuái t¿i

tr°áng mÁm non... 112 BÁng 4.5: Sā khác biát về mąc đá thāc hián hành vi n uáng căa trÁ mẫu giáo

5-6 tuái theo các biÁn sá thuác về giáo viên ... 114 BÁng 4.6: Sā khác biát về mąc đá thāc hián các hành vi tā n uáng căa trÁ theo

các biÁn sá thuác về trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ... 116 BÁng 4.7: Sā khác biát về mąc đá tā thāc hián hành vi mÁc quÁn áo căa trÁ mẫu

giáo 5-6 tuái theo các biÁn sá thuác về giáo viên ... 120 BÁng 4.8: Sā khác biát về mąc đá thāc hián các hành vi tā n uáng căa trÁ mẫu

giáo 5-6 tuái theo các biÁn sá thuác về trÁ ... 122 BÁng 4.9: Sā khác biát về mąc đá tā thāc hián hành vi vá sinh cá nhân căa trÁ

mẫu giáo 5-6 tuái theo các biÁn sá thuác về giáo viên ... 125 BÁng 4.10: Sā khác biát về mąc đá tā thāc hián các hành vi vá sinh cá nhân

theo các biÁn sá thuác về trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ... 127 BÁng 4.11: Thông sá tháng kê về thāc tr¿ng sā kỳ váng căa phā huynh đái vßi

tÿng hành đáng trong mßi nhóm hành vi ... 131 BÁng 4.12: Thơng sá tháng kê mąc đá t¿o c¢ hái căa phā huynh đái vßi tÿng

hành đáng trong mßi nhóm hành vi mà trÁ thāc hián ... 133 BÁng 4.13: Thông sá tháng kê về cách phÁn hßi căa phā huynh ... 135

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

BÁng 4.14: Thông sá tháng kê về thāc tr¿ng sā kỳ váng căa giáo viên đái vßi tÿng hành đáng trong mßi nhóm hành vi ... 135 BÁng 4.15: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ đÁn mąc

đá thāc hián các hành vi tā n uáng căa trÁ 5- 6 tuái ... 137 BÁng 4.16: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ đÁn mąc

đá chă đáng trong thāc hián các hành vi tā n uáng căa trÁ ... 139 BÁng 4.17: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ đÁn mąc

đá thuÁn thāc trong thāc hián các hành vi tā n uáng căa trÁ ... 140 BÁng 4.18: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ 5 -6 tuái

đÁn mąc đá thẩm mỹ trong thāc hián các hành vi tā n uáng căa trÁ ... 142 BÁng 4.19: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ 5- 6 tuái

đÁn mąc đá thāc hián các hành vi tā mÁc quÁn áo căa trÁ ... 143 BÁng 4.20: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ đÁn mąc đá

chă đáng trong thāc hián các hành vi tā mÁc quÁn áo căa trÁ ... 145 BÁng 4.21: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ đÁn mąc

đá thuÁn thāc trong tā thāc hián các hành vi tā mÁc quÁn áo căa trÁ ... 146 BÁng 4.22: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ đÁn mąc

đá thẩm mỹ trong thāc hián các hành vi tā mÁc quÁn áo căa trÁ ... 147 BÁng 4.23: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ 5- 6 tuái

đÁn mąc đá thāc hián các hành vi tā vá sinh cá nhân căa trÁ ... 149 BÁng 4.24: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ 5- 6 tuái

đÁn mąc đá chính xác trong thāc hián hành vi tā vá sinh cá nhân căa trÁ ... 150 BÁng 4.25: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ đÁn mąc

đá thuÁn thāc trong thāc hián các hành vi tā vá sinh cá nhân căa trÁ ... 152 BÁng 4.26: KhÁ nng dā báo căa các yÁu tá thuác về giáo viên và trÁ 5- 6 tuái

đÁn mąc đá thẩm mỹ trong viác thāc hián hành vi tā vá sinh cá nhân căa trÁ 153 BÁng 4.27: Mąc đá thāc hián các hành vi tā phāc vā căa trÁ (Nhóm thā nghiám) ... 163 BÁng 4.28: Mąc đá thāc hián các hành vi tā phāc vā căa trÁ (nhóm đái chąng) ... 164 BÁng 4.29: Mąc đá thāc hián các hành vi tā phāc vā căa trÁ (nhóm thā nghiám) 165 BÁng 4.30: Mąc đá thāc hián các hành vi tā phāc vā căa trÁ (nhóm đái chąng) ... 166

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>Mâ ĐÄU 1.Tính cÃp thi¿t căa vÃn đÁ nghiên cąu </b>

TrÁ mẫu giáo 5- 6 tuái là giai đo¿n phát triển quan tráng, đây là thái điểm trÁ chuẩn bß chuyển sang mát mơi tr°áng hác tập mßi, chuẩn bß vào lßp 1, bậc tiểu hác. Do vậy, trÁ mẫu giáo 5-6 tuái cÁn phÁi thāc hián thành th¿o mát sá hành vi tā phāc vā. Hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non là nhÿng hành vi do trÁ mẫu giáo 5-6 tuái tā thāc hián nhằm đáp ąng các nhu cÁu thiÁt yÁu căa c¢ thể trong ho¿t đáng sinh ho¿t và hác tập hàng ngày. Do vậy, đa sá các hành vi tā phāc vā đ¢n giÁn đều đ°ÿc d¿y cho trÁ trong ch°¢ng trình hác t¿i tr°áng mÁm non. Thậm chí t¿i Mỹ, viác d¿y trÁ thành th¿o các hành vi tā phāc vā là nhiám vā tái quan tráng căa các tr°áng mÁm non công lập. TrÁ th°áng không hác nhÿng hành vi cā thể nh° n uáng, mÁc quÁn áo, giÿ vá sinh cá nhân hay đi vá sinh cùng lúc mà hác theo các giai on khỏc nhau tÂng ng vòi cỏc mỏc phỏt trin, sßm nh¿t là tÿ 6 tháng tuái (Bayat, 2016). CÁn l°u ý rằng hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo không nên đ°ÿc hiểu là do ng°ái lßn bß mÁc trÁ nên trÁ phÁi tā chm sóc bÁn thân (Casper & Smith, 2004). T¿t nhiên có mát bá phận cha m¿ vì nhÿng lý do khách quan hay chă quan thāc sā xao nhãng viác chm sóc trÁ, khiÁn mát sá trÁ phÁi thay thÁ ng°ái lßn thāc hián các cơng viác trong gia đình, tÿ lau dán nhà cāa, chuẩn bß bÿa n, trông em, cho đÁn tā thu xÁp viác hác tập, kiÁm tiền ni bÁn thân, chm sóc ng°ái thân ám đau.

Hành vi tā phāc vā đóng mát vai trị vơ cùng quan tráng đái vßi trÁ mẫu giáo. Các vai trị đó bao gßm: phát triển quyền tā chă, kỹ nng xã hái, hành vi xã hái, khÁ nng t°¢ng tác xã hái, tinh thÁn trách nhiám, xây dāng thái đá và tình u lao đáng, tích luỹ kinh nghiám, hình thành ý thąc tā giác,& và hình thành hành nhân cách căa trÁ phát triển toàn dián. Tuy nhiên, mát sá nghiên cąu gÁn đây đã báo cáo rằng mát sá trÁ 5 3 6 tuái còn thāc hián các hành vi tā phāc vā nh° n uáng, vá sinh cá nhân, mÁc quÁn áo cò ch°a chă đáng, thuÁn thāc, và thẩm mỹ,& Điều này dẫn tßi trÁ 5 3 6 ti khó thích nghi đ°ÿc vßi cc sáng t¿i gia đình, nhà tr°áng, và cáng đßng xã hái, điều này cũng tác đáng khơng nhß tßi sā phát triển nhân cách căa trÁ.

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

Nghiên cąu này xác đßnh, nhÿng hành vi tā phāc vā ã trÁ 5-6 tuái, đÁc biát là trÁ mÁm non 5-6 tuái, là nhÿng hành vi phÁn ánh các mác phát triển căa trÁ, đÁc biát là các mác phát triển về vận đáng, ngôn ngÿ và nhận thąc. Chính vì vậy, nhÿng hành vi tā phāc vā đ°ÿc xem xét trong nghiên cąu này là nhÿng hành vi mang tính phá quát, mái trÁ ã ląa tuái 5-6 tuái đều đ°ÿc kỳ váng có thể làm đ°ÿc nhÿng hành vi này. Nghiên cąu cũng không xem xét nhÿng hành vi tā phāc vā mang tính riêng biát, vùng miền, phÁn ánh điều kián kinh tÁ xã hái căa mát cáng đßng cā thể. Ví dā, trÁ 5-6 ti ã nơng thơn có thể giúp bá m¿ g¿p qn áo, tā giÁt quÁn áo, nh°ng trÁ 5-6 tuái ã thành phá không phÁi trÁ nào cũng làm đ°ÿc viác này. â trÁ 5-6 tuái, các biểu hián cā thể căa tÿng nhóm có thể đ°ÿc cā thể hóa dāa trên hai tiêu chí: (i) mác phát triển cÁn đ¿t căa trÁ, và (ii) đÁc điểm vn hóa 3 xã hái quy đßnh các hành vi thiÁt yÁu mà trÁ 5-6 tuái cÁn thāc hián. Vßi tiêu chí thą nh¿t, các mác phát triển cÁn đ¿t căa trÁ 5-6 tuái mang tính phá quát, trÁ ã quác gia nào, nền vn hóa nào cũng cÁn đ¿t đ°ÿc các mác phát triển này. Các mác phát triển cÁn đ¿t căa trÁ 5-6 tuái th°áng dß dàng tìm th¿y trong các nghiên cąu về đÁc điểm phát triển và hành vi tā phāc vā căa trÁ 5-6 ti. Vßi tiêu chí thą hai, tùy theo đÁc điểm căa tÿng quác gia, tÿng nền vn hóa mà có thể có nhÿng yêu cÁu riêng về hành vi nào là cÁn thiÁt ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái.

â Viát Nam, các tiêu chí phát triển căa trÁ mÁm non lÁn đÁu đ°ÿc UNICEF khãi x°ßng nm 2005 trong dā án nghiên cąu về tiêu chuẩn phát triển và giáo dāc sßm (Miyahara & Meyers, 2008) [102]. Bá chuẩn phát triển căa trÁ 5 tuái đ°ÿc Bá Giáo dāc và Đào t¿o ban hnh nm 2010 vòi 120 ch sỏ tÂng ng vßi 4 lĩnh vāc phát triển: thể ch¿t, tình cÁm và quan há xã hái, ngôn ngÿ và giao tiÁp, và nhận thąc. Trong đó, các hành vi tā phāc vā đ°ÿc liát kê trong nhóm các chuẩn thuác lĩnh vāc phát triển thể ch¿t [3].

Do đó, để cā thể hóa các biểu hián căa hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái trong nghiên cąu này, chúng tôi kÁt hÿp giÿa các nghiên cąu về hành vi tā phāc vā và chuẩn hành vi tā phāc vā căa Bá Giáo dāc và đào t¿o. Các biểu hián cā thể căa hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non đ°ÿc biểu hián ã 3 nhóm hành vi cā thể: nhóm hành vi n uáng; nhóm hành vimÁc quÁn áo, đái mũ, đi giày dép, đi t¿t; nhóm hành vi vá sinh cá nhân. Viác nghiên cąu về khÁ nng thāc hián các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái là mát nhiám vā cÁn thiÁt, là c¢ sã quan tráng để đề xu¿t nhÿng tác đáng phù hÿp nhằm phát triển hành

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

vi tā phāc cho trÁ ã đá tuái này nhằm giúp trÁ chă đáng, đác lập và tā tin trong các ho¿t đáng cũng nh° trong cc sáng.

Chính vì vậy, viác nghiên cąu về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái là mát nhiám vā cÁn thiÁt, để trên c¢ sã đó có thể đề xu¿t nhÿng tác đáng phù hÿp nhằm phát triển hành vi tā phāc cho trÁ ã đá tuái này nhằm giúp trÁ chă đáng, đác lập và tā tin trong các ho¿t đáng cũng nh° trong cuác sáng. Đó cũng chính là lý

<i><b>do chúng tơi tiÁn hành nghiên cąu đề tài <Hành vi tự phāc vā của trẻ mẫu giáo 5 – </b></i>

<i><b>6 tuổi ở trường mÁm non=. </b></i>

<b>2.Māc đích và nhiãm vā nghiên cąu </b>

<i><b>2.1.Māc đích nghiên cứu </b></i>

Nghiên cąu lý luận và thāc tr¿ng hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non, tÿ đó đề xu¿t bián pháp góp phÁn nâng cao mąc đá thāc hián hành vi tā phāc vā cho trÁ 5- 6 tuái ã tr°áng mÁm non.

<i><b>2.2. Nhiệm vā nghiên cứu </b></i>

-Táng quan các công trình nghiên cąu trong và ngồi n°ßc về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non, qua đó xây dāng khung lý thuyÁt nghiên cąu căa đề tài luận án.

-Xây dāng c¢ sã lý luận về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non.

- Đánh giá thāc hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non t¿i thành phá Hß Chí Minh và các u tá Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non.

-Đề xu¿t bián pháp và thā nghiám 01 bián pháp trong thāc tißn góp phÁn nâng cao mąc đá thāc hián hành vi tā phāc vā cho trÁ 5- 6 tuái ã tr°áng mÁm non t¿i thành phá Hß Chí Minh đ°ÿc nghiên cąu.

<b>3. ỗi tng v phm vi nghiờn cu </b>

<i><b>3.1. i tưÿng nghiên cứu </b></i>

Mąc đá biểu hián hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non.

