Slide bài giảng TÂM LÝ HỌC

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.38 MB, 113 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

T¢M Lý HäC

SLIDE BÀI GIẢNG

T4/2024

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Néi dung

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TÂM LÝ HỌC

CHƯƠNG 1

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

1.1.Tâm lý và tâm lý h cọc

✔ Tâm lý

Tâm lý là t tất cả nh ngữnghi nện tượngng tinh th n ần n yả sinh trong đ uần óc con người, g ni,ắn li nền và đi uền hành m iọi hành đ ng,ộng, ho tạt đ ngộng, c aủa con ngu i.ời,

✔ Tâm lý h cọc

Tâm lý h cọi là khoa h cọi nghiên c uứu các hi n ện tượngng tâm lý người, các quy lu ti;ật n yả sinh, v nật hành và phát tri nển c aủa các hi nện tượngng tâm lý trong ho tạt đ ngộng đa d ngạt c aủa cu c ộng s ngống hàng ngày ở m iỗi con người.i.

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

1.2. Vài nét về sự hình thành và phát tri nển

✔ Nh ngững tư tưởng tâm lý h cọc th iời. kì cổ đ iạt

✔ Nh ngững tư tưởng tâm lý h cọc th iời. Ph cục h ngư và c nận đ iạt

✔ Tâm lý h cọc trở thành khoa h cọc đ cộng l pận (TK 19)

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

✔ Nh ngững tư tưởng tâm lý h cọc trong th iời. kì hi nện đ iạt

□Tâm lý h cọc hành vi (tâm lý n yả sinh theo cơng th cứu kích thích - ph nả ng,ứu coi con người, như cỗ máy)i

□Tâm lý h cọc Gestalt (b nả ch tất hi nện tượngng tâm lý có tính c uất trúc có s nẵn khi đượng sinh ra)c

□Phân tâm h cọc (Freud, đ iời, s ngống tình th nần bao g m:ồm: Cái y ất (id), cái tôi (ego) và siêu tôi (super-ego))

□Tâm lý h cọc nhân văn (b nả ch tất con người, v niống là t t ống đ p, ẹp, có lịng vị tha, khơng nhả hưởngng b iởng y uếu tống môi trười,ng xã h i)ộng,

□Tâm lý h cọc nh nận th cứu (ho tạt đ ngộng, nh nật th cứu c aủa con người, ilàm đ i ống tượngng nghiên c uứu tâm lý c aủa mình)

□Tâm lý h cọc ho tạt đ ngộng (Tâm lý người, điượng hình thành trong cho tạt đ ng,ộng, giao ti pếu và trong các m iống quan h ện xã h i)ộng,

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

1.3. B nản ch t,ất, ch cức năng và phân lo iại các hi nện tượngngtâm lý

✔ B nản ch tất, c aủa tâm lý ngườii

❖ Quan ni mệm duy tâm khách quan

Tâm lý c aủa con người. là ido Thượngng đế, do tr iời. sinh ra và nh pận vào thể xác con người. Tâm lý con ngi. ười. không i phục thu cộng vào th ế gi iới khách quan cũng như đi uều ki nện th cực t i ạt c aủa đ iời. s ngống

❖ Quan ni mệm duy v tật t mầm thườngng

Tâm lý - tâm h nồn cũng như m iọc sực v tận hi n ện tượngng đ uều đượng c ucấu t oạt từ v tận ch tấu, do v t ận ch tấu tr cực ti pế sinh ra, tâm h nồn gi ngống như gan ti tế ra m t.ận

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

❖ Chủ nghĩa duy v tật bi nệm ch ngứng kh ng ẳng đ nh,ịnh, tâm

lý người. là sực i ph nản ánh hi n ện th cực khách quan vào não người. i thông qua chủa thể và tâm lý người. có i

b nản ch t ấu xã h iộng - l chịch s .ử.

