(Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Kinh Tế) Đánh Giá Thực Trạng Hoạt Động Của Hệ Thống HTXNN Trên Địa Bàn Tỉnh Đồng Tháp

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.55 MB, 118 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>HTXNN TRÊN ĐÊA BÀN TÈNH ĐÒNG THÁP </b>

<b>NGÀNH: QUÀN LÝ KINH T¾ - 8310110 </b>

Ng°ßi h°ớng dẫn khoa hác: TS. LA NGàC GIÀU

<i>Tp. Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2023 </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

i

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

ii

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

iii

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

iv

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

v

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

vi

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

vii

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

viii

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

ix

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

x

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

xi

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

xii

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

xiii

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

xiv

HTXNN đ°ÿc thành lập với są mệnh phāc vā nhu cầu chung căa thành viên về s¿n phẩm và dßch vā, t¿o việc làm và tăng thu nhập cho các thành viên mát cách hiệu qu¿ h¡n - điều mà các thành viên đ¡n lẻ không thể làm đ°ÿc hoặc thực hiện kém hiệu qu¿ trong điều kiện kinh tế thß tr°ßng.

Trong ph¿m vi nghiên cąu nái dung t¿i ch°¡ng 1, luận văn đã phân tích các vÁn đề về q trính hình thành và ho¿t đáng căa các hÿp tác xã, các cơng trình nghiên cąu về quá trình hình thành và ho¿t đáng căa các hÿp tác xã trong và ngoài n°ớc. Qua đó, phân tích những °u điểm, nh°ÿc điểm và xác đßnh ngun nhân căa những nh°ÿc điểm đó để đề xuÁt gi¿i pháp hß trÿ, thúc đẩy phát triển HTXNN trên đßa bàn tỉnh Đồng Tháp.

Q trình thực hiện đề tài trên, ph°¡ng pháp nghiên cąu tác gi¿ đã lựa chán là đßnh tính tổng hÿp, phân tích, đánh giá số liệu và thu thập thơng tin để hồn thiện luận văn cùng với phỏng vÁn, nghiên cąu chuyên sâu thêm từ các đồng chí lãnh đ¿o UBND tỉnh, các sá, ngành cÁp tỉnh, UBND huyện, phòng NN&PTNT, phòng Kinh tế, lãnh đ¿o Đ¿ng ăy, UBND xã. Kết qu¿ nghiên cąu đã làm rõ những nguyên nhân h¿n chế trong ho¿t đáng căa HTXNN: Nhận thąc căa mát bá phận cán bá, công chąc, cÁp uỷ Đ¿ng, chính quyền; ngành nơng nghiệp có kh¿ năng thu hút đầu t° ch°a cao; HTXNN không tiếp cận với các nguồn lực °u đãi căa Nhà n°ớc; Tuy nhiên, tác gi¿ đã xác đßnh ngun nhân chính và quan tráng nhÁt là thiếu sự tin t°áng, thiếu sự hÿp tác và liên kết giữa các thành viên với nhau và giữa thành viên với HTX.

Qua kết qu¿ nghiên cąu, tác gi¿ đã đề xuÁt các gi¿i pháp nhằm khắc phāc mát số h¿n chế nh°: gi¿i pháp về qu¿n lý; hồn thiện c¡ chế, chính sách; về nâng cao chÁt l°ÿng ho¿t đáng căa HTXNN; gi¿i pháp để thu hút nguồn lực, ... Tuy nhiên, tác gi¿ tập trung vào mát số gi¿i pháp để nâng cao chÁt l°ÿng ho¿t đáng căa những HTXNN đang ho¿t đáng và các HTXNN sẽ thành lập trong thßi gian tới, từng b°ớc khơi phāc lịng tin, sự hÿp tác, liên kết giữa nông dân, từng b°ớc đào t¿o trá thành nông dân chuyên nghiệp trong bối c¿nh hái nhập kinh tế quốc tế.

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

xv

<b>ABSTRACT </b>

Cooperatives were established with the mission of serving the common needs of members for products and services, creating jobs and increasing incomes for members more effectively - something that individual members cannot do. or perform poorly under market economic conditions.

Within the scope of content research in chapter 1, the thesis has analyzed issues about the formation and operation of cooperatives, researches on the formation and operation of cooperatives. communities at home and abroad. Thereby, analyzing the advantages and disadvantages and determining the causes of those disadvantages to propose solutions to support and promote the development of agricultural cooperatives in Dong Thap province.

In the process of implementing the above topic, the research method the author has chosen is qualitatively synthesizing, analyzing, evaluating data and collecting information to complete the thesis along with interviews, further in-depth research. from the leaders of the Provincial People's Committee, provincial departments and branches, District People's Committee, Department of Agriculture and Rural Development, Department of Economics, leaders of Party Committee, Commune People's Committee. Research results have clarified the causes of limitations in the operation of cooperatives: Perception of a part of cadres, civil servants, Party committees and authorities; the agricultural sector has low ability to attract investment; The cooperative does not have access to preferential resources of the State; However, the author has identified the main and most important cause as lack of trust, lack of cooperation and connection between members and between members and cooperatives.

Through the research results, the author has proposed solutions to overcome some limitations such as: management solutions; perfecting mechanisms and policies; on improving the quality of operations of agricultural cooperatives; solutions to attract resources, ... However, the author focuses on a number of

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

xvi

solutions to improve the quality of operation of the existing cooperatives and the cooperatives that will be established in the near future, step by step restore restore trust, cooperation and association between farmers, step by step training to become professional farmers in the context of international economic integration.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>2. Các cơng trình nghiên cąu có liên quan... ... 3 </b>

<b>2.1 Cơng trình nghiên cąu trong n°ßc ... ... 3 </b>

<b>2.2 Cơng trình nghiên cąu n°ßc ngồi ... ... 4 </b>

<b>3. Māc tiêu nghiên cąu ... ... 6 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b>1.4. Đ¿c điÃm căa Hÿp tác xã Nơng nghiÇp ... 11 </b>

<b>1.5.1. Các nghiên cąu trên th¿ gißi ... 14 </b>

<b>1.5.2. TÕng quan kinh nghiÇm căa ViÇt Nam ... 14 </b>

<b>1.6. Các y¿u tÑ Ánh h°ãng đ¿n să phát triÃn căa Hÿp tác xã...15 </b>

<b>1.7. Chính sách hß trÿ Ánh h°ãng đ¿n ho¿t đáng căa Hÿp tác xã... 18 </b>

<b>1.9. Mơ hình phát triÃn Hÿp tác xã mát sĐ n°ßc trờn th giòi v Viầt </b><i><b>Nam.. ... 20 </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

xix

<b>2.2.1. Thăc tr¿ng phát triÃn Hÿp tác xã ... 28 </b>

<b>2.2.2.2. DËch vā Hÿp tác xã Nơng nghiÇp cung cÃp ... 30 </b>

<b>2.2.2.3. Tài chính và k¿t quÁ kinh doanh căa Hÿp tác xã ... 32 </b>

<b>2.2.2.4. Trình đá, đá tuÕi căa ng°ái lãnh đ¿o ... 35 </b>

<b>2.2.2.5. C¢ sã vÁt chÃt căa Hÿp tác xã Nơng nghiÇp ... 37 </b>

<b>2.2.2.6. Đánh giá, phân lo¿i Hÿp tác xã Nơng nghiÇp ... 39 </b>

<b>2.2.3. Các Chính sách tác đáng đ¿n Hÿp tác xã Nơng nghiầp ... 40 </b>

<b>2.2.3.1. Chớnh sỏch hò tr tỏc ỏng đ¿n ho¿t đáng căa Hÿp tác xã Nơng nghiÇp ... 40 </b>