<i><b>3.2. Phạm vi nghiên cứu </b></i>

- Có nhiều khía c¿nh có thể khai thác nhằm tìm hiểu thāc tr¿ng hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non. Tuy nhiên, trong khuôn khá

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

căa luận án chúng tôi s¿ tiÁn hành nghiên cąu hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái trong 3 ho¿t đáng c¢ bÁn căa trÁ ã ląa tuái này đó là: (1) nhóm hành vi n uáng; (2) nhóm hành vimÁc quÁn áo, đái mũ, đi giày dép, đi t¿t; (3) nhóm hành vi vá sinh cá nhân

-Viác lāa chán 3 nhóm hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái nêu trên bãi vì: Nhąng hành vi này là nhÿng hành vi mang tính phá quát, mái trÁ ã ląa tuái 5-6 tuái đều đ°ÿc kỳ váng có thể làm đ°ÿc nhÿng hành vi này. Nghiên cąu này không xem xét nhÿng hành vi tā phāc vā mang tính riêng biát, vùng miền, phÁn ánh điều kián kinh tÁ xã hái căa mát cáng đßng cā thể.

-Các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non đ°ÿc xem xét dāa trên mąc đá trÁ đßnh h°ßng hành vi, điều khiển thāc hián hành vi, kiểm tra và tā điều chỉnh hành vi và cũng đ°ÿc xem xét thơng qua các tiêu chí nh° tính chă đáng, tính thuÁn thāc và tính thẩm mỹ.

- Đề tài chỉ nghiên cąu các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non gßm: KhÁ nng vận đáng căa trÁ; Kỳ váng căa cha m¿; Thói quen sinh ho¿t căa gia đình; Sá l°ÿng hác sinh trong lßp hác mÁm non; Thái gian hác t¿i tr°áng mÁm non; Kỳ váng căa giáo viên về hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái; Thái l°ÿng d¿y hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non.

<i>3.2.2. Phạm vi về địa bàn, khách thể nghiên cứu thực trạng Địa bàn nghiên cứu: </i>

Nghiên cąu này đ°ÿc tiÁn hành t¿i 11 tr°áng mÁm non thành phá Hß Chí Minh. Trong đó gßm: Tr°áng MÁm non Háa Mi 1, quận 5; Tr°áng MÁm non Thāc hành, quận 10; Tr°áng MÁm non Ph°áng 2, quận 10; Tr°áng MÁm non 24, quận Bình Th¿nh; Tr°áng MÁm non 13, Bình Lÿi, Ph°áng 13, quận Bình Th¿nh; Tr°áng mÁm non R¿ng Đơng 11, quận 6; Tr°áng MÁm non 9, Hßng Bàng, ph°áng 9, quận 6; Tr°áng mÁm non Linh Xuân, Thă Đąc; Tr°áng MÁm non Hoa Ph°ÿng, Ph°áng Bình H°ng Hịa B, quận Bình Tân; Tr°áng MÁm non Bơng Sen, quận 8; Tr°áng MÁm non Thß Ngác, quận 8.

<i>Khách thể nghiên cứu thực trạng: </i>

Nghiên cąu này tiÁn hành khÁo sát thāc tr¿ng trên 3 nhóm khách thể đó là: (1) Giáo viên trāc tiÁp chm sóc và giáo dāc trÁ 5-6 tuái t¿i các tr°áng mÁm non đề tài

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

nghiên cąu; (2) Cha m¿ trÁ mẫu giáo 5-6 tuái có con đang hác t¿i các tr°áng mÁm non đề tài nghiên cąu; (3) TrÁ mẫu giáo 5-6 tuái đang hác t¿i các tr°áng mÁm non đề tài nghiên cąu. Trong đó, giáo viên và trÁ mẫu giáo 5-6 tuái là khách thể chính căa đề tài, do hành vi tā phāc vā căa trÁ đ°ÿc nghiên cąu trong đề tài này là hành vi tā phāc vā ã tr°áng mÁm non, khơng phÁi t¿i gia đình. Cha m¿ là khách thể phā căa đề tài. Cha m¿ tham gia khÁo sát nhằm cung c¿p thông tin cá nhân về trÁ và cung c¿p thông tin về mát sá yÁu tá Ánh h°ãng đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ, nh° kỳ váng căa cha m¿ và thói quen sinh ho¿t căa gia đình. Sá l°ÿng và đÁc điểm mẫu khách thể khÁo sát cā thể cho tÿng nái dung và ph°¢ng pháp nghiên cąu s¿ đ°ÿc trình bÁy chi tiÁt t¿i ch°¢ng 3 căa luận án.

<b>4. C¢ sã ph°¢ng pháp ti¿p cËn và ph°¢ng pháp nghiên cąu </b>

<i><b>4.1. Phương pháp luận </b></i>

Hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non đ°ÿc hình thành, phát triển và căng cá thơng qua các ho¿t đáng t¿i tr°áng mÁm non. Chính thơng qua ho¿t đáng và bằng ho¿t đáng cā thể t¿i tr°áng mÁm non nh° ho¿t đáng vui ch¢i, ho¿t đáng làm quen vßi hác tập,& trÁ mẫu giáo 5-6 tuái dÁn dÁn hình thành và có đ°ÿc các hành vi tā phāc vā bÁn thân nh° n uáng, mÁc quÁn áo, vá sinh cá nhân. Nh° vậy, vßi cách tiÁp cận ho¿t đáng, chúng ta nhận biÁt đ°ÿc thāc tr¿ng biểu hián căa các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non cũng nh tÂng quan gia cỏc yu tỏ khỏc vòi hnh vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non.

<i>4.1.2.Tiếp cận hệ thống </i>

Cách tiÁp cận há tháng thể hián ã chß các khía c¿nh căa hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non nằm trong mát thể tháng nh¿t, có mái quan há chÁt ch¿ vßi nhau. MÁt khác các yÁu tá tác đáng đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non nh° khÁ nng vận đáng căa trÁ; kỳ váng căa cha m¿; thói quen sinh ho¿t căa gia đình; sá l°ÿng hác sinh trong lßp hác mÁm non; thái gian hác t¿i tr°áng mÁm non; kỳ váng căa giáo viên về hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái; thái l°ÿng d¿y hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non nằm trong mái quan há chÁt ch¿ vßi nhau. Cách tiÁp cận há

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

tháng cho phép ta nhận dián đ°ÿc các vß trí, vai trị căa các chă thể trong viác giúp trÁ mẫu giáo 5 =6 tuái thiÁt lập các hành vi tā phā vā nằm trong mát thể tháng nh¿t.

<i>4.1.3.Tiếp cận liên ngành </i>

Nghiên cąu hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non cÁn có tiÁp cận liên ngành. Đó là kÁt hÿp giÿa tâm lý hác, giáo dāc hác ląa tuái mÁm non. Bãi vì, ho¿t đáng tr°áng mẫu giáo có hai chąc nng c¢ bÁn là chm sóc và giáo dāc trÁ. Chm sóc và giáo dāc trÁ để giúp trÁ hình thành hành vi tā phāc vā và phát triển nhân cách tát h¢n.

<i>4.1.4.Tiếp cận phát triển </i>

Hành vi tā phāc vā căa trÁ nh°: hành vi n uáng, vá sinh cá nhân, mÁc quÁn áo,& đ°ÿc hình thành và phát triển trong mát quá trình tÿ lúc trÁ đ°ÿc 2 tuái trã đi. Đó là mát q trình phát triển tÿ đ¢n giÁn tßi phąc t¿p, tÿ ch°a thuÁn thāc tßi thuÁn thāc, tÿ ch°a đúng đắn đÁn đúng đắn h¢n, tÿ cha thm m tòi thm m hÂn. Cỏch tip cận phát triển trong nghiên cąu hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non cho phép nghiên cąu v¿n đề theo mát q trình tÿ d°ßi lên trên, tÿ th¿p đÁn cao,& theo sā phát triển ląa tuái căa trÁ. Cách tiÁp cận phát triển trong nghiên cąu hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non cho phép nhìn v¿n đề mang tính đáng, chą khơng phÁi là mát q trình tĩnh.

Hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non chßu tác đáng r¿t lßn căa sā giáo dāc ã gia đình và ã nhà tr°áng. Nói cách khác, hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non chßu tác đáng căa môi tr°áng vn hóa gia đình, nhà tr°áng, cáng đßng và xã hái. â gia đình, trÁ hác tập nhÿng chuẩn māc mang tính vn hóa về n ng, mÁc, vá sinh cá nhân,& để phù hÿp vßi yêu cÁu về điều kián sáng căa gia đình. â nhà tr°áng, trÁ hác tập nhÿng chuẩn māc vn hóa trong hành vi tā phāc vā mang tính xã hái. Có thể nói, sā hình thành và phát triển hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non là quá trình trÁ tiÁp nhận nhÿng giá trß vn hóa trong gia đình, ngồi xã hái để hình thành và phát triển nhÿng giá trß căa riêng mình, để phù hÿp vßi mơi tr°áng vn hóa chung.

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<i><b>4.2. Phương pháp nghiên cứu </b></i>

Đề tài kÁt hÿp và sā dāng đßng bá cỏc phÂng phỏp ònh lng v ònh tớnh sau: -Ph°¢ng pháp nghiên cąu vn bÁn tài liáu;

-Ph°¢ng pháp iu tra bng phiu hòi; -PhÂng phỏp phòng vn sâu;

-Ph°¢ng pháp quan sát; -Ph°¢ng pháp thā nghiám;

-Ph°¢ng pháp tháng kê tốn hác.

Các ph°¢ng pháp này đ°ÿc trình bày cā thể ã ch°¢ng 3 căa luận án.

<b>5. Nhÿng đóng góp mßi vÁ khoa hãc căa ln án </b>

Luận án đã há tháng hóa và xây dāng đ°ÿc lí luận về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 -6 ti t¿i tr°áng mÁm non. Trong đó gßm các khái niám: hành vi, hành vß tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 -6 tuái t¿i tr°áng mÁm non. B°ßc đÁu xác đßnh, làm rõ các mÁt biểu hián hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5- 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non thông qua 3 nhóm hành vi: nhóm hành vi n uáng; nhóm hành vi mÁc quÁn áo, đái mũ, đi giày dép, đi t¿t; nhóm hành vi vá sinh cá nhân và tiêu chí đánh giá các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non thơng qua mąc đá trÁ đßnh h°ßng hành vi, điều khiển thāc hián hành vi, kiểm tra và tā điều chỉnh hành vi và cũng đ°ÿc xem xét thơng qua các tiêu chí nh° tính chă đáng, tính thuÁn thāc và tính thẩm mỹ trong viác thāc hián các hành vi tā phāc vā t¿i tr°áng mÁm non. Luận án cũng xác đßnh đ°ÿc nhÿng v¿n đề lý luận về các yÁu tá tác đáng đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non nh° khÁ nng vận đáng căa trÁ; kỳ váng căa cha m¿; thói quen sinh ho¿t căa gia đình; sá l°ÿng hác sinh trong lßp hác mÁm non; thái gian hác t¿i tr°áng mÁm non; kỳ váng căa giáo viên về hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái; thái l°ÿng d¿y hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non.

Luận án đã làm rõ thāc tr¿ng hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã các tr°áng mÁm non thành phá Hß Chí Minh thơng qua 3 nhóm hành vi: nhóm hành vi n uáng; nhóm hành vimÁc quÁn áo, đái mũ, đi giày dép, đi t¿t; nhóm hành vi

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

vá sinh cá nhân. Xác lập nái dung lí luận về tiêu chí đánh giá các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non thông qua mąc đá trÁ đßnh h°ßng hành vi, điều khiển thāc hián hành vi, kiểm tra và tā điều chỉnh hành vi và cũng đ°ÿc xem xét thông qua các tiêu chí nh° tính chă đáng, tính thuÁn thāc và tính thẩm mỹ trong viác thāc hián các hành vi tā phāc vā t¿i tr°áng mÁm non.

KÁt quÁ nghiên cąu cho th¿y, nhìn chung trÁ mẫu giáo 5- 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non đ°ÿc nghiên cąu đã b°ßc đÁu tā thāc hián đ°ÿc mát sá hành vi phāc vā bÁn thân, tuy nhiên chỉ mßi dÿng l¿i ã mąc đá trÁ biÁt đßnh h°ßng hành vi, điều khiển thāc hián hành vi và tā kiểm tra, điều chỉnh viác thāc hián hành vi ã mąc th¿p và mąc trung bình. TrÁ trong mẫu nghiên cąu này cũng chỉ thāc hián đ°ÿc các hành vi tā phāc vā bÁn thân nh°ng chỉ ã mąc t°¢ng đái chă đáng, t°¢ng đái thuÁn thāc và t°¢ng đái thẩm mỹ. KÁt quÁ nghiên cąu cũng chỉ ra rằng, hÁu hÁt các yÁu tá Ánh h°ãng đ°ÿc xem xét đều có khÁ nng dā báo hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non. Trong đó các yÁu tá nh° khÁ nng vận đáng căa trÁ; thái gian hác t¿i tr°áng mÁm non; kỳ váng căa giáo viên về hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái; thái l°ÿng d¿y hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non là các yÁu tá làm tng mąc đá, tính thuÁn thāc, thẩm mỹ trong các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non.

Tÿ kÁt q nghiên cąu luận án có c¢ sã khoa hác và thāc tißn để đề xu¿t 01 bián pháp và thā nghiám bián pháp này trong thāc tißn. KÁt quÁ thā nghiám đã khẳng đßnh, nÁu h°ßng dẫn trÁ biÁt đßnh h°ßng, biÁt thāc hián, biÁt tā kiểm tra, điều chỉnh hành vi tā phāc vā thì s¿ hình thành và nâng cao mąc đá chă đáng trong viác thāc hián các hành vi tā phāc vā ã trÁ. KÁt q nghiên cąu này có giá trß thāc tißn lßn đái vßi các tr°áng mẫu giáo, cũng nh° các cha m¿ căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái trong viác giáo dāc và rèn luyán các hành vi tā phāc vā cho trÁ.