□ Tâm lý người, là sự ph niả ánh hi nện th c ự khách quan vào não người, thông qua ch iủathển

□ Ph nản ánh có thể hi uể là sực tác đ ngộng qua l iạt gi aững hai hay nhi uều hện th ngống v tận ch t ấu mà k tế quản để l iạt d uấu v tế ở cản hện th ng tácống đ ngộng l nẫn hện th ngống ch uịch sực tác đ ng.ộng

□ Ph nản ánh tâm lý là sực tác đ ngộng qua l i ạt gi aững thế gi iới khách quan vào não người. Thế gi ii. ới khách quan chính là ngu nồn g c ống n iộng dung củaaDownlotadâed bmy Tr?n Holàýng H?in(giasgugloưry@gời.mail.icom)

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

□ Tính chủa thển c aủa tâm lý người, M ii. ỗi chủa thể có hình nhản tâm lý riêng vều thế gi iới xung quanh

□Cùng m tộng hi nện th cực khách quan, nhi uều chủa th ểph nản ánh sẽ cho ra nh ngững hình nhản tâm lý có s cắc thái, m cức đ ộng khác nhau.

□Cùng m tộng hi nện th cực khách quan tác đ ngộng vào m tộng chủa thể

trong nh ngữngth iời. đi m,ể hoàn c nh, ảntr ngạt thái cơ th ,ể tâm tr ngạtkhác nhau thì sẽ có nh ngững bi uể hi nện và s cắc thái khác nhau.

□M cức động ph nản ánh hi nện th cực khách quan ph ục thu cộng vào ho tạt đ ngộng tích c cực c aủa m iỗi người.i

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

□Tâm lý c aủa m iỗi người. hình thành, phát tri n iể và bi nế đ i ổcùng v iới s ực phát tri n ể c aủa l chịch sử. dân t cộng và c ngộng đ ng, ồnđ ngồn th i ời. ch uịch sực chế ưới b icở l chịch s ử. c aủa cá nhân và c ngộngđ ng..ồn

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

✔ Ch cức năng c aủa các hi nện tượngng tâm lý

□ Ch cức năng đ nhịnh hướng:ng: đ nhịch hướing cho con người. itrong cu cộng s ngống thể hi nện ở vi cện xác l p ậnđ ngộng c ,ơ m cục đích ho tạt đ ng.ộng

□ Ch cức năng đ ngộng l c:ự thôi thúc, lôi cu nống con người. iho tạt đ ng,ộng kh cắc ph cục m iọc khó khăn vươn t iới m cục đích đều ra.

□ Ch cức năng đi uề khi n:ển đ tặt ra kế ho ch,ạt chương trình ph nấu đ uấu lâu dài để đ tạt t i,ới làm cho ho t ạtđ ngộng c aủa con người. trở nên có ý th c, iứcđem l i ạthi uện quản nh tấu đ nh.ịch

□ Ch cức năng ki mển tra đi uề ch nh:ỉnh: tực đánh giá k t ếquản ho tạt đ ngộng c aủa con người. so v iiới yêu c u,ầu, ý đ nhịch đ tặt ra để xem m cục đích ho tạt đ ngộng đã đ t ạtđ nế đâu và đi uều ch nhỉnh cho phù h p.ợng

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

1.4. Phân lo iại các hi nện tượngng tâm lý

❖Căn cức vào th iời. gian t nồn t i,ạt các hi nện tượngng tâm lý có ba lo i:ạt

□ Q trình tâm lý là nh ngững hi nện tượngng tâm lý có m ở đ uầu, và k tế thúc rõ ràng, th iời. gian t nồn t iạt tương đ i ống ng n.ắc Các quá trình nh nận th c:ức c mản giác, tri giác, trí nh ,ới tư duy, tưởng tượngng)

□ Các tr ngạng thái tâm lý là hi nện tượngng tâm lý di nễn ra trong th iời. gian tương đ iống dài, vi cện mở đ uầu, và k tế thúc không rõ ràng, khơng có đ iống tượngng riêng nên ph iản đi kèm các hi nện tượngng tâm lý khác.

□ Các thu cộc tính tâm lý là nh ngững hi nện tượngng tâm lý tương đ iống n

ổ đ nhịch, khó hình thành và khó m tấu đi, t o ạt thành nh ngững nét riêng c aủa nhân cách, là b nống nhóm thu cộng tính tâm lý cá nhân nh :ư Xu hướing, tính cách, khí ch tấu và năng l c.ực

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

1.5. Đ iối tượngng và nhi mện vụ c aủa tâm lý h cọc

□ Đ iối tượngng c aủ tâm lý h cọc là nghiên c u ứucác hi nện tượngng tâm lý v iới tư cách là hi n ện tượngng tinh th nần do thếu gi iới khách quan tác đ ngộng, vào não con người, sinh ira, g iọc chung là các ho tạt đ ngộng tâm lý.