<b>2.2.3.2. BĐKH tác đáng đ¿n ho¿t đáng căa Hÿp tác xã Nơng nghiÇp...42 </b>

<b>2.2.3.3. Liên k¿t bao tiêu các sÁn phẩm căa các Hÿp tác xã Nơng nghiÇp 43 2.2.3.4. Să quan tâm căa ĐÁng và chính quyÁn đËa phÂng ... 45 </b>

<b>2.2.3.6. Quy mơ thành viên Ánh h°ãng tích căc đ¿n cáng đÓng ... 46 </b>

<b>2.3. ¯u điÃm, h¿n ch¿ và nguyên nhân... 47 </b>

<b>2.4. Nguyên nhân căa vÃn đÁ tÓn t¿i ... 48 </b>

<b>2.4.1. Nguyên nhân khách quan ... 48 </b>

<b>2.4.2. Nguyên nhân chă quan ... 49 </b>

<b>CH¯¡NG 3: MàT SÐ GIÀI PHÁP PHÁT TRIÂN HTX NƠNG NGHIỈP TÈNH ĐỊNG THÁP 3.1. Quan điÃm căa ĐÁng và Nhà n°ßc ... 51 </b>

<b>3.2. Quan điÃm phát triÃn Hÿp tác xã Nơng nghiÇp trên đËa bàn tÉnh đĨng Tháp...52 </b>

<b>3.3. ĐËnh h°ßng phát triÃn Hÿp tác xã giai đo¿n 2021 - 2025... 53 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

xx

<b>3.4. Mát sÑ giÁi pháp phát triÃn Hÿp tác xã Nơng nghiÇp giai đo¿n 2021 - 2025 ... 54 </b>

<b>3.4.1. Tun trun vË trí, vai trị, tÅm quan trÍng ... 54 </b>

<b>3.4.4. Tip tc ếi mòi, hon thiần c¢ ch¿, chính sách ... 57 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

xxi

BNNPTNT Bá Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

xxii

<b>BÁng 2.2: Phân lo¿i theo từng dßch vā trong HTXNN </b> 30

<b>BÁng 2.4: Mát số HTX có doanh thu lớn nhÁt năm 2020 </b> 31

<b>BÁng 2.5: Năng lực tài chính và kết qu¿ kinh doanh căa HTX </b> 32

<b>BÁng 2.7: 05 HTX có doanh thu cao nhÁt năm 2020 </b> 35

<b>BÁng 2.11: Thiệt h¿i do tác đáng căa thßi tiết 2015 - 2020 </b> 42

<b>BÁng 2.12: Ho¿t đáng tiêu thā căa HTX năm 2020 </b> 43

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<b>BiÃu đĨ 2.3: Đá đá tuổi trung bình căa cán bá HTXNN </b> 37

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

1

Phát triển kinh tế, nòng cốt là HTX nh° là mát thành phần kinh tế quan tráng đã

<i>đ°ÿc Đ¿ng và Nhà n°ớc ta khẳng đßnh trong Văn kiện Đ¿i hái Đ¿ng: "Phát triển kinh tế theo nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước đóng vai trị chủ đạo; kinh tế nhà nước cùng với KTTT dần trở thành nền tảng cơ bản của hệ thống kinh tế quốc dân", "Phát triển KTTT với các hình thức đa dạng, trong đó nịng cốt là HTX"</i>. Phát triển kinh tế thß tr°ßng nói chung và phát triển kinh tế hß trÿ nói riêng đã trá thành quan điểm căa Đ¿ng về phát triển nền kinh tế thß tr°ßng đßnh h°ớng xã hái chă nghĩa.

Chính sách đổi mới kinh tế căa Đ¿ng và Nhà n°ớc. Đặc biệt là việc thực hiện Quyết đßnh số 1318 ngày 03/3/2002, Hái nghß lần thą 5 Ban ChÁp hành Trung °¡ng Đ¿ng khoá IX "Về tiếp tāc đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu qu¿ KTTT" nay đã đ°ÿc cā thể hoá bái Nghß quyết số 20- NQ/TW ngày 16/6/2022 căa Hái nghß lần thą 5 Ban ChÁp hành Trung °¡ng Đ¿ng khoá XIII "Về tiếp tāc đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu qu¿ KTTT trong giai đo¿n mới"; Quyết đßnh số 1804/QĐ-TTg, ngày 13/11/2020 phê duyệt ch°¡ng trình hß trÿ phát triển CNTT và HTX giai đo¿n 2021-2025"; Quyết đßnh 1168/QĐ-UBND.HC, ngày 18/10/2016 về việc phê duyệt Đề án tái c¡ cÁu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020, đßnh h°ớng đến năm 2030. Nhằm thay đổi cách làm, chuyển từ t° duy s¿n xuÁt nông nghiệp thuần tuý, đặc biệt là s¿n xuÁt lúa g¿o sang t° duy kinh tế đa d¿ng, đáp ąng yêu cầu căa thß tr°ßng, chuyển từ số l°ÿng sang hiệu qu¿ cao; Xây dựng NTM NN hữu c¡, liên kết theo chußi giá trß, xây dựng th°¡ng hiệu, chú tráng phát triển công nghiệp chế biến và công nghiệp hß trÿ gắn với phát triển kinh tế nông nghiệp. Theo đánh giá, phong trào HTXNN, phi nông nghiệp (gái tắt là HTX) á Đồng Tháp ngày càng căng cố, phát triển và khẳng đßnh vai trị căa HTX, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Trong những năm vừa qua, HTX đã thể hiện b¿n chÁt tốt đẹp căa mát tổ chąc KTTT, phù hÿp với māc tiêu xây dựng cnxh á n°ớc ta. "KTTT cùng với khu vực kinh tế Nhà n°ớc đã từng b°ớc trá thành trā cát căa hệ thống kinh tế quốc dân". Chính sách đổi mới kinh tế căa Đ¿ng và Nhà n°ớc. Đặc biệt là việc thực hiện Quyết đßnh số 1318 ngày 03/3/2002, Hái nghß lần thą 5 Ban ChÁp hành Trung °¡ng Đ¿ng khoá IX "Về tiếp tāc đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu qu¿ KTTT" nay đã đ°ÿc