<i><b>6.1. Ý nghĩa lý luận </b></i>

Nghiên cąu hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non làm phong phú thêm lí luận về v¿n đề này cho lĩnh vāc tâm lý hác hành vi, tâm lý hác s° ph¿m, tâm lý hác giáo dāc, tâm lý hác phát triển, tâm lý hác tích cāc thông qua viác xây dāng các khái niám: hành vi, hành vß tā phāc vā căa trÁ mẫu

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

giáo 5 -6 tuái t¿i tr°áng mÁm non, vận dāng và xây dāng khung lý luận cũng nh° b°ßc đÁu xác đßnh, làm rõ các mÁt biểu hián hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5- 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non thông qua 3 nhóm hành vi: nhóm hành vi n uáng; nhóm hành vimÁc quÁn áo, đái mũ, đi giày dép, đi t¿t; nhóm hành vi vá sinh cá nhân. Xác lập nái dung lí luận về tiêu chí đánh giá các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái t¿i tr°áng mÁm non thơng qua mąc đá trÁ đßnh h°ßng hành vi, điều khiển thāc hián hành vi, kiểm tra và tā điều chỉnh hành vi và cũng đ°ÿc xem xét thông qua các tiêu chí nh° tính chă đáng, tính thuÁn thāc và tính thẩm mỹ trong viác thāc hián các hành vi tā phāc vā t¿i tr°áng mÁm non. Luận án cũng xác đßnh đ°ÿc nhÿng v¿n đề lý luận về các yÁu tá tác đáng đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non nh° khÁ nng vận đáng căa trÁ; kỳ váng căa cha m¿; thói quen sinh ho¿t căa gia đình; sá l°ÿng hác sinh trong lßp hác mÁm non; thái gian hác t¿i tr°áng mÁm non; kỳ váng căa giáo viên về hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái; thái l°ÿng d¿y hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non.

<i><b>6.2. Ý nghĩa thực tiễn </b></i>

KÁt quÁ nghiên cąu căa luận án là tài liáu tham khÁo có ích cho các tr°áng mÁm non, cho giáo viên mÁm non t¿i thành phá Hß Chí Minh trong chm sóc và giáo dāc trÁ, giúp trÁ hình thành và phát triển tát nh¿t các hành vi tā phāc vā để sáng và hác tập tát h¢n. KÁt quÁ nghiên cąu căa luận án là tài liáu tham khÁo có ích cho cha m¿ trÁ mẫu giáo 5-6 tuái trong viác chm sóc và giáo dāc trÁ ã gia đình, cũng nh° phái hÿp vßi các tr°áng mÁm non trong chm sóc và giáo dāc trÁ giúp trÁ hình thành và phát triển tát nh¿t các hành vi tā phāc vā để sáng và hác tập tát h¢n. KÁt quÁ nghiên cąu căa luận án là tài liáu tham khÁo có ích cho các khoa giáo dāc mÁm non căa các tr°áng đ¿i hác s° ph¿m và cao đẳng s° ph¿m có đào t¿o giáo viên mÁm non, cũng nh° là tài liáu tham khÁo cho sinh viên đang theo hác ngành mÁm

<b>non và ngành tâm lý hác. 7.K¿t cÃu căa luËn án </b>

Ngoài phÁn mã đÁu, kÁt luận, kiÁn nghß, danh māc tài liáu tham khÁo và phā lāc luận án gßm 4 ch°¢ng:

Ch°¢ng 1: Táng quan nghiên cąu v¿n đề hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

Ch°¢ng 2: C¢ sã lí luận về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã tr°áng mÁm non.

Ch°¢ng 3: Tá chąc và ph°¢ng pháp nghiên cąu

Ch°¢ng 4: KÁt quÁ nghiên cąu thāc tißn về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 ti ã các tr°áng mÁm non thành phá Hß Chí Minh.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>TêNG QUAN NGHIÊN CĄU VÂN ĐÀ </b>

<b>1.1.Tëng quan tình hình nghiên cąu vÁ hành vi tā phāc vā căa trÁ mÉu giáo </b>

Giai đo¿n tuái mẫu giáo là giai đo¿n phát triển đÁc biát căa trÁ em, ã giai đo¿n này trÁ cÁn đ°ÿc giáo dāc để thāc hián đ°ÿc thành th¿o các hành vi tā phāc vā. Táng quan các nghiên cąu trên thÁ gißi và ã Viát Nam cho th¿y các nghiên cąu về v¿n đề này khá đa d¿ng và phịng phú. Các h°ßng nghiên cąu chính về chă đề này bao gßm: vai trị căa hành vi tā phāc vā đái vßi sā phát triển ã trÁ mẫu giáo; phân lo¿i và sā hành thành các hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo; các biểu hián hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo; các yÁu tá Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo. D°ßi đây, luận án s¿ táng quan tình hình nghiên cąu trên thÁ gißi

<i><b>và Viát Nam theo các h°ßng nghiên cąu này. </b></i>

<i><b>1.1.1.Các nghiên cứu về vai trò của hành vi tự phāc vā đối với sự phát triển ở trẻ mẫu giáo </b></i>

<i><b> </b></i> Hành vi tā phāc vā đóng mát vai trị vơ cùng quan tráng đái vßi trÁ mẫu giáo. Vì thÁ, đã có nhiều nhà nghiên cąu trên thÁ gißi và ã Viát Nam tập trung nghiên cąu chă đề này. Các nghiên cąu theo chă đề này khá đa d¿ng và phong phú, xem xét r¿t nhiều vai trò căa hành vi tā phāc vā đái vßi sā phát triển ã trÁ mẫu giáo. Các vai trò đ°ÿc xem xét trong các nghiên cąu gßm: phát triển quyền tā chă, kỹ nng xã hái, hành vi xã hái, khÁ nng t°¢ng tác xã hái, tinh thÁn trách nhiám, xây dāng thái đá và tình u lao đáng, tích luỹ kinh nghiám, hình thành ý thąc tā giác,& và hành thành nhân cách căa trÁ phát triển toàn dián.

<i>-Các nghiên cứu khẳng định hành vi tự phục vụ có vai trị góp phần phát triển quyền tự chủ, tính tự lập, kỹ năng xã hội, hành vi xã hội, khả năng tương tác xã hội, khả năng sáng tạo á trẻ mẫu giáo: </i>

Tác giÁ K.D. Usinxki (1824 - 1870) đã nghiên cąu tính tā lập căa trÁ trong mái quan há vßi lao đáng trong sinh ho¿t hàng ngày. Theo ơng, giáo dāc tính tā lập

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

ã trÁ tr°ßc hÁt phÁi thắp lên trong tâm hßn trÁ sā khao khát lao đáng, cũng nh° t¿o điều kián cho trÁ tham gia vào lao đáng. Mąc đá phát triển tính tā lập đ°ÿc xác đßnh bãi quan há phā thuác căa trÁ vßi lao đáng tā phāc vā và lao đáng theo môi tr°áng xung quanh. Viác trÁ thāc hián đ°ÿc các hành vi tā phāc vā thành th¿o là sā khẳng đßnh trÁ đã bắt đÁu thāc hián đ°ÿc 1 sá cơng viác cho chính mình, theo đúng ląa ti căa mình, điều này s¿ r¿t tát đái vßi sā phát triển căa trÁ [dẫn theo 42]

J. Dewey (1859 - 1952) vßi t° t°ãng giáo dāc con ng°ái là đ°a các em hịa nhập vào mơi tr°áng cc sáng qua đó hình thành nhÿng giá trß về nhân cách cho trÁ trong đó có hành vi đ¿o đąc vßi triÁt lý <Giáo dāc chính là cc sáng=. Ơng xem con ng°ái là đ°ÿc hình thành d°ßi s tÂng tỏc ca nú vòi mụi trỏng t nhiờn và mơi tr°áng xã hái trong nhÿng tình hng cā thể. NÁu thiÁu mát trong hai yÁu tá con ng°ái và xã hái thì khó có thể xem xét các v¿n đề giáo dāc mát cách đúng đắn. Ông ra khẩu hiáu <Giáo dāc bằng viác làm=, ông yêu cÁu phÁi cho trÁ tham gia vào các hình thąc ho¿t đáng đa d¿ng căa cuác sáng. Và chính ơng đã thể hián t° t°ãng giáo dāc căa mình bằng viác thiÁt lập <tr°áng hác xã hái=. Ông nhận thąc, con ng°ái là hịa nhập vào xã hái vßi t¿t cÁ hành vi căa mình trong các mái quan há, chính vì thÁ mà giáo dāc hành vi hay hành vi đ¿o đąc đ°ÿc đÁt ra trong nhà tr°áng phÁi để cho hác sinh cá xát, ąng xā vßi xã hái. Ơng kêu gái <hãy ch¿m dąt coi giỏo dc l s chun bò Ân thun cho cuác sáng t°¢ng lai, hãy coi giáo dāc nh° là ý nghĩa đÁy đă căa cuác sáng đang dißn ra trong hián đ¿i=. Do vậy, ngay tÿ khi trÁ còn hác t¿i tr°áng mẫu giáo, cÁn phÁi d¿y và giúp trÁ thāc hián đ°ÿc các hành vi tā phāc vā, điều này góp phÁn vào viác hình thành kĩ nng xã hái và khÁ nng t°¢ng tác xã hái ã trÁ [dẫn theo 5].

Nhechaeva vßi tác phẩm <Giáo dāc trÁ mẫu giáo trong lao đáng= đã nói rằng, lao đáng tā phāc vā đái vßi trÁ nhß (nh° n, mÁc, vá sinh cá nhân&) là bián pháp tát nh¿t để hình thành tính tā lập cho trÁ nhà trÁ. Viác d¿y trÁ tā mÁc quÁn áo, tắm rāa, n uáng, thu dán ò chÂi s hỡnh thnh ó tr tớnh t lp, ít phā thuác vào ng°ái lßn, tin t°ãng ã sąc mình, mong mn và biÁt khắc phāc khó khn. Bà đã đ°a ra nhÿng bián pháp để hình thành các kỹ nng và thói quen tā phāc vā [dẫn theo 42].

Các nhà giáo dāc tiền hác đ°áng đã nghiên cąu sâu về tính tā lāc. Tiêu biểu là các tác giÁ: N.M. Axarina, L.I. Craxgorxki, G.N. Godina, A.P. Usova, v.v& Há đều

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

tháng nh¿t nhận đßnh rằng: tính tā lāc là mát phẩm ch¿t nhân cách quý giá nh¿t, mát yÁu tá quan tráng để chuẩn bß cho trÁ vào lßp mát. Phẩm ch¿t này đ°ÿc hình thành ngay tÿ ląa tuái mÁm non.Về đÁc điểm hình thành và phát triển tính tā lāc căa trÁ mẫu giáo, G.N. Godina và N.M. Axarina cho rằng: tính tā lāc xu¿t hián tÿ lúc trÁ 18 tháng, thể hián ã sā khơng phā thc vào ng°ái lßn. Trong điều kián giáo dāc tát trÁ mẫu giáo 5 tuái có thể tā lāc trong nhiều ho¿t đáng khác nhau. Điều này cũng cho th¿y, các tác giÁ trên cũng có đề cập đÁn mát trong nhÿng biểu hián về tā lāc căa trÁ đó là tā phāc vā, trÁ có thể tā làm mát sá viác mà khơng cÁn sā giúp đỡ

Nghiên cąu về tính tā lāc trong mái quan há vßi lao đáng T.I. Godina đã xem xét các hành vi căa trÁ trong quá trình lao đáng tā phāc vā và th¿y đ°ÿc mái quan há tích cāc đái vßi lao đáng phát triển ã mąc đá cao khi kÁt quÁ lao đáng mang tính tā lāc. Chính vì vậy, cÁn phÁi t¿o điều kián cho trÁ tā lāc thāc hián nhÿng nhiám vā lao đáng vÿa sąc, tā đÁt nhiám vā và tìm cách thāc hián nhiám vā đó. Vßi nghiên cąu cũng cho th¿y, ý nghĩa căa lao đáng tā phāc vā trong viác hình thành và phát triển hành vi tā phāc vā cho trÁ [dẫn theo 37].

Mát sá nhà tâm lý hác coi khÁ nng tā lāc là mát trong nhÿng nét đÁc tr°ng căa nhân cách, đ¿i dián là T.I. Ganhelin, A.A. X¢mir¢nơp và E.U. Đ¢mitriev &há cho rằng: KhÁ nng tā lāc căa trÁ đ°ÿc bác lá rõ qua các hành vi và ta s¿ có thể dß dàng quan sát đ°ÿc trong khi trÁ đang thāc hián các mái quan há ng°ái vßi ng°ái, hay giÿa con ng°ái vßi thÁ gißi xung quanh. Chính quan điểm này đã làm sáng tß mát v¿n đề, các hành vi mà trÁ thāc hián để thể hián tính tā lāc trong ho¿t đáng có

S.L. Rubinstêin nghiên cąu tính tā lāc trong sā đi kèm vßi các nhiám vā mà trÁ đ°ÿc giao cho. Theo ông, khÁ nng tā lāc cũng đi kèm vßi khÁ nng t° duy căa trÁ, do đó, cÁn t¿o ra cho trÁ nhÿng tình hng mßi vßi đá phąc t¿p khác nhau để dāa vào đó trÁ có điều kián đ°ÿc biÁt vận dāng, đ°ÿc thāc hành các kiÁn thąc, kỹ nng, hình thành kỹ nng, kỹ xÁo và cÁ thói quen tā lāc. â trÁ thói quen tā lāc s¿ đ°ÿc bác lá qua hành vi, khi trÁ có thói quen tā làm mát sá viác để phāc vā cho bÁn thân thì cũng chính là trÁ có hành vi tā phāc vā [dẫn theo 51].