□ Nhi mệm vụ cơ b nản c aủ tâm lý h cọc là nghiên c u:ức

• b nản ch tấu hi nện tượngng tâm lý

• các quy lu tận n yản sinh và phát tri n ể tâm lý

• cơ chế di nễn bi nế và thể hi nện tâm lý

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

1.6. Phươngng pháp nghiên c uức c aủa tâm lý h cọc

✔ Phương pháp đàm tho iạt

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

1.7. Tâm lý h cọc và m iối liên hện v iớng: các khoa h cọc khác

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

1.8. Cơng sở sinh h cọc c aủa tâm lý ngườii

✔ C uấu trúc c aủa não bộngvà ho tạt đ ngộng c aủa h ệnth nầu, kinh c pấu cao

✔ Hện th ngống tínhi uện thức nh tấu và hệnth ngống tín hi uện th ức hai

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

□ Vai trò c aủa tâm lý h cọc trong th c ựti nễn

Đ nhịch hướing, đi uều khi n,ể đi uều ch nh ỉnh nh nận th c,ức thái đ ,ộng hành vi c aủa con người. trong t ti ấu cản các lĩnh v cực ho t ạt đ ngộng c aủa con người. nh :i ư h cọc t p,ận vui ch i,ơ lao đ ngộng s nản xu t,ấu y t ,ế giáo d c, ục thể thao, an ninh qu cống phòng…

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

CHƯƠNGNG 2

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

2.1.Khái ni mện ho tại đ ngộng

✔ Đ nhịch nghĩa ho tạt đ ngộng

Ho tạt đ ngộng, là m iống quan hện tác đ ngộng, qua l iạt gi aững con người, và thếu gi iiới khách quan đển t o ạt ra s nả ph m.ẩm.

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

✔ Trong m iống quan hện đó, có hai q trình di n ễn ra đ ngồm: th i,ời, bổ sung và th ngống nh tất v iới

nhau

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

✔ Đặc điểm của hoạt động

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

2.2 Khái ni mện giao ti pếp

✔ Đ nhịnh nghĩa giao ti pếp

Giao ti pếu là sự ti pếu xúc tâm lý gi aững người, v ii ới người, ithông qua đó con người, itrao đ i ổ thông tin, c mả xúc, tác đ ngộng, qua l iạt và nh ảhưởngng l nẫn nhau

• Giao ti pếu ln mang tính m cục đích

• Giao ti pếu là sự tác đ ngộng, gi aững chủa thển v iới ch ủa thển

• Giao ti pếu mang tính phổ bi nếu

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

✔Phươngng ti nện c aủa giao ti pếp

□ Ngơn ngững (nói và vi t)ếu

□ Phi ngôn ngững (cử ch ,ỉ, đi uện b …,ộng, không gian th iời, gian, quà t ngặng )

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

❖ Phân lo i ại giao ti pếp

□ Căn cức vào sự tham gia tr cự ti pếp ho c ặc gián ti pếp c a ủa chủa thển và đ iối tượngng

✔ Giao ti pếp tr cực ti pếp : giao ti pế đượng ti n c ế hành t iạt th iời. đi mể có m t ặt gi aững hai hay nhi uều người.i.

✔ Giao ti pếp gián ti pếp : giao ti pế đượng th c c ực hi nện qua phương ti nện trung gian, đ iống tượngng giao ti pế không có m tặt ở th iời. đi mể c nầu, ti p ế xúc (th ,ư đi nện tho i,ạt báo chí, truy nều thanh, truy nều hình...)