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

2

cā thể hố bái Nghß quyết số 20 - NQ/TW ngày 16/6/2022 căa Hái nghß lần thą 5 Ban ChÁp hành Trung °¡ng Đ¿ng khoá XIII "Về tiếp tāc đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu qu¿ KTTT trong giai đo¿n mới"; Quyết đßnh số 1804/QĐ-TTg, ngày 13/11/2020 phê duyệt ch°¡ng trình hß trÿ phát triển CNTT và HTX giai đo¿n 2021-2025"; Quyết đßnh 1168/QĐ-UBND.HC, ngày 18/10/2016 về việc phê duyệt Đề án tái c¡ cÁu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020, đßnh h°ớng đến năm 2030. Nhằm thay đổi cách làm, chuyển từ t° duy s¿n xuÁt nông nghiệp thuần tuý, đặc biệt là s¿n xuÁt lúa g¿o sang t° duy kinh tế đa d¿ng, đáp ąng yêu cầu căa thß tr°ßng, chuyển từ số l°ÿng sang hiệu qu¿ cao; Xây dựng NTM NN hữu c¡, liên kết theo chußi giá trß, xây dựng th°¡ng hiệu, chú tráng phát triển công nghiệp chế biến và cơng nghiệp hß trÿ gắn với phát triển kinh tế nông nghiệp. Theo đánh giá, phong trào HTXNN, phi nông nghiệp (gái tắt là HTX) á Đồng Tháp ngày càng căng cố, phát triển và khẳng đßnh vai trị căa HTX, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Trong những năm vừa qua, HTX đã thể hiện b¿n chÁt tốt đẹp căa mát tổ chąc KTTT, phù hÿp với māc tiêu xây dựng cnxh á n°ớc ta. "KTTT cùng với khu vực kinh tế Nhà n°ớc đã từng b°ớc trá thành trā cát căa hệ thống kinh tế quốc dân".

Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cąu, kh¿o sát, đánh giá hiệu qu¿ ho¿t đáng HTX trong tỉnh còn vÁn đề cần l°u ý: KTTT vừa yếu vừa thiếu, khơng có sąc tham gia thß tr°ßng. Các HTX thành lập ph¿i trên c¡ sá hÿp tác, giúp đỡ lẫn nhau, cần phát huy sąc m¿nh tập thể, sąc m¿nh căa từng thành viên để trā vững trong giai đo¿n hiện nay, đặc biệt coi tráng việc thay đổi t° duy, nhận thąc về b¿n chÁt kinh tế thß tr°ßng mà HTXNN khơng ph¿i là cuác cách m¿ng công nghệ, chỉ là cuác cách m¿ng tâm lý nông dân, ph¿i h°ớng tới thay đổi suy nghĩ căa há, bái mßi ng°ßi nơng dân mát m¿nh v°ßn, mát góc rng, diện tích q nhỏ nên khơng có đáng lực thay đổi. Khi có sự hÿp tác căa bà con với nhau, giữa nông dân với doanh nghiệp cùng làm thì việc này sẽ thay đổi cách thąc s¿n xuÁt. Quá trình chế biến và b¿o qu¿n ph¿i đ°ÿc chuyển đổi thành chÁt l°ÿng.

Vì vậy, để đánh giá thực tr¿ng phát triển, đổi mới và nâng cao hiệu qu¿ kinh tế HTX trong thßi gian tới. Luận văn "Đánh giá thực tr¿ng ho¿t đáng căa hệ thống HTXNN trên đßa bàn tỉnh Đồng Tháp" từ đó đề ra mát số gi¿i pháp nhằm tăng hiệu qu¿ bền vững căa HTXNN nh° thay đổi ph°¡ng thąc s¿n xuÁt; đẩy m¿nh gắn s¿n xuÁt với tiêu thā, áp dāng khoa hác - kỹ thuật; chun mơn hố và chuyển dßch dân c° từ nơng thơn ra thành thß; giúp thu nhập và đßi sống căa ng°ßi dân ngày càng đ°ÿc nâng cao.

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

- Phùng Quốc Chí (2010), Phát triển HTX trong q trình đơ thß hố đến năm 2020 á Việt Nam, Luận văn tiến sĩ, qua nghiên cąu tác gi¿ đã làm sáng tỏ nhiều khía c¿nh căa HTX trên c¡ sá mát số n°ớc đã phát triển HTX lâu đßi và t¿i Việt Nam trong thßi gian ngắn. Từ đó, có h°ớng phát triển HTX phāc vā q trình cơng nghiệp hố giai đo¿n 2020 á Việt Nam, đồng thßi đề xuÁt những gi¿i pháp thiết thực, hiệu qu¿ giúp HTX Việt Nam phát triển bền vững, đóng góp cho sự phát triển căa đÁt n°ớc.

- Nguyễn M¿nh TuÁn (2011), HTX và KTHT kinh tế xã á Việt Nam: tình hình và gi¿i pháp hiện t¿i, luận văn th¿c sĩ. Tác gi¿ trình bày hệ thống lý luận mới về kinh tế hÿp tác, HTX; làm rõ mát số yếu tố khách quan căa việc thành lập KT HTX, HTX tính chÁt, nguyên tắc ho¿t đáng hÿp tác, cách thąc thực hiện kinh tế HTX, HTX; đánh giá h¿n chế, bÁt cập căa kinh tế HTX và đ°a ra các đßnh h°ớng, gi¿i pháp cā thể nhằm phát triển KT HTX t¿i Việt Nam sau năm 2020.

- Nguyễn Thành Đąc (2014), Phát triển HTXNN huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Qu¿ng Bình, Tiến sĩ Kinh tế. Tác gi¿ tập trung phân tích thực tr¿ng phát triển HTX hiện nay t¿i huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Qu¿ng Bình qua quá trình nghiên cąu, chỉ rõ các mặt m¿nh, điểm h¿n chế và nguyên nhân căa điểm yếu. Luận văn cũng trình bày mát số vÁn đề cÁp thiết ph¿i đ°ÿc khắc phāc trong t°¡ng lai gần.

- Trần Minh H¿i (2014), "Nghiên cąu phát triển HTXNN ĐBSCL, luận văn TS. Tác gi¿ mô t¿ quá trình phát triển HTX á ĐBSCL giai đo¿n 2000-2010, đi sâu phân tích năng lực căa ban điều hành HTX, phân tích thực tr¿ng các ho¿t đáng dßch vā căa HTX và sự phát triển kinh tế, xã hái căa HTX và đề xuÁt những gi¿i pháp nhằm nâng cao năng lực qu¿n lý HTX điểm á ĐBSCL. giai đo¿n 2015 - 2020. Trong phân tích hiện nay về cÁp lãnh đ¿o HTX (Hái đồng qu¿n trß, Hái đồng qu¿n trß, Ban điều hành HTX) , tác gi¿ cũng trình bày quá trình phát triển trình năng lực qu¿n lý HTX giai đo¿n 2000 - 2010 và đối chiếu với năng lực và quá trình đi lên. Đồng thßi, tác gi¿ cũng đề xuÁt các gi¿i pháp nâng cao năng lực ban giám đốc HTX ĐBSCL.