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

Trong tác phẩm <Tâm lý hác trÁ em= căa A.A.Liublinxkaia tính tā lāc đ°ÿc hình thành trong quá trình ho¿t đáng căa trÁ. Mąc đá phát triển tính tā lāc căa trÁ đ°ÿc nâng cao dÁn cùng vßi sā phát triển căa trÁ, sā tng thêm các khÁ nng căa trÁ để thāc hián nhÿng hành đáng chân tay và trí óc càng ngày càng phąc t¿p h¢n. Theo quan điểm căa A.A.Liublinxkaia tính tā lāc đ°ÿc hiểu nh° tính đác lập. Tác giÁ cho rằng nÁu ch°a hình thành đ°ÿc các thói quen thì viác cho trÁ tā lāc chỉ dẫn đÁn các hành đáng tā phát, s¿ không đ¿t kÁt quÁ tát. Tính tā lāc căa trÁ bao giá cũng là sÁn phẩm căa sā tuân theo <nhÿng yêu cÁu= căa ng°ái lßn và đßng thái là sÁn phẩm căa sáng kiÁn riêng căa trÁ. TrÁ lĩnh hái các qui tắc ąng xā càng sâu sắc, càng tát bao nhiêu, hiểu biÁt căa trÁ càng th¿u đáo b¿y nhiêu thì khÁ nng vận dāng chúng mát cách sáng t¿o và tā lāc vào nhÿng hoàn cÁnh sáng mßi và đa d¿ng càng ráng rãi b¿y nhiêu [dẫn theo 33].

Trong cuán <Ph°¢ng pháp giáo dāc trong nhà nuôi trÁ= Maria Montesori (1870 3 1952) đã thể hián triÁt lý giáo dāc sâu sắc <Không thể tā do nÁu không tā lāc hay nói cách khác tā do và tā lāc là hai khái niám song hành. Bà đánh giá cao quyền tā do căa trÁ, chỉ có tā trÁ mßi có thể tā mình làm nhÿng cơng viác căa mình. Trao cho trÁ sā tā do, để chúng hác tập, v°¢n lên bằng chính nhÿng cá gắng căa bÁn thân, đó chính là điểm xu¿t phát và māc đích thāc căa công tác giáo dāc trÁ ã ląa ti mẫu giáo. Theo bà, chính trÁ em mßi là ng°ái nhào nÁn bÁn thân và có khÁ nng tā thāc hián mái hành đáng, vai trò ng°ái sáng t¿o thuác về trÁ chą không mát ai. Chỉ có nh° vậy trÁ mßi phát triển đúng khÁ nng căa mình. Con ng°ái muán đ°ÿc tā do, tā thể hián mình trong mái ho¿t đáng thì cÁn phÁi có kỹ nng tā phāc vā bÁn thân. T¿t cÁ nhÿng bián pháp giáo dāc căa bà đều h°ßng tßi viác giáo dāc và rèn luyán kỹ nng tā phāc ã trÁ, nh¿t là nhÿng trÁ nhß ã ląa tuái mẫu giáo [dẫn theo 8].

N.K. Krupxcaia và A.S. Macarenco là nhÿng nhà giáo dāc hác vĩ đ¿i căa Nga và thÁ gißi đã r¿t quan tâm đÁn viác giáo dāc kỹ nng tā phāc vā cho trÁ mÁm non và há cho đó là nhiám vā mang tính xã hái ráng lßn. Vßi trÁ mÁm non cÁn phÁi giáo dāc ã trÁ thói quen sinh ho¿t, thói quen vn hóa, sinh ho¿t kÁ ho¿ch, ý thąc tā lập, khÁ nng tā kìm chÁ nhÿng °ßc mn, tinh thÁn v°ÿt khó, ý thąc trách nhiám đái vßi bÁn thân và vßi mái ng°ái. Há quan tâm tr°ßc tiên tßi sā giáo dāc và phát triển căa kỹ nng tā phāc vā ã trÁ thơng qua trị ch¢i, chính trị ch¢i phát triển r¿t

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

nhiều kỹ nng ã trÁ. Và tÿ viác trÁ có nhiều kỹ nng s¿ giúp trÁ sáng t¿o h¢n trong viác thāc hián các hành vi trong cuác sáng [dẫn theo 57].

Tác giÁ A.G.Cơvaliơp trong cơng trình nghiên cąu căa mình đã r¿t chú tráng đÁn viác giáo dāc lao đáng tā phāc vā cho trÁ. Tác giÁ cho rằng: <Thói quen là bÁn tính thą hai căa con ng°ái. Khi có thói quen lao đáng, nÁu khơng làm viác ng°ái ta khơng chßu đ°ÿc=&[dẫn theo 47]. Nh° vậy theo Cơvaliơp mát khi đã có thói quen lao đáng thì con ng°ái s¿ chă đáng thāc hián công viác, nÁu nh° không đ°ÿc thāc hián th°áng xun thì há s¿ cÁm th¿y khó chßu, bn bāc. Vì vậy, đái vßi trÁ em mát khi các kỹ nng tā phāc vā đã hình thành thì cÁn đ°ÿc thāc hián mát cách th°áng xuyên, liên tāc để chúng trã thành nhu cÁu căa trÁ, nÁu không các em s¿ cÁm th¿y khó chßu. Tác giÁ cũng nh¿n m¿nh rằng, viác trÁ chă đáng thāc hián các công viác tā phāc vā s¿ mang l¿i cho chúng niềm vui, niềm tā hào. Đó s¿ là đáng lāc thôi thúc các em muán thāc hián lao đáng tā phāc vā.

Tác giÁ Onder trong công bá khoa hác căa mình cũng khẳng đßnh rõ nét vai trò quan tráng căa hành vi tā phāc vā đái vßi sā phát triển tính đác lập, tính ra qut đßnh ã trÁ, giúp trÁ hình thành và phát triển nhân cách. Tác giÁ nh¿n m¿nh rằng, hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo đề cập đÁn khÁ nng đáp ąng các nhu cÁu c¢ bÁn căa trÁ (n, mÁc-cãi quÁn áo, chm sóc cá nhân, đi vá sinh, v.v.) mà khơng cÁn sā hß trÿ căa ng°ái lßn. Đąa trÁ tā thāc hián đ°ÿc các hành vi này s¿ trã nên đác lập, giúp trÁ tā đ°a ra quyt ònh dò dng hÂn, gúp phn vo s phỏt triển nhân cách căa trÁ (Onder, 2003) [106].

Đã có mát sá nghiên cąu cā thể về v¿n đề này, tuy nhiên còn ch°a nhiều. Tÿ kÁt quÁ nghiên cąu, các nhà khoa hác Viát Nam đã khẳng đßnh rõ hành vi tā phāc vā có vai trị góp phÁn phát triển quyền tā chă, tính tā lập, kỹ nng xã hái, hành vi xã hái, khÁ nng t°¢ng tác xã hái, tính sáng t¿o ã trÁ mẫu giáo. Cā thể nh° sau: Nghiên cąu căa các tác giÁ DÂng Thò Kim Oanh v ĐÁng Ph°¢ng Anh (2023), đã cho rằng, giáo dāc mÁm non là mắt xích đÁu tiên trong há tháng giáo dāc quác dân. Māc tiêu căa giáo dāc mÁm non là giúp trÁ em phát triển về thể ch¿t, tình cÁm, trí t, thẩm mĩ, hình thành nhÿng yÁu tá đÁu tiên căa nhân cách, chuẩn bß cho trÁ vào lßp 1. Trong đó, giáo dāc trÁ có đ°ÿc hành vi tā phāc vā bÁn thân ngay tÿ

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

giai đo¿n này khơng chỉ là nhiám vā căa gia đình mà còn là chiÁn l°ÿc căa quác gia nhằm đào t¿o ra thÁ há nhÿng công dân mang các phẩm ch¿t toàn cÁu, nng đáng, đác lập và tā chă. Bên c¿nh nhiám vā phát triển cho trÁ các kiÁn thąc về thÁ gißi quan khoa hác và rèn lun các tá ch¿t thể lāc thì đái vßi trÁ mẫu giáo giai đo¿n 5-6 tuái cÁn đ°ÿc chú tráng phát triển tính tā lập và tā giác để trÁ chuẩn bß tham gia vào cuác sáng và hác tập ã tr°áng phá thơng. Chính thơng qua viác tiÁn hành giáo dāc hành vi tā phāc vā s¿ giúp cho trÁ mẫu giáo có đ°ÿc nhÿng phẩm ch¿t tā chă, tính tā lập, kỹ nng xã hái, hành vi xã hái, khÁ nng t°¢ng tác xã hái ã trÁ mẫu giáo [41].

<i> -Các nghiên cứu khẳng định hành vi tự phục vụ có vai trị góp phần phát triển tinh thần trách nhiệm, xây dựng thái độ và tình u lao động, tích luỹ kinh nghiệm, hình thành ý thức tự giác á trẻ mẫu giáo: </i>

Trong nhÿng nm qua, mát sá nghiên cąu theo h°ßng này đã tiÁp tāc tiÁn hành nghiên cąu lý luận, thāc tr¿ng, thāc nghiám để tÿ đó đ°a ra nhÿng chąng cą khoa hác rõ ràng về vai trò căa hành vi tā phāc vā đái vßi sā phát triển thể ch¿t và nhân cách căa trÁ em. Các tác giÁ cùng có chung nhận đßnh, trÁ mẫu giáo nÁu không thāc hián đ°ÿc các hành vi tā phāc vā s¿ Ánh h°ãng tßi chính sā hình thành và phát triển nhân cách căa các em. Các nghiên cąu cā thể đã khẳng đßnh các vai trị quan tráng căa hành vi tā phāc vā đái vßi trÁ mẫu giáo bao gßm: tinh thÁn trách nhiám, xây dāng thái đá và tình yêu lao đáng, tích luỹ kinh nghiám, hình thành ý thąc tā giác,& và hình thành nhân cách căa trÁ phát triển toàn dián.

Mát trong sá nhÿng nghiên cąu này phÁi kể đÁn nghiên cąu căa các tác giÁ Jennifer S, Lisa Haisfield, Jennifer O Fisher, Michele Marini, Leann L Birch (2012). Các tác giÁ đã cho rằng, viác cho phép trÁ thāc hián các hành vi tā phāc vā giúp thúc đẩy quyền tā chă căa tr v òng thỏi to cÂ hỏi cho tr phỏt triển các kỹ nng vận đáng xã hái [90]. Theo h°ßng nghiên cąu này, các tác giÁ Feng Jingdan, Li Sixian cũng khẳng đßnh: Trong q trình trÁ em đ°ÿc hác và thāc hián các hành vi tā phāc vā, trÁ em hác đ°ÿc các ph°¢ng thąc lao đáng và lái sáng căa ng°ái lßn, đßng thái có thể trÁi nghiám và nhận thąc các kỹ nng nh° kỹ nng giÁi quyÁt v¿n đề và kỹ nng giao tiÁp giÿa các cá nhân trong quỏ trỡnh lao ỏng. Khỏc vòi trũ chÂi, hnh vi tā phāc vā -hành vi lao đáng s¿ giúp trÁ có đ°ÿc nhận thąc và hiểu

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

biÁt về xã hái thāc. Vì vậy, trên thāc tÁ, vì vậy viác hác và thāc hián các hành vi tā phāc vā s¿ giúp trÁ hiểu biÁt và tiÁp cận vßi xã hái. Bên c¿nh đó, giáo dāc hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo cũng có vai trị quan tráng trong viác giúp trÁ phát triển các hành vi xã hái. Đây là nhÿng hành vi có ích căa con ng°ái đái vßi ng°ái khác trong xã hái hc có tác đáng tích cāc đÁn xã hái nh° giúp đỡ, chia sÁ, hÿp tác, an ăi, cÁm thông, quan tâm,&[83].

Hình thành tính trách nhiám ã trÁ thông qua viác giúp trÁ thāc hián các hành vi tā phāc vā, đây chính là vai trị quan tráng mà các nhà khoa hác đã chỉ ra trong nghiên cąu căa mình. Tác giÁ Xiao Shaoming, Hu Zhongping (2013), cũng cùng quan điểm này, khi công bá nhÿng nhận đßnh về v¿n đề này trong bài báo khoa hác. Các tác giÁ cho rằng, trong quá trình d¿y và thāc hián các hành vi tā phāc vā đã rèn cho trÁ lòng tā tráng, tā tráng, u th°¢ng bÁn thân tÿ đó hình thành ý thąc trách nhiám và tác phong. Trong quá trình trÁ thāc hián các hành vi tā phāc vā cịn có thể nâng cao tính kiên trì và ý chí căa trÁ, tÿ đó hình thành ý chí khơng ngÿng chßu trách nhiám. Trong q trình trÁi nghiám lao đáng khi thāc hián các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo, trÁ quan sát lao đáng căa ng°ái khác và hác đ°ÿc tinh thÁn lao đáng, trÁ hiểu rằng lao đáng là c¢ sã để t¿o ra nhÿng điều kián vật ch¿t, giúp cho cuác sáng căa trÁ và mái ng°ái tát h¢n. Điều này s¿ giúp t¿o nên tinh thÁn, trách nghiám lao đáng căa trÁ vì bÁn thân, vì mái ng°ái [123].