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

□ Căn cức vào m cụ đích, nhi mện vụ ho t ạiđ ngộng c aủa nhóm xã h i,ộng cá nhân

✔ Giao ti pếp chính th cứng : Là sực giao ti p ế gi aững các thành viên trong m tộng nhóm xã h iộng ho cặt các nhóm xã h iộng chính th c, ức nghi th cức giao ti pế đượng dư lu nc ận xã h i ộng ho cặt pháp lu t,ận phong t cục t pận quán quy đ nh.ịch

✔ Giao ti pếp khơng chính th cứng : Là s ực giao ti pế gi aững các cá nhân trong các nhóm khơng chính th cức v iới nhau.

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

□ Trong tâm lý h cọc xã h iộng

✔ Giao ti pếp đ nhịnh, hướngng xã h iộc : chủa thể giao ti pế v iới tư cách là đ iạt di nện cho xã h i ộng nh mằng truy nều tin, thuy tế ph cục ho cặt kích thích đ iống tượngng giao ti pế ho tạt đ ng.ộng

✔ Giao ti pếp đ nh ịnh,hướngng - nhóm: chủa th ể giao ti pế v iới tư cách đ iạt di nện cho m t ộng nhóm xã h i,ộng nh mằng gi iản quy tế nh ngững v n ấu đều trong nhóm đ t ặt ra trong h cọc t p,ận s n ản xu t,ấu kinh doanh, chi nế đ u…ấu

✔ Giao ti pếp đ nhịnh, hướngng cá nhân: Là lo i ạt giao ti pế gi aững các cá nhân xu tấu phát từ m c ục đích, đ ngộng c ,ơ nhu c u,ầu, h ngức thú, c m ản xúc… c aủa cá nhân.

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

❖ Ch cức năng c aủa giao ti pếp

✔Ch cứu năng thông tin hai chi uền gi aững các chủa thển tham gia giao ti pếu

✔Ch cứu năng tổ ch c,ứu đi uền khi n,ển ph iống h p ợng hành đ ngộng,

✔Ch cứu năng đi uền khi n,ển đi uền ch nh ỉ,hành vi

✔Ch cứu năng xúc c mả

✔Ch cứu năng nh nật th cứu và đánh giá l nẫn nhau

✔Ch cứu năng giáo d cục và phát tri nển nhân cách

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

2.3. Tâm lý là s nản ph mẩm c aủa ho tại đ ngộng và giao ti pếp

✔ M iối quan hện gi aữa ho tại đ ngộng và giao ti pếp

□ Giao ti pế là m tộng d ngạt đ cặt bi tện c aủa ho tạt đ ng ộng vì giao ti pế cũng có nh ngững đ cặt đi mể như ho t ạt đ ng:ộngđ ngộng c ,ơ m cục đích, đi uều ki nện - phương ti n,ện đ iống tượngng, s nản ph m...ẩm

□ Ho tạt đ ngộng và giao ti pế là hai ph mạt trù đ ng ồn đ ng:ẳng:

✔ Giao ti pế di nễn ra như m tộng đi uều ki nện c aủa ho t ạt đ ng.ộng

✔ Giao ti pế để hi uể bi t,ế giao ti pế để tri nể khai ho tạt đ ng,ộng giao ti p đ đ ng viênế ể ộng

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

□ Vai trò c aủa ho t ạt đ ngộng và giao ti pế

Ho tạt đ ngộng và giao ti pế là n i ơ n yản sinh ra tâm lý, đ ngồn

th i ời. cũng là n iơ tâm lý v nận hành, th cực hi nện vai trị c aủa mình đ iống v iới cu cộng s ng.ống

Tâm lý là s nản ph mẩm c aủa ho t ạt đ ngộng và giao ti p.ế

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

✔ Sự hình thành và phát tri nển ý th cức

□ Ý th cức đượng hình thành trong ho tc ạt đ ng ộng và thể hi nện trong s nản ph mẩm ho tạt đ ng ộng c aủa cá nhân

□ Ý th cức đượng hình thành trong sực giao ti pc ế v iới người. khác, v ii ới xã h iộng

□ Ý th cức đượng hình thành b ngc ằng con đười.ng ti pế thu n nều văn hóa xã h i,ộng ý th cức xã h iộng

□ Ý th cức đượng hình thành b ngc ằng con đười.ng tực nh nận th c,ức tực đánh giá, tực phân tích hành vi

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

HO TẠT Đ NGỘNG NH NẬN TH CỨC

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

1. Quá trình nh nận th cức c mản tính1.Q trình c mản giác

✔ Đ nhịnh nghĩa c mản giác

C mản giác là quá trình tâm lý ph nản ánh m t ộng cách riêng lẻ t ngừ thu cộng tính c a ủa sực v t, ận hi nện tượngng khi chúng đang tr cực ti p,ế cục th ể tác đ ngộng vào giác quan.