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

4

- Trần Giang Nam (2015), "Nâng cao hiệu qu¿ ho¿t đáng hÿp tác trên đßa bàn tỉnh Tuyên Quang", Luận văn tiến sĩ kinh tế. Tác gi¿ đã đề xuÁt mát số gi¿i pháp nhằm phát triển HTX căa tuyên quang trong thßi gian tới. Đồng thßi giúp cho cÁp uỷ, chính quyền cùng cÁp có những luận cą xác đáng trong việc ho¿ch đßnh chă tr°¡ng, chính sách phát triển KTTT trên đßa bàn giai đo¿n 2015 - 2020.

- Ph¿m Việt Dũng (2016) Phát mát lo¿i hình HTX mới theo Luật HTX năm 2012. Tác gi¿ đề cập đến những thành công b°ớc đầu trong quá trình ąng dāng vào HTX mới (b°ớc đầu có sự khắc phāc mát số h¿n chế, điểm yếu kém căa HTX kiểu cũ nh° chÁt l°ÿng ho¿t đáng ngày càng đ°ÿc tăng cao, số l°ÿng HTX kinh doanh có lãi đang có xu thế phát triển m¿nh; hiện t°ÿng HTX làm ăn không hiệu qu¿ đã gi¿m dần và từng b°ớc theo kßp các nền kinh tế khác, ...). Đồng thßi, bài viết cũng đề cập đến những h¿n chế, điểm yếu đang tồn t¿i nh°: hiện có mát tỷ lệ lớn HTX ch°a rà soát ho¿t đáng theo luật HTX 2012.

- D°¡ng Ngác Thành, Nguyễn Cơng Tồn và Hà Thß Thu Hà (2018) Đánh giá nhân tố ¿nh h°áng đến hiệu qu¿ ho¿t đáng HTXNN t¿i tỉnh An Giang".Kết qu¿ nghiên cąu cho thÁy, hiệu qu¿ ho¿t đáng s¿n xuÁt kinh doanh căa HTXNN khơng cao, chỉ có 55% HTXNN đ°ÿc xếp lo¿i khá và trung bình/yếu (45%) . Kết qu¿ nghiên cąu cũng chỉ ra khó khăn căa HTXNN là nguồn vốn (tỷ lệ số góp vốn căa mßi thành viên HTXNN thÁp, bình quân 100.000 đồng/thành viên HTXNN) ; và quy mơ diện tích đÁt mà HTXNN qu¿n lý thÁp (thành viên tham gia thành lập HTXNN có diện tích đÁt rÁt nhỏ, thÁp nhÁt 0,2 ha). Đồng thßi, thơng qua phân tích kết qu¿ này cho thÁy, hiệu qu¿ ho¿t đáng s¿n xuÁt, kinh doanh căa HTXNN chßu ¿nh h°áng từ các yếu tố: năm thành lập HTXNN, nguồn vốn, năng lực điều hành căa Ban GĐ và hình thąc ho¿t đáng kinh doanh căa HTXNN.

<b>2.2. Cơng trình nghiên n°ßc ngồi </b>

- Yoshitada Nakaoka – Giám đốc Viện Phát triển HTX Châu Á - Nhật B¿n (IDACA) Tokyo, viết A History of Japan ' s Cooperative Development cho thÁy các giai đo¿n phát triển HTX Nhật B¿n từ lúc thành lập (1840) đến 1998, qua đó đ°a ra mát số lo¿i hình HTX á Nhật B¿n và đánh giá những b°ớc phát triển này theo ý kiến căa tác gi¿.

- Marvin A.Scharrs (1980), HTX, Lý thuyết và Thực hành, xuÁt b¿n lần thą 4, Đ¿i hác Wisconsin-Madison. Àn phẩm A 1457. Tác phẩm đ°ÿc coi là nguồn tham kh¿o bổ ích cho cáng đồng HTX và nhiều đối t°ÿng từ nông dân đến nhà nghiên cąu, sinh viên

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

5

chuyên về HTX, không chỉ các HTX á Hoa Kỳ mà trên tồn thế giới. Tác gi¿ đã phân tích, làm rõ b¿n chÁt HTX, lßch sử và xu h°ớng căa các HTX trên thế giới và á Hoa Kỳ, khái niệm HTX, quyền và trách nhiệm căa HTX, °u điểm và h¿n chế căa HTX. Tác gi¿ nhÁn m¿nh, các HTX có thßi gian phát triển khá dài nh°ng mơ hình HTX khơng ph¿i là gi¿i pháp tối °u nhÁt cho tÁt c¿ ho¿t đáng kinh doanh.

- Richard J. Sexton và Julie Iskow (1993), "Chúng ta biết gì về kết qu¿ ho¿t đáng, hiệu qu¿ do HTX đem l¿i": Nghiên cąu đánh giá, T¿p chí HTXNN. Bài viết đánh giá về hiệu qu¿ ho¿t đáng, sự đóng góp vào kinh tế căa từng HTX và đánh giá những vÁn đề có liên quan đến lĩnh vực này. Các tác gi¿ đ°a ra các khái niệm về hiệu qu¿ kinh tế t°¡ng ąng với chă đề th¿o luận và liên kết những khái niệm này với lý thuyết về HTX nhằm đ°a ra nhận đßnh về hiệu qu¿ căa HTX. Trên c¡ sá khái niệm này, kết qu¿ nghiên cąu đã đ°ÿc hai tác gi¿ phân tích, đánh giá và bình luận. Kết luận căa bài viết là dù có nhiều nghiên cąu đánh giá hiệu qu¿ căa HTX nh°ng bằng chąng về hiệu qu¿ kinh tế căa HTX còn h¿n chế và không tán thành ý kiến cho rằng HTX lÿi nhuận thÁp so với nhà đầu t° khác.

- Birchall, Johnston (2004), HTX và các Māc tiêu Phát triển Thiên niên kỷ, ILO, Geneva. Trong tác phẩm này, tác gi¿ đ°a ra mát điểm quan tráng là danh tiếng trong quá khą căa cái gái HTX đ°ÿc thành lập và qu¿n lý bái nhà n°ớc đã ¿nh h°áng đến phát triển KT - XH không ph¿i là mát phần di s¿n căa HTX vì há khơng ph¿i là HTX thực sự. Do đó, việc làm rõ các HTX thực sự là ai và há có kh¿ năng gì là rÁt cần thiết. Trong tác phẩm căa mình, Johnston nêu lên mát số thành công căa liên minh HTX.

- UNDESA và ICA (2009), Tài liệu nền t¿ng về HTX, Nghiên cąu căa mát nhóm chuyên gia căa Liên hÿp quốc và LM HTX quốc tế đánh giá cao những đóng góp căa HTX trong phát triển kinh tế xã hái. Các chuyên gia cũng chia sẻ kinh nghiệm căa quốc tế và việt nam về quá trình phát triển HTX và đề xuÁt 14 biện pháp chính sách để căng cố và thúc đẩy hiệu qu¿ ho¿t đáng căa HTX.