Mát sá nghiên cąu khác cũng khẳng đßnh hành vi tā phāc vā bÁn thân ã trÁ mẫu giáo đề cập tßi viác trÁ tā thāc hián đ°ÿc các hành vi n uáng, mÁc 3cãi quÁn áo, chm sóc cá nhân, đi vá sinh,& mà khơng cÁn sā hß trÿ căa ng°ái lßn. TrÁ thāc hián đ°ÿc các hành vi tā phāc vā bÁn thân s¿ trã lên đác lập. Do đó, viác trÁ thāc hián đ°ÿc nhÿng hành vi tā phāc giúp trÁ đ°a ra nhÿng quyÁt đßnh dò rng hÂn trong cuỏc sỏng v gúp phÁn giúp trÁ phát triển nhân cách (Onder, 2003) [106]. Nghiên cąu về vai trò căa hành vi tā phāc vā đái vßi trÁ mẫu giáo cịn đ°ÿc các nhà nghiên cąu xem xét d°ßi góc đá xây dāng thái đá và tình u lao đáng cho trÁ em ngay tÿ khi cịn nhß. Theo h°ßng này, tác giÁ Wen Xinhua (1995) đã cho rằng viác giáo dāc để trÁ em có nhÿng hành vi tā phāc vā chính là viác giúp cho các em hiểu đ°ÿc giá trß căa lao đáng, có quan niám và thái đá về lao đáng đúng đắn, điều này r¿t qua tráng để t¿o dāng cho trÁ em có ý chí lao đáng, tơn tráng lao đáng, nâng niu sÁn phẩm lao đáng. Sau khi hình thành khái niám lao đáng căa trÁ tÿ thái

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

th¢ ¿u thơng qua các hành vi tā phāc vā căa trÁ, khi trÁ hác tập ã giai đo¿n cao h¢n, trÁ s¿ đ°ÿc nâng cao khÁ nng lao đáng, khÁ nng thāc hián các hành vi lao đáng thể ch¿t, lao đáng trí óc, điều này góp phÁn giúp trÁ phát triển trí tuá, sā sáng t¿o trong trí tuá khi thāc hián các hành vi tā phāc vā, các hành vi lao đáng khác, do đó s¿ t¿o ra d°ÿc nhÿng sÁn phẩm ch¿t l°ÿng, hÿu ích [121].

Bàn về vai trò hành vi tā phāc vā đái vßi sā phát triển căa trÁ mẫu giáo, mát sá tác còn cho rằng, giáo dāc và giúp trÁ có hành vi tā phāc vā chính là ph°¢ng tián giúp trÁ tích luỹ kinh nghiám, hình thành ý thąc tā giác. Xu Haijiao (2022), trong quá trình trÁ hác hành vi tā phāc vā trÁ đã tiÁp thu và tích lũy đ°ÿc nhÿng kinh nghiám thông qua viác thāc hián hành vi, suy ngẫm sau khi trÁi nghiám thāc hián các hành vi đó, điều này có thể giúp trÁ cÁi thián khÁ nng hiu th giòi, l phÂng tiỏn cn thit để trÁ tích lũy kinh nghiám [124].

Tác giÁ Rongxiang Li (2022) khẳng đßnh rõ trong cơng bá khoa hác căa mình về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo có vai trị quan tráng trong viác giúp trÁ hình thành tā ý thąc. Tác giÁ cho rằng, giai đo¿n tuái mẫu giáo là gia đo¿n ý thąc tā giác căa con ng°ái chuyển tÿ cái tôi sinh lý sang cái tôi xã hái. â giai đo¿n này, trÁ bắt đÁu có nhÿng hiểu biÁt s¢ bá về vai trị, đßa vß, quyền và nghĩa vā căa mình trong các mái quan há nh¿t đßnh. Ví dā, trÁ khi ã tr°áng mÁm non, trÁ biÁt mình là hác sinh, hác sinh phÁi tuân thă các quy đßnh căa tr°áng và căa lßp hác. ĐÁn cāa lßp phÁi tā cãi giÁy, cãi mũ, để đúng vo nÂi quy ònh,& Do ú, chớnh trong quỏ trình trÁ tā thāc hián các hành vi này trÁ s¿ có đ°ÿc khÁ nng tā chm sóc bÁn thân, sā tā tin căa trÁ đ°ÿc nâng cao, tÿ đó trÁ có đ°ÿc sā hình thành bÁn thân đúng đắn. Trong quá trình thāc hián các hành vi tā phāc vā, các kỹ nng cá nhân, kiÁn thąc, trí tuá, thể lāc ý chí và các khía c¿nh khác căa trÁ s¿ đ°ÿc thể hián và chuyển hóa thành kÁt q cơng viác, và kÁt q công viác s¿ đ°ÿc ng°ái khác đánh giá cao, dẫn đÁn cÁm giác tích cāc về trÁi nghiám bÁn thân. Vì vậy, đái vßi trÁ mẫu giáo, kinh nghiám thu đ°ÿc trong viác thāc hián các hành vi tā phāc vā s¿ r¿t hÿu ích đái vßi sā phát triển toàn dián nhân cách căa trÁ [111].

<i> </i> â Viát Nam, táng quan các nghiên cąu về v¿n đề này hián t¿i ch°a th¿y có nghiên cąu cā thể và chuyên sâu về v¿n đề này. Do vậy, đây chính là khoÁng tráng cÁn đ°ÿc nghiên cąu ã Viát Nam hián nay.

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

<i>Tổng hợp lại ta th¿y rằng, các nghiên cąu trên thÁ gißi về vai trị căa hành vi </i>

tā phāc vā đái vßi trÁ mẫu giáo r¿t đa d¿ng và phong phú. Các nghiên cąu đã tập trung vào viác nghiên cąu để trÁ lái cho câu hßi hành vi tā phāc vā có vai trị quan tráng nh° thÁ nào đái vßi sā phát triển căa trÁ em tuái mẫu giáo. Tÿ kÁt quÁ nghiên cąu căa mình, các nhà khoa hác đều khẳng đßnh hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo có nhiều vai trị đái vßi sā phát triển căa trÁ. Các vai trị đó bao gßm: phát triển quyền tā chă, kỹ nng xã hái, hành vi xã hái, khÁ nng t°¢ng tác xã hái, tinh thÁn trách nhiám, xây dāng thái đá và tình yêu lao đáng, tích luỹ kinh nghiám, hình thành ý thąc tā giác,& và hình thành hành nhân cách căa trÁ phát triển tồn dián. Do vậy, r¿t cÁn tßi viác phÁi xác đßnh māc tiêu giáo dāc trÁ mẫu giáo t¿i nhà tr°áng, gia đình và ngồi xã hái để trÁ thāc hián đ°ÿc các hành vi tā phāc vā mát cách thành th¿o. Tuy nhiên, các nghiên cąu ã Viát Nam về v¿n đề này còn h¿n chÁ

<i><b>1.1.2.Tổng quan nghiên cứu về bản ch¿t hành vi tự phāc vā ở trẻ mẫu giáo </b></i>

Trong Tài liáu h°ßng dẫn hác tập và phát triển sßm cho trÁ tÿ 3 -6 tuái căa Trung Quác (Bá Giáo dāc, 2012) đã xác đßnh các hành vi tā phāc vā và tā chm sóc bÁn thân căa trÁ 5 -6 ti cÁn có gßm: (1) Hình thành thói quen đi ngă và thąc dậy đều đÁn hàng ngày; (2) Tích cāc tham gia nhiều ho¿t đáng ngoài trái; (3) Nhai chậm khi n; (4) Thích ng n°ßc và khơng nghián n°ßc ngát; (5) BiÁt cách bÁo vá mắt: khơng đác sách khi ánh sáng q chói hc má và không xem tivi quá 30 phút liên tāc; (6) Đánh rng hai lÁn mßi ngày mà khơng cÁn nhắc nhã, rāa tay tr°ßc khi n và sau khi đi vá sinh mát cách đác lập; (7) BiÁt cÁn thêm hoÁc cãi quÁn áo dāa trên sā thay đái nhiát đá ngồi trái; (8) Có thể bc giày; (9) Có thể phân lo¿i đß dùng theo các lo¿i cā thể nh° vß. Các kỹ nng trong tài liáu h°ßng dẫn căa Bá Giáo dāc Trung Quác gắn liền vßi sā tā thāc hián các ho¿t đáng liên quan tßi cuác sáng hàng ngày căa cá nhân trÁ để trÁ sáng khoÁ m¿nh cÁ về thể ch¿t và tinh thÁn [104].

Tài liáu h°ßng dẫn hác tập và phát triển sßm căa nhóm chun trách căa Tá chąc Bắc Carolina (2013), cịn xác đßnh các hành vi tā phāc vā cho trÁ 5 và 6 tuái. Đái vßi trÁ 5 tuái, các hành vi tā phāc vā trÁ cÁn có bao gßm: (1) Sā dāng thiÁt bß cÁm ąng, yêu cÁu trÿ giúp về đßnh vß và di chuyển, và/hoÁc làm theo đ°ÿc các quy trình chm sóc y tÁ khi cÁn thiÁt; (2) Th°áng xuyên tā mÁc quÁn áo mà không cÁn

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

sā giúp đỡ; (3) Tn theo các thāc hành vá sinh c¢ bÁn có nhắc nhã (đánh rng, rāa tay, đi vá sinh, ho có che bằng khuỷu tay); (4) Tā phāc vā thąc n cho mình; (5) Giúp chm sóc mơi tr°áng hác tập trong nhà và ngoài trái th°áng xuyên (tái chÁ, chm sóc v°án t°ÿc); (6) Kể tên nhÿng ng°ái chm sóc trÁ. Đái vßi trÁ 6 ti, các hành vi tā phāc vā trÁ cÁn có bao gßm: (1) Sā dāng thiÁt bß cÁm ąng, yêu cÁu trÿ giúp về đßnh vß và di chuyển, và/hc làm theo các quy trình chm sóc y tÁ khi cÁn thiÁt; (2) Tā mÁc và cãi quÁn áo mát cách đác lập; (3) Thāc hián đác lập các hành đáng liên quan tßi đi vá sinh (vąt khn gi¿y và rāa tay, xÁ n°ßc trong nhà vá sinh); (4) n bằng nĩa; (5) Thāc hián đác lập các nhiám vā để duy trì mơi tr°áng hác tập trong nhà và ngoài trái; (6) Mơ tÁ giá trß căa các thāc hành tát cho sąc khße (rāa tay để lo¿i bß vi trùng, uỏng sa xÂng chc khòe). Cỏc k nng t phāc phāc đ°ÿc nêu trong tài liáu này không chỉ h°ßng tßi sā tā phāc vā cá nhân mà cịn xây đắp mái quan há vßi ng°ái khác và mơi tr°áng trung quanh ngồi gia đình cũng nh° hình thành khÁ nng tā thao tác an tồn và đúng cách vßi các thiÁt bß di đáng -sÁn phẩm gắn liền vßi nhiều ho¿t đáng hác tập, vui chÂi v gii trớ ca tr trong th giòi kÁt nái căa thÁ kỷ 21.

Tác giÁ Саид>у?>в=а (2022) đề xu¿t các hành vi tā phāc vā trÁ mẫu giáo (5-7 ti) cÁn có gßm: (1) n uáng: KhÁ nng sā dāng dao nĩa đúng cách (mng, nĩa), giÿ t° thÁ n, khơng nằm trên bàn, dán d¿p bát đĩa sau khi n; ąng xā trên bàn n; (2) Kỹ nng cãi và mÁc quÁn áo: cãi và đi giày, buác và tháo dây giày, cẩn thận thắt dây kéo, mÁc và cãi qn áo (qn bó, qn đùi, qn tây, áo khốc, váy, mũ, gng tay); (3) Kỹ nng vá sinh thân thể: rāa tay mÁt, lau khô bằng khn, sā dāng xà phũng, bn chi ỏnh rng, chi u tròc gÂng ỳng cách, chm sóc móng tay căa trÁ vßi sā trÿ giúp căa bàn chÁi, sā dāng khn tay; (4) Kỹ nng giÿ gìn vá sinh và duy trì sā ngn nắp trong gia đình: sā dāng nhà vá sinh đúng cách, sắp xÁp đß đ¿c ngn nắp (g¿p qn áo, treo móc áo), giÿ đß vật theo đúng vß trí sắp xÁp trong tă/ká, giÿ giày sch s, gi ò chÂi v sỏch ngn np [143].

Khi nghiên cąu về các hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo, tác giÁ Suhomlinski (2019), đã cho rằng: TrÁ mẫu giáo cÁn phÁi đ°ÿc giáo dāc và thāc hián thành th¿o, thẩm mỹ các lo¿i hành vi tā phāc vā nh°: (1) Thą nh¿t, lao đáng tā phāc vā và tā chm sóc, bao gßm: tā mÁc quÁn áo, n uáng, rāa tay, dán gi°áng,

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

dán quÁn áo; (2) Hai là lao đáng tā phāc vā t¿i tr°áng và lßp hác, bao gßm: Vá sinh lßp hác; phân lo¿i sách vã và đß dùng t¿i lßp hác; phân lo¿i và dán đß chÂi ti lòp hỏc; chun bò bn n, dỏn bàn n t¿i lßp hác; (3) Thą ba: Các hành vi ngoài xã hái nh°: nh° nhÁt rác t¿i n¢i cơng cáng,&[116].

Fernandez và cáng sā (2021) đề xu¿t bá cơng cā gßm 84 h¿ng māc theo 4 thang đo về n uáng, vá sinh cá nhân và ho¿t đáng hàng ngày căa trÁ 3-6 tuái vßi tên gái <Các ho¿t đáng c¢ bÁn trong cuác sáng hàng ngày=. Nghiên cąu nhận đßnh mßi đá ti có nhÿng kĩ nng nh¿t đßnh, dùng để đo l°áng các khiÁm khuyÁt về mÁt kĩ nng cho trÁ nh° trÁ lên 5 tuái s¿ tā biÁt cắt mát chiÁc bánh và tā xúc bánh, tā đánh rng, tā đi giày dép,...; trÁ 6 tuái biÁt sā dāng dao thành th¿o hÂn, bit t giỏc ra tay tròc khi n, biÁt buác dây giày [86].

Pretzel và cáng sā (2013) cho rằng, đái vßi trÁ mẫu giáo, các em cÁn thāc hián đ°ÿc các hành vi sau đây: (1) n và uáng đúng cách, sā dāng đúng chąc nng căa dāng cā n ng, khơng làm r¢i vãi ra bàn, n đa d¿ng thąc n, sā dāng khn n đúng cách, thói quen n ng lßch thiáp; (2) Hành vi chm sóc dián m¿o bên ngồi gßm: chÁi tóc, tā mÁc trang phāc, bc dây giày; (3) Hành vi vá sinh cá nhân: tắm, gái, đánh rng, cách giÿ gìn vá sinh thân thể s¿ch s¿ và th¢m tho [109].