✔ Đ cặc đi mển c aủa c mản giác

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

□Phân lo iạt c mản giác

□C mản giác bên trong: cơ th ;ể v nận đ ng;ộng thăng b ng; rungằng

□C mản giác bên ngoài

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

✔ Vai trò c aủa c mản giác

□ Con người. có khản năng đ nhi ịch hướing và thích nghi v iới mơi trười.ng.

□ Là hình th cức đ uầu, tiên c aủa ho tạt đ ng ộng nh nận th cức

□ Là con đười.ng nh nận th cức hi nện th c ực khách quan đ cặt bi tện quan tr ngọc đ i ống v iới người. khuy ti ế t t.ận

□ Là đi uều ki nện quan tr ngọc đ mản b o ản tr ngạt thái ho tạt đ ngộng c aủa vỏi não

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

❑ Các quy lu tận cơng b nản c aủa c mản giác❖ Quy lu tận về ngưỡngng c mản giác

Mu nống gây ra c mả giác thì kích thích ph i đ tảạt t iới m tộng, gi iới h nạt nh tất đ nh,ị gi iới h n ạt mà ởng đó kích thích gây ra đượng cc mả giác g iọi là ngưỡngng c mả giác.

✔ Ngưỡngng c mản giác có hai lo i:ạt Ngưỡngng tuy tện đ iống c aủa c mản giác và ngưỡngng sai bi tện c aủa c mản giác.

Ngưỡngng tuy tện đ iống c aủa c mản giác g m:ồn

- Ngưỡngng tuy tện đ iống phía dưới là ci: ười.ng đ ộng kích thích t iống thi uể đủa gây ra c mản giác.

- Ngưỡngng tuy tện đ iống phía trên: là cười.ng động

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

✔ Ngưỡngng sai bi tện là m cức động chênh l chện t i ống thi uể vều cười.ngđộng ho cặt tính ch tấu c aủa hai kích thích đủa để ta phân bi tện

đượng hai kích thích đó.c

✔ Ngưỡngng tuy tện đ iống và ngưỡngng sai bi tện c a ủa c mản giác là khác nhau ở m iỗi lo iạt c m ản giác khác nhau và m iỗi người. ikhác nhau.

✔ Ngưỡngng c mản giác tỷ lện ngh chịch v iới tính nh yạt c mản c aủa m iỗi người.i.Tính nh yạt c m ản (động nh yạt c m)ản là năng l cực c mản nh n ận đượng các kích thích vào các giác quan.c

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

❖ Quy lu tận về sự thích ngức c aủa c m ảngiác

Tính thích ngứu là khả năng thay đ iổ đ ộng, nh yạt c mả c aủa c mả giác cho phù h p ợng v iới sự thay đ iổ c aủa cười,ng động, kích thích (khi cười.ng động kích thích gi mản thì tăng động nh yạt c mản c aủa c mản giác, ngượng l i)c ạt

✔ Để đ mản b oản cho sực ph nản ánh đượng t t c ống nh tấu và b oản vện hện th nầu, kinh kh iỏi b ịch h yủa ho i,ạt c mản giác c aủa con người. có khản năng thích ngi ức v iới kích thích.

</div>Trang 41<div class="page_container" data-page="41">

❖ Quy lu tận về sự tác đ ngộng qua l iại gi a ữa các c mản giác

Kích thích y uếu lên m tộng, cơi quan phân tích này sẽ làm tăng động, nh yạt c mả c aủa m tộng, c ơi quan phân tích khác và ngượng l i.cạt

✔ Sực tác đ ngộng qua l iạt gi aững các c mản giác có thể di nễn ra m tộng cách đ ngồn th iời. hay n i ống ti p,ế có thể nh ngững c mản giác cùng lo i ạt hay khác lo i.ạt

</div>