- Birchall Johnston và Lou Hammond Ketilson (2009), Kh¿ năng phāc hồi trong thßi kỳ khăng ho¿ng và hÿp tác kinh doanh trong thßi kỳ suy thối, ILO, Geneva. Các tác gi¿ cho biết cuác khăng ho¿ng kinh tế trên tồn cầu sau đó đã có nhiều ¿nh h°áng xÁu đối với tÁt c¿ các HTX. Tuy nhiên, những HTX trên toàn thế giới đang cho thÁy kh¿ năng thích nghi căa há với các cuác khăng ho¿ng. 15 HTX tài chính cho thÁy há vẫn rÁt khoẻ, HTX bán lẻ tiếp tāc có doanh thu cao và HTX lao đáng cũng ghi nhận mąc tăng do mái ng°ßi lựa chán HTX đ°ÿc coi nh° doanh nghiệp để áp dāng các tập quán kinh tế mới. Từ đó làm sao những doanh nghiệp HTX này có kh¿ năng hồi phāc nh° vậy? Cơng trình

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

6

cung cÁp bằng chąng lßch sử cùng các thử nghiệm hiện t¿i cho thÁy mơ hình kinh doanh HTX sống sót sau khăng ho¿ng, điều quan tráng h¡n nữa là mơ hình kinh doanh này có thể phāc hồi trong khi vẫn đ¿m b¿o sinh kế căa ng°ßi dân n¡i nó ho¿t đáng. Các tác gi¿ đã đ°a ra các đề xuÁt cho các gi¿i pháp mà ILO có thể sử dāng ho¿t đáng căa mình trong việc biến cac1c HTX trá thành mát ph°¡ng tiện để xử lý cuác khăng ho¿ng hiện t¿i và ngăn ngừa những cuác khăng ho¿ng trong t°¡ng lai.

- Hồng Vân (2010) , Mơ hình kinh tế HTX căa các n°ớc châu Á, T¿p chí Cơng nghiệp. Tổng quan về các mơ hình kinh tế HTX á mát số quốc gia: Àn Đá, Nhật B¿n, Thái Lan và Malaysia mà Việt Nam có thể tham kh¿o nhằm phát triển những lo¿i hình HTX mới hiện nay.

<b>3. Māc tiêu nghiên cąu 3.1. Māc tiêu tÕng quát </b>

"Phân tích thực tr¿ng HTX tỉnh Đồng Tháp giai đo¿n 2018 - 2020" để qua đó đ°a ra những gi¿i pháp nâng cao hiệu qu¿ ho¿t đáng căa HTX tỉnh Đồng Tháp. Từ kết qu¿ nghiên cąu, đề tài đ°a ra những gi¿i pháp và đßnh h°ớng phát triển ho¿t đáng HTX nhằm thúc đẩy phát triển lĩnh vực HTX tỉnh Đồng Tháp.

<b>4. ĐÑi t°ÿng nghiên cąu </b>

Nghiên cąu toàn bá hệ thống HTXNN đang ho¿t đáng: tổ chąc, tài chính, kế tốn và phân phối thu nhập giai đo¿n 2018-2020 căa HTXNN.

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

7

<b>6. Ph°¢ng pháp nghiên cąu 6.1. Ph°¢ng pháp nghiên cąu </b>

- Sử dāng ph°¡ng pháp nghiên cąu đßnh tính tổng hÿp: Phân tích và xử lý dữ liệu để thu thập thơng tin nhằm māc đích hồn thiện đề tài.

- Sử dāng những dữ liệu thą cÁp sẵn có liên quan đến đề tài để miêu t¿, phân tích, so sánh và tập hÿp các thông tin liên quan đến đề tài.

<i><b>6.2.1. Thơng tin phụ </b></i>

Dữ liệu thą cÁp căa đề tài đ°ÿc thu thập qua các tài liệu đăng trên mát số ph°¡ng tiện thông tin đ¿i chúng, tổ chąc hái th¿o khoa hác, những bài viết liên quan đến HTX, dữ liệu do c¡ quan có thẩm quyền công bố nh°: Cổng thông tin điện tử Chính phă, UBND tỉnh Đồng Tháp, Cổng thông tin điện tử Đồng Tháp, Cāc Thống kê tỉnh Đồng Tháp, Sá Nông nghiệp và PTNT các huyện, thß xã, thành phố,...

Luận văn có thể làm tài liệu phāc vā cho công tác qu¿n lý, điều hành trong lĩnh vực nông nghiệp, đẩy m¿nh phát triển kinh tế nông nghiệp nói chung và HTXNN nói riêng cho tỉnh Đồng Tháp. Góp phần xây dựng c¡ sá pháp lý để hß trÿ cho việc nghiên cąu và phát triển khoa hác, ąng dāng có hiệu qu¿ cho tỉnh Đồng Tháp trong giai đo¿n tiếp theo.

Đề xuÁt trên là có căn cą và kh¿ thi, phù hÿp với việc thực hiện Đề án Tái c¡ cÁu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp đến năm 2025, đßnh h°ớng đến năm 2030; đề xuÁt gi¿i pháp tr°ớc mắt; gi¿i pháp dài h¿n; kiến nghß cā thể với các c¡ quan Trung °¡ng và đßa ph°¡ng.

Cùng với phần giới thiệu và kết luận, th° māc và phā lāc, luận văn đ°ÿc cÁu trúc thành 3 ch°¡ng:

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

8

Ch°¡ng 1: C¡ sá lý luận căa HTX và ho¿t đáng căa HTXNN.

Ch°¡ng 2: Tình hình HTXNN t¿i tỉnh Đồng Tháp giai đo¿n 2018 – 2020.

Ch°¡ng 3: Gi¿i pháp nâng cao hiệu qu¿ ho¿t đáng căa HTXNN tỉnh Đồng Tháp giai đo¿n 2021 - 2025.

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

9

<b>C¡ Sâ LÝ LUÀN VÀ HO¾T ĐàNG CĂA HTXNN </b>

<b>1.1 LËch sÿ phát triÃn HTX ViÇt Nam </b>

<b>BiÃu đĨ 1.1 Q trình phát triển HTX Việt Nam từ năm 1955 đến năm 2015.</b>

<i><b>(Nguồn: Quyết định 4588/QĐ-BNN của Bộ NN & PTNT) </b></i>

- Từ năm 1955 đến năm 1986: Việc thành lập HTX đ°ÿc thực hiện theo quyết đßnh hành chính nhà n°ớc theo thą tự từ cÁp c¡ sá (xã, ph°ßng) đến trung °¡ng: cung ąng nguyên liệu đầu vào trong ho¿t đáng kinh doanh, giá c¿, ...