Tác giÁ Stephens (2007) đã xác đßnh các hành vi tā phāc vā mà trÁ mẫu giáo cÁn có đ°ÿc, bao gßm: (1) Rāa tay tr°ßc khi n, sau khi đi vá sinh và ch¢i ngồi trái; (2) Sā dāng nhà vá sinh theo các b°ßc gßm xÁ và lau; (3) Che miáng khi ho, hắt h¢i, dùng khn gi¿y; (4) Sā dāng các vật dāng nh° bàn chÁi đánh rng và l°ÿc, giúp tā tắm; (5) n uáng đác lập, sā dāng dāng cā và các theo khÁ nng; (6) Dán d¿p các vÁt đá và đáng lán xán căa chính mình bằng khn gi¿y, miÁng bát biển hoÁc chái quét thiÁt kÁ cho trÁ em; (7) Tā bß rác vào thùng rác; (8) Giúp dán gi°áng; (9) Chán quÁn áo tÿ hai lāa chán; tā mÁc quÁn áo, ít nh¿t là mát phÁn; (10) Cho quÁn áo bẩn vào giß giÁt, quÁn áo s¿ch cho vào ngn kéo hoÁc móc th¿p; (11) Ly ò chÂi v sỏch cỏ nhõn t cỏc ká có chiều cao bằng chiều cao căa trÁ; (12) ChÂi vòi ò chÂi, chng hn nh xp hỡnh và xÁp hình và c¿t đi sau khi ch¢i; (13) Theo dõi chn hc thú nhßi bơng u thích; (14) Giỳp sa cha ò chÂi Ân gin, chng h¿n nh° dán các trang sách bß rách; (15) Hÿp tác ngßi vào ghÁ hoÁc đeo dây đai an tồn; (16) Hÿp tác vßi chm sóc y tÁ, nh° đo nhiát đá; (16) Giúp c¿t đß vào

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

ngn giÿ trÁ. Các hành vi tā phāc vā này giúp trÁ tā thāc hián các ho¿t đáng trong cuác sáng hàng ngày liên quan tßi cá nhân, giÿ gìn sąc khoÁ và duy trì sā ngn nắp trong gia đình [115].

Bá Giáo dāc và Đào t¿o (2010), trong quy đßnh về bá chuẩn phát triển trÁ nm tuái đã xác đßnh các hành vi tā phāc vā cÁn có căa trÁ gßm: vá sinh cá nhân và dinh d°ỡng; BiÁt rāa tay bằng xà phịng tr°ßc khi n, sau khi đi vá sinh và khi tay bẩn; Tā rāa mÁt, chÁi rng hàng ngày; Che miáng khi ho, hắt h¢i, ngáp; Giÿ đÁu tóc, qn áo gán gàng [3].

UNICEF Viát Nam, 2018 đã xác đßnh nhÿng hành vi tā phāc vā mà trÁ mẫu giáo cÁn có gßm 2 mÁt: (1) Tā bÁo vá thân thể (bÁo vá sąc khße thể ch¿t) - nhÿng kĩ nng để bÁo vá c¢ thể đ°ÿc an tồn về thể ch¿t (bß t¿n cơng bằng vũ lāc, bß ngã, bß chÁy máu, bß tai n¿n,...); (2) Tā bÁo vá tinh thÁn (bÁo vá sąc khße tâm lí xã hái) - nhÿng kĩ nng cÁn thiÁt để ąng phó vßi nhÿng khó khn tâm lí và tình cÁm trong mái quan há vßi cha m¿, thÁy cô, b¿n bè và nhÿng ng°ái xung quanh [63].

Tác giÁ M¿c Vn Trang đã nh¿n m¿nh cÁn chuẩn bß cho trÁ em vào lßp mát, để khắc phāc nhÿng khó khn cho viác tá chąc cuác sáng căa hác sinh ã tr°áng nói chung và ho¿t đáng hác tập căa các em nói riêng, gia đình và lßp mẫu giáo cÁn chú ý hu¿n luyán cho trÁ mát sá hành vi tā phāc vā nh° biÁt tā mÁc quÁn áo, đi giÁy dép, biÁt sắp xÁp, sā dāng, gìn giÿ nhÿng đß dùng cá nhân cÁn thiÁt, biÁt dán đß n, thu dán sau khi n (không làm đá vãi trong khi n, khơng vÿa n vÿa ch¢i đùa&) [52]

Nhÿng nghiên cąu cā thể về hành vi tā bÁo vá căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái ã Viát Nam khơng nhiều, do đó, nghiên cąu này cịn xem xét các nghiên cąu về hành vi tā bÁo vá mà trÁ 5 3 6 tuái cÁn có. Bãi nghiên cąu xác đßnh, hành vi tā phāc vā có thể bao gßm cÁ nhÿng hành vi tā bÁo vá. Theo h°ßng này, nghiên cąu nhận th¿y, có nghiên cąu căa các tác giÁ Lê Thß Thanh Huá, Nguyßn Thß Thanh Huyền (2022). Dāa vào vào māc tiêu và Ch°¢ng trình giáo dāc mÁm non; Bá chuẩn phát triển căa trÁ 5 tuái; nhÿng yêu cÁu và cam kÁt thāc hián Cơng °ßc về quyền trÁ em; đÁc điểm tâm lí xã hái căa trÁ 5-6 tuái căa trÁ khu vāc miền núi, đã xác đßnh hành vi tā bÁo vá bÁn thân ã trÁ 5- 6 ti gßm: phịng tránh nhÿng hành đáng nguy hiểm, nhÿng n¢i khơng an toàn, nhÿng vật dāng nguy hiểm đÁn tính m¿ng; n ng an tồn;

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

phịng tránh xâm h¿i; an tồn khi tham gia giao thơng; phịng tránh l¿c đ°áng và bắt cóc; nhận dián mát sá tr°áng hÿp khẩn c¿p và gái ng°ái giúp đỡ; thāc hián mát sá hành vi và quy tắc ąng xā xã hái đÁm bÁo an toàn; vá sinh thân thể và bÁo vá sąc khße; an tồn trên khơng gian m¿ng [27].

Các tác giÁ D°¢ng Thò Kim Oanh v ng PhÂng Anh (2023), cng cho rằng cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái là quá trình tác đáng căa GV đÁn trÁ mát cách khoa hác, có māc đích và kÁ ho¿ch cā thể, nhằm hình thành cho trÁ các kĩ nng tā chm sóc bÁn thân và giÁi qut các tình hng phát sinh trong cuác sáng hàng ngày; giúp trÁ chă đáng vận dāng nng lāc cá nhân tā thāc hián các kĩ nng tā phāc vā nhằm duy trì cc sáng và đáp ąng các nhu cÁu c¢ bÁn nh° n, mÁc, vá sinh, vui ch¢i, hác tập,... t¿o tiền đề cho trÁ b°ßc vào tiểu hác [41].

<i>Như vậy, táng quan các nghiên cąu trên thÁ gißi cho th¿y các nghiên cąu về </i>

v¿n đề này khá đa d¿ng và phong phú. Tuy nhiên, ã Viát Nam các nghiên cąu chuyên sâu về v¿n đề này còn ch°a nhiều. Các nghiên cąu đã chỉ ra các hành vi tā phāc vā cÁn có ã trÁ mẫu giáo 5 -6 tuái bao gßm nhiều hành vi cā thể. Trong đó, các hành vi đ°ÿc đa sá nghiên cąu xác đßnh là cÁn đái vßi trÁ mẫu giáo 5 -6 tuái đó là: (1) hành vi liên quan đÁn vá sinh thân thể; (2) Hành vi liên quan đÁn n uáng; (3) hành vi liên quan đÁn mÁc, đái mũ, đi giÁy,...

<i><b>1.2.3. Tổng quan các nghiên cứu về sự hình thành hành vi tự phāc vā của trẻ mẫu giáo </b></i>

Tác giÁ Саид>у?>в=а (2022), đã cho rằng, giáo dāc để trÁ hình thành hành vi tā phāc vā cÁn bắt đÁu bằng viác s dng ò chÂi yờu thích căa trÁ sau đó dÁn chuyển sang d¿y trÁ trāc tiÁp. Để tham gia vào viác thāc hián tā phāc vā, trÁ cÁn đ°ÿc hác mát sá hành đáng nh¿t đßnh và trình tā thāc hián. Trong quá trình giÁng d¿y trāc tiÁp, hãy nói vßi trÁ mát cách ngắn gán và rõ ràng nhÿng gì ng°ái lßn muán trÁ thāc hián và chỉ h°ßng dẫn khi trÁ đang nhìn ng°ái h°ßng dẫn; (3) NÁu cÁn, h°ßng dẫn trÁ hành đáng bằng thao tác mẫu căa ng°ái lßn hoÁc qua xem video. Màn hình hiển thß các h°ßng dẫn cÁn chậm, rõ ràng và nh¿t quán, sau đó nắm l¿y tay trÁ và cùng trÁ thāc hián hành đáng mong muán. Trong quá trình trÁ thāc hián hành đáng mát cách đác lập, hãy sāa sai cho trÁ, hß trÿ trÁ, bình tĩnh nói về nhÿng

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

viác cÁn làm ngay nh° <Hãy n chậm thôi= hay <Hóy núi nhò hÂn=. Hóy nhò rng tỏc đá hình thành các hành vi tā phāc vā phā thuác vào đÁc điểm cá nhân căa trÁ, lo¿i há thÁn kinh, tác đá ghi nhß, thái đá căa gia đình đái vßi sā s¿ch s¿, ngn nắp. Để giúp trÁ hình thành thành cơng các hành vi tā phāc vā, cÁn cung c¿p các điều kián (quÁn áo, giày dép, thiÁt bß thoÁi mái) để trÁ thāc hành vì chúng có tÁm quan tráng r¿t lßn. Điều kián chính để hình thành các hành vi tā phāc vā th°áng xuyên khuyÁn khích và đáng viên trÁ. Đÿng quên đ°a ra đánh giá tích cāc về hành đáng căa trÁ vì chúng mang l¿i cho trÁ cÁm giác vui vÁ và căng cá niềm tin rằng trÁ có thể và biÁt cách tā làm mát viác gì đó. Tuy nhiên, hãy chỉ khen ngÿi trÁ khi trÁ làm đúng, không nên khen ngÿi trÁ quá mąc và sā dāng nhÿng cách nói khác nhau để

Tác giÁ Lee (2011), đã cho rằng sā hình thành hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo cÁn phÁi đ°ÿc giáo viên thāc hián thơng qua 3 b°ßc: (1) Làm mẫu và giÁi thích -Giáo viên kÁt hÿp làm mẫu và giÁi thích: Giáo viên h°ßng dẫn trÁ hác cách thắt dây dày giày nh° sau: <ĐÁu tiên, cơ l¿y dây giày và vắt chéo chúng.Sau đó, cơ qu¿n mát cái xung quanh, đÁt nó qua lß và kéo.TiÁp theo, cơ làm tai thß, để l¿i mát cái đi dài.Sau đó, cơ v°ÿt qua các vịng, qu¿n mát vịng quanh, đÁt nó qua lß và sā lơi kéo.T¿t cÁ đã đ°ÿc làm xong=; (2) Đ¢n giÁn hoá nhiám vā -chia nhiám vā thành các phn nhò hÂn hoc bng cỏch gim cỏc la chỏn có s¿n; (3) Cung c¿p thơng tin phÁn hßi rõ ràng về sā thāc hián hành đáng căa trÁ. Nh° vậy, h°ßng dẫn, giÁi thích các nhiám vā ó c Ân gin vòi cỏc thụng tin phn hòi rõ ràng để trÁ quan sát mát thao tác đ°ÿc lÁp đi lÁp l¿i đÁn khi có thể bắt ch°ßc và làm theo mà khơng cÁn sā hß trÿ căa giáo viên [99].

Tác giÁ M¿c Vn Trang đã trình bày quan niám căa mình về giáo dāc hành vi đ¿o đąc cho hác sinh tiểu hác trên nền tÁng căa lý thuyÁt ho¿t đáng. Tác giÁ đã xác đßnh mát sá nái dung và kỹ thuật hình thành hành vi đ¿o đąc cho hác sinh nhß. Theo tác giÁ, c¿u trúc tâm lý căa hành vi đ¿o đąc bao gßm các thành phÁn: ý thąc căa cá nhân về các chuẩn māc vn hóa, đ¿o đąc cÁn tuân thă; Sąc m¿nh thúc đẩy ho¿t đáng (nhu cÁu, tình cÁm, thói quen, ý mn&); Nhÿng yÁu tá tâm lý tham gia quá trình điều khiển thāc hián hành vi (ý chí, kỹ nng &). Các thành phÁn đó t¿o

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

nên c¢ c¿u nh° mát chỉnh thể, điều chỉnh hành vi mßi ng°ái. Ý thąc, tình cÁm, ý chí, kỹ nng và thói quen vn hóa đ¿o đąc chỉ có thể hình thành bằng con đ°áng thāc hián các hành đáng thāc sā trong cuác sáng, bằng nhÿng viác làm, cách c° xā thāc tÁ trong hoàn cÁnh có thāc [53]

Tác giÁ Ngun Ánh Tut, trong <Giáo trình Sā phát triển tâm lý trÁ em ląa tuái mÁm non=, có đề cập đÁn khÁ nng tā phāc vā ã trÁ 2 3 3 tuái khi trÁ xu¿t hián nguyán váng đ°ÿc đác lập, b°ßc đÁu trÁ có khÁ nng tā phāc vā. â giáo trình này vẫn ch°a nói rõ về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái[57].