- Từ năm 1986 đến năm 1996: Luật HTX đầu tiên căa Việt Nam đ°ÿc ban hành vào năm 1996 là c¡ sá pháp lý bãi bỏ mơ hình HTX "kiểu cũ" và t¿o cho việc phát triển mơ hình HTX cách tiếp cận từng b°ớc "mới" theo mơ hình do ICA đề xuÁt. Hai điểm quan tráng t¿i Luật HTX (1996) là: Thą nhÁt, cơng nhận vai trị căa "tổ chąc kinh tế tự chă căa những ng°ßi nơng dân có nhu cầu và lÿi ích chung, tự nguyện góp vốn, vay vốn đầu t°... "; Thą hai, khẳng đßnh tính tự chă căa HTX có nghĩa là khơng coi chính quyền là" c¡ quan chă qu¿n "hay cÁp trên" căa HTX. Đang quá trình chuyển đổi từ mơ hình HTX "kiểu cũ" sang HTX "kiểu mới", nhiều HTX đ°ÿc thành lập tr°ớc đây không xuÁt

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

10

phát từ nhu cầu thực tiễn căa xã hái, khơng có kh¿ năng tự chă và qu¿n lý yếu kém không đáp ąng đ°ÿc với điều kiện kinh tế thß tr°ßng nên buác ph¿i gi¿i thể. Tuy nhiên, trong giai đo¿n này, nhiều HTX kiểu mới đ°ÿc thành lập mới ph¿n ánh hết những yếu tố cần thiết căa việc phát triển tổ chąc HTX trong s¿n xt nơng nghiệp hàng hố, phù hÿp với nhu cầu căa nền kinh tế thß tr°ßng. Tính đến ngày 31/6/2003, n°ớc ta có 14.207 HTX.

- Giai đo¿n 2003-2012: Luật HTX ngày 26/11/2003 vẫn chỉ tồn t¿i tổ chąc s¿n xuÁt, không phân biệt giữa tổ chąc HTX với doanh nghiệp, tổ chąc chính trß - xã hái và tổ chąc từ thiện.

- Từ năm 2013 đến nay: Sau khi tiến hành thay đổi ph°¡ng thąc, mô hình cũ khơng cịn phù hÿp, số l°ÿng HTX gi¿m dần á hầu hết các lĩnh vực (tr°ớc năm 1995 có kho¿ng 25.000 HTX) và đến cuối năm 2012 chỉ cịn kho¿ng 19.700 HTX). Vì vậy, việc bổ sung và sửa đổi Luật HTX là đẩy m¿nh việc thành lập, khẳng đßnh đßa vß pháp lý căa những mơ hình kinh tế HTX đă điều kiện trá thành HTX, nhà n°ớc qu¿n lý HTX theo quy đßnh căa Pháp luật. Trên c¡ sá đó, ngày 20/11/2012, Quốc hái khố XIII đã thơng qua Luật HTX 2012 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2013.

"HTX là tổ chąc KTTT có đồng chă sá hữu và pháp nhân, bao gồm ít nhÁt 7 thành viên tự nguyện thành lập và hÿp tác với nhau để ho¿t đáng s¿n xuÁt, kinh doanh, t¿o việc làm nhằm phāc vā nhu cầu chung căa xã hái, trên c¡ sá tự chă, tự chßu trách nhiệm, công khai và dân chă trong qu¿n lý hÿp tác. Đây là chă tr°¡ng đúng đắn căa Đ¿ng và Nhà n°ớc ta nhằm t¿o điều kiện thuận lÿi giúp KTHT và các HTX phát triển".

<i><b>1.2.2. Khái niệm Hợp tác xã Nông nghiệp </b></i>

"HTXNN là tổ chąc KTTT có đồng chă sá hữu và pháp nhân, bao gồm ít nhÁt 07 nơng dân hoặc há gia đình tự nguyện thành lập và hÿp tác với nhau thực hiện ho¿t đáng s¿n xuÁt, kinh doanh để t¿o việc làm phāc vā nhu cầu chung căa xã hái, trên c¡ sá tự chă, tự chßu trách nhiệm, cơng khai và minh b¿ch trong qu¿n lý hÿp tác".

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

11

Kinh tế HTX nói chung là 1/5 nền kinh tế nhiều thành phần á n°ớc ta, gồm: Kinh tế nhà n°ớc, kinh tế tập thể, kinh tế liên doanh và kinh tế có vốn đầu t° trực tiếp n°ớc ngồi, từ đó tham gia vào nền kinh tế mát phần căa quá trình phát triển bền vững căa nền kinh tế Việt Nam. Nhóm kinh tế hÿp tác giúp tăng tổng s¿n phẩm nái đßa căa Việt Nam 4% trong 5 năm vừa qua và thực hiện hiệu qu¿ công tác xã hái, trật tự an tồn xã hái... Thßi gian qua, HTX là mát trong những nhân tố tích cực đồng hành với nhiều tổ chąc, doanh nghiệp hÿp tác, liên kết cung ąng s¿n phẩm, hàng hoá đến hàng triệu ng°ßi tiêu dùng và ng°ßi dân, giúp gi¿m giá thành, tăng thu nhập và cung cÁp hàng hoá chÁt l°ÿng. HTX đã nßi lực tự mình tiến lên ngày càng phát triển.

Việt Nam đông nông dân nh°ng quy mô s¿n xuÁt nhỏ lẻ, manh mún, chÁt l°ÿng không đồng đều làm gi¿m uy tín trong cuác c¿nh tranh toàn cầu, t¿o rào c¿n cho doanh nghiệp về s¿n xuÁt chế biến và phân phối s¿n phẩm. Trong khi đó, HTX đóng vai trò trung gian, là cầu nối giữa doanh nghiệp với các há nông dân. HTX giúp t¿o ra những s¿n phẩm tốt và ąng dāng các quy trình kỹ thuật chÁt l°ÿng đã đ°ÿc công nhận và quy mô kinh tế để có thể gi¿m chi phí và tăng giá bán s¿n phẩm. Từ đó giúp tăng tính c¿nh tranh căa s¿n phẩm với những doanh nghiệp khác.

<i><b>1.4. Đ¿c điÃm căa Hÿp tác xã Nơng nghiÇp </b></i>

Từ những nái dung đ°ÿc quy đßnh trong Luật HTX 2012 và các quan điểm có tính ngun tắc về xây dựng KTTT nêu trong Nghß quyết số 13 - NQ/TW căa Hái nghß lần thą 5 Ban ChÁp hành Trung °¡ng khoá IX về "tiếp tāc đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu qu¿ KTTT", có thể nêu lên mát vài nét đặc tr°ng và °u điểm chă yếu căa mơ hình HTX kiểu mới nh° sau:

<i> Thứ nhất, thành viên tham gia HTX 2012 khác với HTX kiểu cũ, thành viên chỉ </i>

bao gồm cá nhân, HTX kiểu mới theo Luật HTX 2012 là tổ chąc kinh tế có thành viên là thành viên. thành viên bao gồm mái cá nhân, há gia đình, pháp nhân (ng°ßi lao đáng, cán bá, công chąc, há s¿n xuÁt kinh doanh, hÿp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa thuác các thành phần kinh tế...), c¿ ng°ßi có ít vốn và ng°ßi có nhiều vốn có nguyện váng cùng nhau tự nguyện góp vốn hoặc có thể góp vốn đác lập và tự chßu trách nhiệm về ho¿t đáng căa mình theo quy đßnh căa pháp luật về HTX. HTX không triệt tiêu quyền chă đáng s¿n xuÁt kinh doanh căa thành viên mà sẽ làm những việc mà cá nhân thành viên không làm đ°ÿc hoặc khơng mang l¿i lÿi ích nhằm giúp thành viên phát triển.

<i> Thứ hai, HTX tổ chąc và ho¿t đáng theo những nguyên tắc sau: </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

12

- Nguyên tắc tự nguyện: Theo quy đßnh căa Luật HTX 2012 thì các cá nhân, há gia đình, tổ chąc có đầy đă điều kiện theo quy đßnh căa Luật HTX và trong Điều lệ HTX mới có quyền tham gia thành viên HTX. thành viên có quyền rßi bỏ HTX theo quy đßnh căa điều lệ HTX. Nguyện váng căa thành viên đ°ÿc tự do, khơng bß ràng bc hay h¿n chế. Đây là mát nguyên tắc quan tráng để duy trì lịng trung thành căa mßi ng°ßi tham gia.

- Nguyên tắc minh b¿ch, dân chă, công khai: Theo Luật HTX 2012, thành viên có quyền tham gia qu¿n lý, điều hành và giám sát HTX. Những vÁn đề quan tráng về s¿n xuÁt, kinh doanh căa HTX ph¿i đ°ÿc bàn b¿c và thơng qua Hái nghß video mát cách cơng khai. Các thành viên ph¿i có quyền biểu quyết bằng nhau theo nguyên tắc mßi ng°ßi mát phiếu, khơng phân biệt góp vốn nhiều hay ít, ...

- Nguyên tắc tự chă, tự chßu trách nhiệm và cùng có lÿi: Theo Luật HTX 2012, HTX là tổ chąc ho¿t đáng kinh tế với māc đích c¡ b¿n là đặt lÿi ích kinh tế làm māc tiêu hàng đầu, bao gồm lÿi ích căa thành viên và lÿi ích tập thể, đặc biệt chú tráng lÿi ích xã hái căa thành viên. Trong quá trình tổ chąc và ho¿t đáng, HTX có quyền quyết đßnh ngành, nghề s¿n xuÁt, kinh doanh thích hÿp mà pháp luật khơng cÁm hoặc theo ý chí, nguyện váng căa thành viên; tự chă hoàn toàn trong ho¿t đáng s¿n xuÁt kinh doanh và tự chßu trách nhiệm trong c¡ chế thß tr°ßng; ...

- Hÿp tác cùng phát triển cáng đồng: Đó là ngun tắc, tiêu chí c¡ b¿n căa HTX kiểu mới theo Luật HTX 2012, gắn kết lÿi ích kinh tế căa thành viên HTX với lÿi ích xã hái và phát triển cáng đồng. HTX là tổ chąc KTTT qu¿n lý toàn bá ho¿t đáng kinh tế căa từng thành viên tham gia với māc đích cùng hÿp tác, hß trÿ gi¿i quyết khó khăn để nâng cao thu nhập, c¿i thiện đßi sống vật chÁt và c¿ tinh thần căa những thành viên tham gia. Trên c¡ sá đó, khơng ngừng nâng cao vß thế, tính chÁt xã hái căa HTX trong gi¿i quyết những vÁn đề xã hái, góp phần tích cực thực hiện māc tiêu t¿o cơng ăn việc làm, xố đói gi¿m nghèo, đ¿m b¿o an sinh xã hái và quan hệ hữu nghß hÿp tác, gắn kết cáng đồng.

<i> Thứ ba, mối quan hệ sá hữu, qu¿n lý và phân phối trong HTX </i>

- Về quan hệ sá hữu: Trong mơ hình HTX kiểu cũ không thừa nhận sá hữu cá nhân và xố bỏ sá hữu há gia đình, chỉ có quyền sá hữu tập thể với tài s¿n đ°ÿc phân chia. Nhân viên trong HTX ph¿i tham gia s¿n xuÁt đối với vật nuôi và đÁt đai. Trong HTX kiểu mới theo Luật HTX 2012, sá hữu tập thể và t° liệu s¿n xuÁt đối với thành viên đ°ÿc phân chia rõ.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

13

- Các mối quan hệ qu¿n lý trong HTX: Trong HTX kiểu cũ có mối quan hệ phā thuác giữa thành viên với nhau. Các thành viên căa HTX công nhân chßu sự qu¿n lý trực tiếp căa HTX nên tính chÁt hÿp tác thực sự căa HTX khơng cịn nữa. Trong Luật 2012 quan hệ giữa HTX và thành viên là quan hệ hÿp tác, có tho¿ thuận, tự nguyện, cùng có lÿi, cùng chßu trách nhiệm về s¿n xt, kinh doanh.

- Về quan hệ phân phối: Trong HTX kiểu cũ, chế đá phân phối mang tính tập trung, bao cÁp, đặc biệt là phân phối theo lao đáng, phân phối theo vốn góp hầu nh° khơng đ°ÿc thực hiện (việc góp vốn ch°a mang tính tự nguyện) . Vì vậy, khơng khuyến khích đ°ÿc những ng°ßi lao đáng hăng say, nhiệt tình, mát số thành viên ít mặn mà với HTX và đóng góp nhiều cơng sąc trong phát triển kinh tế gia đình. Trong mơ hình HTX kiểu mới theo Luật HTX 2012, việc phân phối đ°ÿc thực hiện theo nguyên tắc bình đẳng, cùng có lÿi c¿ về lao đáng, vốn góp và theo mąc đá tham gia dßch vā.

đ°ÿc gi¿i thốt khỏi sự trói bc cąng nhắc căa mơ hình bao cÁp tập trung, hß trÿ, ... Nhà n°ớc tơn tráng quyền tự chă, tự chßu trách nhiệm về s¿n xuÁt, kinh doanh căa HTX và mái ho¿t đáng khác, không đ°ÿc tham gia trực tiếp các ho¿t đáng căa HTX. Vai trò căa Nhà n°ớc tham gia qu¿n trß HTX đ°ÿc tăng c°ßng qua việc xây dựng c¡ chế, chính sách hß trÿ HTX phát triển. Nghĩa vā đóng góp vật chÁt nặng nề tr°ớc đây căa HTX cho nhà n°ớc và xã hái, đặc biệt đối với HTX nông thôn nay đã c¡ b¿n đ°ÿc bãi bỏ, HTX tập trung thực hiện vai trị và trách nhiệm hồn thành cơng việc căa mình thơng qua thành viên căa mình.