Trong cuán <Tâm lý hác trÁ em tÿ lát lịng đÁn 6 ti= căa Ngơ Cơng Hồn, khi phân tích đÁc điểm tâm lý căa trÁ ã đá tuái mẫu giáo, tác giÁ đã nh¿n m¿nh về ho¿t đáng lao đáng căa trÁ 4 - 5 tuái, ã đá tuái này ch°a có ho¿t đáng lao đáng nh°ng tập lao đáng, mÁm máng căa ho¿t đáng lao đáng l¿i xu¿t hián sßm ngay trong ho¿t đáng vui ch¢i căa trÁ, nhiều hành đáng tā phāc vā có sÁn phẩm, trơng th¿y giÁn đ¢n nh° quét nhà s¿ch s¿, rāa mÁt, mÁc quÁn áo& ĐÁn giai đo¿n 5 - 6 tuái ã trÁ đã phát triển nhÿng hình thąc lao đáng đ¢n giÁn đó là nhÿng cơng viác lao đáng tā phāc vā nh° tā mÁc quÁn áo, thu dỏn ò chÂi, sp t trt t giy dộp ngn nắp,&[23].

vßi māc đích cung c¿p cho trÁ nhÿng kiÁn thąc nhằm hình thành nhÿng kĩ nng c¢ bÁn trong cuác sáng hàng ngày bằng nhÿng ho¿t đáng, ph°¢ng tián, hình thąc trong cc sáng gia đình nh° kỹ nng tā phāc vā trong n uáng, trong vá sinh cá nhân, đßng thái tài liáu cũng đ°a ra viác làm cā thể mà phā huynh cÁn thāc hián đề rèn luyán kỹ nng tā phāc vā cho trÁ [39].

Tác giÁ Nguyßn Thanh Huyền vßi luận án tiÁn sĩ: <Các bián pháp giáo dāc tính tā lāc cho trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái thông qua chÁ đá sinh ho¿t t¿i tr°áng mÁm non=. Tác giÁ cho rằng chÁ đá sinh ho¿t ã tr°áng mÁm non là sā luân phiên các ho¿t đáng căa trÁ trong mát ngày vßi nhÿng yêu cÁu cā thể là điều kián c¢ bÁn giúp trÁ hình thành tính tā lāc. Tác giÁ đã chỉ ra rằng bằng nhÿng bián pháp giáo dāc nh° h°ßng dẫn và rèn luyán kỹ nng tā đánh giá cho trÁ thông qua các ho¿t đáng ã tr°áng mÁm non, h°ßng dẫn trÁ rèn luyán kỹ nng tā tá chąc thāc hián các ho¿t

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

đáng thông qua ho¿t đáng tā lāc trong chÁ đá sinh ho¿t t¿i tr°áng mÁm non có thể giúp trÁ phát huy tát khÁ nng tā lāc căa mình [28].

Luận án tiÁn sĩ căa Nguyßn Hßng Thuận: <Mát sá bián pháp tác đáng căa gia đình nhằm phát triển tính tā lập cho trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái= đã chąng minh đ°ÿc vai trò căa cha m¿ trong viác giáo dāc tính tā lāc cho trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái, trong đó, gia đình và nhà tr°áng cÁn có sā quan tâm, chú ý đÁn khÁ nng tā phāc vā, tā làm mát sá viác phù hÿp vßi khÁ nng căa trÁ để có các bián pháp giáo dāc phù hÿp góp phÁn hình thành và phát triển tính tā lập cho trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái[47].

Trong cn <Làm gì khi con khơng nghe lái= căa tác giÁ L°¢ng Chân Mai đã đ°a ra m¿nh mát trong nhÿng ph°¢ng pháp hiáu quÁ để giáo dāc con cái căa cha m¿ là uán nắn hành vi sai trái căa con, bßi d°ỡng ý thąc sáng có trách nhiám, tác giÁ nh¿n m¿nh, ý thąc trách nhiám là mát trong nhÿng tiêu chí quan tráng căa nhân cách. TrÁ em hián nay đa phÁn đ°ÿc ng°ái lßn và cha m¿ chiều chuáng, ý thąc tā lập kém, hay ỷ l¿i, nh¿t là thiÁu ý thąc trách nhiám. Cha m¿ nên bßi d°ỡng ý thąc trách nhiám cho con nh° để con làm mát sá viác nhà thích hÿp. Để trÁ làm viác nhà có thể khiÁn trÁ trÁi nghiám mát chút trách nhiám cÁn có căa mình đái vßi gia đình, đßng thái cũng có thể bßi d°ỡng nng lāc sinh ho¿t căa trÁ tng c°áng lòng tā tin và tính đác lập căa chúng. Cho nên đái vßi nhÿng cơng viác gia đình trÁ có thể làm, cha m¿ không nên làm thay. Cha m¿ còn nên thỉnh thoÁng giao cho trÁ mát sá nhiám vā nh° thÁ dù là trÁ cịn nhß, cũng s¿ sßm có ý thąc trách nhiám khá cao, không dāa vào ng°ái khác, tā nguyán hồn thành mái cơng viác [dẫn theo 34].

<b>1.2.Tëng quan tỡnh hỡnh nghiờn cu v cỏc yu tỗ nh hóng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mÉu giáo </b>

Các nghiên cąu ã trên thÁ gißi và ã Viát Nam về v¿n đề này ch°a nhiều, hián t¿i ch°a tìm th¿y nghiên cąu chuyên sâu, cā thể về v¿n đề này. Táng quan các nghiên cąu chỉ cho th¿y có mát sá nghiên cąu về các yÁu tá Ánh h°ãng tßi kĩ nng sáng căa trÁ mẫu giáo, kĩ nng tā bÁo vá căa trÁ mẫu giáo. Tuy nhiên, nghiên cąu này cho rằng, viác xem xét các yÁu tá Ánh h°ãng tÿ h°ßng nghiên cąu này cũng là c¢ sã khoa hác tát để nghiên cąu này áp dāng và tìm hiểu chính xác các u tá Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo. Do vậy, nghiên cąu táng quan các

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

YÁu tá khÁ nng vận đáng căa trÁ cũng đ°ÿc dā báo có Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc căa trÁ. Đây là khẳng đßnh căa tác giÁ Feder và cáng sā., 2005. TrÁ mÁm non cũng cÁn đ°ÿc rèn luyán các khÁ nng vận đáng để hoàn thián hành vi tā phāc vā bÁn thân. Chính khÁ nng vận đáng căa trÁ phÁn ánh các chąc nng căa chúng trong viác giúp trÁ thāc hián các hành vi tā phāc vā hàng ngày. Vì vậy, sā thiÁu khÁ nng vận đáng căa trÁ có thể ngn cÁn trÁ thāc hián các hành vi tā phāc vā nh° n uáng, mÁc quÁn áo 3 cãi quÁn áo (Feder và cáng sā., 2005) [82].

Payne & Isaacs, 2012, cũng cho rằng, yÁu tá khÁ nng vận đáng căa trÁ là mát trong nhÿng u tá có Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo. Tác giÁ cho rằng, khÁ nng vận đáng căa trÁ giúp cho trÁ có thể đác lập thāc hián các hành vi tā phāc vā bÁn thân. Do đó, để trÁ thāc hián tát các hành vi tā phāc vā thì cÁn quan tâm tßi viác giáo dāc để giúp trÁ phát triển khÁ nng vận đáng (Payne & Isaacs, 2012) [108].

Tác giÁ Nguyßn Thß Hiền (2022). Tác giÁ khi nghiên cąu về quá trình giáo dāc kỹ nng tā bÁo vá bÁn thân ã trÁ mẫu giáo 5 3 6 tuái đã xác đßnh các yÁu tá Ánh h°ãng đÁn quá trình giáo dāc kỹ nng tā bÁo vá bÁn thân căa trÁ gßm: yÁu tá chă quan (khÁ nng nhận thąc, hąng thú, tính cách...căa trÁ) yÁu tá khách quan (gia đình, nhà tr°áng, xã hái, internet...). Các yÁu tá chă quan và khách quan có Ánh h°ãng đÁn q trình giáo dāc kỹ nng này ã trÁ vßi các mąc đá, các khía c¿nh khác nhau [19].

Nh° vậy, yÁu tá khÁ nng nhận thąc, khÁ nng vận đáng, hąng thú, tính cách căa trÁ mẫu giáo đ°ÿc xác nhận là mát trong nhÿng u tá có Ánh h°ãng nh¿t đßnh tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái.

Các tác giÁ Sobrebiga và Medez (2021) khẳng đßnh: trÁ mẫu giáo có thể phát triển hành vi tā phāc vā thông qua sā kỳ váng căa cha m¿ về viác trÁ tā tin thāc hián các hành vi tā phāc vā. Sā kỳ váng này căa cha m¿ s¿ thành hián thāc khi cha m¿ biÁt khuyÁn khích và giáo dāc con thāc hián các hành vi tā phāc vā theo ląa tuái căa mình. Nhÿng trÁ đ°ÿc nuôi d¿y bãi cha m¿ th°áng xuyên đÁt ra kỳ váng,

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

th°áng xuyên đáng viên, khích lá, ¿m áp nh°ng nghiêm khắc có mąc đá phát triển hành vi tā phāc vā tát h¢n [114].

u tá thói quen sinh ho¿t căa gia đình là mát trong nhÿng yÁu tá đ°ÿc các nghiên cąu đi tr°ßc xác nhận có Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo. Cā thể nh, Kaỗan et al., 2019 ó ch ra rng, ỏi vßi các gia đình ln chú tráng tßi viác rèn cho con các thói quen tā phāc vā trong sinh ho¿t hàng ngày s¿ giúp trÁ có hành vi này đúng và thuÁn thāc h¢n nhÿng đ°a trÁ sáng trong gia đình mà bá m¿ làm giúp con hÁt, khơng h°ßng dẫn và cho con tā thāc hián các hành vi tā phāc vā bÁn thõn (Kaỗan v cỏng s., 2019) [92]. Tác giÁ Nguyßn Thß Hiền (2022) cho rằng, u tá thói quen sinh ho¿t căa gia đình là mát trong nhÿng yÁu tá Ánh h°ãng tßi kĩ nng tā bÁo vá bÁn thân căa trÁ 5 3 6 tuái. Nhÿng tác đáng căa gia đình trong viác hình thành kĩ nng tā bÁo vá bÁn thân cho trÁ có thể dißn ra mát cách tā phát hoÁc tā giác. Sā tác đáng tā phát thông qua sā Ánh h°ãng qua l¿i giÿa các thành viên nh° cách xā lý, thái đá, hành vi khi gÁp tình huáng nguy hiểm mà trÁ đ°ÿc chąng kiÁn trÁ s¿ ¿n t°ÿng, nhß lâu và cho đ¿y nh° là mát trÁi nghiám căa mình. Bên c¿nh đó, nhÿng tác đáng căa gia đình cịn là nhÿng tác đáng mang tính tā giác, tā nhiên ván dĩ nó dißn ra trong cc sáng hàng ngày, thơng qua sā giáo dāc căa ng°ái lßn đÁn trÁ. Sā gÁn gũi căa cha m¿ s¿ hiểu đ°ÿc nhÿng nhu cÁu hąng thú nhu cÁu căa con cũng nh° nhÿng khó khn, khó nói căa con khi gÁp các v¿n đề về bÁn thân. Cha m¿ có thể giáo dāc con thơng qua trị chun, nhÿng câu chun kể, nêu g°¢ng các tình hng thāc tÁ,& dÁn s¿ hình thành thói quen về hành vi, nhÿng kỹ nng bÁo vá bÁn thân mình ã mái lúc mái n¢i, ngay cÁ khi khơng có cha m¿ ng°ái

<i><b> -Yếu tố thời gian học tại trường mÁm non và Yếu tố số lưÿng học sinh trong lớp học mÁm non: </b></i>

Sezici, E., & Akkaya, D. D. (2020) đã tiÁn hành nghiên cąu vßi 126 trÁ mÁm non tÿ 60372 tháng tuái trong khoÁng thái gian tÿ ngày 15 tháng 3 đÁn ngày 30 tháng 5 nm 2019. Nghiên cąu cho th¿y rằng, trong giai đo¿n tr°ßc khi đi hác, đąa trÁ lßn lên cÁn đ°ÿc đáp ąng nhÿng nhu cÁu c¢ bÁn. Trong giai đo¿n này, viác d¿y cho trÁ các hành vi tā phāc vā có mát vß trí quan tráng nhằm hß trÿ trÁ thāc hián

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

đ°ÿc các hành vi tā phāc vā. Nghiên cąu cũng cho th¿y, hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo chßu Ánh h°ãng nhiều bãi yÁu tá thái gian ã tr°áng mẫu giáo căa trÁ. Thái gian ã tr°áng mẫu giáo căa trÁ chiÁm đa sá thái gian căa trÁ trong mát ngày, t¿i đây trÁ đ°ÿc hác và đ°ÿc thāc hián các hành vi tā phāc vā. Do vậy, thái gian ã tr°áng càng nhiều thì hành vi tā phāc vā căa trÁ càng tát [113].