Thą sáu, về mơ hình HTX Tổ chąc và ho¿t đáng căa HTX: Khơng h¿n chế về quy mơ, lĩnh vực, đßa bàn (trừ những lĩnh vực có quy đßnh cā thể) với mơ hình linh ho¿t, đa ngành. hình thąc, phù hÿp với đặc thù căa từng ngành, mßi vùng có nhiều cÁp đá phát triển từ thÁp đến cao, từ cung ąng dßch vā đầu vào, đầu ra cho ho¿t đáng s¿n xuÁt kinh doanh đến lựa chán ngành, nghề để liên kết kinh doanh và hình thành doanh nghiệp liên kết theo hình thąc cơng ty trách nhiệm hữu h¿n mát thành viên; các HTX thành liên hiệp

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

14

<i>Thứ bảy, về hiệu qu¿ ho¿t đáng căa HTX: HTX là tổ chąc KTTT gồm nhiều thành </i>

viên, ho¿t đáng phāc vā lÿi ích kinh tế là chính, bao gồm lÿi ích thành viên và lÿi ích tập thể. HTX góp phần tích cực vào sự nghiệp xố đói, gi¿m nghèo, nâng cao đßi sống và phát triển việc làm cho ng°ßi dân, xây dựng nơng thơn mới, ... ; góp phần thực hiện thắng lÿi sự nghiệp cơng nghiệp hố, ra đÁt n°ớc vì lÿi ích giàu, n°ớc m¿nh, dân chă, cơng bằng, văn minh.

<i><b>1.5.1. Trên thế giới, đã có nhiều nghiên cứu về Hợp tác xã, cụ thể là: </b></i>

"Mellor & Mel (2009) chỉ ra rằng sự phát triển căa HTX đ°ÿc thúc đẩy bái bốn yếu tố: tồn cầu hố; th°¡ng m¿i hố nhanh các doanh nghiệp t° nhân; sự phát triển m¿nh mẽ căa hệ thống ngân hàng; cuác cách m¿ng trong lĩnh vực truyền thông".

Garnevska và cáng sự (2011) khẳng đßnh mơi tr°ßng pháp lý tốt, ng°ßi điều hành và lãnh đ¿o tận tâm, hß trÿ tài chính và kỹ thuật từ nhà n°ớc, sự đóng góp đáng kể căa thành viên vào những ho¿t đáng xã hái và tác đáng hß trÿ bên ngoài từ nhiều tổ chąc quốc tế.

Michael Bratton (1986) khi kh¿o sát các tổ chąc nông dân á Zimbabwe đã kết luận rằng, muốn mát nhóm nơng dân phát triển thành cơng và ho¿t đáng hiệu qu¿ ph¿i đáp ąng 9 yếu tố c¡ b¿n: (1) Nhiều thành viên có cùng lÿi ích, biết rõ māc đích, māc tiêu và ch°¡ng trình hành đáng; (2) Có điều kiện ho¿t đáng và nắm vững māc đích, tơn chỉ do chính thành viên xây dựng kế ho¿ch ho¿t đáng, h°ớng dẫn để há có trách nhiệm đóng góp cho sự phát triển căa nhóm; (3) Có thă lĩnh tốt đ°ÿc các thành viên trong đoàn bầu chán, giúp đỡ đoàn viên duy trì và phát triển; (4) Có tên tuổi, đßa chỉ, trā sá và đ°ÿc đăng ký với c¡ quan pháp luật; (5) Có hồ s¡, lý lßch cá nhân b¿o đ¿m minh b¿ch; (6) Các thành viên đóng góp kinh phí và kêu gái tiết kiệm năng l°ÿng nhằm góp phần hình thành sá hữu chung cho cáng đồng; (7) thành viên trung thực và có tính xây dựng; (8) Đ¿m b¿o các cuác háp đßnh kỳ; (9) TÁt c¿ các thành viên đều tham gia vào việc ra quyết đßnh, điều hành và phân chia lÿi ích.

<i><b>1.5.2. Tổng quan kinh nghiệm của Việt Nam trong đánh giá hợp tác </b></i>

à n°ớc ta, thßi gian vừa qua khơng có nghiên cąu nào đánh giá thực tr¿ng phát triển HTX cũng nh° hiệu qu¿ ho¿t đáng căa HTX theo mát hệ thống chỉ tiêu cā thể. Đánh giá phát triển HTX chă yếu do c¡ quan qu¿n lý nhà n°ớc về HTX tiến hành theo

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

Tác gi¿ Ngô Văn L°¡ng (2004) đã chỉ ra 8 yếu tố ¿nh h°áng đến sự phát triển căa các hình thąc HTX trong nông nghiệp, nông thôn ĐBSCL. Đó là: 1) Sự phát triển căa Lực l°ÿng s¿n xuÁt; 2) Māc tiêu căa HTX hoặc nhu cầu thực tế căa ng°ßi dân khi gia nhập HTX; 3) Điều kiện tự nhiên: đÁt đai, thổ nh°ỡng, khí hậu, mơi tr°ßng, văn hố, tập qn đßa ph°¡ng và tính chÁt mùa vā trong s¿n xuÁt, kinh doanh; 4) Ngành, nghề s¿n xuÁt kinh doanh và tổ chąc s¿n xuÁt; 5) Thß tr°ßng (nhu cầu thß tr°ßng và kh¿ năng đáp ąng căa thß tr°ßng); 6) Kh¿ năng huy đáng nguồn lực; 7) Trình đá qu¿n lý căa đái ngũ lãnh đ¿o, đặc biệt là ng°ßi đąng đầu HTX, trình đá hác vÁn căa thành viên; 8) Hiệu qu¿ kinh tế - xã hái căa hình thąc HTX.

Tác gi¿ Phan Văn Hiệu (2011) cũng chỉ ra rằng sự phát triển căa HTX chßu sự tác đáng căa nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài HTX. Các thành phần bên trong bao gồm: nguồn nhân lực; thành viên; nguồn nguyên liệu; Nguồn tài chính; Tổ chąc và Qu¿n lý; mơ hình kinh doanh; hiệu qu¿ kinh doanh; quyền sá hữu và phân chia lÿi nhuận trong HTX. Các yếu tố bên ngoài bao gồm: mąc đá phân chia thu nhập và nền kinh tế thß tr°ßng; chÿ; mơi tr°ßng pháp lý; mơi tr°ßng xã hái; mơi tr°ßng ho¿t đáng căa HTX; Những yếu tố có tính chÁt lßch sử và ngẫu nhiên.

<b>1.6. Các y¿u tÑ Ánh h°ãng đ¿n să phát triÃn căa t¿i ViÇt Nam </b>

Theo kết qu¿ nghiên cąu căa đề tài: Đánh giá mát số yếu tố ¿nh h°áng đến hiệu qu¿ ho¿t đáng căa HTX trên đßa bàn tỉnh An Giang, căa D°¡ng Ngác Thanh, Nguyễn Cơng Tồn và Hà Thß Thu Hà (2018) . Kết qu¿ ho¿t đáng s¿n xuÁt kinh doanh căa HTX

</div>