Các tác giÁ Emel Sezici & Deniz Done Akkaya (2020), đã đ°a ra nhÿng kÁt luận trái chiều vßi kÁt luận trong nghiên cąu căa Sezici, E., & Akkaya, D. D., 2020 nêu trên. Các tác giÁ khẳng đßnh rằng hành vi tā phāc vā bÁn thân căa trÁ mẫu giáo bß Ánh h°ãng bãi thái gian trÁ ã tr°áng mẫu giáo. TrÁ có thái gian hác ½ ngày t¿i tr°áng có hành vi tā phāc vā bÁn thân tát h¢n trÁ hác cÁ ngày t¿i tr°áng mẫu giáo. Các tác giÁ cho rằng, trong giai đo¿n này, các thāc hành hß trÿ cung c¿p cho trÁ hành vi tā phāc vā bÁn thân có mát vß trí quan tráng. Giai đo¿n mÁm non r¿t quan tráng để hß trÿ các hành vi tā phāc vā bÁn thân trong môi tr°áng mÁm non. Tuy nhiên, viác đ¿t đ°ÿc nhÿng hành vi tā phāc ã trÁ có vai trị và trách nhiám quan tráng đái vßi cha m¿, đÁc biát là các bà m¿. Do mơi tr°áng lßp hác đơng đúc, giáo viên mÁm non có thể gÁp khó khn trong viác phát triển hành vi tā phāc vā bÁn thân cho trÁ mÁm non. Ngoài ra, mái quan há giÿa thāc hành căa các bà m¿ hß trÿ các hành vi tā phāc vā căa trÁ em và thái gian đi hác đ°ÿc đ°a ra trong tài liáu. TrÁ em dành ít thái gian h¢n ã tr°áng mẫu giáo cho biÁt có nhiều hành vi tā phāc vā hÂn khi c m hò tr ó nh. Nhng đąa trÁ đ°ÿc m¿ hß trÿ thāc hián các hành vi tā phāc vā nhiều h¢n s¿ tiÁn bá hÂn so vòi nhng a tr khỏc cựng ỏ tuỏi [80].

Theo h°ßng nghiên cąu này, các tác giÁ Ouz và Derin (2013), trong mát nghiên cąu vßi trÁ mẫu giáo cho th¿y trÁ n cùng các thành viên trong gia đình s¿ dành thái gian để sā dāng nĩa, thìa đúng cách và phát triển hành vi tā phāc vā bÁn thân nhanh h¢n [105]. Mát nghiên cąu khác cho th¿y nhÿng bà m¿ dành nhiều thái gian cho con h¢n đóng vai trị quan tráng trong viác phát triển các hành vi tā phc

<i><b>v bn thõn cho tr (Demiriz & Dinỗer, 2001) [77]. </b></i>

Nghiên cąu căa các tác giÁ Emel Sezici và Deniz Done Akkaya (2020), đ°ÿc thāc hián để xem xét Ánh h°ãng căa khÁ nng vận đáng ã trÁ mÁm non đÁn hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo. KÁt quÁ nghiên cąu cho th¿y, khÁ nng vận đáng căa trÁ mẫu giáo bß Ánh h°ãng bãi thái gian ã tr°áng mẫu giáo. KÁt quÁ nghiên cąu này

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

cũng khẳng đßnh rằng, khÁ nng vận đáng căa trÁ tng lên, thì hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo cũng tng lên[80].

Koksalan, Yayan, Ulutas, và Emre (2017), đã thāc hián nghiên cąu nâng cao kỹ nng tā chm sóc bÁn thân căa trÁ mÁm non và cho th¿y thái gian hác mÁm non làm tng kỹ nng vận đáng tinh căa trÁ [94].

Bên c¿nh yÁu tá thái gian trÁ đi hác t¿i tr°áng mÁm non có Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ thì u tá sĩ sá lßp mÁm non mà trÁ hác cũng đ°ÿc chỉ ra có sā Ánh h°ãng nh¿t đßnh đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ. NÁu trÁ hác trong lßp có sĩ sá đơng s¿ khơng có hành vi tā phāc vā tát. Bãi l¿, lßp đơng trÁ, giáo viên khơng có đă thái gian và sā quan tâm d¿y đ°ÿc hÁt các trÁ các hành vi tā phāc vā (Dincer và cáng sā, 2017) [78].

Nh° vậy, táng hÿp l¿i có thể th¿t rằng, các nghiên cąu trên thÁ gißi và ã Viát Nam đã xác nhận có nhiều u tá Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo. Các yÁu tá đ°ÿc xác nhận có Ánh h°ãng nh¿t đßnh đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo gßm: KhÁ nng vận đáng căa trÁ; Kỳ váng căa cha m¿; Thói quen sinh ho¿t căa gia đình; Sá l°ÿng hác sinh trong lßp hác mÁm non; Thái gian hác t¿i tr°áng mÁm non; Kỳ váng căa giáo viên về hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái; Thái l°ÿng d¿y hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

Táng quan các cơng trình trên thÁ gißi và ã Viát Nam cho th¿y: Trên thÁ gißi nhÿng nghiên cąu xoay quanh v¿n đề hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo t¿i tr°áng mÁm non đ°ÿc quan tâm nghiên cąu. Điều này khẳng đßnh vai trị và tÁm quan tráng căa viác tiÁn hành các về v¿n đề này tÿ góc đá khoa hác tâm lý hác. â Viát Nam các nghiên cąu về v¿n đề này bắt đÁu đ°ÿc quan tâm, tuy nhiên ch°a nhiều. Các nghiên cąu tập trung vào viác tìm hiểu và nghiên cąu v¿n đề này theo các h°ßng sau đây:

Các nghiên cąu về các hành vi tā phāc vā căa trÁ. Các nghiên cąu này tập trung vào viác tìm hiểu các hành vi tā phāc vā căa trÁ nh° hành vi n uáng, vá sinh cá nhân, hành vi mÁc quÁn áo,& Các nghiên cąu tập trung tìm hiểu về vai trị căa hành vi tā phāc vā đái vßi sā phát triển căa trÁ mẫu giáo và hình thąc giáo dāc để giúp trÁ mẫu giáo phát triển hành vi tā phāc vā.

Mát trong nhÿng h°ßng nghiên cąu đ°ÿc quan tâm đó là các nghiên cąu về các yÁu tá Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo. Các nghiên cąu đã chỉ ra có nhiều yÁu tá có Ánh h°ãng tßi hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo, cā thể nh° các yÁu tá KhÁ nng vận đáng căa trÁ; Kỳ váng căa cha m¿; Thói quen sinh ho¿t căa gia đình; Sá l°ÿng hác sinh trong lßp hác mÁm non; Thái gian hác t¿i tr°áng mÁm non; Kỳ váng căa giáo viên về hành vi tā phāc vā ã trÁ mẫu giáo 5-6 tuái; Thái l°ÿng d¿y hành vi tā phāc vā cho trÁ mẫu giáo 5-6 tuái t¿i tr°áng mÁm non.

Sau khi táng quan các cơng trình nghiên cąu trên thÁ gißi và t¿i Viát Nam, nhận th¿y khoÁng tráng cÁn đ°ÿc nghiên cąu liên quan đÁn hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non liên quan tßi các khía c¿nh: phÁn lßn các nghiên cąu về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non đ°ÿc nghiên cąu tÿ góc đá khoa hác giáo dāc, các nghiên cąu tÿ góc đá khoa hác tâm lý căa về hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non ch°a nhiều, ch°a đ°ÿc nghiên cąu sâu và há tháng. xu¿t phát tÿ khoÁng tráng đó, đề tài <Hành vi tā phāc vā căa trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non= đ°ÿc lāa chán làm v¿n đề nghiên cąu.

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<b>2.1. TrÁ mÉu giáo 5-6 tuëi ã tr°áng mÅm non và đ¿c đißm phát trißn tâm lý căa trÁ mÉu giáo 5 -6 tuëi ã tr°áng mÅm non liên quan tßi hành vi tā phāc vā </b>

<i><b>2.1.1. Khái niệm trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mÁm non </b></i>

Tr°áng mÁm non là c¢ sã giáo dāc mÁm non trong há tháng giáo dāc quác dân, có t° cách pháp nhân, có tài khoÁn và con d¿u riêng.

T¿i tr°áng mÁm non trÁ em đ°ÿc tá chąc theo nhóm trÁ hc lßp mẫu giáo. Đái vßi nhóm trÁ: trÁ em tÿ 03 tháng tuái đÁn 36 tháng tuái đ°ÿc tá chąc thành các nhóm trÁ. Sá l°ÿng trÁ em tái đa trong mát nhóm trÁ đ°ÿc quy đßnh nh° sau: Nhóm trÁ tÿ 03 đÁn 12 tháng tuái: 15 trÁ em; Nhóm trÁ tÿ 13 đÁn 24 tháng tuái: 20 trÁ em; Nhóm trÁ tÿ 25 đÁn 36 tháng tuái: 25 trÁ em; Đái vßi lßp mẫu giáo: TrÁ em tÿ 03 tuái đÁn 06 tuái đ°ÿc tá chąc thành các lßp mẫu giáo[4].

Nh° vậy, trÁ mẫu giáo 5-6 tuái ã tr°áng mÁm non là trÁ đang hác t¿i các lßp mẫu giáo t¿i các tr°áng mÁm non.

<i><b>2.1.2. Đặc điểm sinh lý, tâm lý của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mÁm non liên quan tới hành vi tự phāc vā </b></i>

<i>2.1.2.1.Đặc điểm sinh lí của trẻ 5-6 tuổi á trưßng mầm non liên quan tới hành vi tự phục vụ </i>

Về mÁt c¢ thể đã phát triển t°¢ng đái đÁy đă, c¿u t¿o và ho¿t đáng căa các c¢ quan và há c¢ quan dÁn dÁn hoàn chỉnh. TrÁ ã ląa tuái mÁm non tng nhanh về sąc nÁng, nhßp điáu căa sā lßn lên hàng nm qua các thái kì là khơng đßng đều. TrÁ s¢ sinh nÁng khoÁng 3 - 3,2 kg thì đÁn khi trÁ 5 ti tráng l°ÿng c¢ thể đã đ¿t 15,7 kg, cao 95cm. Mßi tháng cân nÁng căa trÁ tng tÿ 100g 3 150g, đÁn 6 tuái cân nÁng trung bình tÿ 18 kg 3 20kg. Chiều cao mßi tháng tng tÿ 1cm 3 1,5cm, đÁn 6 tuái trÁ cao tÿ 105cm 3115 cm. Sā tng tr°ãng về mÁt thể ch¿t cho th¿y khÁ nng tā phāc vā và làm viác căa trÁ đã tng lên.

Não căa trÁ 6 tuái đ¿t khoÁng 1300 gam gÁn bằng não ng°ái tr°ãng thành (nÁng khng 1400gam). Đi đơi vßi viác tng thêm khái l°ÿng căa bá não là sā

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

hoàn thián c¿u t¿o căa bá não. Não căa trÁ có khng 100 tỉ tÁ bào và vß não đã có 6 lßp, các tÁ bào thÁn kinh vß não đã đ°ÿc biát hóa nh°ng ch°a hồn tồn, các khe, rãnh trên vß não đã đ°ÿc khắc sâu hÂn so vòi lỳc mòi sinh. Hot ỏng phõn tớch, táng hÿp căa các bán cÁu đ¿i não phát triển m¿nh m¿. Sā thành lập các đ°áng liên hỏ thn kinh tm thỏi diòn ra nhanh chúng hÂn ląa tuái 4-5 tuái và sā phân tích các tín hiáu nhận thąc cũng đ°ÿc phân hóa chính xác h¢n. TrÁ biểu hián nng lāc trí t qua ho¿t đáng táng hÿp căa lái nói, qua suy nghĩ, quan sát, tập trung chú ý, khÁ nng ghi nhß, liên t°ãng, t°ãng t°ÿng, khÁ nng giÁi quyÁt các nhiám vā đÁt ra trong khi hác, ch¢i, cũng nh° trong lao đáng mát cách sáng t¿o, đác lập. Não bá ã ng°ái gßm 2 bán cÁu vßi nhÿng chąc nng khơng giáng nhau, bán cÁu não trái điều khiển t° duy logic, bán cÁu não phÁi h°ßng đÁn t° duy hình t°ÿng. Sā phát triển và hoàn thián về bá não là c¢ sã quan tráng, điều khiển suy nghĩ, nhận thąc, ho¿t đáng căa trÁ trong quá trình hác tập. PhÁn x¿ căa trÁ trong giai đo¿n này cũng đã phát triển m¿nh. PhÁn x¿ không điều kián có s¿n và án đßnh, phÁn x¿ có điều kián đ°ÿc hình thành trong quá trình sáng căa trÁ. ĐÁn giai đo¿n này phÁn x¿ có điều kián đã trã nên bền vÿng h¢n. PhÁn x¿ có điều kián là nhÿng phÁn x¿ ho¿t đáng nhá tín hiáu căa 2 lo¿i kích thích. Kích thích cā thể là nhÿng hián t°ÿng cā thể, trāc tiÁp nh° ánh sáng, nhiát đá, âm thanh, màu sắc,& còn nhÿng tín hiáu thą 2 bao gßm nhÿng nhÿng yÁu tá kích thích mang tính ch¿t trÿu t°ÿng nh° lái nói, chÿ viÁt, mơi tr°áng xã hái,& Há tháng tín hiáu thą 2 là c¢ sã sinh lý hác căa ho¿t đáng t° duy. Muán cho trÁ phát triển t° duy tát trong giai đo¿n này thì cÁn phÁi cho trÁ tiÁp xúc, làm quen và hình thành phÁn x¿ có điều kián vßi há tháng tín hiáu thą 2 trong đó quan tráng nh¿t là lái nói và chÿ viÁt.

Lái nói là hián thāc hóa căa t° duy, phát triển lái nói hoÁc chÿ viÁt cho trÁ trong giai đo¿n này cũng chính là phát triển t° duy cho trÁ. Có lái nói tát trÁ t° duy tát. Muán cho trÁ phát triển t° duy tát trong giai này thì cÁn phÁi cho trÁ tiÁp xúc, làm quen và hình thành phÁn x¿ có điều kián vßi há tháng tín hiáu thą 2 trong đó quan tráng nh¿t là lái nói và chÿ viÁt. Lái nói là hián thāc hóa căa t° duy, phát triển lái nói hoÁc chÿ viÁt cho trÁ trong giai đo¿n này cũng chính là phát triển t° duy cho trÁ. Vận đáng căa trÁ trong giai đo¿n này phát triển t°¢ng đái hồn thián, trÁ có thể vận đáng tồn thân, hoÁc làm các đáng tác phąc t¿p nh° ch¢i đá cÁu, nhÁy dây, leo

</div>